W. C. BEEREMANSf
Een jaar van groot gebeuren
ECONOMIE EN FINANCIEN
MAANDAG 4 JANUARI 1937
DERDE BLAD PAG 10
E^n der voortrekkers
der Chr. Soc. Beweging
Weder is een .1er voortrekkers van de
Chr. Sociale Beweging, de laatste der vete
ranen, do eenige oprichter van Patrimonium
die nog in leven was, neengegaan.
Ten huize van zijn zoon te Haarlem, in
wiens woning hij de laatste twee jaar ver
toefde is nog betrekkelijk onverwacht na
een ongestldheid van slechts eenige dagen
in den Heerc ontslapen, de heer W. C.
-Beeromans op den leeftijd van ruim S9 jaar.
(De heer Beeremans is 20 Oct. 1847 geboren).;
De heer Beeremans was de man hij wicn
al vroeg het Christelijk sociaal gevoel \v>erd
-gevonden, voortvloeiende uit zijn Christelijk
geloof. Hij was indertijd onder de oprichters
.van Patrimonium de jongste der broederen.
Hij werd gevonden onder het gehoor van
Kohlbrugge. wanneer deze optrad in de
.gastvrije woning van mevr. Boissevain te
Amsterdam; hij woonde de predicatiën van
Ds. Schwartz in de Schotsche Zendingskerk
]bij; hij had nog de heugenis aan Da Costa.
Hij was de man wien God al vroeg de lief
de in het hart gaf om te strijden voor de
cere van Z'jn Koning en Heiland. Daarvan
getuigden ook de gedichten die hij maakte
on waarvan menig lied zoo uitnemend ge
schikt zou zijn voor de tijd van het heden.
„De Werkmansvriend" was het eerste or
gaan. waarin van zijn hand publicaties
verschtene'n. Zoo schreef hij in het nummer
van dat blad van 4 April 1S73 een artikel
over dc toestanden op een loodwitfabriok te
'Amsterdam, in welk nummer ook de heer
K. Kater evenpens een artikel over die
fabriek schreef. Dit heeft gemaakt dat de
twee latere oprichters van Patrimonium
'elkaar lwbben gevonden. Bekend is, hoe hij
met eenige andere broeders te Amsterdam
Patrimonium stichtte, hoe hij in de eerste
'jaren van het h" Wan van het Verbond aan
gijn werkzaam'i "n een levendig aandeel
"heeft gehad. Er werd biina geen commissie
benoemd of bij bad er zitting in. Wij rele-
veeren. hoe. toen in 1878 te Amsterdam een
rónsrres voor inwendige zending werd ge-
5 Irn. hij In het bestxiur van de sectie
sociale kwesties zitting had en over Patri
monium heeft gesproken. Hij leefde noc op
Tiooge leeftijd op als hij over die dagen
sprak.
In Amsterdam deed hijveert werk.
Hij was twe..de voorzitter van de afd. Am-
StiTdam van Patrimonium. In die dagen pre
sideerde hij meer dan cons de volkssamen-
onenkomsten die in de tachtiger jaren in
„Vrede" op Papenburg werden gehouden en
waarin vaak mannen als Fortuyn op heftige
wijze kwamen debatteeren. De latere jaren
hebben de werkzaamheden van den over
ledene op bouwkundig gebied gemaakt dat
hij in het leven van Patrimonium niet meer
zoo op den voorgrond kon treden. Maar al
de liefde van zijn hart bleven behouden Pa
trimonium en de Chr. Sociale Beweging.
Ook op kerkelijk gettoied bewoog hij <zich
gaarne. Voor een aantal jaren schreef hij in
de „Amst. Kerkbode" herinneringen over be
wogen jaren. In ,De N.-Hollandsche Kerk
bode" verscheen o.m. een artikelenreeks
over „De Synode van 1618 en 1619 en wat
daaraan 'voorafging".
En dan het terrein der politiek. De over
ledene is steeds een trouw en toegewijd lid
der A. R. Partij geweest, een vurig ver
eerder van Dr. Kuyper vooral. Toen hij in
de negentiger jaren te Haarlem woonde was
hij daar eerst lid van het bestuur en daar
na secretaris van de A. R. Kiesvereeniging.
Toen hij daarna de woonplaats naar Utrecht
verlegde, heeft hij daar aan het werk der
propaganda deelgenomen. In de dagen dat
Mr. de Jongh nog voorzitter van de organi
saties van A. R. Propagandaelubs was,
hield hij meermalen lezingen voor de A. R.
Propagandashib aldaar.
Het bouwvale is steeds zijn lust en zijn
leven geweest. Jaren lang was hij in dienst
van de bekende aannemersfirma De Haan
en Cerlijn te Amsterdam. Als uitvoerder in
1 dienst van die firma was hij werkzaam hij
de uitvoering van groote werken als Pa
nopticum en Aquarium. Voorts was hij
eenige jaren opzichter in dienst van de Ned.
Herv. Kerk van Amsterdam. Door hem werd
in 1887 de Gereformeerde Kei'k van Soest
naar eigen ontwerp gebouwd.
Van 1898 tot 1918 was hij in dienst der
gemeente Utrecht als bouwkundig opzichter.
Hij heeft als zoodanig onder meer het toe
zicht gehad bij den bouw van groote scholen
Bij den toenmaligen directeur van openbare
werken, den heer Nieuwenhuis, en den
heer Faure, den onderdirecteur, stond hij
wegens zijn bekwaamheden in groot aan
zien. Ook genoot hij het volle vertrouwen
van den Burgemeester van Utrecht, den te-
genwoordigen Commissaris der Koningin in
Groningen.
Toen hij al niet meer zoo heel jong was
en van de heeren Rothuizen en anderen
de oproep uitging tot de stichting van een
Chr. Opzichters en Teekenaarsbond, woon
de hij de stichtingsvergadering bij en werd
hij voorzitter van den Bond. Ook werd hij
hoofdredacteur van het eerste Bondsorgaan
„De C.O.T.B.", Gelijk bekend is die orga
nisatie later omgezet in een vereeniging
van Chr. Technici. Na zijn aftreden als
Bondsvoorzitter wegens zijn pensionneering
werd de heer Beeremans eerelid van ds
organisatie. Hij heeft na dien nog vaak
voorzoover zijn krachten dat toelieten, al-
gemeene vergaderingen van de Ned. Ver
ceniging van Chr. Technici bijgewoond.
Zoo heeft de overledene op menig gebied
een werkzaam leven geleid. God heeft hem
de genade geschonken^, dat hij tot op
hooge leeftijd in vele dingen belang bleef
stellen.
De Regeering heeft indertijd zijn verdien
sten op sociaal gebied erkend door hem te
benoemen tot Ridder in de Oide van
Óranje-Nassau.
Zijn heengaan is nog plotseling gekomen.
Zeker, de gebreken van de ouderdom de
den zich gevoelen. Maar nog op de Kerst
dagen had niemand in zijn omgeving kun
nen bevroeden, dat het einde zoo spoedig
zou gekomen zijn.
De laatste dagen kon hij niet meer spre
ken. Maar heel zijn leven is een vast ge
tuigenis geweest van zijn geloof in zijn
Heer en Heiland. Thans mogen zijn oogon
Gods heerlijkheid aanschouwen. In breede
kring zal zeker met ontroering het ver
scheiden van dezen veteraan zijn verno
men.
LAND- EN TUINBOUW
TEELTREGELING PLUIMVEEHOUDERIJ
Het bestuur der „Vereeniging van Broe-
derijen en Pluimveefokbedrijven" heeft per
schrijven den Minister van Landbouw ver
klaard, dat oe „teeltregeling voor de pluim
veehouderij 1937" in hooge mate heeft te
leurgesteld. omdat het in deze regeling op
gesloten dwangelement, om van bepaalde
categorieën het materiaal af te nemen, on
gerept gehandhaafd is gebleven.
Het Parlement in 1936
Het jaar der onmiskenbare
economische opleving
(Van onzen Parlementairen redacteur)
TWEEDE KAMER
Groote nationale, staatkundige en mone
taire gebeurtenissen hebben ep ikt j..„r 1936
hun stempel gezet.
Nationale opleving
Beginnen we met hetgeen ons nationale
leven als het ware een nieuwe en krachtige
impuls geschonken heeft en de misschien
hier en daar sluimerende nationale senti-
men hoog heeft doen opvlammen, dan moet
herinnerd aan de op 8 September meege
deelde verloving van H. K. H. Prin
ses Juliana met Prins Bernhard
v o n L i p p e-B iesterfeld. Daardoor
is als 't ware een omkeer gebracht in ons in
de historie gewortelde nationale gevoelsle
ven. Aan alle kanten brak het zich baan,
openbaarde zich op enthousiaste wijze, golfde
breed uit over de akker van ons nationaal
bestaan en deed in de harten van honderd
duizenden nieuwe hoop geboren worden voor
het ontbloeien van nieuwe loten aan de ge
knotte aloude roemrijke Oranjestam, die in
een geschiedenis van vele eeuwen zijn wor
telen diep in ons volksbestaan heeft doen
indringen. God heeft Nederland en Oranje
saamgestrengeld tot een mystieke unie, waar
van de hechtheid en de kracht in de laatst-
verloopen maanden heerlijk openbaai' is ge
worden en rijke en blijde glansen heeft ge
worpen ook in het zoo klein geworden Ko
ninklijk gezin. In blijde vreugd en daep mee
leven maakt ons wik zich thans gereed om
op 7 Januari 1937 het huwelijksfeest van
Prinses en Prins te vieren.
Wonderlijk mogen we wel zeggen heeft
deze vorstelijke verloving op het bewustzijn
van ons volk ingewerkt. Breede kringen, die
men na een opvoeding van tientallen ja
ren in republikeins che geest vervreemd
waande van ons constitutioneele koning
schap, hebben zich bekeerd tot de gevoelens,
dde in het overgroote deel onzes volks voor
Oranje opgevat in nationale zin leven
dig waren. Zelfs hebben we het in deze da
gen kunnen lezen, dat in Denemarken een
soc.-dem. minister-president een pleidooi
levert, waarin hij in het belang der demo
cratie aan de constitutioneele monarchie de
voorkeur geeft boven de altijd theoretisch
beleden z.g. democratische republiek.
Er is een nationale opleving mogen we
met dankbaarheid constateerenzij het ook,
dat althans ten aanzien van een deel on
zes volks gebeurtenissen over onze gren
zen in belangrijke mate hebben meegewerkt
om het besef van eenheid in nationaal op
zicht te verhelderen en te verdiepen en als
realiteit te aanvaarden mei. verschillende
daaraan verbonden consekwenties.
Die consekwenties zijn met name door de
soc.-dem. arbeiderspartij voor een belangrijk
deel reeds getrokken. Velen van hen houden
zich niet langer afzijdig van de nationale ge
beurtenissen, die als acoente- in ons na
tionaal bestaan zich voordoen. Zij werken op
tal van plaatsen zelfs mee aan die voorberei
ding der feestvieringen, die haar bekroning
zullen vinden op de dag, waarop onze Kroon
prinses ten huwelijk zal zijn gegaan.
De verdediging des Rijks
Deze opleving strekt zich staatkundig
echter nog verder uit. Ook in verband met
de verdediging des Rijks doet zij zich gevoe
len. Zeker, ook hier is het gebeuren buiten
onze grenzen niet zonder invloed geweest,
maar feit is dan toch, dat de vrijz. dem. in
het Parlement ditmaal voor het eerst al
hun stemmen gaven aan de belangrijke
uitgaven, welke voor verbetering der verde-
digina zoo hier te lande als in Indië noodig
zijn. De soc.-dem. kwamen nog wel zóó ver
niet. maar niettemin aanvaardden ze toch
de tientallen millioenen meer, die voor
Indië gevraagd werden. Met. zekere inconse-
kvjentie konden ze met de verbeteringen
voor onze nationale weermacht hiin instem
ming nog niet betuigen; het was intusschen
duidelijk, dat het principieel verzet der vroe
gere eenzijdige ontwapenaars was prijs ge
geven en het vermoedelijk nog slechts een
kwestie van tijd zal zijn om de eenheid in
houding voor het geheele Rijk te vinden.
De monetaire maatregelen
Zoowel van staatkundige arts monetaire
beteekenis is, in de derde plaats geweest het
op 26/27 September door de Regeering geno
men besluit om de gouden standaard
los te laten, toen de omstandigheden
daartoe dwongen, nadat Frankrijk en Zwit
serland als „goudlanden" waren weggeval
len en Nederland de eenig overgeblevene
het trio, dat tot die tijd toe stand ge
houden had, was geworden.
Door dit besluit viel een appel van twist
uit ons staatkundig leven weg. Politieke ver
houdingen verbeterden dientengevolge in
belangrijke mate en ook voor het bedrijfs
leven had de maatregel gevolgen, die in
allerlei opzicht niet ongunstig mogen wor
den geheeten, al bleven uit den aard der
zaak voor sommige groepen en bedrijven
schadelijke nevenwerkingen niet achterwege
In het algemeen echter heeft het besluit der
Regeering heilzame ontspanning gebracht
We konden daarbij profiteeren van de be
langrijke aanpassing, welke reeds tot stand
was gebracht.
Dat terstond maatregelen werden ge
troffen om de gulden te beschermen
tegen aanvallen op de internationale
geldmarkt, ligt voor de hand. Er werd
een Egalisatiefonds ingesteld, dat de
koers van de gulden bedoelde te be-
heersohen. Met zekerheid is omtrent
deze monetaire defensie weinig be
kend geworden. Toch zijn er verschijn
selen, die er op wijzen, dat de Neder-
landsche Regeer ing door middel van
de Nederlandsche Bank op zeer geluk
kige wijze heeft geopereerd «n niet on
belangrijke voordeelen konden wor
den behaald ten koste van hen, die
met hun speculatief optreden zeer stel
lig andere oogmerken hadden dan het
algemeen Nederlandsch belang.
De parlementaire arbeid
Na deze inleidende opmerkingen komen
we tot de directe parlementaire a
beid in het afgeloopen jaar.
Op 11 Februari keerde de Kamer van
haar Kerstreces terug.
Haar eerste ontmoeting met het Kabinet
leidde tot een echecje voor minister Oud.
Deze zag n.l. een door hem verdedigde r
ganisatie van de Algemeene Rekenkamer
met 4331 stemmen verworpen. De Kamer
wenschte de contróle-capaciteit van dit Col
lege niet te zien verzwakt.
Belangrijker was de beslissing, waarvooj
de Volksverte»f- 'oordiging daarna kwam
te staan. De Regeering han.L, teneinde het
materieel onzer weermacht in sneller tempo
naai behoor en te kunnen versterken, voor
gesteld een Defensiefonds in te stellen. Na
een driedaagsch debat werd deze maatregel,
die een nieuwe periode voor ons defensie
apparaat inluidde, aangenomen met 6227
stemmen. De soc.-dem. en een deel der vxijz.-
dem. stomden nog tegen.
Surinaamsche en Indische begrooting kre
gen vervolgens een deugdelijke beurt. Suri
name kon in één dag worden afgedaan, maar
Indië legde op zeven vergaderdagen beslag.
De begrooting-1936 van het Landibouw-
crisisfonds kon in ruim vier dagen worden
afgehandeld.
Het voornemen tot heffing van tolgeld op
nieuw te bouwen bruggen geraakte definitief
van de baan, doordat op 13 Maart met 6520
stemmen een wetsontwerp ward aanvaard,
waardoor versnelling van de bruggenbouw
mogelijk werd door verhooging van de ben
zinebelasting met een halven cent per liter.
Een nieuw Regeeringsreglement van Suri
name en Curacao kwam op 13 Maart zonder
veel moeite tot stand, evenals de machtiging
tot het aangaan van een leening van
millioen.
Op 1 April weigerde de Kamer aan de
Regeering een machtiging om aan de korting
op de salarissen der rechterlijke macht terug
werkende kracht tot 1 Jan. 1936 te verleenen.
Op dienzelfden dag werd de vereeniging var
Beverwijk, Wijk aan Zee en -Duin goedge
keurd.
Tijdens het Paaschreces ontviel aan de
Kamer geheel onverwacht haar hooggewaar
deerde president, Jhr. Mr. Ch. Ruvs
Beerenbrouck, die ook tot drie malen
toe minister-president was geweest. Den
17den April ging hij in tot de rust, waai
hij als geloovig Christen-staatsman zoo me
nigmaal getuigd had bij anderer overlijden.
De Kamer eerde zijn nagedachtenis op 20
April. De volgende dag werd het stoffelijk
overschot in de eenvoud, die het kenmerk
was van den heer Ruys, te Warnsveld tér
aarde besteld.
Tot nieuwe president der Kamer werd op
6 Mei Mr P. J. M. Aalberse met vrijwel
algemeene stemmen aangewezen. Zijn presi
dium der R K. Kamerfractie ging ove
handen van Mr. G o s e 1 i n g.
Na de rust van Paschen nam de Kamer de
Industriefinanciering in behandeling. Deze
gezonde steunverleening aan bestaande of
nieuwe industrieel e on dernemingen werd op
7 Mei z.h.s. goedgekeurd.
Op industrieel gebied lag ook de beperking
van de mechanisatie in de sigarenindustrie.
Z.hs. passeerde het wetsontwerp op 27
na een tweedaagsch debat.
Het verbod van particuliere weercorpsen
verwierf de volgende dag de goedkeuring der
Kamer. Slechts 2 comm. en 1 rev.-soc. waren
tegen
Op 3 Juni nam de Kamer, na langdurige
voorbereiding het wetsontwerp iin behande
ling tot vermindering van som
mige vaste lasten en huren. Na vier
dagen viel, ondanks de zeer tegemoetkomen
de houding der Regeering, de beslissing in
voor haar ongunstigen zin. Met 55 tegen 37
stemmen werd op 9 Juni het wetsontwerp
verworpen. Voornamelijk Kath. en soc.-dem.
droegen tot dezen uitslag bij. Dat bij hep
niet uitsluitend zakelijke motieven maar
politieke overwegingen golden, werd duide
lijk toen de soc.-dem.. nadat zij omtrent het
tegenstemmen der Katholieken zekerheid
verkregen hadden, retireerden met een voor
hen zeer belangrijk amendement, waardoor
de beteekenis van het vaste-lasten-ontwerp
zeer zou zijn vergroot.
De Juli-maand bracht als oogst o.a. de uit
breiding der bestuurshervorming in. Ned.-
Indië. Ingesteld zuil an worden drie nieuwe
gouvernementen met regeeringscommissaris-
sen aan het hoofd. De volgende dag, 2 Juli.
werd de oplossing van de oude
Paleis-Raadhuis-kwestie
te Amsterdam verkregen. Het Paleis wordt
onbetwist Rii-kseigendom en de hoofdstad zal
met 10 millioen worden gesteund voor de
bouw van een nieuw stadhuis. Voorts werd
het bestaan van het Werkloosheidssubsidie-
fonds met drie jaar verlengd en kwam een
regeling van het'Giroverkeer tot stand, waar
door nieuwe gemeentelijke girodiensten niet
meer zullen kunnen worden opgericht.
De deelname in het kapitaal der maat
schappij voor Industriefinanciering werd op
7 Juli vastgesteld; tevens werd op die dag
nog 20 millioen ter beschikking van het
Werkfonds gesteld. Op 8 Juli kwamen de
Werktijdregeling voor chauffeurs, de Lucht
vaartrampenwet en wettelijke bepalingen
omtrent handelsagenten en -reizigers tot
stand. Diezelfde dag ging het zomerreces in.
Na de derde Dinsdag
Op de derde Dinsdag in September, toen
het land nog vol was van de feestvreugde
over de verloving van de Prinses en Prinsjes
dag een belangstelling had getrokken als
nooit te voren van buiten waren vele
tienduizenden naar de Residentie getogen
hervatte de Kamer haar arbeid.
Onverwacht werd ze op 29 Sept. bij
eengeroepen in verband met de mone
taire maatregelen der Regeering. Er
was een drietal wetsontwerpen inge
diend, dat onverwijlde bekrachtiging
noodig had: verbod van gouduitvoer,
maatregelen tegen prijsopdrijving en
instelling van een Egalisatiefonds ter
beheerscbing van den wisselkoers.
Onmiddellijk werd het drietal in de
afdeelingen onderzocht, 's Avonds te
10 minuten over acht hechtte de Kamer
haar sanctie aan de ontwerpen van
wet. Deze werden terstond doorgezon
den aan de Eerste Kamer, die om half
9 bijeen was gekomen, eveneens de
wetsontwerpen onmiddellijk in behan
deling nam en er een goed uur later
haar goedkeuring aan verleende. Dat
was snel werk.
De volgende dag heeft de Tweede Kamer
zich uitgesproken over de monetaire politiek
der Regeering: bijna algemeen kon men zich
met haar beleid vereenigen.
Alvorens op 10 Nov. de behandeling der
Rijksbegrooting voor 1937 te begin
nen, heeft de Kamer, in October, nog
aantal min of meer belangrijke wetsontwer
pen afgedaan.
We noemen: opsporing en ontginning
delfstoffen op Nieuw-Guinea, steun aan
textiel-industrie en de Indische batiknijver
heid, wijziging der Vogelwet, handelsverdra
gen met Duitschland en Amerika (20 Oct.)
en saneering van tramwegen in Overijssel en
Drenthe, in Noord-Brabant en in Zeeuwsch-
Vlaanderen, oeperking van het betrekken
van electrischen stroom uit het buitenland
(21 Oct.).
Van bijzonder belang was ds behandeling
eener nieuwe Pachtwet op 22. 23, 27, 28 ei.
29 Oct. Het ontwerp werd door amendee-ing,
waarin de heeren Terpstra en v. d. Heuvel
een voornaam aandeel hadden, belangrijk
verbeterd, zoodat net. toen op 10 Nov. de
eindstemming gehouden werd, zh.s. koo wor
den aanvaard.
Zooals gezegd kwam op 10 Nov. de Rijks
begrooting in behandeling. Het debat ken
merkte zich niet door eenige scherpte. De
soc.-dem. deden een heel waf rustiger en
gematigder geluid hooren dan zij buiten de
Kamer plegen te doen. Ook teekende zich bij
hen reeds af de frontverandering, welke
met prijsgeving van een deel van hun verle
den in wording was.
De rechtergroepen spraken zich onomwon
den uit voor de positief christelijke beginse
len als basis voor de politieke strijd en vooi
een samenwerking op den grondslag dier be
ginselen, dde tevens het hechte fundament
zijn voor ons volksleven, en voor de verde
diging van gezag, orde en vrijheid.
Ter linkerzijde uitte zich unisono angst
voor een nieuwe coalitie en bleef men de
voorkeur geven aan een kabinet op breeden
grondslag. De S.D.A.P. toonde daarbij een
duidelijke neiging tot mee-solliciteeren. In
tusschen werd van anti-rev. zijde voorshands
samenwerking met de soc.-dem. zeer beslist
afgewezen. Hun eri anderer voorkeur gaat
'uit naar eeri kabinet op positief christelijken
grondslag. Of die voorkeur zal kunnen a
den gevolgd, moet evenwel worden afge
wacht. De stembus van 1937 zal daarover
beslissen.
Midden in dit debat, dat een zestal ver
gaderingen in beslag nam. viel op 13 Nov.
de goedkeiiring van het voorgenomen huwe
lijk van Prinses Juliana en de naturalisa
tie van Prins Bernhard. Zonder debat of
stemming passeerden de beide wetsontwer
pen den hamer.
De behandeling der begrootmg werd in een
vlot tempo, met behulp van avondvergade
ringen waarvan er enkele tot nachtver
gaderingen ontaarden ten einde gebr
tusschen 17 Nov. en 22 Dec.
Er tusschen door werden nog afgedaan: de
vereeniging van IJsselmuiden met vier an
d-ere gemeenten tot één gemeente (24 Nov.),
het wetsvoorstel-K. ter Laan tot invoering
van een achtste leerjaar, dat met 58-25
stemmen werd verworpen (24 Nov.), verlen
ging octrooi Ned. Bank (7 Dec.), verlenging
termijnen L.O.-wet (sfopwetje), opschorting
vaccinedwamg met een jaar (17 Dec.), Vesti
gingswet en verlenging korting Indische pen
sioenen tot 1 Mei 1937 (22 Dec.).
Economische opleving onmiskenbaar
In de vergadering van 26 Nov., welke
eenige tijd door Prins Bernhard werd bijge
woond, constateerde minister Gelissen met
grooten nadruk: de economische ople
ving in ons land is onmiskenbaar.
Op 16 Dec. voltrok zich, althans voor een
deel, de frontverandering bij de soc.-dem. ten
aanzien van deDefensie. Ze stemden toen
voor de extra-uitgaven vóór de Indische ver
dediging. De Nederlandsche Defensdebegroo-
ting verwierf hun instemming nog niet, maar
wel die der vrijz.-dem. Ze werd goedgekeurd
met 5321 stemmen. Tijdens het uitvoerig
debat bleek van veel instemming met de
voornemens der Regeering om de verdedi
ging des Rijks zoo te verbeteren, dat zij
naar de mate onzer krachten in overeen
stemming is met hetgeen door de sterk "ge
wijzigde en gevaarlijker geworden wereld-
verhoudingen geëischt wordt in het belang
van de veiligheid van ons grondgebied in
Europa en overzee.
Na een periode van ongetwijfeld in/gespan
nen arbeid kon het Kerstreces ingaan.
Aa-ngeteekend zij hierbij nog, dat de Kamer
ditmaal tevens de begrooting van het Land-
bouw-crisisfonds en die van het Zuiderzee-
fonds heeft afgedaan. Haar prestatie is dus
nog grooter dan in andere jaren.
Interpellaties en moties
Met het toestaan van interpellaties is de
Kamer ook dit jaar zeer sober geweest.
Terecht. De grens tusschen regeer en, wetge-
ven en controle op de uitvoerende macht
wordt belangrijk nauwkeuriger in het oog
gehouden dan enkele jaren geleden. Een
valseh-democratische practijk uit het verle
den is vaarwel gezegd.
Een interpellatie-S chalker over de
houding der Regeering ten opzichte van het
in Geldnood verkeerende Rotterdam werd
toegestaan en bood gelegenheid het juiste
licht te werpen op de overmoedige houding
der soc.-dem. stadsbestuurders, die ten slotte
het hoofd in de schoot hebben moeten leggen.
Op 5 Maart eindigde een interpellatie-de
Visser over voorgenomen wijzigingen in de
steunregeling zo-nder motie. Geweigerd werd
op 13 Mei een interpellatie-d e Visser over
de internationale toestand en in verband
daarmee te nemen regeeringsmaatregelen.
Evenmin werd toegestaan een interpeliatie-
aanvraag-de Visser (8 Juli) over de wilde
staking te IJmuiden. Een communistische in
terpellatie in verband met de toestand in
Spanje werd eveneens afgewezen.
Op 17 Sept. wilde de heer Kupers (soc.-
dem.) interpelleeren over de wijziging van
de Steunregeling met betrekking tot den
huurbijslag. Ook deze aanvraag had geen
succes, omdat enkel-e diagen tevoren de zaak
uitvoerig in de Eerste Kamer aan de orde
was geweest.
Personalia
Tenslotte enkele personalia.
Op 18 Februari werd Mr G. v. Baren
geïnstalleerd als lid der Kamer in de vaca
ture-Prof. Visscher. Op 3 Maart kwam
Mr P. A. Schwartz de vacature van Dr.
Rutgers, die tot lid van de Raad van
State was benoemd; vervullen.
Het overlijden van president Ruys me
moreerden we reeds.
In diens plaats nam zitting het oud-lid der
Kamer Mr. Fruyn, terwijl in de door be
danken ontstane vaeaiture-F e b e r (r.k.) de
heer H. E. v. d. B r ul e zijn intrede deed.
Aan de vrijz.-dem. fractie ontviel door
overlijden de heer Th. M. Ketelaar. Hij
was 39 jaar lid der Kamer geweest. De heer
M. M. Cohen werd zijn opvolger.
EERSTE KAMER
De Eerste Kamer pleegt over de behande
ling van bij haar ingekomen wetsontwerpen
geen gras te laten groeien.
Reeds op 7 Januari kwam zij bijeen om
hét wetsontwerp tot het tegengaan van
cumulatie aan te nemen. Alleen de bei
de N.S.B.-ers .ei-klaarden er zich tegen.
Februari en Maart waren bij uitstek ver
gadermaanden.
Op 5 Februari werd de Crisishypo-
theekaflossingswet met 385 stem
men goedgekeurd. De beide volgende dagen
werden besteed aan Algemeene Beschouwin
gen over de Rijksbegrooting. Een week la
ter werd het Bezuinigingsontwerp
afgedaan. Met 9 soc.-dem. stemden de twee
N.S.B.-ers er tegen.
De verschillende begrootingshoofdstukken
kwamen tusschen 18 Febr. en 26 Maart aan
de orde. De Regeering had moeite om met
het inzenden van Memories van Antwoord
het werktempo der Kamer bij te houden.
Tusschen 28 Febr. en 10 Maart moest zelfs
worden gepauzeerd. Op 26 Maart werd o.a.
het Defensiefonds goedgekeurd: 8 soc.-
dem. en de vrijz.-dem. Dr. v. Embden stem
den er tegen en ook tegen de Defensie-
besrooting zelf.
Aan de avond van 21 April werd het over
lijden van den president der Tweede Kamer
herdacht. Den volgenden dag gaf de Kamer
haar fiat aan 't Regeeringsreglement voor
Suriname en Curasao, de regeling van het
afbetalingsbedrijf en de bescherming der be
volking tegen luchtaanvallen.
De Indische begrooting en dde
voor Suriname namen in Mei twee dagen
in beslag. De versnelde bruggenbouw ging er
op 2 Juni z.h.s, door: eveneens op 15 Juli het
crediet, dat was aangevraagd o.a. voor de
aanschaffing, van pantserwagens. De begroo-
ting van het Landbouwcrisisfonds
(1936) vorderde slechts één dag (16 Juli) en
op 17 Juli werden de Maatschappij voor In
dustriefinanciering en het crediet voor den
P a 1 e i s-R aadhui s-bouw te Amsterdam
aanvaard. Op 29 Juli werden het Girowetje
en de verruiming van het crediet voor het
Werkfonds benevens de kapitaalsinyesteering
in de Maatschappij voor Industriefinanciering
afgedaan.
De verloving van Prinses Ju
liana werd op den dag zelf op 8
Sept. ook in den Senaat dankbaar en ver
heugd herdacht.
Die avond en de volgende dagen werd
goedkeuring gehecht aan de wetsontwerpen:
voorzieningen betreffende luchtvervoer, de
Luchtvaartrampenwet, uitbreiding der Indi*
sche bestuurshervorming en voorzieningen
omtrent weerkorpsen. De N.S.B. was tegen
dit laatste ontwerp.
De dagen van 10 en 11 Sept. werden be
steed aan een interpellatie. Dat mag in dei
Eerste Kamer een witte raaf heeten. De in
terpellatie werd gehouden door den soc.-
dem. de la Bella en betrof het beleid van
minister Slingenberg in verband met de re
geling van den huurtoeslag. Aan het slot
werd een soort motie van afkeuring van den
R.K. senator a e Bruyn met 25 tegen 16
stemmen aangenomen. Meer dan een gebaar
was dat niet. Na de stemming deelde de mi
nister mede, dat werkloozen een extra-uiit-
keering van 2.50 zouden ontvangen in vext
band met de verloving van de Prinses.
Van haar gebruikelijke Adres van Ant
woord op de Troonrede deed de Eer-#
ste Kamer ook dit jaar nog geen afstand.
Op 29 Sept., 's avonds, werden in een
amerijtje de drie monetaire wetsontwerpen
afgedaan.
De eerste week van November was een
legislatief zeer vruchtbare periode: 3 Nov.i
wettelijke bepalingen omtrent handelsagen
ten en -reizigers z.h.s. goedgekeurd; 4 en 5
Nov. id. Mechanisatie in de slgarenindustrie
en tegengaan van oververmoeidheid van be
stuurders van motorrijtuigen.
Op 18 Nov. werd het Duitsohe handels
verdrag goedgekeurd, 's Avonds werden
in de afdeelingen o.a. de beide wetsontwerpen
onderzocht, die betrekking hadden op het
huwelijk van Prinses Juliana; den volgenden
morgen volgde de goedkeuring er van.
De maand December werd, als van ouds,
gebruikt om de grootst mogelijke opruiming
te houden onder hetgeen door de Tweede
Kamer werd toegezonden. Daartoe behoorden
o.a.: regelen omtrent het betrekken van elec-
triciteit uit het buitenland: de N. Guinea-»
exploratie, de vereeniging van IJsselmuiden,
enz. en verschillende kleine begrootingen. Bij
tientallen gingen de wetsontwerpen onder
den hamer door tot op den voorlaatsten dag
des jaars, toen o.a. nog werden afgedaan de
ontwerpen, die per 1 Januari in werking
moesten treden. O.a. de opsdwrting van, de
vaccinatie, de verlenging van het Stopwetje,
de verleging van de korting op de Indische
pensioenen, opcenten op de Indische invoer
rechten en verlenging van de werkingsduur
van de wet tot instelling, afschaffing, ver
hooging of verlaging van de invoerrechten op
korten termijn.
Omtrent „gaan en komen" in de Senaat
hebben we ditmaal geen mededeelingen te
doen.
Ned. Gist- en Spiritusfabriek
In zijn Oudejaarsavondtoespraak tot het
personeel heeft ir. W. H. van Leeuwen, pre
sident-directeur der Ned. Gist- en Spiritus
fabriek te Delft, medegedeeld dat alhoewel
dc verkoopsprijzen gedurende het geheele
jaar gemiddeld lager waren dan over 1935
er ook factoren waren die de resultaten gun
stig hebben beïnvloed, zoodat, behoudens on
voorziene omstandighcdeiy verwacht kan
worden, dat de eindrekening niet onbelang
rijk van die van het vorig boekjaar zal ver
schillen.
Wat den iilvloed van 'de depreciatie van
den gulden op de toekomstige bedrijfsuit-
komsten betreft, is het nog voorbarig daar
over een oordcel uit to spreken. Waar naar
alle waarschijnlijkheid de prijzen in het bin
nenland niet zullen stijgen, wordt deze in
vloed in hoofdzaak behoerscht door de ont
wikkeling van twee factoren: de grondstof-
prijzen op de wereldmarkt en de opbrengst
van het voor export bestemde gedeelte der
productie.
Deze ontwikkeling zal moeten worden
afgewacht om te kunnen vaststellen of
en in welke mate dc depreciatie van deni
gulden voor het bedrijf der Nederland
sche Gist- en Spiritusfabrieken ecnig
voordeel zal brengen.
Hoogovens en Staalfabrieken
Opleving ingezet. Moeilijkheden bij voorzie
ning van grondstoffen
In het Maandblad voor Directie en
Personeel der Kon. Ned. Hoogovens en
Staalfabrieken te IJmuiden schrijft de
directie dat een opleving gaande is op de
staal- en ijzermarkt. Deze begon al in
den zomer en ging stérker worden door
het uitvallen van Spanje als ertsleveran
cier wegens een burgeroorlog en door de
inkrimping der productie in Duitsch
land met ongeveer 20 pCt.
De vraag naar ruwijzer overtreft het aan
bod, zoodat Hoogovens meer zorg hebben om
haar product gefabriceerd te krijgen dan om
daarvoor afzet te vinden. Men zal het voor
zieningsplan voor ertsen, nu die uit Spanje
vrijwel zijn uilgevallen, geheel moeten om
werken. Ook is het onzeker of de directie er
in zal slagen een voldoenden aanvoer van
kolen en in het bij zond-er van cokes in stand
te houden. In de eerstvolgende maanden zal
de voornaamste aandacht moeten blijven ge
richt op het verkrijgen van de noodige grond
stoffen om voldoende ijzer te kunnen produ-
ceeren tot nakoming der aanzienlijke ver
plichtingen.
J. P. WIJERS
Voorgesteld Dividend 5 pCt. (v. J. nihil)'
Blijkens het verslag van J. P. Wijers
Ind. en Handelsonderneming N.V. over
het boekjaar 1935-1936 geëindigd per 30
September j.l. is 't resultaat veel gun
stiger dan vorig jaar. De brutowinst is
f 381.844,— (vorig jaar f 186.375,—)
Voorgesteld wordt 5 pCt. dividend uit
te keeren (v. j. nihil). In het nieuwe
boekjaar is de omzet belangrijk geste-
Blijkens het verslag is de gunstiger gang
van zaken in het afgeloopen boekjaar te
danken aan:
le. bezuiniging op exploitatiekosten;
2e. bevredigende gang van zaken in 'de
Belgische ondernemingen;
3e. terugboeking van een deel van het vo
rig jaar afgeschreven koersverlies op 'de Bel
gische deelnemingen en vorderingen, als ge
volg van de op 26 September j.l. gewijzigde
kocrsverhoud'ing tusschen gulden en Belgi
schen frank.
JVat de Belgische bedrijven betreft wordt
opgemerkt, dat deze niet alleen kon worden;
gehandhaafd, maai- dat deze zich nog in'
steeds stijgende lijn beweegt.
De handel-Mij. „Europa-Azië, die de be-«
langen in Ned.-:Indië behartigt, heeft zich in
een bevredigenden gang van zaken kunneru
verheugen niettegenstaande het economi
sche leven onder sterken druk bleef staan« i
De vestiging te Groningen, geopend in
April j.l., voorziet in een behoefte.
Het accres van den. omzet in dc noordelij
ke provinciën in het tijdvak April-Sepfem-
ber 1936 levert daarvoor liet bewijs.
Van het niéuw ingetreden boekjaar
ïoont het eerste kwartaal een belang
rijke stijging in het bedrag van den
omzet. Na de monetaire maatregelen
onzer regeering van 26 September j.1.
is een wijziging ten goede gekomen in
den gang van zaken.
De kooplust der afnemers is sterk toegeno- j
men en wordt gestimuleerd door de prijsstij" 1
ging, die zoowel voor binnen- als buitenland1»
sche fabrikaten is ingetreden. Die prijsstij-
ging is niet alleen een gevolg van de depre
ciatie. maar ook van de algemeene prijsstij
ging voor grondstoffen. De van de afnemers
ontvangen orders voor levering in het a.s.
voorjaarsseizoen beloopen een aanzienlijk
hooger bedrag dan in vorig boekjaar.
Grootere bedrijvigheid
bij Kromhout
Verbetering reeds voor de depreciatie
In „Kromhoutnieuws" deelt de directie dep
N.V. Kromhoutmotorenfabriek mede, dat do
bedrijvigheid in 1936 geleidelijk bleef toe
nemen Het aantal werklieden steeg van 363
tot. 433. Deze stijging vond vooral in 't be.»
gin van 't jaar plaats. Sedert Sept. is "t aan
tal vrijwel constant gebleven. De omzet zal
ca f 165.000 hooger zijn dan in '35, doch deze
verheoging weerspiegelt niet ten volle dei
toeneming en bedrijvigheid aangezien bij het
begin van het nieuwe jaar de onderhanden;
zijnde bestellingen ca. f 127.000 hooger zijn;
dan bij de vorige jaarwisseling.
De gunstige gevolgen van de depreciatie
zijn voor het bedrijf -nog niet in het oog val-
lend. Tóch zijn de kansen, zoowel op de bin-
nenlandsche als buitenlandsche markt beter I
geworden. Dit zal in het nieuwe jaar onge- j
twijfeid merkbaar- worden. Wat het financi-
eel resultaat over 1936 betreft, dit zal min
der ongunstig zijn dan over 1935. Waar
schijnlijk zal een klein bedrijfsoverschot
worden geboekt.
VAN CULTUUR-ONDERNEMINGEN
Cultuur Mij. „Balapoelang"
Op rekening van het dividend over 1936
zal door de Cultuur Mij. „Balapor-lang" een
voorloopige uitkeering plaats hebben vara j
f 40 per aandeel (over 1935 werd in totaal S
pCt. uitgekeerd).
Cultuur Mij. Goenoeng Malang
De Cultuur Mij. „Goenoeng Malang" deelt
mede, dat op rekening van het dividend
over 1936 een voorloopige uitkeering zal
plaats hebben van f 75 per aandeel (over
1935 werd een interim-dividend betaald van 1
5 pCt. en totaal 20 pCt.).
Cultuur Mij. „Pasir Malang"
De directie van de Cultuur Mij. „Paslr Ma
lang' deelt mede, dal over 1936 een voorloo
pige uitkeering zal plaats hebben van f 40
per aandeel (over 1935 bedroeg hot totale di
vidend 7% pCt.).
Preanger Landbouw Mij.
Naar de directie van de Preaugor Land
bouw Mij. bericht, zal over 1936 een voorloo
pige uitkeering plaats hebben van f 75 per
aandeel (over 1935 werd in totaal 15 pCt uit
gekeerd),
FAILLISSEMENTEN IN 1935
Totaal passief f 34,7 millioen
(vorig jaar f 44,8 millioen)
Volgens het weekblad Handelsbelangen
werden over 1936 in totaal 2097 (v. j. 2210)
crediteurenlijsten bij de gezamenlijke grif
fiers in Nederland gedeponeerd.
Het totaal passief daarvan bedroeg
f 34.724.642 (v. j. f 4-4 864.611) waarvan pre
ferent I 7.757.984.37 (v, j, f 7.700.913),
