Chr. Politieambtenaren bijeen
Na vechtpartij door dolksteek
gedood
rec\m
PIJPLOOZE ORGELS
1 w
WOENSDAG 7 JULI 1937
DERDE BLAD PAG. 5
Behandeling van verschillende
huishoudelijke zaken
De verantwoordelijkheid
voor het orgaan
LUNTEREN, 7 Juli 1937.
f' Gisteren werd de algemeene verga
dering van den bond van Christelijke
Politieambtenaren voortgezet. Bij den
aanvang heeft de voorzitter, de heer
B. ReecLer, nog in het bijzonder
welkom geheeten de heeren W. de
Jong, afgevaardigde van het Chr.
Nat. Vakverbond en D. de Ridder, lid
van het permanent comité voor Chr,
overheidspersoneel.
Een woord van dank werd gericht tot de
directie van „De Rotterdammer", die gedu
rende het congres zorg draagt voor toezen
ding van kranten. De goede verhouding tus-
schen den bond en de pers wordt zeer op
prijs gesteld.
Daarna werd behandeld het beleid van de
redactie van het orgaan „De Christelijke
Politieambtenaar". Het woord is daarbij ge-
ivoerd door de heeren C. Visser van Rot
terdam, G. van Netten van Utrecht. J.
C. van den Berg van Amsterdam, G. de
|R i d d e r van Hillegersberg, H. Visser
rvan Ede, H. van D ij k van Haarlem, M.
IB r a u n s van Den Haag, W. B o u m a en
.enkele leden van het hoofdbestuur.
Van verschillende zijden werd aan de re-
(dactie lof toegezwaaid voor de verzorging
[van het blad. Deze goede verzorging heeft
'de aandacht getrokken van buitenstaan
ders en superieuren. Aangedrongen werd od
[uitbreiding van de technische rubriek. Aan
'de plaatselijke vergadering moet niet teveel
plaatsruimte worden gegeven. Ook werd de
.wensch uitgesproken, om den vrijgestelde
itot eindredacteur te benoemen, aangezien
deze onafhankelijker staat tegenover autori
teiten. Gevraagd werd, waarom niet steeds
een meditatie was opgenomen.
De voorzitter zegde in zijn beantwoording
[van de opmerkingen toe, dat voortaan enkele
voorname wetten, koninklijke besluiten en
arresten in het orgaan zullen worden ver
meld. Bij plaatselijke verslagen dient naar
kortheid te worden gestreefd en naar alge
meenheid van strekking. De opmerking in
zake de verantwoordelijkheid van den eind
redacteur kon de voorzitter in het algemeen
niet aanvaarden.
De heer H. Molenaar prees het in den
Voorzitter, dat deze op het orgaan een eigen
cachet had gedrukt. De heer J. H a r t o g
wees erop, dat het orgaan gemeensohappe-
lijk bezit is, zoodat men gezamenlijk de ver
ing antwoordelijkheid voor den inhoud te dra-
gen krijgt. In dit verband wees de bonds-
secretaris, Mr. A. H. van de Veen, erop,
dat bij de redactie het belang van de orga-
l'er, tnisatie en haar leden op den voorgrond
ïlet moet staan. Bij besprekingen is een goede
le*4 Verhouding tot superieuren een eerste ver-
cischte. Tenslotte drong de voorzitter erop
djs aan. hem toch vooral uit de plaatselijke af-
deelingen belangrijke mededeelingen aan de
[redactie te zenden.
anl J)0 heer W. de Jong aan het woord
De heer W. de Jong, afgevaardigde van
thet Chr. Nat. Vakverbond, als zoodanig het
woord verkrijgend, memoreerde, dat hij aan
wezig was in t\vee kwaliteiten, te weten als
fccre-lid van den bond' en als vertegenwoor
diger van het vakverbond.
Moeilijke jaren liggen achter ons, 'doch
evenzeer zijn groote zegeningen ondervon
den. Hetgeen in het buitenland voorviel,
tbewijst wel, wat het gemis van een sterke
christelijke vakbeweging beteekent. En met
name in ons land. is het bezit ervan wel
Iduidelijk gebleken.
jj Thans staan we voor nieuwe moeï-
lijkheden. Ook thans moet de organi
se* satie een eenheid zijn, gegrond op een
vast beginsel. Nu de tijd' weer aan-
breekt, waarin we de vraag mogen
1 stellen, of de waardeering voor ons
dagelijksch werk, geldelijk gezien, wel
evenredig is aan den arbeid, kan
alleen succes worden verwacht van
een organisatie ,die langs een vast
plan kan optreden.
543 Be heer R. de Ridder aan het woord
Deze maande eveneens aan. om bij het
I streven naar verbeteringen in de salari-
SI eering voorzichtigheid te betrachten. Het
moge de christelijke vakbeweging een eere
zijn, dat haar steeds nuchterheid is bijge
bleven.
Tegen de thans afgetreden regeering kan
men critiek uitbrengen, doch men moet niet
fvergeten, dat het aan haar te danken is, dat
.we hier nog mogen vergaderen. Dat de toe
stand zoo is als thans, is voor een aanmer
kelijk deel ook te danken aan de 100.000
leden van het C. N. V. Wanneer nu een
j kleine opleving merkbaar is, is het zaak, dat
niet alle groepen tegelijk zich van de betere
resultaten op finantieel gebied meester
trachten te maken. Bedacht moet worden adt
de vooruitgang niet steeds en terstond weer
spiegeling kan vinden in de salarieering.
De woorden van den heer De Ridder, even
als die van den heer De Jong werden met
applaus ontvangen.
Daarop werd melding gemaakt van
een telegram van dank van H. M. de
Koningin.
Toen ging men over tot een bespreking
van de salariskwestie. In eerste instantie
werd daarbij het woord gevoerd door de
heeren G. Hoekstra van Overijssel. P
W o u d a van Bloemendaal, M. B r a u n s van
c.en Haag, M. van H i 11 e n van Leiden, C.
M. v. d. Does van Voorburg, P. de Korte
van Ridderkerk, A. Schouten v. d.
Velde van Bussum. J. C. v. d. B e r g van
Amsterdam, Th. te Brake van de vak
groep van rijksveldwachters.
Gesproken werd o.m. over de wijze, waar
op de actie tot salarisverbetering gevoerd
moet worden. De laatste spreker deelde
mede, dat het salaris van een ongehuwd
rijksveldwachter thans f S6.— per maand is
en van een gehuwden f 97.—. Wil men dit
corps behouden, dan is het noodig, dat
hierin verandering komt.
Gisteravond zijn de besprekingen over dit
punt voortgezet.
Enkele verkiezingen
Aan het einde van de morgenvergadering
is het resultaat van de stemming voor een
viertal hoofdbestuursplaatsen meegedeeld.
De heeren J. J. Wildschut van Mid-
delstum, L. van der Veen van Drachten,
H. E ij s e n g a te Zeist en J. P o r t e te
Leeuwarden werden allen herkozen. De
heer Eysenga had zijn toestemming zelfs op
rijm gemaakt
Het aftredend lid van de commissie van
beheer van 't Ondersteuningsfonds, de heer A.
van D ij k, van Rotterdam, werd herkozen.
Hetzelfde was het geval met de geschillen
commissie voor het bondsorgaan, bestaande
uit de heeren M. S e p e r s te Leiden, A.
Lak te Amsterdam en F. B o x e m te
Rotterdam.
Het congres heeft over het weer niet t4
klagen. Hoewel gisteren eenige regen viel,
verhinderde zulks niet. dat allerlei spelen
werden uitgevoerd. Ook waren er wedstrij
den in voordragen en inproviseeren
Aan tafel laat de stemming ook niets te
wenschen over. De leiding is daar bij den
heer J. Kooistra in uitstekende handen.
NATIONAAL MIDDENSTANDS
CONGRES TE ZWOLLE
Openingsrede van den heer
Ed G. Schürrman
Geleidelijk zal tot belasting
verlaging moeten worden
overgegaan
Te Zwolle is aangevangen het
34ste Nationaal' Middenstandscongres
onder presidium van den heer Ed. G.
Schürrman, Voorzitter van den
Kon. Ned. Middenstandsbond.
In zijn openingswoord wees spr. er op,
dat de Bond thans 35 jaar bestaat en de
Zwolsche afdeeling haar zilveren feest viert.
Dit dubbel jubileum valt in een periode
van beginnende opleving. Enkele takken van
van bedrijf hebben hiervan reeds geprofiteerd
doch niet alle. Het zal er in de naaste toe
komst om gaan met volle energie alle be
lemmeringen en crisismaatregelen uit den
weg te ruimen. In de eerste plaats moet 'er
aldus spr. een wijziging komen in de con-
tingenteeringspolitiek, omdat de handel zoo
veel mogelijk vrij moet zijn de artikelen
daar te koopen, waar zij het voordeeligst te
krijgen zijn. Voorts is er geen reden meer
voor nieuwe belastingen, want directe als
indirecte staan aan den top. Geleidelijk zal
tot verlaging moeten worden overgegaan.
Ook schaffe men zoo spoedig mogelijk de
onbillijke zakelijke belasting op het be
drijf af.
Een nieuwe regeering, vrij van vroegere
afspraken, staat op het punt haar taak aan
te vangen. Die taak kan niet anders zijn
dan ae bevordering der algemeene welvaart.
Dat is ook onze taak!
Het is dus onze plicht vast aaneengesloten
en standsbewust onze billijke desiderata
kenbaar te maken, waar zulks behoort
Laat ons, zoo besloot spr. eensgezind de
weg inslaan, welke opwaarts voert, de mid
denstand op hooger peil moet brengen en de
algemeene welvaart verhoogt.
Na dit openingswoord werd de heer
Schürrman gehuldigd, omdat hij 35 jaar be
stuurslid is. Hem werd een presse-papier
aangeboden benevens een vlag als herinne
ring aan het 34ste congres te Zwolle.
De kabel RotterdamDen Haag
De bonden van fabrieksarbeiders
ad rosse eren
De Nederlandsche vereeniging van fa
brieksarbeiders, de Ned. bond van christe
lijke fabrieks- en transportarbeiders en de
Ned. R.K. fabrieksarbeidersbond hebben het
volgende telegram doen toekomen 'aan den
minister-president, den minister van sociale
zaken, den minister van handel, nijverheid
en scheevaart, het college van Ged. Staten
van Zuid-Holland en aan B. en W. der ge
meente den Haag:
„Besturen van vakvereenigingen onder-
genoemd dringen beleefd aan wel te willen
bewerkstellen, dat kabel lover antie dan
HaagRotterdam worde gegund aan de
Ned. kabelfabriek te Delft, opdat werkgele
genheid behouden blijft. Zij durven met te
meer klem aandringen, nu dc directie der
Nederlandsche kabelfabriek volledige ga
rantie aanbiedt en er geen verschil meer is
nopens kwaliteit en prijs", (volgt ondertee-
kening door besturen der vakbonden).
Voorts heeft de directie van de N.V. Ned.
Kabelfabriek een adres aan den Haagschen
raad gezonden, waarin zij nogmaals aan
dringt op nader overleg, dat ook in het be
lang der gemeente kan zijn.
Bevordering der Zondagsrust
Onverzwakt protest noodzakelijk tegen
de ondergraving van de Chr. grondslagen
onzer samenleving
Het Comité voor Zondagsrust van de Chr.
organisaties in publioken en semi-publiekep
dienst, secretariaat Kaapschepleiri 160,
's-Gravenhage, schrijft ons:
We leven in een tijd van verflauwing der
grenzen.
Aan de Christelijke grondslagen van ons
volksleven wordt gerukt en geschud, de fun
damenten worden ondergraven.
Een van die fundamenten is onze Zondag..
Wat een kostbaar bezit heeft God ons in
dien dag geschonken. Maar dan cok moet
die dag beantwoorden aan zijn bestemming.
Alle menschelijke willekeur moet op dien
dag contrabande zijn. Alleen wat God be
lieft, domineert op den Zondag. Hoe is in
aat opzicht het goud verdonkerd!
Voor de wereld is de Zondag een dag van
vermaak, waarbij er helaas niet op wordt
gelet of anderen daardoor van hun Zon
dagsrust worden beroofd.
Al naarmate Gods ordinantiën minder op
de consciëntie inwerken, zal ook het karak
ter van den Zonaag worden miskend, totdat
er van geen Christelijke Zondag meer sprake
Tegen deze ontwrichting van de funda
menten ga onverzwakt ons protest
Het Comité voor Zondagsrust van de
ohristelijke organisaties in publieken en
semi-publieken dienst in Nederland wil van
tijd tot tijd tot dit protest ODwekken.
Het stelt zich tot taak de bevordering van
de Zondagsrust.
Maar het is er zich van bewust dat die
taak gedragen moet worden door de mede
werking van ons Christenvolk, dat in den
Zondag eeren wil een kostbare gave Gods
aan onze samenleving geschonken.
Moge zijn arbeid door een krachtige -mede*
werking worden gesteund.
GEMENGD NIEUWS
Fietser door auto gegrepen
Op slag gedood
Gistermiddag begaf de 40-jarige chauffeur
W. H. Koopmans te Berlikum (Fr.) zich
per rijwiel naar de zuivelfabriek aldaar
even buiten de kom van het dorp gelegen.
Bij de fabriek gekomen stak hij zijn lin
kerhand uit, maar op hetzelfde oogenblik,
stak hij ook den weg over,, niettegenstaande
een mede-arbeider, die naast hem read,
hem daarvoor waarschuwde. Het was voor
den chauffeur van de achter hem rijdende
vrachtauto, onmogelijk hem te ontwijken,
alhoewel de chauffeur nog ver naar links
uithaalde.
De wielrijder werd door het rechterpor
tier gegrepen en tegen den grond geslingerd
waarbij hij een zware schedelbasisfractuur
opliep en bijna op slag gedood werd. Het
slachtoffer was ongehuwd en kostwinner
van zijn oude moeder.
Winkelier in de Oleanderstraat
het slachtoffer
Moordaanslag door
een werklooze
Een wraakneming?
Rotterdam. Woensdag.
In de enkele jaren geleden zoo
beruchte Oleanderstraat aan den
Linker-Maasoever heeft zich gister
avond een drama afgespeeld, dat
aan de 41-jarige melkhandelaar P. J.
B e r b e n, wonende aldaar, het le
ven gekost heeft. Sinds eenigen tijd
heerschte er reeds een gespannen
verhouding tusschen het slachtoffer
en de 47-jarige werklooze J. V.
Gisteravond, even voor half acht,
is nu J. V. in de winkel van Berben
aan de Oleanderstraat binnengeko
men, er ontstond een woordenwisse
ling, die spoedig ontaardde in een
vechtpartij en tenslotte heeft V. zijn
tegenstander drie steken met een
mes toegebracht. Aan de hierdoor
ontstane verwondingen is Berben
kort na het gebeurde overleden.
De dader is spoedig gegrepen en
ingesloten in het bureau Sandeling-
plein.
Het schijnt wel vast te staan, dat
er hier sprake is van een wraak
oefening.
Wat de oorzaak is geweest van de gespan
nen verhouding tusschen Berben en J. V. is
niet met zekerheid te zeggen. Naar liet schijnt
J. V., die steuntrekker ;s, aan Berben
een bedrag van 13.80 schuldig, dat hij niet
wilde of niet kon voldoen. Daarover waren
reeds verscheiden malen woorden gevallen
en gistermiddag heeft Berben volgens getui
genverklaringen In een frulthal aan de Dordt
schelaan tegen V. gezegd.' „Ik zal jou wel
krijgen", hierbij waarschijnlijk doelende op
de schuld van 13.80. Voorts is er sprake
dal Berben oorzaak zou geweest zijn van
feit, dat V. last had gekregen met de uitkee-
ring van het steunbedrag.
„Ik ga er een overhoop steken"
Gisteravond omstreeks 7 uur heeft men de
-dader nog voor de winkel van Berben, aan
de Oleanderstraat 60, hoek Lavendelstraat,
zien staan, hetgeen de familie Eerben al niet
erg vertrouwde. Toen eenigen tijd later de
man evenwel weer verdwenen bleek te zijn,
is een 16-jarige zoon des huizes, die eerst in
verband met de veiligheid van zijn vader
was thuisgebleven, toch maar de deur uitge
gaan, niet vermoedende welk een onheil zijn
"vader .boven het hoofd hing. J. V. was echter
blijkbaar niet ver weg gegaan, want een der
buurtbewoners had van V. omstreeks die tijd
toen hij hem vuur voor zijn sigaret gegeven
had, de opmerking te hooren gekregen: „Ik
ga er een overhoop steken"
Aan dat voornemen heeft de onver
laat ook gevolg gegeven: nauwelijks
was de 16-jarige zoon van Berben de
deur uit, of V. stapte de winkel bin
nen, deed netjes de deur achter zich
dicht en begon een twistgesprek met
den winkelier. Van woorden kwam het
tot daden en spoedig waren de twee in
een gevecht gewikkeld, waarbij V.
tenslotte een pas gekocht dolkmes te
voorschijn haalde, waarmee hij Berben
ren aantal steken toebracht. De ernstig
getroffene wist nog naar de keuken te
strompelen, waar hij ineen zeeg.
De dader verliet daarop de winkel, waarbij
een oudere zoon van B. hem nog een melk-
flesch naar het hoofd slingerde en de echt-
genoote van het slachtoffer, die op het la
waai was komen toeloopen, snelde naar bui
ten, luidkeels om hulp roepende.
Enkele E.H.b.O.-leden kwamen ijlings te
hulp en verleenden het zeer zwaargewonde
slachtoffer eerste hulp. Spoedig arriveerde
de G.GD., die '-erben naar het ziekenhuis
aan de Coolsingel vervoerde. Onderweg is
de man evenwel reeds aan de'bekomen ver
wondingen overleden. Hij had onder andere
een wond in de linkerbovenarm en een aan
de linkerschouder bekomen.
Dader veegde kalm z'n mes af
De heer F. B. Jansen uit de Oleanderstraat,
die tegenover de winkel van het slachtoffer
woont, zag, voor z'n raam zittende, V. uit het
magazijn komen met het mes in de hand.
IJlings rende de heer J. naar buiten en hij
hoorde V., terwijl deze doodkalm z'n mes
afveegde, tegen enkele omstanders opmer
ken: „Dat is de tweede maal dat je me ver
raden hebt bij de steun, maar nou ben je er
geweest". Vervolgens wandelde V. heel ge
woon weg, of er niets gebeurd was
De heer J. stelde aan een buurman, die ook
was toegesneld, voor om den dader te grij
pen, doch deze man bedankte voor de eer.
Een andere buurman, de heer W. Gruts, die
juist op de fiets aankwam, wist den dader
mes te ontnemen en liep hem daarop
achterna. In de Millinxstraat heeft hij V., die
onder den invloed van sterken drank scheen
te verkeeren, staande gehouden, waarop deze
ook den heer Gruts nog te lijf wilde gaan.
Gelukkig zijn daar geen ongelukken van ge
komen, want inmiddels snelde de politie toe,
die V. aanhield en overbracht naar de politie
post aan de Zwartewaalstraat. Vandaar is V.
naar het bureau Sandelingplein gebracht,
waar hij werd ingesloten. De man vertoonde
niet de minste agitatie.
Onder leiding van commissaris J. A. Kok
heeft de politie onmiddellijk een uitgebreid
onderzoek ingesteld.
De Spaansche schat
Tegenbeslag op lading van de „Thorpehall*
Naar wij vernemen zal door een
deurwaarder een tegenbeslag worden
gelegd op de waardevolle lading van
het s-s- „Thorpehall". Dit beslag ge
schiedt in opdracht van de Spaansche
regeering.
Gistermiddag is door eenige experts
in opdracht van de belanghebbenden
het schip grondig doorzocht, teneinde
na te gaan. of er zich soms nog meer
goederen van waarde aan boord be
vonden.
Dit onderzoek moet echter geen
enkel resultaat hebben opgeleverd.
DRIE WONINGEN AFGEBRAND
In de Hasseltstraat te Tilburg is een
blok van drie arbeiderswoningen tot den
grond toe afgebrand.
De huisjes waren met riet gedekt, zoodat
het vuur zich snel kon uitbreiden. Er was
geen tijd meer om de inboedels in veilig
heid te brengen.
De bewoners, de families B., H. en van S.
waren niet voor brandschade verzekerd.
De oorzaak van den brand is onbekend.
UIT OOST-INDIE
Marineleiding te Soerabaja
Enkele belangrijke mutaties
De „Ind. Ct" kan uit goede bron mede
deel en. dat binnenkort in de Marineleiding
tè Soerabaja. enkele belangrijke mutaties
zullen plaats hebben.
De eskader-commandant, de kapitein-ter
zee C. E. L* Helfrich. zal met buitenlandsch
verlof vertrekken. Als zijn vermoedelijke op-
DONDERDAG 8 JULI
HILVERSUM I. 1875 M. AVRO-Uitzending.
8.00 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgenwij
ding. 10.30 Residentie-strijkkwartet. In
de pauze: declamatie. 12.30 Kovacs Lajos'
orkest. 1.30 Orgelspel en zang. 4.00 Zic-
kenhalfuur. 4.50 Voor de kinderen. 5.30
Aeolian orkest. 6.30 Sportpraatje. 7.45
Voor rijwieltoeristen. 8.00 Berichten
ANP. 8.15 Omroeporkest en solist. 9.00
Reportage, 9.30 Omroeporkest en soliste.
11.00 Berichten ANP.
HILVERSUM n. 301 RL 8.00—9.15 KRO.
10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.00—12.00 NC
RV. 8.009.15 en 10.00 Gramofoonplaten.
10.15 Morgendienst. 11.30 Godsdienstig
halfuur. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-or-
kest en gramofoonplaten. 2.00 Handwerk-
cursus. 3.00 Orgelspel. 3.45 Bijbellezing.
4.45 Handenarbeid voor de jeugd. 5.15
Solistenconcert. 6.45 CNV-kwartiertje. 7.00
Berichten. 7.15 Luchtvaartcauserie. 7.45
Reportage. 8.00 Berichten ANP. 8.15 Arn-
hemsche Orkestvereeniging. 9.30 Vervolg
concert (Om 10.05 berichten ANP), 10.45
Gymnastiekles. 11.0012.00 Gramofoonpla
ten. Hierna: Schriftlezing.
DROITWICH 1500 M. .12.05 BBC-Wels or
kest en soliste. 1.50 Golf-reportage. 2.05
Strij'ksextet. 2.50 Declamatie. 3.35 Stede
lijk orkest Bournemouth en soliste. 6.40
'Boekbespreking. 7.00 BBC-Harmonie or
kest. 10.20 Kerkdienst. 10.40 Literair-mu-
zikaal programma. 11.20 M. Winnick en
zijn orkest.
RADIO-PARIS 1648 M. 12.50 Orkest. 4.0j
Zang. 7.35 Zang. 7.50 Pianovoordracht.
8.05 Zang. 8.50 Kwartet en solist.
KEULEN 456 M. 8.50 Het Bergische Landes-
orkest. 10.20 Volksliederenconcert. 2.35
Gevarieerd concert. 4.20 Lippische Lan-
destheater orkest. 5.20 Blaasconcert. 7.20
Mannenkoor en solisten. 9.20 Rob. Gadens
Orkest. 10.5010.20 Landesorkest Gouw
Baden, Boerenkapel en solisten.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Salon
orkest. 5.20, 6.50 en 7.23 Gramofoonpla
ten. 8.20 „Der fidele Bauer", operette.
484 M.: 12.50 Omroeporkest. 1.30 Salon
orkest. 5.20 Salonorkest. 7.05 Zang. 8.20
Omroeporkest en solisten. 10.30 Piano en
Cello.
HAMMOND ORGELS N.V.
Keizersgracht 684 AMSTERDAM (C.)
VRAAGTTOEZENDING VAN PROSPECTI
volger wordt genoemd de kapitein-ter-zee G<
W. Stoove.
De marine-comimandant, de kapitein-ter
zee R. P. van de Wetering de Rooy, zal in
November a.s. vertrekken. Hij zal worden
opgevolgd door den kapitein-ter-zee A. C.
van de Sande Lacoste, die thans het bevel
voert over den „De Ruyter"
Als commandant van den „De Ruyter" zat
vermoedelijk worden aangewezen de kapi
tein-luitenant-ter-zee K. W. F. M. Doorman.
JANTJE WELGEMOED EN ZIJN VADER
door G. TH. ROTMAN
'(Nadruk verboden]
77. Na een zwerftocht van een uur
Vinden zij een bootje,
't Ligt op 't droge, in het gras
Aan den kant van 't slootje.
„Wacht, we gaan naar d' overzij,
Naar die gindsche boerderij,
Help me eens een handje!"
Zegt Papa tot Jantje.
78. Maar de boot viel in 't gebruik
Niet zoo bijster mede:
Hij was lekker dan een zeef
Een schoot naar beneden!
„Wat is dat een flauwe streek!"
Roept Papa, als krijt zoo bleek,
Ja, ons tweetal staat er
Tot den nek in 't water!
(Wordt vervolgd)]
■La.'-- £5
jOOOR JAN VANSBATENBURG.
In gestrekte houding luistert hij naar het gerekt, eentonig
kjezang. Zijn oogen strak op de grauwe zoldering gericht,
peinst hij er over of hij een belachelijke dwaasheid, dan wel
een ontzaglijk wonder meemaakt.
Hij kent ze wel, die ketters. Hij heeft ze meermalen ont-
inoet, en vaak plezier gehad in hun gedurfde taal, in hun
Vrijmoedige kritiek. Hij hield ze voor goddelooze spotters in
het begin, en die ontdekking schrikte hem- niet af. Maar bij
Verdere kennismaking zijn hem de oogen opengegaan. Hij
[Weet nu: de kern van die groep onrustigen zijn vrómen. Geen
ppstandigen, geen rebellen zijn het en hij heeft spoedig be
grepen dat hij met heel zijn haat tegen kerk en geestelijken,
jtoch bij hèn niet thuishoorde. Zijn ze niet zachtmoedige vol
gelingen en haat hij niet alle gehoorzaamheid? 't Is stil ge
worden in de cel van De Grave. De lippen van Willem Tab-
baart krullen zich spottend. Nli zal deze vroolijke martelaar
Wel bidden, denkt hij.
1 Hij herinnert zich de gebeden uit zijn kinderjaren, tot de
Tieiligen en de gebenedi; -Ie Maagd. Hoe vroeg reeds had hij
pe pagelat;en! Hij denkt aan het biechten, dat hij lang had
volgehouden, had móeten volhouden, maar dat hij, wijl bij
hem gedwongen huichelarij, verfoeid had.
En toch heeft hij in zijn ellendig leven wel het verlangen
gekend naar een eerlijke biecht. O, om te kunnen belijden aan
iemand die het begrijpt, al het opstandige woelen dat bijwijlen
als een golf in je omhoog slaat, dat je woest maakt en bang
voor jezelf, voor de donkere diepten, waaruit dat alles opweltl
Biechten!
Ha, wat zouden ze niet te weten komen! Zijn haat tegen
een slavenleven, zooals zijn vader dat gekend had, en waar
om hij soms medelijden met den ouden man had, en hem soms
had kunnen slaan; zijn liefde tot het vrije, ongebonden zwer
versbestaan en tegelijkertijd zijn verlangen naar een oude
moeder, die hij had laten verhongeren: de felle begeerte naar
bezit, zooals hij alles wel kapot zou kunnen maken, om zijn
zin door te zetten en ook de verachting van zichzelf om zijn
lafheid. Want wat heeft hij gedaan, wat bereikt? Deinsde hij
niet steeds terug, als 't er op aankwam? Hoe kan hij tegelij
kertijd een braaf burger zijn en zich toch gevangen weten in
een daemonische greep?
Zoo is het oordeel over zichzelf verward, wisselend en
tegenstrijdig.
Het mat hem af, dat peinzen en peilen en de begrippen en
gedachten vervagen en zwerven weg. De pijn begint weer te
steken, venijnig en menigvuldig, en zijn geplaagd hoofd
wordt bevangen doo.r duizelingen, niettegenstaande zijn lig
gende houding.
Dan komt in hem op een onverklaarbaar energiek verzet
tegen deze aftakeling, tegen dit langzaam breken van zijn
weerstand.
Hij heft zich op, met bovenmenschelijke kracht, met uiterste
inspanning. Op de knieën kruipt hij, tastend naar steun om
zich verder op te richten. Eindelijk staat hij rechtop, onbe
weeglijk, secondenlang. Maar als hij een poging doet om te
loopen, wankelt hij en valt met een plof op de vloer terug.
Zijn hoofd bonst tegen de brits en hij zinkt weg in een leege,
zwarte nacht.
Hoe lang dit geduurd heeft, weet hij niet, maar hij komt tot
bewustzijn in volslagen duisternis. Hij voelt zich stijf en
heeft zware pijnen in het hoofd. Voorzichtig probeert hij zich
te bewegen, waarbij blijkt dat de pijn dragelijk is. Toch kost
het hem nog moeite op zijn harde slaapstee te klimmen. Maar
als hij het hoofd heeft neergelegd op de houten rand, valt
hij na korten tijd in slaap. Zijn ononderbroken rust duurt tot
middernacht.
Bij zijn ontwaken voelt hij zich verkwikt. Hij weet niet
welk uur van de nacht het is, maar het is hem of hij dagen
geslapen heeft. De wond aan zijn hoofd hindert hem niet en
,de pijn in zijn gewrichten is beter uit te houden. Hij gaat
overeind zitten, met zijn rug tegen de muur, en schuift de
deken weg.
Wonderbaar frisch en helder bevindt hij zich nu. Met on
gewone klaarheid geeft hij zich rekenschap van zijn toestand,
t Is of de nacht hem alles met verscherpte helderheid doet
zien. Van één ding is hij zeker: het lot dat hem wacht, is
niet af te wenden. Lang reeds heeft hij dit bittere einde ver
moed, maar nu bekent hij het zichzelf rechtuit en het is met
alle zelfbedrog gedaan. Hij is een dief in de oogen van zijn
rechters. Hij is immers degene die reeds maandenlang de
streek onveilig maakt? Dus zal hij worden opgehangen.
Als een schok vaart hem deze zekerheid door de leden.
Hardop zegt hij: „Ik moet sterven'', en hij huivert bij de
klank van zijn stem. Waarom toch? Is het leven hem zooveel
waard? Moet hij, berooide vagebond, niet veeleer blij zijn dat
hij nu is gekomen aan het einde?
Het einde maar is dit het einde wel.
Zoo duikt uit zijn onderbewustzijn de gedachte op aart
God, met Wien hij te doen heeft nu. God is altijd ver ge
weest in zijn leven, oneindig ver. Hij heeft Hem vaag ver
moed achter een dichte haag van geestelijken, achter 'kloos
ters en kerken, achter een hemel vol heiligen, daarachter, ver
daarachter, hoog en ongenaakbaar. Maar met de dood voor
oogen wordt alles anders. Dan vallen de schellen van je
oogen. Dan weet je wat je nooit hebt geleerd, plotseling met
ontwijfelbare zekerheid. Zoo ervaart Willem Tabbaart, dat
God vlak bij hem is, hier, in deze donkere cel, vlak bij hem,
den verloren schooier, den opstandige, en Hij vraagt: Wat
hebt ge gedaan met uw leven, met Mijn geschenk?
De voortgejaagde zwerver heft afwerend de hand. nu hif
tot stilstaan en omzien gedwongen wordt. De afgelegde weg
is een kromme, scheeve lijn, een diep gekerfd, onuitwischbaar
spoor. De wijdopen oogen, tijdens het gaan moedwillig dicht
geknepen. zien met schrik de grillige afwijkingen.
Hoe heeft hij het alles willen dwingen naar eigen zin en
lust! Hoe heeft hij zijn plicht verzaakt, zijn kracht verspild,
zijn tijd vermorst! Hoe heeft hij. als honger en dorst hem
plaagden, in morrend zelfbeklag de diepste oorzaak van zijn
rampzalig dolen voor zichzelf verborgen!
Voor zijn geest doemt het beeld van zijn moeder op. die hij
als een hinderlijke belemmering vereenzaamd achterliet, maar
die hem toch in haar sterke liefde een thuiskomst bleef. Hij
heeft haar opgeofferd aan zijn zelfzucht en is zijn eigen weg
gegaan.
'(Wordt vervolgd)
