^ivexmt (JTourant
DE WARE DEMOCRATIE
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Gratis lezen tot 1 Juli a*s*
flPOLli
PRINSES JULIANA
abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevesligd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending430
Bi] dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/« ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbar
NO. 6109
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
ZATERDAG 12 JUNI 1937 ,18e Jaargang
§irt)ertrntteprtj?tn:
Van 1 tot 5 regels 1.17'/»
Elke regel meer 0.22'/»
Ihgezonden Mededeelinget»
van 1—5 regels 230
Elke regel meer0-45
Voor het bevragen aan 't bureau
V wordt berekend0.10
Heeft een Christelijke
grondslag noodig
Wij hebben in een vorig artikel de
beweging „Eenheid door Democratie"
de volle maat gegeven. De goede invloed
van deze actie hebben we geenszins ont
kend en voor het nobele streven hadden
we respect. Toch hebben wü van meetaf
onze menschen vermaand er niet aan
mee te doen en het verheugde ons, dat
slechts enkele vertegenwoordigers van
positief Christelijke partijen voor deze
heterogene massa optreden. Trouwens,
meer dan eens bleek, dat het niet altijd
even gemakkelijk was om de eenheid
door de democratie te bevorderen, om
dat het begrip democratie geestelijk
van aard is en dus met de diepste
levensbeginselen contact moet hebben.
Wü zyn het volkomen eens met Mi
nister Oud, die als deugd der ware
democratie roemde de erkenning van
het recht der minderheden en haar taak
om den mensch behulpzaam te zijn te
kunnen leven overeenkomstig zün god
delü'ke bestemming.
Dat was schoon gezegd, maar wü
voegden er de vorige week aan toe:
„Dit alles wil echter niet zeggen, dat
er nu principieele overeenstemming
heerscht over het beginsel der demo
cratie en dat wü genoeg zouden hebben
aan de door Mr. Oud gegeven verkla
ring. Wü kunnen er als we 't zoo
zeggen mogen vrede mee hebben,
maar bevredigen doet zü niet. Want de
democratie, waarvan hier sprake is,
rust niet op de eenig ware basis: het
Woord van God."
Toen wü dat schreven had Minister
Oud zün opvallende rede in Friesland
nog niet gehouden, doch wat hü daar
zei heeft nadrukkelü'k bevestigd hoe
scherp de principieele tegenstelling is.
Want wel sprak de Minister over de
goddelü'ke bestemming van den mensch,
maar dat hü daaronder iets anders ver
staat dan de Christgeloovigen heeft hij
in Friesland duidelü'k laten blü'ken: hü
is wel onder de indruk gekomen van de
invloed der Christelü'ke beginselen ook
op de staatkunde, maar verwerpt ze
voor zich zelf en zün partüdie is en
blijft en zal blüven tot elke prijs vrij
zinnig democratisch. Zoo is het ook in
de verkiezingslectuur dezer partü uit
gesproken, waar telkens weer met
ronde woorden is gezegd: op godsdien
stig gebied hangen wü de vrü zinnige
beginselen aan.
Wat wil dat anders zeggen dan dit:
vergis u niet, wü gaan niet op de lü'n
der Christelü'ke partü'en over, die de
Bü'bel als hoogste richtsnoer beschou
wen voor het leven in staat en maat-
schappüGods Woord heeft voor ons
geen normatieve beteekenis; de men-
schelü'ke rede heeft aan zich zelf genoeg.
Nu zal men zeggen: maar de minis
ter sprak toch over de goddelü'ke be
stemming van den mensch en dat klinkt
vroom. Volkomen juist; we hebben in
onze jeugd onder leiding van ongeloo-
vige openbare onderwü'zers ook vrome
versjes gezongen over deugd, Opper
wezen en Voorzienigheid, zelfs over
Jezus den Kindervriend; maar van
Jezus, den gekruisigde, den Zaligmaker
hoofden we niet: dat was beneden de
menschelü'ke waardigheid.
En wanneer nu door vrijzinnigen ge
sproken wordt over „de goddelü'ké be
stemming van den mensch", dan zeggen
wü niet, dat zulks een leeg woord en
Üdel gebaar is; maar er is geenszins
mee bedoeld, dat men overeenkomstig
de Schrift zal leven ter eere Gods en
dat men zich bü al zü'n denken en doen
zal laten leiden door Gods Woord. In
dien een vrü zinnige dat erkende, zou
hü ophouden vrijzinnig te zün en zich
bü de Christelü'ke volksgroepen voegen,
die wenschen te leven naar het godde-
lük bevel; ook al moeten z\j dagelü'ks
de versplintering en verdeeldheid der
Christenen betreuren en eigen tekort
komingen en zonden, ook in de gewone
dingen van den dag, belü'den.
Wü moeten dit gedurig herhalen om
dat men telkens weer de Christenen
verwü't, dat zü zich verheffen op de
heiligheid van hun beginsel en omge
keerd de Christelü'ke belü'denis aan-
sprakelü'k stelt voor de fouten der be-
lüders. Op die wü'ze kan men met veel
schü'n van recht het samengaan der
Christelüke groepen veroordeelen, doch
intusschen zich principieel vergissen.
Natuurlü'k is voor samenwerking
zoowel principieele als praktische over
eenstemming noodig; doch wanneer
de laatste ontbreekt is daarmede d*.
onmogelü'kheid der eerste nog niet aan
getoond. Dit geldt zoowel voor het al
gemeen regeeringsbeleid als bü'v. ten
aanzien van de democratie.
Het is zeer wel mogelük dat over de
toepassing der democratische beginse
len tusschen de verschillende groepen
der rechterzü'de verschil van gevoelen
bestaat, zoodat een deel schü'nbaar
dichter bü de vrijzinnigen dan bü zün
geestverwanten staat, terwü'l er toch in
wezen overeenstemming heerscht.
Wü verheugen er ons ten zeerste
over, dat het mogelük bleek een breede
phalanx van ons volk te vereenigen als
weermacht tegen een dictatuur, welke
als een monster met twee aangezichten
op ons afkwamhet doet ons goed, dat
de klassenstrü'dtheorie nergens meer
gepredikt en het recht der minderheden
algemeen erkend werd; doch daaruit
volgt geenszins dat men zoo de ware
democratie gegrepen heeft.
De ware democratie bestaat hierin,
dat alle menschen gelü'k en gelü'kwaar-
dig zü'n voor God, en dat die volstrekte
afhankelü'kheid van Hem tot gehoor
zaamheid aan Zü'n wetten voor het
leven verplicht, zoodat de verhoudingen
niet volgens menschelük inzicht maar
naar goddelü'ke ordening worden be
paald.
In Eenheid door Democratie kan die
tegenstelling niet tot haar recht komen
daarom zü'n ook de verdedigers van
deze actie niet vrü in hun optreden en
maken de positieve beliiders van het
Christendom, die aan deze beweging
meedoen dezelfde fout als Schriftgeloo-
vigen, die de principieele tegenstellin
gen op politiek gebied uit het oog ver
liezen en innige samenwerking met
vrijzinnigen niet beschouwen als opge
drongen en afgedwongen door de tü'ds-
omstandigheden of politieke verhou
dingen, maar als heerlü'k ideaal.
Deze liberalistisch-vrü'zinnige be
schouwing kan echter de onze niet zü'n.
Wü kunnen en mogen onze geestelü'ke
afstamming niet verloochenen.
De opleving in Nederland
Stijgende Citroënverkoopen
Gedurende de eerste 5 maanden van 1937
het aantal verkochte Citroën-wagens
Er zijn altijd menschen, die achteraan komen. Men vindt ze
ook onder het Christelijk volksgedeelte. Wie dat zijn?
Dezulken, die zich als buit laten meevoeren door kranten,
welke niet thuis behooren in een Christelijk gezin.
Op politiek terrein wenschen ze, dat met hen wordt gerekend.
En met rechtMaar in het eigen huis geven ze vrij spel
aan lectuur, welke niet uitgaat van hun levensbeginsel.
Hier valt werk te verrichten voor onze agenten en onze lezers.
Vooral nu, vóór den aanvang van een nieuw kwartaal.
Wie zich heden abonneert ontvangt de tot 1 Juli a.s.
verschijnende nummers gratis.
Nieuwe abonnés kunt U aan ons Bureau opgeven, waarbij
U gebruik kunt maken van het inteekenbiljet, hetwelk U
elders in ons blad aantreft.
DE ADMINISTRATIE
DE KABINETSFORMATIE
Voor het einde van de volgende
week geen oplossing
te verwachten
Het A.N.P. meldt:
Wij hebben getracht van dr.
Colijn inlichtingen te verkrijgen
omtrent den stand der kabinets
formatie. Deze was niet bereid,
bij den huidigen stand van zaken
eenige zakelijke mededeeling te
verstrekken. Wel uitte hij de ver
zuchting, hierbij blijkbaar op de
Pers doelende, dat er zooveel
mede-formateurs waren, die slechts
tot vertroebeling van de zaak aan
leiding gaven, door allerlei contro
versen naar voren te brengen.
De eenige concrete mededee
ling, die wij van den formateur
konden loskrijgen, had betrekking
op den tijdsduur. Voor het einde
der volgende week was geen op
lossing te verwachten.
Weer een conferentie met Mr. Goseling
Gistermiddag heeft de Kabinets-fonna-
teur Dr. H. Colijn opnieuw een onder
houd gehad met Mr. C. Goseling,
voorzitter van de R.K. Kamerfractie op
het departement van Koloniën.
De A.N.W.B.
De heer Edo Berpsma, de voorzitter van
den A.N.W.B., is vorige Zondag 75 jaar ge
worden.
Hij meent, dat nu zoo langzamerhand de
lijd gekomen is om de leiding van den A. N.
W. B. aan jongere krachten over te laten.
Naar hij mededeelde, is hij voornemens het
voorzitterschap van den A.N.W.B., dat hij
zoo langen tijd bekleed heeft, neer te leggen.
ALS JONGENS VECHTEN
Tusschen twee jongelieden van 20 en 17
jaar is het gister op de pont van den Val-
kenweg te Amsterdam tot een vechtpar
tij gekomen, waarbij de jongste door den
ander vrij ernstig werd mishandeld. De
20-jarige is door de politie aangehouden.
Het Koninklijk Bezoek aan Amsterdam
Prins Bèrnhard toont
levendige belangstelling
H.M. bezoekt het landelijk
gedeelte der hoofdstad
Een prachtige rit
In de ochtenduren van gister, terwijl H.
M. de Koningin en Prinses Juliana ten Pa-
leize bleven, heeft Prins Bernhard zijn be
langstelling getoond voor militaire aangele
genheden en voor de gemeente telefoon,
waarbij tevens de werking der vprkeerssie-
nalen Z. K. H. werd
Bezoeken van Prins Bernhard
Van half tien tot tien uur heeft de Prins
in de cavaleriekazerne aan de Sarpathistraat
vertoefd en daar het bezienswaardige in
oogensohouw genomen.
Daarna werd een bezoek gebracht aan de
Telefooncentrale Zuid in de Teniersstraat.
Hier heeft de directeur der Gemeentetele
foon, Ir. G. C. Snijders, den Bezoeker
voorgelicht over de werking van het auto
matisch systeem, waarbij aansloot een uit
eenzetting van de werking der verkeerssig-
nalen door commissaris Bakker, chef van
de verkeerspolitie. Vooral dit belangrijke
onderdeel der verkeersregeling interesseerde
Z. K. H., waarom daarna in het bureau van
de Verkeerspolitie aan den Overtoom een en
ander den Prins nader werd uitgelegd.
Aan de practische toepassing der verkeers
lichten heeft de Prins toen verklaard zelf
wel eens te willen medewerken, hetgeen ge
schiedde op het Leidscheplein bij Hirsch.
Daar ter plaatse werd de automatische rege
ling uitgeschakeld, hetgeen ook gebeurt bij
het passeeren van den Koninklijken stoet.
Een handschakelaar wordt in dit geval ge
bruikt en dit deed Prins Bernhard gistermor
gen tegen twaalven nu bij Hirsch, gadegesla
gen door een groot publiek, dat.... staan
bleef toen de Prins het verkeerssignaal op
groen, dus op veilig zette! Aller aandacht
was gericht op den Prins. Eerst het geroep:
„Groen! Doorrijden!" bracht het verkeer
weer in beweging. Het publiek juichte den
Prins toe, die tegenover commissaris Bakker
verklaarde, dat het stelsel der verkeerssigna-
len zoozeer zijn belangstelling heeft opge
wekt, dat hij het grondig wil leeren kennen.
Omstreeks 1 uur begon Z. K. H. hierop
aan de model-inspectie van de wacht op den
Dam vóór het Paleis. Dit militaire schouw
spel, waarbij infanteristen en matrozen el
kander aflosten, trok sterk de aandacht.
Dc autorit door Noord
Te drie uur reed H. M. de Koningin uit
voor een auto-rit naar Noord, het minst
sterk bevolkte deel van Amsterdam, waar de
belangstelling voor het bezoek intussohen
groot was. Het Prinselijk Paar nam geen
deel aan dezen tocht.
Aan de De Ruyterkade, waar de brandweer
aangetreden stond, de alarmsignalen werk
ten en de ladderwagen halverwege naar bui
ten gereden was, reden de auto's de gemeen
tepont op, die het gezelschap vervoerde naar
den overkant van het IJ. Op het breede wa
ter lagen eenige schepen gepavoiseeid, ook
een drietal versierde zeebooten in het Ju-
liana-dok.
Ternauwernood in Noord aan den Valken-
weg gearriveerd, werd H. M. begroet door
honderden ateliermeisjes in het wit, en later
op den rit door de Meeuwenlaan door groote
groepen van leerlingen der bijzondere scho
len.
De tocht ging nu verder door het meer
landelijke gebied. Eerst langs den smallen
Nieuwendammerdijk door het zich versteed-
schende Nieuwendam, waar de Chr. Oranje-
vereeniging bij de Geref. Kerk stond opge
steld met tal van vlaggen. Daarna door het
meer landelijke Schellingwoude lang»; het
IJselmeer.
Het werd een lange, hoewel interessante
rit tot aan de grens van dit door Amster
dammers weinig bezochte deel van de hoofd
stad. Nu geen overvolle straten en dicht be
zette huizen met kijkers. Het landelijk
schoon boeide langs eenzame hofsteden en in
wijde verten. Slechts weinigen bevonden
zich daar op de door de zon geblakerde
landwegen, waar aan weerszijden het vee
loom in de weide lag en de hooioppers wacht
ten op nijvere handen.
Intusschen had men hier in de kom der
vroegere dorpen huis aan huis de vlag uit
gestoken, en de bewoners stonden er gemoe
delijk voor, H. M. eerbiedig groetend of,
waar zich hier en daar groepen vormden, de
Vorstelijke Vrouwe hartelijk toejuichend.
Over het aan den zeedijk liggende Burger
dam, langs een midden tusschen de weilan
den aan den weg opgestelde groep vlaggende
en juichende schoolkinderen, ging het
aan op het versierde Ransdorp, het pittores
ke dorp in deze streek. Hier stond bij den
eerbiedwaardigen ouden toren opgesteld de
Wilhelmina-vereeniging, opgericht in r
het Kroningsjaar. Bloemen werden hier
geboden, het Wilhelmus weerklonk en tus
schen de enthousiaste dorpelingen di
maar niet aan kunnen wennen dat zij Am
sterdammers zijn reed H. M. verder.
De stoet was reeds eenige smalle sloot-
bruggen gepasseerd, maar het bruggetje, dat
de Koningin over moest om Zunderdorp te
bereiken, gaf eenige moeilijkheid. Voor
hondekar was het breed genoeg, maar
groote auto's van Hare Majesteit hadden
moeite er behoorlijk overheen te komen.
Onder het glunder toekijken der landbou
wers ging het echter, hoewel met eenige
traging, want de auto der Koningin, die vlot
over het bruggetje de gouw naar Zunder
dorp inwipte, reed honderden meters voor
uit.
Bij Zunderdorp was alles evenwel weer
het reine. Daar stond tusschen de versierin
gen in weer een Oranjevereeniging opgesteld,
die H. M. met de overige bevolking spontaan
met den zang van het volkslied begroette.
Ds. Gerth van Wijk, de Herv. predikant,
bood bloemen aan.
Daarna werd over een half dozijn grappige
bruggetjes het laatste gedeelte van den tocht
door de landelijke omgeving genomen. Hier
en daar een vlaggende hofstede, langzamer
hand weer wat meer menschen. De stoet na
derde het ten onrechte beruchte Blauwe
Zand, waar de Koningin tusschen dichte
rijen jubelende en Oranje-dragende r
schen doorreed. In het meer steedsche deel
van Noord werd H. M. een grootsche vlag-
genhulde gebracht in het Patrimonium
kwartier bij de Bethlehemskerk. Tegen half
vijf keerde de Koningin op den weer stamp
vollen Dam terug, waar de mariniers het
Wilhelmus bliezen en het publiek jubelde en
juichte.
Een uurtje later bracht H. M., weder on
der groote belangstelling, een bezoek aan d<
schilderijententoonstelling in Arti et Ami-
citiae aan het Rokin, welk gebouw de Ko
ningin door de drukke, smaakvol gedeco
reerde Kalverstraat bereikte.
Ie DRUK reeds UITVERKOCHT
2 e DRUK in VOORBEREIDING
DE LEVENSROMAN VAN Dr. H. COLIJN
door RUDOLF VAN REEST
288 bladzijden, 70 foto's - Geb. 3.90
Bestel eén exemplaar bij uw boekhandelaar
Uitg. BOSCH KEUNING te BAARN
De kosten van het
levensonderhoud
Indexcijfer in Mei iets gestegen
Het Amsterdamsche indexcijfer der kos
ten van het levensonderhoud voor arbei
dersgezinnen bedroeg in Mei 1937 (op dc
basis van het peil der prijzen vóór den
oorlog 100) 136.2 tegen 136.0 in April j.L
en 132.0 in September 1936, de maand der
devaluatie.
Het is derhalve 0.1 pCt. hooger dan in
April 1937 en 3.2 pCt. hooger dan in Sep
tember 1936. Voor de voeding alleen is de
stijging 0.4 pCt. sedc-rt April 1937 «n 4.1 pCt.
sedert September 1936.
Kuyper-tentoonstelling
op komst
Wie verschaft materiaal?
Naar wij vernemen zal ter gelegenheid
van de Kuyper-herdenking in October a.s.
ook een Kuyper-tentoonstelling worden ge
organiseerd. In het tentoonstellingscomjté
hebben zitting genomen prof. mr. V. H. Rut
gers, mej. M. Parmentier, mr. G. A. Die
penhorst, prof. dr. A. Goslinga en D. Gros
heide. Materiaal is er, dank zij de mede
werking van de familie Kuyper, de Dr. A.
Kuyper-stichting en de Bibliotheek der V.U.,
genoeg voorhanden.
Toch is aanvulling gewenscht Een krach
tig beroep wordt daarom gedaan op allen,
die in het bezit zijn van brieven of andere
stukken, portretten, foto's, prenten en cu
riosa (merkwaardigheden), welke recht
streeks op dr. Kuyper betrekking hebben. Op
dit „rechtstreeks" wordt de nadruk gelegd;
terzijde gelaten moet worden al wat b.v.
meer de A.R. partij, de V.U. of den kerke-
lijken strijd, dan hemzelven betreft Na
tuurlijk zullen ook wel aandacht worden
geschonken aan Kuypers geschriften, maar
aangezien deze zoo goed als alle met weinig
moeite te verkrijgen zijn, tenzij iemand
rariora (uiterst zeldzame werken of druk
ken) zou kunnen verschaffen. Wel wordt
prijs gesteld op geschriften over en
tegen hem
Het is evenwel niet de bedoeling, da', men,
hetgeen men in bruikleen zou willen geven,
dadelijk sturen zal. Het is beter, cat men
den heer D. Grosheide, Amsteldijk 35, Am
sterdam-Zuid, doe weten, wat men tijdelijk
zou willen afstaan. Men hoort dan later
wel wat geschikt wordt geacht en wanneer
en waarheen het verzonden moet worden.
Boekhouddiploma „MERCURIUS"
De heer J. Bleeker. die 15 Juni a.s. zal geïnstalleerd worden tot Burgemeester van
Dordrecht, nam gistermiddag afscheid als Burgemeester van Opsterland. De
Burgemeester tijdens zijn afscheidsrede.
vanBOMMEL
SCHOEN
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit nummer bestaat uit VIER bladen
en het ZONDAGSBLAD
Het Koninklijk Bezoek aan Amsterdam.
Gistermiddag heeft de Tweede Kamer
vergaderd.
Sterke stijging van de export van boter
n kaas naar Duitschland.
De tiende partij om het wereldkam
pioenschap Dammen is geëindigd met
remise.
Financieel Weekoverzicht.
In Moskou zijft maarschalk Toechats-
jewski en zeven mede-beklaagden wegens
landverraad tot den kogel veroordeeld.
De rechtschen melden den „ijzeren gor
del" rond Bilbao te hebben bezet.
In Frankrijk heeft men in een bosch
de lijken gevonden van twee Italiaansche
journalisten.
Van Zeeland is naar de Ver. Staten
vertrokken.
N.V. 6R0NINGSCHE HYPOTHEEKBANK
gevestigd te GRONINGEN
De Bank geeft uit:
31/2 Pandbrieven a 99V2
(Koers van omwisseling 99%
U kunt deze
2 man worden!
Hoe-staat het echter~mel Uw theoretische;
ontwikkeling? P B N A. het Nederlandsche
Technicum, Arnhem, geelt reeds bijna 25 jaar
met groot succes schriftelijke cursussen op het
gebied van BOUWKUNDE. WATERBOUW.
KUNDE. WERKTUIGBOUWKUNDE. EIEC-
TROTECHNIEK en CHEMIE. Zend deze
als" afzender aan" P°B N A - A RN H EM 84)
Wij 2
U schildert met pleizie
RipohnPrachtige kleurenGoed
dekkend1 Fraaie glansEn het
meeste pleiner hebt U
Ripolin achteraf Want Ripohn
trgalor
de beste Inkverf der wereld.
VALKENBURG (L.)
Hotel „FRANSSEN"
Het bekende Hotel ter plaatse
Bondshotel A.N.W.B.- KN.A.C. Telefoon 3C
LIFT 80 Kamers met k, en w. str. water.
Prachttnin Pensionprijs 3% gld.
VRAAGT PROSPECTUS
VALKENBURG (L.) Tel. 8
Modernste Hotel
ter plaatse
AMELAND-
HOTEL PENSION HOFKER
TELEFOON No. 2 (dag en nacht). Oudste,
mooist gelegen familie-hotel van het eiland.
Stroomend water. Eigen rijpaarden.
Pensionprijs aolw, V.af 230. Vraagt prosp.
