STADSNIEUWS
M. S. DE JONG nF
Groote Zendingstentoonstelling
DINSDAG i6 MAART
TWEEDE BLAD PAG Dir
De Daad dezer gemeente zal vergaderen
op Maandag 22 Maait 1937, des namiddags
te twee uur, in het gebouw „Tot Nut van
't Algemeen.
Te behandelen onderwerp:
1. Becediging en installatie van 't nieuw
benoemde raadslid, den heer Dr. M. Keij.
2. Benoeming van een lid van de Com
missie voor het Onderwijs (vacature: J
M. Vos).
3. Benoeming van vijf leden van de Plaat
selijke Schoolcommissie, wegens periodieke
aftreding.
4. Benoeming van drie leden van de Plaat
selijke Schoolcommissie, ter vervulling van
tusschentijds opengekomen plaatsen.
5. Benoeming van een lid van de Zuider-
Commissie tot wering van schoolverzuim.
G. Benoeming van twee onderwijzers aaD
'de Jongensschool voor ulo.
7. Benoeming van een onderwijzeres aan
'de opleidingsschool voor ulo aan de Drie
Octóberstraat.
S. Voorstel tot het verlengen van de tij
delijke opdracht aan Drs. G. B. A. Sixma
tot het geven van onderwijs in de Engei-
sche taal aan het. Gymnasium.
9. Prae-advies op het verzoek van C. Kok
jam ontslag als leeraar aan het Gymnasium
10. Suppletoire begrooting, dienst 1935
.van het College van Vrouwenkraammoeders
11. Rekening, dienst 1935, van het College
van Vrouwenkraammoeders.
12. Begrooting, dienst 1937. van het Col
lege van Vrouwenkraammoeders.
13. Begrooting, dienst 1937, van het Geref.
Minne of Arme Oude Mannen- en Vrou
wenhuis.
li. Begrooting, dienst 1967. van t Heilige
Geest- of Arme Wees- en Kinderhuis.
- 15. Suppletoire begrooting, dienst 193o
van den Armenraad.
1G. Rekening, dienst 1935, van den Artnen-
raad.
17. Voorstel inzake het aangaan van ka -
geldlecningen gedurende het 2e kwartaal
1937.
IS. Voorstel tot het wnzigen van eenige
raadsbesluiten inzake de verhuring van
de perceelen Nieuwsteeg no. 10, Langebrug
no. 99 en Haarlemmerweg no. 49 (Groen-
oord). -
19. Voorstel tot het verpachten van het
recht tot heffing van den weg- en water-
toi «\a. tegenover den Rijnsburgsrhen Vliet,
hij het „Leidsche Hek", aan P. Ciggaar te
Oegstgeest.
Voorstel in zake het ter beschikking
stellen van een strook grond, gelegen nabij
de Van der Duvnstraat. aan de Stedelijke
Fabrieken van Gas en Electriciteit ten be
hoeve van den bouw van een transformator-
gebouwtje.
1 21. Voorstel:
a. tot wijziging van de verordening, rege
lende de verdeeling van de kieskringen
.voor de verkiezing van de leden van den
gemeenteraad in stem districten;
b. tot wijziging van de verordening, hou-
'dende aanwijzing van de stemlokalen voor
de stemdistricten voor de verkiezing van de
leden van de Tweede Kamer der Stalen-
Generaal, van de Provinciale Staten en van
den Gemeenteraad en van de stemlokalen
voor de voor het publiek toegankelijke zit
tingen van de hoofdstembureaux.
22. Herstemming over 'het amendement
yan mevr. De Cler—De Bruijn op 't voor
st el om het in- en uitwendig schoonmaken
enz van genieentegebouwen ondershands
op te dragen aan de N.V. Chemische en
Mechanische Stofbestrijdings Onderneming
te Amsterdam en voortzetting van de be
handeling van dat voorstel.
23 Voorstel inzake het verleenen van
medewerking aan de regeling betreffende
het Voorzieningsfonds voor Kunstenaars en
tot het vaststellen van den desbetreffenden
begrootingsstaat.
2i. Prae-advies op het voorstel van den
heer Snel inzake het instellen van een on
derzoek naar den toestand in de gezinnen
der werkloozen.
25. Voorstel tot hef beschikbaar stellen
fvan gelden ten behoeve van het uitbreiden
van de hureauruimte van en de stempel-
gelegenheid in het gebouw van den Gem.
Dienst, voor Sociale Zaken.
26 Prae-advies op de verzoeken van E.
'C Bertcls, wed. Feld, B. E. Feld en I.
Zandvoort G.Wzn. om de perceelen Visch-
markt no. 6 en Maarsmanssteeg no. 12, voor
rekening van de gemeente in den ouden
toestand te doen herstellen.
27. Voortzetting van de behandeling van
het'voorstel inzake reorganisatie van do
Stedelijke Werkinrichting.
2S Interpellatie van den heer Schuller
inzake het tewerkstellen van opzichters bij
het saneeringsplan Bouwelouwensteeg—Pa
radijssteeg. -
29. Voorstel tot wijziging van de verorde
ning tot voorkoming van brand.
30. Voorstel tot wijziging van de verorde
ning op de Wateren in de gem. Leiden.
31. Voorstel:
a. tot intrekking van de verordening van
19 Februari 1934 tot wijziging van die op
den Keuringsdienst van Vee en Vleesch;
b. tot wijziging van de verordening op
'den Keuringsdienst van Vee en Vleesch.
32. Voorstel tot wijziging van de verorde
ning op de Veemarkt.
33. Voorstel tot wijziging van de verorde
ning op de Markten-.
34. Voorstel tot wijziging van de verorde-
ping op de Straatpolitie,
DE BIJ DE STADHUISBOUW
BESCHADIGDE PERCEELEN
B. en W. geven afwijzend prae-
advies op verzoeken om herbouw
De eigenaren van de perceelen Vischmarkt
no. 6 en Maarsmanssteeg no. 12, welke per
ceelen tijdens het maken van de paalfun-
deering c.a. ten behoeve van den Stad
huisbouw, geheel of ten deele bouwvallig
werden, verzoeken dat de gemeente hun
perceelen in den vroegeren toestand zal
doen optrekken en daarmede niet zal wach
ten, totdat zal zijn beslist, door wie de
schade zal moeten worden vergoed.
B. en W. hebben omtrent die adressen
het gevoelen ingewonnen van den rechtsge
leerden raadsman der gemeente.
Uit diens advies blijkt, dat, met het oog
op de belangen van de gemeente, op die
verzoeken niet kan worden ingegaan.
Adressanten zijn blijkbaar van meening,
dat de gemeente, indien zij er nog toe over
mocht gaan aan hun verzoeken gevolg te
geven, de kosten, welke daaruit voor haar
zouden voortvloeien, eventueel op de aan-
neemster kan verhalen.
Deze meening is echter onjuist, omdat
de gemeenle door de beschadiging van de
huizen zelf geen schade geleden heeft en
derhalve nimmer in een rechtsvordering
tegen de aanneemster tot vergoeding van
kosten, welke de gemeente ten* behoeve van
de eigenaren wegens de beschadiging van
hun perceelen zou hebben gemaakt, zou
kunnen slagen
Behalve dat de gemeente, indien zij over
eenkomstig het verlangen van adressanten
handelde, de daaruit voortvloeiende kosten
niet op de aanneemster zou kunnen ver
halen, zou de gemeente bovendien door de
schade voor haar rekening te nemen, haar
standpunt, dat zij niet aansprakelijk is
voor die schade, ernstig verzwakken en
daarmede haar positie in het geschil met
de aanneemster in belangrijke mate bena
deelen.
En dat de schade door een spocdigen op
bouw aanmerkelijk zou worden beperkt is,
zooals men in de stukken, kan lezen, even
min juist.
B. en W. betreuren het oprecht, dat door
de gemeente aan het ongerief, hetwelk
adressanten ondervinden, niet tegemoet
kan worden gekomen, doch het zal ook den
Raad, aldus B. en W„ na kennisneming van
het advies van den rechtsgeleerden raads
man der gemeente duidelijk zijn geworden,
dat de gemeente ten aanzien van adressan
ten alles gedaan heeft, wat redelijkenvijze
gedaan kon worden en dat de gemeente de
verzoeken van adressanten niefc kan inwil
ligen zonder haar belangen in zeer ernstige
mate te schaden.
en W. geven den Raad mitsdien 5n
overweging op bei.de verzoeken afwijzend
te beschikken.
Examens Pontschool
Voor het examen steno-typen in de Ne-
'derlandsche taal (130 lettergr. per minuut),
afgenomen door den Alg. Stenografen Bond
op 27 Februari jl., slaagden de dames J. G.
.de Blanken, Zoeterwoude, en M. Vriesema.
Voor steno-typen in de Fransche taal (130
lettergr. per minuut): mej. L. E. T, Elink—
Schuurman, Wassenaar.
Voor kantoorstenograaf in de Ned. taal
'(130 lettergr. per minuut): de heer A.
Vcrstraatcn.
Voor machineiïchrijven diploma B (ten
minste 120 regels per uur): de dames O. L.
Bresson, Jlcvr. E. R. von Bülow, Oegstgeest;
r v. d. Kamp, Sassenheim; B. Kelder-
Ira M. J. L. de Kruys, G. Stutvoet, Sas-
s •nheim, en de heeren H. M. Breuring, N.
Demmenie. Sassenheim, P. H. Janssen, J.
de Leeuw, H. A. Mulder, W. A. L. van
Schnik, C. H. M. Volwater, Roelofarends-
V Waar geen woonplaats is vermeld is deze
alhier.
Allen werden opgeleid door de Pont-
pchool, Stecnschuur 3,
Uitbreiding gebouw
Sociale Dienst
Ter voorziening in de' behoefte aan meer
dere hureauruimte voor den Gemeente
lijken Dienst voor Sociale Zaken heeft de
Directeur van dien dienst verzocht de binnen
kort vrijkomende bovenwoning Garenmarkt
4a bij zijn aangrenzend kantoorgebouw te
trekken. Voorts heeft die Directeur y e»>
zocht om de buiten gebruik zijnde voorme-
lige brandw eergarage aan de Garenmarkt
als stempellokaal beschikbaar te stellen
voor de werkloozen, welke in den loop van
het vorige jaar van den Gemeentelijken
Dienst voor Maatschappelijk Hulpbetoon
eerstgenoemden Dienst zijn overge
gaan. Deze werkloozen stempelen thans
tijdelijk in eenige lokalen van de v.m. l>e
waarschool aan de Groenesteeg.
Aanvankelijk bestond bij B. en W., even
als bij de Commissie van Fabricage, be
zwaar orn. hangende het ingesteld onder
zoek naar de mogelijkheid van een combi
natie van de diensten voor Maatschappelijk
Hulpbetoon en voor Sociale Zaken, de gel
den, benoodigd voor de met de bijtrekking
van de genoemde bovenwoning en garage
gepaard gaande kosten \an verbouwing en
inrichting, welke kosten worden geraamd
op 1900.—, aan te vragen.
Uit een nader door B. en W. ingesteld
onderzoek bleek evenwel, dat door de uit
breiding yan de bureauruimte van den
Dienst voor Sociale Zaken met de bovenwo
ning Garenmarkt No. 4a, ook het bureau
van de Commissie voor den Extra Steun
aan Ondersteunde Werkloozen, thans ge
vestigd in het perceel Stille Rijn No. 3, nij
dien Dienst zou kunnen worden onderge
bracht en dat daardoor een bezuiniging op
de bureau- en personeelkosten van die Com
missie zou kunnen worde verkregen van
pl.m. 1000.— per jaar.
Een aangezien verder op aandrang van
den Minister van Sociale Zaken moest wor
den overgegaan tot uitbreiding van
aantal controleurs bij den Dienst van So
ciale Zaken, in verband waarmede e
eens over meerdere bureauruimte moest
wor beschikt, meenden B. en W„ gelijk ook
worden beschikt, meenden B. en W„ gelijk
vankelijke bezwaren tegen de uitbreiding
van de bureauruimte van en de stemprt-
gelegenheid bij dien Dienst te moeten laten
raren.
De verbouwings- en inrichtingskosten zijn
nader geraamd op ƒ1500.—.
KAMER VAN KOOPHANDEL
VOOR RIJNLAND
Wijziging. Woningbureau en Assurantie
kantoor Van Duuren De Stoppelaar, Leiden,
Burgsteeg 7.
vennootschap onder firma onder bo-
vengenoemden naam is bij akte van 1
Maart 1937 ontbonden.
Fa. Gebrs. Verelzen, Jachthaven „Ree",
Alkemade, Kaag F 33.
Uittr. E.: A. E. Verelzen, dd. 15 Maart
1937.
De werkinrichting voor de
blinden geopend
Als er nn maar bestellingen komen
In tegenwoordigheid van een groot
aantal belangstellenden is gistermiddag
de werkinrichting voor de blinden die
met medewerking van het gemeentebe
stuur tot stand kon komen, geopend in
de voormalige bewaarschool aan de
Groenesteeg.
In deze school heeft de werkinrichting de
beschikking gekregen over drie lokalen die
door den dienst van Gemeentewerken keu
rig zijn opgeknapt, zoodat de blinde ar
beiders in een propere en goed geventileer
de werkplaats komen te verkeeren.
De bedrijfsleider van de nieuwe i nrich-
ting. de heer C. Mizee, legde ons de werk
methode uit die hij van plan is toe te pas
sen en die belangrijk afwijkt van de vroe
ger gevolgde methode. De heer Mizee be
gint vandaag met drie menschen te wer
ken omdat hij de blinden, die .hij voorloo-
pig onder zijn 'hoede krijgt (dat zijn er 11
in totaal) afzonderlijk en persoonlijk zoo
goed mogelijk wil instrueeren. Eerst over
enkele weken zullen dus allen te werk zijn
gesteld. De hoofdzaak is op 't oogenblik
nog het borstel-maken, maar er is ook reeds
een stoelenmatter. In de naaste toekomst
zullen ook vloermatten worden gemaakt,
terwijl bovendien Weefwerk op bet pro
gramma staat.
Bij de offioieele opening waren tegen
woordig de wethouders Van Stralen en
Verweij, de gemeente-secretaris Mr. Dr. C.
E. van Strijen verschillende raadsleden, de
leden van de Commissie van Beheer der
inriohting, het bestuur van den Leidsclien
Blindcnbónd en de heer J. v. d. Berg, pro
pagandist van den Ned. Blindenbond.
De voorzitster der Commissie van Beheer,
mevr. de Clerde Bruijn sprak een wel
komstwoord en een woord van dank aan
Gemeentewerken, die de lokalen heeft
restaureerd. Daarna sprak wethouder Van
Stralen het openingswoord, waarin hij er op
wees dat het hier weer aangevangen werk
zoozeer de sympathie van het gemeente
bestuur heeft, omdat het hier betreft men-
ec.hen die iets missen, dat zelfs de armsten
nog bezitten: het licht hunner oogen.
blinden, die niets van liefdadigheid willen
weten hebben groote behoefte aan bezigheid
en alles dient daarom in het werk gesteld
om hen aan arbeid te helpen.
De werkinrichting is er nu. Maar nu
moet er ook werk komen. Daarvan zal
afhangen of zij na het proefjaar kan
blijven bestaan. Het gemeentebestuur
heeft echter goede hoop. De Commissie
van Beheer zal met den bedrijfsleider
het zich tot een Dlicht rekenen om de
levensvatbaarheid der inrichting aan te
toonen De gemeente zal medewerken,
maar ook het publiek mag zijn daadwer
kelijken steun aan dit werk niet ont
houden. Tenslotte deed spr. ook een be
roep op de blinden om mede te werken
en de inrichting tot een blijvend suc
ces te maken.
De voorzitJer van den Leidschen Blin.
denbond, de heer Rombout spr^£
woorden van dank aan .het adres van hei
gemeentebestuur en speciaal van het Col
lege van B. cn W. Do blinden zijn kolossaal
verheugd, dat zij weer aan 't werk kun
nen. In de Commissie van Beheer en in den
bedrijfsleider stellen de blinden yeel
trouwen,
FRIESLAND-HOLLAND BANK N.V.
AMSTERDAM
4i/2 Schuldbrieven a IOO1/4
in coupures van 1000.-, 500-. en 100.-
Beursnoteering is aangevraagd.
D. H. ROODHUYZEN Co. n.v.
MAKELAARS
SUIKER - RUBBER KOFFIE.. CACAO
per contract Amslerdamsche Liquidatiekas N.V.
DAM 2> T.I.Ioon No. 30012-31012 AMSTERDAM-C.
BounNli 2. Wol 30012 Tol.gr.iMdr.»: CARLOS-AMSTERDAM
iA
Dierenbescherming
Dierenbescherming deelt ons mede, dat
dezer dagen aan 3S zesde leerjaren der
scholen, die aan de winteractie voor Dieren
bescherming deelnamen, de prijzen zullen
worden rondgebracht. De commissie van
advies voor het onderwijs had dit jaar een
moeilijke taak om uit te maken aan welke
leerlingen nog een extra prijs zou worden
toegekend, daar er zoowel veel goede op
stellen als werkstukken (voerderhuisjes)
verden ingeleverd. Ten slotte viel de keus
oor een extra prijs op de drie leerlingen:
Jaap Degenaars, Jac. Erades en B. Wander.
Dierenbescherming is zeer voldaan over
de algemeene deelname aan haar werk en
zegt de onderwijzers die medewerkten har
telijk dank.
LEIDSCHE DAMVEREENIGING
la Klasse:
C. LangezaalH. de Water 02
KilinkenbeingI. Telleng 20
S. v. d. ReetkA. ter Haar 02
d. Stol—J. Kleer 0—2
T. D. v. d. Bosdh—S. v. Duyn uitgestei-d
S. v. d. Wijngaard)J. Zaalberg 02
2e Klasse (groep A)
P. ZanoliA. J. van Heerfcigten, 02
A. J. v. d. LelieA. Hamburg 20
W. Huisman;B. de Kier 20
M. J. van Houten IC. Klinkenberg 20
J. van Houten II—C. Pont 2-0
2e Klasse (groep B):
D. de RoodeW. Klein afgebr
P. Wassenaar—D. A. Eppenga
J. DreefJ. Huisman Si;
A. Sla-dekS. Koot/en
P. de Haan—G. v. d. WieU
3e Klasse:
De Roode IIF. Sdhlmimel
J. Heemskerk—F. Lardee
J. Pauw IG. Keereweer
C. Pauw IIII. Lambooy uitge
SCHOORSTEENBRANDJES
De politie-brandweer heeft gisteren twee
schoorsteenbrandjes gebluscht. een in het
perceel Coornhertstrant 48 bewoond door
J. v. <t W. en het andere in de Oosthaveu-
slraat le bewoond door J. J. P.
EXCURSa-
Heden bezochten de Leden der Neder-
lendsche Vereeniging „Eerst Hulp bij Onge
lukken" afd. Leiden, onder leiding van een
der docenten de Tentoonstelling „L7e
Mensch" te Den Haag.
GEEN SPREEKUUR
De wethouder van Sociale Zaken, de heer
J. J. van Stralen, is verhinderd morgen
spreekuur te houden.
DE BELLAMY-BEWEGING
De afdeeling Leiden van Patrimonium
houdt, blijkens een advertentie in dit num
mer. morgenvond een vergadering in haar
gebouw aan de Ilooglandsche Kerkgracht.
waarin de lieer J. S. v. d. Bos, theologisch
candidaat alhier een rede zal houden over
de ..Bellamy-beweging".
Ongetwijfeld zullen velen zich morgen-
vond over dit interessante onderwerp wil
len laten inlichten. Wij wekken tot een be
zoek aan deze vergadering hartelijk op.
BURGERLIJKE STAND
BEVALLEN: S C H Smit—Zaalberg d M
SjngelingKlap d G J P Roggeveen—v d
jek d S v d Blom—Benning z A M Ge
ding—v Gün z E M GroenewegenSchlr-
cher d MC Klom—v Houten d E J v
ïuwende Ridder z ME Lekden Oa z
J F Kuüver.hovenMeijer d A M v d Wills
Rijnvis d JA v EginondVerhage z F
.1Franke d J M v d BergBüle-
- F C Brands—Kaagman d H de
Jongede Lange d A de MooüOuwerslooi
z W G v d Klei)Kleft z J M Ram—Koe-
lewtfn z H J v Reenen—Krult d M F Se-
gaarKukler z A C v RQsingeFeekes d
A JuffermansGriffioen d
OVERLEDEN: A Platteel—v d Staay. wede
05 J. A H M Hi
78 J. j H Marselis
man. 53 j. 'R Bink
tersSommellng, wei
68 H v Heusden, m„ 38 J.,
GEHUWD; Z v d Groep en J Nioeuwenhuizen
14 J.
■edr 81 j.' LD Kou
geh vr„ 80 j. J KuJ-
j. J v SteUn
voor
Agenda geian
Gods
Dinsdag tot en met Vrijdag, 1619 Mai noo
Stadsgehoorzaal, 9—12, 25 eu 81U uj Hif
groote Zend'inigs!entoonsticl 1 ing. ijjen
Dinsdag 16 Maart. Chr. Gcref. Kerk, Ste( 2anp
schuur, 8 uur, rede Ds. Bij lendd, van HjUenf
lioori
lom.
Woensdag 17 Maart. Gebouw Patrimonii
uur. Vergadering afd. Leiden van „Pa; 9
moniium". Spr. de heer 'V. d. Bos. voor;
deur
Woensdag 17 Maart. Prediker 8 uur. Javaan
Ds. J. Lekkerkerker van Oldebroek. heen
Bood
De avond-, nacht- en Zondagsdienst i (pen
apotheken wordt van Maandag 15 tot Na
met Zondag 21 Maart a.s. waargenonjvertr
door de apotheken G. F. Reyst, Steenstiiverg;
35. tel. 136. en A. J. Donk, Doezastraat
tel. 1313, en mej. J. Docrlons. WilhelmiiMAA
straat 8, Oegstgeest, tel. 274. Do
KA
KLEERMAKERIJ
AMSTERDAIger
's-GRAVENHAGE
Lange Houtstraat 26
UIT DEN OMTREK
HAZERSWOUDE
WIJKVERPLEGING
De jaarvergadering van de vereeniging
„Wijkverpleging" zal worden gehouden op
Vrijdag 19 Maart, des avonds 7.30 uur, ten
huize van mej. de wed. C AL Natzijl.
DRANKBESTRIJDING
Op een gehouden vergadering van de
plaatselijke afdeeling van de Geref. Vereen,
tot Drankbestrijding werd tot voorzitter aan
gewezen Ds. M. Heuzeveldt, tot secretaresse
mej. P. Slootweg Wd. cn tot penningmees
ter de heer A. van Aalst Jac.zn.
HILLEGOM
GROOTE LANDSTORMAVOND
Maandagavond werd een groote enthou
siaste Landstormavond gehouden in de
zaal van Hotel Flora. Deze avond werd ge
opend met het staande zingen van het eer
ste couplet van het Wilhelmus.
Hierna sprak de voorzitter van de plaat
selijke Landstormcommissie, de heer J. O.
Vermeer, een openingswoord. Door omstan
digheden konden Burgemeester en mevr.
Pont niet aanwezig zijn.
De voorzitter riep alle aanwezigen, in het
bijzonder overste Boot, majoor Borst, wetli.
Klaver, mr. Peek en de plaatselijke geeste
lijken, een hartelijk welkom toe.
Deze vergadering bedoelt propaganda te
maken voor de B.V.L.. aldus spr., en te de-
monstreeren. Feitelijk is propaganda maken
niet noodig, daar de revolutionaire tegen
standers hiervoor zorgen, en het korps var
1 B.V.L.-mannen bezorgt hen een nacht
merrie. Als het gezag wordt aangerand
staan deze mannen pal, en voelen wij ons
CHRISTUS OVERWINT HET
RIJK DER DUISTERNIS
De officieele opening
der expositie
Doel: Belangstelling en liefde
voor de zending opwekken
en verlevendigen
Gisteravond is de Zento, de groote
Zendingstentoonstelling in de Stadsge
hoorzaal, in tegenwoordigheid van een
groot aantal belangstellenden officieel
geopend.
Er is op deze tentoonstelling zeer
veel te zien en te leeren. te bewonderen
en te genieten. Zoo de zaal rondziende
zal men misschien het idee krijgen, dat
alles wat daar in die verschillende
stands ligt uitgespreid er nog al eender
uitziet, maar bij nader bezien ontdekt
men een groote verscheidenheid en als
men zich dan nog laat voorlichten door
de deskundigen, die gaarne de noodige
uitleg geven, voelt men zijn interesse al
grooter worden, want al die voorwerpen,
honderden en nog eens honderden, zijn
bijna éién voor één in hooge mate in de
belangstelling waard omdat zij met al
lerlei merkwaardige heidensche gebrui
ken samenhangen, omdat zij iets naar
buiten brengen van den heidenschen
geest, omdat zij het heidenvolk laten
zien in zijn primiviteit, maar ook in
zijn kunstzin en fijn-ontwikkelde smaak.
Wij kunnen-, in dit overzichtje van de ten
toonstelling slechts met groote stappen door
de zaal gaan. Wij belanden dan eerst in de
volgorde van onze wandeling bij de afdee
ling Midden-Java, welk zendingsterrein door
de Geref. Kerken wordt bearbeid.
Bij deze stand wordt onze aandacht aller
eerst getroffen door een tweetal voorbeelden
van Javaansche huizen, waarvan er een pest
vrij is terwijl het andere een woekerplaats
voor deze verschrikkelijke ziekte genoemd
kan worden. We zien daarnaast het beken
de wajangspel en de gamelan, het prach
tige Javaanscho koperwerk, een oude, met
de hand geschreven Koran en tal van v
werpen der Javaansche kunstnijverheid.
Ook aan het godsdienstig leven der Chinee-
zen op Java is in deze afdeeling aandacht
besteed. Van de Gereformeerde Kerken gaat
ook uit de zending op Soemba. In de afdee
ling. die op deze zending bptrekking heeft,
vindt men voorwerpen, die een opmerkelijk
verschil met de Javaansche vertoonen. Al
les is hier primitief, maar met dat al vra
gen de offermandjes, de doeken en wapens,
het kralenwerk groote aandacht.
We komen daarna voor de stand van
den Gereformeerden Zcndingsbond, die zijn
arbeid verricht onder de Sadang Toradja's
van Midden-Celebes. Men ziet er de merk
waardige sierlijke Toradja-woningen, die op
palen zijn gebouwd, kleedingstukken, kunst
oorwerpen, krijgsartikelen en zooveel an
dere dingen, die uiting geven van 't duister
heidendom der Toradja's.
Door dc samenwerkende Zendingsvereeni-
gingen, die in Oegstgeest hun zetel hebben,
al mede zeer belangrijke stands Inge
richt. In de eerste plaats is daar de afdee
ling, die betrekking heeft op Nieuw-Guinea.
Hier vallen vooral op de sinistere voorouder
beelden en de doodenzielenbeelden. Ook een
Papoesche smidse, die bij deze afdeeling
hoort, is fle moeite van het bekijken waard.
Van het terrein van West-Java zijn er tal
rijke voorwerpen van bamboe, die op de
meest sierlijke wijze zijn bewerkt.. Men
vindt hier ook een Koran op een fraai be
werkte opstand op vernuftige wijze uit één
plank gemaakt.
Van Zuid-Oost Celebes zijn er alleraar
digste dingen van gekleurd gras, maar bo
vendien is hier de meest afschuwwekkende
inzending der geheele tentoonstelling, een
complete koppensnellersuitrusting, ook een
stukje godsdienst, maar dan wel een zeer
gruwelijk stukje, dat beter dan vele be
schrijvingen laat zien hoe bitter noodig de
zending reeds uit een cultureel oogpunt mag
worden genoemd.
Van de Batakkers, waar tot voor 20 jaar
het menscheneten nog in zwang was, zoo
dat het menschenvleesch per pond op de
markt werd verkocht, zijn ook tal van zeld
zaam fraaie voorwerpen aanwezig.
üe Chr. Geref. Kerk werkt onder de To
radja's op Midden-Celebes, evenals de G.
Z. B. en het ligt voor de hand dat de in
zending dier kerk in sQmmige opzichten ge
lijk is aan die van den G.Z.B., maar er is
toch nog onderscheid genoeg. Men vindt
nier ook de fraaie maar afschuwelijke kop-
pensnellersme&sen en zooveel andere voor
werpen, die de duisternis van het heiden
dom duidelijk spreken doen.
Behalve al deze min of meet ethnogra-
fische voorwerpen, bevat de tentoonstelling
ook andere inzendingen, zooals 'n maquette
van het enorme hospitaal te Solo en enkele
andere gebouwen der zending. Bovendien
is er een stand van het Ned. Bijbelgenoot
schap, waarin 33 Bijbelvertalingen te be
wonderen zijn (in 't geheel zijn er meer dan
duizend), alsmede een stand met zendings
lectuur, die te koop aangeboden wordt-
Uit dit korte overzicht moge blijken, dat
er op deze tentoonstelling wel zeep
interessants en merkwaardigs te zien valt.
Wij mogen ons nu ontslagen achten van
opwekking om dc expositie te bezoeken. Geen
meelevend Christen zal deze gelegenheid
om het zendingswerk uit aanschouwen te
leeren kennen, voorbij willen laten gaan.
De officieele opening
Bij de officieele opening werd allereerst
een welkomstwoord gesproken door den
voorzitter der Commissie voor de Zento.
den heer C. Mulder, die dank zegt aan de
leden van de commissie van aanbeveling
voor hun steun. Spr. bracht ook dank aan
de oud-zendelingen Bftnde. Van Dijk, Maan,
Meerwalt en Zwaan, en aan de heeren Lok
en Bakker voor hun bereidwilligheid om de
bezoekers van voorlichting te dienen. In 't
bijzonder dankt© spr. den heer Van Dijk,
die de commissie stap voor stap op het
Zento-pad heeft geleid, en voorts dankte hij
allen die hun steun aan het tentoonstel-
lingswerk hebben willen geven
Ds. D. Kuilman sprak daarna het
openingswoord. Spr. was verheugd, dat
aan het totstandkomen dezer tentoon-
6tellling hebben medegewerkt zendings-
commissics uit verschillende kerken*
waardoor op wel zeer gelukkige wijze
is tot uiting gebracht, dat wij bezitten
één Heere, één geloof, één hoop, één
liefde,
Spr. verheugde er zich ook over, dat deze
expositie in de grootste zaal van Leiden
wordt gehouden, waarin tot uitdrukking
komt. dat de zending een wereldzaak is en
midden in de wereld geplaatst moet wor-
Een derde reden van verheugenis is, dat
het comité de jeugd in deze tentoonstelling
heeft weten te betrekken. De jeugd moet
gegrepen worden door de waarheid, dat
Jezus Christus sterker dan elke duistere
macht op deze wereld is. Ook wij grooten
hebben echter noodig dat te weten, te
ten ook dat God met zondaren Zijn groote
werk op deze wereld volbrengt.
Nadat Ds. Kuilman was voorgegaan In
gebed werd nog gesproken door Ds.
Verkuyl, die er in navolging van zende
ling Cremer op wees dat de zending is
voor de kerk wat het bloed is voor de
longen. Het is een primfair element voor
het leven der Christelijke Kerk. Wan
neer er in de kerk geen liefde meer is
voor de zending, is de kerk aan 't af
sterven.
Deze tentoonstelling geeft aanschouwelijk
onderwijs, onderwijs dat leert dat de zen
ding is de strijd van Christus tegen het
rijk der duisternis. Zending is niet van de
Oosterlingen copieën maken der Westersche
Christenen, maar van hen maken origineele
kinderen Gods, die op hun wijze hun geloof
uiten. Ook deze spr. wees er ten slotte op
dat het heerlijk is dat op deze tentoonstel
ling verschillende kerken samenwerken om
dat zij immers alle bezig zijn met het
groote werk om Jezus Christus aan de we
reld te brengen.
Daarna ging men de expositie bezichti
gen. Deze wordt door muziek opgeluisterd
en als men van de rondgang vermoeid is.
is er een thecschenkorij van de firma Van
Nelle, die in het belang der zending lafenis
biedt.
De tentoonstelling werd gisteravond reeds
zeer druk bezocht en het comité rekent cr
e]., dat het tot en met Vrijdag zoo zal olij
ven. Laat men er goed om denken, dat hei
op deze expositie niet in de eerste plaat-
om stoffel ij ken steun te doen is. Het grot/<.
doel is de zending in haar heerlijke en
zegenrijke gevolgen dichter bij ons allen
te brengen, opdat wij mogen zien en go-
lcoven dat Christus er is en dat Zijn Ko
ninkrijk komt met kracht, een kracht die in
cie zwakheid der zending wordt volbracht,
Heerengracht -
^«feal i
ftialf
paar
veilig. Nooit dulden wij een dictatuur. Vj-^.
daag niet, morgen niet cn nooit niet. (jJvA
plaus). De Hillegomsche B.V.L. blijft, trol
Wij mogen in ons land nog vrij denken,
wij willen deze vrijheid behouden. De re 1°
lutionaire groepen staan in schijn naastFa£
kander, doch als het eenmaal zoover koFoul
at zij macht krijgen, dan zijn zij een. IrHP
•orden de burgerlijke en geestelijke v®
heden aangevallen. Wij zullen deze
heden echter beschermen en
voor strijden.
De B.V.L. bes-taat uit personen van i
richtingen, doch zij voelen zich een, met i
centrum het Huis van Oranje. Zij dul§
geen dictator tusschen de Koningin
Volk. Het is Oranje, het blijve Oranje^ {^JeP
geve God. Hiermede sloot de voorzitter
openingswoord. l^an
Vervolgens bracht de plaatselijke lei^e j
de heer J. van Roode, een kort verslag faki
waari nhij uiteen zette wat de Landsto^ijn
is en waarvoor de Landstorm is. Dit j8s «r
zijn er circa twintig schietoefeningen N
houden, welke een bevredigend resulted
opleverden. De financieele positie is i^tee
dien aard, dat, indicp er geld noodig is.peh
bij de ingezetenen aangeklopt moet wordin
Dit jaar gaven twaalf nieuwe vrijwilligqpini
a nde jongste lichtingen, zich als lid pk
Hij dankt de leden voor hiin trouwe jpr
komst in het afgeloopen jaar en hij veiprir
kert den plaatsvervangend command|""J
an het V.L.S.K., dat de Hillegommers
naast hun commandant zullen scharen
erdediging van het wettig
Koningin en het geheele Vorstenhuis.
Majoor H. J. Bangert komt thans ter i
ga dering en wordt door den voorzitter I
telijk welkom geheeten.
Daar commandant Boot door ziekte
hinderd was aanwezig te zijn, reikte nu
Borst met eenige toepasselijke woorden fen
brevetten aan koning- en ^pherpschutt|e
ui. Dat er zoo'n groot aantal zijn is wel ^a.r
compliment voor den plaatselijk leider. ,pr
Het brevet van koningschutter ontvkje
de heer Th; A. v. d. Reep, dat van schei n
schutter de heeren: H. Markman, P. En^ot
A. A. Goemans, J. van Roode, H. Runia^eb
Warmerdam, W. Lemmers, A. Potman, TJ
Potman, P. A. Boon, J. v. d. Lans, H.blei
Jansen, J. Berkhout, J de Groot, G. Schoei
ma, S J. de Haan V Segers G L van Leinc
en, J. Smits en A. Bonsing. N
De heer v. d. Reep dankt, namens al|e I
den plaatselijk leicleé voor zijn eminei I
leiding. jvf
Hierna kreeg majoor H. J. Bangert, vloP®
aalmoezenier to Den Helder, gelegenhS
om zijn rede uit te spreken. Dat sPr-jno
dezen avond is, is niet omdat hij met
leegen tijd geen raad weet, maar het is
enthousiasme voor de B.V.L. Spr.
B.V.L.-mannen rare menschen, zij gev]i(
zich voor een zaak, waarvan zij hopen, fte
ze nooit ten uitvoer gebracht behoeft
worden. Het negatieve doel is bidden, 4
het nooit zoover komt, en het positieve dfp
is werken tegen andere partijen, weri*
om zooveel mogelijk leden aan de B.V.L
krijgen. Het is noodzakelijk het heilig J
thousiasme voor deze zaak zoo hoog i
lijk op te voeren en elkander hierin -te 1
sterken. Het heeft ook ten doel om voor
medeburgers een organisatie te vormen,
gerustgestelt bij eventueele relletjes. D
noods met het leven in de hand. Aan
hechte Oranjefundament wordt door anjw
re groepen geknaagd, er is nog een hM
tegen het gezag en het. Huis van Oranje.jK
daarom heeft het Vorstenhuis de liefde
de B.V.L. ook noodig. De duizenden
mannen staan voor niets. Zij schijnen oy
bodig, doch zij kunnen noodig zijn, hetge*
God genadiglijk verhoede, en dan zal
ken, dat er geen in&tituut r° nnf"
HS 11 'erknochtL
het Huis' van Oranje als juist de B.VK
Spr. geeft op amusante wijze weer hoef
de leden van de B.V.L. eigenlijk zijn.
vens brengt hij een eere-saluut aan
dames van de B.V.L.-mannen, en wekt afcc
dames op om hun mannen of ver loof «i
aan te sporen lid van de B.V.L. te word®
want al het knagen van andere part®
mnet de kop ingedrukt worden en het mta
zoo zijn, dat wij aan onze \orstin eerbieffe
vragen of Zij over ons wil blijven re ge en
en wij bieden dan onze scepter aan. 5t
Inmiddels waren ds. Voorsteegh en kal
Karres ter vergadering gekomen, welke d«<
den voorzitter welkom werden geheeten.
Na een korte pauze voerde pastoor K|>\
sters namens de plaatselijke geestelijKvc
het woord. Menschen van geloof zijn m<ï>i
schen van gezag, en dat moeten wij wel
het bijzonder in dezen tijd toonen Het is e?
eer zich aan te sluiten bij do B.V.L. enj
wekt dan ook op om lid te worden. Hetv
een der hoogste idealen om pal te sta»
voor Vaderland en Vor°tin.
Kapitein Karres sprak hierna nog <1
kort propagandistisch woord in het m]?®
der tot de dienstplichtigen. Hierna reil®
hij aan den heer v. d. Reep het insigne v
Koningschutter uit. hetwelk op feestelijl
vergaderingen gedlagen mag worden, ter
wijl namens de leden van den B.\ .L. a*
mevr. v. d. Reep een schitterende bloem»
mand werd aangeboden. -
Tenslotte sprak ds. Is. Voorsteegh van
Haag nog een opwekkend woord. Het moe
van de B.V.L. vindt spr., dat er altijd sfef
heerscht. Ondanks de verschillende richtil
gen staan zij schouder aan schouder om tv
-n—f? te handhaven en de vrijheden te v<|
dedirren. Hrt toont de binnen- en buitfl
landers dat er in het korps van 88000 int
pit zit. Men is paraat. Dit ia een mooie 4
schitterende taak. Het buitenland beni'i
ons om de rust en orde, die in ons lai>
heerscht. Wij moeten God hiervoor dani
baar zijn. Spr. memoreert het huwelijk v4
onze Prinses. Hoe enthousiast was toen ty
Nederlandsche volk niet. .Wij staan F
