^u< we/
damrubriek
IÉ
1
S
Jjjj
255?
n
BP
B
S
n
I
■L
7
1.
oplossing
cf
1 <3
wat deze week
de aandacht trok
Redactear: W. HOEKSTRA, Tulpenboomstraat 6,
Den Haag. Inzendingen nftslnilend nan dit adres.
Voor alle vraagstukken geldt: Wit begint en wtnt.
Oplossingen moeten worden Ingezonden uiterlijk
8 dagen na plaatsing.
Nagekomen oplossingen ontvangen van J. H. van
Acqooy, Driebergen.
UIT ONZE LEZERSKRING
Vraagstuk No. 948
Auteur: JAC LOEVE, Rotterdam
Vraagstuk No. 951
Auteur: H. N. J. WINTER, Madioen (N.O. Indië)]
m
0
m
m
9
mA
S
m
m
m
s
m
w
m
»7
4f
Lokzet
Zwart: 5. 10, 12, 14, 16—21, 24
Wit: 25, 26. 28. 31—34, 36, 47, 50
Oplossing:
Wit
1 47—42
2 28X30
3 25X23
Wit vervolgt nu met:
4 34—29!
5 50—44
6 31X11
7 26X8 en wint.
Vraagstuk No. 949
Auteur: JAC. LOEVE, Rotterdam
Zwart
19-23?
14—19?
18X47
47X35
35X16-
16X7
fH i
M
2 Oplossingen
Zwart: 7 8, 10, 12. 17—20, 23, 26, 30
Wit: 27, 28, 32. 33, 37, 38. 40, 42—44, 50.
Oplossingen worden niet ingewacht.
Vraagstuk No. 950
Auteur: A. VAN DOMMELEN, Rotterdam
m
13
m
E
S
E
m
9
E
S
m
13
0
M
m
m
m
15
m
s
15
0
51
9
9
m
1
ff
m
m
Zwart: 6, 12, 15, 16,
Wit: 24. 26, 33, 3^. 3!
Op'ossing:
2, 23, 35, 36
41, 43, 47, 49
Wit
Zwart
1
47—42
36X47
2
24-20
15X24
3
33-29!
24X44
4
49X40
35X44
5
43—39
•14X33
6
38X27
47X21
7
2GX8I wint.
Combinatieraadsel
Ieder nummer in onderstaand cirkeltje krijgt ecj
lettergreep, zoodat de lettergrepen van twee nunH
mers een woord vormen.
Zwart: 2, 7, 10, 12, 15, 17, 18, 22
Wit: 20, 24, 26, 28, 31—33, 40
Oplossingen hiervan worden niet ingewacht,
VOORDEEL IN DE OPENING
De volgiende oplossing, behoorende tot bot
„bizarre-genre", kan heel interessant spel op
leveren. Zie het volgende spelverloop:
Wit Zwart
1 31—27
2 36-31
3 41—36
4 47—41
5 34—29
6 40-34
7 44-40
1 i
17—21
21—25
11-17
17-21
12-17
8—12
17—22?
Bij juiste invulling verkrijgt men dit resultaat:
J*
m
TT
11
m
m
u
49
m
S'
8
81
m
m
11
9
s
s
55
m
ÜJI
H
HP
9
m
12—1
12—3
12—4
1—2
1—5
2-3
3—4
4—5
5-6
6-7
8-9
9—1
9—10
10—7
10—11
11-8
bladzijde (Fr.)
vader
Turksche munt
tanden en kienen
voormuur
aromatisch kruidensap
aarde
Fransch componist
fluweelachtige zijden stof
huiden
ambtskleed
loon
ontdekkingsreiziger
knoopen v. e. net
bekend Fransch schrijver
kansspel
47 1
8 29—23
9 24X23
10 32X?3
11 37X19!
18X29
19X28
21X32
CORRESPONDENTIE
J. L. Een bijoplossing maakt, strikt genomen,
een vraagstuk waardeloos.
van het Kruiswoordraadsel in het vorige Zon
dagsblad.
Horizontaal: 1 pook; 5 Durban; 7 Leen; 3
bis; 11 kil; 13 octavo; 15 Ina; 16 ako; 17 onweer;
18 tem; 19 suf; 20 odern; 23 brevet; 24 elan.
Verticaal: 1 pul; 2 ore; 3 Oberon; 4 kan; G
ticket; 8 mineur; 9 boat; 10 stom; 11 kies; 12 larf;
14 Vondel; 20 are; 21 Eva; 22 men.
Uw Ijfclqnqsiell'mq wcicn-cb
Dc eerste maag-operatie van de wereld
Het „Stadtgeschichtliche Museum" der stad Ko
ningsbergen in Oost-Pruisen bezit een schilderij,
aan hetwelk een eigenaardige herinnering is ver
bonden. Op het doek ziet men een flinken, Oost-
Pruisischen boerenknecht en een gewonen dolk.
Drie eeuwen geleden hebben knecht en mes een
rol gespeeld bij de eerste maag-operatie van do
wereld. De knecht had namelijk den dolk inge
slikt en de geneesheeren van de Universiteit van
Koningsbergen namen het besluit het mes door
een operatie uit de maag van den patiënt te ver
wijderen. Men bond den knecht op een plank
vast. Daarna werd zijn lichaam geopend en toen
zochten de geneesheeren zoo lang in do buurt
van de maag tot zij het mes inderdaad ontdekten.
Toen 'het eindelijk te voorschijn kwam, riep do
patiënt verheugd uit: „Ja, dat is mijn mes!"
Nadeelige gevolgen heeft deze voor de geschie
denis van de chirurgie zoo belangrijke operatio
voor hem niet gehad. Hij is een paar jaar later
getrouwd.
Harrar vóór de oorlogsstorm
Ilarrar, de oude hoofdstad der provincie Schoa,
welke al spoedig het middelpunt was in den har
den strijd tusschen Italië en Ahessinië, heeft een
interessante geschiedenis achter zich. Dc stad
stond eenmaal onder Turksche heerschappij, was
een Egyptische kolonie en werd daarna door
Menelik den Groote voor Abessinië veroverd. De
stad ligt aan de grens tusschen een zuivere Galla-
bevolking en een onder Mohammcdaanschen in
vloed staand vermengd ras. Door alle tijden heen
heeft de stad echter nog een eigen karakter weten
te bewaren.
De Arabieren,, die Harrar sedert eeuwen koloni
seerden, maken een groot deel der bevolking uit.
In deze stad vindt men vele rassen en cultures
bijeen. Naast de Moskeeën en de Mohammedaan-
sche kerkhoven, die er als een groot en uitge*
strekt steenveld uitzien, verheffen zich door do
Abessijnen in lateren tijd opgebouwde Christelijk-
Koptischc kerken. En daartusschen vindt men
het oer-heidendom der Gal la's. In de omgeving
van de stad Harrar vindt men soms, tegen een
boom geleund, een klein, steenen altaartje. Aan
dit altaartje branden de heidensche vrouwen,
wanneer zij een of anderen god een gunst willen
verwerven, hun wierookslokjes. Heeft men geen
wierook hij de hand, dan legt men een st.uk boter
op het altaartje neer. Dit stuk mag alleen door
een bedelaar worden weggehaald. In Harrar
vindt men drie rassen, die nog zeer gehecht zijn
aan hun oude zeden. Het is aan de menschen, die
tot die rassen behooren, verboden te trouwen met
een man of vrouw van een ander ras.
Buiten dc Galla's. de Somali en do Amhaarscho
Abessijnen wordt Harrar nog bewoond door..«
vliegen en hyena's. Van zonsopgang tot zons
ondergang laten de insecten den mensch geen
oogenblik met rust.
In Harrar vindt men een 78-jnrigen priester, dio
vanaf zijn 24e jaar in Abessinië leeft. Geheel zijn
leven was één opoffering voor de lijdende
menschheid. Tezamen met een arts en twee veri
plegers verzorgt deze priester zijn zieken, waar
van de meesten tot de Gallabcvolking behooren.
Men zegt, dat Haile Selassie, vóór hij tot vorst
over Abessinië werd uitgeroepen, den ouden gees
telijke dikwijls een bezoek bracht. De keizer zou
zelfs van den grijsaard veel geleerd hebben op
medisch gebied. De schamele woning van den
priester noemen de Abessijnen het .Huis der
Goedheid" en geen goed Abessijn loopt voorbij
deze woning zonder een kruis te hebben gemaakt,
uit dankbaarheid en eerbied voor den grijzen
bewoner.
358
Buirenlandscli Overziclii— x
DONDERDAGAVOND
Ondanks alles wat er aan beslommeringen leeft
■in do hoofden en de harten van de menschen, is
liet zomer, en het tempo van de dingen vertraagt
zich. Politieke gebeurtenissen, die langzaam maar
zeker opdoemden en vorm aannamen, als de
oorlogsdreiging in China; het herzien der Spaan-
ische controle; de deeling van Palestina, blij-
.ven thans zoowat stationnair, als groote witte
Wolken die midden in den hoogen blauwen hemel
hun koers vertraagdenZomerstemming lijkt
ook wel de kopstukken der wereldpolitiek te
hebben bevangen. Ondanks tegenovergestelde ge
ruchten laat president Roosevelt zich door Chi
neesche noch andere zorgen weerhouden van zijn
Weekeind-uitstapje op de Potomac, zoo'n echt ge
zellig spelevaartje, en Benito Mussolini gaat zelfs
nog een stapje verder. Net als een gewoon
mensch, die een dag of wat uit is, zendt h'J ui*
zijn vacantieverblijf in Rimini zijn groeten enzoo-
Voorts in een persoonlijken brief aan zijn Brit-
schen collega Chamberlain. Alle dagbladen benut,
ten natuurlijk de gelegenheid, om verlicht van
een verbetering der Britsch-Italiaansche betrek,
kingen te gewagen, en met een fantasie, als wel
licht alleen aan dagbladschrijvers toebehoort,
weten zij uit het geval èn Chamberlain's ant
woord reeds een nieuwe toekomst voor Europa
te voorspollen. Gelijk men ziet, voor zulk een
.verbeeldingskracht moet zelfs het briefgeheim
wijken!
.Wat beide kopstukken elkander „onder cou.
vert" hebben toevertrouwd, zal voorshands wel
niet met zekerheid bekend worden. In dit ver.
band wijst men °P a,le vraagstukken, waarbij
Italië en Engeland betrokken zijn: het Middel-
landsche Zeevraagstuk; de controle over Spanje;
liet zoogenaamde West- of nieuw-Lccarno-pact AI
deze dingen zijn inderdaad hangende, en de be
sprekingen daarover kenmerken zich door weder-
zijdsche stroefheid. Ook zonder nu dadelijk aan
te nemen, dat Mussolini en Chamberlain via hun
brieven elkander gevonden hebben, en uit hun
samenwerking nu heel spoedig een nieuw gepa
cificeerd West-Europa zou ontstaan, mag men
toch veronderstellen, dat zij beiden door per
soonlijk contact tot wat meer soepelheid bereid
zullen zijn. Ook dit kan winst beteekenen. al
knipt het wereldherstel er nog niet dadelijk cou-
pons van.
Ook Japan zelf brengt het „festina lente", het
„haast u langzaam", in practijk. Door verraad
van Chineesche autoriteiten te Peiping geholpen,
is thans het gebied tusschen deze stad en Tientsin
vrijwel onbeperkt in Japansch bezit. Men schijnt
het met de krijgsverrichtingen daarbij voorloopig
te willen laten, om eerst de financiën wat meer
in het gereede te brengen. Geld blijft altijd en
overal de zenuw van den oorlog. De Japansche be
lastingbetaler zal wel schuins kijken, want een
voorstel, om ten bate van den Chineeschen veld
tocht de inkomstenbelasting van vijf op vijftien
prooenit te brengen, zal ook den meest overtuig
den patriot tot stille verzuchtingen nopen. Boven
dien, dit is niet de eenige fiscale maatregel die
Tokio treft Men spreekt o.a. nog over een om
zetbelasting van 20% over bepaalde artikelen.
Voorwaar geen peulschilletje!
Aan Tsjang Kai Sjek wordt de bedoeling tocgc-
schroven, Japans krachten te willen uitputten,
door oen eventueelen oorlog tot in den treure to
rekken. Bovendien schijnt China den strijd te
zullen voeren over een ontzaglijk breed front,
wat het met zijn ontelbaar menschenmateriaal,
men vergeve ons het gemakkelijke, doch eigen
lijk afschuwelijke woord, ook vrij gemakkelijk
zal kunnen doen. Grieksche filosofen vermaakten
elkander oudtijds wel met de vraag: Als het on
weerstaanbare botst tegen het onverzettelijke,
wat zal dan geschieden? Als deze wijsgeeren den
tijd van leven hadden gehad, zouden de huidige
toestanden in het Verre Oosten hun misschien
een oplossing aan de hand hebben gedaan, waar
over zij slechts hadden kunnen meesmuilen......
Wat de Spaansche controle-affaire aanbelangt,
zijn we nog steeds even ver. Rusland heeft ver
klaard, niet te willen weten van een erkenning
van Franco als oorlogvoerende, zoo niet eerst alle
vreemde hulptroepen incluis de Mooren, hun
matten zouden hebben opgerold, en uit Spanje
verdwenen zijn. De zaak zóó stellen komt °P niet
anders neer, dan een volkomen blokkeeren van
alle onderhandelingen. Wie weet den weg uit
deze chaos?
Naar een uitweg wordt thans ook gezocht te
Zürich, waar het Zionistisch wereldcongres bijeen
is, om over de toekomst van Herzl's Palestina-
drooin te beraadslagen. Dc deeling van Palestina,
zooals die door de Britsche koninklijke commis
sie is voorgeslagen, bcteekent een geweldige
teleurstelling voor al die joden, die oprecht naar
een eigen nationaal tehuis verlangen. Zij vormen
overigens slechts een minderheid. Het gros van
het Jodendom wenscht niet anders, dan in vredo
te blijven vertoeven in de woonplaatsen der ver
strooiing, waar men het immers lang niet kwaad
heeft
Wat thans de Zionisten verdeelt, hun noodlot
schijnt te zijn, steeds verdeeld te moeten we-
zen! is de vraag: Alles, of Iets? Chaim Weiz-
m.nnn verdedigt met klem het aanvaarden van
den onafhankclijken Jodenstaat, ook al is deze
klein; de militante Oesisjkin verlangt, dat men
niet zal capituleeren, doch tegenover Londen en
Genève den eisch zal handhaven van het vollo
pond, in casu vrije vestigingsmogelijkheid voor
den jood in geheel Palestina.
Het Zionism6 staat inderdaad vooi ©en ver
bijsterend zware keus
'Geruchten hebben gegaan, dat het Vaticaan of de
Heilige Stoel, hoe men het noemen wil, de ro-
geering van Franco officieel zou hebben erkend.
Het hoofd der Burgosjunta zou thans namelijk
een officieelen vertegenwoordiger bij den paui
hebben, waar het tot op heden nog slechts een
offlcieusen had. Wel zijn de berichten van deze
strekking sinds weer tegengesproken, doch als
met cicn halven mondhoek. Dat gaat zoo met
vele officieele démenti's, die naar den vorm loo
chenen, wat reeds in wezen is tot stand geko
men. doch niet ontijdig bij den waren naam mag
worden genoemd, omdat men, uit welken hoofde
dan ook, de tijd der publicatie nog niet daar acht.
Het treft wel merkwaardig, dat vrijwel gelijktij
dig met deze geruchten en tegenspraken ren
soort van manifest valt der Spaansche geestelijk
heid, waarin deze uiteenzet, dat Franco's rebellie
togen de Spaansche volksfrontregeering moreel
verantwoord is. Spanje's prelaten gronden dit op
beweerde onregelmatigheden bij de jongste
Spaansche verkiezingen, waardoor aan de recht-
scho partijen door foefjes een meerderheid ontfut
seld zou zijn. die hun van rechtswege toekwam,
terwijl bovendien het linksche bewind reeds dade
lijk geheel in gebreke zou zijn gebleven oen ter
reur te bctoomen, die katholiek Spanje zoo on
geveer rechteloos en vogelvrij zou hebben go-»
maakt. Het is heel moeilijk, ondanks allerlei ma
teriaal pro en contra, in deze dingen tot een oor
deel te komen. Opinies als deze zijn „A prendre et
A laisser". De loop der historie wordt er boven
dien practisch niet door gewijzigd. De gissing,
dat de Spaansche geestelijkheid haar manifest liet
hooren, speciaal om onder de Fransche katholie
ken eenheid van gevoelen te brengen, d.w.z. een
algemcene pro-Franco-stemming, zal in elk geval
wel niet ver van de waarheid zijn. Na deze pre
paratie zal het 't Vaticaan minder moeilijk val
len, zich ook o p e n 1 ij k aan de zijde van Burgos
.te scharen.
China^ hot land der natuurlijke traagheid, blijft
ook thans zichzelf in zooverre gelijk, dat het ten.
opzichte van Japan geen verrassende en over
haaste dingen doet. Terwijl hier en daar wat go-
rchotcn, gebrand en helaas ook gemoord wordt,
gaat Nanking verder, zijn nationaal verzet tegen
de Japansche troepen te organiseeren. Provinciale
cn militaire grootheden bezoeken den zetel der
centrale regeering, onderhandelen en betuigen
tenslotte hun trouw aan de algemeene Chineesche
zaak, terwijl de Chineesche troepen, uiterst lang
zaam, naar het tooncel der oorlogsdreiging onder
weg zijn: het gebied van IIopeL
DONDERDAGAVOND
WAREN ER, BEHALVE KOMKOMMERS,
geen Jamboree, Vferdaagsche, voornemens van
het Legerbestuur, Dr. Kuyp er stichting, jaarver
gaderingen, meetings en reizen; dan, ja dan
zou het nu waarlijk komkommertijd zijn. Want
hoewel we welhaast met Paulus bij de droogte
Syrtis konden zeggen, dat nefch zon noch ge
sternte verscheen in vele dagen, rijpten de sap
pige vruchten met de stotterende naam bij
tienduizenden, dreven ze bij duizenden in het
water bij de veilingen of gebruikten de koeien
ze als dessert ia hun grasmaal.
Van oude tijden af lag in deze hondsdagen
met of zonder warmte een groot stuk van
het publieke en vooral politieke leven stil en
konden de journalisten, vooral die welke het
parlementaire „gedoe" volgen, gerustelijk als
liun groote vakgenoot „buitenaf' gaan.
Ook thans zijn politieke verrassingen in ons land
uitgesloten. Wanneer de Kamers op repes en de
leden met vacantie zijn, gelijk ook de meeste
ministers, dan breekt er geen politieke crisis
uit. Dit wil echter geenszins zeggen dat er niet
in stilte gewerkt wordt. Het valt wel moeilijk
op de departementen iets te bespreken, omdat
men vaak op een vlaaisvervanger stuit, die
liefst niet te veel beslist een zeer goed prin
cipe) maar nochtans wordt er wel gewerkt.
Straks komen de ministers en wat de gemeen
ten betreft, de colleges van burgemeester en
wethouders met het resultaat van deze stille
arbeid voor het voetlicht en dan prijzen of
laken we de verantwoordelijke instanties en
personen al naargelang we lof of blaam voor
de voorstellen hebben.
Precies op tijd komt steeds de rijksbegrooting;
die van de gemeenten moet ook in September
verschijnen, maar dat lukt niet vaak. Daarom
zijn we al blij met het nieuwtje, dat Amsterdam
zijn brgrooling voor 1938 met kunst en vlieg
werk sluitend maakt en dat den Haag niet tot
belaslingverhooginq behoeft over te gaan. Wat
niet zoo'n kunst is, wanneer men een tekort op
een Tehuis voor ongehuwde mannen wat een
gemeente zich al niet op de hals haalt een
voudig door de bewoners van de arbeidershuir
zen der woningbouwvereenigingen laat betalen.
Wij hebben voor deze geste van het gemeente
bestuur geen wa.irdeering.
Overigens mag men bij net samenstellen der
begrooting nog niet op meevallers rekenen.
Vooral in de woongemeenlen nam de werkloos
heid zeer weinig af en neemt ze weer toe; Den
Haag moest het reeds registreeren en dat Ford
80 man op straat zette voorspelt ook niet veel
goeds. In de scheepvaart schijnt dat gevaar nog
niet groot te zijn, want de besturen der werk
nemersorganisaties, vaststellend dat deze arbei
ders hun loon sterk verminderd zagen, hebben
thans tegen 1 October het collectief contract op
gezegd in de hoop betere voorwaarden, te kun
nen bedingen.
Jntussschen lezen wij in de krant, dat de stalen
ramen voor het nieuwe Beursgebouw te Rotter
dam maar eens weer door het butenland ge
leverd zullen worden, zoodat er nu een order
van 250.000 het land uitgaat. En het misera-
belste iHin deze dingen is nog wel, dat men
leest: Dc bouwcommissie van de Beurs heeft er
geen prijs op gesteld alsnog pogingen te doen
om het werk in Nederland onder te brengen.
(Op zijn hoogst hoort men later dat het zit in
de prijs.)
Alsof het maar een kleinigheid betreft, waar
mee ons volk niets te maken heeft, gaat een
groote schecpsorder naar Denemarken, een
bestelling van stalen ramen naar Engeland en
worden kabels voor een gemeehtelijke fabriek
door Duitschland geleverd. Zulke zaken worden
in onder onsjes" of in geheime vergaderingen
beslist. Ddt maakt het pubiek korzelig.
Tegen zoo iets steeks de houding van de P.T.T.
wel zeer gunstig af, die precies in het publiek
vertelt, waarom een berichtje in de krant niet
geheel juist was en die ook de aangename
'medcdeelinq kon doen, dat een brief straks
weer een stuiver van verzenden kost, als in de
goede oude tijd.
Jammer maar, dat de leiding van dit winstge
vende ai zeer economisch geleide bedrijf in
sommige opzichten nog arbeidsvoorwaarden
handhaaft, waarop terecht critiek wordt ge
oefend. Er zijn vooral hier nog te lange arbeids
tijden, te lage loonen en te weinig rechtpositie.
En daardoor blijven er te veel werkloozen. Zui
nigheid geen deugd wanneer de rechtvaar
digheid in het gedrang komt.
'Een andere rijksdienst, n.l. Defensie gaat de
werkloosheid wel wat beperken. Zoo worden
in den Helder ruim honderd schilders en na
tuurlijk ook andere arbeiders voor geruimen
tijd te werk gesteld aan de op te knappen
schepen, en ook de uitbreiding van het jaar-
lijksch troepencontingent tot 32000 man en de
verlenging der eerste oefentijd voor onberedenen
tot elf maanden halen vele jongemannen van
de straat. De oorzaak is te betreurenhet ge
volg nist. Maar het kost geld en dus behoort
men -zijn best te doen om zoo weinig mogelijk
naar het buitenland te doen afvloeien.
355
