ïlieume geitectje Courant
DE KABINETSFORMATIE
rwfB®,
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Ned. Mij voor Nijverheid en Handel
EBERTO-schoenen
PBNA
PRINSES JULIANA
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4jq
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cl. met Zondagsblad 7'/j ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
NO. 6121
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
ZATERDAG 26 JUNI 1937 18e Jaargang
fbhertentiepriprn:
Van t tot 5 regels U7'/i
Elke regel meer032'
.(gezonden Mededeelingen
van 1-5 regels230
EJke regel meer045
Joot bet bevragen aan '1 bureau
wordt berekend 0.10
Moeilijk verloop met
bevredigend slot
Van lieverlede komt er meer klaar
heid over het verloop der kabinets
crisis en ten einde de weg vrjj te ma
ken voor een behoorlijke samenwerking
tusschen het kabinet, de regeerings-
partijen en de oppositie veroorloven wij
ons nog enkele opmerkingen te maken.
Wjj prijzen ons gelukkig, dat wij gedu
rende de formatie de grootste sober
heid betracht, den formateur niet ge
hinderd en de critici niet geprikkeld
hebben; al moesten wij ons soms be
dwingen om niet aan de discussie deel
te nemen. Maar thans behoeven we dan
ook geen enkel woord te herroepen;
integendeel, wat we schreven wordt
bevestigd.
Wie de persstemmen raadpleegt,
waarvan wij gisteren en eergisteren
melding maakten, zal kunnen consta-
ren, dat men thans ook van vrijzinnige
zijde erkent Dr. Colijn onrecht aan te
doen als men hem los wil maken van
het anti-revolutionaire beginsel en pro
gram. Doch, hoe dwaas dit ook was:
men heeft het zoo voorgesteld. Van een
positief Christelijk regeerbeleid, van
een „leerstellig Christendom", zooals
sommigen zeiden, wilde Dr. Colijn niets
meer weten.
Zij, die deze conclusie trokken berie
pen zich op enkele zinnen uit de rede
voeringen van den Minister-president
in de Tweede en Eerste Kamer (13
November 1936 en 23 Februari 1937),
doch het zinsverband zagen ze over het
hoofd en waar het op aan kwam lieten
ze vaak weg. Vandaar hun verzet tegen
het woord „positief" vóór Christendom
alsof Dr. Colijn ooit iets anders op het
oog kon gehad hebben. Met minder dan
een positieve belijdenis kunnen we niet
toe; dan zouden we weer terechtkomen
bij het „Christendom boven geloofsver
deeldheid" uit de oude tijd.
Echter, er waren aanwijzingen dat
van vrijzinnige zijde 'n meer tegemoet
komende houding tegenover een stellig
Christelijk beleid waarschijnlijk was.
CJit eigen kring kwam de erkenning,
„dat de vrijzinnigen vaak te negatief
stonden tegenover de practische toepas
sing der christelijke beginselen inzake
gezin, huwelijk, publieke eerbaarheid
Colijn mee te gaan, maar dat Mr. Oud
op een gegeven oogenblik de gewensch-
te oplossing verhinderd heeft.
Het is mogelijk, dat hij niet alleen
tegen de grondslag van het nieuwe
kabinet bezwaar had, maar ook tegen
de uitgaven voor defensie mede in ver
band met gedane beloften inzake staats
pensioen voor ouden van dagen; mis
schien ook tegen het uitsluiten van
sociaal-democratenmaar hoofdzaak
zal wel geweest zijn het principieele
bezwaar. Men moet ook niet vergeten,
dat het juist zijn partij was, die zich in
verkiezingsdagen als principieel vrij
zinnig heeft aangediend
Blijkbaar is, toen Mr. Oud na Leeu
warden feitelijk als candidaat afviel,
pressie uitgeoefend op de heeren Van
Lidth en de Graeff om zich met hem
solidair te verklaren en toen was het
onmogelijk de breede basis te behou
den. Daarom schreven we Donderdag
nadrukkelijk: „Het was hun fout, dat
zij niet alleen de graag gegunde zetels
begeerden, doch bovendien verlangden
een duidelijke demonstratie van hun
vrijzinnig-staatkundig beginsel en een
zwijgen over de diepste levensvragen,
zooals de Christelijke politiek deze aan
de orde moet stellen."
In dat stadium gekomen stonden er
voor Dr. Colijn twee wegen openof te
pogen een zuiver rechtsch kabinet te
vormen, liefst met althans een tweetal
ministers van vrijzinnigen huize; óf de
opdracht neerleggen.
We hebben reden om aan te nemen,
dat het laatste ernstig door hem overn
wogen is, doch dat hij daarvan ge
zien de politieke constellatie ten
slotte afzag. De ontleding daarvan kan
zoo noodig later gegeven worden; nu
merken we slechts op, dat men dan ge
staan had voor een uitgestrekt veld
van onmogelijkheden. Gezien ook
algemeen gestelde opdracht tot vorming
van een niet nader omschreven
kabinet werd toen een andere oplos
sing gezocht en vrij spoedig gevonden.
Een oplossing, welke wjj van harte toe
juichen, omdat het nieuwe kabinet in
het regeeringsprogram nu weer een
positief Christelijke klank kan doen
hooren.
Richtlijnen voor
Economische Politiek
Rede Prof. Mr. P. Lieftinck
Prins Bernhard toegejuicht
Op de vergadering van de Nederlandsche
Mij voor Nijverheid en Handel welke gister
te Haarlem werd gehouden, werd beslo
ten een telegram van hulde te zenden aan
H. M. de Koningin en Prinses Juliana.
Na de openingsrede van ir. Plate heeft de
leider van de Nederlandsche handelsmissie
in Zuid-Amerika een causerie gehouden over
de door de missie bereikte resultaten,
hebben hierover een èn andermaal onze lezers
uitvoerig ingelicht, waarom we thans met
deze korte vermelding volstaan.
Na de rede van Jhr van Karnebeek heeft
de heer J. Gelderman een rede gehou
den over „Richtlijen voor onze economi
politiek", waarin hij aandrong op geleide-
enz." E11 ook persoonlijke uitlatingen lijke afschaffing der crisismaatregelen,
wezen er op, dat de waardij der Chris- *33.^
telijke beginselen m steeds bieeder kling overige genoodigden en de leden van het
hooger dan voorheen werd aangeslagen, hoofdbestuur der maatschappij, te voet van
de gemeentelijke concertzaal in de Lange
Begijnestraat, naar restaurant Brinkman
aan de Groote Markt, waar de lunch werd
gebruikt.
Een groote menigte belangstellenden
zich langs den korten weg geschaard
juichte den Prins. die. zonder jas en met
den hoed in de hand. met de overige heeren
meewandelde, hartelijk toe.
Rede van ProL Lieftinck
Hedenmorgen werd de vergadering van
de Ned. Mij voor Nijverheid en Handel
voortgezet Prof. Mr P. Lieftinck. hoog
leeraar aan de Nederlandsche handelshoo-
geschool te Rotterdam, hield een rede over
„Richtlijnen voor economische politiek".
Na een overzicht gegeven te hebben van
de problemen der hedendaagsche economi
sche ontwikkeling, betoogde spr., da» het de
fout is èn van de ongeduldige „hervormers"
èn van degenen, die de bemoeiingen van den
staat binnen de oude grenzen willen terug
dringen. dat zij hun vertrouwen hebben
verpand aan dogmatisch sluitende systemen,
die zij op het economisch leven in al zijn
gevarieerdheid onder alle omstandigheden
willen toepassen met veronachtzaming van
deze waarheid, dat <le goede functioneering
van elk maatschappelijk organisatiesysteem
aan de vervulling van bepaalde voorwaarden
Heeft Dr. Colijn aan dit verschijnsel
te groote waarde toegekend toen hij
vrijzinnige voormannen raadpleegde
over zijn regeeringsprogram, dat onge
twijfeld wees in de richting van het
anti-revolutionaire stembusprogram
Wij drukken ons opzettelijk zoo uit,
want gelijk we reeds eenige dagen ge
leden opmerktende kabinetsforma
teur, handelend namens de Kroon en
niet namens eenige partij, voerde be
sprekingen met personen en had geen
contact metpolitieke partijen; terwijl
deze partijen geen contact met elkaar
hadden. Daarom kunnen we ook niet
spreken van een coalitiekabinet, al zul
len de toegetreden ministers wel reden
hebben te vermoeden, dat hun fracties
steun aan het nieuwe kabinet zullen
verleenen.
Doch wanneer zoo de positie is, wan
neer dus nogmaals gezegd de for
mateur een door hem opgesteld pro
gram aan zijn toekomstige medewer
kers voorlegt, dan valt toch te verwach
ten dat daarin zijn positief Christelijke
belijdenis tot uitdrukking zal komen,
gezien ook het onmiskenbare feit, dat
de Christelijke groepen een sterke
meerde9heid in de Kamer vormen.
Indien men hierbij nu let op wat de
liberale pers schrijft over de houding
der liberale ministers, maar ook op het
opzienbarende optreden van Mr. Oud
en zijn medeleiders van de vrijz.-demo-
craten op een „gewestelijke" vergade
ring te Leeuwarden om „heel ons volk
te zeggen", dat zij onvervalscht „vrij
zinnig" zijn en blijven; dan wordt
de situatie vrij duidelijk. Immers blijkt
dan, dat de ministers Van Lidth en de
Graeff niet ongeneigd waren met Dr.
Zij, die zich thans op
mis blad abonneeren,
onti 1 jen de tot 1 Juli ver
schijnende nummers gratis
Slechts indien men rekening wil
houden met de eischen van het con
crete geval, d.i. indien men het aan
durft met een opportunistische
economische politiek, kunhen de be
langen der volkswelvaart voldoende
tot hu recht komen.
Dit wil natuurlijk niet zeggen, dat aan
de economische doelmatigheid in elk onder
deel en op elk moment het laatste woord
moet worden gegeven. Om geen misverstand
te wekken, moet het gezegde met de noo-
dige bepalingen worden voorzien.
In de eerste plaats behoort immers de
economische politiek ondergeschikt te zijn
aan de staatkundige, zedelijke en rechtsbe
ginselen, die worden gehuldigd door Regee
ring en volk. Voorts mogen de verschillende
hoofdstukken van economische politiek niet
van elkaar worden beschouwd. Het is
onjuist de financieele politiek te veel
te beschouwen als een apart domein, met
de alsemeene economische politiek 6lechts
zijdelings in verband staande. Integendeel
kan de belastingpolitiek wel degelijk van
invloed zijn op de conjunctuur en zullen
een belastingverlaging in de hausse en een
erhooging in de depressie beide de con
junctuurbeweging extra stimuleeren.
Gezien den economischcn toestand, waar
in ons land zich momenteel bevindt en
vooral gelet op de nog geringe investatie-
bedrijvigheid. ?ou. naar hij meent, een con-
juncluur-stimuleerende, financieele pol i -
tiok voorshands nog het meest in aanmer
king komen, al zal men er ten zeerste op
bedacht moeten zijn, dat het tijdstip wel
eens spoedig zou kunnen aanbreken, waar
op een tegengestelde politiek eerder aan
beveling gaat verdienen.
Naast de financieele politiek geldt dit
voor de monetaire politiek. Zoo mogelijk
zelfs in nog sterkere mate. Hieruit volgt,
dat de verantwoordelijkheid voor de mone
taire politiek niet bij een particuliere in
stelling kan berusten, maar, naar haar
aard, bij de Regeering thuis behoort. Het
is dan ook in beginfeel toe te juichen, dat
sedert het verlaten van den gouden atari
daard, en het instellen van het Egalisatie;
fonds, de zorg voor de internationale pari
teit aan de centrale bank onttrokken en in
gelijfd is bij de algemeene economische
politiek, direct onder het ressort van den
Minister van Financiën.
Prof. Lieftinck wijst er nog op, dat vooral
de monetaire politiek en de handelspoli
tiek goed op elkaar behooren te zijn afge
stemd. Er is bijv. alles aan gelegen, dat
het monetaire verschijnsel van de voort
durende opwaartsche druk op den gulden
en de enorme stijging van den goudvoor
raad, op de juiste wijze wordt gehanteerd,
nl. door verruiming van rlen invoer en door
hervatting van rlen kapitaal export.
Tenslotte wijst spr. er op, dat het niet
in zijn bedoeling ligt een „long run policy"
te veroordeelen.
Spr. acht het gewenscht, dat de Re
geering vooralsnog groote aandacht be
steedt aan het handhaven en verbete
ren van de buitcnlandsche handelsposi
tie. waartoe zij een welgevuld arsenaal
van handelspolitieke middelen niet zal
kunnen ontberen.
Voorts worde ook steun verleend aan
alle pogingen tot verruiming van den we
reldhandel in het algemeen, het internatio
naal kapitaalverkeer en het toeristenver
keer.
De hoop, intusschen, dat langs dezen
weg de welvaart en de werkgelegenheid in
ons land zich voldoende zullen kunnen
herstellen, is. naar spr. meent, niet ge
grond.
Een richting, die naar spr. meent, veel
belooft, en ook n a t i o n aal kan worden
ingeslagen, is bevordering van de industria-
lisatie.
Ten aanzien van een groep der meer
gedifferentieerde industrie
producten ontmoet het aanbod nog
een vrij elastische vraag, zullen dus,
wanneer de prijzen maar binnen het
bereik van de menigte worden gebracht,
groote afzetmogelijkheden zich kunnen
ontwikkelen.
Tè dezen aanzien past een voorzichtig,
doch actief beleid. Desnoods trede de staat
hier zelf als promotor op, zooals in de
eerste helft van de vorige eeuw door onzen
eersten koning geschied is.
Zeldzaam voorbeeld van
kerkbouw
Oifer van 50.000 gulden in één week
SCHEVENINGEN, 25 Juni. Zooals we
reeds hebben gemeld is thans de bouw eener
vierde Geref. Kerk te Scheveningen, die zal
verrijzen aan de Tesselschestraat, gegund
aan de firma A. J. Pot, aannemer te Den
Haag voor de som van 57.777 plus 4.994
voor de kapspanten.
Reeds eerder was men er in geslaagd
voor dit doel een som van 30.000 bijeen
te brengen
In de afgeloopen week echter heeft
het zich wel zeer zeldzame feit voorge
daan, dat vanuit de gemeente alsnog
50.000 bijeen is gebracht, vVaarmee
het bouwkapitaal tot 80.000 is ge
stegen.
Met dit bedrag is 't mogelijk niet alleen
het kerkgebouw geheel te financieren, doch
tevens nog een belangijk bedrag beschik
baar te stellen voor het meubilair, het orgel
daarbij inbegrepen.
De kosten van den geheelen bouw zajn ge
raamd op ruim 90.000, in verband waar
mee de gemeente alsnog in de gelegenheid
wordt gesteld door middel van een rond
gang de kroon te zetten op dit waarlijk
schoone voorbeeld van offerzin.
Rijksarchief wordt uitgebreid
's-Gravenhage, 25 Juni. In het
depót van het Algemeen Rijksarchief-
gebouw is een zoo ernstig ruimtege
brek, dat het sinds lang reeds niet
meer mogelijk is om de oudere archie
ven, die ingevolge de regelen van een
goede archief verzorging voor opneming
in dat depót in aanmerking behooren
te komen, daarheen over te brengen.
Uitbreiding van het bestaande depót dan
wel stichting van een tweede gebouw
elders, is eèn dringende eisch. Het eerste is
voor de hand liggend en brengt uit een oog
punt van exploitatie en personeelsbezetting,
de geringste kosten met zich. Maar elke mo
gelijkheid hiertoe ontbrak, totdat het gebouw
van de voormalige H.B.S. aan het Bleijen-
burg, eigendom der gemeente, beschikbaar
kwam. Dit is gelegen onmiddellijk tegenover
het Rijksarchiefgebouw en kan hieraan aan
stonds toegevoegd worden. Het bestaande
dienstgebouw voorgedeelte van het tegen
woordige archiefgebouw komt dan tusschen
twee depóts in te liggen; met het eene zal het
rechtstreeks verbonden blijven, van het
andere, het nieuwe, zal het slechts door een
straatbreedte gescheiden zijn.
Het schoolgebouw zal voor een aanzienlijk
gedeelte in den toestand, waarin het thans
- erkeert, als depötruimte kunnen worden in
gebruik genomen en nog langen tijd als zoo
danig kunnen blijven dienst doen.
Op den duur biedt het met het bijbehoo-
rende ruime terrein gelegenheid tot den
bouw van een definitief tweede depótgebouw.
Door zijn aankoop is een voor een lange
reeks van jaren afdoende oplossing van het
Haagsche Rijksarchiefvraagstuk gewaar
borgd.
De Minister van Onderwijs K. en W. heeft
dan ook niet geaarzeld om, toen het mogelijk
bleek het gebouw voor f 180.000 van de ge
meente aan te koopen, hiertoe onder voor
behoud van het toestaan van de gelden door
de Staten-Generaal, te besluiten. Hij trekt
dat bedrag thans op een aanvullingsbegroo-
ting voor dat doel uit.
Vemjcrdigd tolgwu jafeel atom
flnno WIP, i. F. von BOMMEL
MOERGESTEL
U kunt deze
2 man worden!
Hoi staat het echter met Uw theoretische»
ontwikkeling 7 P B N A. het Nederlandsche
Technicum, Arnhem, geelt reeds bijna 25 jaar
met groot succes schriitelijke cursussen op het
gebied van BOUWKUNDE. WATERBOUW.
KUNDE, WERKTUIGBOUWKUNDE. ELEC-
TROTECHNIEK en CHEMIE. Zend deze
annonce in open couvert met Uw naam
als afzender aan PBNA-ARNHEM 84.
Wij zenden U gaarne
gratis alle inlichtingen.
Nieuwe burgemeester
van Rijssen
De heer J. Zeeuw geïnstalleerd
Gistermiddag is de heer J. Z e e u w tot
voor kort burgemeester van de gemeenten
Noordeloos, Hoornaar en Hoogblokland ge-
installeerd als burgemeester van de ge
meente Rijssen
De heer en me
vrouw Zeeuw wer
ten aan de grens
der gemeente ver
welkomd door de
beide wethouders
en den gemeente
secretaris. Ook
was een talrijk
publiek van
..blijde incomste"
getuige.
In auto's trok
men van daar
naar het gemeen
tehuis, waar een
welkomstlied
werd gezongen
door de leerlin
gen van alle scholen. Vervolgens vond een
bijzondere raadsvergadering plaats, welke
o.m. werd bijgewoond door den oud-burge
meester den heer Knottenbelt en de burge
meesters van Wierden. Holten en Markelo.
De loco-burgemeester, de heer J. J. ter
Horst opende de vergadering, heette alle
aanwezigen welkom en zeide. dat men
den heer Zeeuw iemand gevonden heeft die
Rijssen met krachtige handen rechtvaardig
zal besturen, iemand, die niet kleinzielig is.
In deze gemeente met 10.000 inwoners zal
de burgemeester zijn werklust kunnen bot
vieren.
De nieuwe burgemeester bracht dank voor
het vertrouwen in hem gesteld, bovenal
echter dankte hij God voor de roeping tot
dit vertrouwelijk ambt Spr. heeft zich tot
taak gesteld een rechtvaardig en recht ge
aard burgemeester te zijn. Hij doet daarbij
een beroep op de medewerking van den
raad.
De heer H. Ligtenberg, oudste raads
lid, hoopte op een vruchtbare samenwerking
van den burgemeester met den raad in
belang der gemeente.
Daarna voerde nog het woord de gemeente
secretaris, die den burgemeester namens
alle ambtenaren welkom heette. Spr. hoopte
voorts op een aangename samenwerking.
Na mede namens zijn echtgenoote dank
gebracht te hebben voor de aangename ont
vangst, werden ververschingen aangeboden,
•aar-na de burgemeester particulieren en
vereenigingen in de gelegenheid stelde, met
hem kennis te maken.
Gistermorgen werd onder voorzitterschap van minister-president Dr. H. Colijnde eerste vergadering van het nieuwe
kabinet gehouden. Op onze foto ziet men van links naar rechts de Excellenties Mr. J. A. de Wilde FinanciënJ. J. C.
van Dijk (Defensie), Prof. Dr. J. R. Slotemaker de Bruine (Onderw.. K. en W.), H. van Boeyen (Binnenl. Zaken. Mr.
Dr. Ir. J. A M. van Buuren (Waterstaat). Mr. C. M. J. F. Goseling (Justitie). Dr. H. Colijn Buitenlandsche Zaken
a.i.). Ch. I. M. Weiter (Koloniën). Mr. M. P. L. Steenberghe (Econ. Zaken). Prof. Mr. Dr. C. P. M. Romme
(Sociale Zaken).
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
en het ZONDAGSBLAD
De grondwetsherziening in de Tweede
Kamer.
Prof. Mr. P. Lieftinck heeft op de ver-s
gadering van de Ned. Mij. voor Nijver-s
heid en Handel een rede gehouden overf
Richtlijnen voor Economische Politiek.
Gister is de heer J. Zeeuw geïnstal-t
leerd als burgemeester van Rijssen.
Te Heerlen is de jaarvergadering ge-t
houden van de Prot. Chr. Mijnwerkers-*
bond.
Te Zwolle is de jaarvergadering ge-i
houden van de Vereeniging ter bevorder
ring van Geref. Ziekenverzorging.
Financieel Weekoverzicht
Engeland en Frankrijk zullen het hiaat
in de controle aan de Spaansche kust;
aanvullen.
In Zweden neemt de werkloosheid
sterk af.
In Frankrijk dreigt een algemeene slui-t
ting van de hotels.
Aan het Spaansche front van Aragon
zouden onlusten zijn uitgebroken.
VERMISTE MAN GEVONDEN
Vanmorgen om zes uur werd door eeri
fabrieksarbeider teNoordhorn in het
Nieuwe Kanaal drijvende gevonden het lijki
van den sinds Dinsdag jL vermisten 40-
jarigen ongehuwden K V1 e d d e r, gewoond
hebbende te Noordhonn, wiens fiets dien.
dag bij het kanaal werd aangetroffen.
Het lij-k is in beslag genomen. De ipolitiel
stelt een onderzoek in.
N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK
gevestigd te GRONINGEN
De Bank geeft uit:
31/2 Pandbrieven 5 991/2
(Koers van omwisseling 99%
Als de verjk icast
kon spreken
zou hij zeggengeef n
Ripolin I Ik heb t noch
rgeefsch. noch c
half u
BETONHOÜT KISTENHOUT
Houthandel „AI.BLAS" N.V.
WADDINXVEEN
Opslaglaatsen te:
Rotterdam: Zwaanshals 119—121
's-Gravenhage: Fahrenheitstr. 343
TRIPLEX Vraagt prijs - LIJSTWERK
BOEKHOUDINGEN
BELASTINGZAKEN
J. M. VAN OSNABRUGGE
KROOSWIJK (bij Oud-Beijerland)!
Telef. O.-B'land 108
ASSURANTIES
EFFECTEN
VALKENBURG (L.) Tel. 8
Modernste Hotel
ter plaatse
VALKENBURG (L.)
Hotel „FRANSSEN"
Het bekende Hotel ter plaatse
Bondshotel A.N.W.B—K N.A.C. Telefoon 33
LIFT 80 Kamers met k, en w. str. water*
Prachttuin Pensionprijs 3Vi gld*
VRAAGT PROSPECTUS
Kies een vak, dat flinke personen een goede toe
komst kan bieden. Volg onxe schriftelijke cursus
ADMINISTRATEUR («oor Heren)
PRIVE-SECRETARESSE (voor Dames)
Lm In boekhouden, itenoflrelie en Nederland» hendeli-
eorreipondentle. GreUi hulp bij loll-citeSe
Vraag zonder verplichting inlichtingen
bij AS.S.O, Nieuwe Plein 31, Arnhem
