lUeitttnt tCriitsrljr (üoitrant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken DE BEHAALDE ZETELWINST ebërto -SCHOENEN Nieuwe overeenkomst tusschen de Oslo-staten U kunt deze 2 man worden! ftnJThifl CONTROLE AMEP„AND-NES prinses juliana abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 235 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending430 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 '/a ct Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbar Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Po^niro 58936 Stfartmtieprijjen: Van f tot 5 regels1.17'/» Elke regel meer 0.22'/» ngezonden Mededeelingen van 1—5 regels 230 0ke regel meer0l45 jor het bevragen aan 't bureau wordt berekend 0.10 No. 6097 ZATERDAG 29 MEI 1937 18e Jaargang En wat hieruit volgt Zoodra de definitieve verkiezingsuit slag bekend was, begrepen wij de moei lijkheid, waarin verschillende persorga nen geraakt waren. Zij hadden van te voren vastgesteld en dit gedurig her haald, dat het kabinetsbeleid afgekeurd zou worden en nu bleek het tegendeel. Hoe moest men daarmee aan? Wij hebben dit overwegend, direct het dilemma gesteld, waaraan niet te ontkomen is. De stemmenwinst der anti-rev. partij is nu eenmaal niet te loochenen en moet natuurlijk een oor zaak hebben. De bijkans schampere wijze, waarop men er van te voren reeds over schreef, toonde de groote beduchtheid voor een overwinning van Dr. Colijn en bij voorbaat werd telkens herhaald: denk eraan, dat zijn allemaal geen anti-rev. stemmen. Accoord, zeg gen wij. Doch waarom zijn ze dan op Dr. Colijn uitgebracht? Want of het een, of het ander is waar: als het geen anti-rev. stemmen zijn, dan is het een aanwijzing, dat vele kiezers ingenomen zijn met het solide beleid van den Minister-president. Wij herhalen, dat wij deze overtui ging toegedaan zijn en deze vond geen geringe steun in het feit, dat ook Mr. Oud een groote sprong vooruit deea. Hij, de minister van financiën, die volgens oppervlakkige critici de be zuinigingen uitvoerde, welke Dr. Colijn uitdacht. Als dat nu niet teekenend is, dan weten wij het niet. Men bedenke, dat de roode pers meermalen de vrij zinnig-democraten beklaagd heeft om dat zij zich ten volle bonden aan de aanpassingspolitiek en hun ondergang werd dan ook met zekerheid voorspeld. Maar het resultaat was anders. Daar komt dan nog dit bij. Met verbazing lazen we in sommige Roomsch-Kath. bladen, dat de R.K.S.P. de zetelwinst uitsluitend aan eigen kracht te danken heeft, maar de anti revolutionairen aan het overloopen van A liberalen en christelijk-historischen. Is dat niet al te mooi voorgesteld? De R.K.S.P. dankt één zetel aan eigen .vooruitgang en twee aan de gewijzigde zetelverdeeling. Men lette daarbij dan ook nog op de verdeeling. De R.K.S.P. betaalt per zetel 37737 stemmen en houdt dan 20 stemmen over; de A.R. partij kreeg 17 keer 37737 stemmen, doch houdt 23849 stemmen over, be taalt per zetel dus ruim 1400 stemmen meer. Dat zegt nog al wat. Men kan het ook anders stellen. De Vrijz. democraten gingen percents gewijze bijna evenveel vooruit als de R.K., n.l. 1 van het geheele aantal kiezers. De V.D. echter kreeg geen en kele zetel meer dan zij had en de R.K. S.P. kreeg er drie bij. Per zetel betaal de de V.D. ruim 2100 stemmen meer dan de R.K.S.P. We hebben het er niet over of dit eerlijk deelen is, maar over de vraag hoe de zetelwinst behaald werd. En dan is de conclusie geen andere, dan dat deze door de R.K.S.P. hoofdzakelijk be haald werd door een technisch-admini- stratieve beslissing en door de anti revolutionairen door de trekkracht van Dr. Colijn, de ziel zoo men wil van de veel gesmade aanpassingspoli tiek. Als daarin geen aanwijzing, geen accent schuilt, dan weten wij het niet. Buitenlandsche en Indische bladen er kennen dit volmondig, maar de Neder- landsche maken allerlei berekeningen en gewaagde speculaties om aan de klem van deze onloochenbare conclusie te ontkomen. We stellen hierbij de vraag: wanneer de anti-rev. partij eens in zeteltal ware teruggeloopen een situatie, welke voor eenige maanden beslist verwacht werd zou dezelfde pers, welke we nu op 't oog hebben, dan daaruit niet de conclusie getrokken hebben dat het re- geeringsbeleid veroordeeld was? In dit verband nog een paar opmer kingen. Het heet, dat de winst voor Colijn van liberalen en nat.-socialisten komt. Dat is voor een deel mogelijk. Maar wettigt dat de schampere opmerking, welke we ergens aantroffen: „Men zou de vraag kunnen stellen over welke partij nu de heer Colijn het leiderschap bekleedt. Anti-revolutionair kan men ze moeilijk meer noemen." Zulke hatelijkheden kunnen toch waarlijk niet bevorderlijk zijn aan de rechtsche samenwerking waarop heel de R.K. pers aandringt. Hebben soms de onbekende, laat ons zeggen, liberale kiezers, die hun stem op Dr. Colijn uit brachten, invloed gehad op het program der anti-rev. partij en kunnen zij stel dat Dr. .Colijn opnieuw minister president wordt, het regeerings- program in hun richting ombuigen? Bovendien rijst echter de vraag waar de winst voor Dr. Colijn in de kringen Tilburg 3000, Nijmegen 7000 en Maas tricht 3000 vandaan kwam. Ons dunkt zoo, dat men daarover ook wel eens mocht nadenken En wanneer in verband hiermee ook nog wordt gezegd, dat de kleine luiden der anti-rev. partij zich ostentatief ge wend hebben tot de C.D.U., dan vragen we ons af, of zulke schrijvers de kaart van het land wel kennen. Immers, de C.D'.U. haalt uit de anti-rev. partij niets meer en veel kleine luiden lokte zij nooit; in de laatste jaren dankt zij haar groei uitsluitend aan eenzijdige ontwapenaars, ontevreden landpachters en staatspensioenmenschen. Terecht merkt de roode pers dan ook op, dat „de C.D.U. gegroeid is ten koste van de winst van de S.D.A.P." Dat gelooven wij ook. Feitelijk in tegenspraak met het vrij algemeene pogen om de beteekenis. beter gezegd het accent van de verkie zingsuitslag ten aanzien van het regee- ringsbeleid te verkleinen, is de onder toon welke in zoo goed als alle roomsch- katholieke bladen aandringt op een rechtsch coalitie-kabinet en waarbij Dr. Colijn niet uitdrukkelijk uitgeslo ten wordt, zooals vroeger zoo vaak ge schiedde. Dat is ten minste winst en erkenning. De éclatante verkiezings winst der anti-revolutionairen heeft dus iets te zeggen tot hen, die meenden, dat het kabinet-Colyn had afgedaan. Van een kennelijke veroordeeling is niets gebleken en aan de invloed daar van kan men natuurlijk niet ontkomen Het blijkt al weer hoe lastig een voor opgestelde meening is. Het beleid van het Kabinet-Colijn moest en zou bij de stembus veroordeeld worden en nu kan men met verder komen dan te betoogen, dat de strijd onbeslist is gebleven, om dat men de erkenning vreest, dat men zich vergist heeft. Men wil toch niet beweren, dat het *ini»>nliiu> •Méirwbt Villi rolf*** g»U*l ai*u. (Octrooi «o 200751 halve procent winst van de S.D.A.P. de begeert naar het „Plan" stimuleert, of dat de één procent winst van de R.K. S.P. beslissende beteekenis heeft voor haar Welvaartsplan? Intusschen heeft het Kabinet zijn portefeuilles ter beschikking van Koningin gesteld en de leiders der par tijen hebben dus gelegenheid ter piaatse waar zulks beteekenis kan heb ben, hun conclusies te trekken, maar ook te argumenteeren. Wij kunnen rustig afwachten waartoe dit consult leiden zal. IN LOHMAN'S GEEST Hoe zou de Savornin Lohman, wiens hon derdste geboortedag wij heden herdenken, zich verheugd heèben over de totale uitsiag der verkiezingen van deze week, en zulks ondanks 't verlies, dat de partij, welke hem het naast stond, leed. Want daarin vocral was Lohman gcoot, dat hij ver heen zag over het partijbelang en eigenlijk alleen oog had voor de groote lijnen in het staatsbeleid. De royale steun welke hij het Kabinet-Kuyper verleende, levert daarvan een treffend b -wijs Per slot van rekening bleek het maar een opgeschroefd relletje te zijn, doch meit het voorbeeld van het buitenland voor oogen en gr-zien de geestelijke verdwazing in breeae kring, moest er rekening gehouden worden met een ernstige aanval op onze constnutio- neele staatsvorm en onze burgerlijke vrijhe den. En zou dc man van „Onze Consti'utie", de groote, hartstochtelijke verdediger, zoo wel van het koninklijk gezag als van vrij heid der burgerij, daarbij onbewogen zijn ge bleven? Dat is eenvoudig niet te veronder stellen. Daarom is ook de verkiezingsstrijd, voor zoover daarachter het bedoelen school om gezag en vrijheid te verdedigen tegen „volks vreemde" aanslagen, geheel in Lohmaus geest gevoerd en het nationale karakter daarvan zou hij niet geloochend maar gept zen hebben in elke partij, welke voor onze nationale tradities, onze staatsplichten en volksrechten opkwam. Gister te 's Gravenhage onderteekend Mogelijkheid van toetreding voor andere landen Gistermiddag te vijf voor vijven is in de De Lairessezaal te 's-Graven- hage een overeenkomst geteekend door de gedelegeerden der regeeringen van de landen, welke deel uitmaken van de conventie van Oslo, t.w. de re geeringen van België, Denemarken, Finland, Luxemburg, Noorwegen, Ne derland en Zweden, welke overeen komst strekt tot bevordering van hun onderlinge handelsbetrekkingen. Op initiatief van Dr. Colijn, voorzitter van den Raad van Ministers van Nederland, hebben deze regeeringen de middelen on derzocht om een gezamenlijke actie te on dernemen tot uitbreiding van het handels verkeer in het algemeen. Zij hebben ge meend, dat het, ter bereiking van dat doel, nuttig was, voor de goederen, die van be lang zijn voor hun onderlingen handel, ge leidelijk over te gaan tot een vermindering van de handelsbelemmeringen, afschaffing van bijzondere verdedigingsmaatregelen, ge troffen om zich te beschermen tegen de gevol gen van de crisis, en instelling van maat regelen, inhoudende uitgebreider en nauw keuriger waarborgen voor de stabiliteit dan die op het oogenblik bestaan. In overeenstemming met dit programma hebben de regeeringen van België, Luxem burg, en Nederland zirii verbonden zonder invoerbeperkingen de in een bijlage ge noemde goederen, afkomstig van het grond gebied van de onderteekenende staten, toe te laten of alle "«vraagde invoervergunningen te verleenen wat betreft de artikelen, voor welke een voorafgaande invoervergunning noodig is. Z;' hebben zich, buitendien, ver bonden om het douanestelsel voor deze ar tikelen niet te verscherpen. De regeenngen van Denemarken, Finland, Noorwegen, Zweden en de regeering van Nederland, ditmaal in naam van Ned. Indië, hebben van haar zijde de verplichting op zich genomen om voor d» goederen, in een tweede lijst opgesomd, geen enkel initiatief te nemen, strekkende tot een verhooging van invoerrechten, heffingen en bijzondere rechten op den invoer, noch deze nieuw in te stellen. Bovendien hebben zij zich ver bonden, geen nieuwe beperkende maatrege len voor de p'-oducten te treffen. Ter aan vulling van de conventie van Oslo bepaalt de overeenkomst, dat in principe iedere nieuwe maatregel, die een belemmering van het handelsverkeer tengevolge zou kunnen hebben, van te voren aan de andere landen, die de overeenkomst hebben geteekend, medegedeeld zal moeten worden. De Regeermgen van de deelnemende sta ten zijn overeengekomen, gezamenlijk iede- ren maatregel te onderzoeken om een einde te maken aan de practijken van abnormale mededinging in den buitenlandschen handel, die hun land betreffen. Eveneens zijn zij overeengekomen om het regime van publie ke aanbestedingen en bestellingen van den Staat, de gemeenten of eenig ander open baar lichaam in studie te nemen uit oogpunt van de voorkeur, die aan de bin- nenlandsche voortbrengselen wordt gegeven. In afwachting van het deponeeren van tificatieoorkonden zal de overeenkomst voorloopig in werking treden op den lsten Juli 1937. Zij zal een looptijd hebben van één jaar. Partijen zullen in onderlinge over eenstemming voor -het aflooperi van de overeenkomst de wijze vaststellen, waarop zij zal kunnen worden verlengd en aange vuld. Zij voorziet evenwel in de mogelijk heid voor iedere regeering, zich geheel of gedeeltelijk hiervan vrij te maken, indien door buitengewone omstandigheden de alge meene economische verhoudingen zich mochten wijzigen. Deze plurilaterale overeenkomst luidt een nieuwe phase in de econo mische betrekkingen tusschen de Os lo-staten in. Zij staat open voor ieder land, dat zal kunnen toetreden, na daaromtrent een overeenkomst geslo ten te hebben met de onderteekenen de staten. Zij moet beschouwd worden als een eerste schrede in de richting van een vermindering der belemme ringen op economisch gebied. De actie welke zij hiermede aanvangt en welke de onderteekenende staten in een tegelijk met het arrangement onder teekend protocol op zich genomen hebben voort te zetten, zal des te vruchtbaarder zijn, indien andere mo gendheden er haar medewerking aan zullen verleenen. Na afloop van deze laatste zitting deelde de voorzitter der conferentie, dr. H i r s c h- feld, nog mede, dat hij het bovenstaande thans niet kon toelichten. Het ligt in de be doeling in een conferentie, vermoedelijk te houden op Dinsdag as., nadere bijzonder heden over deze overeenkomst te geven. „Zonder den tekst van de overeenkomst voor mi, te hebben, kan ik geen bijzonder heden mededeelen", aldus dr. Hirschfeld. Vandaag nemen de gedelegeerden en de gezanten van de betreffende landen deel aan een lunch, welke de minister-president Dr. H. Colijn, in hotel „De Oude Doelen" hun zal aanbied Wegens verblijf buitenlands zullen de ministers De Graeff en Gelissen niet aanzitten. We kunnen dan ook niet beter de nage dachtenis van dezen grooten staatsman, die, in tegenstelling met dictators en adspirant heerschers nooit eigen roem of voordeel zocht, eeren dan door onvermoeid voort te gaan in gebondenheid aan het Goddelijk ge zag onze parlementaire rechten te verdedi gen tegen ieder, die ze poogt aan te randen Zoo noodig zullen we dat moeten doen door negatief te bestrijden; zooveel zulks moge lijk is door positief werk 'e verrichten. De verkiezingsstrijd is over het algemeen waardig gevoerd op de wijze, zooals Lohman dat placht te doen; zij er bij de opbouwende arbeid een breedheid van opvatting,- 'onals wij die van hem gewoon waren, opdat de eendracht ons volk sterken moge ten bate van het gemeene vaderland. Dan mog*n wij ons zonen noemen van een waardig voor geslacht WEET DE REGEERING HIERVAN? Men schrijft ons: Hoe sterk de band tusschen de N.S B. en de Duitsche regeer ing is hebben we zoo zachtjes aan wel begrepen. Dit contact is door de N.S.B. bij de verkiezingsactie al naar het hun paste erkend of geloochend. In Duitschland heeft men er blijkbaar reeds bij voorbaat op gerekend, dat de N.S.B. door de verkiezingen in Holland de macht in handen zou krijgen. Want het volgende ver haal, hetwelk ons door bevoegde en welinge lichte zijde werd verstrekt is een zoo verre gaand en brutaal stukje, dat we ons afvragen of de Nederlandsche Regeer ing wel met die practijken op de hoogte is. Dezer dagen wilde een familie te Utrecht een nichtje uit Duitschland eenigen tijd tot zich nemen. Zooals men allicht weet is het voor Duitsche onderdanen vereischt daartoa een vergunning van de Duitsche Regeering "te verkrijgen. De familie in Utreéht. bij w'ie het nichtje zou gaan logeeren kreeg op den verkiezingsdag een officieel formulier van het Gemeentebestuur van de woonplaats van het nichtje toegezonden, waarop verschillen de gegevens moesten worden ingevuld. Een officieel document dus, waarop de Duitsche Overheid ai dan niet gunstig zou beschikken op het verzoek tot verlaten van Duitschland. Dit formulier, hetwelk rechtstreeks uit Duitschland naar de te Utrecht wonende familie werd toegezonden, bestond uit twee gedeelten. Het door een perforatie gescheiden tweede gedeelte bevatte dezelfde vragen als de bovenste helft, doch mo^st worden afge- teekend doorde N.S.B.Dus met door het Gemeentebestuur van Utrecht noch door de Nederlandsche Regeering, doch door de N.S.B. De ontvanger van dit formulier die niet het kind de dupe wilde la en worden :s met het formulier naar het hoofdkwartier van de N.S.B. getogen. Hier ontwikkelde zich het volgende gesprek tusschen een zwarthemd en een Nederlandsch Staatsburger: KINDERJUFFROUW KINDERVERZORGSTER Vraag zonder verplichting inlichtingen bij A.S.S.O, Nieuwe Plein 31, Arnhem Hoe staat het echter met Uw theoretisch» ontwikkeling? P B N A, het Nederlandsche Technicum. Arnhem, geeft reeds bijna 25 jaar met groot succes schriftelijke cursussen op het gebied van BOUWKUNDE. WATERBOUW. KUNDE, WERKTUIGBOUWKUNDE, ELEC- TROTECHNIEK en CHEMIE. Zend deze annonce in open couvert met Uw naam als afzender aan PBNA-ARNHEM 84. lïïc PBNA Hou zee! aldus het zwarte hem! Goeden middag! Wat is er van Uw verlangen' Ik heb hier een formulier dat blijkbaar op deze plaats moet worden afgestempeld. Wat is Uw politieke richting? Ik doe niet aan politiek, ik ben neutraal. Heeft U al gestemd vandaag! (het was Woensdag j.l.). Ik kom juist van het stembureau. Op wie heeft U gestemd? Daar heeft U niets mee te maken. Het spijt mij, maar ik kan U niet helpen aan de vereischte ond^rteekening, gaat U maar eens zien of op de Oude Gracht de kringleider aanwezig is, misschien kan die U helpen. Of de Oom van het nichtje hierheen ge gaan is weten wij niet, noch of het ver eischte stempel op het formulier geplaatst is, doch de man die tegen een zwarthemd op het hoofdkwartier heeft duiven zeggen: daar heeft U niets mee te maken, zal van de Duitsche Regeering wel niet gemakkelijk toestemming krijgen zijn nichtje te ont vangen. Wij vragen ons af of aan dergelijke me thodes van de Duitsche Regeering niet paal en perk gesteld dient te worden, en of de heeren in de Maliebaan niet eens duchtig op de vingers gelreken moeten worden. De schoenfabriek „IJsselmeer" In zijn gisteravond gehouden vergadering heeft de raad van de gemeente Bunscho ten besloten de schoenfabriek „IJsselmeer" met machines en toebehooren uit den fail lieten boedel aan te koopen voor een bedrag van f 21.500,en voor ditzelfde bedrag in huurkoop te geven aan de N.V. Schoenen centrale Knoek en Rost te 's-Gravenhage. BETONHOUT KISTENHOU1 Houthandel „AI.BLAS" N.V. WADDINXVEEN Oponiriaatsen te: Rotterdam: Zwaanshals 119 's-Gravenhage: Fahrenheitstr. 343 TRirLEX Vraagt prijs LIJSTWERK N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK VOOR NEDERLAND gevestigd te GRONINGEN. Du Mank geeft uit: 4 Pandbrieven a 101 en 3% Pandbrieven a 99% Koers v. omwisseling resp. 100% en 99% GwZ7^~Vde te Ams<Vdam de Amerikaansche torpedobootjager '^groónssO törZ Ho"and Am"ika LiJ"- Het schip VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen en het ZONDAGSBLAD De jaarvergadering van de Ned. Ver-* eeniging van Chr. Kantoor- en Handels» bedienden. De jaarvergadering van de Ned. Ver- eeniging van Chr. Technici. Financieel Weekoverzicht. De opening van het Nederlandsche paviljoen op de tentoonstelling te Parijs. Gistermiddag heeft de onderteekening plaats gehad van de overeenkomst tus schen de Oslo-staten. Het begin van de wedstrijd tusschen Springer en Raichenbach om het wereld kampioenschap Dammen. Verschenen is het jaarverslag van de Comm. Venn. Wm. H. Muller en Co. De samenstelling der nieuwe Britsche regeering. Schacht spreekt voor het comité „Fran- ce-Allemagne" te Parijs. In Biscaye hebben rond de stad Orduna verbitterde gevechten plaats gehad. Genève behandelt Del Vayo's beroep op den volkenbond. De LEVENSROMAN VAN Dr. H. COLIJN door RUDOLF VAN BEEST Het boek dat overal met groot enthousiasme wordt ontvangen en waarvan reeds duizenden exemplaren hun weg tot ons volk vonden. Ziehier de titels van de 18 hoofdstukken Munt in Nederland niet gangbaar Een kind der Scheiding Wil tegen wil Christus mea Petra De roep van Lombok Het verraad Een verantwoordelijke opdracht De held van Tjakra Negara Naar Aljeh Een bemind officier Jaren van romantiek „Colijn, een brave boerenzoon" Naar het land van den draak „Trouw aan het heilig beginsel" Door kwaad en goed gerucht Holland op z'n smalst De man aan het roer Het mysterie van dit leven Levensdata Prijs 3.90. Bestel bij uw boekhandelaar! Uiig. door Bosch Keuning te Baarn Accountantskantoor R. KROL Haanplein 2, Telefoon 393826, 'S-GRAVENHAGE Dorpsstraat 55, Telefoon 77, ZOETERMEER HOTEL PENSION HOFKER TELEFOON No. 2 (dag en nacht). Oudste, mooist gelegen familie hotel van het eiland. Stroomend water. Eigen rijpaarden. Pensionprijs volw v.af 2.50. Vraagt prosp. VALKENBURG (L.) Tel. 8 Modernste Hotel ter plaatse VALKENBURG (L.) hotel „FRANSSEN" Het bekende Hotel ter plaatse Bondshotel A.N.W.B.—K N.A.C. Teleloon 3Z LIFT 80 Kamers met k, en w. str. water. Prachttuin Pensionprijs 3% gid. VRAAGT PROSPECTUS KIND GEDOOD Gisteravond is te Z w a a g een ernstig on geluk gebeurd, waarbij de zevenjarige C. Bennis om het leven is gekomen. De knaap geraakte bij het oversteken van den weg be kneld tusschen een maaimachine en de "juist passeerende auto van den uit Hoorn komen den pastoor van Zwaag. Eenige oogenblikken na het ongeluk gaf de jongen den geest.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1