cvocfc cm)zji lAou/uwn
0ONRADS
HANDWERKEN
h'/é/y/'/
mwm
i
K&G
WEKELIJKSCHE BIJLAGE
Het wonder der
Zeepfabricage
Een kijkje in een
moderne industrie
Vermoedelijk heeft ieder wel eens een
foto gezien van een neger, die met een mes
tusschen de tanden op onbegrijpelijk rappe
wijze langs de slanke stam van een palm
omhoog klimt, om zich daarboven meester
te maken van de vruchten, die als een
nest tusschen de wijdstoelende waaierbla
deren hangen.
Of een kiek van zulk een wijd landschap
uit een der Zuid-Amerikaansche Staten,
waar de vlakten schier eindeloos zijn, en
bevolkt met kudden, wier talrijkheid alles
wat wij ln Nederland op dit gebied kennen,
geheel en al in de schaduw stelt. Maar
nimmer heeft zeker de meerderheid der
dagelijks met zeep zeer ijverig omgaande
Nederlandsche huisvrouwen bevroed, dat er
verband bestaat tusschen die zware vee
stapels, die olie- en cocospalmen en het
nuchtere, prozaïsche, degelijke stuk Sun
light- of toiletzeep, waarmee men van
jongsaf vertrouwd ia geraakt. Doch dit ver
band is er wel degelijk, want een der be
langrijke grondstoffen voor de zeepproduc-
tie zijn oliën en vetten, en de zeepindustrie
kan vrijwel alles gebruiken, wat de natuur
op dit gebied oplevert Zoowel de talk van
rund of schaap, als de olie van palmpit,
katoenzaad, cocosvrucht, „apennoot", soja
boon en olijf we zouden de lijst nog be
langrijk kunnen uitbreiden, doch besparen
u dit is van haar gading. De zeep
industrie is als de reus uit het sprookje en
heeft een fabelachtige honger; zij eet ech
ter met overleg, wat meer is dan van die
monsters uit de kindertijd der menschheid
kan worden gezegd.
Onlangs hebben wij eens een bezoek ge
bracht aan de Sunlightzeepfabrieken te
Vlaardingen, om van dit prachtig georga
niseerde bedrijf een paar indrukken tekun-
npn opdoen. Het ligt dicht aan de Maas
oever, hetgeen het voordeel heeft, dat de
lichterschepen, die zijn grondstoffen aan
voeren, er aan een eigen kade kunnen
meren. Zij komen er dicht onder de groote
electrische kraan, welke beurtelings de
zware vaten met oliën en dergelijke uit de
ruimen tilt, of met een kolossale grijper de
NUTRICIA-
KINDERMEEL
kolen lost, die op de wal in een hooge berg
worden uitgestort. Want vuur en stoom,
dit zullen wij spoedig zien, zijn de beide
tooverkrachten, zonder welke het moderne
bedrijf niet leven kan. Vandaar dan ook,
dat het wijd uitgestrekte gebouwen-com
plex wordt gedomineerd door een forsche,
een vijftig meter hooge fabrieksschoorsteen,
de nabuur van het geweldige ketelhuis
waarin, achter de hechte deuren van
stookplaats naast stookplaats, de helle,
laaiende vuren branden. Maas-water, door
pompen omhoog gebracht en tegelijkertijd
gezuiverd van zijn schadelijke bestanddee
km, wordt hier omgezet in stoom, welks
eerste taak het is, het werk te vergemak
kelijken in de vetsmelterij, waar het pro
ductie-proces een aanvang neemt.
Op de eerste verdieping van dit gebouw
worden de vaten met vetten en oliën door
middel van daarin geperste stoom op zoo
danige temperatuur gebracht, dat hun in
houd wegvloeit naar de tanks, die daar
onder op de begane grond zijn opgesteld.
Op de bovenverdieping worden ook de bus
sen met caustieke soda geopend; him in
houd komt eveneens in tanks terecht, waar
in, met zuiver gecondenseerd water, de bij
tende natron wordt opgelost. De olietanks
worden steeds met behulp van stoom op
temperatuur gehouden, zoodat hun inhoud
de vereischte graad van vloeibaarheid be
houdt
Het volgend stadium van de zeepfabricage
heeft plaats in de zeepziederij, waarin de
geweldig groote zeep-,,pannen" eigenlijk
Groote Markt No. 8
HANDWERK-BENOODIGDHEDEN
lijken ze meer op bassins staan opgesteld.
Elk van deze pannen heeft een Inhoud van
75.000 liter, want een fabriek als die van
de Sunlight is niet voor een klein gerucht
vervaard!
Wat gebeurt er nu op deze afdeeling?
De gesmolten vetten, die in bepaalde ver
houdingen zijn gemengd, al naar gelang
men Sunlight- of toiletzeep wil vervaardi
gen, stroomen daar uit in de pannen, tege-
jes in luchtige torens opgestapeld, zoo on
geveer als kleine broer ze graag van zijn
blokken bouwt. De lucht kan er ongehin
derd door passeeren en zorgt zoodoende
voor de nadroging, waardoor de zeep lichter
van gewicht en in dezelfde mate beter van
gehalte wordt.
Als het drogen is afgeloopen natuur
lijk wordt dit nauwkeurig gecontroleerd
gaan de stangen naar de pakkerij, waar ze
automatisch worden gesneden op de lengte
der tabletten en op de loopende band ver
der behandeld. Ze verdwijnen in de stem-
pelmachine, die ze het fabrieksmerk in
drukt en ze vervolgens, weder langs die
zelfde band, verder voort. Op de reis langs
deze band worden ze, óók al weder auto
matisch, twee aan twee in papier gewik
keld en daarna in de bekende cartonnen
Sunlightzeep-doozen verpakt. Hoe massaal
dit alles geschiedt begrijpt men zoo men
weet, dat per uur 8500 dubbele stukken de
stempel- en pakmachines passeeren!
Het is bijna onbegrijpelijk, zoo ingenieus
Een kijkje in de Zeepziederij
lijkertijd met een hoeveelheid natronloog.
Dit mengsel wordt verhit, waardoor de
scheikundige werking haar beloop ver
krijgt In de oliën en vetten treft men na
melijk zoowel vetzuren aan als glycerine,
die men chemisch van elkander kan schei
den door de invloed van de natronloog, dus
door een oplossing van bijtende natron in
De zeepzieder brengt in zijn pan derhalve
de vloeibare vetten met deze natronloog
samen. Hij slaat het proces der verzeeping
nauwkeurig gade en vertrouwt bij de con
trole daarvan voornamelijk op zijn erva
ring. Zoowel de kleur van het mengsel, de
manier waarop het aanvoelt als de smaak,
die .het krijgt, Mij zen hem daarbij de weg.
Is de verzeeping afgeloopen, dan bevindt
zich in de pan een mengsel van zeep,, gly
cerine en water, waaruit men vervolgens
de zuivere zeep moet afzonderen. Men ge
bruikt hiervoor een heel eenvoudig mid
del. Zooals men weet, lost zeep niet op in
zout water; probeer van de zomer aan zee
maar eens, u in te zeepen; het zal u niet
lukken. Door toevoeging van een hoeveel
heid zout aan de zeeppan gaat de zeep
zich nu van het overige mengsel afscheiden;
zij komt bovendrijven.
Wanneer de zeep zoo een heldere, vloei
bare laag vormt, opent men onderin de pan
een tap en laat daardoor de zoogenaamde
onderloog, dat is dus 't mengsel van water,
glycerine en zout, wegloopen. Deze onder-
loog gaat natuurlijk niet te loor. Men ver
hit haar zoo, dat het water eruit verdampt;
't zout kristalliseert en de glycerine houdt
men over, hier dus als een bijproduct der
zeep.
De zeep zelf gaat naar een ketel, waarin
zij licht wordt geparfumeerd, waarna zij
gereed is om in vasten vorm te worden ge
bracht Daartoe wordt zij naar een koel
installatie gevoerd, waarin zij tevens tot
groote platen wordt geperst, diie vervolgens
machinaal in stangen worden gesneden.
Deze stangen worden door de fabrieksmeis-
Sunlight Zeep-afdeetoig
De gekoelde zeep in plakken
als deze yerschillende stempel- en pak-
automaten werken. Ze zien er hoogst ge
compliceerd uit met .hun samenstel van
veeren, hefboompjes en allerlei andere be
weegbare deelen, die in ononderbroken tik
tak elk hun eigen beweging met grooter
regelmaat dan die van een klok uitvoeren.
De meisjes met hun witte schorten en mut
sen, die deze machines controleeren, heb
ben dan ook niet veel anders te doen dan
toe te zien, want tenslotte kan de mensch,
ook bij de arbeid van de meest verfijnde
machine, niet gemist worden. Toch contro
leert de machine, hoe vreemd dit klinken
moge, in zekere mate ook zichzelf. Mocht
een leeg Sunlightpak op de loopende band
wurA.
N.V JLrttllk"'Breda
geraken het werd voor de aardigheid
ons eens gedemonstreerd dan wordt dit
op een bepaald gedeelte der baan er van
zelf uitgewipt. Hier bevindt zich namelijk
een veer, die elk pakje even oplicht. De
beweging is op het gewicht van het volle
pak berekend; het leege echter kan door
dit gemis aan inhoud niet meer op zijn
plaats terugvallen en wordt daardoor uit
de baan gewipt.
Een bedrijf als de Sunlight produceert
niet alleen zijn marktartikel, doch ook een
groot deel van zijn verpakking. De auto
matische spijkermachines van de kisten-
makerij bijvoorbeeld, maken als door too-
verkracht de pakkisten tot een sterk en
doelmatig geheel; de vierdruk-rotatiemachi-
nes leveren de welbekende cartonnen doo-
zen, enz. enz. Zoo grijpt hier elke schakel
in elkander; de machines, met hun vaste
tiktak, geven als het ware de polsslag van
dit gecompliceerde organisme aan, hetwelk
fabriek heet. De meisjes bewegen zich
daartusschen, proper in hun witte boeze
laars en mutsen ,of zitten aan hun tafels en
zingen in koren, terwijl de vingers bedrij
vig bezig zijn. Want 't lied met zijn rhyth-
mische stuwing, zelfs de primitieve volke
ren van het oerwoud weten dit, maakt de
arbeid licht, en het moderne bedrijf heeft
deze waarheid ontdekt. Zoo wordt van tijd
tot tijd in de groote werkhallen mechani
sche muziek uitgezonden, die tot meezin
gen uitnoodt en zoo aan oe arbeid vleu
gels verleent.
Een volgend maal hopen wij van de pro
ductie van eenige andere artikelen van de
Sunlight-fabrieben te Vlaardingen ook nog
het een en ander te vertellen-
Wiegdekje
Dit wiegdekje wordt gebreid van Ever
lasting met aluminium pennen no. 2V£. De
rand wordt geribbeld gebreid! (is aldoor
recht), het middenstuk in tricotsteek (1
naald recht, 1 naald averecht) met het
geruit Jiguur.
13 ste. is 5 cm breed, 8 ribbels is 3 cm
hoog.
Benoodigd: 90 gram wit en 15 gram
zalm Everlasting met zijden draad.
iaamXaX//;
PRUIMENSOEP Men kookt parelgort zeer
ruim gedurende een uur, voegt er dan goed
gewasschen gedroogde pruimen bij (350 gr.
op 1 L water), zoet ze naar smaak en zet
de soep nog een paar uurtjes te sudderen tot
ze gaar is.
SCHIJNGEHAKT Men neemt hiervoor ge
kookte linzen, laat ze op een vergiet uit
druipen, drukt ze door een zeef of maalt ze
door een groentenmolen, vermengt ze met
wat gefruite uitjes, met een rauw ei en wat
zout. Men kneedt het deeg goed dooreen en
voegt er desverkiezend nog wat gehakte
peterselie en zoo noodig nog wat beschuit-
kruim aan toe. Men kan dit deeg gebruiken
voor vulsel of om er balletjes van te maken
die men eerst paneert en dan bakt in ko
kend plantenvet
GEBAKKEN SPIERING Men maakt de spie
ring goed schoon, verwijdert de ingewanden
en de kop. Haal ze verder door een mengsel
van bloem en zout en bak ze in kokende
olie bruin en gaar. Pas op voor vastkleven,
GESTOOFDE RAAPSTELEN (6 pers.) 30
bosjes raapstelen, 1 ons rijst, half ons
boter.
Kook 1 ons gare, droge rijst; snijd de
raapstelen in stukjes, verwijder de wortel
tjes en kook ze gaar in weinig water en
zout. Hak ze fijn en laat ze met de rijst en
de boter verder gaar stoven. Raapstelen
moeten lang koken jonge ca. driekwartier
en oude ca. anderhalf uur.
RAAPSTELEN ALS STAMPPOT (6 pers.) 3
pond raapstelen, 3 pond aardappelen, an
derhalf pond klapstuk, boter of vet.
Wasch .het klapstuk, en zet het op met 3
dL. water en wat zout en laat het anderhalf
uur zachtjes koken, Kook in deze bouillon
de aardappels gaar en de goed schoonge
maakte en gewasschen raapstelen. Stamp
alles door elkaar, leg het klaptsuk boven
op en stoof ze nog even met het vet of de
boter.
Visch moet versch zijn
Bestel ze dan bij:
JANSEN Keizerstraat 26
Telefoon 56175
7e toer: 12 r, 6 r, 1 a, 2 r, 1 a, 11 r, 1 a,
einde 12 r.
Se toer: 12 r, 7 a, 2 r, 13 a, 2 r, 13 a, 2 r,
einde 12 r.
9e toer: als 7e. 10e toer: als 6e. 11e toer: als
5e. 12e toer: als ie. 13e toer: als 3e. 14e
toer: als 2e. 15e toer: als le toer.
Dit herhalen tot zic.h 9 ruitjes in de leng
te hebben gevormd, dan nog 10 ribbels. Nu
gaat men met een zalmkleurige draad over
de ribbels heenwerken, zoodat één ruit ge
vormd wordt door 4 ruitjes. De hoeken van
de ontstane ruit werkt men af met een ster
motiefje, dat later benut wordt om doorge-
gestoken te worden met watten en voering.
De ribbel om het middenvak wordt ook om
slingerd met een zalmkleurige draad, en
een picootje om het heele dekje heen.
Het wiegedekje is 40 c.M. lang en 36 c.M.
breed, maar kon naar verkiezing vergroot
worden; we hebben er op te letten dat het
aantal opzetsteken dan voor een ruitje ver
meerderd wordt met 15 steken.
WEKEUJKSCH KNIPPATROON
No. 729: Elegant ensemble, bestaande uit
een japon van gebloemde zijde, waarover
een mouwloos jasje. Wie zijde te koud
vindt, kan voor dit model ook wollen mous
seline of crêpe kiezen. Door de eenvoud van
het model werkt dit ensemble gedistingeerd
Benoodigd materiaal: 112 centimeter; taille
wijdte: 96 cM.; heupwijdte: 128 cM.
Door het al of niet aanknippen van naden
kan men het patroon passend maken voor
het eigen figuur. Prijs van het patroon 25
cent plus 5 ct. voor administratie-, porto
kosten en omzetbelasting.
Dit patroon is te verkrijgen bij de Af
deeling Knippatronen van de Uitgevers
maatschappij: „De Mijlpaal"., Singel 91, Ami
sterdam, centrum. Toezending zal geschic*
den na ontvangst van het bedrag, dat kan
worden overgemaakt per postwissel, in poit
zegels of wel per postgiro 41632.
Aan de lezeressen wordt vriendelijk ver
zocht bij bestelling duidelijk het aio. van het
gewenschte patroon en tevens naam en
adres zoo volledig en nauwkeurig mogelijk
op te geven. Men voorkomt daardoor onnoo-
dige vertraging in de verzending. Gelieve
verder de bestelbrieven voldoende te fran-
keeren, daar deze anders niet door ons ge
accepteerd worden.
Bovenstaand patroon is ook naar maat
te verkrijgen. De prijs is dan 70 cent pee
Verder leveren we niet alleen patronen
van het hier gepubliceerd model doch
van ieder gewenscht model. Toezending van
een afbeelding of schetsje met vermelding
van maten is voldoende.
Prijzen van deze patronen naar maat zijn:
mantel: 85 ets.; japon: 70 ets.; lingerie eri
kinderkleeding: 45 ets; blouse: 40 ets. en
rok 35 ets. per stuk.
ALLES wat U noodig hebt voor JAPON- of MANTELSTOFFEN
vindt U he* voordeeligst bij: STOFFENHUIS J. MONNICKENDAM,
HOOGSTRAAT 351 HOEK SPUI ROTTERDAM
Ook kunt U Uw japon laten knippen voor L—knippen en rijgen 2.—; Mantel
knippen 2.—; knippen en rijgen 3.— Japon geheel gemaakt 7.50.
Nieuwste platen ter inzage.
LATEXO ELASTIEK
Vervaardigd van de orig. gespoten
Lactron rubberdraden. Vernieuwing
onnoodig.
UW DAGELIJKSCH KOPJE K OF FIE
UW DAGELIJKSCH KOPJE T
allebei
van
N.V. Kanis Gunnink, Importeurs, Kampen
STOOMWASSCHERIJTh.BOMBEKE
HELDERHEID en AFWERKING
ONGE-EVENAARD
H-T. KOU. PEL1ERU MERCURIES- WORME&VEER.
HUIZE „WESTEINDE"
TE 's-GRAVENH AGE
biedt aan Dames en Meisjes een aangenaam
Tehuis voor korten of langeren tijd. Zeer
matige prijzen 1.50 h 3.p. d.) voor
logies met volledig pension; desgew. alleen
kamers met ontbijt. Gevestigd sedert 1868.
jeheel verbouwd en gemoderniseerd.
Westeinde 31, Telef. 113932
Westeinde 27, Telef. 110573
Dames, breit zelf Uw Onderkleeding!
Voor 1.80 ontvangt U van ons merk
„Dovesdown", hygiën. verp. in cellophane,
voldoendo wol voor het breien van een
hemd en broek terwijl het patroon gratis Is.
„DOVESDOWN", de ideale wol voor
ONDERKLEEDING, is verkrijgbaar in do
kleuren: wit, blauw, rose en jaeger.
Schrijf nog heden 2.op onze Giroreke
ning 46396 over met opgaaf van verlangdo
kleur en U ontvangt alles franco.
SOPHIA GEMMEKEN, Heiligeweg 37,
Telefoon 30866 AMSTERDAM-O.
Stoom-Wasch- en Strijkinrichting
„AURORA"
W. SPIERENBURG C.Wzn.
UTRECHT
KONINGSWEG 56 - Telef. 11165
Postrekening No. 43430 Opgericht 1856
Geheel naar de eischen des
tijds ingericht Wascht
uitsluitend met nortonwater
VRAAGT TARIEVEN
Breidt Uw klantenkring uit.
Adverteert in
Voor Onze Vrouwen.
HOOFDKANTOOR
LEEUWARDEN
'N PERZISCH TAPIJT P
GOED er GOEDKOOP bi) PERZISCHE TAPIJTEN
O p Q I nil STATIONS WHIG 15A
ilü LOn 1 BOTTERDAM
