*lir iuur £eütsdjf (JTuurant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken HET CALVINISME EN DE VRIJHEID De Nederlandsche Padvindsters defileeren «i?Wi SCHAEPKENS VANGST.FIJT" abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijkscbe zending430 Bij dagelijksche zending530 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/» ct Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar NO, 6157 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 56936 ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1937 18e Jaargang 1Urtjertentiq>rij?m: Van I tot 5 regels L17V» Elke regel meer0.227» ingezonden Mededeellngen van 1-5 regels 230 Elke regel meer<U5 goor bet bevragen aao 't bureau V word! berekend f 0.10 Mag men sommigen gelooven, dan is het met onze vrijheid in de naaste toe komst niet al te best gesteld: onze geestelijke vrijheid dreigt gevaar te loopen, onze 'persoonlijke vrijheden raken in het gedrang, onze staatkun dige vrijheden worden belaagd, kortom het is dwang hier en verdrukking daar. Voor deze beduchtheid omtrent onze volks vrij heden schijnt inderdaad wel grond te bestaan. Wanneer men let op de activiteit van communisme en bol wisme, die op de chaos aansturen, te midden waarvan voor de vrijheid geen plaats is, lijkt de vrees gewettigd. En wanneer men acht slaat op de prac- t ij ken van fascisme en nationaal-socia- lisme, die steunen op de gedachte van den almachtigen staat, welke spot met de vrijheden van den enkeling, is er reden tot zorg. Waar deze gevaren bezwaarlijk kun nen worden ontkend, is het wel zeer opvallend, dat sommigen de dreiging voor onze vrijheden verwachten van geheel andere kant. Met name de uit slag der kabinetsformatie heeft bij deze en gene, en niet het minst bij de redacties van enkele vrijzinnige bladen, de vrees weer levendig doen worden voor wat men meer grimmig dan juist noemt „de kerkelijken". De vorming van een ministerie uit de partijen van rechts heeft menige oude wonde, die door den tijd scheen geheeld, pijnlijk opengereten Intusschen wil dit niet zeggen, dat voorheen reeds bij alle vrijzinnigen het geloof aan eigen monopolisch bezit der vrijheidsgedachte was teloorgegaan. Zelfs in de jongste verkiezingsdagen waren er, die het lied der vrijheid uit volle borst zongen en bij andere groe pen uitskiitend de zucht tot verdruk king speurden. Zoo herinneren wij ons een liberaal redenaar, die op een der laatste avonden vóór den stemdag wees op het gevaar van Calvinistische zijde, wijl deze snoode Calvinisten wel vrij heid opeischen voor zichzelf, doch dwderer vrijheid aan banden leggen. 'Eivan meer algemeene bekendheid is de uitspraak van den leider van den [Vrijheidsbond, die zijn gehoor de schrik op het lijf joeg met de lichtelijk gefor ceerde uitroep, dat zij niet wenschten door groepen van rechts tot kerkgaan te worden gedwongen! Heeft deze vrees voor „clericale" onderdrukking reden van bestaan? Is het Calvinisme inderdaad een gevaar voor onze vrijheden, waartegen men zich met alle macht heeft te verzetten? Het lijkt ons niet ondienstig in het j jaar, waarin de geboorte van Dr Kuy- I per dankbaar wordt herdacht, zich te keeren tot de levensarbeid van dezen I Christen-staatsman met de vraag, wat zijn denkbeelden en inzichten te deze beteekenen. De man, die eens fier het I „Wij Calvinisten" poneerde, mag niet geheel onbevoegd worden geacht bij het beoordeelen van de vraag, welke de in vloed is van de Christelijke beginselen yoor onze volksvrij heden. Dan zij al aanstonds aangeteekend, dat het juist Dr Kuyper is geweest, die een groot deel van zijn leven heeft op- I getornd tegen een bestuurssysteem van dwang en uitsluiting, dat de invloed der Christelijke groepen zócht te fnui- j ken en te breidelen. Dr Kuyper heeft plaats gevraagd voor het Christelijk volksdeel tegen een exclusief regiment van het oppermachtig liberalisme in, hij ijverde voor vrijheid tegen de libe- rale dwang in. Hetgeen juist de om gekeerde figuur is van hetgeen thans den volke als de werkelijkheid wordt I voorgehouden. Dr Kuyper hield zijn stichtingsrede voor de Vrije Universiteit over „Sou- vereiniteit in eigen kring" en voerde daarmee het pleit voor de zelfstandig heid van verschillende levenskringen. Maar wie deze souvereiniteit in eigen kring voorstaat, dient ook de voor waarden te scheppen, die mogelijk maken, dat de onderscheiden levens terreinen zich vrijelijk kunnen ontwik kelen. Dit is iets anders dan druk van bovenaf, dan dwang van den staat. Een van de meest sprekende vertol kingen der idee van de souvereiniteit in eigen kring was zeker de stichting zelf eener Vrije Universiteit, tot stand gekomen door het initiatief van het Christenvolk. Zie hier een schepping van hooger onderwijs, nu eens niet uit gaande van den staat, maar vrjj van den staat. Van gebondenheid was alleen in zooverre sprake als er is de band aan Gods Woord, dat de voorwaarden en grondslagen bevat van de ware vrijheid. Het Calvinisme een bedreiging voor de vrijheid? Maar het was Dr Kuyper, die in 1874 zijn meesterlijke uiteenzet ting gaf van „Het Calvinisme, oor sprong en waarborg onzer volksvrij- heden". En Bancroft, Amerika's be roemde historieschrijver, zei eens„Het enthousiasme van mijn volk voor de vrijheid is geboren uit zijn geestdrift voor het Calvinisme". Niet een gevaar, maar een waarborg voor onze vrijheden is het Calvinisme. Daarvangetuigt de historie. En als we thans een nieuwe parlementaire periode zijn ingetreden met een kabinet, dat de grondbeginselen van het Christendom aanvaardt als richtsnoer voor het staatsbeleid, is dat wederom een vrucht van het Calvinisme, is dat mede te danken aan de wetenschappelijke, poli tieke en organisatorische arbeid van een Dr Kuyper in het verleden. Intusschen, het „Wij Calvinisten" Ouieen^tto&erne^tjjilieryen^.Paatlies 6«cl;entue£*f tel: uw botterdam. stemme ons nimmer tot verheffing, het zij ons een prikkel tot waakzaamheid en verantwoordelijkheidsbesef. De gees telijke, staatkundige en persoonlijke vrijheden, onder Gods zegen in deze landen door het Calvinisme verworven, en, hoewel meermalen door vrijzinnige druk belaagd, toch behouden, vragen ook in de toekomst verdediging tegen de staatsopvatting en -practjjk van communisme en fascisme. Wellicht meer dan ooit het geval was. „De ware vrijheid" aldus Jacques Perk in een zijner sonnetten „luis tert naar de wetten". Over de vraag, welke de oorsprong en inhoud dezer wetten is, zal tusschen Perk en ons wel verschil van inzicht bestaan. Naar de Schrift steunt de ware vrijheid'op de wet Gods, op Zijn ordinantiën. Ont heven van de slavernij der zonde, "zijn wij waarlijk vrij. Dit geldt ook voor het staatkundige leven. Het was een prachtig gezicht, al die meis jes in haar donkerblauwe uniformen die zich na het défilé en na een schitterende rally in een grootein boog rond de eere tribune schaarden. Op deze tribune bevonden zich de Chief Guide, de Chief Scout Prins Gustaaf Adolf van Zweden, de leidster van het Nederland- sche padvindstersgilde, mevr. E. van den Boschde Jong, de directrice van het wereld bureau voor girl-scouting, Catherine Furet en eveneens in uniform de Ranee yan Dharkanal, daarbij eenige echt-stijve, oud-Hollandsche exercities uit. Tenslotte verscheen de Arabische gezant, die geen stoffelijk huldeblijk aanbood, doch door magische formules het jaar 1937 voor den sultan openbaar maakte. De Sultan kon zoo zien, hoe de bevolking der aarde zich vertienvoudigd had en in lange rij kwamen vertegenwoordigers van alle naties in dp pendopo, allen met hun vlag om zich te vereen'gen onder het teeken van de wereld broederschap: de broederhand. Begrijipelijk, dat dit laatste sloeg op de Jamboreel Daarmee hadden we ook het lichtspel ge> zien en inderdaad: het was de moeite waard, hoewel er over het algemeen een te groote afstand tusschen publiek en spelere .was om alles goed te kunnen volgen* Drie cheers op Lady Baden Powell Een uurtje in de 17e eeuw.. Een opwindend lichtspel (Van onzen Jamboree-verslaggever) VOGELENZANG, Vrijdagavond. Ergens op een stapel balken aan het station Vogelenzang—Bennebroek stond een kop thee, ondanks de Augustus-hitte, lauw. Een door wei nigen opgemerkt bewijs van het feit, dat de stationschef zelfs geen tijd heeft om zich te laven, hoewel juist hij daar wel behoefte aan heeft. Onafgebroken heeft het vandaag weer gestroomd. Trein na trein rolde aan, groote menschenmassa's uitbra kend over de lange perrons en de padvinders-controleurs aan de Jam boree-poort kwamen als maar han den tekort om contra-merken af te scheuren. Want er zijn niet zoo heel veel menschen, die nog een toegangs bewijs moeten koopen. Bijna ieder maakt gebruik van de gecombineerde kaartjes van de Spoorwegen. Het programma voor vandaag was zoo aantrekkelijk, dat de drukte over stelpend was. Tienduizenden kwamen het kampleven, de demonstraties in de Arena en vooralhet lichtspel der Indische deelnemers bezien en daar kwam nog bij, dat er 'n padvind- sters-invasie is geweest, die lang niet mis was. Gevolg: op het marktterrein was het niet te harden en in het res taurant zouden de kellners aan tien handen nog niet genoeg gehad hebben. Wie vanuit een verscholen hoekje 't Jamho- reegedoe eens aandachtig gadeslaat kan zich best een half uurtje amuseeren. Er komen steedsche meneeren met vreeselijk lichte pakjes aan, plattelandsbewoners in deftig- zwarte, Zondagebeste kleeren. dikke dames met groote parasols en wuivende zakdoe ken, jongedames in luchtige, lichte zomer- toiletjes en soms zijn de laatste nog niet binnen of ze klampen een vreemden padvin der aan om een handteekening. En de jongens zijn steeds maar weer bereidwillig! „Och", zei een Egyptenaar me onlangs, „we worden hier zoo vriendelijk ontvangen, dat ik me zedelijk veilplicht gevoel, om de men schen hier ter wille te zijn". Maar onder- tusschen deed hij iedere handteekening ver gezeld gaan van zoo'n lieftallige blik, daj, menig meisje er een beetje verlegen van werd Hoeveel foto's er hier gemaakt worden, is zelfs niet bij benadering te zeggén. Ieder loopt met kiekkastjes en heel wat ama teurs pakken zonder pardon een paar Schot ten of zoo bij den arm en beduiden ze, dat ze gefotografeerd moeten worden. Gelaten ondergaan de stakkers hun lot dan maar weer en als ze eenmaal ergens staan, komen er van alle kanten andere menschen met toestellen aanloopen, die gelijk willen mee- profiteeren. Vaak worden er dan een paar meisjes bijgesleept om een „gemengde" groep te vormen en tenslotte nemen ook de handteekeningen-jagershun kans nog waar. Neen, de vreemdelingen hebben soms heel wat te verduren Heel „aantrekkelijk" zijn ook de ansicht kaarten-winkel, die gewoon bestormd wordt, onlosmakelijk daarmee verbonden is de enorme zegelverkoop aan het postkantoor en in de Scout-shop worden per dag enkele duizenden souvenirs verkocht, zoodat vele bezoekers alleen op het Marktterrein al een paar uur zoek weten te brengen. En als ze dan, alvorens verder te gaan, even een be zoek willen brengen aan een afgezonderde plaats, komen ze, vaak met verbazing, tot de ontdekking, dat je daar nog een dubbel tje toe moet geven Groot défilé der padvindsters Vandaag was het tweede belangrijke feit van den dag het eerste was het bezoek van Prins Bernhard het défilé der pad vindsters, die in groote getale naar Voge lenzang gekomen waren om de Chief-guide te bejubelen. In het kamp te Vogelenzang trekken vooral 'de Schotsche hooglanders In hun schilderachtige nationale kleederdracht de aandacht. Gisteren hebben de Nederlandsche Padvindsters gedefileerd voor Lady en Lord Baden Powell. Lord Baden Powell in gesprek met mevr. v. d. Bosch de Jong en mej. Piepers, presidente en secretaresse van het Ned. Padvindsters-.gilde Na een korte toespraak van Mevr. v. d. Bosch begaf de Chief Guide zioh op terrein, waar zij onder luid gejuich wereldvlag aan de afdeeling Vlissingen over handigde. Van de tribune sprak daarna de .Chief Guide de meisjes toe. Zij dankte allen har telijk voor het schitterend défilé en zeide, dat het voor haar een dag was om nooit te vergeten. Lady Baden Powell zette vervolgens uit een, hoezeer de padvindstersbeweging reeds is gegroeid en bracht de groeten over van alle padvindsters uit de geheele wereld, wier moeder of hater wiet- grootmoeder zij is (gelach). Daarna uitte zij de hoop, dat de meisjes van het Nederlandsche padvindstersgilde met groot enthousiasme zullen trachten, te slagen in haar 9pel en werk. Met een „good luck for you all", besloot de Chief Guide haar toespraak, waarvoor zij met een luiden veil werd beloond. Onder hartelijke toejuichingen verlieten daarop, nadat drie cheers op lady Baden Powell waren uitgebracht, de meisjes de arena. De Nederlandsche padvindsters hebben haar grooten dag gehad, waaraan zii zeker langen tijd een prettige herinnering zullen bewaren. De vijf geschenken van den Sultan Vanavond heb ik me een uur lang in de zeventiende eeuw gewaancl, hoewel m'n zit plaats zich bevond op een twintigste-eeuw- sche tribune van ijzer en staal in de arena. Een met wimpels-op-stokken afgezet carré, badend in een vloed van electrisch licht, stelde voor de pendopo van den verjaren- den sultan van Modjopait op Java, die de gezanten van de. omliggende rijken ging ontvangen. Omgeven door een luisterrijk gevolg schreed de'Indische heerseher plechtstatig naar zijn troon, onder het monotone geluid van Inlandsche muziekinstrumenten. Vor stelijk zette hij zich op z'n zetel, om ge schenken, die een karaktereigenschan van waar levensgeluk symboliseeren, te aan vaarden. Nauw was hij gezeten, of daar kwam reeds de gezant van de Molukken. Na diepe neigingen bood hij den jarigen vorst als symbool van kracht een pijl en boog aan, waarop onder angst-aanjagend gekrijsch Moluksche krijgers de eeuwenoude tiaka- lele-dans uitvoerden, woest zwaaiend en kletterend met hun zwaarden. Gelijk kwam de Chineesche afgezant al aangeschreden om een geschenk in de vorm van een pijlpunt, dat doelbewustheid sym boliseert, aan te bieden en toen kwam al dadelijk het hoogtepunt: het eeuwen-oude spel van den draad. Een grillig monster, met lichtende oogen overal, kwam uit de duistere omgeving opdagen en onder angst aanjagende muziek ging het heen en weer dansen en draaien, een uiting van vreug de. Ten zeerste werd het effect verhoogd, toen honderden knallen uit „rentengans' een oorverdoovend lawaai gingen maken en de draak daardoor als bezeten scheen te worden Een opwindend schouwspel, dat de twintigduizend toeschouwers in vervoering bracht, vooral toen zich fakkeldragers met Bengaalsch vuur rond de pendopo opstel den. Maar er kwamen nog meer geschenken. De edelen van Modjapait, schitterend uit gedost, schonken hun vorst een kostbare kris, symbool van ridderlijkheid en twee wajang-dansers vertoonden een der beroem de Javagnsche dansen, die voor ons Wes- torlingojj altijd wat duister blijven, maar dio door de rijke gewaden toch zeer de moeilo waard zür» Vergezéld van een groep hellebaardiers cn musketiers in zeventiende eeuwsche uni form marcheerde de Nederlandsche gezant aan, om een Jacobsstaf. symbool van een voud, te overhandigen. De soldaten voerden Er was ook hooge belangstelling: op de ecrc-tribune bevonden zich de minister Koloniën, de heer Weiter en minister Slote- maker de Bruine. Dat het tvel eenigen tijd geduurd heeft, eer al het publiek een plaatsje in den trein had, laat zich hoorenl De Veehouderij-Centrale en dr Deterding Een ernstig geschil Naar het „Hbl." verneemt ïs er eenige tijd geleden een ernstig geschil ontstaan tusschen Dr. Henry Deterding en de Veehouderiji trale en wel over de prys, die dit crisis lichaam aan Dr Deterding had gerekend voor de door hem van haar gekochte en naar Duitschland gezonden varkens. Door vergelijking n.l. van deze prijs met die, welke naar naderhand bleek aan een ander in rekening was gebracht, kwam de heer Deterding tot de ontdekking, dat hij ruim een ton te veel had betaald, althans vergeleken bij de prijs, waarvoor aan bedoel de groote firma was geleverd. Na besprekingen, die een ernstig karakter hebben gedragen, is aan Dr. Deterding gelde lijk satisfactie verleend. Kermis exploitanten draaien weer Gevaar voor „Oud Doesburg" geweken. (Van onzen Gelderschen redacteur). Naar aanleiding van het bericht over de staking van de exploitanten van de verma kelijkheden op Oud-Doesburg, bijde feesten van het 700-jarig bestaan der svad, hebben we een onderzoek ingesteld Het blijkt dat de exploitanten volledig op de hooere waren dat 20 ct. toegang zou worden gevraagd voor 't terrein en dil' was zelfs contractueel vastgelegd. Toen men dan ook zulk een hooge toon aansloeg, gratis openstelling eischte en zelfs dreigde met de afbraak der „oude stad", is het comité op zijn beurt ook van zich af gaan spreken en het heeft den pachter van het terrein een proces wegens contractbreuk toegezegd, indien men niet geneigd was de amuse menten weer te openen. Men heeft dit ernstig opgevat en daarna werden de vermakelijkheden gister om 4 uur weer opengesteld. Nu de zaak in zooverre is geregeld heeft het comité zich bereid getoond over een tusschenweg te onderhandelen. „Oud Doesburg" is dusweer geheel ln werking en men kan weer in de autocars, carrousel en draaimolen zich op het feest uitleven. „Overigens", zoo zei ons een comitélid, „wij hebben voor ons feest de kermis niet noodig; Woensdag waren hier meer dan 40.000 mensohen". Daar waren we het goed mee eens. Ook gisver was het in het oude stadje weer zeer druk. Een allegorische optocht met 43 wagens slingerde zich door de stra ten. Doesburg demonstreert duidelijk wat een eendrachtige samenwerking tot stand kan brengen. Studeer voor een vak, dat flinke perjonen een goede toekomst biedt Volg onre degelijke, goedkope, schriftelijke opleiding tot RADIO-MONTEUR RADIO-TECHNIEK Gr.Ui hulp bij •olllclUtJ*. Vraag zonder verplichting inlichtingen bij AS.S.O, Nieuwe Plein 31. Arnhem VOORNAAMSTE NIEUWS Oit Nummer bestaat uit DRIE bladen en het ZONDAGSBLAD Dr. Dibelius is door de Duitsche rechte bank vrijgesproken. Nieuws van de Jamboree op Vogelen* zang. Vijftiende zitting van de algemeenet Synode der Ned. Herv. Kerk. Bij een noodlanding te Soesterberg ij een militair toestel beschadigd. Op de Middellandsche Zee hebbeif Spaansche vliegtuigen diverse buitenland* sche schepen uit de lucht bestookt. i Chaim Weizman formuleert de Joodschd minimum-eischen inzake Palestina. j Maisky behaalt politiek échec te Londen* N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND gevestigd te GRONINGEN De Bank geeft uit: 3'/z Pandbrieven a 99% (Koers van omwisseling 99y2 Ripolin r Ik heb 't noch 4 op vergeefsch. noch op half weck voom Het GEZELLIGE en VOORTREFFELIJKS FAMILIEHOTEL ln VALKENBURG (L.)] TELEFOON 3 j BETONHOUT KISTE NHOUTJ Houthandel „ALBLAS" N.V« WADDINXVEEN Opslagplaatsen te: Rotterdam: Zwaanshals 119—121 's-Gravenhage: Fahrenheitstr. 34$ TRIPLEX Vraagt prijs LIJSTWERK Stormschadeverzekering Een specialiteit op het gebied van 1 STORMSCHADE-VERZEKERING I Algemeen Onderling Waarborg Genootschap ..BENOVATDM" te Amsterdam Spuistraat 219/21. TeL 85626 Vraagt eens een prospectus aanl BURGEMEESTERSBENOEMING Met ingang vain 1 September 1937 is be noemd tot burgemeester der gemeente Graauw en Langendam Mr. F. J. Schluter. De nieuwe burgemeester van Graauw en Langendam is 6 September 1895 geboren. Hij was secretaris van den voogdijraad te Para maribo en na zijn repatrieering advocaat en procureur te Middelburg. Ook heeft mr. Schluter enkele jaren als volontair ter gemeentesecretarie van Hein- kenszand gewerkt en eenige jaren den in specteur van het lager onderwijs te Goes ge assisteerd. DE SPELLINGKWESTIE Minister Slotemaker de Bruine heeft te Brussel een onderhoud gehad met den Belgi schen minister van onderwijs, de heer Hoste, over het vraagstuk van de spelling der Ne derlandsche taal. Over dit vraagstuk zal nog nader van gedachten worden gewisseld. J. TONCKENS f Gisteren is na een langdurig lijden in den leeftijd van 32 jaar overleden de heer J. To nek ens, burgemeester der gemeen!© N o r g sedert 1935, voordien burgemeester van Zweeloo. BENOEMING EERSTE KAMERLID Het Centraal Stembureau heeft gister middag in de oude raadszaal te 's-Graven-» hage een zitting gehouden ter benoeming van een lid der Eerste Kamer, noodig we gens het niet aannemen van zijn benoeming door prof. P. S. Gerbrandy (A.R.). In diens plaats is benoemd verklaard da heer H. C o 1 ij n te 's-Gravenhage. BEURSSLUITING OP 30 AUGUSTUS Een voorstel ingediend Waar de 31e Augustus, waarop de beurs wegens Koninginnedag gesloten is, op een Dinsdag valt, is door 111 leden van de Ver* eeniging voor den Effectenhandel een voor stel ingediend om ook Maandag den 30en Augustus als beursvacantiedag te beschou wen Over dit voorstel zal op Woensdagmid-. dag 18 Augustus a.s. ter beurze stemming worden gehouden. EEN GEVAARLIJKE HOND Te Posterholt was het 4-jarig zoontje van den landbouwer H. R. aan het spelen met den huishond. Het. dier werd plotseling woedend en beet het kind in het gelaat. De geheele linkerwang werd verscheurd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1