STEENEN EN BROOD
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1937
DERDE BLAD PAG. 9
Tweede Kamer
Geweigerde verbindendverklaring
van ondernemersovereenkomsten
Motie-v. d. Sluis met
4029 stemmen verworpen
Vergadering van. 19 Februari 1937
Pverzicht
Over de geweigerde verbindendverklaring
yan de ondernemersovereenkomst in het
bakkersbedrijf te Amsterdam en te Rotter
dam zijn de ministers Gelissen en Deckei's
geïnterpelleerd door de heeren Wendelaar
en Smeenk, terwijl laatstgenoemde boven
dien den minister van Handel aan den tand
yoelde in verband met zulk een weigering
yoor de baksteenindustrie.
Voor de bakkerij bleek het groot© strui
kelblok te zijn de uniforme minimumprijs,
•welke door de Bakkerijstichting was voor
gesteld.
De minister, mitsgaders al zijn adviseurs
de commissie ex art. 8 der Bedrijfsraden-
|wet inbegrepen zagen daarin een be
zwaar. Het oneconomische bedrijf zou er
dpor worden bevoordeeld en de vestiging
yan nieuwe randbedrijven zou er niet door
iworden tegengegaan en evenmin de ruime
credietverleening aan zich nieuw vestigen
den.
Daar dacht de Bakkerijstichting met Prof.
Gerbrandy aan het hoofd anders over.
De eene interpellant, de heer Smeenk,
bleek ten deze meer te staan aan de zijde van
hen, die de niet-goedgekeurde ondernemers
overeenkomst hadden voorgesteld en zou in
ieder geval een proef hebben gewild. Dan
had de ervaring kunnen bslissen. Op dit
zelfde standpunt stelde zich later de R.K.
heer v. d. Putt.
De minister, die zijn betoog met „spre
kende" grafieken illustreerde, vond meer
instemming bij den heer v. d. Tempel.
Daaruit valt af te leiden, dat de soc.-dem.
gelijk trouwens ook in de soc.-dem. pers
gebleken is v van verbindendverkla
ring der bakkersovereenkomst geen voor
standers zijn.
De cardinale kwestie bleef uit den aard
'der zaak in de Kamer onbeslist. Van R.K.
zijde volstond men met een betuiging van
instemming met de beschouwingen van den
heer Smeenk. Van het misbaar, dat van die
zijde aanvankelijk naar aanleiding van de
beslissing des ministers is geipaakt en
dat later luwde was in het Parlement
niets te bespeuren. Het is bij wat kranten
geschrijf gebleven. Blijkbaar is men later
tot het inzicht gekomen, dat de minister
niet zoo heel onsterk stond en de zaak in
jeder geval dubia vertoonde.
Anders stond het met een andere zijde
,Van deze kwestie, n.l. de op 15 Januari j.l.
afgekondigde afsluiting van de bakkers
bedrijven te Amsterdam en te Rotterdam
door invoering van een vergunningstelsel:
alleen wie als bakker door de Meelcentrale
toegelaten was tot het uitoefenen van het
bakkersbedrijf, kon meel en bloem ontvan
gen.
Dit besluit, dat gegrond wërd op de Land-
bouwcrisiswet, heeft echter in de Kamer
geen enkel verdediger gevonden en we moe
ten ook zeggen, dat de rede van minister
Deckers ter verdediging van dit K.B. weinig
sterk moest worden geacht. Wie er over
feprak, constateerde dit.
ONS FEUILLETON
iKorte inhoud voor nieuwe lezers
Met zijn jonge vrouw had Piet Bruining
rde groote hofstede „Nooit Volmaakt" be
trokken
't Was hard werken om t hoofd boven
Iwater te houden, maar de sterke boer vond
ïn harden arbeid zijn levenslust.
Toch werd hem al spoedig duidelijk, dat
'f onmogelijk was de groote geldelijke ver
plichtingen, die hij in jeugdige overmoed
op zich had genomen, te voldoen. Hij woon
de hier in een vreemde streek en had met
veel openlijke en bedekte tegenwerking
van de andere boeren te kampen.
Gijs, een jongere broer van Bruining w
'hij hem komen inwonen, maar het scheen
een noodlot op „Nooit volmaakt" te zijn, dat
de bewoners ieder hun eigen leven leven,
ver en ongezien van de anderen, al waren
Zij in elkanders nabijheid.
Dat Gijs een meisje had, wisten zijn broer
'cn diens vrouw niet; hij vertelde hun niet
waar hij elke week heenging.
Maar Gijs had dit meisje niet Hzf- Zijn
Onzuivere bedoelingen bluschten in haar
reine liefde, en hij verafschuwde zichzelf
om de slechtheid van zijn hart. Als hij aan
haar dacht hoorde hij het zelfverwijt. Meer
malen dacht hij er over haar alles te zeg
gen, maar als hij bij haar was, durfde hij
Vliet.
Maar eindelijk, na een ruzie met zijn
broer, waar hij koppig vandaan liep, vond
hij de moed om Katrien alleen te laten.
(Zie vervolg hieronder.)
interpellant Mr. Wendelaar beslpot
zijn interpellatie zelfs met het indienen van
motie om dit uit te spieken. Wat de
minister gedaan had, heette niet goed, maar
hij mocht wel een ander middel gebruiken
n zijn doel te bereiken. Welk werd niet
ïzegd.
Dat was een Ietwat vreemde figuur. De
heer de Geer wees daarop en adviseerde
den nietszeggenden staart van de motie weg
emen. Minister Deckers merkte toen
heel lakoniek op, dat wat er dan van de
motie overbleef, hem uit het debat voldoen
de bekend was. Er was geen aparte uit
spraak meer noodig om dat kenbaar te ma
ken. De motie was dus overbodig.
De heer Wendelaar toonde zich voor bei
de suggesties open en trok aan het eind
van de rit z'n motie in.
Nu de stecnen.
Het staat in de baksteenindustrie zoo, dat
:r een 300 fabrieken zijn met een over-
•apaciteit van ongeveer een derde. Onder
die bedrijven zijn er nogal wat van oneco
nomische inrichting. Toen is de idee van
ordening opgekomen en is men gaan wer
ken aan een ondernemersovereenkomst. De
oud-minister Stecnberghe werd de leider
in den betrokken Bond.
Deze, die als minister de wet op de on
dernemersovereenkomsten ingediend had
gevonden door zijn tijdelijken voorganger,
Dr. Colijn, had bij zijn aanvaarden van het
■oorzilterschap van den Baksteenbond de
meening geuit, dat voor het beoogde doel
overeenstemming moest worden verkregen
tusschen ondernemers, die minstens 75
der bedrijfscapaeiteit vertegenwoordigden.
Dat percentage was niet overdreven; in
België is het zelfs 90.
Toen het er echter op aankwam, was niet
neer dan 60 voor de overeenkomst te
inden, later zakte dit percentage nog in
tot 56.
Met zulk een percentage weigerde minis
ter Gelissen de verbindendverklaring, te
meer omdat omtrent de sanecring geen en
kele vaste richtlijn was getrokken, ondanks
's ministers aandringen daarop.
In vroeger periode was aan de Regeering
een bedrag van 12 miilioen gevraagd om
de bedrijven, die men op wilde heffen uit
te koopen. Daar kwam natuurlijk niets van.
Later dacht men aan een prijsverhooging
van de steen teneinde daaruit de overbodige
bedrijven schadeloos te stellen. Een con
creet plan was er echter niet, zelfs geen
aanwijzing omtrent de richting, waarin zou
worden gestuurd.
Dat was den minister, die bovendien min
stens een percentage van 65 vorderde, te
bar. Hij wenschte geen dictatuur van
groepje over een iets kleiner groepje pn
weigerde de overeenkomst, die hem wa
aangeboden, goed te keuren.
Men kan aan 's ministers arguments
kracht niet ontzeggen. Het baksteenbedrijf
is ziek en 't is dan tpc.h niet onredelijk, dat
een minister iets omtrent de voorgenomen
geneeswijze wil weten, alvorens aan een
ondernemersovereenkomst sanctie te geven.
Had het dan maar voor een jaar gedaan,
suggereerde de heer Smeenk en na hem de
heer v. d. Tempel; dan zou in dien tus-
schentijd verder kunnen zijn gepraat.
De minister bleef echter zijn standpunt
handhaven, al verklaarde hij zich te allen
tijde tot verder onderhandelen bereid. Een
percentage van 56 bleef hem echter toch te
gering. Het zedelijk gezag van Mr. Stcen-
berghe, die uit zuiver opportunistische over
wegingen was afgedaald van 75 op 56
sterkte daarbij zijn standpunt.
Ook hier kon de interpellatie geen posi
tieve resultaten brengen.
Intussc.hen hopen we wel, dat de gehou
den besprekingen, die na de voorafgegane
schriftelijke behandeling van beide kwes
tie^ niets nieuws meer brachten er toe zul
len leiden, dat partijen niet blijven mokken
maar alsnog zullen trachten elkaar te vin
den. Er staat iets op het spel en het is wel
de moeite waard om zich in te spannen
het doel, dat beiden willen, te bereiken.
Bij den aanvang der vergadering is de
motie v. d. Sluis om steun te geven aan dc
kippenhouders verworpen met 40 tegen 29
stemmen.
Het vertrouwen is uitgesproken, dat de
minister een weg zal vinden om de betrok
kenen tegemoet te komen.
Verslag
Aan dp on
v. d. SLUIS
Steun aan de pluimveehouderij
De heer DROESEN (r.k.) verklaart dat twee
der In de motie genoemde middelen van geen
beteekenls zijn. In het vertrouwen dat de mi
nister iets zal willen doen voor de betrokke
nen zooals h« ln uitzicht gesteld heeft
de sluiting van het bakkersbedrijf
te Amsterdam en te Rotterdam en die van den
heer SMEENK .(a.r.) betreffende de verbln-
baksteenindustrie
en ln de bakkersbedrijven 1
rh 11. nl. de
>geling.
niet. De
DE MINISTERS ANTWOORDEN
baksteenindustrie
it een groote wanverhouding tuss^hei
ctlecapacltelt en verbruiksbehoefte. D
overcapaciteit zal wel zoo ongeveer 30 pet. be
t bakkersbedrijf
en het niet voldoet
De broodprijs Is than
wel niet konden ultblij
veische kadetje heeft
dat ze or.sociaal klinkt
van het publiek moet I
moet ln dit opzicht aai
bedrijf, dat aan «He we
Bakkerswet wel eens o]
De broodverbruikers
gidstijden
moeilijkheden
211-1 van het
pathleks, om
deel
drijf?
De minister heeft door zijn
trent de aflevering van bloi
men in 't bezit- is van 'n verf
't belrijf eigenlijk afgesloter
sn. Is dat wel juli
van die heffing niet
saneertog van het be-
maatregellng om-
m -alleen wanneei
ls bakke:
oe ls dai
Mai
elscher
ardelijk -af.
ndbouwcrlsii
edrUfssluithiÉ
wet in behandeling
drijfssluitlng onvoor
EK?
ministei
lsters besluit op grond
3Wet blijven de beunhazer
g en frissche zaken kunn
Bovendien is oeze wet t
touw: de minister heeft h
den Middenstand. Dat is
zatte de heer Wendelai
amen in de volgende vra
•erlng i
iriR
ïigf.
Rott
DUIZENDEN
VROUWEN
die anders opzien tegen de
4 critieke dagen, vreezen ze
niet meer, dank zij
een plantaardig middel,
A/Ü uitwendig aan te wenden,
HELPT ONMIDDELLIJK 1 i 1
Origineele flac. 75 c. Procfflac. 15 c.
-> Bij Apotheken en Drogisterijen
Import: H. TEN HERKEL, Hilversum,
die U op verzoek gratis en franco
brochure over COS toezendt.
Laat Uw reis niet bederven;
neemt COS mee
(Adv.)
2. Ware:
rachtlgei
siding
dlei
trijs en door uit-
engevolge?
volledige afslul-
Regeering
ing van het bedrijf te
Ais*U'éiSar
ers te dienen het algemeen belang
dat zij
Interpellatle-Smeenk
De heer SMEENK (a.r.) betoogde dat m«
niet behoeft te wanhopen aan de toepassin
van de wet Cilin^-S^teenberghz ake^de e
onvervulbare elschen stelt.
Het bindend be.«
zouden geleidelijk worde
HU had di
"tfldeUke overee
i hebben Kunnen
de minister nadc
og van de industi
len afgewogen t«
Zou de productii
Urn 40 pet. ln d-
n de overeenkom
Naar de heer Sir
komst zou den prijs
verhoogen. Op dit punt
re inlichtingen, opdat h"
e en haar arbeiders kt
ren het verbrulkersb
prijs f 1 zün verhoogd
Baksteenindustrie w
>enk meent ls een be-
ïstigend antwoord op de vraag o
Ier een overwegend belang van he
jf gold niet per sé uit te sluitei
niet zoo Ineens uit te maken of h'
imeen belang door het besluit zot
;schaad.
it het bakkerijbedröf betreft, merkte di
opkoi
de z.g.
Wt
andbedrijven voor een belangrijk deel
en is aan het onvoldoende naleven v
■enwet en Arbeidswet
Het slUterssysteem heeft geleld tot 1 -
taan van over-capacitelt bU verschillende be-
behoorlijk ingei
ïrklng van de mlnim
rrend werkte deze
was laag. Aar
iet inzake den
LCllt, 1
i anderen kaï
3 ook hier geen verbindendverkla-
voor betrekkelijk korten töd kunnen
s hebben? Betreurd werd, dat dit
is geschied. De ervaring had dan
en leeren of de van de prijsregeling
:esde gevolgen zich zouden voordoen.
geforc
gesc'
emeen belang niet geschaa
in dit geval de wet buite
Den negental vragen werdi
ird worden en h
id. Betreurd we
■n toepassing
n de bakkerU-ov
heeft de minisl
irwijderen
ÏStig
i unifoi
óing-en.
Tegen e
had hu echter ove
twUfeld werd de saneerende
zulk een prUsregeling. Tege:
prUzen op zich zelf heeft de
inkele andere
De mlnii:
lum-prüsre
lec-I nlet^ee
icht i
iderlin;
3e voorstanders waren 149 ln
van de productie.
Het saneerende element on tb
bü de productieverdeeli
bedrü'
gesteld
wam omdat
neconomlsche
jconomlsche op één Itjn wer-
;n teveel fabrieken ln be-
gehouden.
■ld-e de minister snelle saneering
:elf e
plan
r zou drenge
leerlngsoveri
- goedkeurlr
te meerderh
heel klein,
erj wensche
-oorlooplge
enkel
HU i
>enkom:
;n. dal
t hebben onthouder
ie aangeboden ove
ductlereeht vast.
niet meer hebber
heeh-
I te bepalen,
meerderheid,
voldaan, dan
irblndcndver-
i Baksteerbond
irerkclUke
verhoogd.
Zou zijn schema
inkomst legde ook het
ti nieuwe fabriek zou
unnen vestigen. In het
beteekent niet, dat de Regeering geen or
dening wenscht. Het was de minister
president zelf, die deze wet onmiddel
lijk na het aftreden van minister Ver
schuur Indiende. De toepassing moet
IrUvlgheld ei
srootere. De 6
•ÏSTÏS .7,1
rie verwacht
de min
1 pet., die
De prüsfactoren zijn niet overal gelijk.
Fabrlcatiekosten loopen niet onbelangrUk
uiteen: vooral in de kleinere bakkerijen zijn
ze hoog. Met een grafiek licht de minister
dit toe. Van nog grooter beteekenls Is het
verschil ln distributiekosten; ook hier Il
lustreerde een grafiek het ministerieel be
toog. Deze verschillen er zün er van
100 pet verzetten zloh tegen een uni
forme mlnlmum-prUsregeling.
Hoe ontstaan
Het verschil
eHJkgeschakeld Alle
en „drempelprUs" var
De gelUke minimum
schillen?
bakkerü'en ls
door één ln
kkelüke
rkt niet
blüven er
lelecteerend. De
Een goede toepassing van de Vestiglngswe
zal het opkomen van nieuwe randbedrijven vol
doende kunnen verhinderen, meent de ministei
Toepassing Landbouwcrisiswet
MINISTER DECKERS beantwoordde de vra
gen 4 en 5 van den heer Wen«Ielaar.
De voorlocplge afsluiting der bedrijven t
Amsterdam en Rotterdam ls volkomen overeen
komstig de wet
Tarwemeel en tarwebloem ztJn crisispro
ducten. Het verwerken er van kan dus aan
voorwaarden worden gebonden, zulks ln 't
belang van den landbouw, die gebaat Is bU
een goede werking van het dlstrlbutle-
Indlen het groepsbelang der bakk
Replieken
De heer WENDELAAR (11b.)
betoog van minister Deckers r
dlseh ls het niet sterlc. Het ha
Landbouwcrisiswet voor de afsl
kersbedrUven ls onjuist. Voor
wot niet gemaakt. En prof.
rt ln. zijn brochure, dat de
dit doel ls di
kuni
Een motie werd Ingediend om de Kamer
doen uitspreken, dat de Regeering bü het Bs
kerübesluit een onjuist gebruik heeft gemat
van dc Landbouwcrisiswet en jvordt ultgem
bakste
moedelUk zou de baltsteenprUs met
per 1000 zün gestegen, indien de
mkomst was goedgekeurd.
de bakkerijovereenkomst
s de minister er op, dat deze overee
-of de prüzen, de slUterskwestie d
sing van de Warenwet en de Arb
de afschaffing van het cadeaustelse.
Wat Warenwet en Arbeidswet be'
reft
zUn reeds
.atre
De
o] ge
bak-
.levlng er
De bU overtreding op te leggen stra
zullen voldoende afschrikwekkend
De minister van Justitie zal daarbU
medewerking verleenen.
)e oneconomische vestigingen In h«
.ÏÏT"%«S£ ie
eten niet ln de mlddenstandsbedrUven aan
«inn Dat gebeurt echter heel vaak tenge-
an de gemakkelijke credietvoorwaarden
en-bouw en meellevorantles.
zUn teveel bakkers. Aantal lnw<
oodgebrulk zU:
5 per
lcker
RedelUke prüaverhooginge
frcerlnn niet. Km 1»
sproken van verlaging van
3 gedaald,
n verbiedt de Re-
t verband ook ge-
den meelprUs. Maar
end werken; daar-
aatregelen worden
„Wat moet
ieden Suikenlijder
weten
Suikerlijders, deze voor U belangrijke
brochure is gratis en franco verkrijgbaar
V. S. O., Ba listraat 32, DEN HAAG,
Telefoon 113668.
(Adv.)
dlgd dat besluit ln te trekken cn
.tregel, waartoe zU wel
iteen wordt eigenlük g<
ir van den clrlcel.
De heer SMEENK (a.r.) was niet tevreden
met het ontvangen antwoord
"De toestand ls thans chaotisch en daarom-
een overgangsperiode, noodig; waaf1» nlet
zware elschen moeten, worden gesteld
In de voorgelegde overeenkomst ontbrak h<
saneerende element niet geheel. Het verbod vi
vestiging er in i
De wet elscht
rder
vw Tcühnën zUn.
De minister wil zekerheid hebben voor -
blijvende saneering.
Bij meer zekerheid sohUnt echter een bev
dlgende solutie niet uitgesloten.
Wat de bakkers aai
regeling het groote
tlekosten loopen uite
slechts voor kort
Dde linlfori
itrulkelblok. Do c
in von f 1.70 tot
r de voorgelegde c
zich op f 1.80. dus
gezond bedrijf. De
0RP£
"Us
-gelükheid
ring moet er mee rekenen, dat dc
moet zün, dat de producen
heeft om te bestaan.
Gehoopt wordt, dat de Interpellatie er
zal bijdragen om het verkrUgen van ovei
St De "heer v. d^TEMPEL (sd.) ls van mee
dat ln de besproken bedrUven de goede or
nemingen zich niet kunnen handhaven.
We hebben hier te doen met ondernen
overeenkomsten.
Die zün wat anders dan ordening d.
het democratisch socialisme begeerd. Dat
WU voor alles een doelmatige, rationeele
organisatie der bedrijven.
Hier ging het vooral om saneering, produc
tie- en prijsregeling.
De heer v. d. Tempel kon niet zeggei
«Je belde ondernemersovereenkomsten
algemeen belang zUn.
Aan 's ministers argumenten voor de bakke-i
ls kracht niet te ontzeggen.
De afsluitingsmaatregel voor de bakkery li
niet fraai, maar nu deze er eenmaal ls. li
geen aanleiding om met zwaar geschut te g
ZONDAG 21 FEBRUARI
BLOEMENDAAL 245,9 M. Uitzending van
Geref. Kerkdiensten uit de Geref. Kerk.
Voorg. Ds. Joh. C. Brussaard.
10.00 v.m. Marcus 14 51 en 52.
5.00 n.m. Heidelbergsche Cat. Zondag 7.
De overige programma's van Zondag vindt
in het blad van Vrijdag
MAANDAG 22 FEBRUARI P
HILVERSUM I 1875 M. Algem. Programma,
verzorgd door de AVRO. 8.00 Gram.pL
10.00 Morgenwijding. 10.15 Gewijde mu-
zoek. 10.30 Lyra-Trio. 11.15 Gram.pl. 12.00
J. Cantors Ensemble en gram.pl. 1.45 Het
Omroeporkest m.m.v. solisten. 4.30 Disco
causerie. 5.30 Kovacs Lajos' orkest en
Gram.pl. 7.00 Piano-recital. 7.30 Causerie
over Suriname. 8.00 Berichten ANP. 8.10
Gram.pl. 8.30 Concertgebouw-orkest. 11.00
Berichten ANP. 11.30—12.00 Gram.pl.
HILVERSUM II 301 M. NCRV-Uitzending.
8.00 Schriftlezing, meditatie, gewijde
muziek (gr.pl.). 8.309.30 Gram.pl. 10.30
Morgendienst. 11.00 Chr. Lectuur. 11.30
Gram.pl. 12.00 Berichten. 12.15 Gram.pl.
12.30 Amsterd. Salon-orkest. 2.00 Voor de
scholen. 2.35 Gram.pl. 3.00 Keukenpraatje.
3.30—3.45 Gram.pl. 4.00 Bijbellezing. 5.00
Zang, fluit en piano. 6.30 Vragenuur. 7.00
Berichten. 7.15 Vragenuur. 7.45 Repor
tage. 8.00 Berichten ANP. 8.15 Orgelcon
cert. 9.00 Lijdensmeditatie. 9.30 Amhem-
sche orkestvereen., m.m.v. solist. (Om
10.00 Berichten ANP.). 11.0011.30 Gr.pl.
Hierna: Schriftlezing.
DROITWICH 1500 M. 11.05 Orgelspel. 12.45
BBC-orkest m.m.v. soliste. 1.352.20 Or
gelconcert. 3.20 Harp-Trio. 4.50 Piano
recital. 5.35 Mandolineorkest. 7.00 Komi
sche dialoog. 7.10 Orkest. 7.40 PinaosolL
7.55 Komische voordracht. 8.05 BBC-
orkest m.m.v. soliste. 8.20 „Making men",
causerie. 8.50 Cello en piano. 9.40 Buiten-
landsch overzicht. 9.55 Gevar. concert,
10.20 BBC-orkest m.m.v. soliste. 11.20
Declamatie. 11.35 Band.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Kamerorkest.
1.35 Zang. 1.50 Vervolg orkestconcert. 4.20
Orkestconcert. 6.05 Zang. 9.05 „Suicouf",
operette.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M. 12.50 Salon
orkest. 1.30 Omroeporkest. 5.20 Klein-
orkesit. 8.20 Omroeporkest en solisten.
484 M.: 12.50 Omroeporkest. 1.30 Salon
orkest. 8.20 Omxoepkleinorkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.30 Gev.
concert m.m.v. solisten. 10.2011.20 Gev#
programma.
nen afsluitingsmaatregel Is bedenkelUk. D»
nlmumprUzen voor brood behoeven niet on-
lelük hoog te worden.
5e heer DE GEER (c.h.) acht het betoog
i minister Deckers buitengewoon onbevredl-
ïd. De machtiging
ebruik,
laakt
het
doel
irdlgt hier niet het misbruik der wet.
De motie-Wendelaar vraagt een niet ge-
noemden maatregel. ZU had kunnen vol-
staan met te betreuren, dat de minister den i
gewraakten maatregel genomen heeft. I
MINISTER GELISSEN heeft ln principe geen
ezwaar tegen het behoefte-element; in de Mid-
enstandsvestlglngswet is slechts een spertüd
n unlfoi
onjuist
l kan
>stprüs
leve
tellen blUft i
had de minister alleen
villen weten waar de sprong heengaat. Dat
vilde men niet zeggen.
Geeft men de gevraagde zekerheid, dan
ls hü nog altüd bereid de overeenkomst j
ook al wordt zU met be- j
;oed 1
trekkelü'k niet groote meerderheid
vaard. De kielne meerderheid, die ei
was. beteekent de dictatuur van een k!
groep geïnteresseerden over een Iets
nere groep geïnteresseerden.
eft allei
lenkomsten
De bakke
lelijk I
maker
lechte outillage.
lende saneerende elements
neerlng was
>rschll-
1 duur-
Er worde naar een bevredigende oplossing
gestreefd.
De heer v. d. PUTT (r.k) sluit zich bU den
heer Smeenk aan. 's Ministers elschen waren
sing Is ln
n 's mil
heeft
MINISTER DECKERS verdedigt nogmi&aJa
len genomen afsluitingsmaatregel.
i de motie heeft hU
heer
De
i geen behoefte;
- wel ten aan-
opinie
:ien van de bespr
De heer WENDELAAR
De heer SMEENK ls door 's ministers m
numprüsregeling-argumenten nog niet o'
ulgd.
Tegen half acht wordt de vergadering
HOOFDSTUK VI
Aan de weg naar het dorp staat een grauw arbeiders
huisje. Een hooge heg en een rijtje vruchtboom en, verber
gen het achter hun dichte groen. Op een avond moet Piet
Bruining daar wezen.
Nadat hij in de brief van zijn broer gelezen had dat deze
hem met geen geld helpen kon, wist hij precies wat hem
te doen stond. Het land in het achtereind van de weg, dat
het verst van zijn woning afligt, zal hij verkoopen en tege
lijk inhuren voor de verdere zomermaanden. Tegen de
winter doet hij wat vee van de hand, zoodat hij met min
der veevoeder toe kan. Veel of weinig melken maakt nu
Riet zooveel meer uit. In de eerste plaats moet hij geld heb
ben om Leemans te betalen.
Aan wien kan hij beter verkoopen dan aan Dijkman? Het
land ligt midden tusschen diens landerijen; liet moet hem
.wat waard zijn ook dat stuk grond te bezitten. Bovendien
het is uitstekend land; er zijn veel zorg en kosten aan be
steed, heel wat mest is er uitgereden, en menig baaltje
kunstmest heeft de boer van „Nooit Volmaakt" er op uit
gestrooid. Maar er komt nu ook best hooi af, zwaar en vol.
Piet Bruining is op z'n qui-vive. Hij weet dat hij op moet
passen niet in de macht van Dijkman te vallen. Want wat
die in de greep van zijn beenige vingers heeft laat hij nooit los.
Gierige Jan is sluw, heel zijn wezen is geconcentreerd op
het vermeerderen van zijn bezit.
Als jonge boerenarbeider is hij met sparen begonnen; hij
heeft toen al zijn bijnaam gekregen. De boeren waar hij
diende haalden hun schouders over hem op, maar betaalden
toch het hooge loon dat hij vroeg, want hij werkte als een
paard: slapen en werken deed hij, een vrije avond of een
vrije Zondag verlangde hij niet. Een Zondagsch pak had
hij niet eens, in zijn blauwe kiel ging hij naar het dorp
om zijn spaargeld op de bank te brengen.
Later kreeg hij een erfenisje waarvan hij land kocht.
Door een zuinige levenswijs en gierige pachtberekening
vermeerderde hij zijn bezittingen. Voor al zijn geld kocht
hij land, en nog nooit had hij een strop gekocht, want hij
kende de grond, was geslepen en bezat koopmansgeest. Hij
wist precies hoever hij gaan kon. Reizen per spoor deed hij
met, alles ging te voet. Als hij naar de stad moest, vertrok
hij 's morgens vroeg en 's avonds laat kwam hij terug. Hij is
een taaie oude vrek, die zichzelf niet spaart. Wanneer er
geld in huis is slaapt hij 's nachts niet; in de angst dat het
hem ontstolen zal worden, blijft hij in een donkere kamer
op een stoel zitten, de wandelstok met ijzeren punt in dc
hand.
Naar dezen man is Piet Bruining nu op weg. Het is ver
met hem gekomen, dat beseft hij zelf heel goed.
Hij is daarstraks langs het land geloopen, dat hij nu ver
koopen gaat. Voor het laatst heeft hij er als eigenaar naar
kunnen kijken. Zoo rijk en welig lag het mooie hooge land
in de avondzon die het met een gouden glans bescheen, dat
er iets in zijn keel kwam, dat hij moeilijk kon wegslikken. Hij
dacht aan het geld dat hij ervoor betaald had, en de groote
bedragen, die hij voor verbetering van de grond had uitge
geven, aan alle moeite en al de zorgen die hij er aan be
steed had, en schatte de som die het nu zou opbrengen. Hij
zal er veel aan moeten laten zitten, 't Land is goedkoop ge
worden. En Dijkman is een vrek die geen cent meer uitgeeft
dan noodig is.
Nu fietst de boer langs de weg. In de verte, vlak onder
de horizont die in vuur staat van de dalende zon, ligt het
land. Zijn koeien die er grazen zijn kleine witte, zwarte en
bruine vlekjes. Hij voelt pijnlijk dat het een verraad is. nu hij
de grond onder hun hoeven verkoopen gaat. Maar het moet.
Leemans wil geld zien. De schuldenaar heeft de wenk van
den schuldeischer begrepen, en de boer van „Nooit Vol
maakt" duldt het niet door zoo'n hark van een meelboer, al
ls het dan Leemans met wien hij altijd heeft kunnen opschie
ten, om geld gemaand te worden. Vriendschap is een leugen,
denkt hij schamper. Zoolang zij aan je verdienen ben je de
mooie man, maar als zij denken dat hun geld gevaar gaat
loopen, draaien ze om, dan moet je maar probeeren het zelf
klaar te spelen. Andere boeren, lui als Van den Berg en
Maarten de Keizer, zal Leemans wel niet om geld durven
manen, want dan weet hij dat zooiets als een schandaal door
de boeren rondgefluisterd wordt. Maar hij, de vreemde, is
nu eenmaal de vogelvrije hier. hem durft Leemans te manen.
Als Piet het grauwe, weggescholen huisje bereikt, springt
hij van de fiets, loopt over het dunne houten bruggetje, en
morrelt aan de knop van de gesloten deur. Een oude vrouw,
met strakke haren onder de kanten muts opent de bovendeur
en staat in het donkere portaal voor hem.
„Fei, is de baas thuis?'' schreeuwt hij. Ze is stokdoof. Ze
kijkt hem met haar scherpe oogen aan, en keert zich zonder
antwoord te geven, om.
Even later komt van achter het huis het geklos-klos vatl
klompen, en het verschrompelde schrale figuurtje van Dijk*
man verschijnt om de hoek van het huis. Zijn kleine oogerS
zien Piet onderzoekend aan.
„Ik kom zaken met je doen, Dijkman", zegt Piet zoo rustig
mogelijk.
„Zoo", antwoordt de ander onverschillig, maar zijn oogeu
nemen den boer sluw loerend op. Hij opent de onderdeur*
trekt zijn klompen op het stoepje uit en gaat naar binnen.
Piet loopt mee.
In de kamer is het schemerig. De vrouw zet in het middeiï
een stoel voor den bezoeker klaar en deze neemt plaats.
Dijkman is in een hoek bij het raam gaan zitten, zoodat
alleen zijn gezicht als een gele vlek te zien is.
„Ik kom zaken met je doen, Dijkman," zegt de boer nog
eens, als het lang stil blijft.
Het gezicht knikt. Een oogenblik denkt Piet aan terug
gaan; hij voelt hier in deze kamer een onverzettelijkheid
tegenover zich, waarvoor hij machteloos is. Doet hij niet beter
door te trachten 't landa an een ander dan aan dezen stuggen
vrek te verkoopen? Doch bedenkend dat voor dezen man zijn
grond juist de meeste waarde moet hebben, verbijt hij zijn
onbehaaglijkheid, en vertelt dat hij land wil verkoopen.
vraagt wat Dijkman er voor biedt, en wacht het antwoord
waarmee de ander lang talmt, met onrust af
(Wordt vervolgd)
