TUcréme
een weldaad
voor Uv/ huid
MAANDAG 8 FEBRUARI 1937
DERDE BLAD PAG. 0
SANEERING IN DE
BAKSTEENINDUSTRIE
Odium der mislukking
afgewenteld op de Regeering
Het besluit van Minister Gelissen
De vereeniging tot behartiging van dc be
langen der Baksteenindustrie heeft een
communiqué gepubliceerd, gericht tegen
dat, hetwelk de Baksteenraad voor enkele
weken in het lioht gaf. In dit communiqué
wordt er op gewezen, dat hoon en verwijten
de Regeering in verschillende organen rijke
lijk ten deel vallen, nu Minister Gelissen
bindendverklaring van het project van den
Baksteenband van de hand heeft gewezen.
Echter geheel ten onrechte, zoo zegt het
communiqué:
„De regeering verdient juist van ieder
niet verpolitiekt vaderlander waardee
ring voor haar, op de bepalingen der
wet gegrond besluit en met name ook
den dank van alle oprechte voorstan
ders van ordening, omdat de wet op
de ondernemersovereenkomsten bij deze
eerste poging wordt toegepast, overeen
komstig de verplichtingen, die de regee
ring, bij monde van mr. M. P. L. Steen-
berghe, als minister, ondubbelzin
nig op zich had genomen.
Afgescheiden immers van de door minis
ter Gelissen, in zijn brief van 5 Januari zeer
-terecht opgegeven en op zichzelf reeds vol
a' doende reden voor afwijzing, n.l. dat
zekerheid omtrent de totstandkoming van
een werkelijk saneerende overeenkomst niet
aanwezig is moest verwerping ook ge
schieden, omdat het ingediende plan wijders
in geen enkel opzicht voldeed aan de be
palingen der wet, die voor bindendverkla
ring vragen:
a. dat de overeenkomst overwegende be-
teekenis voor de economische verhoudingen
in den betreffenden bedrijfstak heeft of heb
ben kan;
b. het algemeen belang de bindendverkla
ring „vereischt".
„Dat deze wettelijke eischen een onover-
komenlijke belemmering zouden zijn. zelfs
voor den meest ordeningslievenden minister,
is onzerzijds, zoo vervolgt het communiqué,
herhaaldelijk bewezen. Het zou, nu 42 pet.
der productiecapaciteit zich tegen het voor
stel uitsprak, een onmogelijkheid zijn op
een ook maar eenigermate bevredigende
wijze, te voldoen aan den eisoh, gesteld
artikel 9 der wet, dat den minister verplicht
de gronden mede te deelen, waarop iedere
bindendverklaring rust.
In het communiqué wordt verder betoogd
'dat „een natuurlijke saneering" geen nieuwe
loonsverlaging met zich zou hebben ge
bracht, terwijl ook het ontbreken van een
vestigingswet zooals mr. Steemberghe het
wil doen voorkomen geenszins het onover
komelijk bezwaar voor de totstandkoming
eener werkelijk saneerende regeling is ge-
Het communiqué besluit met de volgende
rake opmerking aan hèt adres der saneer
ders:
„De waarheid is eenvoudig deze, dat
rij er nooit in hebben mogen slagen iets
werkelijk goeds te voorschijn te brengen
en daarom thans trachten het odium
j der mislukking op de regee'ringaf te
I wentelen!"
ons zelf nog het best kunnen helpen
Ordening in ons bedrijf langs organisa
torische weg, zonder regeeringshulp, is
en blijft de juiste oplossing.
Eindelijk werd nog even gesproken
over de Vestigingswet welke, naar men
meent, voor Amsterdam en Rotterdam
is aangenomen, naar die toch (als men
de wedloop naar de andere plaatsen wil
voorkomen) voor het heele land van toe
passing moet worden gebracht,
In
Zoodra de nieuwe Vestigingswet door
de Eerste Kamer is aanvaard, heeft de
Minister, aan de .hand van de Wet, het
recht om zes maanden voor het inwer
king treden der wet, in bepaalde ge
meenten ook een spertijd in te voeren.
De vergadering droeg het Hoofdbestuur
op om spoedig maatregelen te treffen,
opdat deze Wet zoo spoedig mogc-
1 ij k voor ons bedrijf in werking kun
treden.
„Bakkerij -ordening
iangg organisatorische weg
w€L.
Wij hebben, tenzij het ons ontgaan is, in
e Chr. Bakkerspatroon niet vael
gevonden over de mislukte ordenings
pogingen in het broodibakkersbedrijf. Dit
viel ons eenigszins tegen. Heeft men mis
schien, evenals wij, nog al moeite om ten
definitief oordeel te vellen, omdat dc
materie ingewikkelder is dan menigeen
vermoedt?
Natuurlijk is men er wel mee bezig. Dat
blijkt uit het laatste nummer, waarin een
inzender o.m. het volgende schrijft:
„Er moet was gebeuren, om daardoor
ons bedrijf voor algeheele ondergang <e
behoeden." Nu dringt de vraag: hoe? Na
al hetgeen daarover is geschreven en
gesproken, blijkt mij dat ik vóór- en
tegenstanders zal ontmoeten. Edoch,
daar is het ook juist om begonnen. Door
uitwisseling van gedachten verkrijgt men
tenslotte een vaste lijn. De saneering (al
heeft ze ongetwijfeld goed preventief
werk verricht) is mislukt. De sanctie van
de regeering op de ondernemersover en-
komsten voor A'dam en R'dam zijn .mis
lukt. Nu is de vraag: moeten wij op de
ingeslagen weg voortgaan en nog anden
middelen beproeven om van regeerings-
wege een stimulans te krijgen? Ik zeg
neen. Dat is absoluut weggegooid geld.
En voor onze Hoofdbestuurders een bui
tengewoon groote arbeid, en tot dusver
zeer teleurstellend, 't Wil mij voorkomen
dat we in de gegeven omstandigheden
BETREURENSWAARDIGE
SCHEIDING
Conflict tusschen C.M.V.
en V.C.M.P.
Sedert de muiterij op de „Zeven Provin
ciën" zijn de Marinebonden aan banden
gelegd en de goeden werden met de kwa
den gestraft.
De Chr. Marine-organisatie moest geheel
gewijzigd worden; burgerlijke bestuurders
mochten niet meer voor de belangen der
mariniers opkomen en de nieuwe vereeni
ging kwam onder militair gezag te staan.
Om toch de geèstelijke belangen van het
Marine-personeel te kunnen behartigen,
werd de C.M.V. (de Chr. Marine Vereeni
ging) opgericht, die het Chr. Marine
blad uitgeeft.
Na veel overleg met den Minister, kwam
de samenwerking tot stand tusschen de
C.M.V. en de V.C.M.P. (Vereeniging .Chr.
Marine-Personeel
De eerste kwam voor de geestelijke ver
zorging der scheepsbevolking op, de laatste
voor de stoffelijke belangen, waarbij de lei
ders verantwoordelijk zijn aan het militair
gezag. Gevolg van deze samenwerking was
o.m. dat de V.C.M.P. de laatste pagina van
het Chr. Marineblad met „zakelijke"
mededeelingen en Vereenigingsnieuws vul-
Tot aan het eind van 1936 ging dat goed.
doch thans is er een zeer betreurenswaar
dige scheuring gekomen. Volgens de redac
tie van het orgaan en het bestuur va" A"
C.M.V. is deze scheuring een gevolg vai
feit, dat in het Chr. Marineblad critiek is
uitgeoefend op de Amusement savon-
d e n, zooals deze dooi' het hoofdbestuur van
de V.C.M.P. in Den Helder zijn georgani
seerd.
Tegen deze avonden is van verschil
lende zijden (Onze Banier, De Neder-
landsche Krijgsman, Kerkbode van de
Gereformeerde Kerk van Den Helder, e.a)
een waarschuwende vinger .opgeheven.
Ons afwijzend standpunt ten aanzien van
opzet en organisatie dezer avonden is
nog niet-gewijzigd. Vandaar dat Bar-
hertje woest hangen. "Want dat in de
weermacht behoefte bestond aan een
nieuw Christelijk blad, dat de VCMP nu
uitgeeft, is een stelling, welke wel nie
mand voor zijn rekening zal nemen
Waarbij men wel bedenke, dat de V.C.
M.P. in het Christelijk Marineblad juist
zooveel ruimte had als zij zelf wilde be
nutten, zooals ook vanzelf spreekt, aan
gezien zijzelf den kostprijs harer publi
caties betaalde.
Uit'dat laatste ziet men wat de directe ge
volgen zijn. De V.C.M.P. geeft zelf een blad
uit en de C.M.V. zit voor te hooge kosten.
Zij derft minstens 600,— aan inkomen en
de actie voor het geestelijk welzijn moet er
wel onder lijden Het Chr. Marineblad zal
voortaan dan ook om de drie weken ver
schijnen.
Wij kunnen ons van één zijde inge
licht en de amusementsavonden niet ken
nende eigenlijk geen partij stellen; hoe
wel wat Onze Banier van de Chr. On
derofficieren er tegen aanvoerde o.i. moei
lijk te weerleggen is maar hoe het zij:
deze scheuring had voorkomen
moeten worden.
Vooral op dit moeilijke terrein was een
heid van optreden vóór alles noodzakelijk.
En dan scheuring omeen amuse
mentsavond.
Wij hebben ons als Christenen daar diep
voor te schamen.
Is in deze kwestie de ernst betracht,
waarop gerekend mocht worden?
HET PALEIS SOESTDIJK
Hoe de indeeling
thans wordt
Vorstelijk paar zal niet vóór
April zijn intrek nemen
Naar wij vernemen zullen in het hoofd
gebouw van het paleis Soestdijk op de eer-
te etage een zestal vertrekken voor het
Prinselijk Paar worden ingericht, waarin
zij tijdens de verbouwing van het Anna
Puulowna-gedeelte verblijf zullen houden.
Deze kamers, te weten twee zitkamers,
twee slaapkamers, een badkamer en een
eetkamer, benevens de hal zullen van cen
trale verwarming worden voorzien. Voor
heen konden, slechts een zitkamer, een
laapkamer en de hall door middel van
roosters, waardoor heete lucht werd toege
voerd, verwarmd worden. Het hak- en
sloopwerk voor dezen aanleg is reeds in
vollen gang en opgedragen aan de firma
an Breukelen en Heuffels te Soest, De
ianleg van de centrale verwarming, ver
nieuwing van warm- en koudwaterleidingen
nbegrepen, is gegund aan de N.V. Maat
schappij tot Aanleg van Centrale Verwar
ming, Electrische en Sanitaire Installaties
v/h Slotboom en Zoon te 's-Gravenhagc;
elke hiervoor had ingeschreven voor
15000.—.
Deze aanleg moet uiterlijk 8 Maart gereed
zijn, zoodat, in verband met de verdere in
richting der vertrekken, als schoonmaken,
opnieuw leggen der kleeden enz., waarmede
ongeveer drie weken zullen verstrijken, de
komst van het Vorstelijk Paar niet vóór
April te verwachten isv
Na deze verbouwing zal met de groot,e
verbouwing van de toekomstige woning, het
Anna Paulowna-gedeelte, een aanvang wor
den gemaakt, waarvoor de aanbesteding in
de laatste week van Februari zal plaats
hebben-
Zooals bekend, is deze verbouwing een
onderdeel van het nationaal huldeblijk. De
indceling der vertrekken na de verbouwing
is in overleg met H. M. de Koningin en het
Vorstelijk Paar als volgt vastgesteld.
De indeeling der vertrekken
De tegenwoordige bibliotheek welke gele
gen is aan de achterzijde van het paleis er
uitziet op het schitterende park met vijver,
een schepping van den destijds zeei
roemden Haarlemschen kunstarchitect J. D.
Zochner, zal als werkkamer voor den Prins
worden ingericht. Onmiddellijk daaraan
grenzend komt de werkkamer van de Prin
ses. De bibliotheek zal naar een der ver
trekken aan de voorzijde worden overge
bracht. De zit- en eetkamer van het Vorste
lijk Paar zullen ook op het prachtige park
uitzien, evenals een tweetal zitkamers voor
dc hofdames. In het sous-terrain, waar de
keukenprinses Dirkje van Ree uit Katwijk
den scepter zal zwaaien, zullen de keuken
en de linnen- en glaskamer, alsmede de
wijnkelder worden ondergebracht. Deze ver
trekken bevinden zich thans nog in den
rechtervleugel.
Behalve de bibliotheek zal slechts nog
het slaapvertrek van het Prinselijk Paar op^
den straatweg AmersfoortAmsterdam uit
zien. Het slaapvertrek, alsmede twee badj
kamers en twee slaapvertrekken voor;
hofhouding komen op de eerste verdieping.
Al deze vertrekken zullen van centrale ver
warming worden voorzien.
Bij het zwembassin, achter in het park
zullen twaalf kleedkamertjes worden ge
bouwd. Behalve de beide hofdames, die in
hot paleis hun intrek zullen nemen, zal het
personeel, dat slechts uit tien personen zal
bestaan, uitwonend zijn. Twee lakeien en
twee chauffeurs hebben zich reeds met hun
gezinnen in de gemeente Soest gevestigd,
in verband met de mededeeling van H. M.
de Koningin, dat zij dicht in de nabijheid
van het paleis moeten wonen.
Ook de particuliere secretaris vai
Prins, jhr. ir. W. G. Roëll zal zich na zijn
huwelijk in deze gemeente vestigen.
Als diens toekomstige woning wordt ge
noemd de buitenplaats „Braamhage" te
Soestdijk. Evenwel konden wij hiervan geen
bevestiging krijgen.
De vliegtocht van Ir. de Kok
Ir. de Kok, directeur-generaal van
Koninklijke, is op zijn vliegtocht naar Ned.
Indië gisternamiddag in Boeshir geland.
De beleedigende prent in
„Het Volk"
Advocaat-generaal teekent cassatie aan
Naar wij vernemen heeft de advocaat-
generaal bij het gerechtshof te A m s t e
d a m, mr J. Versteeg, cassatie aangetee-
kond tegen het vrijsprekend arrest door
Hof gewezen in de strafzaak tegen d(
heer J. Ankersmit, hoofdredacteur van het
dagblad „Het Volk", die terecht heeft ge
staan wegens beleediging van het hoofd
van een bevrienden staat, in casu Hitier.
RUBRIEK
Een belangrijk
onderdeel van
het aan te leg
gen A'dam~~
Rijnkanaal vormt
de bouw van' de
sluis bij Wijk
bij Duurstede,
waarvoor reeds
een enorme hoe
veelheid werk
werd verzei. Een
doorkijkje in de
thans nog droog-
liggende sluis.
Autobotsing
op spoorwegovergang
Trein moest wachten
Op den spoorwegovergang te Soest-
duinen heeft Zaterdagnacht een botsing
tusschen twee luxe auto's plaats gevonden,
zonder echter persoonlijke ongelukken te
veroorzaken. Dit ongeluk was hieraan te
wijten, dat een der auto's, een taxi
Utrecht, verzuimde de andere auto voorrang
te verleencn om den overweg te passeeren.
met het gevolg, dat beide tegelijkertijd op
de spoorbaan aankwamen en een botsing
onvermijdelijk was. Beide auto's werden
zwaar beschadigd.
.Een en ander had tot gevolg, dat. de trein,
welke te kwart voor één passeert, op het
station Soestduinen moest worden opge
houden, tot de verniëldé wagens van de lijn
waren verwijderd, wat ongeveer twintig
minuten vertraging tengevolge had.
Jacht op een ladelichter
U - V .V V*
-Te Schiedam gegrepen
De Schiedamsche politie is er Zaterdag
middag na een achtervolging in geslaagd
een reeds lang gezochten ladelichter te ar
resteeren, n.l. den 37-jarigen koopman C.G.II.
Een automobilist had een dienstdoenden
agent van politie meegedeeld, dat zijn hulp
verd ingeroepen orn een dief aan te hou
den, die in de richting van den Singel ver
dwenen was. Bij achtervolging bleek ach
ter de school in de Cartesiusstraat een
volksoploop te zijn, waaruit de man, die
als de schuldige werd aangewezen, zich
snel verwijderde en het op een loopen zette.
In de Laurens Costerstraat wist de agent
hem te overmeesteren door hem zijn rijwiel
voor de boenen te werpen en hem te arres
teeren. Bij verhoor bleek, dat met de aan
houding van H. een goede vangst was ge
daan, daar hij in het Alg. Politieblad gesig
naleerd stond als gezocht door tien justitie-
en politieautoriteiten voor feiten van lade
lichting en gelddiefstallen, waarbij de bo
dragen varieerden van 10 tot 750 gulden
Het was de vijfde maal, dat H. te Schiedam
zijn kans schoon gezien had om de toon
banklade van een winkelier wat lichter te
maken, maar thans met een minder gun-
stigen afloop. Tevens wordt de aangehou
dene verdacht van eenige kerkdiefstallen,
waarnaar een nader onderzoek zal worden
ingesteld. De man is in het politiebureau
opgesloten.
Takel tegen het hoofd
Zaterdag heeft de 33-jarige H. F. wonende
te Gieten, bij het lossen van balen aard
appehneel uit het zeeschip „De Mudo" in
de Oosterhaven te Groningen, de haak
van een. takel tegen het achterhoofd gekrc
gen. De man viel bewusteloos neer en kreeg
een bloeduitstorting in de schedel. Het,
slachtoffer is naar 't Diaconessenziekcnhuis
vervoerd.
Oneerlijke practijken van
een reiziger
Firma voor 1100,— benadeeld
De Lekkerkerksche politie heeft een rei
ziger aangehouden, die bij een koek# en
banketfabriek te Lekkerkerk in dienst
was. De man heeft in anderhalf jaar tijd
zijn firma voor een bedrag van 1100,-
weten te benadeelen, door valsche kwitan
ties uit te schrijven en de echte als onbe
taald aan zijn patroon terug te geven.
De kruik gaat zoolang te water tot zij
breekt, dat gold ook hier. Dezer dagen kwa
men de vervalschingen aan het licht.
Verdacht van diefstal, valschheid ir
schrifte en verduistering in dienstbetrek
king is de man ter beschikking van de Jus
titie gesteld en naar het Huis van Bewa
ring te Rotterdam overgebracht.
Paard en wagen aangereden
Voerman zwaar gewond
Zaterdag is de 56-jarige gróêntenhande
laar J. v. R. uit Eist, die over den rijk:
weg ArnhemNijmegen met zijn kar e
paard huiswaarts keerde, onder E I d e
aangereden door een hem achterop rijden-
'e bus van de G.T.M. De man werd va
•agentje geslingerd en moest met
ernstige hersenschudding in levensgevaar
lijken toestand naar het gemeentezieken
huis te Arnhem worden overgebracht Het
paard werd licht gewond. De wagen
totaal vernield. De autobus bekwam
eens averij.
Veerdienst Enkhuizen-Stavoren
hervat
De veerdienst Enkhuizen-Stavorèn, welke
eenige dagen was gestremd, zal vanaf he
den weder normaal geschieden.
Neeltje Paters erfenis
Er zal een proefproces gevoerd worden
De erfgenamen van de Broeker millionaire
„Neeltje Parter" hebben te Amsterdam
hun eerste jaarvergadering gehouden.
Het voornaamste agendapunt werd ge
vormd door het bestuursvoorstel om een
proefproces aanhangig te maken od kosten
van de vereeniging, waartoe het batig saldo
van het eerste jaar (332,22) haar in staat
stelt. Het bestuur wilde een gerechtelijk on
derzoek instellen met een familie-tak of
bepaald lid. wiens afstamming volledig ver
kregen is. De vereeniging wordt, aldus het
voorstel, door dat lid schriftelijk gemachtigd
om het proces te voeren. Alle voordeden en
nadeelen daaruit voortvloeiende komen ten
nutte of ten laste van het algemeen belang.
Op deze wijze hoopt men zekerheid tp
krijgen of de eventueel nog niet uitgekeerde
nalaitenschap alsnog kan worden uitgekeerd,
indien de afstamming bewezen wordt. Met
succes meent men zoo te kunnen nagaan in
DINSDAG 9 FEBRUARI
HILVERSUM 1875 M. AVRO-Uitzending.
11.0011.30 v.m. en 6.307.00 RVU. 8 00
Gram.pl. 10.00 Morgenwijding. 10.15
Gram.pl. 10.30 Jetty Cantors Ensemble.
11.00 Lezing „Wij en onze zieken". 11.30
Ensemble J. Cantor. 12.30 Orgelspel. 1-00
Kovacs Lajos' orkest. 2.00 Het Omroep
orkest. 3.00 Knipcursus. 4.00 Pianorecital.
4.30 Kinderkoorzang. 5.00 Kinderhalfuur.
5.30 Het Omroeporkest. 6.30 Psychologi
sche causerie 7.00 Voor de kinderen. 7.30
Engelsche les. 8.00 Berichten ANP. 8.10
Bonte Dinsdagavondtrein. 9.30 Vocaal con
cert. 10.00 Gram.pl. 10.30 Schaakles. 11.00
Berichten ANP. 11.40—12.00 Gram.pl.
HILVERSUM H 301 M. KRO-Uitzending.
8.009.15 en 10.00 Gram.pl. 11.39 Godsd.
halfuur. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-
orkest en Gram.pl. 2.00 Vrouwenuur. 3.00
Modecursus. 4.05 Gram.pl. 4.10 Orgelcon
cert en Gram.pl. 5.20 Gram.pl. 5.45 Feii-
citatiebezoek. 6.00 De KRO-Melodisten en
solist. 6.40 Esperantie-cursus. 7.00 Berich
ten. 7.15 Economische causerie. 8.00 Be
richten ANP. 8.10 Vastenavondprogramma
mmv. KRO-orkesten en solisten. 10.30 Be
richten ANP. 10.40 Lilly Mathé en haar
orkest. 11.2012.00 Gram.pL
DROITWICH 1500 M. 11.20 Orgelspel. 12.10
Het BBC-orkest. 1.10 Orkest en solist.
4.40 Zigeuner-orkest. 5.35 Orkest. 6.45
BBC-orkest. 7.50 „A nation of shoppers",
discussie. 8.35 Revueprogramma. 10.00 Or
gelconcert. 11.35 Band.
RADIO PARIS 1648. 11.20 Symphoniecon-
cert. 1.35 Zang. 1.50 Vervolg concert. 6.05
Zang. 7.05 Zang. 9.05 Omroeporkest.
KEULEN 456 M. 5.50 Orkestconcert. 7.50
Amusements-orkest. 11.20 Orkestconcert.
12.35 Omroeporkest. 3.20 Omroeporkest.
5.20 Kamerorkest. 7.30—12.20 Carnavals
programma.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Klein-
orkest. 1.30 Salonorkest. 5.20 Omroep
orkest. 8.20 Symphonieorkest en soliste.
484 M.: 12.50 Salonorkest. 1.30 Klein-
orkest. 5.30 Orgelspel. 6.35 Reportage. 8.20
Kleinorkest. 9.35 Kleinorkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.30 Car-
narvaLsprogramma. 10.2011.20 Gevari
eerd programma.
welke handen het niet aan de rechthebben
den uitgedeelde millioenen bedrag w 1 i*
gekomen.
Het voorstel is met algemeene stemmen,
aanvaard.
Rozententoonstelling te Boskoop
De vereeniging „Nos Jungunt Rosae" heeft
het "plan om te Boskoop een 5-daagsche
rozententoqnstellng te houden en wel in de
latftetb helft va» Juli 1937. Dezer dagen werd
doop liet bestuur van „Nos Jungunt Rosae'*
met eenige Boskoopsche tuinbouworganisa
ties een bijeenkomst gehouden, waarbij
werd besloten de zaak onmiddellijk ter hand
te nemen Reeds werd een commissie be
noemd, die zich met de stichting van eeu
IVaarborgfonds zal belasten.
Het is zeer waarschijnlijk, dat deze rozen-»
tentoonstelling, waagvoor reeds eerder plan
nen bestonden, thans zal doorgaan.
EFFECTENFIRMA VOOR ƒ14.000
BENADEELD
Tegen bediende een jaar geëischt
de justitie. hoe\
d voor een bedrag van ongeveer 14.000.
tting bekende de jongeman volledig,
lefs hadden geen klacht Ingediend bij
s en korten tijd later trai
*n concurreerende effecten
geheel op de hoogte. Zij
jeger in dieast
echter een voo
ude klanten niet
Hij ging v
De benadeelde fir
»rd. zich niet aan c
ende ten slotte eer
:rklaarde.
kon koi
snhnndel
erd ingeslote
r hij het laats
elijk onder
pleitte clei
Vermaal. uit
-^^"'THollandscwe
Boerenleven
(L ^C^VERMEERL
(5
De beide mannen knikken. „Een bunder", zegt Van Gaan
deren „en best land", durft hij er resoluut bij te voegen als
Jan langs hen heen weer over het land kijkt.
Even kijkt deze hem met felle oogjes aan, zoodat hij weer
in zijn schulp kruipt, dan haalt hij de schouders op, mom
pelt iets in zichzelf, een verwensching, en keert zich ten slotte
zonder groeten om, strompelt moeilijk naar de weg terug.
De beide arbeiders blijven den voortsjokkenden oude na
kijken. En pas als hij weer over de weg voortsukkelt, vinden
zij woorden voor hun verbazing. f
„Wat spu dat moeten beteekenen?" vraagt Kobus de
Zeeuw. Zijn makker haalt de schouders op. „Weet ik het:
misschien wil hij 't land wel koopen", meent hij.
De Zeeuw kijkt peinzend voor zich. „De boer moet er
slecht voor zitten, heb ik gehoord," vertelt hij. Van Gaande
ren knikt: hij heeft het ook gehoord.
Maar als hij in de handen van gierige Jan valt, als hi) in
de macht komt van die wodceraar, dan loopt het verkeerd
met hem uit." De Zeeuw neemt bij de laatste woorden de rijf
die gevallen is, weer op en begint te werken. In de verte ziet
hij Bruining met de hooiwagen terugkomen om een nieuw
voer te halen.
„De boer is te verstandig om zich in de macht van die
vrek over te geven", meent Van Gaanderen die ook is gaan
werken. „En dan, als je verkoopt, wat hindert het dan aan
wie je verkoopt? Je zorgt maar dat je er niet te weinig voor
krijgt. En Jan Dijkman zal het het meest waard zijn, omdat
het land rondom al van hem is."
Jacobus de Zeeuw neemt een pluk hooi op de rijf en keert
hem langzaam om. „Maar dit is geen gewone verkooping, de
boer kan het land niet missen, hij moet het dus dadelijk weer
inhuren." „Ik heb het niet begrepen op zulk soort lui als
gierige Jan," vervolgt hij na een poosje zwijgend voortwerken.
„Het is als onkruid, en onkruid mot vertrapt worden."
„Onkruid vergaat niet," antwoordt de ander; maar filoso
fisch voegt hij er bij, terwijl hij even van zijn werk ophoudt,
„kan een mensch, al is hij nog zoo slecht, wel onkruid wezen?"
Kobus haalt de schouders op, maar hij zwijgt: hij herinnert
zich plotseling wat hij elke Zondag in de kerk hoort. Mot
dan zoo'n Van Gaanderen, zoo'n kroeglooper, je dat nog
leeren, beschuldigt hij zichzelf.
„Je hebt misschien wel gelijk," antwoordt hij, „maar dat
je op moet passen voor een man als gierige Jan Dijkman,
staat voor mij vast. Ik heb liever niet met hem te doen dan
wel. Moest je z'n stem maar eens hooren, en heb je zijn
oogen gezien? Zoo valsch en gluiperig als wat.
Van Gaanderen spreekt rijn makker niet tegen. Het is
beter niet met Dijkman te doen te hebben, dat weet ieder.
Maar zijn geld is tenslotte niet minder dan dat van een ander.
Hij zegt echter niets. De wagen van Bruining is al dichter
bij gekomen, en met den boer kun je alleen opschieten als hij
niet merkt dat je luiert. Zwijgend en vlijtig werken de beide
arbeiders voort.
De hooiwagen boldert over de weg. Piet Bruining en zijn
broer Gijs zitten op de bok. Ze schokken op de kar, die met
veerlooze wielen op en neer hotst, en schudden tegen elkan
der aan. De weg is slecht, met diepe wagensporen, nu mul
en vol kuilen, waarin de wielen telkens neerstooten.
Van de andere kant komt langzaam en waggelend een vol
geladen wagen aan: het hooi hangt in lange slierten van de
zijkanten neer. Het paard trekt stapvoets de kar tusschen de
beide rijen lage wilgen door, die aan weerskanten van de
weg staan. Hier en daar blijft een dot hooi in hun takken
hangen.
Tegen de gewoonte in rijdt de wagen voorbij een inrijdam
waar de weg breeder is en waar gemakkelijker gepasseerd
kan worden. Op de bok, voorovergebogen, de ellebogen op
de knieën, zit een dikke boer met rood hoofd, dat lijdzaam
op het schokken van de wagen meewiegelt. Lusteloos liggen
de leidsels in zijn handen.
,,'t Is Van den Berg", zegt Gijs, en kijkt zijn broer aan.
Deze zit naast hem met donkere, kwaaie oogen in zijn
beenige, gebruinde kop. Zijn kaken klemmen zwaar op el
kaar; er zijn harde dikten» onder zijn ooren. Hij antwoordt
niets, maar zijn handen omklemmen stijver de leidsels, en het
paard wordt onrustig, het beweegt de ooren en snuift.
De wagens komen steeds dichter bij elkaar, maar geen van
beiden denkt aan uitwijken. De ander is lucht voor hen. Pas
als ze bijna voor elkander staan haalt elk iets uit. Niet veel.
Een groot gedeelte van het overhangende hooi schuift over
Bruinings paard en wagen, zoodat de twee die op de bok
zitten, moeten bukken. Dan stooten de achterassen tegen
elkander, en met een schok staan de wagens stil.
De boeren hebben elkander in het voorbijgaan niet aange
keken. Nu springt Piet echter van de wagen en loopt achter
om naar Van den Berg. Die zit daar met zijn dikke lichaam
en nog rooder geworden hoofd op zijn bok onder het over
hangende hooi.
„Kun je niet uitkijken, driftkop!" roept hij tegen Bruining.
„houd die kuren maar voor je eigen soort!"
Piet is kwaad. Het bloed is uit zijn hoofd weggetrokken:
zijn mond vertrekt in een woeste grijns. En dan begint hij
den ander uit te schelden. Hij vloekt en balt zijn vuist naar den
dikken boer, die rustig op zijn plaats blijft zitten.
Gijs, die ook van de kar gesprongen is, loopt naar het
paard, en laat het een paar stappen terug doen. Dan rijdt hij
voorzichtig de wagen langs de andere.
Zijn broer staat nog te schelden en te vloeken. De woor
den komen hard en in dolle drift uit zijn mond geslagen. Hij
weet niet meer wat hij zegt, maar de woorden zijn lang, maan
den lang opgekropt, en springen nu vanzelf vrij.
Van den Berg grijnslacht. Als hij bemerkt dat zijn wagen
weer vrij is. klapt hij met de leidsels op de rug van het paard
en smekt met de tong langs het verhemelte. De ander staat
nog te schelden en zijn vuisten te ballen, als hij nog slechts
de weg-waggelende hooiwagen ziet.
,,'t Is tuig", zit Piet nog te foeteren als hij weer op zijn
kar zit. „Zij willen je niet zien. maar als ze de kans krijgen
zullen ze niet nalaten om je een hak te zetten."
„Ja." zegt Gijs. Hij heeft Van den Berg toch nog nooit
zoo gezien. De man deed wel altijd of ze niet bestonden^
maar hun opzettelijk iets in de weg leggen deed hij nooit.
(Wordt vervolgd) A
