rvoot OTÜI& VÏOIVUXWI
HANDWERKEN
KNIPPATROON
v.DAM-BOOD
K*G
„E N F Aw
WEKELIJKSCHE BIJLAGE
Kinderjurk
gemaakt van Marquise
Benoodigd: 4 strengen Marquise kleur 2;
1 streng glanzen Mouline, kleur 22, beide
van de N.V. Artsilk, Breda, benevens t sta
len haaknaald no 4.
Opzetten: 140 losse steken.
Daarop haakt men 1 stokje, 2 lossen, 1
vaste in 1 steek, 2 st. overslaan- Dit de
lieele toer.
De 2e toer haakt men eerst 5 lossen,
waarvan de 3 eerste voor 1 stokje gelden,
1 vaste in de 2 1. y. de v. t.
Zoo 30 cm haken, doch iedere 5 cm een
patroontje .minderen.
Voor het armsgat 2 patroontjes laten
etaan en nog lxl patroontje.
Verder 4 cm haken, dan in het midden op
de helft 2 patroontjes laten staan. Volgen
de toer nog 2 patroontjes. Verder iedere
toer nog 1 patroontje tot de schouder W2
cm breed is en het armsgat 11 cm hoog is.
De 2e helft evenzoo.
Zoo haakt men ook het 2e gedeelte, naait
de naden en de schoudertjes dicht, haakt
nu de ronde pas, haakt heen en terug 1
v. 1 1.
Bij de 2e toer de v. om de L Het rechter
schoudertje openlaten.
WOL
SPECIALIST
DE NIEUWE
WOLBAAL
Jonkerfransstraat 117, Tel. 51992
bij de Goadschesingel
Schiedamscheweg 65, TeL 31774
naast Bervoets.
ROTTERDAM
Zoo haakt men 10 toeren; zorg dal het
niet intrekt. Vervolgens haakt men 1 toer
vasten, geen lossen er tusschen. Met glan
zende mouliné kleur 22, onder aan het
jurkje haakt men 1 toer vasten.
Mouwtje opzetten, 50 steken.
3 toeren 1 v. 1 L
Vervolgens om iedere L 1 st. 1 1. 1 v. Zoo
6 toeren.
Nu voor de kop van de mouw iedere toer
1 patroontje laten staan.
10 x 10 patroontjes. De mouwtjes dicht
naaien en inzetten.
Op de pas borduurt men met glanzende
mouliné kleur 22, sterretjes.
In de le toer 1 1 1. rijgt men een
draad mouliné heen en terug.
Vrouwenleven
in Batakland
De samenleving in Batakland, gelegen op
ons eiland Sumatra, is nog maar heel pri
mitief, en het leven van de vrouw in deze
streken moet dan ook wel merkwaardig con
trasteeren bij de positie, welke zij in chris
telijk west-Europa inneemt Wij willen om
trent de Batakache en haar dagelijksch
doen en laten hier het een en ander vertel
len, doch laten daaraan de herinnering voor
afgaan, dat het bestaan van een mensch,
door vreemde oogen bezien, steeds een ge
heel anderen indruk maakt dan het voj)r
dit individu zelf is. Wij moeten niet volgens
westersche maatstaven de merkwaardige
verhoudingen in zulk een afgelegen Indisch
land meten.
De dagtaak van de Bataksche bevat een
lieele reeks van werkzaamheden, ook al
heeft zij niet, als haar Hollandsche zuster,
met stofdoek en stofzuiger te werken, of de
bel na te loopen. 's Morgens staat zij het
eerst op, in den regel als het nog donker en
koel is, om met een korf met rijst op het
hoofd zich naar het algemeene dorpserf te
begeven, waar de gemeenschappelijke rijst
stampplaats is. Met lange houten stampers,
die rhythmisch worden op een neer bewo
gen, soms onder begeleiding van een een
voudige arbeidsmelodie, wordt het kaf los
gestooten van de rijstkorrels. Het geluid van
deze stampers in de stootblokken is een
merkwaardige, eentonige muziek, waaraan
de reiziger, die vroeg op pad Is, reeds van
verre kan hooren, dat hij een inlandsche
nederzetting nadert
Is de rijst gezift en thuis gebracht, dan
leidt der vrouwen weg, ditmaal belast met
de watervaten, naar het ravijn. Het zigzag
paadje voert soms tot op een zeventig of
tachtig meter diepte, waar het water uit
den rotswand springt. Op deze plek vullen
alle dorpsvrouwen hun „emmers", maar die
er heel anders dan de onze uitzien. Zij be
staan fiamelijk uit flinke stukken bamboe,
welke boom gelijk men weten zal hol is,
geledingen vormt, die telkens met een dwars
schot gesloten zijn.
Heeft de Bataksche water en rijst in huis
gebracht, dan heeft zij voorloopig dat deel
an den dagelijkschen arbeid achter den rug,
waarbij zij zich aan den gezelligen omgang
met haar mede-dorpsbewoonsters kan wij
den. Thans komt de keukenzorg! Die moet
met zoo min mogelijk geluid plaats hebben,
want zoolang het maal nog niet klaar is.
stelt haar echtgenoot het op prijs, nog wat
op zijn matje uitgestrekt te blijven slapen.
Is de rijst gekookt, dan neemt zij den kook
pot van het vuur, doet den inhoud op een
ronde, wit steenen schaal, legt de toespijs,
groente en vleeseh (van rund, varken, vleer
muis, aap of hond) daarbij op een pisang
blad of op een bord, en dan kan met eten
worden begonnen.
Intusschen is het hoofd des gezins gewekt!
Hij heeft zich reeds eenige malen uitgerekt,
zich den slaap uit de oogen gewreven, en is
vervolgens wat naderbij geschoven. Met
zijn rechterhand de rijst tot een bal kneden
de, begint hij te eten. Vader heeft de eere
plaats, als in patriarchale tijden; hij kan
de beste bete nemen, zoo hem dat lust. Moe
der roept intusschen de kinderen bij elkaar:
haar tijd van eten is nog lang niet aange
broken. De meisjes en de kleintjes heeft zij
bij zich in huis, maar de zonen van acht
jaar en ouder slapen in de Djamboer, het
gemeenschapshuis, dat men in elk dorp op
het dorpsplein aantreft, naar overoude zede.
Eerst als vader, en op hun beurt de kin-
deren, hun maag gevuld hebben, zal moeder
zelf aanzitten; ook dit is geheel volgens den
adat, die niet zal nalaten een Europeaan
geducht te bevreemden. Wij betwijfelen dan
ook, of hier velen het spreekwoord: 's lands
wijs, 's lands eer! van toepassing zouden
vinden.
Als het ontbijt is afgeloopen gaat vader
doen, wat hem aanstaat, en trekt moeder,
zoo het seizoen voor veldarbeid daar is, naar
het rijstveld. Haar jongste kind draagt zij op
weg daarheen in den slendang, den draag
doek, heel practisch op haar rug; de ande
ren loopen in een ganzenmarsch achter
haar aan.
Het akkerwerk is somtijds moeilijk, vooral
zoo de bouwgrond zich in boschrijke streken
bevindt. Bij het gereed maken van het veld
moeten zware boomen worden geveld en ver
brand, en vervolgens moeten de wortels
worden gerooid, ook al geen pretje. Maar de
laten zich in den regel hierbij niet
onbetuigd, en als dan het allerzwaarste kar
wei gebeurd is, bezorgen de vrouwen samen
de rest, waarf>ij zij elkander in club helpen,
zoodat ieders akker zijn beurt krijgt.
Voor het verdere werk, het schoonmaken
van den grond, het zaaien, wieden, vogels
wegjagen, enz., heeft zdj op niet veel mannen
hulp meer te rekenen; meestal springen
alleen de kinderen bij. De man verschijnt in
den regel pas weer ten tooneele, als het
ware dorschwerk moet plaats hebben, en
daarna het vervoer van den oogst naar de
eigen rijstschuur.
Even voor het donkert eindigt de veld
arbeid. Vrouwen en kinderen zoeken wat
brandhout bijeen en trekken gezamenlijk
weer kampongwaarts, na een gezonden,
maar vermoeienden dag in de open lucht
Thuis gekomen is dan haar werk weder net
als 's morgens. Rijststampen; water halen;
eten koken en de varkens en kippen verzor
gen, de levende have, die vrij over erf en
dorpsplein rondscharrelt
Als de kinderen nog klein zijn bezorgen
zij een Bataksche moeder reeds heel wat
werk. Dat begon al bij de geboorte, toen het
haar taak als kraamvrouw was, dagenlang
bij het rookende, benauwde houtvuur te lig
gen, om zichzelf en haar kleintje te behoe
den voor den Sidang Béla, den boozen geest
die speciaal het leven van jonge moeders en
hun babies bedreigt De hitte en de rook
van dat houtvuur houden hem op een eer
biedigen afstand, naar het inzicht van den
Batakker. Maar op den vierden dag moet
moeder naar de rivier, voor de ritueele
reiniging, ook al weder door oude zede voor
geschreven. Lichamelijk nog zwak heeft zij
den moeilijken tocht naar het diepe ravijn
te maken, daarbij door sterkere handen on
dersteund. Op den achtsten dag moet zij op
nieuw daarheen trekken, thans met haar
kleintje in den arm. Dat moet dan worden
gebaad, en dan krijgt jiet tevens zijn naam,
die uit evenveel letters zal bestaan als er
waren in den naafn van den dag, waarop
het geboren werd. Maar in géén geval mag
de kleine jongen worden genoemd naar een
van de familieleden, iets dat opnieuw
eenigszins onze verbazing wekt. Want zulk
im-ontleening zou slechts ongeluk
brengen!
Liefst geeft men maar een naam, die op
iets sterks of krachtigs duidt, zooals bijv.
Si Besi of Si Denggi, resp. de „IJzeren" of
de „Stier".
Moeder gaat bij het baden toch nog met
bijzondere omzichtigheid te werk. Zij is wat
angstig aan den waterkant, want beneden
strooms heeft immers niemand minder dan
Sidang Béla zijn verblijfplaats. Zij laat daar
om haar kindje bovenstrooms baden, na
eerst een pop van vuile oude lappen in de
kali geworpen te hebben, als een plaatsver-
anger van baby, waarmede de geest zich
wel tevreden zal stellen.
Groeit Si Besi of Si Denggi voorspoedig
op, is hij gezond en flink van lijf en leden,
dan blijk't dat de naamgeving geschikt voor
hem geweest is. Maar in het tegenovergestel-
draagt hij een naam, die blijkbaar voor
hem niet deugt; hij moet een anderen krij
gen. Noemde men hem bijvoorbeeld Si An-
,gin, in de hoop dat hij zoo vlug als de
'„Wind" zou worden, maar heeft hij daar-
I entegen een zwakke gezondheid, dan is het
(verstandiger, hem voortaan bijvoorbeeld Si
'Batoe te noemen, in het geloof, dat hij de
weerstand en de kracht van „Steen" zal
mogen verkrijgen.
Hoewel de kinderen, als zij nog klein
zijn, voor moeder gemakkelijker zijn dan
later, als zij een eigen willetje hebben,
maakt zij toch juist dan wel den meest ang-
stigen tijd met hen door. Want zij hebben
dan nog maar zoo weinig weerstandsvermo
gen, en de gevaren in zulk een primitief
maatschappijtje, dat van hygiëne en kinder
verzorging zoo weinig verstand heeft, zijn
velerlei. Ook al omdat de natuur zelf in den
vorm van allerlei gedierte soms als een loe
rend monster is. Om van allerlei -booze „gees
tesinvloeden" nu nog maar te zwijgen.
Men weet bij dergelijke primitieven echter
nooit, in hoever zij het zelf ernstig met al
hun sprookjes en legenden nemen. Zijn er
ook niet heel veel Westerlingen, voor wie
zonde en hel heel respectabele geloofsstuk
ken, doch overigens weinig levende werke
lijkheden zijn?
De Batakmoeder wil haar kindje maar
graag gauw groot hebben. Heel spoedig pro
beert zij al, baby vast voedsel te laten smul
len. Zij maakt het eten eerst zacht en fijn,
met behulp van eigen speekselen
duimt het dan bij 't kleintje naar binnen,
wat soins met niet geringe moeilijkheden
gepaard gaat, als 't borelingske zich pro
beert te verzetten. Maar daar weet de
Bataksche een goed middel op. Zij neemt
het onwillige bolletje tusschen lichaam en
aim, zoodat het zich niet verroeren kan,
houdt het mopsneusje even dicht en stopt
dan gauw het opengapende mondje vol.
O zoo!
Als de puk wat ouder wordt, moet zijn
haar geknipt worden. Maar het mag geen
kale knikker worden, want anders zou de
levensgeest van het kind misschien ervan
verschrikken. Dus op voor- of achterhoofd
blijft een pluikje haar staan, als een soort
van troostprijs. Kleine kinderen, die sterven,
hebben de eigenaardigheid, in het hierna
maals zich in kwelgeesten te veranderen,
die de familieleden met droomen of vreem
de possen verschrikken.
Over de verdere opvoeding van den klei
nen Batak vertellen wij wellicht binnen
kort in een volgend artikel.
Nr. 826 A: Bijzonder aardig blousje, te
vervaardigen van geruite taftzijde of wasch-
baar katoen. De blouse wordt van voren
met knoopen gesloten. De schouderpas, het
grappige kraagje, de zakjes en het rond
weggeknipte schootje verleenen het blousje
een sportief cachet.
Het patroon is te verkrijgen in maat 40:
bovenwijdte: 86 centimeter; taillewijdte: 70
centimeter; heupwijdte: 98 centimeter. Door
het al of niet aanknippen van naden kan
het patroon passend maken voor
eigen figuur. Prijs: 25 ets. plus 5 ets. voor
porto- en administratiekosten. Benoodigd
materiaal: 1.75 meter van 90 centimeter
breedte.
Nr. 826 B: Sportieve rok, te vervaardigen
van wollen stof. De rok wordt van voren
met knoopen gesloten, terwijl de beide kan
ten afgerond zijn. Het patroon is te verkrij
gen in maat 40 (zie boven). Door het al of
niet aanknippen van naden kan men het
passend maken voor het eigen figuur. Prijs
25 ets. plus 5 ets. voor porto- en administra
tiekosten. Benoodigd materiaal: 1.75 meter
van 100 centimeier breedte.
Deze patronen zijn te verkrijgen bij de „Af
deeling Knippatronen" van de Uitgevers
Maatschappij „De Mijlpaal", Singel 91, Am
sterdam-Centrum. Toezending zal geschie
den na ontvangst van het bedrag dat kan
worden overgemaakt in postzegels, per
MOEDERS
MOLENAAR'?
KINDERMEEL
Het aangewezen voedsel voor
Uw lieveling!
HANDWERKEN
Een gehaakte tasch
Benoodigd: 4 kluwen (20 gram) „Anker"
Cordonnet Mercerisé nr. 20, kleur F 7746
(éern), vier en een halve meter laton
(^4 c.M. dik), 1 stalen haaknaald no. 21/2
Afmetingen: 10 toeren is 5 C.M
16 vasten zijn eveneens 5 c.M.
De heele tasch wordt met dubbel gareu
gehaakt. Begin met 4 lossen en sluit deze
met een vaste tot een ring.
le toer: Haak over laton 2 losse, 11 vasten
in de ring.
toer: 1 vaste op de 2 losse, 2 vaste op
elke vaste van de geheele toer. Ga verder
piet vasten haken op iedere vaste, totdat
het werk éen diameter heeft verkregen van
21 en een halve c.M., terwijl men van tijd
tol tijd enkele steken meerdert om het wer!
plat te houden. Men meerdert door 2 vasten
in; dezelfde steek te haken. Afhechten.
Haak een tweede cirkel op prcies dezelf
CADEAU 1
Knippatroon naar maat
of
GRATIS 1
Knippen, Rijgen,Passen
door 1ste klas Coupeuse
ALLÉÉN: Weste Wagenstraat 64,
ROTTERDAM Teleloon 10452
GROTE SORTERING: DAMES- EN
HERENSTOFFEN. PELTERIJEN, ens.
'r J
postwissel of wel per postgiro: 41632. Aan
de lezeressen wordt vriendelijk verzocht bij
bestelling het nummer van het gewenschte
patroon en tevens naam en adres volledig
op te geven. Men voorkomt daardoor on-
noodige vertraging in de verzending.
Verder leveren we niet alleen patronen
van de hier gepubliceerde modellen maar1
van elk gewenscht model. Toezending van
een afbeelding of schetsje met vermelding
van maten is voldoende. Prijzen van deze
patronen naar maat zijn: een mantel: 83
ets.; een japon: 70 ets.; lingerie en kinder-
kleeding: 45 ets.; blouse: 40 ets.; en rok:
35 ets. per stuk.
de wijze ,dus met evenveel meerderingen.
In?etstukje: Hecht de draad aan in
do 56e vaste rechts van de afgehechte draad-
le toer: 2 lossen, 1 vaste in de volgende
vaste, omdraauen.
2e toer: 1 vaste in elk der 19 vaste. 1
vaste in het gaatje van de 2 lossen, 1 vast»*
in de volgende 3 vasten, omdraaien.
toer: 1 vaste in elke vaste, 1 vaste
langs dé zijkanten van de vasten, 1 vaste
in de volgende 3 vasten, omdraaien. Her
haal de 3e toer nog 13 maal.
17e toer: 1 vaste in iedere vaste, 1 vaste
langs de zijkant van de vasten, 1 vaste
de volgende 8 vasten, omdraaien.
e toer: 1 vaste in iedere vaste, 1 vaste
langs de zijkant van de vasten, 1 vaste in
de volgende 16 vasten, omdraaien.
10e toer: als 17e toer.
Haak de tweede helft op precies dezelfde
wijze. Leg de twee deelen van de tasch
tegen elkaar en hecht de draad 3 c.M. voor
bij het inzetstuk weer aan en haak halve
vasten over een lengte van 3 c.M. door beide
deelen van de tasch; haak verder vasten
waarmee men de beide helften aan het in
zetstuk voegt en dan weer halve vasten
over een lengte van 3 c.M.
Haak nu nog een toer vastem over de
laatste toer rond de opening. Maak een
gevlochten koordje van 191 c.M. lang. Haal
dit koordje door de voor- en achterkant
de tasch tusschen de 8e en 9e toer van boven
af en 4 en een halve c_M. vanaf de beide
zijkanten. Strik het koordje-
Deze beschrijving is overgenomen uit het
boekje met haakpa tronen „Steek voor
Steek."
PIKANTE KALFSLAPJES: Wrijf 4 kalfs
lajes in met peper en zout, snipper een
halve ui en fruit ze in schijfjes mager
rookspek. Bak de kalfslapjes in de koeke-
pan bruin, en dóe ze dan bij de gefruite ui
in de stoof pan. Laat ze hierin nog een half
uur zachtjes stoven.
GEMENGDE SLA: 2 kroppen sla, 1 kom
kommer, 2 a 3 tomaten, 4 koude gekook
te aardappels. 10 worteltjes, 1 bosje radijs
2 eieren, 3 eetl. slaolie, 2 eetl. azijn, wat
peper, zout en mosterd, 1 theel. aroma
Maak de verschillende groenten schoon.
Pluk de sla in kleine stukjes, schaaf de
komkommer, snijd de tomaten, worteltjes
en aardappels in dunne plakjes en verdeel
de eieren in schijven.
Klop de olie met de azijn en de kruiden
tot een gelijk sausje, roer er de aroma door
en meng dit door de groenten. Doe de sla
in de slabak en versier dit met de schij
ven ei.
CITROENPUDDING: 2 eieren, 150 gr. bas
terdsuiker, sap van 2 citroenen, 8 gram
gelatine.
Roer in een vooral gaaf pannetje de
eierdooiers met de suiker tot een gladde
sa en voeg er dan roerende het citroen
sap bij. Laat dit mengsel op de kachel al
roerende eenigszins gebonden worden (niet
koken); neem de ipan van het vuur, ver
meng het met de in wat kokend water op
geloste gelatine en roer er tenslotte een
luchtig geklopt eiwit door. Roer van tijd
tot tijd in de puddingmassa tot ze gelei
achtig wordt, giet ze dan in een steenen
puddingvorm, die van te voren met wat
slaolie is ingepenseeld en laat hierin de
pudding koud en stijf worden. Geef er bis
cuits bij.
POULET MET RIJST: Een half ons runder
poulet, 3 dL water, 50 gram rijst, 10 gram
boter, wat zout, 5 druppels aroma.
Breng het water met wat zout aan de
kook, doe er de gewasschen poulet in en
laat die op een zacht vuur in een goed ge
sloten pannetje drie kwartier koken. Strooi
er de gewasschen rijst in en laat die zacht
jes mee gaar worden, nog ongeveer drie
kwartier, vul als het noodig blijkt, een
beetje water bij, zooveel, dat de rijst niet
te droog wordt. Roer er voor het opdoen
de boter en de aroma door.
RIJST MET GEHAKT. 4 ons varkensgehakt
2 flinke sneden oud brood, wat peper,
zout en nootmuskaat, 50 gram boter, 3
afgestr. eetl. bloem, 2 bouillonblokjes in
een halve liter kokend water, 500 gr. rijst
Maak het gehakt op de gewone wijze aan
met het zout, peper, nootmuskaat, en het
in water geweekte uitgeknepen brood, vorm
er ongeveer 20 balletjes van. Laat de boter
in een braadpannetje lichtbruin worden,
doe er de balletjes in en braad ze licht
bruin. Doe er dan de bouillon bij en laat
de balletjes op een zacht vuurtje g
worden. Kook ondertusschen rijst op de
wone wijze gaar.
Meng de bloem met wat water tot een
vloeibaar papje en bind hiermee de bouil
lon van de balletjes. Doe de rijst in een
dekschaal, schep de balletjes op een vleesch
schotel en doe de saus in een sauskom, des-
verkiezend onder toevoeging van wat
citroensap.
EEN HAARVERF,
DIB PRACHTIGVERM
EN LANG HOUDT!
INSTANTO VITE is
volmaakte haarverf vi
neen: de kien-
J met INSTAN-
I verkrflgt *13
t STANTO VITE,
weiger zonder aarze!
3 alle andere e
Boetzelaerlaan 241. Den Haag
ALATEXO ELASTIEK
bestand tegen wassehen,
koken en transpireeren
TARIEVEN MOGEN WIJ
NIET PUBLICEEREN
„PRIMA en GOEDKOOP
STOOMWASSCHERIJ „PIET HEIN"
W. G. VAN SLAGMAAT
Telefoon 32257 VOORHAVEN 80
UW DAGELIJKSCH KOPJE KOFFIE
UW DAGELIJKSCH KOPJE THEE
maar
allebei
van
N.V. Kanis Gunnink, Importeurs, Kampen
STOOMWASSCHERIJ Th.BOMBEKE
OOSTMAASLAAN 93 Telefoon 52545
ROTTERDAM
FIJNGOED, onze SPECIALITEIT!
HAVERMOUT
VLUGKOKEND
*Q CENT PER
IO PONDSPAK
*-T. I0H. mimi „MESCUMUS" VORKSTEEL
