Luchtverdediging en -bescherming
in het hedendaagsche Spanje
Met ons REISBUREAU „LIBERTAS" naar PARIJS
en de WERELDTENTOONSTELLING
ZATERDAG 3 JULI 1937
TWEEDE BI AD PAG. 7
De oorlog verraste een
onbeschermde bevolking
Zorgeloosheid
yroeg vele slachtoffers
Vóór het uitbreken van den burger
oorlog behoorde Spanje tot do weinige
Europeesche landen, welke *ich of in het
géheel niet of althans zeer weinig met het
gevaar uit de lucht hadden beziggehouden.
Niettegenstaande de talrijke ervaringen,
■welke de oorlogvoerende mogendheden in
'den wereldoorlog hebben opgedaan en die in
die landen tot grondslag hebben gediend
van het vaststellen van maatregelen tegen
het luohtgevaar, is de Spaansche Regee
ring na dea vrede van Versailles er nim
mer toe overgegaan een stelselmatige lucht
verdediging en luchtbescherming te organi
ses ren.
De oorzaken van deze nalatigheid zijn
Vermoedelijk gelegien in de uitzonderlijke
plaats, welke Spanje in de Europeesche
politiek inneemt, alsmede in den bijzonde
ren aard van het Spaansche volle.
Gedurende den wereldoorlog lag Spanje
als een gelukkig eiland, ver van het nood
lottig wereldgebeuren.
Het wapengeweld drong niet door tot de
stilte van zijn isolement.
De neutraliteitspolitiek van Koning Al
tons XIII vermooht eahter het land niet
zonder noodlottige gevolgen buiten het
strij dtooneel der groote mogendheden te
houden.
Zoo ontstond reeds tijdens het Europee
sche conflict een gevoel van onschendbaar
heid bij het Spaansche volk, een onwrik
baar geloof in de kracht van de absolute
neutraliteit, welke zelfs door de meest ver
derfelijke politiek der omringende landen
niet gebroken kon worden.
Na het einde der vijandelijkheden vond
cle Spaansche vredes- en neutraliteits-
gedachte opnieuw voedsel in de stichting
van den Volkenbond.
Spanje trad dan ook weldra te Genèvc
volgaarne tot de rij der overwinnende mo
gendheden van Versailles toe.
Het kreeg een zetel en een stem in aue
belangrijke Volkenbondsaangelegenheücn,
zoodat het een vertegenwoordiger naar de
[Volkenbondsvergadering afvaardigde.
Hierdoor steeg het gevoel van onschenu-
baarheid ten top.
Genève was in het oog van den Span-
jaard de waarborg voor den wil tot den
eeuwigen Europeeschen vrede en de zeker
heid van de onbetwistbare neutraliteit der
SPDl^erdereaontwik'keling van de goede
betrekkingen met Frankrijk in de ^rste
na-oorlogsjaren gaf opnieuw atwm aan d
reeds bestaande pacifistische denM^elden,
welke in talrijke kringen van, het Spaan
sche volk wortel hadden geschoten.
bS reorganisatie van leger en vloot werd
ernstig onder de oogen gezien, maar de uit
eindelijke beslissing hierover werd dwr de
oppositie der linkerpartijen telkens op
nieuw verdaagd.
Attn het luohtwapen werd dan ook in nei
geheel geen aandacht geschonken.
100 vliegtuigen werden destijds voldoende
geacht om het staande leger van 50.000 man
ibij de landsverdediging behulpzaam te zijn.
De luöhtdoolarbillerie, zoowel te land ais
'ter zee, bepaalde zich tot enkele batterijen,
welke feitelijk slechts dienden als leermid
del bij het aanschouwelijk onderricht ten
idienste van de officiersopleiding.
De achterstand van het militaire appa
raat, de luchtverdediging, werd bovendien
in geen enkel opzicht ook maar eemgszins
goedgemaakt door de maatregelen ten be
hoeve der luchtbescherming, ten bate van
'de burgerbevolking.
De luchtbescherming was volslagen in ae
Vergetelheid geraakt.
De Regeering hield hoegenaamd geen
rekening met een toekomstige luchtoorlog,
welke het vredelievende Spanje zou kun
nen bedreigen.
Zelfs bij de openbare diensten, zooals po
litie en brandweer, welke als hulpdiensten
bij de luchtbescherming zulk een belang
rijke rol vervullen, trof men geen systema
tische beschermingsmaatregelen aan.
Gasmaskers waren bij de brandweer wel
iswaar aanwezig, doch zij werden
maar gebruikt, wanneer de omstandigheden
ibij het blusschen van branden hiertoe aan
leiding gaven.
Eenige onderdeden van de weermaent
Waren eveneens met gasmaskers uitgerust
,voor het houden van oefeningen en net
'doen van proefnemingen.
Bij het Roode Kruis bepaalde zich de. be
langstelling voor de luchtbescherming tot
het houden van wetenschappelijke voor
drachten over de genomen maatregelen en
'bereikte resultaten in andere landen.
Van luchtbeschermingsdiensten, lucntbe-
fechenningsvereenigingen en zelfbescher
ming ontbrak ieder spoor.
Onbeschermd tegen het luchtgevaar!
En zoo stond dan bij het beein van den
burgeroorlog het Spaansche volk volkomen
Onbeschermd tegenover het luchtgevaar.
Toen Generaal Franco op 18 Juli 1936 het
sein gaf voor den nationalen opstand be
schikte hij slechts over een luchtvloot van
<10 vliegtuigen.
De overige vliegtuigen vielen de Regee-
ringstroepen in handen, die ze onmiddellijk
tegen de rechtsche troepen hebben ingezet.
In allerhaast organiseerde Franco de
luchtverdediging door middel van lucht
doelgeschut en luohtdoelmitrailleuns.
Hii bestelde in het buitenland het mo-
'dennste materieel, kocht jachtvliegtuigen en
(bommenwerpers en liet de beste krachten
van leger en vloot opleiden tot vliegtuig-
bestuurders en vliegtuigwaarnemers.
Zoo ontstond het nationale luchtwapcn,
ïnet zijn groote offensieve kracht, welke
ondersteund door het moderne luchtdoel
geschut. weldra de roode luchtstrijdkrach
ten althans in kwaliteit overtrof
In samenwerking met de infanterie, is de
rechtsche luchtmacht over een front van
meer dan 1100 K.M. bii alle aanvallen van
eenige beteekenis op uitstekende wijze be
hulpzaam geweest.
- Ooggetuigen verklaren meer dan eens te
hebben gezien, dat tijdens hevige luchtge
vechten. niettegenstaande de numerieke
meerderheid van de regeeringslurhtmacht.
bijgestaan door buitenland so he vliegtuigen,
zij toch door de rechtsche vliegpr^ niet al-
Qeen werden verdreven, maar hierbij ook
menig vliegtuig verloor, heteeen wel een
bewiis is voor de superioriteit van het
rechtsche luchtmacht-materieel en personeel
Maar even goed was ook de onganisa'ie
Van de luchtverdediging van den grond nf.
ml. de luchtdoelartillerie, welke door dc
fegeeringsvliegers tenminste even zeer werd
feevreesd als de pest. daar zij er zelden in
konden slagen bij helder weer tot betrekke
lijk geringe hoogte af te dalen, zonder bin
nen het bereik van de nationale luchtaf-
eerbatteriien te komen.
Tc Salamanca werd in November 1936
met behulp van slechts eenige in der haast
opgestelde luchtdoelkanonnen het ernslig
dreigende luchtgevaar voorgoed de kop in-
gedrujit, zoodat zich sedert dien tijd geen
enkel regeermgsvliegtuig meer in de omge
ving van genoemde stad heeft gewaagd.
Eveneens was zulks het geval in Toledo.
Talaveira. Avila en andere plaatsen, welke
in de nabijheid van het front waren gelegen
Overal bleek do goed opgestelde lucht
doelartillerie de beste afweer te zijn tegen
de bomaanvallen der regeeringsvliegtuigen.
Geen zorg voor de bevolking
Voor de bescherming van de burgerbevol
king ia tot dusweir vrijwel nog niets gedaan.
Het bijzondere karakter van oorlogvoeren
in Spanje, hetwelk geheel anders beoor
deeld dient te worden dan de oorlogsme
thoden. welke in den wereldoolog toepas
sing hebben gevonden, maakt dat de lucht
bescherming lang niet zoo noodzakelijk lijkt
temeer wanneer men de omstandigheden
beziet uit een oogpunt van overwicht in de
lucht aan de zijde der Regeering.
Achteraf beschouwd was menig slacht
offer gespaard kunnen worden, wanneer de
luchtbescherming behoorlijk gefunctioneerd
had.
Zoo zijn o.a. in Toledo door het werpen
van bommen op woonhuizen, talrijke bur
gers gedood, die wegens het ontbreken van
schuilplaatsen onverschillig in huis bleven
en altiaar door luchtaanvallen werden ver
rast met alle gevolgen van dien.
Voorts zou aan de beroemde kathedraal
heel wat minder schade zijn toegebracht,
indien de fraai beschilderde kerkramen,
welke reeds uit de vroege middeleeuwen
dateeren. door middel van zandzakken be
hoorlijk waren afgedekt tegen de scherf-
werking der bommen.
De totale verwoesting van wereldberoemde
bouwwerken, zooals het Alcazar en het Es-
curial. uiteindelijk veroorzaakt door de
alom verwoesting brengende luchtdrukver-
schillen, ontstaan door het springen van de
bommen, beteekent een onherstelbaar ver
lies voor de Spaansche cultuur.
Een alleszins aanbevelenswaardige maat
regel ter voorkoming van luchtgevaar heeft
Generaal Franco te Salamanca genomen.
Van 's avonds 10 uur af moest de geheele
stad in duisternis gehuld ziin.
De straatverlichting werd dan onmiddel
lijk gedoofd.
In openbare gebouwen en particuliere wo
ningen moesten de ramen zoodanig kun-
worden afgesloten, dat er geen enkele licht
straal. noch op straat noch in de tuinen of
binnenplaatsen, kon doordringen.
Zoowel soldaten als politie&gei.ten werden
belast met de controle van het nakomen der
bevolen beschermingsmaatregelen en brach
ten eventueele overtredingen c middellijk
ter kennis van hun chefs.
Tijdens maaulooze nachten verdiende het
aanbeveling binnenshuis te blijven, daar
het bijna niet doenlijk was in donkere
straten en stegen den weg te vinden en men
bovendien ieder oogenblik de kans liep
gens tegen aan te loopen.
In de overige Spaansche steden heeft het
voorbeeld van Salamanca helaas niet vol
doende navolging gevonden.
Gp zijn hoogst werden sommige plaatsen,
zooals stations, kazernes, legeeringsgebou-
wen enz., in de naJbijboid van de frontlijn
gelegen, verduisterd.
De mentaliteit van de Spanjaarden maakt,
dat zij zelfs de strengste bepalingen weder
om spoedig zijn vergeten, ware het niet. dat
de harde werkelijkheid hen uit den droom
zou doen ontwaken.
Ooggetuigen verklaren te hebben gezien,
dat vrachtauto's, op een afstand waarop
men, elkander kon toeroepen, met hun
groote lichten aan tot vlak bij de loopgra
ven naderden.
Schuilplaatsen zijn niet alleen niet ge
bouwd, maar zelfs niet eens geprojecteerd.
Luchtbeschermingsdiensten bestaan dan
ook heelemaal niet.
Gelukkig maar dat tot nu toe door geen
van de beide partijen gebruik is
van gasbommen.
Volgens ooggetuigen hebben de ingeslagen
brandbommen over het algemeen nog geen
catastrophale schade veroorzaakt, ofschoon
hierin sedert de verwoesting van Guernica
wel een verandering is gekomen.
Maar ook tegenover deze brandbommen,
welke gewoonlijk toch op zijn minst door
de daken heenslaan, staat de bevolking, hoe
kan het ook anders, vrijwel geheel mach
teloos. omdat er geen enkel instantie is. die
zich ooit met de noodzakelijke voorlichting
van de bevolking, in casu de zelfbescher
ming heeft beziggehouden.
Franco-re geering wordt thans actief
Intusschen is de rechtsche Spaansche re
geering ertoe overgegaan de luchtbescher
ming energiek ter hand te nemen.
Dr Rullan, de chef van de volksgezond
heid op de Balearen, is door de Franco-
Regeering belast geworden met de organi
satie van de luchtbescherming en wel in
het bijzonder met wat betreft de genees
kundige hulp.
Dr Rullan, vertoeft dan ook al geruimen
tijd te Berliin, teneinde de Duitsche voor
zorgsmaatregelen tegen luchtaanvallen
grondiig te bestudeeren.
Op verzoek van de rechtsche Spaansche
regeering woonde hij o.m. de groote lucht
beschermingsoefeningen te Stettin, op 16 en
17 Maart 1937, bij, teneinde daardoor tevens
kennis te maken met de praktijk van de
„Rcichsluftschutzbund", welke wijdvertakte
organisatie een belangrijke rol -bii deze oefe
ningen te vervullen heeft gehad.
Na het eindigen van zijn Duitsche studie
reis, zal Dr Rul'lan zich, eveneens met het
zelfde doel. naar Italië begeven.
De aandachtige lezer zal uit vorengaande
feiten van recenten datum tot de conclusie
moeten komen, welke groote belangen er
op het spel staan, indien niet èn de over
heid èn de bevolking zelf reeds in vredestijd
krachtig medewerken aan de voorbereiding
der luchtbescherming: immers verzuim van
thans kost later menschenlevens.
De Nederlandsche overheid heeft het
voorbeeld gegeven met het afkondigen der
Wet op de bescherming der bevolking tegen
luchtaanvallen
Verscheidene gemeenten zijn als gevolg
daarvan bereids overgegaan tot het instel
len van een Gemeentelijken Luchtbescher
mingsdienst.
Thans zijn het woord en de daad aan het
Nederlandsche volk. om ae zelfbescherming
met spoed ter hand te nemen, vóór het
evenals in Spanje, mocht blijken te laat te
zijn.
Ten einde dit te bewerkstellingen, zal de
bevolking gebruik kunnen maken van de
voorlichting, gegeven door de Nederland
sche Vereeniging voor Luchtbescherming,
welke door de Regeering erkend is als de
.eenige algemeene en landelijke vereeniging
GODSDIENSTOEFENINGEN
van r
-11 JULI
LEID KIT
ref. Kerk (H. V.). (Gerecht 10). 6 V
De Kroon
Chr. Uer«f. Kerk 10 en 6 u x>s Janeen
Gcref. Gemeente (Nieuwe RUn) 10 en I uu
Leeedtenst
iiiiKcllacb Lntherecbe Gemeente 10% uu
Ds do Meyere
ALPHEN a. d. RIJN
Ned. Herv. Kerk
Julianaatr&at 10 u. Ds Scheers. 6.30
Ds Stohouwer
npkerk C ou wal uil. 6% uur C
de Bruin
Dekker
at 10 u Ds J
ihtlng. 10 u. Ds Vedheul, v. Gouda
Gcref. Kerk
llaadhulsatraat. 10 u. Cand. Rullmann,
in Utrecht. 6 u. Ds Bosch
De Ruyt
Cand. (Rullmi
Hoottstra&t 10 u. en 6.30 u. Ds Hartkamp
Chr. Geref. Kerk. (Van Reedestraat). 9.30 u.
i 6 u. Leesdienst -s
Lokaal Van Mandcrslootstrnnt. 9.30 en 6.30 u.
Leesdienst
u Ds Klehl
vond-maal. 's Av, Daukz. en H. Doop
:rk 10.30 en 7.30 u Ds Heuzeveldt
IILLEGOM
i Ds Krabbe
i 6 u. Ds Hendrlkeen
en 6 u. Ds Berhard
■v. Kerk. 10 i
KATWIJK a. d. RIJN
Ned. Ucrv. Kerk. 9% u. en In, Ds Warmolts
Gcref. Kerk 9% en 6 u Ds Metering
KATWIJK AAN ZEE
Geref. Kerk. 10 u. en 6 u. Ds Ingwersen
Geref. Gemeente (Remlseatraat) 10 u en 6 u
Leesdienst
KOUDEKERK
Ncd. Herv. Kerk 10 en 6.30 u Ds Odd
Geref. Kerk. 10 u. en 7 u. Ds Haspers
rt. Herv Kerk. 10 u. en 6% X Ds Streeder
Vm. H. Doop
Kinderkerk (Kerklaan 2). 10.30 u. de heer
in der Hoek
Geref. Kerk 9% en 6% U Ds DtJJc
LISSE
Ned. Herv. Kerk. 10 u. Ds Pras. van KatwUk
aan Zee S u. Ds Fortgent. van Voorschoten
Geref. Kerk 9% en 4 u Ds Ruys
Chr. Geref. Kerk 10 en 6 u Ds Poosteln
Vm. H. Avondmaal; 's 'av. Dankzegging
Geref. Gemeente 9% en u Ds Ligtenben.
a 5.30 u. Ds Visser
NOORD WIJK AAN ZEE
Ned. Herv Kerk 10 en 5 a Ds Cupedo
Geref. Kerk. 10 U. en 5 U. Ds Boume
Geref. Kerk (H. V.). Eeb de Grootstraat)
10 u. de heer Ruil. 3 u. Ln Kroon
OEGSTGEEST
Ned. Herv. Kerk. (Groene Ke.rkje)
10 u. de heer Roos. ber. pred. van Hellevoetsluis
P a u 1 u s k e r k. 10 u. Da Groeneweg, em.-
pred. te Hilversum. 6 u. Ds Jansen Schoonhoven
Ds Erlnga.
d. Bo;
OUDE WETERING
Geref. Kerk. 10.16 u. en 3 U; Ds v.
Ned. Herv. Kerk 10.30 u Ds Geerllng
RIJNSBURG
Gcref. Kerk (Rapenburg) uur Da
Broeksra. 6 u. Ds v. d. Loo
Voorhouterweg. 9.30 u. Ds v. d. Loo.
6 u. Ds Broekstra
Chr. Geref. Kerk. 9% u. en 6 u. Leesdienst
Ncd. Herv. Kerk. GrootoKerk. 9% u
de heer Van Heljst. 5 u. Ds de Jong, van Sche-
venlngen
Kleine Kerk. 9.30 u. Ds Fortgens;
Voorschoten. 5 u. de heer Van Hejjst
SASSENHEIM
Ted. Herv. Kerk. 10 u. en 5 n. Ds Krtlknmp
j. Ds v. d. Vegte,
>rk. 9.30 t
van Goes
Chr. ceref. Kerk 10 en 5 u Ds de BrutJne
VALKENBURG
Ned. Herv. Kerk. 10 u. Ds Steenbeek. 6% u.
Ds Steenbeek Vm. H. Doop en H
VEI 1»—I.EinSCHENDAM
Ned. Herv. Kerk 10 en 6 u Ds Vennet
Geref. Kerk. Geen opgave ontvangen
VOORSCHOTEN
Ncd. Herv. Kerk 10 u Ds Fortgens
Ds Houtzagers.
Vm. Voorbereiding H. A.
i C u Ds de Bel
wornRUGGB
Ned. Herv. Kerk. 10 u. en 7 u. Ds Doomenbal
Geref. Kerk. 10 u. en 7.30 u. Ds Dronkert
Ingezonden Stukken
(Bulten
>rdel0kheid der Redactie)
VEREENIGING „KONINGINNEDAG"
Het is den laatsteoi tijd gebleken, dat
voor de viering van nationale feestdagen
meer dan gewone belangstelling bestaat.
In verband daarmede is ons betsuur van
meening, dat er ongetwijfeld onder u zul
len wezen, die met het doel onzer Vereen,
zullen sympathiseeren en het volkomen-
ine t ons eens zdjn, dat de jaarlrjksche
ring van den verjaardag van H. M.
Koningin alleen dan mogelijk is, indien
wij over een behoorlijk ledental beschik
ken
Een groot. aantal nieuwe leden heeft
zich dan ook reeds in den loop van dit
jaar bij de Ver. „Koninginnedag" aange
meld. Toch, hoe voldaan ons bestuur ook
is, het gevvenschte aantal is zeker nog
niet bereikt.
Wij veronderstellen dan ook, dat door
een of andere oorzaak u nog niet in de
gelegenheid was, a-ls lid van de Vereen,
toe te treden.
De contributie behoeft voor uw toetre
den geen bezwaar te zijn, daar deze door
u zelf kan worden bepaald met een mini
mum van slechts f 1 per jaar.
Wij wekken u dan ook gaarne op, u zoo
spoedig mogelijk als lid van bovengenoem
de vereeniging te laten inschrijven cn
verblijven,
Hoogachtend,
BESTUUR VEREENIGING
„KONINGINNEDAG"
Leiden, 3 Juli 1937.
voor luchtbescherming in Nederland ter be
vordering van de kennis, de voorbereiding
en de uitvoering van en medewerking aan
maattfgelen tegen de gevolgen van lucht
aanvallen.
Eerst dan zal het mogelijk zijn de door
de overheid getroffen maatregelen in het
belang der burgerij te doen slagen.
N. F. EPKEMA
6 dagen per touringcar van 12—17 JULI a.s.
Kosten incl. alles 50.per persoon.
Nu definitief beslist is dat de Fransche hotels niet
gesloten zullen worden, kan deze reis doorgaan.
Er zijn echter nog ENKELE PLAATSEN BESCHIKBAAR
Omgaande opgave aan ons Reisbur. ..Llbertas",
Goudsche Singel 105, Rotterdam, TeL 22490.
Gironummer 279855.
Rosalie. Steenhoven: Goeben, Schroot: Cathart
na. v d ZBande: Coma, van Dijk: Marcel. Kor
poraal: Willeen, van Fessem; Cornelia Pieternel
la. Polak: "Wie zal 't weten, van Wijngaarden:
Slelpnir, de Jonge: Zorg en vlijt. Schuller: Adrl
na Maria,. Pols: Paul Marie. Maas: Rival, de
Graaf; P.osa. Dooms; Petronella, Bauwens; Chris
LOBITH, 2 Juli 1937.
Gepasseerd voor middags 12 uur en bestemd
ROTTERDAM: st. Ex voto; st. Planto; st In
dustrie 9; st. Rhenania 2; st. Maria Henda.; st.
St. Antonius; st. Fata Morgana: st. Midgard;
st. Lis; st. Egidiui
st. Esperanc*
LAATSTE NIEUW5"
Amelia Earhart verongelukt?
De Amerikaansche pilote Amelia Earhart.
die zich met haar vliegmachine tusschen de
Hawai- en de Fidji-eilanden bevond, heeft
draadloos medegedeeld, dat zij nog slechts
voor een half uur benzine had terwijl zij
nergens land zag.
Volgens draadooze berichten va/n de kust
wacht van Honoloeloe is zij vermoedelijk in
don Stillen Oceaan gestort op nog geen
honderd mijl afstand van het eiland
Howl and.
Putnam, de echtgenoot van de aviatrice,
beweert, dat volgens door hem verkregen in
lichtingen hedenavond om 11 uur (Zuidzee
tijd) elf watervliegtuigen van Honoloeloe
zullen vertreken om naar Miss Earhart te
zoeken.
Wereldkampioenschap dammen
Huldiging de* spelers
's GRAVENHAGE, 3 Juli. De slotpartij
uit de match om het wereldkampioen
schap dammen zal worden gespeeld
Maandag a.s. des avonds 7 uur in de
lunchroom van „De Bijenkorf", Wagen
straat 32 te D e n H a a g. Na afloop zal
de officieele huldiging der spelers plaats
vinden.
Het eere-comité, benevens het bestuur
van den N.D.B. zijn uitgenoodigd. De huldi
ging der spelers zal per radio worden uitge
zonden door de N.C.R.V. en de V.A.R.A., ter
wijl de N.C.R.V. tevens 'n ooggetuigeverslag
zal geven, verzorgd door de heeren J. Schrö-
der en W. Hoekstra.
Er is tevens gelegenheid voor allen, die
belang stellen in deze mach ae spelers te
complimenteeren.
Een gezellig bijeen-zijn van alle aanwezi-
gen zal het slot zijn van deze spannende
sportgebeurtenis.
Prins Bernhard eere-ridder
van de Johanniterorde
ARNHEM, 3 Juli. Op kasteel Doorwerth
is heden Prins Bernhard als eere-ridder en
rechtsridder van de Johanniterorde geinstal-
De Prins werd verwelkomd door Jhr. E.
n. van Loon, die de overige leden van het
convent der Commenderij Nederland aan
Zijne Koninklijke Hoogheid voorstelde.
In het kasteel volgde daarop de installa
tie, waarbij de waarnemende commendator
Mr. W. J. Baron van Lynden, de installatie-
rede uitsprak en aan den Prins het eere-
teeken van de orde uitreikte,
SCHOOLNIEUWS
UNIVERSITEIT VAN LEIDEN
De heer J. V. Rypperda Wterdsma, diebe-
vorderd werd tot doctor in do Rechtsgeleerd
heid verwierf den graad cum lauae.
Apothekersexamen eerste gedeelte: de dames
A. D. S. Adolfs, Voorschoten. L DrayerSch:le-
dam. O. J. Meyers. Leiden en J. E. UTrich. Rot
terdam en de heeren C. O. Bierman. Den Hw
C. J. van Boxtel. Prlncenhage en H A M van
StCand6 ex. Theologie;' rnej. A. H. Reinderama.
Den Haag.
KAS-VEREENIGING N.V.
ANNO 1865
AMSTERDAM C.. SPUISTRAAT 172
BEWAREN VAN EFFECTEN
MET ADMINISTRATIE
Onze nieuwe Brochure „Bewind
en Executeele" wordt gaarne op
aanvraag toegezonden.
MARKTEN
4247 c. per kg. Handel vlug.
—3.60, bloemkool 8.709.30, per 100.
LEIDEN, 3 Jult. Boter. Fabrieksbotcr
prima f 1.51, boerenboter prima 1.361.4,"
per kg. Aaungevoerd 1395 kg. Handel goed.
Turf. Afgeloopen week 130.000 stuks lang
turf bangevoerd. PrUze: 68 por 1000 stuk!
LEIDEN, 3 Juli. (Cgop. groenten-. Fruit- en
Bloemenveiling-Vereen. Leiden en Omstreken).
Groene kool f 1.70—2.80. Uien 7—10, F"
8—9, Aardappelen 1.60—5.20, AndUvle
8, Sla 24, Druiven 36, Aardbeien
60. Snijboonen 1835, Stokboonen 47. Stam-
boonen 2735, Tuinboonen 67, Doperwtei
8—17, Peulen 8—34, Postelein 7—11, Spl
nazie 21—2, Tomaten A 26.2029.40, B 28.20
—29.60, C 22—24.80, CC 16.20 per 100 k
Andijvie 0.60—3.2,0. komkommers 1.50—
Eloemkool f 1.50—14.60, Meloenen 15—1
Salade 0.60—2.80, Perziken 2—10, Raba
ber 0.301.20 per 10O stuks; Kroten 1.80
—3.10, pieterselie 1.70—2.40, radüs 2.10,
Selderie 1.60—2.90, Uien 1—2.10, Peen 3.80
9.60, Rabarber 13.20 per 100 bos.
LEIDERDORP. 2 Juli (Veiling) Kipelered
3.203.5,0, eendeneieren 33.10, per 100 stuks,
boter 0.640.77, kaas 0.160.25 per pond;
kippen 0.40—0.70. hanen 0.20—0.60, konijnen
aardappelen, groote 1.00—1.35, bonken 1.00—1*0
drielengen 0.9—10.10, kriel 0.851,10, per 25 kg.
Bosper- "c "r 1.—
-8.75, kloten 1.90, sl& 0.601.80,
VLAARDINGEX, 3 Juli. Heden» werd betaald
sor: Maatjes haring groen 19.4030.80. 1de
>ng 1219.70. idem gewogn f 1012.30 alk
HANDEL
LIVERPOOL, 2 JULI
KATOEN (A-nerlk.) Slot Vor. alof
Maart 6.76
Invoer 5000 balen.
Stemming: loco pr(jsh.; op termijn
r prsh
LONDEN. 2 JULI
THEE. De officieels averageprlja der Tellln-
en van deze week wai voor Noord-Indische
1.12. Zd Indische 14.49; Ceylon 15.99, Java 13.37
Sumatra 12.24 d. per lb.
a.s week komen in velling de volgende
hoeveelheden: Indische 21408 kn., Ceylon 26.551
:n. en Java en andere 4369 kn.
PEPER. Witte Muntok Aug-Oct. 4tf; Oct-Dec
ft; Zwarte Singapore loco 3%. Juni-Juli 2i».
Lampong Aug-Oct. 2%, Oct-Dec 2J|. Fair Telll-
<rherry loco 4% verk.
BOTER. Friesche 106107 sh. par cwt
TERPENTIJN. Slot. Amorlk. loco 87 ah.
VU1; at. Walaum
Kiboat. Richelieuat. Rot-
^rdani; st. K. Vaart 14; at. Dwina; Cato, Nohl;
Hiapania, Emaus; de Hoop. Oosse; Emmjr, Vis-
aer; Robert. Bell; Friedrichshof. Gutjalir; Ex
celsior. WygaartDe Rfln, Sandhovel; Tolstoi
Martens; Jordaans, ten Haaf; Unrast I. Klein;
M. Stinnes 64. Schmijje; Widar, Mohlmann; Gute
Gunst, Heidenstecher; Ave Maria, Zinsmejjer;
Theodorus, Gerritsen; Oberon, v. Bosch; Ger
trude, Hof erRijnland, Görr; Haniel 99, Scheelen;
Ilea. Brouwer; Maria, de Wilde; Anthemael. v.
Dongen; Katharine, Theuns; Unilever 8, Kreg-
1 vracht 5, Roding; Gott vertrouwen. Reiss;
ten Kate; Rheinland, Teugten; Sch wijs.
Demuih; Mina, Kuhnle; Ludlger, Cuyp; Krlm-
hilde, de Wit; "Tfcilsum 14, Hagoort; Dire, Kar-
bach; Corto, v. Keulen.
AMSTERDAM: Cornelia. Cornet; Eljade, de
ifriesAmsterdam 6, v. d. BoomCem I, Zaalst.
Dya; st. Johanna; DORDRECHT: st. Vergennes;
st. Jean. Millott; VREESWIJK: st. K. Vaart I;
ZWOLLE: st. Alpha; WEURT: st. Buffon; TER-
NEUSTEN: Avontuur, Versluis; DEVENTER:
Macia, Fernhout; DELFZIJL: Risico, v. D(Jk;
Trade, Heideman; TEXEL: 2 Gebroeders, den
ALPHEN a. d. RIJN: Geertrulda,
Rehorst; DEN HAAG: Ma Ja, Riool; IJMUIDEN:
Hildegis, v. Hoek; UTRECHT: Dirkje Gerdina.
Verwoert; BONGENAAR: Hillegonda 2, Baars;
AMERSTOL; Nero, de Loof; HILLEGOM: Cor-
Spel; WAGENINGEN: Hendrika, Nout;
VLIEREEDE: Jolmni
AMERIKAANSCHE
H ANDELSBER1CHTEN
OP 5 JULI BLIJVEN ALLE AMERIKAAN
SCHE MARKTEN WEGENS VIERING VAN
„INDEPENDANCE DAY" GESLOTEN.
NEW-YORK, 1 JULI
Slot Vor «101
TARWE. No. 1 Manitoba 151%
2 Harde winter 152% 154%
No. 2 Roode winter 139% 141%
•ROGGE. Can. W. no. 2 149%
GERST. Amerlk. 46 lbs 93% 93%
KOFFIE. De termünmarkt opende nauw. prils
>udend en verliep daarna onregelmatig, wat
bij eenige lichte aankoopen door den handel 1
dekkingen plaats vonden, die eenige llkwidatiei
Rio contract:
Juli T.10 7.11
September 7.01 7.01
4 contract»
19.88 10.90
September 10.66 10.62
KATOEN. De termijnmarkt opende stil en
p. lager, daalde langzaam op bultenlandsche li-
kwidaties, eenige locale verkoopen en matig
hedgeverkoopen, baisse speculanten waren noj
steeds voorzichtig. Slot nauw. prtjshoudend.
Middling Upland 12.51 12.62
ill 1212.12
SUIKER. Slot nauwelijks prijshoudend.
Juli
September
2.57
2.54
2.63
2.62
CHICAGO. 2 JULI
TARWE. De termijnmarkt opende onregelma
tig en c. lager tot 1 c. hooger.daalde das
op groote eanvoeren van nleuwo tarwe, op h
ge-ddruk, herstelde zich op nieuwe aankoo
ln verband met de mecnlng dat de ophanden
zijnde regeerlngsr&mlng aanzienlijk lager -zal
zijn dan de particuliere, voorts op dekkingen,
reageerde op hevige rearlls&tles en sloot onre
gei matig.
Ulot. Voi «in
Juli 124% 126%
September 125% 125
MAIS. De termijnmarkt opende zeer prUsh. e:
c hooger, daalde op baisse-gunstige oogs
ramingen, herstelde zich wegens de vaste loco
situatie, daalde weer in sympathie met tarw
en sloot nauwelijks prijshoudend.
Juli 126% 128—
September 112% 114—
HAVER Slot nauweltjkA prijshoudend.
Juli 44%' 45—
September 39— 39%
ROGGE. Slot traag.
Juli 90— 92—
PROVISIEN: Slot prijshoudend.
Reuzel; Prima W Steaan loco 11.77% 11.40
Juli 11.92% 11.85
Varkens: 160-230 pd. 11.90 11.70
240-325 pd. 11.50 11.35
WINNIPEG. 2 JULI
TARWE. De termijnmarkt opende op de va
te stemming van gisteren te Chicago op de m
xlmumlimlet en handhaafde zich vervolgens o„
de ongunstige Can&deesche oogstvooruitzlchten
en sloot zeer vast.
81 ot Vor. slot
Juli 143% 188%
October 135% 131—
ROGGE per Juli 137% 182%
October 101% 96%
HAVER per Juli 64% 60%
October 65% 50%
GERST per Juli 71% 66%
October 68% 63%
LIJNZAAD per Juli 179% 174%
October 181% 176%
ROSARIO, 2 JULI
TARWE per Juli
Augustus
MAIS per Juli
AufniKtna 6.60 6.61
15.77
15.80 15.84
BUENOS-AYRES, 2 JULI
Slot. Vor. slot
TARWE per Juli 14.15 14.70
Augustus 13.88 14.47
MAIS per Juli 6.70 6.68
13.75
14.44
6.53
RIVIERBERICHTEN
HANSWEERT. 1 JULI
Gepasseerd en bestemd naar;
ROTTERDAM: Scheurdtep. Kikkert; Johanna.
Kik; Greta, Rasing; Revislo, Boos; Telegraaf 6
St.; Jama, Flu t; Elisabeth, Lucas; Davos, Ak
kermans; Macte Animo, v d Putten
AMSTERDAM: de st. Amstel 9 en 16. Stad
Amsterdam 4 en 6. Bram, Kempeneers.
TILBURG: Broedertrouw 10. de Jongh; Mario
2. de Wijs; Stad Luik, de Jlngh
SASSENHEIM: Geertrulda Maria, KeUzer; Pl<
ternella Cornelia. Korporaal
HARDERWIJK: Torneuzen 27. Verslui»
SCHIEDAM; Goede gunst, den Boef
OOYB1N: Catharlna, Schot
WERKENDAM: Nieuwe zorg, Hovestadt
DOESBURG: Miljo, van Parijs
DORDRECHT: Lydla, van Puljevejfle.
LOBITH: Cornelia, Vos
DUITSCHLAND: RUn Schelde 5. st: Florlm*.
Westerllnck; August, Coppens; Mimosa, Seip,
Grimberg, Klaptor; Scheldebbord, van Winsen
Obo, Meinen; lïigl. Burm; Klalultja, Snijders
Vredeburg, Clays; Venise. WUckmans; Emile.
Cauwenbergh; Slndoro, Vertongen; Prince di
Lieg. Camei-mans; Sandra 103; Engel: Rabiussa
Tresch; Rhenania 39, Hammer; Joeehine, Land:
kroon; Wlpi, Jiskoot; Ingelna Maria. Teuben
Jan. Elimer Hean. Veen-ma: Rival. Cornet: Pfai
Nout; BadeiXi 55. Adler; Elisabeth .Wormsbe-
cker; Rhelnfahrt 137. Dumont; Marie, Bruurmün
Poseidon 1. Buitlnk; M rrha, Schonig; Industrie
76. Kumpf.
BELGIE- de st Telegraaf 9 en 21; Stad Am
sterdam 12; Ideaal. Markus; Cybele, Grass Ma
rianne, Blom; Franclsca, Peters: Karei Eugeen,
Boodts: Josephine, de Souter; Ferdinand, v der
it; Tevree. de Souter; Henn Kerkhof; Ma-
van Bosch; Anna. van Meel; Ferdinand. Lcn
Damco 3. Janssen; Atlas. Scherpenzeel
AJax. van Oosten; Rhenus 25, Stunts; Rosalie,
142, FluckSpes salutlB. van Groeen; Fluvlale
13, de MeU: Richard. Bohrlnger; Vlella, Kutt
Thurlngia, Schot: Dreisam. Slebert: Ingina
Broeder-s; Baden, Klotz; Mascotte. v d Broek
Zeelands luister 2. v d Klooster; Risico. Ver-
ik; Ary. Quak; Vlos. Bastlaanse; Lemo. Sten
Maria. Meeuaen: Anny. Helllngs; Johanna
ermana; Rival, Janssens; Speranza, Knol;
BRUG: Onderneming, Versluis; MAASBRACHT:
Minerva, Dimer; OVERSCHIE: Dwaal ik, wacht
u, v. Dam; ARNHEM: Gluck Auf, Unkelbach;
GORINCHEM: Johannes. Lukasscn SCHIPHOL:
Hcdwig, Doodewaard; MAASSLUIS: Eensgezind
heid, Korporaal; 's-HERTOGENBOSCH: Wyanco,
Onstwedder; DEVENTER: Recult. Wijnen;
SCHIEDAM: Coad, v. Oosten; ARNHEM: Zee
land, v. Dijke; ZWOLLE: Cornelia. Schouwer;
MELJSANT: Ouderzorg, v. Doel.
BELGIë: st. Bona Spes; st Zeehond; st NJord
I; «t. Taurus 2; at. Aloysiusst Silani; Palu. v,
HeygenNeptun 58, Schmitt; Rhenania 37, Joho;
id. 48, Weijnand; Baden 63. Kaufman; Stella
Maria, d. Werden; Nomade. Kleingeld; Anna
Cornelia, Vermeulen; Rheunion 3, Stobbelaar;
Ambitio, de Jong; Cecilia, Marquenle; Cordula,
ScJiaevers; Bellona, Tatera;
BELGIë: Junior 12, de Bruch; Germaine, v.
Overeende Musset. GoedegebureSica, Willems
Gott mit ons, Emmlg; Wylli, Kegels; Peta Benois,
v. Bosch; Liso. Wanders; Bastiaan Willem,
TouwMaria 2, de HoeckMont d'Or, BalGrijs-
hal. v. Hall; Amelberga, Ost; Rosall, v. d. Nefler;
Theresia, v. d. Bosch; Irena, Verberght; Hector.
Landeghem; Octavia, Verbeeck; Ida, de Gaver;
Rijnschelde 8, SeeldraajjersVirgini, Dekker»
Ex votor. Feil; Peter Benoit, Broekhuls; Lema,
TeirlinckJeanne, Westerlinck; Brunhilde, Stetn-
hoff.
DUITSCHLAND: Content Koster; Alida Adri-
ana, Beekman; st Chriemhilde, San Antonio,
Pechter.
Gepasseerd na 's middags 12 uur en bestemd
ROTTERDAM: st Slelpnir; st. Harmonie I;
st Sancta Maria: st. Frigga;; st Fiat Vol. 8;
st. Logi; st. Skadi; st Arie 3; Hanseat, Mohr;
Parcifal, Bons; Claus, Kohlberg; Heinrich, Wer
ner; Aeolus, Gries; Onderneming, ten Napel;
Vita, Petri; Maria Gertrud, Jager; Kurwenal.
Odenthal; Brangaene, de Jong; Raab Karcher 37,
ErflAl vracht XI, Wilting; Mannheim 211, Christ;
Raab Karcher 29, Kehl; Eendracht, Touwen; Zee-
landia. Mulders; Brabantia. v. Deurzen; Hamund.
Drevers; Gotelinde, v. d. Berg; Irwin, Plasmann;
Leonldas, Quernhorst;
AMSTERDAM; Vertrouwen. Flobbe; DORDT:
st Maz&rln; st. Helena; st. Ernst; st. Tarn; et.
Tain; st. Vauban; VREESWIJK: st. Keulsche
Vaart XI; PANHEEL: st. Gerja; ALKMAAR:
Laetare, Buijks; UTRECHT: Vertrouwen, Wage-
makers; MILLINGEN: Basel, Friedmann;
LOCHUM: Johanna, Sanders; HAARLEM: Es-
perance, Blomberg; ZWOLLE: st Eben Haezer;
Mutatio, Touw; LEMMER: Johnny, Goedhart;
HANSWEERT: Alid 2, Draijer; ALPHEN a. d.
RIJN: De tijd zal 't leeren. Pols; DOKKUM:
Verandering, de Koning Gans; LEEUWARDEN
Vertrouwen, Bergsma.
BELGIë: st Hoop op zegen; Cervlsa, Salm;
Justltla, Letentveld; Prudxtiae Muller; Cecilia,
Struyf; Festina Lente, Peer; Le Cadeau, Sterlin;
Unain Torine, Blommert; Taxandrie, v. Holt;
Alblas, Schmitt: Jacoba, Keyser; Z. Holland,
Wirges; Adriaan, Doodewaard; Keo, Meckel;
Jambo, Lenmans; Margueritte, v. d. Sande; Vir
ginia, de Zeeuw; Richanto, Kerkhoven; Anea,
Meulenaers; Maria, Mertens; Wilhla, v. Dongen;
Grejus, v. Acker; Margaretha, Napel; Corma, v.
GeffenSybilla Gosiena, v. d. HoortDe vier Ge-
EMMERIK, 2 Juli 1937.
Gepasseerd voor 's middags 12 uur en bestemd
DUITSCHLAND: st. Fiat vol. 11; Henri, Smits;
Triviaal, Storm; Thijs, v. d. Pluijm; Zuid Beijer-
land, Mos; Spes, Stoter; st. L'Avenir; Nurnberg.
Weinzheimer; st. Eendracht; Margaretha, v.
DeelenSt Antoine, Lieven: st. Excelsior; In-
dustria, Hobenbild; Rhelnfahrt 141, Reitshelmer;
st. Korea: San Jose, Bruyninks: Walsum 3. Im
merse]; st. Charitas; Johan, Weigardt; Elisa
beth, RucksVerandering, de Koning GausMar
garetha. Nibbe; Neeltjet, Dekker; Henriette. Eer-
kens; Anita. BartelsBadenla XX, Schaden;
Magda. Mussig; st. Heinrich; Odin, Meijer; st.
Elua; Dempo, Fucks; MBerlaboe, Both; st. K.
Vaart 17; Pro et Contra, Veldman; Christiaan.
Jansen; Dankbaarheid, v. Dongen; Lippe, Seiber;
Anna. Klop; Amino, Evenboer Kiara Maria,
Langen; Martha. Nout; st Zuiderzee; Angelo II.
Durink; Zorg en Vlijt, L(jendecker; Josefins, y.
d. WeelenAdjo, de Boer; Ougree 1, v. d. Kemp;
st. Nordkaap; Dina, Passman; Albin, Joosten;
Theli, Visser; Emma. Brands; Corjo, v. Weel;
Ejo. Diehl; Wijkdienst 2, Kreeke; Westfalen,
Krone; Hen ja, v. d. Zee; Maris Stella. Teuben;
Meuse; Harpengauw, de Wachter; Jaja, Fier-
:ker; st Hans Adolf; Augusta, Vlemincke; Ega-
e, Michiels; Ewald 9. Endres; Alida, Mol;
ana, Erdhuizen; Nooit votlmaakt, Pols; Mark
graf, Mlchlel; Rhenus 43, Riebolt; Jannetje, Tou
wen; Nooit gedacht. Schouten; Janna Cornellat,
Schouten; Obo, Meinen; Bulten verwachting, do
Koster; Cosmopoliet, Baars; Louisa, Spel; st.
Rerir; Tartlni, de Jong; Gungner, Zeeman; Raclno
de Wit; st. Modir; Hooft, Hofman; Nothing, Ver
beek; Klingstor, Meeuw; st. Willem; Marcel,
Heintjes; Nautilus 15, v. d. Taelen; Navigatie.
Sap; Infatigable, Boers; Henrica Adriana, Val
kenburg.
Gepasseerd na des middag 12 uur en bestemd
DUITSGJïLAND: Egeria, do Buhr; Cornelia,
Snijder; Gerwl. Stoop; 3 Gebroeders, v. Dijke;
Martina, Boele; st. Asa; Hlldegrim, Melder; Wat-
teau, Wissen; st. Nordrl; Fico, Haarsma; Back
huizen. de Reus; st. MagnT"; Hondecoeter, MooU
Spontini, v. d. Berg; st. Trois FrèresMercu-
rius, v. Zuidam; st. Fiat 15; Gelria, Tlggeloven;
Glück, Huisman; Bernhardus, Geler; Sanl 6. Po
lio; st. Zurich; st. Rheinkontor 1; Reguler, Gross;
Edelweis 17, Schladt; George Sand, Stuinpf; Ha
noi, Dietzst. DusseidorfBaden 71, Hens; Ala-
rich, Meurs; Cornelia, Schoenmaker; Mlldenburg
2, BertholdOvereenkomst, Reibel; Baden 6.
Schmidt; Louis, v. Winsen; Rigi, Burm; Lubbert.
Kiepo; Sulvia, Koenen; Hen ja, Kerkhof; Jan,
Ehmer; Ruhr, Klingenburg; Noordster, de Vries;
st. Barba; Wongo, Rietveld; Windoe, Buschbach;
Machtilde, Goudswaard; Rijn, Lessel; Industrie
Kumpf; st. Boschwijk; st. Inkona; WUhel-
a. Stensen; Anja, Heyien; Dixe, v. Acker;
na. Kielen; Jeanne, v. Hecke; Vitesse, Buls-
Fiorina, Westerlinck; Flora, Bastiaansc;
Hoop op Zegen, Veling; Jailer. Ghüsels; Wijk-
d>enst 14, Dordt; st. Noordwijk; Wijkdienst 13,
'Hf Agnes 31, Grennlng-
f. d. Mee
oh; Walsum 28, Thanhausers; st. Ki Vaart 15;
Alsacla, Smit; Gelria. Bulsman; st. Turgot; Bin-
t 13. v. d. Kolk; H. Neuerburg 13. Eier-
ertha, Ossewaarde; at. Rhin; Stad Leu-
Durinck; Paul, Orth; st. Spes; Ardi Har.
Adler; Rigi, Kohier; st. Theodora; Madoi
Bruin; Johanna Margaretha. Vennlk: st. Mor
genster: de Hoop geleidt Ons, Versloot; H. Stin
nes 17. Gernholz; st. Maiplo; Wlhenco, Hiemstra;
Schuermann 55. Muller; Schuermann 52. Poelje;
»t. Harmonie 2; Porthos. v. d. Wijngaard; Wijk
dienst Bastiaanse; st. Johanna; Adele, Smits;
st. Dina; Cura, Bakx; Greta, Stbrb; st. Vtgila;
e, BeiJl; Anna, Friedrich; Willemina, v.
I, st. Buffon; Hortense, Stmon; Nor-
deney, Bamberg; Clemence 2, v. d. Broek; Niobe,
Glaser; Flora, v. Ooyen; st. K. Vaart 2; Frans,
Y. Gameren; Cospar. Vermeerende Tijd leert
alles, Furman; Spes, Hartman; Vertrouwen, Sem-
pel; Gretha, Walhout; Bonnc Esperance, Klop;
