KERK EN ZENDING
G.JINSDAG ip JAUNARI 1937
EERSTE BLAD PAG. 3
Ing
JJd. HERV. KERK
..Beroepen: Te Middelburg, C. Hooijkaas
TBrielle. Te Wijngaarden, cand. P. P.
Monster te Rotterdam.
IR. GEREF. KERK
Bedankt: Voor Noordeloos, M. Baan te
jnsburg.
JREF. KERKEN
Aangenomen: Naar Holten, J. W.
deagt te Ottoland
GEM.
er0epen: Te Paterson (V.S.), F. E.
:inga te Leeuwarden.
oplLPPREDIKER
J. D. Koers, die de benoeming
hulpprediker bij do Geref. Kerk van
(schedé (Evang.) heeft aanvaard,
ïdt de gelegenheid des Zondags de ker-
1 te dienen en zal gaarne terstond een
joep in overweging nemen. Zijn adres
ft voorloopig: van Panhuysstraat -48,
lordwijk aan Zee.
SCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
lergentheim.
baondag j.l. heeft de naar Zaandam ver-
ikende predikant der Ned. Herv. Kerk te
•gentheiin, Ds. J. Ch. Fritzsche, af-
eid genomen van zijn gemeente met een
•Utildika»ie over Efeze 3 li19. Op verzoek
Ds. Fritzsche werden geen toesnraken
aiden uit liturgische overwegingen. Er
een uitgebreide liturgie. Aanwezig wa-
id de burgemeester an Ambt-Hardenberg,
erdpollega's Hijmans (Nijverdal), v. d. Sluys
idemsvaart), Hoek (Hardenberg), War-
Its (Heemse), Jansen (Tubhergen), Theu-
kon»en (Lutten), v. d. Lee (de Krim), Kooi
arieainsbergen) en Valeton (Lemele).
';pC\ Helder
\ondagmorgen heeft cand. J. B. Os-
p zijn intrede gedaan als voorganger
de Evang. der Ned. Herv. Kerk in de
jlmstraat". De Voorzitter sprak in het
2jmn den heer Oskamp toe en wenschte
cor1 een zegenrijken arbeid. De heer
se zamp preekte daarna over Psalm 121:
krjijne hulp is van den Heere", waarbij hij
yral de nadruk er op legde, dat hij hoop-
;Q,dat God hem in zijn werk zou steunen.
1 voelt zich vooral ook tot de jongeren
Bijgetrokken, daar hij zelf het wereldsche
icn bij ervaring kent en daaruit door Gods
s jade is uitgerukt. Verder spreekt hij tot
en i Bestuur, den koster en den organist,
i CEt het staande zingen van Psalm 121 2
deze dienst besloten.
dth.
Irijdagavond j.l. deed cand. J. Laf eb er,
Gouda, zijn intrede als hulpprediker
1de Geref. Kerk te L o b i t h. In het vrien-
nieuwe kerkje, dat goed bezet was,
hij over: 1 Tim. 1 15. Na de predica-
'werd hij toegesproken door Ds. H. J.
,auff, van Westervoort, waarna de ge-
ïte hem toezong de zegenbede uit Ps. 134.
it adres van cand. Lafeber is voortaan:
n a 1 a a n 319, tuindorp, Ldbith. Eén
[dag in de maand houdt hij gelegenheid
kerken te dienen en hij blijft beroepbaar.
Post.
J. B o e r, die het beroep naar de Ger^f.
van Duisburg-Ruhrort aannam, heeft
lag afscheid genomen van zijn gemeen
Ten Post, sprekende over Num. 6 vers
Den scheidenden leeraar werd toe
igen Ps. 121 4. Toespraken hielden
jrling J. A. Kuis namens kerkeraad en
f Jjeente en Ds. J. H. S t o o 1, van GarreLs-
als consulent en namens de classis.
pujteenaar
?m7oensdag 10 Maart hoopt Ds. M. P.
j^ringa, van Moerdijk, zijn intrede te
p bij de Geref. Kerk van Wassenaar, na
v |dag 7 Maart bevestigd te zijn.
If;,! EN MEVR. VAN DOORN
laaitver Dr. S. L. van Doorn, van wien wij
nocangs uitgebreide gegevens betreffende
jeugdwerk voor de N.C.S.V. in Ned.-
n fië hebben overgebracht, lezen wij in de
cdedeelingen":
al (Bij het vertrek van Dr. en Mevr. van
OTn naar Nederland, voelen wij C.S.V.ers
behoefte, onzen dank te brengen
God, Die ons zoo gezegend heeft in
beide personen. Het is moeilijk, bij dit
werk dat in zijn geheelen omvang
ver^telijk werk is, een balans op te maken,
,ni fcr eenige dingen kunnen wij met zeker-
I aanstippen. Zij hebben fundamenteel
fpfik gedaan, en in alle stilte een monument
Injiouwd in de harten van de jeugd van
p landen. Zij hebben zich daar volledig
gegeven, met trouw en volharding aan
(UWhun opgelegde taak: zij hebben van het
dn af niet gepoogd, alleen in de breedte
1 fineten, maar vooral in de diepte te gra-
en kernen aangelegd, waaromheen het
en mede het C.S.V.-werk ge-
iwd is. Wij weten, dat dit werk alleen
eien kan, wanneer wij een levens- en
vormen.
De C.S.V. op Java is mede een vrucht
j hun rustloos pogen om het werk te con-
en te omlijnen, en eeh jonge loot
lig f den stam der Wereldfederatie".
gfJLEN JOH. N. JANSEN
ai Iver den onlangs te Heemstede overleden
-organist der Geref. Bloemgrachtkerk te
3Efsterdam, den heer Joh. N. Jansen,
BE?n wij ln „Organist en Eeredienst"
5nj waardeerend woord van Drs. Joh. Luij-
„aar Francken. Niet minder dan 55 jaren
MQ?e overledene °P zün post geweest. Op
dag, dat hij stierf, speelde hij nog in
I morgendienst te Heemstede.
Jok daar werd hij om zijn eenvoudig en
xikaal spel gewaardeerd.
laar voor wiehem langer kenden, is hij
1 altijd gebleven Jansen van de Bloem-
chtkerk.
'aar op dat oude mechanische instrument,
er de flikkerende gaspit, waar je door
.klein kiertje predikant en voorlezer kon
j en hooren, daar besteeg „de oude Jan-
1de hooge orgelbank, en daar nebben
gemeente en zijn vrienden hem gekend in
P1 kracht. Dan mochten we wel eens lachen
v de Bourdon, die pas geluid gaf als een
re meter hout was uitgetrokken, of om
L anebalken met de daktuin en de klap-
maar op dat orgel toonde Jansen
op zijn plaats. Heel wat jongeren heb-
daar naar hem geluisterd, en van hem
1.
wezen er vroeger reeds op dat hij,
geformeerd, en musicus van beroep, ge-
Ajd heeft in een periode waarin dat beroep
.lefenen beteekende het leiden van een
Jilijk en sober bestaan. We hebben hem
uover nooit hooren klagen: integendeel,
ïcli;We ons zi^n lange r€°hte gestalte voor
geest roepen, herinneren we ons .naast
n V trouw, zijn blijmoedigheid"
De Kerk en de Jeugd
„Hervormd Amsterdam" is op be
zoek geweest bij Ir. P. Telde r, een der lei
ders van de padvindersbeweging in ons land.
Hij deelde o.m. mede, dat tijdens de Wereld
jamboree die 31 Juli 1937 in ons land door
Lord Baden Powell geopend zal worden,
eiken morgen vóór de luide kreten, de juich
tonen en de commando's voor de demonstraties
klinken en eiken avond, als de rust weerkeert
tusschen de duinen en bosschen in, het plech
tig stil zal wezen in het kamp der jamboree.
Op Zondag 1 en 8 Augustus zullen er voor
allen Godsdienstoefeningen worden gehouden.
(Ty'dens de jamboree in Engeland kwamen de
aartsbisschop van Canterbury en kardinaal
Bourne, de leider van het roomsch-katholieke
jeugdwerk in Engeland, tezamen naar het
kamp toe en elk leidde een dienst naar de ritus
van zyn kerk.)
Drie en twintig duizend Nederlandsche jon
gens zijn aangesloten bij de padvindersbewe
ging, „een door en door religieuze beweging"
zooals de leider haar noemde toen men hem
de vraag gesteld had, of de kerk nog vat heeft
op de jeugd.
In dit verband zei Ir. Telder ook, dat de
jeugd over het algemeen los is van de kerk.
„Dit instituut spreekt niet meer tot haar, zij
voelt er bitter weinig voor. Zij vragen naar
God en Christus, zy vragen niet naar de kerk.
En mijns inziens wijt de kerk dit voor een
groot dael aan zichzelf. Ik weet zeer wel, dat
het niet overal zoo is. dat er predikanten en
kerkeraden zijn, die anders willen en ook an
ders doen. maar bestaat nog niet al te veel in
de Hervormde kerk een houding van afzijdig
heid, als het gaat om de jeugd? Zijn er niet
tal van kerkeraden, die rustig afwachten of de
jonge menschen komen, maar die hun geen
oogenblik een hand toesteken? En als dan de
jeugd niet komt, zijn zij verontwaardigd, wij
ten zij het de jonge menschen.
„De groote fout is. dat de kerk te weinig
doet voor de jongens en bovenal hen te weinig
laat doen. Er worden jeugddiensten gehou
den, dat is iets, maar het is ook niet meer dan
een begin. De jongens hebben een daden
drang in zich, dien de kerk zou moeten ge
bruiken. „Wij willen wat doen. geef ons de
kans".
„Het ideaal zou zijn, dat elke predikant in
zijn wijk één of meer padvinderstroepen op
richtte, dat hy ze inschakelde en dat hij de
jongens aan 't werk zette. Heusch, als de kerk
meer die practische zijde van het Christendom
wilde laten zien. als zij tot de jonge menschen
wilde komen ook in hun vereenigingsleven, dan
zou zij groote kansen hebben.
„Misschien zal het langzamerhand beter
worden; de jonge predikanten hebben in hun
studententijd vaak deelgenomen aan jeugd- en
kampwerk; zy weten, wat de jeugd vraagt en
kunnen aan hun verlangens dus misschien be
ter voldoen dan de ouderen, die de jonge men
schen nooit hebben meegemaakt in hun „derde
milieu".
Hoewel wy noch met sommige generali-
seerende beweringen van Ir. Telder, noch met
zyn recept geheel accoord gaan, scheen het
ons toch goed, deze ernstig bedoelde waar
schuwing door te geven.
DE KERK EN DE BAROMETER
De redenen, waarom N.N. ook bij slecht
weer ter kerk gaat, worden door H. B. aldus
omschreven:
le. In den Bijbel staat nergens, dat ik
alleen maar bij goed weer Gods Woord
moet gaan hooren;
2e. Ik reken er vast op, den prediker op
den kansel en den organist aan het orgel
en de ouderlingen in hun banken te zullen
vinden, en het zou me al zeer verwonderen
indien zij om het weer waren thuis geble-
3e. Blijf ik thuis, dan moedig ik anderen
aan ook thuis te blijven, en zoo ben ik mis
schien de schuld dat er voor die anderen een
zegen verloren gaat;
4e. Door de Week gaat zelfs bij noodweer
de handelaar naar de beurs en de koopman
naar zijn kantoor en voor zoover ik weet,
laat men zich ook niet door den regen te
genhouden van bal of komedie:
5e. God mocht mij eens iets te zeggen
hebben;
6e. Maar mijn voornaamste reden is deze,
dat ook de Heer tot een vaste gewoonte had
op den dag van den Sabbath op te gaan
naar de synagoge, en Hij liet zich zeker
daarvan niet door het weer terughouden.
OECUMENISCHE PRIJSVRAAG
De Internationale Oecumenische Jeugd
commissie heeft eenigen tijd geleden een
prijsvraag uitgeschreven waarvan het on
derwerp was: Christus en de Wereld-broe
derschap.
Deze commissie werd daartoe in staat ge
steld door een speciale schenking van
mevr. G. F. v. Loon uit Amerika.
De prijsvraag was verdeeld in twee klas
sen: juniores en seniores. Voor deze laat-
sten werd het onderwerp nader bepaald
door de vraag: wat moeten de Kerken in
het algemeen en mijn Kerk in het bijzonder
doen voor den wereldvrede?
In de Oec. Persdienst wordt thans een uit
spraak van de beoordeelingscommissie ge
publiceerd. Onder de prijswinnaars zijn elf
Nederlanders. De tweede prijs in de Junio-
res-afdeeling verkreeg H. v. d. Linde.
Eervolle vermeldingen Tini Bunt, Gerard'
Fafié, W. Leerink, D. Schokker, Willem
Stuart, Piet v. d. Vliet; in de afd. Seniores
kregen eervolle vermeldingen Leen van
Dalen, A. H. A. Goldberg en Pieter Molen
graaf.
INTERN. JODENZENDING
De commissie van den Internationalen
Zendingsraad voor Jodenzending (for Chris
tian approach to the Jews) vergadert van
28 Juni tot 2 Juli van dit jaar te Weenen.
Het agendum vermeldt als themata: „Anti
semitisme en de verantwoordelijkheid der
Kerk" en „Joden-Christendom en het pro
bleem van het cultureel pluralisme en van
de minderheden". Vooraitter is canon S.
Gould van de Anglicaansche kerk in Ca
nada, president van het Intern. Comité.
De groote conferentie van het Internatio
naal Joden-Christelijk Verbond zal in aan
sluiting aan de eerstgenoemde comité-zit
ting van 58 Juli a.s. te Boedapest plaats
vinden.
Verder kunnen we nog mededeelen, dat de
Roomsch Katholieke kerk in Mei a.s. te
Weenen een internationale conferentie voor
Jodcnzending hoopt te houden.
KORTE BERICHTEN
De Baptiste-gemeente te Foxhol
(Gr.) heeft zich afgescheiden van de Unie
van Baptiste-gemeenten. Ds. J. v. d.
Schors, Vrij Bapt. predikant te Gronin
gen (vroeger te Haarlem) zal nu te Foxhol
geregeld predikdiensten .onderhouden.
Er is groot verschil
op het gebied van Kerktelefoon-Installaties.
Verreweg het meerendeel van de in gebruik
zijnde oudere telefonen beantwoorden niet
aan het doel, daar zij gebrekkig werken en
hoogstens alleen de licht Slechthoorendcn
bereiken.
Informeert U eens naar de goede apparaten
bij het Centraal Tclcfoonbureau voor Kerken
tc Maassluis.
fA&r
Ds. Ph. PETER f
De predikant der Ned. Herv. Kerk van
Rijnsburg, van wiens overlijden wij gis
teren melding maakten, heeft in die gemeen
te een groote plaats ledig gelaten. Bijna 7
jaren heeft hij er gearbeid, hij had niet al
leen zijn gemeente lief, maar werd ook in
den Geref. en Chr. Geref. kring gewaar
deerd. Reeds in het vorige jaar had een
een hartkwaal hem in zijn werk belemmerd,
en ofschoon hy daarna weer vol lust aan
den arbeid toog, was de volle kracht ge
broken. Vlak vóór Kerstmis kwam een inzin
king, het preeken werd verboden. Zoo is het
gebleven en nog onverwacht is de algemeen
beminde leeraar Zondagmiddag van zijn
post afgelost.
Ds. Peter was voorzitter van de Herv.
School vereen iging, van de Classicale Zen
dingscommissie, eere-voorzitter van twee
Chr. Zangvereenigingen, van de Jongelings-
en Meisjesverg., voorzitter van de afdeeling
Chr. Nat. Werkmansbond en van het comité
voor de werkloozen. Werkend en helpend,
zoo heeft hij geleefd.
Donderdagmiddag te 2 uur zal men hem
ten grave dragen.
EMERITAAT Dr. G. VISSER
Dr. G. Visser, predikant bij de Ned. Herv.
Gem. te Assen, heeft tegen 1 Mei a.s. eer
vol emeritaat aangevraagd.
Dr. Visser werd 2 April 1873 geboren en in
1895 candidaat in Groningen, om 28 Febr.
1S97 het predikambt te aanvaarden te Kwa-
dijk Vandaar vertrok hij in 1899 naar NeeJe,
welke standplaats hij in 1901 met Tiel ver
wisselde. Sedert 9 Nov. 1902 dient hij de ge
meente van Assen, wier nestor hij is. Dr.
Visser is praetor van den ring Assen en
secr. van het Prov. Kerkbestuur van Drentte.
WEDUWEN- EN WEEZENBEURS
Donderdag 4 Febr. a.s. zal in het gebouw
van de Algemeenc Synode der Ned. Herv.
Kerk te 's-G raven ha ge een vergadering
worden gehouden van de Ned. Herv. Wedu
wen- en Weezenhulp-beurs ter behandeling
van een wijziging in art. 2 van het regle
ment van deze beurs waardoor het moge
lijk wordt voortaan alle emeritus gewor
den leden der hulpbeurs de bevoegdheid
tot het lidmaatschap te geven.
KERKORGEL
Te Heerhu go waard (N.H.) zal een
nieuw kerkorgel in de Ned. eHrv. Kerk
worden geplaatst.
NED. VEREEN. VOOR ISRAEL
De jaarlijksche algem. Vergadering der
Vereen. „Elim", zal op Donderdag 11 Fe
bruari des avonds te 7 ure gehouden wor
den, Tulpstraat 14, te Rotterdam.
VAN DEN ZENDINGSAKKER
Dr. R. Veen
Dr. R. Veen, missionair arts aan het Pe-
tronella Hospitaal is 20 Dec. in Holland aan
gekomen. Voorloopig is zijn adres: Ds. K>
Veen, St. Anna Parochie (Fr.).
Dr. en Mevr. Van AndelRutgers
Zooals men weet, hebben Dr. en Mevr.
van AndelRutgers de Geref. Kerk te Delft
aangeboden, om, ofschoon zij reeds in 1937
naar Holland zouden kunnen komen, nog tot
1940 te Solo te blijven.
Het Zendingsblad deelt thans mede, dat
de Kerkeraad van Delft op advies van de
Zendingsdeputaten met groote dankbaarheid
van dit bijzonder te waardeeren aanbod ge
bruik wenscht te maken.
Doordat Dr. H. A. van Andel met Mevr.
nog zoolang te Solo willen blijven zullen nu
voor hun vertrek vandaar, eerst Ds. van
Eik en Ds. Kuiper met verlof nog naar
Dr. J. H. Sillevis Smilt
Naar het voornemen is zal In November
as. Ds. J. H. Sillevis Smitt van S e m a -
rang met verlof naar Holland komen.
L. W. Korvinus
Cand. Korvinus, die is beroepen tot mis
sionair predikant voor Keboemen hoopt
19 Mei a.s. met zijn gezin te vertrekken naar
Java.
GEZANGEN EN DE CHR. GEREF. KERK
Ds. H. J a n s s e n, de leger- en vlootpredi-
kant in algemeenen dienst, schreef in het
Chr. Geref. Kerkblad van Den Haag het vol
gende over gezangen in de kerk. Na het eer
ste couplet van het Kerstlied „Daar is uit
's wereld duis'tre wolken" te hebben geci
teerd, zegt Ds. Janssen: „Zooals u weet, is dit
een gedeelte van Jesaja 60, zooals het door
Beets in dichtvorm gebracht werd, en het
hindert mij altijd dat wij dit op ons Kerst
feest niet mogen zingen. Wij zingen wel den
Lofzang van Zacharias, die ook door een
dichter op rijm werd gebracht, maar Jesaja
60 is verboden. Wij zingen wel den Lofzang
van Maria, maar de zang der Engelen in de
velden van Efratha is verboden. Dat is toch
niet juist. Ik ga geen pleidooi houden voor
aanvulling van den psalmbundel, noch voor
wat men noemt „invoeren van gezangen",
maar ik pleit wel hiervoor, dat er vrijheid
moet bestaan om op feestdagen gebruik te
mogen maken van berijmde Schriftgedeelten,
die daarop betrekking hebben. De kerk mag
toch heusch deze dingen wel eens overwe
gen of wij op onze Christelijke feestdagen
geen liederen mogen zingen uit den schat
der kerk. Kent u dat mooie boek van Ds.
Hasper? Wat een geweldig werk is dat ge
weest om zulk een bundel bijeen te brengen
en wat zouden wij daaruit een prachtbun-
deltje kunnen samenstellen voor onze Chris
telijke feestdagen. Misschien, dat het toch
zoover wel eens komt, dat wij ons Kerstfeest
kunnen openen met het: „Daar is uit 's we
relds duis'tre wolken".
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
FAKKELOPTOCHT F. Q. I.
Door bijzondere omstandigheden kan de
fakkeloptocht van „Fides Quaerit Intellec-
tum" te Kampen niet gehouden worden
op Woensdag a.s. maar is deze gesteld op
Donderdagavond.
CHR. GYMNASIA EN LYCEA
De Vereen, van Leeraren aan Chr. Gymn.
en Lycea hoopt haar volgende Jaarverga
dering te houden te Arnhem en wel Don
derdag vóór Paschen. Nu de Vereen, voor
Chr. M.O. ook dien dag te Arnhem verga
dert, hoopt de heer J. van Andel, Inspec
teur der Lycea, voor beide Vereenigingen
een spreekbeurt te vervullen en te behan
delen: „Naam en Wezen van het Chr. On
derwijs". Deae lezing is toegankelijk voor
alle belangstellenden in het Chr. M. en V.H.
onderwijs. De vergaderingen worden gehou
den in het „Christelijk Lyceum", óók de ge
meenschappelijke, waarbij Dr. R. Mulder,
van Leeuwarden, voorzitter der eerstgenoem
de Vereeniging, hoopt te presideeren.
ONDER WIJ SBEN OEMIN GEN
Apeldoorn. Chr. H.B.S. Tot leerares
Fransch: Mej. J. M. Reulmann, leerares
le Chr. H.B.S., Den Haag.
Drimmelen. Chr. School. Tot hoofd:
de heer S. Kuipers, onderw. Chr. School
te Nieuwendijk.
Goudriaan. Chr. School. Tot onderwij
zeres: Mej. P. Verhoef, kw. m. a. School-
Hajer te Delft.
Renswoude. Chr. School. Tot tfjdel.
onderwijzeres: Mej. den Die te Baarn.
Rotterdam. Kon. Wilhelm ina-kweek-
schbol. Tot leeraar in den zang: de heer P.
v. d. Kerkhof f, aldaar.
Drijvende school voor
schipperskinderen
De „Prins Bernhard" gereed
In September van het vorige jaar heeft
het Onderwijsfonds voor de Scheepvaart te
Ruhrort ten behoeve van het lager onder
wijs aan Nederlandsche schipperskinderen
twee scholen gesticht. De school voor R.K.
schipperskinderen werd ondergebracht in
de SL Nikolausburg, waar het onderwijs
fonds over geschikte lokalen kon beschik
ken. Voor het geven van lager onderwijs
aan de Protestantsche kinderen waren ech
ter geen goede lokalen beschikbaar, voor
loopig werd hierin voorzien door onderwijs
te doen geven in eenige daarvoor afgestane
lokalen in een Duitsche school.
Het Onderwijsfonds besloot toen voor deze
school een schip in te richten, dat met
medewerking van de Duitsche autoriteiten
op een gunstige plaats in de haven van
Ruhrort zou kunnen worden gelegd.
Dit schoolschip, de Oranje-Nassauschool
„Prins Bernhard" dat gebouwd werd bij de
firma van Andel en Veth, is thans gereed
gekomen. De school, gebouwd op een oude
bak, bestaat uit drie lokalen van normale
afmetingen en is geheel volgens de door de
wet gestelde eischen ingericht. Op de bak
is tevens een woning voor de concierge ge
bouwd. Bij de school behoort een motorboot
met een motor van 70 P.K., die dit vaar
tuig, dat dient om de kinderen van de
schepen naar de school te brengen en na
afloop der lessen weer bij de ouders aan
boord terug te brengen, een snelheid van
20 K.M. per uur geeft. De concierge der
school, een vroegere Rijnschipper, is tevens
kapitein op de motorboot.
Vóór het schoolschip uit Sliedrecht zou
vertrekken, hebben velen van de gelegen
heid gebruik gemaakt deze drijvende school
de eerste, welke in ons land gebouwd
werd te bezichtigen. Tot hen behoorden
de burgemeester van Sliedrecht, de heer ir.
H. Popping, de wethouder van onderwijs,
de heer L. van der Wiel, de gemeente
secretaris, de heer H. de Haas van Dors-
ser, leden van de commissie van toezicht
op de binnenvaartschool van het Onder
wijsfonds voor de Scheepvaart te Sliedrecht
en vele anderen.
De directeur van het Onderwijsfonds, de
heer G. de Jong, heeft de autoriteiten aan
boord ontvangen en rondgeleid. Burge
meester ir. Popping gaf zijn voldoening
over het tot standgekomen werk te kennen
en sprak de beste wenschen voor het werk
van het Onderwijsfonds uit.
De Oranje-Nassauschool „Prins Bern
hard" en dé daarbij behoorende motorboot,
eveneens „Prins Bernhard" geheeten, zul
len Woensdag te Rotterdam aankomen en
voor enkele dagen ligplaats nemen in de
Jachthaven.
Donderdagmiddag zullen verscheidene
autoriteiten en genoodigden de school be
zichtigen. In het'begin van de volgende
week zullen beide vaartuigen naar Ruhrort
worden gesleept.
Dr. R. N. DE HAAS f
In den ouderdom van 72 jaar is te Velp
overleden dr. R. N. de Haas, oud-leeraar aan
de Rijks H.B.S. te Wageningen.
CHR. SCHOOL TE ANGEREN
De Chr. school te Angeren bestaat 1 Maart
a.s. 50 jaar. Deze school werd door Ds. G.
D. Kruyf, den bekenden voorvechter van
het Protestantisme in de Over-Betuwe, een
maal geheel voor eigen rekening in 1887
begonnen. De school stond in deze streken
langen tijd alleen. Eerst in de jaren na 1920
zijn meerdere scholen in dezen hoek opge
richt. Het tegenwoordige hoofd, de heer P.
J. Voerman, is thans ongeveer 30 jaar
aan de school verbonden.
Academ. Examens. Groningen. Cand.
geneeskunde de heeren M. Stern, J. Wiers-
ma, J. Th. Bekkering.
..Machinisten. Den Haag. Dipl. B: M. J.
Brugman, Den Haag: W. F. H. van den
Hoek, Amsterdam; A. W. Möller, Rotterdam.
Theor. gedeelte van dipl. B: J. C. An-
driessen, Vlissingen; L. Koudstaal, Vlaardin-
gen; M. van Dijk, Vlissingen.
HET ONDERWIJS IN 1936
II*) (Slot)
Bij het overzien der gebeurtenissen op het
terrein van het Hooger Onderw ij s,
gaan onze gedachten uiteraard het eerst
uil. naar de stichtingen, welke den Christe-
lijken levenskring, elk op hare wijze, voor
van de mannen, die het geestelijke en
het cultureele leven hebben te leiden: de
Vrije Universiteit en de Theol. Scholen.
Wat de eerste betreft, vinden wij in het
begin van het afgesloten jaar de inaugu
ratie van Prof. Dr. D. Nauta, den opvolger
Prof. Dr. H. H. K u y p e r, die zijn taak
nog wel niet geheel heeft voltooid, doch
eerlang den welverdienden rusttijd hoopt
te vangen. Niet minder dan 70 theol.
candidaten \an de V.U. waren op het einde
1936 wachtende op de zoo begeerde
plaats hunner bestemming, een probleem,
waarmee de Geref. Kerken reeds eenige
jaren worstelen en waarbij het hulppredi
kerschap (waartoe enkele tientallen can
didaten geroepen werden) slechts een ver
schuiving der moeilijkheid is.
Uiteraard in mindere mate hebben ook de
candidaten der Theol. Hoogeschool
t° Kampen met het surplus te maken. Een
2ü-tal was eind 1936 nog in afwachting. In
de vacature-wijlen Prof. Hoekstra werd door
de Gen. Synode voorzien door de benoeming
van Dr. K. D ij k, die in het begin van dit
jaar zijn ambt aanvaarden zal, nog eenigen
tijd in Den Haag blijft wonen en bijna zijn
zilveren ambtsjubileum (23 Juni 1937) be
reikt heeft, als hij den pastoralen tegen den
professoralen toga verwisselt.
De actie voor een zesden hoog
leeraar te Kampen, ter Gen. Synode nog
niet beloond met een besluit tot benoeming,
werd in 1936 versterkt door een vorstelijke
gift van f 10.000.hetzelfde bedrag, waar
mee ook de kas van het hospitium der
Theol. School verrast werd.
In de studentenwereld had het gouden
jubileum der S.S.R. (Geref. Studenten
aan Openbare Universiteiten en Hooge-
scholen) van 10—13 Februari volle belang
stelling; een niet alledaagsch nummer op
het feestprogramma was daarbij een kruis-
gesprek tusschen de reünisten in ons land
en die in Ned.-Indië.
De Theol School der Chr. Geref.
Kerken te Apeldoorn zag een harer
hoogleeraren, Prof. G. Wisse, terugkeeren
naar de gemeentelijke praktijk (te Amster
dam). Haar candidaten behoefden niei lang
te wachten; binnen enkele maanden na
hun toelating tot den dienst des Woords
waren allen in 1936 reeds in hun eerste
gemeente. De yac.-Wisse wordt voorshands
niet vervuld; zijn vakken hebben de drie
andere hoogleeraren voor hun rekening
genomen.
Aan de Rijksuniversiteiten ont
vielen enkele bekende figuren; wij herinne
ren aan het overlijden van Prof. Bouman
(Utrecht), Prof. Krabbe (Leiden), Prof. van
Eerde (Amsterdam), Prof. Nijland (Utrecht),
terwijl tegen het einde van 1936 de toestand
van Prof. van Veldhuizen (Groningen) wel
zoodanig was, dat men ook zijn naam kon
inboeken op de lijst der verliezen van 1936:
reeds op den 5en dag van het nieuwe jaar
overleed hij.
Door de benoeming van Prof. Dr. Joh. de
Groot te Utrecht, en zijn vertrek uit Gro
ningen, is een der bezuinigingen toegepast,
welke de Minister t.o.v. de bezetting van
eenige faculteiten in portefeuille heeft. Zijn
benoeming viel samen met het aftreden van
Prof. Dr. A. Noordtzij, die de Universiteit
te Utrecht na een professoraat van 24 jaren
verliet, om in milder klimaat (Lausanne)
zijn leven en arbeid voort te zetten. Zijn
heengaan werd ook buiten den universitairen
kring betreurd, maar gezondheidsredenen
noopten tot het afleggen van de toga. Het
gouden jubileum van de S.S.R. viel samen
met het aftreden van Prof. Noordtzij als
voorzitter der Reünisten-organisatie, als hoe
danig hij haar van do oprichting af (1922)
had geleid.
In de opleiding voor predikanten der Luth.
Kerk zijn twee nieuwe hoogleeraren opgetre
den. Prof. Stegenga aanvaardde zijn
ambt aan het Luth. Seminarium te Amster
dam .-p 9 Juni als opvolger van Prof. Loos-
jes, en Prof. van Bemmel werd benoemd
tot opvolger van Prof. Pont voor den leer
stoel te Utrecht van het Herst. Ev. Luth.
Kerkgenootschap, welke functie hij 18 Ja
nuari van dit jaar aanvaardt.
De plaats van Prof. van Eerde in de kolo
niale wetenschappen aan de Amsterdamsche
Universiteit werd ingenomen door Prof.
Schrieke. Op 17 Febr. hield Prof. Geyl
zijn inaugureele rede als hoogleer aar in de
algemeene en de Nederl. geschiedenis van
den nieuwen tijd te Utrecht, waarmee de
door Prof. Kernkamp verlaten katheder weer
bezet was.
Groote voldoening gaf eind Januari de
stichting van een leerstoel in de Ned.
letteren en beschavingsgeschiedenis aan
de Sorbonne te Parijs, waar als eerste
docent benoemd werd Dr. J. L. W a 1 c h. De
Nederl. gezant te Parijs en de Parijsche Uni
versiteit hebben de vestiging van deze post
zeer bevorderd.
Niet minder verheugend was de toeken
ning van den Nobelprijs voor scheikunde
aan Prof. D e b y e te Berlijn, Nederlander
van geboorte, die door zijn studiën en onder-
zoekipgen op natuurkundig gebied interna
tionale vermaardheid bezit en thans werk
zaam is aan het Kaiser Wilhelm Institut für
Physik te Berlijn.
In 1936 zijn twee geleerden van wel zeer
uiteenloopende beteekenis overleden: Prof.
S n o u c k H u r g r o n j e en Dr. S t o e 11.
Met deze twee namen verbindt zich aanstonds
de herinnering aan Oostersche en Westersche
taalstudie. Snouck Hurgronje de man der
Arabische en Islamitische denkwereld, Stoett
de delver in de oude taalschatten van Neder
land.
Ook in den kring vanhet Midd. onder
wijs vielen bekende figuren weg, en evenals
in 1935, werden er weer plotseling of in de
volle kracht van het leven weggenomen. In
Groningen werd de leeraar Roosjen aor. zijn
gezin en arbeid ontrukt en in Harderwijk
was het Dr. Fokkinga, in wien het Chr. Ly
ceum zijn conrector verloor, beide op de mid
daghoogte des levens.
Korten tijd na zijn pensionneering over
leed Dr. G. H. Coops, inspecteur van het M.
O. en aan een nog verder verleden herinnert
ons de naam van den bekenden paedagoog
en schrijver J. Stamperius, die in Januari
stierf.
De kring van het Chr. Lager Onder-
w ij s werd getroffen door het heengaan van
het Utrechtsche schoolhoofd G. van Andel en
de Haagsche paedagoog J. Lens, beide een
beteekenisvolle plaats leeglatend; de laatste
vooral ook door zijn persarbeid. Dan nog
werd plotseling weggenomen de heer C. van
Dijl, een vooraanstaande figuur in de Am
sterdamsche Chr. schoolwereld, welke ook
door het terugtreden uit de activiteit van
den bekenden voortrekker A. J. Drewes
werd verzwakt. Eindelijk hebben wij te me-
moreeren het verlies, door het Chr. Buiten
gewoon Onderwijs geleden door het sterven
van het Rotterdamsche schoolhoofd J. de
Graaff, terwijl in November het Rotterdam
sche oud-hoofd J. M. Droogendijk, bekend
als schrijver van historische verhalen, over
leed.
Zoo eindigt de kroniek van 1936 met het
veelmalig herhaald memento mori, dat ook
over de schoolwereld, vaak treffend plotse
ling geklonken heeft. En langzamerhand laat
het levende geslacht van voortrekkers en
baanbrekers geheel den fakkel los, welken
de thans levende generatie steeds meer,
straks geheel voor haar rekening krijgt
en er is een jong-Nederland, dat bij dit, aan
het Licht ontstoken licht, zal worden opge
voed in de vreeze des Heeren, die het be
ginsel der wijsheid is. Geve God, dat in 1937
dat licht in ongedempte klaarheid over den
door allerlei dwaallicht beschenen onder-
wijsakker moge uitstralen.
I stond ons blad van Ï6 Januari jl.
Hoogste stand te Helsingfors 779.4.
Laagste stand te Isa fjord 727.3.
Stand vanmorgen halftwaalf 746.9.
WEERVERWACHTING
Matige tot zwakke, later wellicht toe
nemende Zuidwestelijke tot Zuidelijke of
Zuidoostelijke wind, gedeeltelijk bewolkt,
weinig of geen neerslag, aanvankelijk
kouder.
STORMWAARSCHUWINGSDIENST
Geseind 19 Januari aan de posten van
Hoek van Holland tot de Belgische grens:
„Stormsein neer"; en aan de posten van
Delfzijl tot Hoek van Holland: „Stormsein
neerhalen, blijft op uw hoede."
ALGEMEEN WEEROVERZICH7
In weerwil van de cycloonachtige secun
daire depressie, die in den nacht met Zuid
wester storm over de Noordzee trok. is de
hooge drukking in het Noordoosten nog toe
genomen, zoodat over Denemarken zeer
groote luchtdrukversc-hillen ontstonden met
zware Zuidooster storm.
Een daalgebied trekt nog over Frankrijk,
overigens nadert ver in het Zuidwesten een
nieuwe daling; de depressie bij IJsland neemt
in beteekenis af. In geheel Noord- en Oost-
Duitschland is de vorst streng geworden en
aan de grens tusschen dit vorstgebied en do
warmte in het Zuidwesten valt sneeuw.
Ook in het hooggebergte valt sneeuw bij
matige vorst. In Frankrijk valt van het
Kanaal tot de Alpen overal regen en is de
temperatuur vooral in het Zuidwesten ver
boven normaal. Op de Britsche eilanden
werd de wind zwak tot matig en klaart het
tijdelijk op. Scandinavië heeft Zuidooster
storm jn het Zuiden en kraohtige Zuidelijke
wind in het Noorden, de vorst bleef er ma
tig. maar heeft zich over geheel Zuid-Scau-
dinavië uitgebreid.
Indien de nieuwe daling, die in het Zuid
westen zichtbaar wordt, zich naar de Golf
van Biscaye verplaatst, zal de wind weer
naar Zuidoost loopen en kan de vorst dc
grens van ons land overschrijden.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 5.0 C.
20 JANUARI
Zonsopgang 8.00 uur, zonsondergang 4.23 uur
Maan op vm. 10.43 uur, onder nam. 1.24 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN LICHTEN
OP HEBBEN
20 JANUARI
Van 's avonds 4.53 uur tot 's morgens 7.27 uur
De Ume-collecten
De Tieke (Nüega) (Small)
Rlim
Pingjum
Rotterdam VIII (Tuindorp)
Poortvliet
Tholen
lekerke ('t Zand) (Z.)
Moerdijk
6Y.45
67.45
67.90
15.—
30.50
22.41
65.50
30.
18.96
15.40
60.
44.08
16.37
26.27
12.30
23.30
39.76
31.49
34.81
i 550 locale comlté's
ONZE NATIONALE
ZANGBUNDEL
KUN JE NOG ZINGENZING DAN MEEI
door J. VELDKAMP en K. DE BOER.
153 algemeene bekende school-volks-
liederen met pianobegeleidingen.
30ste druk. Prijs geb. 3 25, ingen. 2.50
In elke boek- en muziekwinkel verkrijgb.
P. NOORDHOFF N V.. GRONINGEN
(Adv.)
SCHAAKRUBRIEK
Oplossingen der diverse opgaven
I. De Oudejaars-opgaven.
a) Mat in 1 zet: Pg8—f6
b) Mat in 2 z.: 1. Tf3—f7 Tg6Xg7 2. Tf7xg7
mat, of, 1Tg6—f6 of een ander
veld op de 6de lijn, 2. Tf7f6 mat.
c) Mat in 3 zetten: 1. Tf8—f3 g4Xf3 2. g7—
g8D g5g4 3. Dg8d5 mat
d) Mat in 4 zetten: 1. Ph2—f3 g4Xf3 2.
Kf2xf3 g5—g4f 3. Kf3e4 Kh5—g5 4.
Tf8f5 mat
II. Enkele bijzondere opgaven (6 Januari)
a) Hoe kan dat? Wit speelt Lg2 en on
verschillig wat zwart antwoordt, steeds
kan wit op den tweeden zet zwart pat
zetten.
b) Hoe loopt dat af? (Zwart aan zet)
1Talxbit 2. KclXbl Ta8—alt
3. Kblxal Db4—a5t 4. Kal—bl Da5—a2f
5. Kbl—cl Da2—alt 6. Kcl—d2 DalXb2t
7. Kd2d3 Db2—c2f 8. Kd3—d4 Dc2—c4t
9. Kd4e5 Dc4—d5t 10. Ke5—f6 Dd5—f7t
II. Kf6—e5 Df7f5t 12. Ke5—d4 c6—c5t
13. Kd4c3 Df5—c2 mat!
c) Spitsroeden loopen.
1. Pd7t Kg7 2. Tf8 Kg6 3. Pe€t fXe6 4.
Df7t Kg5 5. Pe5 £Xe5 6. Le4 fxe4 7. Le3
fXe3 8. De7f Kg6 9. Kh2! h3 10. g3 h4 II.
g4 h5 12. g5 h6 13. Df6t Kh7 14. g6 mat!
III. Beproeft Uw slagvaardigheid
(11 Januari):
Opgave I a) Dg8Xa8 b) Da3xcl
Opgave II a) Pb3—d2 b) Dc3—c6
Opgave III a) Da7—a4 b) Df7—h5
