Theologische schooldag le
Apeldoorn
Christelijke Onderwijzers(essen)
vergaderen in Rotterdam.
KIEST
DONDERDAG 20 MEI 1937
Kerk en Zending
De continuïteit
der Chr. Geref. Kerk
De Roeping der Kerk
in dezen tijd van afval
Heden werd te Apeldoorn de
Jaarlij ksche Schooldag gehouden, uit
gaande van de Chr. Geref. Kerk. De
bijeenkomst was zoo druk bezocht, dat
het ïaast de kerk staande jeugd-
gebouw telefonisch met het kerk
gebouw was aangesloten, om het groot
aantal bezoekers onder dak te bren
gen.
De samenkomst werd geopend door den
pastor-loci Ds J. Jongeleen als voorzit
ter van de regelings-commissie met het
doen zingen van Ps. 133 1 en 3 en het lezen
yan Ps. 133, waarna hij voorging in gebed.
Vervolgens wees hij er in zijn
welkomstwoord
op, dat er een verheffende gedachte in ligt
wanneer we van ginds en elders hier als
zonen en dochteren van hetzelfde huis bij
elkander zijn en dat het tevens treffend is,
dat wij altijd de Schooldag houden in de
week na Pinksteren. Met het oog hierop
merkte hij op, dat, wanneer Jezus in den
hemel is opgenomen, de eg naar het vader
huis is gebaand, de zaligheid is verworven,
de uitverkoren gemeente is gekocht en dat
dan de bedeeling van Christus' arbeid hier
boven is geopend. In de opperzaal zijn
daarna de 120 personen vergaderd en dan
niet als een intieme conferentie, maar als de
Kerk van Christus, als de Kerk, die wacht
op de uitstorting van den Heiligen Geest,
maar ook als een Kerk, die werkt, in de
•verkiezing van Matthias in de plaats van
Judas. Na het Pinksterfeest, nu de Kerk
wereldkerk is geworden, is de Kerk weer
wachtend en dan op de wederkomst van
Christus. Tot bidden en smeeken is zij ge
roepen en ho rlijk, wanneer daar ook van
daag iets van naar voren komt. Doch ook
nu en dan wel in bijzonderen zin, is de Kerk
to'- werken geroepen, vanuit den hemel ver
gadert Christus zijn Kerk en daarvoor be
dient Hij Zich op aarde van Zijn dienaren,
die uitgaan in de geheel-; wereld. Onze
Theol. School, zei Spr., is de kweekplaats
van die dienaren en God heeit ons er rijk in
gezegend. We worden geroepen het goede
pand te bewaren en het Woord van God uit
te dragen.
De continuïteit der Chr. Geref. Kerk
De roeping der Kerk
Spr. begon met er op te wijzen, dat door
continuïteit wordt aangegeven, dat de Chr.
Geref. Kerk met haar kerkelijk leven in het
rechte spoor is.
Als getuigen daarvan noemde Spr. de infra
Geref. Belijdenisschriften, welke deze kerk
ten nauwste aan het Corpus Christi, uit
vroeger eeuwen, verbindt. Als dit niet uit de
historie was aan te wijzen, dan zou ze niet
staan op de schouders der voorgeslachten en
een gebouw zijn zonder fundament, 't Naast
ligt deze continuïteit geworteld in de Af
scheiding van 1834, welke zich kenmerkte
door vasthouden en voortzetten. Spr. schetste
vervolgens den toestand der Ned. Herv.
Kerk tijdens het optr.Jen van Ds Hendrik
de Cock. Haar continuïteit was toen geheel
zoek, en geen enkel kenmerk van de ware
kerk behield zij. Omdat Ds de Cock terug
riep tot de oude paden en met beslistheid
opkwam voor het zuiverhouden van Schrift
en Confessie werd hij afgezet. Als Kerk van
Christus zou zij naar Spr.'s meening daartoe
nooit gekomen zijn. Door den Heere werd Ds
de Cock toen gebruikt om de Kerk der
vaderen voort te zetten, en overeenkomstig
het ambt aller geloovigen scheidde hij zich
met zijn gemeente naar art. 28 en 29 der
belijdenis af. Dit was het gezpnde werk
Gods, dat door een Gereformeerd Christen
niet mag worden tegengestaan.
Spr. zette voorts nog uiteen waarom 700
der latere afgescheidenen niet met de Ver-
eeniging van 1892 konden meegaan. Zij
hielden vast aan de continuïteit van Christus'
Kerk en bleven daardoor in de lijn van
historie en kerkrecht. Ook naar art. 31 der
D. K. O. vonden zij die vereeniging onwettig
en niet in overeenstemming met de Heilige
Schrift. Aan hun gegronde motieven is mid
dellijkerwijs de continuïteit der Chr. Geref.
Kerk te danken.
Uit liefde voor de waarheid zijn de tegen
woordige Chr. Gereformeerden nog dank
baar voor de voortzetting van hun Kerk. En
zij wenschen deze blijvend te waardeeren.
Ook in de uiting van liefde voor hun theol.
school. Gedachtig daarbij aan Spr. 36:
„Ken Hem in al uwe wegen, en Hij zal
uwe paden recht maken".
In de middagvergadering trad als spreker
op Ds W. Ramaker van Kampen, met
het onderwerp:
in dezen tijd van afval
Spr. ving zijn rede aan met te wijzen op
den bijzonderen tijd, waarin wij leven. We
staan op een keerpunt der tijden zegt men
en naar beweerd wordt gaat de menschheid
met name. die van het Westen nieuwe cata-
strophen tegemoet. De religieuse afval be
gint zich allerwege te voltrekken. Het gaat
om de toekomst van Europa: Heidensch of
Christelijk! Ook in ons Vaderland is dc
schare groot, die vervreemd is van de Chris
telijke grondbeginselen.
De Kerk van Christus heeft dan ook in
dezen geweldigen tijd een groote taak en
roeping en het is dringend noodig, dat ze
zich bezinne op haar roeping van de Waar
heid Gods te getuigen in dagen van afval.
Niet steeds was de Kerk zich haar roeping
bewust. Vrije organisaties hebben gedaan,
wat de Kerk moest doen en omdat de Kerk
b^t Woord Gods is toevertrouwd moet zij
tal de wereld optreden. Op deze wijze beant
woordt zij aan haar heilige roeping.
Als men spreeekt over den afval is men
allereerst geneigd te denken aan den toe
stand in Rusland en Duitschland. Er is
echter ook in Nederland meer Heidendom
dan vermoed wordt. Enkele verschijnselen
yan git moderne Heidendom ging Spr, na».
Gods Woord heeft de groote afval voorspeld
in het laatste der tijden. De groote reli
gieuse afval zal van Jeruzalem beginnen.
Het gaat bij deze afval om de Kerk als Kerk
Volgens Stanley Jones, staat de geheele we
reld op een driesprong en gekozen moet
er worden tusschen Communisme, Fas
cisme of Christendom. De Christenen moe-
ton met een eigen program komen en dac
moet zijn: Tot de wet en tot de getuigenis!
Do roeping der Kerk moet in onmiddellijk
verband worden gesteld met het Woord
Gods. In dit licht gezien is een eigen oplei
ding tot den dienst des Woords, ook in ver
band met de toenemende afval van de aller
grootste betteekenis. Geen beter medicijn
tegen afval dan de prediking van Gods
Woord.
Spr. is het eens met hem, die gezegd
heeft „een Kerk. die niets van zich laat mer
ken aan deze wereld is haar naam niet
waard". De Kerft moet de wereld onrustig
maken door haar boodschap.
Vooral ook de Chr. Geref. Kerk. Nu de
Chr. Geref. Kerk in Nederland tot krachtige
ipositieve uitbouw komt. is het noodig, dat
zij thans ziet voor welk een geweldige taak
God haar stelt in onzen tijd. God geeft haar
een open deur.
De Kerk moet met de boodschap Gods in
het midden der wereld optreden. Ook an
deren komen met een boodschap. Spr. wees
daarbij op de steeds groeiende beweging
der Oxfordgroep. De kracht der Kerk tegen
deze en dergelijke bewegingen van dezen tijd
blijve het .staan op de vaste basis van
Schrift en belijdenis, waarbij de nadruk
worde gelegd op de practijk der godzalig
heid. Alle Evangelisatie, die niet uitgaat
van den Drieëenigen God. gaat in tegen de
openbaring des Heeren. De boodschap der
Kerk meet Theologisch en christocentrisch
zijn, waarbij de noodzakelijkheid der weder
geboorte worde gepredikt. Het is de roeping
der Kerk de afgeleefde wereld van heden
de weg te wijzen naar het Kruis De weg des
Kruizes is de weg des Levens, dit is de ge
heele levensphilosophie van het Christen
dom. Hoe zal nu de Kerk haar gewichtvolle
roeping vervullen? Allereerst dacht Spr.
aan den dienaar des Woords. die van Chris
tus' wege geroepen wordt met de bediening
der verzoening in de wereld op te treden.
De roeping der Kerk zij aller roeping. De
Kerk ziet zich voor een groot arbeidsveld
geplaatst.
De boodschap der Kerk moet gebracht
worden zoowel tot openbare vijanden, als
meer onverschilligen. Ook het oude Bonds
volk moet de boodschap der Kerk worden
gebracht, terwijl het oog ook gericht moet
worden op hen, die in de Roomsche dwaal
leer gevangen zijn. Wanneer allerwege de
bijzondere gaven worden aangemoedigd en
tewerkgesteld kan de Chr. Geref. Kerk een
groote invloed uitoefenen in ons land. Zal
de Kerk haar roeping op de juiste wijze ver
vullen, dan is het noodig, dat zij zich gedu
rig zelf enderaoekt. Het gevaar blijft groot,
dat men genoeg heeft aan de zuivere vorm
ten koste van waarachtig, persoonlijk gees
telijk leven. Vele zijn de klachten over de
Kerk in onzen tijd. Zij zou niet langer de
plaats zijn waar het geestelijk leven bloeien
kan. Ook wordt gezegd, dat de Kerk hoe
langer hoe meer verwereldlijkt. In hoeverre
vroeg Spr. geldt dit alles voor de Chr. Gerof.
Kerk? Voordat men uitgaat met de bood
schap Gods moet men eerst inkeeren tot
zichzelf en wederkeeren tot den Heere. Met
de roeping der Kerk moet men ernst maken
En zal dan de boodschap der Kerk iets uit
richten? Gods Woord zal nimmer ledig we
derkeeren. Het zal in deze dagen van afval
doen al wat den Heere behaagt.
Het slotwoord werd gesproken door Ds
R. E. Sluiter van 's-Gravendeel.
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Arnemulden J. v. d.
Heuvel, cand. t. <i. H. Dienst te Delft. Te
Ridderkerk (2e pred.plaats), C. v. d. Boogert
te Zuid-Beyerland.
GEREF. KERK
Aangenomen: Naar Beekbergen, N. J.
A. v. Exel te Strijen.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
DrogehamEmmer Compascnum
Ds R. B ij 1, Ned. Herv. Predikant te Dro
geham hoopt 23 Mei van zijn tegenwoor
dige gemeente afscheid te nemen en 30 Mei
intrede te doen te Emmer Compas-
c u u m, na vooraf bevestigd te zijn door Ds
R. Bijlsma van Eexta.
Huizum (Fr.)—Velp
Ds C. J. Laarman, predikant bij de
Ned. Herv. Evangelisatie te Huizum bij
Leeuwarden, die het beroep aannam naar
Velp, hoopt 20 Juni te Huizum zijn afscheid
te preeken en 27 Juni intrede te doen te
Velp na vooraf bevestigd te zijn door Ds H.
C. Valeton te Velp.
Algem. Syn. Commissie
der Ned. Herv. Kerk
Zevende zitting. Na geheel en
lezing der notulen wordt behandeld het
verzoek van kerkvoogden van Schonebeek,
waar de pastorie verbrand is. De brand-
assurantie keert 7300 uit. De vraag is dat
de Synode het ontbrekende zal aanvullen.
De gelden zijn echter reeds verdeeld. Er
kan echter het volgende jaar een verzoek
tot schulddelging gedaan worden.
Aan den beambte, die zorgt voor het
kaartsysteem van de kerkelijke bibliotheek
te Groningen zal op verzoek van prof.
Haitjema een vergoeding gegeven worden.
Een ring, die financieele hulp vraagt voor
een kranken collega wordt gewezen op de
plicht als ring dien kranken collega te
helpen.
F.r zal een nader onderzoek worden inge
steld naar de mogelijkheid om in Frankrijk
gedoopte IIoll. kinderen bij de Eglise Ré-
formée te doen inschrijven, 't Rapport zal
in dien zin na dit onderzoek worden aan
gevuld en bij de Synode ingediend worden.
't Rapport betreffende het houden van
een voorstel door vrouwelijke candidaten in
de godgeleerdheid zal aan de Kerkelijke
Hoogleeraren en de Synode worden opge
zonden.
Dat over de benoeming van directeuren
van den Raad van beheer en den Pensioen
raad eischt eenige wijziging als nog nader
advies ingewonnen is van den pensioen
raad en Raad van beheer. Het moderamen
wordt gemachtigd die wijzigingen later aan
te brengen.
Aan een vader, die zich beklaagt, dat zijn
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
Vertrouwensadressen ten dienste van
Stichtingen van Barmhartigheid, Zieken
huizen. Sanatoria. Instellingen, Tehuizen
ELECTRISCHE TIMMERFABRIEK
HOUTHANDEL en ZAGERIJ
A. BOOM
Kantoor en Zagerij: Hollandschestraat 8
Opslagplaats: Riederlaan 7, Telef. 50582
ROTTERDAM
CARBOVIT
voor gebruik bij indigestie
PEROXAAN
voor mondverzorging
Verkrijgbaar bij H.H. Apothekers en Drogisten
De Veha radiator
herkent U aan de
„VEHA"
Ingeperst aan de
onderzijde van
tedere radiator
RADIATOREN VOOR CENTRALE VERWARHUK
Brandassurantie Maatschappij
„WOUDSEND" van 1816
gevestigd te Woudsend, prov. Friesland.
Directie: A. H. TROMP ZONEN
Voor verzekering van Kerken
en Scholen billijke voorwaarden.
zoon niet als lidmaat bevestigd geworden
is, zal geantwoord worden dat hij om ver
schillende oorzaken niet ontvankelijk is,
'n Verzoek van een tweetal predikanten
om rehabilitatie zal bij de Synode worden
overgebracht.
'n Verzoek om voorlichting van het Prov.
Kerkbestuur van Noord-Holland aangaan
de de schriftelijke cursus voor Godsdienst
onderwijzer zal met de noodige stukken bij
de Synode overgebracht worden
Een schrijven van L. I. Rijs te Katwijk
aan Zee wordt voor kennisgeving aangeno
men.
Een schrijven om ook in cassatie te mo
gen procedeeren tegen Kerkvoogden wordt
voor kennisgeving aangenomen.
Zoo ook het schrijven van Internationaal
Bureau tot bestrijding van het alcoholisme.
Berichten ontvangen over grenswijzigin
gen tusschen verschillende gemeenten zul-
bij de Synode overgebracht worden.
Op een schrijven van iemand, die zich
beklaagt over de vroegere Vereeniging
„Kinderzorg" te Dordrecht wordt geant
woord, dat deze zaak buiten de bevoegd
heid staat der besturen.
Het schrijven van het Prov. College van
Toezicht over een der Friesche gemeenten
zal bij de Synode overgebracht worden.
De vergadering wordt verdaagd tot Don
derdagmorgen.
Chr. Geref. Predikanten-
Conferentie te Apeldoorn
Gisteren gaven we reeds verslag van de
rede van Ds. S. v. d. Molen, welke hij
hield op de jaarlijksche algemeene vergade
ring van Chr- Geref. Predikanten te Apel
doorn. Thans geven we een samenvatting
uit het onderwerp dat Ds. H. Janssen
behandelde. Deze sprak over:
Kerkelijk leven ln Amerika
Het fundament van de Amerikaansche
bevolking, aldus spr., bestaat uit Anglo-
Sa.xers van streng Protestantsche belijdenis:
Puriteinen. De Pilgrimfathers stichtten
Nieuw-Engeland. In de 19e eeuw heeft de
emigratie geweldige afmetingen aangeno
men: tusschen 1880 en 1914 emigreerden
niet minder dan twintig millioen menschen.
Ir 1914 is de emigratie stop gezet. Deze
gemengde samenstelling van het volk komt
ook tot uiting in het kerkelijk leven:
Amerika het land der kerken. 210 kerkge
meenschappen en tallooze secten. Dank zij
de absolute scheiding van Kerk en Staat,
waardoor niemand van een Staatsambt
wordt uitgesloten, tiert het sectewezen welig
Bij het toenemen der emigratie werd ook
de kerkelijke verdeeldheid naar Amerika
overgebracht.
De twee kerken, die voor Amerika van
groote beteckenis blijven zijn de Holland
ache Geref. Kerk, ontstaan uit de Holt.
emigranten van de West Indische Compag
nie, en de Chr. Geref. Kerk, die eerst uit
het midden van de vorige eeuw dagteekenk
De kerkelijke vereeniging zit in Amerika
in de lucht, wat we allereerst hebben te
zien als een gevolg van de groeiende staat
kundige eenheid.
Daarnaast is er ook een geestelijke in
zinking, waardoor de theologische en ker
kelijke verschillen losgelaten worden en de
weg tot kerkelijke eenheid gebaand wordt:
de oecumenische beweging. Hetzelfde stre
ven zien we ook in Europa, in welk verband
spr. wees op Frankrijk, Duitschland en
Engeland, waar zich groote concentraties
van kerken voltrekken-
Naast deze oecumenische zuigkracht wer
ken in het An-.erikaansche leven nog twee
endere geestelijke krachten: Modernisme en
Fundamentalisme.
I-Iet Modernisme is a.h.w. inhaerent aan
het religieuze leven van Amerika, en wordt
in schier alle kerken getolereerd. Het
Fundamentalisme is niet identiek met
het Geref. beginsel. Wel is er in veel op-
Hulproep uit Vlaanderen
De slotzitting
De jongeren-bijeenkomst
Nadat de zitting van Dinsdag gesloten
was, werd nog een korte samenkomst met
de jongeren gehouden, die ia grooten getale
aanwezig waren.
De Voorzitter heette hen welkom, en zeidc
dat het hoofdbestuur er prijs op stelde zo-u-
der eenige belemmering te vernemen wat
in hun harten leeft.
Velen maakten hier gebruik van. Al hun
wenschen en nooden werden genoteerd.
Vele daarvan, niet allo, hadden reeds de
'belangstelling van het hoofdbestuur, dat
doordrongen is van den grooten geestelijken
en stoffelijken nood.
De jongeren werden opgewekt met volle
toewijding zich te geven aan den arbeid in
de afdeelingen en contact te houden met
•het hoofdbestuur. Het hoofdbestuur van zijn
'kant zal met kracht ijveren voor de behar
•liging van hun belangen, zoowel bij de
'Regeering als bij de besturen en afdeelin
gen.
Het was een mooie samenkomst, die m-
getwijfeld de activiteit zal verhoogen en die
ertoe zal kunnen leiden, dat de instanties
meer dan tot nu toe kenni6 zullen nemen
van die groote nooden en maatregelen zul
len nemen ter voorziening in dien nood, tot
meerderen bloei van het Christelijk Onder
wijs.
Aan de discussie over de rede van den
heer L. van der Zweep, hoofd eener
school te Hanrlem. die in de morgenvpren
dering van gister handelde over: „De nieu
we oriënteering op het terrein van de
didactiek", nam een zevental heeren deel.
De heer De Koning, van Ginmeken.
vroeg een nadere inlichting over het schrijf
onderwijs.
De heer Brinkhuis, van Rotterdam,
had bezwaar tegen de uitlating, dat men
•de kinderen moet leeren denken onder
eigen verantwoordelijkheid. Welke onder
wijzer kan dat? Spr. heeft, bezwaar tegen
hef in den hoek zetten van Herbart aan
welke figuur Spr. zooveel te danken heeft.
De heer De Bruin, van Rotterdam,
vroeg hoe de geweldige invloed van H -r-
hart in de kringen van het Chr. onderwijs
moet verklaard Is hier verband" Spr we e
er op, dat Bavinck het eerst op de fouten
van Herbartianisme de aandacht heeft ge
vestigd.
De heer Leppink, van Nieuwerkictrk a.
d. IJseel, heeft bezwaar tegen sommige van
ref. uitlatingen. Met ref. beschouwing over
totaliteit en waarneming, kan Spr. niet mee
gaan. In de gestalte-psvchologie zitten fou
ten in de toepassing. De beschouwing van
ref. over het test-onderzoek kan Spr. niet
geheel deelen.
De heer Verschoor, van Wassenaar
verwees naar het referaat van Prof. Dr. J
Waterink, over de Didactiek op de jongste
'algemeene vergadering van Geref. School
verband. Spr. stond nader stil bij het be
grip oriënteering, waarvan het markeeren
van eigen weg, t.oeh een gevojg is? Dat
'laatste miste Spr. in het referaat. De wee
die ref. koos loopt over Herbart en dat lijkt
Spr. wiet juist.
De heer Jonkman, uit Ned.-Indië, met
verlof te Haarlem, wilde enkele theoreti
sche opmerkingen maken. Spr. kan mef
ref. niet geheel meegaan. Wie zegt dat zon
der Herbart onze didactiek en paedagogiek
hopeloos zou zijn», bewijst Herbart te ve'-l
eer. Herbart is een bewijs van scheefgetrok
ken Westersche cultuur. Spr. maakte vooras
een enkele opmerking owr de drie bewust
zijnslagen van de z.g.n. Keulsche school en
over leesboekjes en vakken-indeeling. a!s
ook over de psychologie van Montessori.
De heer J. Th. R. Schreuder, van
Haarlem, betuigde instemming met het re
feraat van den heer Van der Zweep, al heeft
Spr. wel enkele bezwaren. Spr. stond na
der stil bij Bavincks opvattingen in ve--
band met wat ref. gezegd heeft over het
schoolsysteem van D'»croly in België. Ook
over het „Gesamtonderricht" maakte Spr.
■een enkele opmerking.
Hierna diende de heer Van der Zweep
Repliek
Spr. wees op de colleges die hij van Prof.
Hevmans mocht ontvangen en het herhaald
contact dat hij met Decrolv mocht hebben.
'Hij is dus eenigszins georiënteerd (dave
rend applaus).
Spr. heeft scholen gezien in het buiten
land, met de duurste onderwijsmiddelen d:c
tooh niet konden balen bij de eenvoudigste
dorpsscholen in» Nederland (applaus). Dat
komt, omdat men zooveel moest inhalen.
Speciaal geldt dit van België.
Het i»s dwaas alle dril- en gewoonte-vor
men uit te bannen, gelijk het evenzeer
dwaas is deze dingen nummer één te ma
ken, want de mensch is geen dressuurwe-
■zen. Spr. is geen volstandig volgeling van
Decroly. principieel en practisch niet. De-
croly was ongeveer atheïst wiens stelsri
rust op de biologie. Het systeem van Decro-
ly is sinds Sept. j.l. in België op duizenden
scholen ingevoerd. Alles te wilben conoen-
treeren is onmogelijk.
Belangstelling wekken is no. één van het
onderwijs en dat komt bij Docroly tot zijn
recht, nl is het een belangstelling voor het
leven. Metterdaad heeft Bavinck het eerst
eritiek geoefend op Herbart. Maar er gingen
20 jaar overheen eer het hoek van Bavinck
herdrukt werd. Het was niet populair. Dat
heeft Waterink voor en Kohnstamtn tegen.
Spr. heeft, zich in zijn stof zeer moeten be
perken, waarom hij den heer Jonkman niet
in den breede beantwoorden kan. Tenslotte
zette spr. uiteen wat zijn standpunt heeft te
maken met het onderwiis in het hoofdvak
op de Chr. school: de Bijbelsche Geschiede
zienten overeenkomst, maar afwijking is er
to.v. het Duizendjarig rijk en de persoon
lijke wederkomst en regeering van Christus.
Ref. geeft de Barthiaansche Theologie in
Amerika niet veel kans. omdat aan het
Amerikaansrhp denken het speculatieve
element ontbreekt, dat noodig is om deze
theologie te verstaan.
Vervolgens wijst ref. op de groote invloed
der loge, ook op het kerkelijk leven en de
houding, die de Chr. Geref. Kerk daar
tegenover aanneemt
nis. In ons leven moet zijn wat in Paulus
was, die zeide: één ding doe ik! Dan is onze
intentie goed. Dan maken we onze kinderen
attent op God, die niet is een vertoornd rech
ter maar een vriendelijk Vader, die in Zijn
paleizen de lampen brandende houdt en
Zijn kinderen wacht (Luid applaus).
De heer Schreuder stelde aan het
hoofdbestuur voor te overwegen of pogingen
kunnen worden gedaan om hier te komen tot
meerdere eenheid, niet van organisatie maar
van eenigheid des geestes. Spr. zou gaarne
een rapport over het Decroly-onderwijs wil
len ontvangen.
De Voorzitter dankte den heer v. d.
Zweep voor zijn referaat en zegde toe dat
het hoofdbestuur het voorstel van den heer
Schreuder ernstig overwegen zal. (Applaus).
Staande werd hierna gezongen Gez. 38 1
waarna de heer v. d. Zweep voorging in
gebed en de voorzitter de morgenver-
gadering sloot.
Slotzitting
Ter aanvulling van ons verslag van gis
teren, is nog het volgende te vermelden
betreffende de vergadering van Woensdag-
De heer Woestenenk sprak na
opening van de bijeenkomst namens de
Ver. voor Vlaamsch-Christelijk Onderwijs,
die haar iaak: oprichting van en steun aan
Chr. scholen in België zeide spr.
wegens gebrek aan middelen heeft moeten
stopzetten. Haar tweede taak: opleiding van
leerkrachten (die van Belgische nationali
teit moeten zijn), is eveneens moeilijk. Er
is maar één Belgische Christelijke onder
wijzer. Men heeft twee in opleiding en die
opleiding staat ook nog op losse schroeven,
eveneens wegens gebrek aan middelen.
Haar maandblad „De Torenwachter" is een
zeer bescheiden blaadje, maar men ver
wacht er veel invloed van voor de bekend
making van haar werk -n het inzamelen
van gelden daarvoor. Spr., erop wijzend,
dat Nederland uit den Reformatietijd veel
aan Vlaanderen te danken heeft, dringt op
steun aan voor Vlaanderen.
De voorzitter zegt namens de ver
gadering daadwerkelijke steun toe.
Werk en roeping
Prof. Dr. W. J. A a 1 d e r s, van Gronin
gen, hield thans zijn reeds vermelde rede
over „Ons werk als roeping".
Na de rede van Prof. Aalders, sprak
Rijksinspecteur A. Smit namens den
Minister van Onderwijs de vergadering toe.
Hij had dezen plicht gaarne vervuld, waar
bij hij in het bijzonder aangenaam getrof
fen was door de drie belangrijke en tot be
peinzing aanleiding gevende redevoeringen.
Spr. heeft ook groote waardeering voor de
saamhoorigheid en opofferingsgezindheid
die in deze vergadering gebleken was en
sprak de hoop uit, dat het deze vereeniging,
die in haar 84 jaren bestaansrecht had ge
toond, ook verder goed zou gaan.
De voorzitter gaf de aanwezigen
nog het verzoek mee om voor de jongeren
te doen wat zij kunnen. Daar moeten lam
pen brandende gehouden worden.
Spr. sprak nog dankwoorden, waarbij hij
in het bijzonder de regelingscommissie ge
dacht, die haar werk tot in bijzonderheden
op kostelijke wijze had verricht..
Ten slotte nam Spr. afscheid als voorzit
ter, waarbij hij allen opriep om te doen
voor de vereeniging wat zij kunnen. Laten
wij allen bewust zijn van onze kleine
kracht en van de ure der verzoeking die
in de wereld komen zal. Houdt wat gij
hebt, opdat niemand uw kroon neme.
De heer P. van Aalten, van Arnhem,
vice-voorzitter der vereeniging, spreekt na
mens bestuur en vereeniging dankwoorden
tot dcn heer Meima voor al de moeite en
zorg door hem aan de vereeniging gegeven.
We mogen dankbaar zijn, dat God in onze
vereeniging zoo ontzaglijk veel gaven heeft
gegeven. Wij zijn dankbaar voor wat gij dit
jaar hebt kunnen doen. Gij hebt groote
dingen mogen aansnijden en gaat heen met
de overtuiging, dat onze vereeniging nog
een groote taak voor zich heeft- Spr. ver
zoekt hem ook verder zijn krachten aan het
werk der vereeniging te geven.
Nadat staande gezongen was Gezang 3
vs. 2 en 3, ging Prof. Aalders voor in dank-
Prof. Dr. Th. L. HAITJEMA
De bekende Groninger hoogleeraar Prof.
Dr. Th. L. Haitjema, voorman van de Con-
fessioneele richting in de Ned. Herv. Kerk
hier te lande, zal van 9 tot 16 Juni a.s. te
Michigan (Noord-Amerika) vertoeven. Prof.
Haitjema, die op Zondag 13 Juni a.s. te
Grand Rapids in de godsdienstoefening zal
voorgaan, gaat naar Amerika om aldaar bij
te wonen de vergadering van de Pan-Pres-
byteriaansche Alliantie die op 23 Juni a.s. te
Montreal vergadert. Prof. Haitjema zal tij
dens zijn verblijf in Amerika verschillende
lezingen houden. Zijn adres in Amerika zal
zijn bij Dr. S. v. d. Werf, 48 F. Sth St. Hol
land, Michigan.
Een beroep op Ged. Staten
Naar wij vernemen is het bestuur der
Geref. Schoolvereeniging te Leiden in be
roep gegaan bij Ged. Staten van Zuid-Hol
land van het Raadsbesluit van 19 April 1937,
waarbij de vergoeding voor de boventallige
onderwijzers aan de Geref. lagere scholen op
aanzienlijk lagere bedragen werd vastge
steld, dan die waarop het bestuur meent
recht te hebben. Met belangstelling wordt de
uitslag dezer procedure van de Geref. School
vereeniging tegen de gemeente Leiden, die
niet de eerste is, tegemoet gezien.
Examens
Acad. Examens. Amsterdam. Gem.
Universiteit. Geslaagd voor het doctoraal
examen romaansche taal en letterkunde mej.
H. L. van Zanten (Fransch) en cum laude
mej. F. Nieuwenkamp (Italiaansch).
Bevorderd tot arts de heeren P. J. Grevers
(Zwolle), J. C. Gerrits (Amsterdam) en W.
L. Vetter (Amsterdam) en geslaagd voor het
artsexamen le ged. de heeren H. J. Schoen
maker (Amsterdam). G. Blomhert (Amster
dam) en L. Levie (Gelsenkirchen).
Stuurliedenexamen. 's-G ravenhage.
Geslaagd voor 3en stuurman groote stoom
vaart: R. J Ligtermoet.
Machinisten-examen. 's-G ravenhage.
Geslaagd voor diploma B: dhr. de Groot te
Den Haag, P. Smit te yUssingen, St
ie*.(joe<k
OH'smjL..
zal U steeds bij rheumatische
pijnen en verkoudheid aanraden
Aspirin te nemen.
Hij zal er echter tegelijk bjj
zeggen, dat Aspirin alleen
echt is met het Hay&i -kruis.
Aspirin (t)
CHR. VOLKSONDERWIJS
Algemeene vergadering
Bijbelsch onderwijs Godsdienst
onderwijs op de Lagere School
Heden werd te Rotterdam, in de
Diergaarde de 46ste algemeene verga
dering gehouden van de Vereeniging
voor Chr. Volksonderwijs, die druk
bezocht was.
Bij ontstentenis van den voorzitter Prof.
Dr. W. J. Aalders, van Groningen, werd
de vergadering gepresideerd door C. W. F.
Baron Mackay, burgemeester van
Ermelo.
Na de gebruikeiijke opening riep Dr H. J,
Olthuis, Ned. Herv. Pred. te Rotterdam,
namens de bij de vereeniging aangesloten
scholen te Rotterdam, de vergadering een
welkom toe.
Vervolgens sprak de voorzitter een
openingswoord naar aanleiding van 1 Cor.
3 9, waarna het jaarverslag aan de orde
kwam, waaruit bleek, dat bij de vereeniging
zijn aangesloten 540 scholen, 8 kweekscholen
en 119 bewaarscholen.
Het verslag van den penningmeester, den
heer C. W. F. Baron Mackay, burge
meester van Nunspeet maakt melding van
een eindcijfer van de verlies- en winstreke
ning groot f 23017.27 en een kapitaalstand
groot f 4568.67.
De verslagen werden goedgekeurd.
De aftredene bestuursleden, de heeren Ds
J. N a u t a, te Amersfoort, Ds W, Magen
dans, em. predikant te Arnhem en H. W,
T i 1 a n u s, lid der Tweede Kamer te 's-Gra-
venhage, werden allen herkozen.
Nadat in de morgenvergadering een voor
stel tot statutenwijziging was behandeld,
werd aan de afgevaardigden gelegenheid ge
geven vragen te stellen over de concentratie
en enkele andere schoolzaken, waarvan
enkele aanwezigen gebruik maakten.
Na sluiting van de morgenvergadering ver-
eenigde men zich aan een gemeens chappe-
lijken lunch.
MIDDAGVERGADERING
In de middagvergadering trad als referaat
op Ds P. ten Have, Ned. Herv. Pred. te
Noorlaren met het onderwerp:
Bijbelsch Onderwijs op de Lagere School
Godsdienstonderwijs
Met dit onderwerp bedoelde spr. het Bij
belsch onderwijs op de lagere school te ka-
raktiseeren als g o d s d i e n s t o n d e r w ij s:
dat het kind God dient is het doel, dat
hierbij voor oogen staat. De critische vraag,
of men dit aan het kind kan leeren, wordt
door piëtisme en methodisme gemakkelijker
bevestigend beantwoord dan door de Refor
matie, die de alwerkzaamheid Gods erkent,
en de onmogelijkheid dat iemand het kind
tot Christen zou kunnen opvoeden, maar
niettemin niet doof mag blijven voor de roe
ping Gods. om het kind van God te spreken.
Want het G. O. is in de eerste plaats pre
diking, nl. van het Evangelie van Chris
tus, zij het ook indirecte prediking, in den
vorm van onderwijs. Grondslag hiervan
ls de Kerk. met haar Doop. als zegel van
Gods beloften voor het kind. Gods Woord
hem „in te scherpen" is onze roeping (vgl.
Deut. 6 6, 7)« Omdat de Schrift de kinderen
doet zien als geschapen, gevallen (in de
zonde), maar ook in Christus gerechtvaar,
digd, getuige de Doop. Inhoud van het G. O.
is dus het Evangelie van Christus, zij het
ook in kinderpakje gestoken.
In de tweede plaats is het G. O. opvoe
ding, omdat het Evangelie de heele onvoe-
ding beheerscht. met name ook het geheel
van het onderwijs in de Chr. school. Terecht
spreekt men van „Paedagogiek" uit het ge
loof" (Schreiner) of der vergeving (Rang.
Heckel). Zoowel quantitatief als qualitatief
stelt het G. O. hooge eischen. Het gevaar
voor overlading is niet. groot, wanneer het
onderwijs maar goed ia!
Dit G. O. wordt gegeve/i in de vorm van
B ij b. G e s c h., met name* de vertelling.
De methode is gebonden ean het leervak,
aan den leerling en aan den leeraar. Het
karakter van het. Evangelie vraagt een vorm
die predikend is. dus vooral de vertelvorm.
Grondige Bijbelkennis is hiervoor noo
dig, ook psychologie, die rekening
houdt met. de gegevens der H. S. over den
mensch. En didactiek. ..De kunst van
vertellen" is tot op zekere hoogte leerbaar,
maar ten slotte beslist God over de vrucht.
Het werk moet in ziin kracht volvoerd. De
geest waarin moet worden verteld werd
ten slotte toegelicht met eenige Rii'helsche
voorbeelden, van Jakob en de gelijkenis van
den Barmhartigen Samaritaan, die beide,
elk op hun wiize. Gods genade in Christus
prediken. Uit God, door Hem en tot Hem
zijn ale dingen. ook het Bijfoelsch G. O., dat
Hem de aanbidding brengt.
voor po gaat kiezen, het
zeer gunstig beoordeelde
populaire boek v. D. Hans:
„Parade der politieke partijen".
Prijs 0.95. Bij den boekhandel en Uit
gever: C. J. Terwee, Giro 115948, Putten G.
te Vlaardinger-Ambacht en T. de Knegt te
Delft.
Voor het theoretisch gedeelte van diploma
B: A. de Veld te Rotterdam, J. van Melle te
Nieuwvliet en J. Zuidweg te Koudekerke.
Apothekers-assistent. Utrecht. Gesl.!
mej. R. Bos, Utrecht en de heer H. J. yan
.der Schoot, Utrecht Teruggetrokken 1.
