Bij Griep Dampo. Doos 30 ct.l
Vrije Universiteit en
npt Vorstelijk Huwelijk
)\t
3e Wieringermeerpolder
RIJDAG 8 JANUARI 1937
DERDE BLAD PAG. 9
TZ]
Df. Waterink houdt een rede
een buitengewone zitting
ji de Senaat der V. U.
1 Eminente vrouwen in de
Huizen Oranje en Lippe-
Biesterfeld
36slerm'ddag kwam de Senaat der Vrije
versiteit te Amsterdam in buitengewone
ng bijeen in verband met het huwelijk
■■H.K.H. Prinses Juliana en Z.D.H. Prins
ahard.
adat medegedeeld was, dat namens den
jat een schrijven van gelukwensch werd
jonden aan het Vorstelijk Buidspaar en
H. M. de Koningin, hield de rector-
nificus, Prof. Dr. J. VV a t e r i n k, een
>r. begon met op te merken, dat er alles
reden is. dat ook een universiteit op
^ndere wijze het huwelijk van het Vor-
jk Bruidspaar viert. De band tusschen
Nederlandsch wetenschappelijk leven
fjederlandsch wetenschappelijk leven en
zeer innige. En anderzijds staat een
lersiteit midden in het volksleven en
t het met dat. volksleven de meest in-
verbanden. Het is daarom, dat hij be
ien wil met zijn groote vreugde uit te
ken over de 'blijdschap, die ons Vor-
huis en ons volk in deze dagen deel-
ig werden. De wenschen. aan het Vor-
jk Bruidspaar en aan Hare Majesteit
nden, moge God genadig in vervulling
gaan.
ïje en het wetenschappelijk leven
ir. wil op twee punten bizonder wijzen.
Ie eerste plaats op de beteekenis van
Oranjehuis \oor de structuur van het
insrhappelijk leven in ons vaderland.
kunnen wel zeggen, dat door een
tie het type van de Nederlandsche uni-
jteit is bepaald. Prins Willem I, de
pr des Vaderlands, is ook de vader van
ïederlan'dschë universitaire structuur.
t)e vorm van universitaire organisa-
1 j, voor welkè hij koos, is tot op de
k lidige dag de grondstructuur van
n lere universiteit in ons vaderland ge-
B éven. Daarbij komt, dat Prins Willem
F r.ag. welke groote beteekenis de we
ft {isehap voor het volksleven heeft. De
P chtingsbrief der Leidsche Universi-
|t citeerende, toont spr. aan, dat Prins
illem in de Universiteit van Leiden
ast blokhuis en een bewa-
ig dezer landen". Wetenschappelijke
afhankelijkheid van het buitenland
[eefde den eersten Willem van Oran-
steeds voor oogen. Toen Dinsdag 8
;nuari 1575 de Leidsche Universiteit
èrd geopend, was een van zijn liefste
inkbeelden in vervulling gegaan. In
S2 werd* Prins Maurits te Leiden stu
nt, waarmede de Prins tevens bewees
i pracllsche beteekenis van weten-
nappelijke opleiding te waardeeren.
likens weer hebben de Prinsen van
ije, evenals de latere Koningen en
zeer als onze geëerbiedigde Vorstin en
r Koninklijke Dochter, hun belangstel-
in en.hun waardeering voor de weten-
,p getoond. En de bruid van gisteren
eerde zelve aan de Universiteit, door
grooten Voorvader gesticht.
;t is een eere voor de Vrije Universi-
dat een dergenen, die haar mochten
iden in de wetenschappen, de hooglee-
Van Schelven is.
is echter aan dit alles ook 'n andere
n<A. Het ophalen van deze herinnering
aan de Vrije Universiteit ook een
I
dubbele roeping. Toen Prin3 Willem de
Universiteit van Leiden stichtte, heeft hij
stellig op de theologie in de eerste plaats
het oóg gehad. Op 9 Mei 1579 spreekt hij
over „de professie der Godheyt ten aen-
siene van dewelcke deselve universiteyt
meest gefondeert ende opgerecht is", ter
wijl hij in een brief van 10 Maart 1582 aan
den Leidschen Senaat schreef: „Toen ik de
stichting van deze hoogeschool onder
nam. stond mij vóór alles de godgeleerde
studie voor de geest".
Zeker heeft Prins Willem I ook op an
dere vakken het oog gehad. Maar dan toch
zoo, dat „de professie der Godheyt" in al
deze vakken de eereplaats innam. Spr. wil
niet curieuselijk onderzoeken, in hoeverre
de Universiteit van Leiden zich steeds aan
de bedoeling van den stichter heeft ge-
den. Maar in het program der Vrije Uni
versiteit staat het ideaal van Oranje scherp
omschreven. Des te meer hebben wij be
hoefte om onze gehechtheid aan de Oranjes,
die het „Christus voor alles", toch ook in
de wetenschap, belijden, uit te spreken.
Veel eminente vrouwen
Er is een tweede punt. waarop spr. nader
wil ingaan. Het huwelijk van het Prinselijk
Bruidspaar richt vanzelf onze aandacht op
het feit. dat onder het regiment van Ko
ningin Wilhelmina zoo sterk tot ons spreekt
dat zoowel in het Huis van Oranje als in
dat van Lippe-Biesterfeld zoo bizonder vep)
eminente vrouwen worden gevonden. Als
wij spreken over de stammoeder der Oranjes
denkt spr. niet in de eerste plaats aan de
veelgeprezen Prinses Orable, die in de acht
ste eeuw zich roem verwierf om haar lief
dadigheid en haar toewijding, maar dan
komt ons in de eerstp plaats voor den geest
Prinses Juliana van Stolberg, wier naam
door onze tegenwoordige Prinses met zoo
veel eere wordt gedragen. Als opvoedster en
toegewijde moeder klinkt haar naam tot in
onze tijd
Spr. gedenkt verder een reeks van voor
treffelijke vrouwen, die God ons in het
Oranjehuis gaf. De oudste dochter van Prins
Willem I, Prinses Maria, werd de stichster
van het Koninklijk Weeshuis van Buren.
Haar nicht Louise Henriette van Branden
burg. dc onder zoo ongelukkige omstandig
heden gehuwde dochter van Frederik Hen
drik, stichtte op haar buitengoed Oranien-
burg naar dit model het tehuis voor ont-
ouderde en ongelukkige kinderen. Haar zus
ter Albertine Agnes, in wie de band tus
schen de twee linies Oranje en Nassau
werd gelegd, openbaarde haar liefde voor
kunst en wetenschap in het door haar ge
stichte Oranienstein te Diez. het huis, dat
later door ha,ar schoondochter Amalia von
Anhalt na den dood van haar man Hendrik
Casimir werd betrokken. En Amalia von
Anhalt was weer de dochter van Catharina
Henriette. een zuster van Albertine Agnes
en van Prinses Louise Henriette van Bran
denburg.
En welke genade heeft God ons va
derland niet gegeven door de vrouwen,
die in het huis Oranje-Nassau huw
den. Spr. denkt hier niet alleen aan
Louise de Coligny en aan Maria Louise
van Hessen Kassei, de nog steeds po
pulaire Marijke Meu der Friezen, maar
bovenal aan de ons zoo kort geleden
ontvallen Koningin Emma.
En wanneer wij over de Prinsessen
en Vorstinnen uit het Huis van Oranje
spreken, dan denken wij wel in de eer
ste en de laatste plaats aan het door
God zoo rijk gezegende regiment van
onze geëerbiedigde Vorstin, de hooge
Landsvrouwe, wier leven een toonbeeld
van kloeke vastberadenheid en van
wijze trouw is geweest.
Doch in het Huis Lippe-Biesterfeld treft
ons evenzeer het groote aantal eminente
vrouwen. Spr. wijst op de persoonlijkheid
van Maria Magdalena, de stammoeder van
de graven en vorsten van Lippe-Biesterfeld,
tijdgenoote van Louise Henriette van Bran
denburg. Hij noemt Gravin Juliana, de
Gemengd Nieuws
MOORD TE PAPENDRECHT
Werklooze met mes
doodgestoken
Na cafébezoek
Vannacht hebben twee inwoners
van Sliedrecht een oude veete uitge
vochten binnen de kom van de Ge
meente Papendrecht. Zij hadden een
bezoek gebracht aan het café „De
Witte Ballons" en keerden tegen
middernacht huiswaarts. Zij waren
niet noemenswaard onder invloed
van sterken drank. Een oude veete,
een minnennijdskwestie betreffende,
was aanleiding tot een hevige ruzie,
welke tenslotte overging ln een hand
gemeen, waarbij de ruim dertig
jarige werklooze G. Boer door eenige
messteken in hart en nieren zoodanig
getroffen werd, dat hij vrijwel onmid
dellijk overleed. De dader, de 31-jarige
W. V., die ongehuwd is, heeft zich
bij de politie gemeld en een volledige
bekentenis afgelegd. Hij is in de ma
rechausseekazerne te Papendrecht op
gesloten. Het lijk van het slachtoffer
is naar het lijkenhuisje op de be
graafplaats te Papendrecht vervoerd.
Ook de dader was werkloos.
Van politiezijde vernemen wij nader, dat
de versiagene niet 31 jaar, maar 58 jaar oud
was. Hij was op 16-jarigen leeftijd gehuwd
(hiervoor is, naar men weet, bijzondere toe
stemming noodig) en twee jaar later wee-
gescheiden. In die paar jaar werden tweo
kinderen geboren. Het slachtoffer is niet
meer hertrouwd, doch heeft de laatste drie
jaar omgang gehad met een juffrouw uit
Dordt, die ook wel eens bezoek van den da
der kreeg. Langzamerhand heeft zich tus
schen beiden een zeer slechte verhouding
ontwikkeld. Toen gisteravond beiden een
bezoek aan het café brachten, is pven na het
vertrek de bom gebarsten. Een hevige ru'4e
ontstond en daarbij heeft de dader een mes
getrokken en zijn tegenstander doodgesto
ken. De waard snelde op het lawaai naar
buien, doch kwam juist te laat. B. was toen
reeds overleden. De caféhouder zag den da
der de vlucht nemen en in de duisternis ver
dwijnen. Later heeft V. zich zelf bij de Slie-
drerhtsche politie gemeld, die hem ter be
schikking van de marechaussee t.e Papea-
drecht heeft gesteld.
vrouw van Graaf Rudolf Ferdinand zur
Lippe-Biesterfeld, die in het reveil van het
Pietisme zulk een belangrijke plaats innam.
Hij noemt verder de om haar innig geloofs
leven bekende Maria Barbara von Lippe-
Biesterfeld, de regentes van Schaumburg-
Lippe, en haar vriendin Casimire zur Lippe,
die in de 17e eeuw een hervormster was.
die in christelijk-sociale opvattingen haar
tijd verre vooruit was En heeft Prinses
Juliana een grootmoeder, die Nederland
nooit vergeet, Prins Bernhards grootmoeder
Caroline, Gravin van Bartensleben, die in
1905 overleed, was niet alleen sterk bevriend
met den ouden Bodelschwing van Bethel,
maar had, mag men Hofrat Max Staercke
gelooven, ook een diepe vereering voor den
stichter der Vrije Universiteit, Dr. A. Kuy-
per.
Spr. verheugt zich over het feit, dat wij
Prinses Juliana mogen zien als de Vorste
lijke Vrouw, die ten volle de erfenis van
de vrouwen uit haar geslacht aanvaardt en
hij spreekt zijn blijdschap er over uit, dat
wij een Prins ontvingen uit een huis als
dat van Lippe-Biesterfeld. Hij wenscht het
Bruidspaar toe, dat zij mogen leven met de
belijdenis van Prins Frederik Hendriks
dochter Louise Henriette van Brandenburg:
„Jezus is mijn Toeverlaat; Hij mijn Heiland
is in 't leven. Zou ik dan niet naar Gods
Raad mij blijmoedig overgeven?"
Tragisch ongeval
te Nieuwerkerk a.d. IJssel
Oude man doodgereden
Op de Rijksweg RotterdamGouda is van
nacht een ernstig verkeersongeval geschied,
dat aan een 69-jarigen man het leven ge
kost heeft. Tusschen de tweede en de derde
tocht onder Nieuwerkerk aan de
IJssel reed omstreeks half twee vannacht
automobilist W. S. uit Utrecht, die terug
keerde van de feestelijkheden te Den Haag,
toen hij plotseling iets voor zijn wagen zag
opdoemen, niet onderscheidende wat het
was. Een botsing was niet meer te voorko
men. De heer W. schrok zoo herig, dat hij
onmiddellijk doorreed naar Gouda, om daar
de politie te waarschuwen. Deze stelde zich
in verbinding met de politie te Moordrecht,
die op haar beurt weer die van Nieuwer
kerk aan de IJssel waarschuwde.
Een onderzoek dat daarop eindelijk kon
ingesteld worden, wees uit, dat er in de
grasberm het lijk van een ouden man lag,
dat later geïdentificeerd werd als de 69-
jarige J. B. uit Moordrecht. Waarschijnlijk
heeft de man getracht den automobilist op
te houden om hem te vragen of hij mocht
meerijden. Dr Westrate, die een geneeskun
dig onderzoek instelde, constateerde dat het
slachtoffer op slag gedood moet zijn.
Het lijk is overgebracht naar het baar-
huisje van de Alg. Begraafplaats te Nieuwer
kerk aan de IJssel.
Schippersknecht steelt
ruim 8oo
De dader kwam zichzelf aanmelden
Een schippersknecht uit De Lemmer
heeft eenige weken geleden ten nadeele van
een schipper te Rotterdam een bedrag
van ruim 800 gestolen, van welk bedrag
hij goede sier ging maken. Toen de politie
na een eerste onderzoek de aanhouding van
dezen knecht verzocht, kwam hij zichzelff
aanmelden, natuurlijk bewerende onschul
dig te rijn. Een verhoor bracht echter aan
het licht dat hij inderdaad schuldig was
aan de inbraak op een schip te Rotterdam.
Het grootste deel ran het geld had de man
er in een week tijds doorgeboemeld.
Onder andere had hij een bedrag van 105
aan een werklooze zeeman te Rotterdam ge
geven, die daardoor terzake van schuld-
heling eveneens is aangehouden en in be
waring gesteld.
Beide mannen hebben de hun ten laste
gelegde feiten bekend. Zij zullen ter be
schikking van de justitie gesteld worden.
Door stuk rail getroffen
Doodelijk mijnongeluk
Woensdagmorgen ongeveer half vijf is in
de Staatsmijn Maurits te Heerlen de
houwer H Kalthoff door een uit een ijzeren
steunpilaar los geraakt stuk rail aan het
hoofd gebroffen. Woensdagavond is hij in
het ziekenhuis aan de gevolgen van de
zware verwondingen overleden.
K. was Duitsoher en in Geleen woonachtig
Hij was 39 jaar oud en vader van vier kin
deren.
Albarda's woning besmeurd
Met oranjeverf
Gisternacht hebben onbekenden het huis
van ir. J. W. Albarda in de Brugsohestraat
te 's Gravenhage besmeurd met oranjeverf.
De muur, de ruiten en de deur waren volge-
smeerd. Op het tuinmuurtje schilderden de
gasten met groote letters „Kees Oranje".
Geruimen tijd is men bezig geweest met het
schoonmaken van den gevel. Verondersteld
wordt dat men in N.S.B.-kringen meer van
deze streek afweet.
(Adv.) f
ZATERDAG 9 JANUARI
HILVERSUM I 1875 RL VARA-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.20 „Melody Circle". 12.00 Gram.pl. 1.30
De Flierefluiters en zang. 1.151.45 De
Flierefluiters. 2.00 Causerie over onder
zoekingen op medisch gebied. 3.00 Mu
zikale causerie en zang. 3.30 Rotiter-
damsch Philharmonisch orkest, sopraan
en cello. 4.50 Orkestconcert. 5.40 Literaire
causerie. 6.00 Orgelspel. 6.30 „De Wiele
waal". 7.00 Friesche uitzending. 8.00 Herh.
SOS-Berichten. 8.03 Berichten ANP. 8.15
VARA-Groot-orkest. 9.15 VARA-Groot-
orkest. 10.00 Berichten ANP. 10.05 VARA-
Groot-orkest. 11.0512.00 Gram.pl.
HILVERSUM H 301 M. KRO-Uitzending.
8.00—9.15 en 10.00 Gram.pl. 11.30—12.00
Godsd. Halfuurtje. 12.15 KRO-orkest en
gram.pl. 2.00 Voor de jeugd. 2.30 Kinder
uurtje. 4.10 KRO-Melodisten. 5.45 De
KRO-Nachtegaaltjes. 6.20 Journalistiek
weekoverzicht. 6.50 Gram.pl. 7 00 Berich
ten. 7.15 Kath. R.V.U. 7.35 Actueele
aetherflitsen. 8.00 Berichten ANP. 8.30
Gevar. programma. 10.30 Berichten ANP.
10.55 KRO-Boys en zang. 11.15—12.00
Gram.pL
DROITWICH 1500 RL 11.50 Strijkkwartet.
1.20 Commodore Grand-orkest. 3.20 Or
gelspel. 3.50 Mandoline-orkest. 4.40 Or
kest. 6.50 Welsch intermezzo. 7.05 Orkest.
8.20 BBC-orkest. 9.00 Komische voor
dracht. 10.40 Declamatie.
RADIO PARIS 1648 RL 1.35 Zang. 4.20 Pas-
cal-orkest. 5.20 Gevar. concert. 8.20 Piano
en zang. 9.05 Kwartet.
KEULEN 456 M. 11.20 Omroeporkest. 1.35
Gram.pl. 3.*0 Blaasconcert. 4.35 Mannen-
zangvereeniging. 7.30 Omroepkleinorkest.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Om
roeporkest. 1.50 Grain.pl. 2.23 Cellokwar
tet. 2.50 Pianorecital. 6.20 en 6.50 Gr.pl.
7.20 Pianorecital.
484 M.: 12.50 Salonorkest. 2.20 Orkest.
4.20 Gram.pl. 4.50 Philharmonisch orkest.
ZONDAG 10 JANUARI
HILVERSURI I 187F RL 8.55 VARA. 12.00
AVRO. 5.00 VPRO. 5.30 VARA. 6.30
In de modder gestikt
De 40-jarige landbouwer H. Schoenmaker
te N i e u w-L e u s e n is gisterenmiddag nabij
zijn woning in een sloot geraakt De man is
in de modder gestikt
Een ontboden geneesheer heeft nog eeni-
gen tijd kunstmatige ademhaling toegepast,
echter zonder resultaat
Hoe het ongeluk gebeurd is, is onbekend.
SCHAKEN
HET TORNOOI TE HASTINGS
De eindstanden in de reserve-groepen
De eindstanden in de reserve-groepen
van het schaaktomooi te Hastings waren:
Reservegroep A: 1 Prins 7 punten; 2
De Groot 6Y> punt; 3 Winser 5y2 punt;
4 Sergeant 5 punten; 5 Graaf Sacconi 4Y2
punt; 6 Ritson Morry 4 punten; 7 en 8
Sonja Graf en Sapira, ieder 3y2 punt; 9
Colo 3 punten; 10 Collins'2% punt.
Reservegroep B: 1 Landau 7 punten;
2 Van Seters 6'/2 punt; 3 en 4 Devos en
Michell, ieder 5Y2 punt; 5 Kitto 4Y2 punt;
6 Bowen 4 punten; 7 en 8 Scheffer en
Jackson, ieder 3Y> punt; 9 Eva met 3 pun
ten; 10 Gibaud 2 punten.
VPRO. 8.00 AVRO. 8.55 Gram.pl. 9.05
Tuinbouwpraatje. 9.35 Gram.pl. 10.15
Nabuur-historische lezing. 10.30 Viool en
piano. 10.45 Cello en orgel. 11.00 Hobo en
piano. 11.30 Gram.pL 12.00 Orgelconcert.
12.10 Gram.pL 12.30 Causerie. 12.50 Om
roeporkest en solist. 1.30 Televisiepraatje.
I.45 Vervolg concert. 2.00 Boekbespreking.
2.30 Concertgebouw-orkest ?n solist. 4.00
Gram.pL 4.10 Dameskoor „Veni Vidi
Vici". 5.00 Gesprekken met luisteraars.
5.30 Kinderuurtje. 6.20 Gram.pL 6.30 Een
dankwoord. 6.45 Ned. Herv. Kerkdienst.
8.00 Berichten ANP. 8.15 Orkest, koor en
solisten. 9.15 RLdio-joumaal. 9.30 Om
roeporkest en solist. 10.00 „Nederlanders
op avontuur", interview. 10.20 Kovacs
Lajos' orkest en orgelspel. 11.00 Berichten
ANP. 11.10 Vervolg Kovacs Lajos.
HILVERSURI H 301 M. 8.30 KRO. 9.30
NCRV. 12.15 KRO. 5.00 NCRV. 7.45
II.30 KRO. 8.30 Morgenwijding. 9.30 Ge
wijde muziek (gr.pl.). 9.50 Geref. Kerk
dienst. Hierna: Gewijde muziek (gr.pl.).
12.15 KRO-Orkest. 1.00 Interview. 1.20
R.K. Mannenzangvereen. „St. Cecilia" en
gram.pl. 2.00 Vragenuur. 2.30 Symphonie-
orkest en Gram.pL 4.15 Ziekenlof. 5.00
Gewijde muziek (gr.pl.). 5.20 Ned. Herv.
Kerkdienst: Hierna: Gewijde muziek
(gr.pl.). 8.10 Berichten ANP. en Mede-
deelingen. 8.20 KRO-Melodisten. 8.50
Gram.pL 9.00 KRO-Orkest. 9.30 Piano
recital. 9.45 KRO-or' est (vervolg). 10.10
Schaakdialoog. 10.30 Berichten ANP.
Gram.pL 10.40 Epiloog.
DROITWICH 00 RI. 12.50 BBC-Harmonie-
orkest m.m.v. solist. 1.50 Banjo-orkest.
2.40 Orkest. 3.40 Gram.pL 4.40 BBC-
orkest. 5.40 Strijkkwartet. 6.50 BBC-
orkest, -koor en solisten. 8.15 Kerkdienst.
10.50 Epiloog.
KEULEN 456 RL 5.20 Havenconcert. 7.35
Kwintet. 11.20 KLeinorkest, mandoline
orkest en solisten. 2.20 Man^enkoorcon-
cert. 3.20 Kleinorkest en solisten.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 10.25 Muz.
causerie. 11.35 Orkest. 12.20 Kleinorkest.
1.502.20 Orgelspel. 3.20 Kamermuziek.
4.20 Omroeporkfc.«t. 5.40 Kleinorkest. 6.20
Gr.pl. 6.35 Salonorkest. 7.20 Pianorecital.
8.20 Symphonieorkest. 9.35 Orkest.
484 M.: 12.00 Zang. 12.20 Salonorkest.
1.30 Kleinorkest. 8.20 Omroeporkest. 9.35
Symphonieorkest.
RIAANDAG 11 JANUARI
HILVERSUM I 1875 M. Algem. Programma,
verzorgd door de AVRO. 8.00 Gram.pl.
10.00 Morgenwijding. Gcam.pl. 10.30 De
clamatie en concert. 12.00 Cantabile
orkest en orgelspel. 2.00 Omroeporkest en.
soliste. In de pauze: Declamatie. 4.30
Muzik. causerie met illustraties a.
vleugel. 5.30 Kovacs Lajos' orkest. 7.1$
Zang. 7.40 Causerie 16.000 K.M. door de
Vereen. Staten van Noord-Amerika. 8.00
Berichten ANP. 8.10 Gram.pL 8.30 Con
cert-orkest en solist. 10.15 „Louise",
opera. 11.00 Berichten ANP.
HILVERSURI H 301 RI. NCRV-Uitzendlng.
8.00 Schriftlezing, meditatie. 8.159.30
Gram.pL 10.30 Morgendienst. 11.00 Chr.
Lectuur. 11.3012.00 en 12.15 Gram.pl.
12.30 Het Amsterd. Salon-orkest. 2.00
Voor de scholen. 2.35 Gevar. concert
(gr.pl.). 3.00 Wenken voor de keuken.
3.30—3.45 Gram.pL 4.00 Bijbellezing. 5.00
Viool, cello en piano. 6.30 Gram.pL 7.00
Berichten. 7.15 Gram.pL 7.45 Reportage.
8.00 Berichten ANP. 8.15 Bach-koor, en
-orkest der Bethlehemkerk, den Haag,
m.m.v. solisten. 8.50 Causerie: 1587
J. P. Coen 1937. 9.20 Vervolg concert.
10.15 Berichten ANP. 10.20—11.30 Gr.pL
Hierna schriftlezing.
DROITWICH 1500 RL 11.05 Orgelspel. 12.20
BBC-orkest en zang. 1.20 Orgelconcert.
2.50 Sopraan en bariton. 3.50 Harp-Trio.
4.50 Pianorecital. 5.35 Vocaal en instru
mentaal ensemble. 7.00 BBC-orkest. 7.40
Variété-programma. 9.55 Sopraan, tenor
en luit. 10.20 Strijkkwartet en sopraan.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 RI. 7.30 Zang
en piano. 9.50 Cello en piano. 10.2011.20
Gevar. programma.
XV')
stuifvrij -maken der zandgronden
J. Het Noordelijk gedeelte van de polders was. daar
rond n.l. uit zand bestond, kort na het droogvallen een
e zandwoestijn, gelijk we schreven in art. XIII. We wezen
aarbij terloops even op, dat deze zandwoestijn het aan
gaf aan groote zandverstuivingen, die het werk zeer be
nerden en waardoor soms de slooten geheel dicht stoven.
in van de eerste werkzaamheden-was cm deze zandgron-
stuifvrij te maken.
p een gedeelte van deze zandgrond, de vroegere zand-
„de Kooltuinen", werd daartoe gebruik gemaakt van de
voelmachine, die uit de onder het zand gelegen kleilaag
gedeelte naar boven bracht. Deze klei werd in een laagje
ongeveer 3 c.M. dik over de oppervlakte uitgestrooid,
rdoor het verstuiven van het zand tegengegaan werd.
werkte meteen grondverbeterend en had als bestrijdings-
fcleiwnelmachine haalt een hoeveelheid klei uit de onder
1d om deze over de bovenliggende zandgronden te spreiden en
fiet stuiven tegen te gaan.
pel voor de zandstuivingen wel goede resultaten, maar
was een tamelijk duur middel.
1 XIV stond in ons blad van 4 December j.Ij
Waar echter bij het graven van de slooten aldaar ook de
kleigrond te voorschijn was gekomen wer ddeze grond dan ook
voor hetzelfde doel gebruikt en met evengoed succes. Doch
ook dit gaf geen geringe kosten aan arbeidsloonen. Daarom
werd naar nog andere middelen omgezien om dit stuiven
tegen te gaan.
Men bereikte dit doel door het bezaaien der gronden met
vlugkiemende gewassen, rogge, haver, gerst, zaaigrassen. Ook
werd zoo mogelijk dadelijk een gras-klaver-mengsel ingezaaid.
Verder werden vooral in de zomer bij droogte de stuifvel-
den bestoken met stroo, soms om het werk van de ingezaaide
granen te helpen. Dit gaf wel aanleiding tot het min of meer
welig woekeren van onkruiden. Ook het feit, dat rogge en
gerst voorloopig verbouwd werden om het stuiven tegen te
gaan had zijn schaduwzijden. Deze gewassen zijn n.l. als
voorvrucht van tarwe minder gewenscht. Maar deze bezwaren
waren niet zoo groot als de last, die de zandstuivingen ver
oorzaakten en waarvan men indertijd in de Anna Paulowna-
polder veel narigheid had beleefd. Jaren na het droogleggen
had men daar nog last van het dichtwaaien van slooten en
greppels. Door de genomen maatregelen heeft men in de
Wieringermeerpolder vrij spoedig het stuiven tegen kunnen
gaan.
In dit verband kunnen we ook nog wijzen op de beteekenis
van het inlaten van het water in het Noordelijk-, het zand-
gedeelte. Zooals we reeds eerder hebben opgemerkt maakt
men daartoe gebruik van het langs de zuidzijde van Wieringen
aangelegde Amstelkanaal. Hieruit laat men het water uit het
IJsselmeer, dus zoetwater, in de greppels stroomen, zóó dat
het water ongeveer 35 c.M. beneden het maaiveld komt te
staan. Hierdoor bij ft de vochtigheidstoestand van dat gedeel
te voldoende wat het stuiven tegengaat en de geregelde
groei van het gras bevordert.
Cultuurresultaten der eerste Jaren
Hoewel men van de resultaten in de proefpolder een goed
gebruik kan maken en ook gemaakt heeft, was het toch goed
ook in de Wieringermeerpolder nog meerdere proeven te
nemen. Zoo werden gewassenproefvelden aangelegd, die nut
tige aanwijzingen voor de practijk in het groot gaven.
Uit deze proeven bleek, dat sommige gronden heel spoedig
geschikt waren voor de cultuur, zooals b.v. de zandgronden
in het Noorden, waar op sommige gedeelten reeds het eerste
jaar een zoo goed als normale roggeoogst verkregen werd,
terwijl daar toen ook reeds vrij goede resultaten bereikt
werden met de ingezaaide gras-klaver-mengsels. Op de
zwaardere grondsoorten ging het wel niet zoo vlug, daar het
langer duurt voor een behoorlijke ontzilting tot stand kwam,
jnaar ook omdat; het rijpingsproces van de bodem piet 200
snel verloopt op deze gronden. Toch had men ook hier spoe
dig, dank zij de intensieve ontwatering, vrij goed cultuur
land, waarvan de bodemstructuur niet na eenigen tijd terug
liep, wat men op overstroomde landen steeds weer had ge
constateerd en waarvoor men hier ook wel vreesde.
Wat betreft de gewassen, die op het nieuwe land ver
bouwd werden, leerde de ervaring, dat deze hier niet alle
even gaarne wilden groeien. Niet alleen moet dit verklaard
worden door de gevoeligheid voor zout, die bij de verschil
lende cultuurgewassen nog al uiteenloopt. Ook andere fac
toren spelen hierbij een invloedrijke rol. De voornaamste
factor zal wel zijn de bacteriën flora van de nieuwe grond,
waar het uit den aard der zaak in het begin niet erg schit
terend mee gesteld was. Dit was de reden waarom, zelfs al
was het zout voor een goed deel reeds uit de bodem ver
dwenen, verschillende gewassen nog op sommige gedeelten
kwijnden.
Doch ook de bacteriënflora was niet het eenige, waaraan
het haperde. Dit bleek wel uit het feit, dat als men kunst
matig de benoodigde bacteriën in de bodem bracht, de grond
er mee entte, zooals men dat noemt, men in sommige geval
len een normale oogst verkreeg bijv. bij de vlinderbloe
migen, (die op bepaalde bacteriën zeer sterk reageeren),
lucerne en klaver, terwijl andere vlinderbloemigen als erwten
en boonen wel dankbaar voor aangebrachte bacteriën waren,
doch ook nog niet de volle oogst gaven, die op oud land
verkregen wordt.
Ook de structuur van de bouwgrond heeft veel invloed.
De kieming van fijne zaden, zooals van blauwmaanzaad en
gele mosterd, werd door de minder goede structuur gehin
derd. Waren ze eenmaal ontkiemd, dan verliep de groei heel
goed en werden goede oogsten verkregen.
Bij bieten deed zich soms het verschijnsel voor, dat ze wat
te veel en te zware zijwortels vormden. Overigens was be
halve in het eerste jaar, dat de cultuur beproefd werd, de
opbrengst vrij goed te noemen, zoowel wat gewicht als wat
gehalte aangaat.
De aardappelen gaven na het derde of vierde jaar van
drooglegging wel goedé opbrengsten, doch ze kunnen niet
goed duren. Dit wordt echter met de jaren beter. De vlas-
verbouw was in het eerste proefjaar, het tweede jaar na de
drooglegging, 1932, een mislukking te noemen. Kort en
slecht lint en geringe opbrengst. Later is dit wel verbeterd,
doch goed is het nog niet te noemen.
Granen en ook koolzaad bleken de meest geschikte ge
wassen te zijn. Heel spoedig reeds na het ontstaan van de
polder brachten deze gewassen een normale tot rijke oogst
op en is de kwaliteit ook behoorlijk te noemen.
Dat gras en klaver,, mits geënt, spoedig een goede op-
De bodem wordt door twee aan elkaar gekoppelde vierscharige
ploegen getrokken door een caterpillar, gereed gemaakt voor liet
inzaaien der gewassen.
brengst zouden leveren was verwacht. In de andere polders
had men met klaver heele beste resultaten verkregen. Van
niet geringe beteekenis is de groote verbeterende waarde
dezer gewassen voor de structuur van de grond. Daarom is
ook zooveel grond in de Wieringermeerpolder voorloopig in
klaver gelegd.
Van de 18.000 H.A. nuttig cultuurland (2000 H.A. wordt
ïn beslag genomen door wegen, kanalen, dorpen enz.) was
op 1 Mei 1936 nog in tijdelijke Staatsexploitatie ongeveer
8700 H.A. Hiervan was bijna 2100 H.A. in klaver gelegd
(lucerce 1411, roode klaver 264, witte klaver 15, Zweedsche
bastaard 110, hopperups 270 en wikken 21 H.A.); terwijl
nog ruim 1000 H.A. grasland was. Ook de reeds in pacht
uitgegeven gronden zijn voor een belangrijk deel als klaver-
land in gebruik. Het vierde gedeelte van al de cultuurgrond
in de geheele polder nl. 4.500 H.A. is gebruikt om klaver
als ondervrucht te gebruiken.
Als men thans de polder bezoekt treft het ieder, die er
voor het eerst komt, hoe normaal de gewassen thans staan.
Wie mocht veronderstellen, dat dit nieuw land nog een vrij
triest beeld zou vertoonen, zal bemerken, dat hij zich zeer
heeft vergist.
Het grasland in de polder heeft uit den aard der zaak ïog
geen zware zode gevormd. Ter verbetering van de zode
wordt steeds weer gelegenheid gegeven om vee in te scharen.
Op de reeds verpachte weidebedrijven is dit natuurlijk
reeds aanwezig. Dit vee geeft in de zomer een prachtige stof-
fe&ring yan hei landschap mei zijn nog wijde verten.
