Doorzitten J
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1937 EERSTE BLAD PAG. a
VOOR KLEUTERS (4—8 jaar)
HET GESCHENK
BIJBELSCHE VERTELLINGEN
VOOR ONZE KLEINTJES
DOOR W. G. VAN oa HULST
Mef vele gekleurde en zwarte platen van Isings
In prachtband f 5.75
Bij den boekhandel en bij de uitgevers 1
N.v.H.JSPRUYrsUITG..MIJ, AMSTERDAM
Postrekening 18657 Heerengracbt 112 Telt». 4SW1
Buitenland
DE LONDENSCHE NON-
INTERVENTIE-BESPREKINGEN
1 Maisky tracht het debat
j te forceeren
•Grandi en Plymouth
^vijzen den Rus terecht
I
Gistermiddag heeft te Londen opnieuw een
^vergadering der niet-inmengingscommissie
inzake Spanje plaats gehad. Lord P1 v-
tn o u t h. de voorzitter, verklaarde, dat hij
ivele besprekingen met de vertegenwoordi
gers der verschillende regeeringen heeft ge
,voerd. om na te gaan, of het mogelijk was.
!de moeilijkheden te overwinnen en een
,\veg uit de impasse te vinden. Hoewel men
feenige vorderingen kon maken, waren die
niet voldoende, om het Britsche plan een
etappe vooruit te brengen.
Daarentegen verlangen alle leden der
(commissie, dat de besprekingen niet geheel
4verbroken worden.
Plymouth stelde derhalve voor, den voor
zitter en den secretaris van den raad, die
itoezicht houdt op de contröle te land en ter
zee, te verzoeken een technisch verslag uit
Ie brengen over het stelsel der waarnemers
en voorstellen te doen tot herstel en verbe-
iering van dat systeem.
Het ls duidelijk, aldus Plymouth, dat het
thans geldende stelsel niet geheel voldoet en
cat een verslag van den raad ook van waar-
!de zou zijn, indien het Britsche plan later
geheel of gedeeltelijk aanvaard wordt
Een Russische manoeuvre
1 Maisky nam daarop het woord. Hij ver
klaarde, dat de Russische regeering in geen
enkel opzicht wijziging kan brengen in haar
etandpunt zooals dat ter vorige vergade
ring is uiteengezet „Zij heeft ernstige bezwa
ren tegen toekenning der belligerenten-
rechten, omdat dat probleem in geen enkel
.verband met het niet-inmengingsplah staat
Maar wanneer alle vrijwilligers geëvacueerd
zouden zijn, zou de Russische regeering be
reid kunnen zijn, het vraagstuk van de rech
ten der oorlogvoerenden te onderzoeken.
Ma isky verklaarde tenslotte aan
<ie Duitsche, Italiaansche en Portu-
geesche vertegenwoordigers de volgen
de vraag te willen stellen:
Zijn deze vertegenwoordigers bereid,
te verklaren, dat hun regeeringen de
terugtrekking der vrijwilligers onvoor
waardelijk aanvaarden?
De kwestie der vrijwilligers !s Öe
kern van het Britsche ontwerp en, al
dus Maisky, ik moet op deze vraag
antwoord hebben!
De Duitsche vertegenwoordiger, W o e r-
ïnan, zeide: „Ik ben van meening, dat de
rede van den Russischen vertegenwoordiger
in geen enkel opzicht verband houdt met de
kwestie, die aan de orde is".
Woerman voegde hieraan toe, dat de een
zijdige contröle, die, naar hij zeide, thans
Wordt toegepast, niet onbeperkt kan blijven
voortduren.
Hierop kwam Plymouth tusschen-
fceide door te zeggen, dat dit een reden te
meer is, om onverwijld een technisch rap
port over de contröle te verkrijgen.
Woerman antwoordde, dat hij het
Öaarmede eens was en dat de Duitsche re
geering niet meer van haar bezwaren tegen
de contröle zou spreken, zoolang het verslag
niet verschenen was.
In antwoord op de vraag van Maisky zei-
<3e vervolgens de Portugeesche ambassa
deur, Monteiro, „dat de Britsche regee
ring er den nadruk op gelegd heeft, dat haar
plan bestaat uit onderling samenhangende
punten. Derhalve is de vraag van Maisky
geheel buiten de orde.
De regeeringen van Portugal, Duitschland
en Italië hebben het geiheele Britsche plan
in beginsel aanvaard", aldus Monteiro, maar
Rusland deed dat niet.
j Grandi verklaarde het geheel met
Monteiro eens te zijn en wenschte
Maisky er aan te herinneren, dat de
besprekingen betrekking hadden op
het Britsche plan en niet op het Rus
sische plan voor het terugtrekken der
vrijwilligers. Ook Grandi wees erop,
dat Italië het Engelsche voorstel in
beginsel heeft aangenomen.
Maisky maakte daarop de opmer
king, dat het nu wel duidelijk was,
dat de Duitsche, Italiaansche en Por-
tuegeesche regeeringen hun vrijwilli
gers niet zullen terugroepen en dat dit
bevestigd wordt door de weigering der
vertegenwoordigers op zijn vraag dui
delijk te antwoorden.
Maisky teruggewezen
Toen stond Plymouth op, om te ver
klaren, dat hij zijn instemming moest be
tuigen met Grandi's verklaring. Hij voegde
er aan toe, dat de wijze van debatteeren,
welke men thans volgde, zijn inziens, geen
enkel nut had, welke verklaring het gelach
der vergadering opwekte. Maisky echter
glimlachte slechts.
Plymouth vroeg vervolgens toestemming
tot het indienen van het voorstel, dat hij bij
den aanvang van de bijeenkomst had ge
formuleerd.
De penningmeester van het non-interven
tie comité wees er vervolgens nog op, dat het
comité zoo goed als geen fondsen meer had.
daar de meeste leden over tijd zijn met hun
betalingen. Hij achtte het noodzakelijk, dat
de achterstallige bedragen voor 8 Septem
ber zuilen zijn gestort.
De leden zegden toe. hun regeeringen tot
betalen te zullen manen.
DE BRITSCH-ITALIAANSCHE
TOENADERING
Een a.s. conferentie te Rome
De Italiaansche ambassadeur te
Londen, Grandi heeft opnieuw een
bezoek gebracht aan het Foreign
Office en daar besprekingen gevoerd
met den secretaris-generaal van bui-
tenlandsche zaken, Vanslttart
Bij zijn laatste onderhoud met den
Britschen premier Chamberlain had
Grandi voorgesteld, en de Engelsche
eerste minister heeft dit voorstel aan
vaard, dat de aanstaande besprekingen
tusschen de Italiaansche regeering en
het Britsche gouvernement te Rome
zullen plaats hebben.
Vanslttart en Grandi zijn thans
overeengekomen, de besprekingen voort te
zetten met het doel, duidelijk de verschil
lende kwesties te formuleeren en uiteen te
zetten, teneinde aldus de aanstaande con
ferentie 'an Rome zoo goed mogelijk voor
te bereiden.
De „Giornale d'Italia" releveert, dat de
Italiaansch-Britsche toenadering reeds nu,
in haar eerste stadium, weldadige resultaten
heeft opgeleverd:
„De internationale atmosfeer, die vertroe
beld werd door het Spaansclie probleem, is
verhelderd, zoodat thans een kalme beschou
wing van de feiten en van de standpunten
der verschillende landen mogelijk is.
De kwestie van een nieuw pact In het
Westen, die in goen maanden voortgang
vinden kon, is weer op de agenda, met goede
kansen op succes.
„Dat zijn feiten", vervolgt het blad, „die
voor de beide regeeringschefs van Italië en
Engeland een aansporing moeten zijn, om op
den thans gekozen weg voort te gaan, in het
belang hunner landen en van den vrede".
Het blad wijst erop, dat de Italiaansch-
Britsche entente zich geenszins ten doel
stelt, nu als opperste arbiters der Europee-
sche volken te gaan optreden. Er zijn an
dere naties, wier medewerking onontbeerlijk
is voor de politieke ontwikkeling van Euro
pa. Bijvoorbeeld Duitschland, Frankrijk, Po
len en het toekomstig nationale Spanje.
De Londensche „Daily Express" van 5 Aug.
is door de Duitsche politieke politie in be
slag genomen.
Het Engelsche blad had op zijn frontpagina
foto's afgedrukt van een Duitsch vliegtuig
met zijn Duitsche bemanning, dat in den
sector van Madrid door de roode troepen om-
la aggeschoten was.
Het blad heeft ook de namen van de Duit
sche vliegers afgedrukt, namelijk Walter
Schellliorn, mitrailleur, Hermann Schmidt
sergeant-radio-telegrafist, luitenant Seidl en
de piloot Georg Kohl.
Y bij Wielrijden/^®
DE JAPANSCH-CHINEESCHE
VERWIKKELINGEN
Liang Siang door de
Chineezen heroverd
Een tweede Japansche
„oorlogsbegrooting"
De belangrijke stal Liang Siang, welke
ongeveer 25 kilometer ten Zuid-Westen van
Peiping aan de spoorlijn naar Pau Ting Foe
is gelegen, is volgens Chincesche berichten
door troepen van de Nanking-regeering Dij
verrassing op de Japanners heroverd.
Momenteel zetten de Chincesche troepen,
naar het centrale nieuwsagentschap meldt,
bij stroomenden regen hun opmarsch voort,
in de richting van Nantoeng. Blij lebaar wil
len zij met hun actie de ten Noord-Westen
van Peiping staande Chineesche strijdkrach
ten der 89ste en 184ste divisie ter hulp ko
men. die door de Japansche aanvallen laugs
do spoorlijn van Peiping en Soei Joean in
het nauw zijn gedreven.
Naar verluidt, hebben de Chineezen loop
graven aangelegd voor den belangrijken
Nankau-paa.
De Amerikaansche piloten
Tegenover Journalisten, die hem mededee-
ling deden van de van Japansche zijde af
komstige berichten, volgens welke pogingen
zouden worden gedaaja, om Amerikaansche
piloten aan te werven voor de Chineesche
luchtmacht, heeft staatssecretaris Huil
verklaard, dat de wet tegen het dienst ne
men van Amerikanen In buitenlandsche le-
De correspondent bericht verder, dat de
regeering van Nanking overweegt, om haar
zetel over te brengen naar Koeling of Kio
Kiang. indien gevaar zoo dreigen voor Nan
king en dat in uitersten nood de regeering
zou worden overgebracht naar Sian of
Tsjengtoe.
De correspondent van de „Asahi Sjim-
boen" te Nanking bericht, dat de troepen van
de centrale Chineesche regeering oprukken
tegen de Japansche garnizoenen te Peiping
en Tientsin. De correspondent schat het aan
tal der regeeringstroepen op twintig divisies
met een totale sterkte van ongeveer 200.000
Sedert 4 Augustus zijn volgens den corres
pondent 80.000 man Chineesche troepen aan
gekomen bij de spoorlijn Tientsin-Poekau
die, in samenwerking met 150.000 man uit de
omgeving van Pau-Ting Foe, Peiping en
Tientsin willen heroveren.
Verder zouden 250.000 man Chineesche
soldaten te Soetsjau, Tsjeng Tsjau en Loyang
in reserve worden gehouden.
HET NANKING GEBIED
gers eventueel strikt zal worden toegepast.
In welingelichte kringen merkt men naar
aanleiding van bedoelde berichten op, dat.
de wet het dienst nemen wel verbiedt op
Amerikaansch territorium doch dat de Ame
rikaansche burgers vrij het land kunnen
verlaten, naar China reizen en zich daar la
ten inschrijven voor het leger.
Japans financieels mobilisatie
Het Japansche huis van afgevaardigden
heeft thans de wet inzake de tweede aan
vullende begrooting ten bedrage van 410
millioen yen voor het Noord-China-conflict
goedgekeurd.
In het lagerhuis heeft de minister van
oorlog, tijdens de debatten naar aanleiding
van de berichten over aanzienlijke Chinee
sche troeipconcentraties langs de naar het
Noorden leidende spoorlijnen en straatwe
gen verklaard, dat, indien het gebied van
Peiping en Tientsin bedreigd zou worden,
Japan zich genoodzaakt zou zien, zijn tot
nog toe gevolgde politiek te laten varen,
welke er op gericht was, de zaken niet nog
ernstiger te maken dan ze al zijn. Japan zou
in dat geval stappen moeten doen, om bet
hoofd te kunnen bieden aan den door een
dergelijke bedreiging geschapen ernstigen
toestand.
Zal China den oorlog verklaren?
De correspondent van de „Nltsji Nisji
Sjimboen" te Shanghai bericht, dat
maarschalk Tsjang Kai Sjek last heeft
gegeven, dat generaal Han Foe Tsjoe te
Sjanloeng, Japan den oorlog moet ver
klaren, zoodra Japansche troepen te
Tsing Tau aan land worden gezet
Generaal Jen Sji Sjan moet uit Sja/nsi
oprukken en de flank bedreigen van de
Japansche troepen uit Peiping en Tient
sin, zoodat deze niet kunnen doordrin
gen in Sjansi en Soei Joean.
Verder moet Lioe Sjiang met twee
divisies uit Tsjetsjoean oprukken naar
die Gele Rivier, terwijl generaal Joe Ham
Moe in Kanton de Zuidkust van China
moet verdedigen tegen een Japanschen
aanval.
Ten laatste moet generaal Loeng
Joen de provincies Joenan en Tsjets
joean bewaken, aangezien dat de laat
ste bolwerken van de regeeringstroepen
zijn.
Het Zionisten-congres
te Zürich
Weizmann's wenschen
Dr Chaim Weizmann heeft tijdens de
opgewonden besprekingen welke te Zurich
vóór of tegen het deelingsplan van Palestina
worden gevoerd, de volgende voorwaarden
voor verdere onderhandelingen met Engeland
geformuleerd:
le. Het Joodsche kwartier van Jeruzalem
met zyn meer dan 70.000 inwoners, moet tot
den Joodschen staat behooren;
2e. De souvereiniteit van den Joodschen
staat moet niet nominaal doch essentieel zijn
en o.a. het recht aan de Joden overlaten, ha
vens te bouwen waar zy dat willen;
3e. De Joden moeten hun immigratie tydens
het overgangsstadium zelf mogen regelen.
4e. Het overgangstijdperk mag niet langer
dan twee. hoogstens drie jaren duren.
Zouden deze voorwaarden worden vervuld,
dan zouden de Joden naar W e i z m a n n's
meening meer kunnen bereiken in een eigen
Joodsche staat, hoe klein ook, dan onder het
huidige mandaat.
De Duitsche instructeurs
in China
Berlijn overweegt terugroeping
Politieke kringen te Berlijn overwegen
ernstig, de Duitsche instructeurs, die op het
oogenblik in China in dienst zijn, terug te
roepen. Indien het huidige conflict zich
mocht uitbreiden, zou, zoo verklaart men,
het handhaven dezer instructeurs door Japan
uitgelegd kunnen worden als een onvrien
delijke daad. Duitschland wil in het Chi-
neesch-Japansche oonllict, strict neutraal
blijven. Weliswaar bevinden de Duitsche mi
litaire instructeurs zich als particulier in
het Chineesche leger, doch als Duitsche
staatsburgers staan zij niettemin onder het
gezag van het Duitsche rijk.
Vliegtuig neergestort
in Roemenië
Alle zes inzittenden gedood.
Een Douglas-toestel van de luchtlijn Praag
—Moskou is nabij het Roemeensche dorp
Stratzel neergestort en geheel vernield. De
ramp zou zijn veroorzaakt door een brand
die aan boord uitbrak, toen de Douglas zich
op ongeveer 2000 meter hoogte bevond.
Uit de wrakstukken zijn de totaal verkool
de lijken geborgen van de twee Tsjecho-Slo-
waaksche passagiers en de vier leden der be
manning, die van Russische nationaliteit
zijn.
DPI), doet de|euk bedaren
HUIZE „WESTEl N DE"
te 's-G RAVENHAGE
biedt aan Dames en Meisjes een aange
naam Tehuis voor korten of langeren
tijd. Zeer matige prijzen 1.50 A 3.—
p. d.) voor logies met voll. pension; des-
gew. alleen kamer m. ontb. Gev. sed. 1868
Geheel verbouwd en gemoderniseerd
Wcstelnde 31, Telef. 113932
Westeinde 27, Telef. 110573
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Vliegtuig-overvallen op schepen
Franco in de provincie
Curenca
Op ongeveer 30 h 40 mijlen van Algiers ls
het Engelsche s.s. „British Corporal" aan
gevallen door een drietal Spaansche vlieg
tuigen, die niet nader konden worden ge
ïdentificeerd. Schip noch bemanning werden
daarbij getroffen. Op dezelfde hoogte werd
het Italiaansche s.s. „Mongioia" door hen
lastig gevallen. De waarnemer der niet-in
mengingscommissie,. vermoedelijk een Ne
derlander, werd daarbij aan den arm ge
wond; de kapitein, wiens long werd getrof
fen, was er vrij ernstig aam toe.
De bom, welke op 10 meter afstand van
het schip ontplofte veroorzaakte bovendien
materieele schade.
Dezelfde drie vliegtuigen vielen vervol
gens het Fransche schip „Djebel Amour"
aan; dit schip werd evenwel niet getroffen.
Vervolgens vlogen zij over het Franschn
schip „Président Dalpiaz" zonder het aan
te vallen.
De bemanning van de „British Corpo
ral" heeft de nummers en merkteekens van
de vliegtuigen genoteerd.
Hitier ontvangt Spaanschen gezant
Gisteren heeft H111 e r op zijn buitenver
blijf op den Obersalzberg den nationalisti-
schen Spaanschen gezant Antonio Marques
de Magaz ontvangen, die zijn geloofsbrie
ven kwam overhandigen.
In een korte toespraak herinnerde mar
kies De Magaz aan de uitstekende relaties,
welke vanouds bestaan tusschen Spanje en
Duitschland. „Thans, nu mijn land door een
bloedigen strijd wordt verscheurd, voelt het
gezonde, door generaal Franco geleide
Spanje zich te meer aangetrokken tot het
streven van Duitschland, eveneens gericht
op strijd tegen het communisme en is het
vervuld van een oneihdige dankbaarheid
voor de bewezen echte vriendschap.
Zonder twijfel zullen vele grondslagen,
waarop het derde rijk gegrondvest is, ook ln
Spanje dienen op een wijze echter, die aan
gepast is aan de tradities en het karakter
van dit land.
Het handelsverdrag, dat bij mijn aam
komst is onderteekend is een gelukkig voor
teeken, dat de banden die ons vereenigen
steeds hechter zullen worden".
De Fuehrer logde er in zijn antwoord don
nadruk op, dat het hem een bijzonder ge
noegen was, een vertegenwoordiger van het
Spaansche volk te mogen begroeten, welks
worsteling voor zijn vrijheid hij sedert lang
met de warmste symphatie volgt.
De nationalisten ln Cuenca
De nationalisten melden, dat hun iroe
pen voor de eerste maal thans de grens van
de provincie Cuemca hebben overschreden,
waar een door hen ondernomen aanval ten
Westen van Teruel hen ln het beizit bracht
van het geheele Guadalaviar-dal.
De regeeringstroepen boden slechts gerin
gen tegenstand en trokken zich in de rich
ting van Cuonca terug.
De luchtmacht der reohtschen heeft van
ochtend'voor het eerst deze stad gebombar
deerd. Zij wierpen een drietal bommen uit,
welke echter meercndeels buiten de stad td
recht kwamen. Twaalf personen zijn ge
dood.
Naar D.N.B. meldt, heeft de nationale ar
tillerie vanochtend ook de marxistische stel
lingen van Villanueva de la Canada en Ma
drid onder vuur genomen.
Overigens heeft do gloeiende zomerhitte
het ls meer dam 40 graden in de schaduw
de laatste dagen den strijd aan het front
van Madrid vrijwel tot stilstand gebracht.
Het bombardement van de hoofdstad heeft
tot een uur in den middag geduurd. De gra-
naten._ voor het meerendeel van een kalibei
van 155 m.M., kwamen vooral terecht ln de
arbeiderswijk Cuatro Caminos. Volgens de
officieele mededeelingen zijn er talrijke
slachtoffers gevallen. De bevolking bleef
echter zeer rusMg, zelfs in de m,eest bedreig
de straten bleef het verkeer gehandhaafd.
Nederlandsche waarnemer breekt een arm
Naar gemeld wordt, heeft de Nederland
sche waarnemer der met-inmengingscontrole
aan boord van 't Italiaansch s.s. „Mongioa, de
heer De Bruin tijdens den luchtaanval op
dit vaartuig zijn arm gebroken.
Voorts wordt gemeld, dat twee milltaird
vliegtuigen uit Algiers tevergeefs getracht
hebben de aanvallers op te sporen. De inci
denten hebben in Algiers veel stof doen op
waaien en de autoriteiten voor de koopvaar
dij hebben last gegeven, dat geen schepen
zonder geleide mogen uitvaren.
IN AMSTERDAM
Dan naai het kantoor van L. BOOMSMA,
Makelaar Bouwkundige Expert
NASSAUKADE 118/119. TeL 82521-85421
Wl] Loopen en verkoopen. horen
en verhuren, admLnistreeren en
verzorgen alle onderhoudswerk
zaamheden.
Wonlnglijst en inlichtingen GRATIS.
MOOI EDE
f5500-
SCHITTEREND LANDHUIS, nieuwbouw,
naar de eischen des tijds ingericht Ruime
hyp. aanwezig. Brieven onder No. 700
Bur. Do Rotterdammer, Goudschesingel
105, Rotterdam.
Genève en Engelands
Palestina-beleid
De permanente mamdaten-commissie van
c3en Volkenbond heeft besloten, dat zij na
bespreking van hot Britsche bestuur over
Palestina gedurende de twee laatste jaren
do toekomst van het heilige land zal onder
de oogen zien.
Daarbij zullen de volgende mogelijkheden
worden bestudeerd:
a. handhaving van de bestaande termen
vakï het Britsche mandaat over PaJestina;
b. wijziging van de termen van het man
daat, opdat deze zich beter bij de gewijzigde
omstandigheden kunnen aanpassen;
c. verdeeling van Palestina in afzonder
lijke staten;
d. indeeling van Palestina in autonome
kantons onder behoud van de volkenrechte
lijke eenheid van het gebied;
e. iedere andere oplossing, die bij de dis
cussies zou worden opgeworpen.
De mandatencommissie zal waarschijnlijk
geen eigen voorkeur voor de ééne of de
andere oplossing uitspreken, doch zich
beperken tot een uiteenzetting in haar rap
port aan den volkenbondsraad van de voor*
deelen en de nadeelen van iedere oplossing
op zich zelf. Aan den volkenbondsraad, die
ook de politieke zijden der verschillend»/
oplossingen zal hebben ln acht te nemen,
zal het don zijn overgelaten, om desge-
wenscht zijn voorkeur voor de ééne of de
andere regeling uit te spreken. Zooals men
ziet, een uitdrukkelijke verklaring der
mandatencommissie, dat de door de Brit-
sohe commissie van onderzoek en de En
gelsche regeering voor noodzakelijk gehou
den verdeeling van Palestina inderdaad
onvermijdelijk is, schijnt vooralsnog niei
in de bedoeling te liggen. Voor de Engel
sche regeering zal deze houding der man
datencommissie wel een teleurstelling zijn,
ICort Nieuws
Ryksleider dr. Ley heeft gisteren op zyn
tocht van het Münchener vliegveld naar de
stad een auto-ongeluk gehad, waarbij hy zyn
rechterarm brak.
Dr. Ley en een mede bij het ongeluk ge
wonde fietser zijn in het Münchener zieken
huis opgenomen.
VRAAGT UW WINKELIER
V.Z. PAP IN BLIK
BETER DAN IN FLESSCHEN
geen statiegeld
NEEMT PROEF MET EEN BUK
V.Z. GORTEPAP of V.Z. BLOEMPAP
Blijft geruimen tijd goed
N.V. Vereenigde Zuivelberelders
Persoonsdam 18, ROTTERDAM, TeL 25030
Y <41
Joes komt van achter de schuur en krijgt last het stroo in
'de schuit te laden. De baljuw is nog niet weg, als domme
Joes terugkeert met de tijding, dat vervoer van het stroo niet
kan doorgaan. Bij het inladen zijn de balen in de sloot te
recht gekomen.
„Allebei?*' vraagt Geerolf.
„Allebei," zegt de knecht en Geerolf keert zich naar den
baljuw:
„U hebt het gehoord."
Gyselbrecht Rabat stijgt te paard en wendt de teugel.
I „Het hindert niet, Geerolf," zegt hij bij het wegrijden,
>,het was een ongeluk."
De baljuw trekt verder. Overal laat hij zich bedriegen.
Tot de tijd begint te nijpen. Dan moet hij zich dwingen tot
zijn plicht.
In Hulst teruggekeerd, ziet hij, of 't zoo zijn moet, een
wagen met stroo en hout. Nu wordt den voerman niets ge
vraagd. Hij heeft slechts te gehoorzamen. Er is geen reden
om zich te beklagen, al doet de voerman dit, want de stads
overheid zal alles ruimschoots vergoeden.
De beulsknechten kunnen met hun werk beginnen. Maar
de worgpaal is er nog niet. Cozijnken zoekt den baljuw.
„Mijnheer Rabat, de worgpaaleen paal met een gat
erin't Is om
„Ja, ja," zegt de baljuw, „natuurlijk moet die er komen.
Ik zal naar den wagenmaker gaan. Hij moet het gat er in
maken."
Maar hij gaat zelf niet. Heinric, de wagenmaker, moet om
de tuin geleid worden. Anders zal die resolute kerel nimmer
zijn medewerking verleenen. Een ander wordt er heen ge
stuurd namens den burgemeester. Deze heeft zoo'n paal
noodig in zijn stal. Zoo zal de slimme Heinric er in loopen
en medeplichtig worden tegen wil en dank. De baljuw be
nijdt hem dit geringe, onschuldige aandeel in de gruwelijke
moord. Hij heeft zwaarder last te torsen.
De baljuw moet nu naar de herberg „De Zwaan". Hij
moet erbij zijn, als door den griffier het vonnis gelezen en
daarmede de kroon op zijn werk gezet wordt. Dus stuurt
hij zijn paard recht op de herberg aan. Zijn mager gelaat,
met de rosse baard, heeft een strenge uitdrukking. De nor-
sche oogen overzien de toebereidselen, als hij passeert. Hij
laat niet toe, dat iemand door het masker heen den wan-
bopigen mensch ontdekt.
,,'t Zal nu haast gedaan zijn," zegt manke Willem, de
knecht van den waard, als hij het paard van den baljuw
overneemt
Gyselbrecht Rabat knikt en wenscht dat het zeer haastig
zal gaan. Deze ochtend duurt martelend lang.
Naar gelang de tijd vordert, wordt het drukker op de
Markt. Er vormen zich groepjes, die heen en weer loopen,
of, gedempt met elkander sprekend, in de omgeving van de
plaats der terechtstelling blijven staan. De rappe handen van
de beulsknechten hebben niet lang werk meer. Op net mid
den van de Markt verrijst het huisje van stroo. Middenin
woidt de worgpaal opgericht. De kleine, gedrong*n gestalte
van Lozijnken duikt telkens op, dan hier, dan ginds, rege
lend en bevelend. Bij zijn nade-ing wijkt het v« k schuw
tersijcie, of er vaart, bij de onverwachte ontdekking van zijn
pers on, een lichte schrik door de omstanders.
Niemand kan zich aan een benauwde beklemming ont
worstelen. Niemand spreekt een woord dat niet eerst over
wogen is. Er zit gevaar in de lucht. Het zweeft om d:
mensch heen als een onzichtbaar sluipend monster, dat plot
seling in gedaante van vleesch en bloed, te voorschijn sprin
gen kan. Maar de oogen van velen zijn, zonder dat ze het
zelf weten, als een open boek.
Geestelijken bewegen zich tusschen het volk. De paters
van Heynsdijk, in hun bruine pij. het blinkend kruis benge
lend op de ronde buik, begroeten elkaar met een zelfvoldane
glimlach op hun bol-bleeke gezichten. De pastoors Cuelen
en Marten staan naast elkaar. De laatste, met zijn donkere,
dwepende oogen, getuigt ijverig van dit Gode welgevallig
uur, maar bemerkt met pijnlijke droefheid dat zijn geestdrift
stuk breekt op het botte zwijgen van den ander.
Anthoon Geerolf is er ook. Is er wel iemand, die zich zoo
moet bedwingen als hij? De heele stellage omver smijten, op
de ruïne van stroo en hout gaan staan, en een vurig protest
uitschreeuwen dat is naar zijn hart. Nu staat hij vergeten
en onopgemerkt achter de breede rug van pastoor Cuelen.
Dus handelt hij verstandig. Hij staat naast Jan Brouwer en
vrouw Liesbeth.
Liesbeth is hier niet uit nieuwsgierigheid. Haar man vond
het eerst beter dat ze bij Maayke bleef. Maar teen heeft ze
met een besliste beweging haar hoofd geschud. Én, op zijn
verwonderd kijken, er ter verklaring bijgevoegd: „Ik ga met
je mee, omdat ik van het wonder getuige wil zijn."
„Er zal geen wonder gebeuren." heeft Jan Brouwer ge
zegd. „hij zal sterven door de strop en zijn lichaam zal tot
pulver worden verbrand, zooals zoovelen voor hem. die ge
tuigd hebben en ten onder zijn gegaan. We mogen niet ver
wachten dat God zal doen als bij de jongelingen in de vurige
oven."
„En toch zal het wonder komen." heeft Liesbeth volge
houden, „maar anders en grooter dan jij bedoelt. Of is het
geen wonder, als een mensch, gemarteld, beroofd en verlaten,
ten leste stikt in 't koord en nochtans God prijst? Een won
der van genade zal er geschieden."
Nu staat ze tusschen het volk. De harde lijn om haar stijf-
gesloten mond is in tegenspraak met haar oogen, die vochtig
blinken, als ze den ouden Gerrit Hendriks aanzien. Deze
heeft met zijn brommend keelgeluid zoo ingehouden mogelijk
gezegd: „Zijn offerande is onrechtvaardig, maar niet onpro
fijtelijk. vrouw Liesbeth."
Plotseling ontstaat er beweging onder het volk. Een vrouw
dringt tusschen de menschen door, een oude vrouw, mager
als een skelet, boosaardig als een heks, met een vreemde, op
gewonden kleur op de ingevallen, diep-doorgroefde wangen.
Haar armelijke kleeren zijn gehavend door het wilde, onbe
suisde opdringen.
Ze blijft staan voor pastoor Marten. Haar beenige vuist
duwt ze bijna tegen zijn verschrikt gezicht, en haar versleten
stem geeft een krijschend geluid, dat stukscheurt de zwaar-
moediae stilte van deze grijze Februari-morgen.
(Wordt vervolgd)
