fCENTRALEN CONVENT A.R. PARTIJ
TDe Wieringermeerpolder
VRIJDAG 15 JANUARI 1937
DERDE BEAD PAG. 9
ij
^r. Colijn en Mr. de Wilde
^preken de vergadering ioe
G:
n „Ik blijf vóór alle dingen anti-
d revolutionair", zegt Dr. Colijn
g tb is ter werd te Utrecht het Centralen Con-
g'jiit der Anti-Rev. Bart ij gehouden.
Dit Centralcn Convent, dat, zooals be-
jnd kan zijn, alleen adviseerendc bevoegd-
heeft, is een vergadering van de af-
t. 3|vaardigden van de provinciale comité's,
iroej Kamer- en Statencentrales van de A.R.
n. irtij met het Centraal Comité, dat deze
12irgadering consulteert voor het vaststellen
l 5(un de voorstellen aan de Deputatenverga-
>rk«FnB welke> als vergadering van de af-
,0 /vaardigden der kiesvereenigingen, uit-
ndelijk de beslissingen over de zaken der
„nirtij neemt.
Voor dit Centralen Convent bestond een
F°®bote belangstelling. De groote standzaal
5 .n het Jaarsbeursgebouw was geheel ge-
lid. Ook de prominente figuren der A.R.
irtij behoorden tot de aanwezigen.
Dr H. C o 1 ij n en mr J. A. d e W i 1 d e
ter vergadering en hadden, op uit-
PRpodiging van den tijdelijk-voorzitter van 't
Comité, den heer J. Schouten,
10 3' plaatsen aan zijn rechterhand ingenomen,
-npiirder werden opgemerkt 't Eerste Kamer-
centf. )hr mr H. A. M. van Asch van
n?ij c k; de Tweede Kamerleden J. J. C. v a n
k. generaal L. F. D u y m a e r v. T w i s t,
Z ij 1 s t r a C. Smecnk. mr T. A. van
"Aken. Ctir. v. d. Heuvel, H. Amc-
o Ti k, P. W i e 1 i n g a, mr. G. v. B are n,
«f. P. A. Schwartz,
roep,
Rad^a de opening van de vergadering met
t entnerizang van Psalm 17 3, voorlezing van
10 \Cas 1235—48 (de gelijkenis van den
un-hakzamen dienstknecht) en gebed, sprak
CRY voorzitter de heer J- Schouten, een
KR(»rd van welkom, in het bijzonder tot de
q o(j)de ministers,
use^prak.
rkes
Isd i
wie hij vooral dr Colijn
ld t#de J. Schouten
atol
L. 4.pet is voor ons een voorrecht, aldus spr.,
(ft bij de leiding van 's lands zaken een
eer belangrijke taak is gegeven aan Dr
en mr de Wilde en het is een reden
groote verheugenis, dat l>eidcn in het
htejddcn dezer vergadering willen zijn. Met
9 oolrekkin& merkte spr. onmid-
j^aaillijk op. dat het niet zeker was, dat deze
Ajqji geheele vergadering zou kunnen bij
jnen daar zijn oudste zoon dezelfde dag
r vliegtuig in het vaderland zou arrivee-
kestjj en deze vergadering zeker niet het groot
conflicten, waarvoor Dr Colijn rcgel-
jitig staat, zou willen vermeerderen, door
6.50 wenschen, dat de spanning tusschen zijn
Detderhart en leldershart ten gunste van het
50 Ejtste zou worden beslist (applaus).
Spr. wilde een woord van geluk
wensen spreken tot Dr Colijn voor de
hooge zeldzame onderscheiding, welke
deze ontving in zijn benoeming in het
Grootkruis van de Orde van den Neder-
landschen Leeuw.
Spr. weet, dat Dr Colijn van zijn vele
onderscheidingen tot dusver bijzonder
waardeerde de Militaire Willemsorde en
de eerosabcl, die hij ontving voor zijn
gewichtige diensten den lande als mili
tair bewezen hij gelooft echter te mogen
zeggen, dat daar nu een eereteeken is
bij gekomen, dat zeker door Dr Colijn op
dezelfde hoogte zal worden gesohat, om
dat gebleken is, dat niet alleen een groot
deel van ons volk, doch zeer'in het bij
zonder ook H.M. de Koningin, er blijk
van gegeven heeft op hoe hooge prijs
Zij de arbeid van Dr Colijn stelt en
welke groote waarde Zij hecht aan de
arbeid van Dr Colijn als leider van de
regeeringspolitiek der laatste jaren.
Wij hebben ons allen daarover verheugd
en in ons hart was het zoo, of wij zelf een
stukje van het lint kregen (gelach). Plichts
getrouwe dienst voor het vaderland, ge
hoorzaamheid, volle overgave in dienst der
Kroon, dat is het wat Dr Colijn ons altijd,
maar zeer in bijzonder in de laatste jaren
heeft geleerd. God geve, dat wij dit voor
beeld verstaan en bereid zijn om naar dit
voorbeeld te leven.
Wij danken Dr Colijn, maar dat heeft zoo
weinig befceekenis, als dit niet de vrucht is
van dank aan Hem, Die Dr Colijn gegeven
heeft, wat noodig was voor zijn arbeid. Het
geloof, dat God naarmate Hij ons meer toe-
betrouwt, meer van ons zal vragen, was de
sterkte en de kracht van Dr Colijn
Wij danken God, en wij bidden, dat Hij
ons allen, de beide Ministers in het bijzon
der, geve wat noodig is, om getrouw aan
Hem, aan onze Koningin, aan het vader
land, al datgene te doen, wat noodig is voor
heil van volk en land.
Verschillende partijen, aldus richtte spr.
zich nog nader tot de vergadering, zijn
jaloersch op ons dat Dr Colijn een der
onaen is, zelfs zoo, dat er zijn, die pogen
hem los te maken van onze partij. Hij
wenscht dat niet. Hij wil slechts dienaar
des vaderlands zijn on grond van het A.R.
beginsel. Als men hem maakt tot een matio-
nale figuur, zegt hij: ik ben beschikbaar,
maar op de grondslag van het A.R. beginsel
Spr. waarschuwt om voorzichtig te zijn,
zelf geen moeite te maken en in de propa
ganda geen vleesch tot onzen arm te stel
len. Vergeet niet, dat ook op de huidige
dag in het leven Satan rondgaat als een
brieschende leeuw zoekende wien hij zou
kunnen verslinden. Wij mogen in de pro
paganda geen oogenblik de nationale figuur
Colijn losmaken van de Calvinistische, de
A.R. figuur Colijn (applaus).
Can did aaistelling
Hierna werd een aanvang gemaakt met
de afhandeling der huishoudelijke agenda.
Aan de orde was allereerst het voorstel
Candidaatstelling 1937. f
De Kieren Hoekstra (Den Haag),
Heemskerk (Middelburg), Lubbert.s
(Winschoten)De Kwaadsteniet (Rot
terdam), 01 den huis (Bierum), War
me ls (Hoogeveen). v. Tuin (Dokkum) en
Zuidema (Goes) namen aan de discussie
deel.
Na beantwoording door den Voorzit
ter ging de vergadering unaniem accoord
miet het voorstcl-Candidaatstelling. Ook het
desbetreffende reglement werd zonder be
spreking vastgesteld.
Dr. Colijn spreekt
Aan het einde der morgenvergadering
richtte Dr Cclijn een kort woord tot de
vergadering. Hij verklaarde daarbij niet te
zullen spreken over iets, dat met de agenda
voor doze vergadering verband hield, om
dat hij dan buiten zijn competentie zou
gaan.
Spr. moest echter wel enkele woorden
zegden aan den tijdelijken voorzitter van
het C.C. In de eerste plaats om dezen te
danken voorde vriendelijke woorden,welke
hi] tot spr. richtte en die spreker zeer bij
zonder op prijs gesteld heeft.
Toen spr. bijna vier jaar geloden het
voorzitterschap van het C. C. moest neer
leggen, omdat hij tot Minister der Kroon
geroepen werd en Minister de Wilde, de
tweede voorzitter van het C. C, in de
zelfde omstandigheden verkeerde, is de
leiding van de Partij in het land en van
het C. C. in hot bijzonder overgegaan
op den heer Schouten. Er is niemand
geweest, die eraan twijfelde of deze de
aangewezen man was. Bleef tenslotte de
vraag hoe het oordeel zou zijn, wanneer
de heer Schouten gedurende vier jaar
de leiding had gehad.
Nu gelooft spr., al heeft hij het niot
zoo van nabij kunnen volgen als velen
der aanwezigen, dat hij dit kan zeggen,
dat dc Partij er gelukkig mee is ge
weest, dat zij voor de leiding èn van
het C. C. èn van de Partij in het land
èn van de fractie in de Kamer, den heer
Schouten heeft gehad.
Het is een groot voorrecht voor een poli
tieke partij als er altijd menschen gereed
staan om de leiding over te nemen als zij
;n i>n overzicht van de JaarbeurS'Zaal tijdens de vergadering van het Centralen Convent.
die de leiding hebben, die moeten overgeven.
Het menschelijk leven is broos; ook de
sterkste kan vallen. En dan te beschikken
mannen, die als vanzelf aangewezen
zijn en in staat blijken om de leiding over
te nomen, dat is een voorrecht, waarvoor
we God moeten danken. En dan nog iets.
Het is wel geblpkeri, dat een groot voor
deel is, dat de leiding der Partij in het
land voortkomt uit de vertegenwoordiging
de Kamer. Het is noodig. bij de samen
stelling der candidatcnlijst ook daarop het
oog te houden
Een enkel woord wilde spr. zeggen met
het oog op de komende verkiezingen.
Wij weten allen, dat in 1933 een zeker
aantal menschen in den lande gestemd heb
ben op den A.R. lijstaanvoerder om zeer
bijzondere redenen, welke wellicht verband
hielden met de voorvallen, die kort tevoren
bij de marine in Indië plaatsgehad hadden.
Zij stemden op spr. in de verwachting, een
verwachting die zeker al dadelijk be
schaamd moest worden, dat spr. zou zijn
een man, die bulderend het land zou door-
gaan en elke vijf minuten met de vuist op
tafel zou slaan (gelach). Dat was het beeld
van den „sterken man"u dat zij zich ge
vormd hadden.
Aan de avond van de verkiezingen heeft
>r. in Amsterdam dit gezegd: Erkennende
dat het noodig is, dat het regeeringsgezag
zioh krachtig doet voelen, blijf ik voor
alle .dingen Anti-Revolutionair
Niet alleen voor eigen innerlijke diepste
levensovertuiging, maar ook omgezet op het
terrein van de staatkundige practijk. Dat
brengt mee. dat de rechte verhouding ge
vonden moet worden tusschen gezag en
vrijheid. Het is een A.R. beginsel, dat het
volk gelegenheid moet hebben en houden
om voor zijn rechten bij de Overheid op te
komen.
In dien zin heeft spr. daarbij vooral- ook
gesteund door den Minister van Binnen
landsche Zaken, getracht het gezag hoog te
houden, zonder tekort te doen aan het recht
van het volk.
Te roemen past spr. niet. Maar dit mag
hij toch wel zeggen, dat, als we om ons
heen zjen en letten op andere landen het
woord juist is, dat een Engelsch journalist
onlangs neerschreef, nadat hij een maan
denlang bezoek had gebracht aan alle
landen van Europa, dat Nederland een
paradijs is van rust en orde, en dat ondanks
de vele moeilijkheden en zorgen, waaronder
ook ons volk en onze Regeering gebukt
gaan.
We zijn voor vier jaar de verkiezingen in
gegaan met het door verschillende bladen
zoo genoemde vierhoeksprogram.Met
betrekking tot die vier punten, waarvoor
de A.R Partij bij haar politieke gedragingen
zoowel in de Regeering als in de Kamer de
verantwoordelijkheid aanvaardt, is niet
alles even goed gegaan als wij wel gehoopt
hadden.
Met name ten opzichte van de zorg voor
de financiën die een onmisbare grond
slag zijn voor een behoorlijk staatkundig
beleid, zijn wij er. niet ten volle in geslaagd
te bereiken, wat voorgesteld was.
Gelukkig heeft de A.R. Partij in 1933
geen beloften gedaan. Wij hebben niet.
gezegd', we zullen dit of dat bereiken. Wel.
dat we óns best zouden doen om te bereiken
wat voorgesteld was.
Intusschen zijn de moeilijkheden sinds 't
optreden van het kabinet met den dag
grooter geworden, wat hoofdzakelijk een
gevolg was van de waanzinnige economi
sche politiek, welke de landen der wereld
voerden. Wanneer we terugzien over de
afgeloopen periode, dan moeten we dit zeg
gen, dat de A.R. Partij in het land, indien
ooit, dan toch zeer zelden, een positie heeft
ingenomen, waarbij haar politiek zoo alge-
meene waardeering in 's lands belang ge
vonden heeft als op dit oogenblik.
De A.R. fractie in de Kamer heeft gestaan
als een rotsblok en heeft daardoor in het
geheele land en op het geheele volk een in
vloed gekregen die niet in cijfers te waar-
deeren is, maar waardoor de zedelijke
kracht van het A.R. beginsel veel dieper is
doorgedrongen dan uit de stemmencijfers
is op te maken.
Voor de verkiezingsactie, waaraan spr.
zelf eerst zal knnnen deelnemen, als hij
candidaat is, wil spr. deze raad geven, dat
we voor de volgende verkiezing het stand-
pnnt moeten blijven innemen, waarvan zoo
veel zedelijke kracht is uitgegaan, namelijk,
Aan de bestuurstafel van 't Centralen Convent. V.l.n.r. de heereri Mr. J. A. de
Wilde; Dr. H. Colijn; J. Schouten; R. A. den Ouden; L. F. Duymaer van Twist;
Mr. H. Bijleveld.
dat we met beide voeten blijven staan op
den bodem der werkelijkheid.
Spr. zou wel willen waarschuwen: om
niet met wenschen naar voren te komen,
waarvan niet met volkomen zekerheid ge
zegd kan worden, dat ze voor inwilliging
in aanmerking komen.
Wie ook aan het bewind zal komen, komt
voor de noodzakelijkheid te staan eenerzijds
om de achterstand in de geldmiddelen in
te halen, en anderzijds om de positie van
het land sterker te maken temidden van
de internationale economische onzeker
heden. Als wij met beloften zouden komen,
die direct als onvervulbaar moeten worden
teruggenomen, dan doet ^dat afbreuk aan
onze zedelijke invloed op ons volk, ook al
komt die niet in de stembuscijfers tot uit
drukking. De beteekenis van een partij
wordt niet door die cijfers bepaald e
wel door de zedelijke kracht welke van
haar politiek uitgaat.
Met dit punt wilde spr. besluiten, name
lijk, dat wij ons voor alle dingen moeten
aandienen op de grondslag van het A. R.
beginselprogram, een Program waar iedere
verstandige Nederlander zich achter kan
scharen als het gaat om de omzetting daar
van in de practijk. Daarom ook gaat het
verkiezingsmanifest uit van die zedelijke
kracht en invloed van onze Partij.
Spr. bad de A. R. Partij toe, dat God
haar die zedelijke kracht geve, opdat zij
als één man, door dien geest bezield, dit
voorjaar de verkiezingsactie mag ingaan.
MIDDAGVERGADERING
VoorstelVerkiezingsmanifest
In de middagvergadering kwam aan de
orde punt 3 der agenda, het voorstel Ve
kiezingsmanifest 1937.
De heer Triezenberg (Prov. Comité,
Groningen) verdedigde een voorstel-Gron!n-
gen inzake de Invaliditeits- en Ouderdoms
wet. Aan de zeer zakelijke discussie werd
deelgenomen door de heeren Gerrits (Cen
trale Aalten)B n i n g (Prov. Comité
Drenthe)Warmels (Centrale Hooge
veen) Ds. Kamper (Meerkerk)Heems
kerk (Middelburg); Beeremans (Haar
lem); Keulemans (Amsterdam); Prof.
Rutgers (Amsterdam); Hoekstra (den
Haag)Groene w old- (Groningen)
Zwarts (Groningen) en De Kwaadste
niet (Rotterdam).
De Voorzitter beantwoordde de spre
kers, waarna de heer T riezenberg het
voorstel-Groningen introk.
Onder applaus werd aangenomen het voor
stel van den Voorzitter om C.C. en Deputa-
tenvergadering te adviseeren het manifest
ongewijzigd te aanvaarden.
Rede Mr. J. A. de Wilde
Het woord was hierna aan Mr. J. AJ d
Wilde.
Hij dankte voor de vriendelijke woorden
tot hem gesproken. Deze verkiezingsstrijd
aldus spr., zal een ander karakter dragen
dan vroeger. Dit legt verplchtingen op. Wij
moeten te allen tijde bereid zijn mede te
doen aan constructieve politiek. De ervaring
van Dr. Colijn en spr. is geweest, dat zij
nooit last hebben gehad van verkiezings
manifesten. De A. R. Partij zet geen onveil
vulbare wenschen op haar program.
Er zijn svmtomen in ons volksleven diö
aanwijzen, dat de eerbied en achting voor,
beginselen is gestegen. Men voelt, dat,
willen wij ons parlementaire stelsel behou*
den, rust en orde noodig zijn en onze begin-*
selen bieden de waarborg daartoe. Spr. wees
roorts op de frontverandering van b.v. ds
S.D.A.P. Hier speelt niet alleen tactiek eert
rol, de oogen zijn opengegaan voor het ver
keerde standpunt, dat men vroeger innam.
De komende parlementaire periode belooft
Ier belangrijk te worden. De internationale
toestand blijft in hooge mate precair, daar*
om is het weerbaar maken van ons volk een;
primordiale eisch die aan de overheid ge*
steld kan worden.
Ook de economische toestand is in hooge
mate moeilijk. De regeering kan, in verband
met het autarkische streven in het buiten,*
land, de toestand niet radicaal verbeteren.
De sociale toestand is eveneens zeer moet*
lijk. Het gevaar van een blijvend groot aan*
tal werkloozen bedreigt ons, mede door de
gewijzigde techniek.
Dan is er de drang naar nieuwe vor*
men in het staatsleven. Van groote be
teekenis is het, dat wij, A.R., daarbij
een rol spelen. Meermalen is gezegd, dat
de A. R. fractie de best samengestelde ia
van heel het parlement (applaus). De
leden der club toonen zich onder de
superieure leiding van den heer Schou
ten, mannen van karakter.
Voor een gemengd volk als Het Neder*
landsche is er geen beter slelsel dan het
parlementaire. Daardoor kan de vrijheid
worden bewaard. Onze beginselen laten
ons niet in den steek, noch in de opposi
tie noch in de regeering des lands. Spr.
zal gaarne, zobdra hij candidaa*. is, deel
nemen aan de verkieaingsaotie en het
zal hém een voorrecht zijn te strijden
voor de A.R. beginselen, die zulk een
ontzaglijken invloed hebben uitgeoefend
op de ontwikkeling van ons volk in do
laatste eeuw.
De Voorzitter dankte Mr. de Wilde
x>r diens woorden en deelde mee, dat op
het verkiezingsmanifest een korte toelich
ting zal worden gegeven. De beide A. R. mi*
nisters zijn bereid, na de officieele candi
daatstelling, voor de partij te gaan spreken'.
Dr. Colijn stelde zich beschikbaar voor 30
spreekbeurten; deze zullen door het C. C. irt
overleg met Dr. Colijn worden geregeld; aJ"«
leen de Kamercentra'en mogen hiervoor
aanvragen doen.
Spr. wekte tenslotte op om alle krachteö
in te spannen. Heel de georganiseerde A.R,
Partij betoone die waakzaamheid en werk*
zaamheid. welke wij hebben te betrachten in
getrouwheid aan God en cte t-ocin*-"'en wel
ke wij in onze banier schrijven. Zij in ons
allen die warmte en overgegevenheid irt
's lands zaken, dat we door handel en wan*
del in wroord en geschrift ons volk pogen te
winnen voor een staatkunde op den grond*
slag der geopenbaarde waarheid Gods.
Spr. wekte op om niet te rusten voor Het
propagandablad Nederland Waak
zaam, dat nu reeds een oplaag van c.a.
een millioen heeft, elke veertien dagen ia
nog grooter oplaag te verspreiden, zoodat het
in elk huis komt. Hij legde daarbij ook da
nadruk op de noodzakelijkheid van het huis
bezoek. God geeft op Zijn tijd en Zijn -/ijzd
zegen op ons werk.
Nadat de heer Duymaer van Twist
was voorgegaan in dankgebed, sloot de voor*
zitter de vergadering.
XVI.*)
Misj(B- J-) Wij zagen hoe de verschillende cultuurgewassen
gedroegen op de jonge grond en dat deze gedragingen
:h wijzigden en nog wijzigden met het rijper worden van
t jJ bodem.
'Daarnaast komt bij de practici en misschien ook wel bij
7RË andere belangstellenden de vraag naar voren, hoe het met
voorraad plantenvoedende bestanddeelen van de bodem
vagesteld.
-le g'oedselvoorraad van de jonge grond
crete
■,urc;Zooals we' vanzelf spreekt is daarnaar een zeer uitvoerig
derzoek ingesteld en worden de proeven ook thans nog
ortgezet.
:ed Poor bet wetenschappelijk onderzoek verkreeg men een
eld van het gehalte aan verschillende plantenvoedende
standdeelen van de jonge grond: stikstof, fosforzuur, kali,
lk en organische stoffen. Tegelijk werd onderzocht, hoe
area 9r°ei en de opbrengst van de verschillende cultuur-
wassen was bij het verstrekken der verschillende voor
eeaPest*n9 'n aanmerking komende meststoffen.
\Vat het laboratoriumonderzoek betreft kan in het kort
k t volgende medegedeeld worden:
Daar de humus de draagster is van de verschillende stik-
^fverbindingen leert het humusgehalte meteen, hoe het met
stikstofvoorraad van de bodem is gesteld.
g.Voor zoover het de kleigronden aangaat bleek het, dat
ze in vergelijking met oudere zeekleipolders, de Dollard-
Jders bijvoorbeeld, zeer rijk aan humus zijn. Is in de
rvol[
Dollardpolders het humusgehalte van de bouwvoor, de
bovenste 20 a 25 cM., ongeveer 5 gram op 100 gram klei en
in de dieper gelegen lagen gemiddeld 4 gram, in de
Wieringermeer is dit gehalte afwisselend van 10 tot 5 gram
per 100 gram klei.
De kleigronden zijn hier te verdeelen in vier groepen: het
Oostelijk waddentype, het Westelijk waddentype, het
Oostelijk kweldertype en het Westelijk kweldertype.
Bij de waddentypen is het humusgehalte 9 a 8 bij de
kweldertypen is het iets lager, loopt het van 8 tot 6 en
daalt het een enkele maal tot 5 We kunnen dus zeggen,
dat het humusgehalte van de Wieringermeerpolder varieert
van 10 tot 5
Zooals we zagen is de humus de draagster van de stik
stofverbindingen. Maar het stikstofgehalte loopt zeer uiteen.
Volgens Dr D. J. Hissink is een gehalte van 5 a 6% stikstof
in de humus vrij hoog te noemen. Nu bevat de humus van
de Wieringermeerpolder ongeveer 5.5 waaruit volgt dat
het stikstofgehalte dezer gronden zeer goed is te noemen.
Terloops wijzen we er op, dat in de zandgronden maar
heel weinig humus voorkomt, hoogstens 1 en ze dus
practisch geen stikstof bevatten.
Het bovenstaande geldt natuurlijk alléén het laboratorium-,
het wetenschappelijk onderzoek. De practijk moet leeren of
dit een goede maatstaf is voor de stikstofvoorraad, die de
cultuurgewassen tot hun beschikking zullen hebben.
En de praktijk leert, dat hoewel een grooter voorraad stik
stof dan in reeds in cultuur zijnde jonge zeekleigronden kon
worden vastgesteld, de Wieringermeergrond een beduidend
zwaardere stikstofbemesting voor een normaal gewas noodig
had dan deze gronden. Waarschijnlijk komt de aanwezige
stikstof pas langzamerhand tot beschikking van de planten
en moet ze eerst opneembaar gemaakt worden door het
binnendringen van de lucht. Het feit, dat op diep los
gemaakte grond een weliger gewas groeide, wijst hier wel op.
We komen hierop straks nog nader terug bij de
beschouwing over de resultaten van de aangelegde proef
velden 4
Wat het gehalte aan beschikbaar fosforzuur betreft, moet
worden geconstateerd, dat dit niet buitengewoon hoog is, al
is de oplosbaarheid van wat wetenschappelijk aanwezig
werd gevonden, vrij groot. Kunnen de jonge Dollardgronden
hot eenige eeuwen zonder een fosforzuurbemesting stellen
en zal men ook de bodem van de Andijker proefpolder niet
spoedig extra fosforzuur behoeven te geven, met de Wie
ringermeerpolder is het anders gesteld. Er zijn nu reeds
perceelen, die deze plantenvoedende stof beslist noodig
hebben.
Niet onwaarschijnlijk wordt het geacht, dat het met het
tot beschikking komen van fosforzuur zal gaan als met de
stikstof en er meer fosforzuur in deze grond aanwezig is
dan door de thans wetenschappelijk gevolgde methode wordt
gevonden.
Van het gehalte aan kali kan alleen gezegd worden, dat
dit geheel parallel loopt, zooals wel begrijpelijk is, met
het kleigehalte. Cijfers over het kaligehalte kunnen we niet
geven, omdat deze ons nog niet bekend zijn. Bovendien
zal het geven van globale cijfers wel niet mogelijk zijn,
omdat het kleigehalte der gronden tamelijk wijd uiteenloopt
in de verschillende deelen van de polder.
Wat de aanwezige voorraad koolzure kalk aangaat geven
de cijfers reden tot eenige verwondering bij oppervlakkig
beoordeelen.
Men zou vermoeden, dat waar zooveel schelpen aan
wezig zijn (we gaven er reeds een foto van hoe de grond
na het droogvallen met schelpen bedekt was) de kalkrijkdora
van de bodem ook bijzonder hoog zou zijn.
Maar de hoeveelheid schelpen leek hooger dan ze was*
Slechts een gering gedeelte van de door het laboratorium
gevonden aanwezige koolzure kalk bestond uit schelpen of
nog duidelijk met het oog waarneembare stukken en stukjes
van schelpen.
Wel is de koolzure kalk afkomstig van zeeschelpen, doch
deze zijn als zoodanig niet meer aanwezig, doch reeds om-*
gezet, en evenals de kalk is de grond daar ter plaatse neer*
gezet in het zeewater.
De kalkrijkdom lopt nog al uiteen. Oude wadgrondea
hebben een gehalte van 18 a 19% koolzure kalk, jonge
wadgronden van 8 a 10
De kweldergronden bevatten over het algemeen minder
kalk dan de wadgronden.
Meerdere perceelen zijn zelfs geheel kalkloos. wat men
hier oppervlakkig niet verwachten zou. De kalklooze of
kalkarme perceelen komen in het Oostelijk gedeelte meer
voor dan in het Westen. Het kalkgehalte in het Oosten
komt zelden hooger dan 10%, in het Westen loopt het
tot 15
Wat de sterk zure gronden, die ïn de Wieringermeer
voorkomen, betreft, kan nog worden medegedeeld, dat deze
plaatselijk in het gebied van de Oude zeeklei voorkomen
en gewoonlijk gepaard gaan met een veenbandje. Sterk
zure lagen van de bovengrond kwamen op verschillende
plaatsen voor. Daar heeft de Directie van de Wieringer
meerpolder koolzure-kalk-houdende grond laten aanvoeren.
Dit heeft plaats gehad op meer dan 500 ha. Ook is er nog
een gebied van ca 500 waar de sterk zure laag in de onder
grond voorkomt, terwijl de bouwvoor zelf rijk is aan kool-*
zure kalk.
Hier was het niet noodig om voor verbetering andere
grond aan te voeren.
XV stond in ons blad van 8 Jan. I.I.
