KERK EN ZENDING
WERK
OPVOEDING EN ONDERWIJS
waar
MAANDAG 28 DECEMBER 1936
DERDE BI .AD PAG. 10
NED. HERV. KERK
Beroepen.: Te Zeveribown, cand. C. A.
van Harten te Ter Aar (verb. ber.). Te
Farnsum (Gron.), A. v. d. Most, cand. en
hulppred. te Bussum.
Bedankt: Voor Assen (Herv. Evang.),
J. van Kuiken te Uifchuizermeeden. Voor
Tienihoven, H. A. Jellenva te Grijpskerke
(Z Voor Loosduinen (2e pred.pl.), W.
H. Walvaart te Doesburg. Voor Aalburg en
Heesbeen, E. E. de Looze te Den Ham (Ov.).
GEREF. KERKEN
Aangenomen: Naar Sellmgen, W.
Reinders te Overs child.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Noordeloos, M. Baan te
Rijnsburg.
Bedankt: Voor Zeist, W. F. Laman te
Middeliharnis.
GEREF. KERKEN IN H.V.
Bedankt: Voor Zaandam en voor E
schede, J. ter Schegiget te Amsterdam-C.
GEREF. GEM.
Beroepen: Te Werkendam, W.
Lasmain te Rotterdam-Zuid.
HULPPREDIKER
Tot hulpprediker bij de Geref. Kerk te
Beilen en Nieuw eroord is benoemd
voor de standplaats D rij b e r cand. D. Heer
sing te O. Pekela.
GEREF. KERK BERGSCHENHOEK
Konden we onlangs melden, dat te Berg-
schenhoek tot het institueeren van een Geref.
Kerk kon worden overgegaan, gisteren
het voor de gemeente een blijde dag. Om 10
uur toch ving de eerste kerkdienst aan onder
leiding van Ds Koelewijn van Benkei,
waar de Gereformeerde - van Bergsoherth0ek
voorheen ter kerke gingen. Ds Koelewijn
opende den <Jienst met het laten zingen van
Psalm 118:1, „Laat ieder 'sHeeren goedheid
loven". Daarna las Ds Koelewijn Efeze
16 en gmg vervolgens over tot het bevesti
gen van de ouderlingen en diakenen, die op
een vorige vergadering gekozen waren. Daar
na werd aan een tweetal kinderen de doop
bediend. De dienaar had voor deze ure tot
tekst gekozen Efeze 4 1112; na de predi
katie werd de dienst op de gebruikelijke
wijze besloten.
DE AARTSBISSCHOP VAN
CANTERBURY VOOR DE RADIO
De aartsbisschop van Canterbury heeft
gisteravond in Lambeth Palace een Gods
dienstoefening geleid, welke werd' uitgezon
den en waarin de- aartsbisschop tot zijn
hoorders de oproep richtte het kroningsjaar
niet alleen te laten worden tot een
mervteele wijding van den koning, maar te
vens tot een terugkeer van het volk van het
geheele Britsche gemeenebest tot den Chris-
telijken Godsdienst. Deze basis vertegen
woordigt het beste en edelste van het leven
der natie.
Voortgaande richtte de aartsbisschop kort
den blik op hetgeen zich buiten het Britsche
gemeenebest in de wereld afspeelt, waarbij
hij er op wees, dat in Rusland een groote
beweging leeft, welke op een essentieel anti
christelijke basis berust. Voorkomen moet
worden, dat dit gif ook het Engelsche volk
aantast. Elders, aldus de aartsbisschop, aan
bidt men de afgodsbeelden van ras en staat
en gedoogt, dat deze de suprematie
Christus overweldigen.
Wat nu Engeland en zijn rijk betreft be
sprek de aartsbisschop achtereenvolgens
drie punten. Ten eerste, zoo zeide hij, valt
er een afdrijven te constateeren 1
volk uit den Christelijken godsdienst. In de
tweede plaat6 echter meende de aartsbis
schop te mogen constateeren, dat het Gods
dienstig instinct gezond is, dat de moraal
leeft in het hart van den -gewonen man,
vaag weliswaar, maar aanwezig. Echter zon
der de warmte van het geloof, en min of
meer halfbewust. Ten derde stelde spr. vast
dat er tegenwoordig een oprechte belang
stelling voor Godsdienstige zaken onder het
publiek aanwezig is, die misschien verder
gaat, dan men wel oppervlakkig zou kunnen
denken en die wijst op diepe en onuitroei
bare behoeften.
In het vervolg van zijn toespraak uitte
spr. de hoop, dat de geheele natie weer haar
grondslagen zal vinden in de ware religie
gezegd zal kunnen worden, dat het Britsche
gemeenebest gebouwd is op den rots van
waarlijke Christelijke godsvrucht.
GEREFORMEERDE VRIENDENKRING
Zaterdag vergaderde te Utrecht in
Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen de
„Gereformeerde Vriendenkring", Welke ver
gadering alleen toegankelijk was voor leden
van de Geref. Kerk. Door den heer J.
Roy van Rotterdam werd gesproken over
het oj derwerp: Bewaar het pand U t^ebe-
trouwd.
EEN MERKWAARDIGE COLLECTE
De gemeente van Christenen uit de In
dianen in Mistassiny (Canada) had ge
vraagd om bij het eerstkomende bisschop
pelijke bezoek haar bijdrage in de collecte
jri plaats van in geld in pelzen te mogen
isohemken. Toen de dag van het bezoek
kwam, zag men de Indianen in feestge
waad met de pelzen ter kerk gaan. Toen de
collecte ging beginnen stond het hoofd der
Indianen met veel ceiemonieel op, schreed
langzaam -naar het altaar en legde er
plechtig zijn pels neer. Zoo deden al de
leden van de stam met veel waardigheid.
Het gevolg was, dat met deze collecte
anderhalf uur gemoeid was.
DE BIJBEL IN KOREA
In de Presbyteriaansohe Kerk van Korea
neemt de studie van den Bijbel zeer toe.
Zoowel vanuit Korea als uit Manschoerije
kwam de vraag om z.g. Bijbelscholen te
stichten.
De Bijbelcursussen worden bezocht door
ruim 178.000 leerlingen; gedoopt werden
in het verloopen jaar ruim 15.000 personen
waardoor het aantal gedoopten steeg tot
120.000. Zoowel het aantal kerkbezoekers
als dat der doopca-ndidaten nam beduidend
toe.
Het voorschrift der regeering, dat de
gansche schooljeugd deel moet nemen aan
de vereering der voorouders, werd door de
25endingsleiding beantwoord met de stel
ling, dat het hier gaat om een godsdien
stige handeling, waaraan Christenen niet
mee kunnen doen en niet om een nationale
daad, gelijk door de regeering gezegd was.
Derhalve werd besloten het onderwijs in
de algemeene leervakken op het Unio-n
Christian College en op de Soongsil Hooge-
echool liever stil t'e zetten dan aan den
wensoh der regeering te voldoen.
De Kerstrede van den Paus
Een zekere spanning heorschte er
aan den vooravond van het Kerstfeest
in Vaticaansche kringen in verband:
met de tot zekerheid geworden ver
wachting, dat de Paus ondanks zijn
pijnlijke been-aandoeningen van zijn
ziekbed af tooh een Kerstrede zou uit
spreken.
De spanning week echter, naarmate
men uit 's Pausen stem en uit de leng
te der rede kon afleiden, dat de patiënt
opnieuw van zijn vitaliteit bewijs had-
gegeven. Na de rede echter werd de
Paus door zwcerpijn gekweld.
De Pauselijke rede was in hoofdzaak een
beroep op regeeringen en volken, om den
vrede te bewaren of te herstellen; verder
oen aanwijzing van de Gode-vij-and'ige mach
ten (Rusland) en van de valsche en funeste
middelen, welke worden toegepast (Duitsch-
land) om die te weerstaan, eindelijk een
smarteliik woord over den burgeroorlog
(Spanje).
Men kan zeggen, alsdus de Paus, dat de
propaganda en de activiteit, gericht tegen de
belangrijkste goederen der mensohheid:
maatschappij, gezin en individu, thans de
ui-tsterste krachten inspannen en alle mid
delen aanwenden, waarover zij beschikken.
Het is of zij daar een uiterste proef willen
nemen met de vernielende krachten, die tot
hun beschikking staan en welke zioh tot alle
landen hebben uitgebreid.
Dit alles vormt een nieuwe waarschuwing,
ernstiger en dreigender dan ooit te voren,
voor de gevaren waaraan de geheele wereld,
maar vooral Europa met zijn Christelijke
besch. .-ing, bloot staat.
De gebeurtenissen van thans zijn
een venschrikkelijke openbaring van
hetgeen Europa en d: wereld te wach
ten staat, als men niet terstond en op
doeltreffende wijze zich opmaakt ter
bestrijding van deze activiteit.
Dan sprekende over de dictatuur
Duitsohland (echter zonder den naam
noemen) vervolgde de Pa-us:
Maar onder hen, die zich verdedigers no
men van de beschaving en bestrijders v:
het atheïstische communisme, ja, die zelfs
aanspraak maken op het primaat bij die be
strijding, bevinden er zich wij moeten het
met droefheid constateeren niet weinigen,
die zich in de keuze van hun middelen
het beoordeelen van hun tegenstanders laten
•beheerschen en leiden door denkbeelden, die
valsüh rijn en funest.
Valsch en funest, want als zij de
Christelijke beginselen, zooals de kerk
die leert, in de harten der roenschen
en vooral in die der jeugd trachten uit
te dooven en als zy de kerk van Chris
tus durven voor te stellen als den ver
klaarden vijand van den voorspoed en
den vooruitgang der naties, dan bou
wen zij niet alleen geenszins aan de ge
lukkige toekomst voor de menschheid
en voor het eigen land, maar dan ver
nietigen zij ook het beste verdedigings
middel tegen de vreeselijke rampen,
die hen bedreigen. Dan gaan zij, onbe
wust, medewerken met hen, die zij
roeenen te bestrijden of werkelijk be
strijden.
Tegenover deze invloeden stelde de Paus
de middelen, door den Heiligen Stoel reeds
meerdere malen aangewezen. Hieraan ver
bond hij een woord over zijn eigen ongesteld
heid, en maakte van deze gelegenheid ge
bruik allen te danken voor him medeleven.
..Ons lijden", aldus Pius XI, „is nog maar ge
ring vergeleken bij dat wat er in de wereld
geleden wordt, en vergeleken ook met hetgeen
Christus zelf voor ons he°ft geleden".
Na een opsomming der voornaamste ge
beurtenissen in de R.K. Kerken te Rome,
richtte de Paus tot alle regeeringen en
volken een vurige opwekking in het be
van den vrede, die hij vergezeld liet gaan
van een bede tot God om de „Tranquilli-tas
ordinis", de rust der orde, voor de handha
ving van den vrede, waar deze nog heerscht,
voor het herstel van den vrede, waar deze
verstoord- is en ook voor de inddvidueele
collectieve rechtvaardigheid, zonder welke
die orde niet mogelijk is.
„Deze bede zoo eindigde de paus
gen wij neer voor de kribbe van den Vorst
des vredes, Die kind heeft willen worden
gekomen is om den vrede op aarde te bren
gen aan hen die van goeden wille zijn".
WIJLEN D. KLANDERMAN
Het zullen niet vele lezers zijn, die d
naam kennen; in Borculo echter zullen
ouderen zich hem nog wel herinneren. De
heer Derk Klanderman werd er geboren
in 1859; h ijtrok naar de Vereenigde Sta
ten en daar werd hij een der stichters van
een nieuw Borculo in den Staat Michigan.
Op 23 Juni 1935 overleden, blijkt thans,
diat hij al6 vriend der Zending van de Chr
Geref. Kerk in N.Amerika haar in zijn
testament bedacht heeft met een legaat
van 1400 dollar. Hiervan is 180 dollar be
stemd voor de Zending onder de Joden, 4S0
voor de Inw. Zending en 730 voor de Zen
ding onder de Indianen.
Onlangs heeft een pleegzoon van den
overledene, Herman Klanderman te Grand-
Rapids den Zendingseecretaris verrast mét
de tijding van dit legaat.
KERSTNUMMERS
Een welgevuld Kerstnummer geeft het in
1936 tot een weekblad uitgegroeide „H e r-
md Amsterdam". Wij vinden er
o.m. in een belangwekkend interview met
Dr. T. Z. K o o, de secretaris van de Y.M.
C.A.; een adventsbeschouwing van Dr P.
"laauw; een nieuw Kerstlied van den
Vlaamscihen dichter Jozef Simons op
muziek, een Kerstverhaal voor de jeugd
De misthoorn"; een artikel van Ds H.
Visser over de opleiding te Doetinohem.
En vele illustraties.
Ook het Algem. Weekblad is groo-
tendeetls ingesteld op Kerstlectuur. WIJ
treffen er stichtelijke of leerzame artikelen
aan van. Prof. Aalders, Dr A. Noordmans
Dr P. W. J. v. d. Berg, Dr A. H. Edelkoort,
Prof. v. d. Leeuw, Joh. van Huizien. e.a.
DE ROODE GRUWEL
Een medewerker schrijft ons:
Mot groote erkentelijkheid mag worden
geconstateerd, dat de Roomseh-Katiholieke
Kerk de laatste tijd het tegenoffensief tegen
het communisme heeft geopend.
Herhaalde malen heeft de Paus het com
munisme genoemd „het eerste, grootste en
meest verbreide gevaar, waardoor het
Christendom wordt bedreigd."
Dc systematische bestrijding van de roodc
gruwel door de Roomsch-Katholieke Kérk
wordt in de diverse landen meestal ingeleid
door een herderlijk schrijven van de betref
fende nationale kerkvorsten. Deze stukken
zijn vaak uitenst belangwekkend om te lezen
niet alleen omdat ze met zoo groote ernst
en heilige overtuiging verbieden elke steun
aan en gemeenschap met het godsdienst,
moraal en beschaving vernietigende bolsje
wisme. doch ook omdat er in sommige bi-
zonderherten worden geopenbaard inzake'rié
bolsjewistische strijd- en ondermij nings-
methoden, die tot nog toe niet of niet alge
meen bekend waren.
Er ligt voor ons het herderlijk schrijven
van Mgr. André Sceptycki, metropoliet van
Galicië, aartsbisschop van Lemberg. Speciale
beteekenis heeft zijn woord, omdat zijn ge
bied immers aan Sovjet-Rusland grenst en
hij dus eerder een juist .tecld van de toe
standen in Sovjet-Ruslana kan geven dan
zij, die verder \an dit paradijs der proleta
riërs zijn verwijderd.
„Indien men een landbouwer aldus
Mgr Sceptvcki uit Oekrajina of zelfs
uit Rusland, vraagt \yat liet communisme of
het bolsjewisme is, zou hij antwoorden, dat
de bolsjewisten bloedzuigers zijn, die tot de
laatste druppel 't bloed uit ons arme volk
zuigen."
Met felle woorden striemt de kerkvorst de
leugenachtige voorstelling der Sovjets, als
zouden zij „het kapitalisme" bestrijden.
Immers, de bolsjewisten zijn hyper-kapi
talisten. Ze voeren het kapitalisme door tot
in zijn ergste en wreedste consequenties. En
daardoor hebben rij ook „in het oneindige
vermeerderd al de onrechtvaardigheden va:i
dat economisch en geldelijk stelsel dat wij
kapitalisme noemen."
Mgr. Sceptycki schrijft ook over de gru
welen tegen dc geloovigen gepleegd, de
geestelijke verwoestingen, door de bolsje
wisten aangericht.
„Gansch de opvoedkunde van het commu
nisme leidt tot een enkel doel: het verder
ven van de jeugd, het leeren van de leug-m
en van de ontucht, opstand tegen de ouders,
verklappen aan de politie wat de ouders
thuis zeggen en het vernielen in de ziel van
het .geloof aan het bestaan van God, het in
prenten van de leuze, dat godsdienst vergif
is."
Zeer opmerkenswaard en belangrijk zijn
de mededeelingen van den aartsbisschop be
treffende een order uit Mokou, welke de
opdracht gaf aan de bolsjewistische volge
lingen zich bij de kerk te houden of tc voe
gen. zich in schijn als trouwe leden der kerk
voor te doen, om op deze wijze beter gelegen
heid en meer invloed te hebben ten voor-
deele van het communisme.
We nemen deze passus over zonder andere
toelichting of toevoeging dan deze eene: hier
houdt het mcnschelijke op, hier staan wij
direct voor het beestelijke, voor het duivei-
Ische; hier is Satanisme, welke den metropo
liet van Galicië volkomen het recht geeft
tot zijn conclusie: Wie het communisme
steunt, öl ware het op de geringste wijze,
pleegt verraad tegenover kerk, volk en land,
tegenover de armen en noodlijdenden:
„Het hoofdbestuur van Moskou beveelt
aan al de communisten zich te gedragen
als ware christenen, als gedoopten.
Op bevel van Moskou kceren duizenden
communisten, in schijn, terug tot hun
-christelijke plichten. Op die wijze, zest
Moskou, zult ge er beter in slagen het
volk op te jagen tegen de kerk.
Om de christenen te verleiden kunt ge
u zelfs van groote leugens bedienen en
b.v. zeggen aan het rolk: Wij zijn bereid
alles te doen, ja zelfs te lijden en ons
leven te geven voor uw welzijn.
En zulke leugens kunnen hun vruchten
voortbrengen in deze tijden en in deze
omstandigheden.
Men moet dus goed toezien, wie zich als
christen uitgeeft en tezelfdertijd het co:n-
aanklecft"
OXDERWIJSBENOEMINGEN
Am s t e r d a m-W est. Pro Rege-school.
Tot onderwij zei-: de heer W. M. H. R o d i n g,
oniderw. Chr. school te Oosterbeek.
Boskoop. Ned. Herv. School. Tot onder
wijzeres: Mej. M. H. Goedman, onderw.
Ohr. school te Ouderkerk a. d. IJssel.
's-Gr a venhage. Groen v. Prinsterer-
sohool U.L.O. Tot onderwijzer: de heer A. A.
de Lange, onderw. Chr. ULO-school te
Drachten.
Haarlem. Dreefschool. Tot kw. m. a.: de
heer W. van Duinen, kw. m.a. Chr.
school te Bennebroek.
Katwijk a d Rijn. School voor Geref.
L. O. Tot onderwijzeres: Mej. I. de Key-
z e r, onderwijzeres Chr. school te Zuylen.
A. OUWEHAND f
H. W. A. (Den Haag) schrijft ons:
Vlak voor het Kerstfeest heeft God tot Zich
genomen één van de oude garde, een fiere
kloeke strijder" voor de School met den Bybel*'
die in de moeilijke dagen van den feilen
schoolstrijd trouw op z'n post gestaan heeft
en met allen ijver gewaakt en geworsteld
heeft voor ons christelijk onderwijs. Opgeleid
en later onderwijzer geweest aan het toen
zoo bekende instituut Hasselman aan de
Nieuwendijk, gem. Almkerk, vond hij nader
hand een werkkring in Zwolle, bij den Heer
Wijnbeek en werd vandaar tot Hoofd be
noemd van de pas opgerichte school met den
Bijbel te Zwartebroelc gem. Voorthuizen.
Daar heeft hij pionierswerk verricht en
er nog meer van zou willen weten verwijs
ik naar het Gedenkboek van het Christelijk
ouderwijs „Van Strijd en Zegen". Daar
wordt z'n naam nog genoemd in verband,
met de actie voor Schoolverband, op initia
tief van Dr Mr W. van den Bergh, predikant
te Voorthuizen. Menigmaal vertelde hij
dezen doctor Meester Dominé, die hij ais
voorbeeld van teedere godsvrucht prees.
Zwartebroek bleef echter z'n arbeidsveld
niet. Van uit het Noorden, Broek op Langen-
dijk, kwam de roepstem des Heeren en ii_
deze plaats heeft hy dertig jaren met veel
vrucht en zegen gearbeid. Veertien jaren
heeft de nu overleden strijder van z'n pen
sioen mogen «enieten. Als rustend school
hoofd woonde hij in Rijswijk en was daar in
christelijke kringen een bekende figuur.
Heeft hij ook bij zijn werkzaam leven reeds
de Geref. Kerk jaren als ouderling gediend,
en was hij zelfs ook eenmaal vertegenwoor
diger op de provinciale Synode, ook tijdens
z'n pensioentijd diende hij de kerk van Rijs
wijk met z'n gaven en krachten. Zijn laatste
getuigenis was een waarachtig beleven
zijn schriftuurlijke belijdenis. Niets in zich
zelf, alles door Christus.
N.D.D.D.-ALMANAK
In fleurigen band, welke herinnert aan den
Almanak van het studentencorps aan de
Theologische Hoogesohool te Kampen, is ver
schenen het Jaarboek van het studentencorps
aan de Vrije Universiteit, zinspreuk „Nil
Des perand um Deo Duoe". De vraag is ge
steld, in hoeverre een dergelijke Almanak
een getrouwe weergave is van wat rich in
een studentenmaatschappij beweegt en roert.
Want toegegeven moet worden, dat het om
vangrijkste gedeelte der academici geen groo-
ter aandeel heeft in zoo'n Jaarboek dan dat
him namen zy'n opgenomen in den, ditmaal
24 bladzijden beslaanden, naamlijst. Doch
hier moet ook de maatstaf van de goede
trouw worden aangelegd en dienen we aan
te nemen, dat de producten in proza en
poëzie een min of meer nauwkeurige expo
nent zijn van wat een studentencorps van
enkele honderden leden in zich bergt.
Doch de variatierijke inihoud van een der
gelijke uitgave dwingt ons tot een gedeelte
lijke chronologische ops)mming, waarbij we
echter allerlei gegevens inzake de Vrije Uni
versiteit, hoe belangrijk ook voor den ge
ïnteresseerde, thans laten rusten.
Aan Prof. Dr. L. Bouman is een „In Me-
moriam" gewijd, dat een blik gunt in het
leven en werken van dezen hooggeleerde, van
wien gezegd wordt, dat hij in onze herinne
ring zal voortleven „als een man van groote
wetenschap, een stoere werker, een eenvou
dig oprecht geloovig Christen en een trouw
vriend'".
Formeel is het zeker niet geheel juist, dat
een vereeniging als de Calvinistische Studen
tenbeweging is opgenomen onder de „studen-
tenvereemginigen buiten de V. U."; ze telt in
tegendeel aan deze inrichting vele leden.
Mochten we zelfs niet constateeren, dat de
Rector van het Studentencorps ditmaal te-
sns Assessor van de C.S.B. is?
Van de jaarverslagen is dat van den vori-
gen Rector Coporis, den heer W. de Vries
Wzu., zeker het belangrijkste. Het kan over
het algemeen een goeden toon doen hooren.
Wij achten met name van beteekenis de
wijze, waarop de verhouding tusschen den
Aoademiisohen Senaat en 'het Corps is uitge
stippeld, voorzoover Statuten en Reglement
zulks veroorloven.
Uitgegaan wordt van de gedachte, dat „de
relatie, waarin wij staan tot de V. U., geheel
gelijk (is) aan die van elk ander willekeurig
Corp6 ten aanzien van de Universiteit v
-bij het gevestigd is: zal er sprake zijn van
een studentenorganisatie, dan zal het noodig
zijn, dat er eerst een Universiteit is. Voor de
onze is deze band aan de Universiteit echter
veel nauwer, dan hij op het eerste gezicht
lijkt, wanneer men bedenkt, da-t zij op
grondslag staat, welke bovendien dezelfde
als die van haar Universiteit". De heer de
Vries komt tot de conclusie, dat eenheid van
grondslag en wederzijdsdhe tact den besten
waarborg vormen voor een goede verstand
houding.
Een vraagteeken echter hebben wij ge
plaatst bij een passage, welke handelt over
een regeling inzake den noviitiaatstijd. Het i:
"ons niet geheel duidelijk, waarom een regle
menteering, die aan de eischen van de prac-
tijk voldoet, niet of weinig in overeenstem
ming zou zijn met de positie van een Chris-
ten-sty dentenmaatsohappij
Dit temeer, waar de instelling van een regie
mentscommissie op dezelfde bladzijde door
den oud-Rector Corporis blijkbaar met in
stemming wordt vermeld, al is deze commis
sie dan ook met het oog op een andere kwes
tie in het leven geroepen.
Van den verderen inhoud noemen we nog
een belangrijke bijdrage van den nieuwen
hoogleeraar, Prof. Dr. D. Nauta, handelend
over Calvijn en Erasmus, en een stuk waarin
de verhouding tusschen de muziek en andere
kunsten nader omschreven wordt.
Al met al is een Jaarboek verschenen jnet
frisschen inhoud, een Almanak, waarvan de
betreffende commissie eer heeft. Op adver
tenties pleegt men in een beoordeelinig niet
nader in te gaan. Om misverstand te voor
komen, wijzen wij er echter op, dat i
laatste annonce enkele niet en minder juiste
gegevens gevonden worden.
De niet-gesubsidieerde
Lagere School
En twee kwesties
Men zal zich herinneren het geval te
Arnhem, waar in 1935 een niet-gesubsi
dieerde school bestond onder de leiding
van een onderwijzeres, die de hoofdakte
niet bezat. Bovendien werd er les gegeven
in L.O.-vakken, aan leerlingen die den wet-
telijken toelatingsleeftijd nog niet hadden
bereikt. Er werd een strafvervolging inge
steld tegen deze leidster; het vonnis van
den kantonrechter ging via de Rechtbank
naar de Hooge Raad en deze wees een zoo
danig arrest, dat kwam vast te staan:
le. dat het optreden als hoofd van een
niet-gesubsidieerde schoof waaraan lager
onderwijs wordt gegeven, zonder het bezit
van de hoofdakte, een strafbaar feit is vol
gens artikel 436 Wetboek van Strafrecht;
2e. dat het toelaten van kinderen bene
den den toelatingsleeftijd tot een niet-gesub
sidieerde school, waaraan in vakken van
lager onderwijs les word gegeven, niet
strafbaar is, omdat deze strafbepaling
v. dit feit ontbreekt
n de Mededeelingen van de
h o o 1 r a a d wordt tegen het le gecon
stateerde zeer ernsig bezwaar gemaakt.
Het blad vraagt:
„Is dit uitgangspunt Juist? Geeft de La-
ger-onderwijswet hier een algemeene strik
te regeling van het beroep van school
hoofd?
tDe Procureur-Generaal ziet deze vraag
zijn conclusie onder het oog en beant-
oordt haar bevestigend, omdat artikel
192 staat in Titel VII der wet, behelzende
slot- en overgangsbepalin
Deze bepalingen staan, aldus dc
Procureur-Generaal, buiten de in de wet
voorkomende speciale regelen voor het
openbaar en voor het gesubsidieerde bij
zonder onderwijs. Zij moeten dus geacht
worden te gelden voor alle scholen,
waaraan in één of meer der vakken van
L.O. les wordt gege\en".
Deze conclusie acht het blad onjuist en
motiveert dit ITet komt tot de slotsom
„dat de wet het uitoefenen van het be-
j van schoolhoofd als zoodanig niet
regelt en dat er voor dat beroep als zoo
danig geen wettelijke „toelating" bestaat.
Het uitoefenen van dat beroep als zoodanig
kan dan ook niet strafbaar zijn ingevolge
artikel 436 Wetboek van Strafrecht Der
halve heeft do Mooge Raad o.i, ten onrechte
in de besproken bes'issing die strafbaar
heid aangenomen".
Voorts beroept het blad zich ook op art.
195 van de Grondwet, het tweede lid:
,Hct geven van onderwijs is vrij, behou
dens het toezicht der Overheid, en boven
dien, voorzoover het algemeen vormend
zoowel lager als middelbaar onderwijs be
treft, behoudens het onderzoek naar de be
kwaamheid en de zedelijkheid van den on
derwijzer, een en ander bij de wet te re
gelen".
Des schrijvers conclusie, na motiveering
van deze aanhaling is, dat een algemeene
wettelijke (beperkende) regeling omtrent
het uitoefenen van het beroep van school
hoofd niet bestaanbaar is met artikel 195,
lid 2 der Grondwet.
En waar de wettelijke eisch eener „toe
lating" ontbreekt, heeft de Hooge Raad in
het besproken geval, volgens het blad, ten
onrechte strafbaarheid volgens art. 436
Wetboek van Strafrecht aangenomen.
Practisch landbouwonderwijs
in Ned.-Indië
Ongeveer een jaar geleden hebben wij een
en ander verteld over de school door den
hoer T. v a n D ij k opgericht tc L e w a op
het eiland Soemha waar op zeer gelukkige
wijze onderwijs, opvoeding en maatschappe
lijke vorming gecombineerd waren. Thans
bereikt ons weer een reeks mededeelingen
van den heer Van Dijk en wij ontleenen
daaraan gaarne een en ander, ook, omdat
deze school een school met den Bijbel is:
„Bijbelsche geschiedenis is openbaringsge-
schiedenis, Christus staat steeds in het mid
delpunt van elke bepreking."
Ter herinnering diene nog even, dat de
schol van den heer Van Dijk een vervolg-
school is, d.w.z.: het onderwijs steunt op en
is een voortzetting van het onderwijs op
de 3-klassigc volksschool. Zij bedoelt te
geven, wat de leerling straks als landbou
wer temidden van zijn eigen volk noodig
heeft.
Wat nu dc leervakkon betreft, het vak
natuurkennis werd het eerste jaar onder
wezen door te bespreken de plaats, waarop
God den monsch gezet heeft te midden van
zijn schepping: als er van afhankelijk, als
ze beheersrhend, als ze ontsluitend als het
wonderwerk van Gods almacht en wijsheid.
Dit alles natuurlijk voor deze leerlingen
op eenvoudige wijze: hen sprekend over hun
voedsel, hun woning hun kleed, hun ge-
reedsehap. Zoo sluit het landbouwonderwijs
hierbij aan.
Wat als aardrijkskunde werd onderwezen,
hangt daarmede ten nauwste samen. De ver
houding van den mensch tot den grond,
waarop hij woont. De taak, die dien crond
trun van Godswege stelt en de middelen,
die hem daarhij heipon. Zoo kwam dan ter
sprake: keuze van woonplaats (vruchtbare
grond, water), hos^chen, bergen, rivieren.
En zoo kwamen we tot de producten, uit
levering van producten, andere stammen
en hun woonplaats, andere eilanden, zeeën
en scheepvaart, groote handelscentra.
Dit jaar bepaalden we ons alleen tot
Soemha en naaste omgeving met aan dc
horizon Makassar en Soerabaja en Batavia,
Balikpnpan (onze petroleum!). Minahassa
en Ambon.
Dat kan weer niet behandeld worden zon
der van de geschiedenis te spreken. Be
halve de hoofdvakken werd onderwezen:
rekenen, wat bedoelde vaardigheid in het
rekenen, voorzoover dat te pas komt in het
toekomstig bedrijf. Lezen, het in aanraking
brengen met velerlei lectuur en leiding
geven bij het verstaan daarvan. Maloische
taal, welk onderwijs zich in de eerste plaats
richtte op het opstel en zuiver schrijven.
Aan de nieuwe leerlingen moet dit iaar
nog alles weer worden verschaft. Maar
direct zijn ze in het bedrijf ingeschakeld
opdat ook zij het tweede jaar weer uit de
opbrengst kunnen leven.
Bij het te bebouwen terrein is daarom
nieuw stuk bijgetrokken. En bovendien
hebben we op een K.M. afstand ongpveer
van onze nederzetting een stuk sawah in
gebruik genomen. Dat wil "zeggen een akker
die bevloeid kan worden uit de rivier, om
dan in dat water rijst uit te planten. De
leerlingen moeten derhalve de rijstbouw op
droge, ook die op natte gronden leeren be
oefenen.
Zoo zijn we nu met Augustus bet tweede
jaar ingegaan. De lessen loepen dus al weer
een paar maanden. En'de akkers liggen ge
reed om opnieuw of voor het eerst bezaaid
te worden.
Tot zoover de heer van Dijk. Zijn inspan
ning wordt rijk beloond door het ore drag en
den ijver der leerlingen. En intfiot huishou
delijk gedeelte is zijn eclitgcnoote hem tot
groote steun.
KINDERRECHTER EN SCHOOL
De vraag, of samenwerking tusschen kin
derrechter en school mogelijk is, heeft men
dezer dagen onder het oog gezien in een te
Utrecht gehouden vergadering van „Pro
Juventute". Sprekers waren daar de door
zijn pleidooi voor den bijbel op de open
bare school bekende heer G. van Veen
Mr. M. B. van de Werk uit Den
Haag.
De eerste betoogde met een viertal
voorbeelden ter adstructie dat gewenscht
zou zijn het instellen van een commissie
voor iedere groote plaats op initiatief van
Pro Juventute. In die commissie moeten
naast onderwijzers sociale werkers, predi
kanten, ambtenaren van justitie en politie
plaats nemen. Daarbij nog psychologen
(psychiatérs) en wetenschappelijk gevorm
de paedagogen. Hij acht dit gewenscht, om
dat z. i. in de stad het contact tusschen
school en gezinnen verbroken ia, tusschen
school en maatschappij eveneens. Het werk
valt niet meer op de oude intuïtieve basis
te verrichten. Do onderwijzer moet zijn er
varing aanvullen met die van werkers uit
andere sociale gebieden en door middel van
wetenschappelijke studie, om bewust stel
ling te nemen tegenover zijn problemen.
De tweede spreker vatte zijn mecning
samen in drie conclusies:
a. Invoering van schoolstraf, in welken
vorm ook, is volgens spr. ongewenscht. On
der schoolstraf wordt dan verstaan: I. een
straf, door den kinderstrafrechter opgelegd,
welke op de school wordt ten uitvoer ge
legd; II. een tuchtmaatregel door den kin
derstrafrechter als voorwaarde bij een
voorwaardelijke veroordeeling gesteld, wel
ke op de school ondergaan moet worden;
De kinderrechter kan de school
slechts dan bij zijn arbeid betrekken, als
de school haar taak om de kinderen tot
maatschappelijk leven voor te berei
den, d.i. om hun én kennis bij te brengen
èn op te voeden, begrijpt!
c. Daarom is een regelmatig contact
tusschen den kinderrechter, de kinder
politie en do school gewenscht. In elk go-
val is het betrekken van den individu-
eelen onderwijzer bij het werk van den
kinderrechter nuttig.
Hoogste stand te Krak au 776.8.
Laagste stand te Isa fjord 742.8.
Stand vanmorgen hal-ftwaalf 769.2.
THERHOMETERSTAND
Zwakke tot matige Zuidoostelijke tot Zt
deilijke wind, nevelig tot zwaar bewolkt
betrokken, waarschijnlijk weinig of ge-
neerslag, lichte vorst tot. om het vriesptn
ALGEMEEN WEEKOVERZICHT
liet centrum van het hoogedruk gebie
dat reeds vóór de Kerstdagen in onze oi
geving was gelogen, bevindt zich thans ov
Cent raai-Eu ropa.
Dc droge bovenluoht in dit hoogedruk i
hied liet tijdens de Kerstdagen groot nac
telijk warmteverlies toe, waarbij overal
onze omgeving stralingsmist optrad,
thans is het nog mistig in het Noordel
gedeelte van Duitschiand. Geleidelijk is
het hoogedruk gebied ook de vorst toagen
men. Het vriest matig over Centraal Europ
licht over midden-Duitschland en onze t
proving en het grootste gedeelte van Fran
rijk.
Oer het Noorden hield de stroom van
pressie in West-Oostelijke richting nog aa
Hedenmorgen was over IJsland weer e
lage dnilekern gelegen. Een rug van hoo
drukking, welke zich achter een depress
over Scandinavië heeft uitgebreid, brac
over midden-Zweden matige vorst Over
Britsche eilanden daalde de barometer g
leidelij-k. In verband hiermede is te verwa
ten. dat ten onaent de wind Zuidelijk
iets krachtiger aal worden. Uit Frankriii
wondt daarbij koude lucht aangevoerd, zw
dat lichte vorst des nachts en tempera tut
om het vriespunt overdag te wachten zij
De kans op neeralag van beteekenis blii
klein.
WEERVERW ACHTING
Stand vanmorgen half twaalf —2.0 C.
29 DECEMBER
Zonsopgang 8.12 uar, zonsondergang 3.52 o
Maan op nam. 5.54 uur, onder vm. S.53 u
Het jaarboek 1935—1936 van de Nyi
Handelshoogeschool te Rotterdai
die thans 486 studenten telt, w.o. 33 vro_
welijke. Van hen waren er 105 uit Rotte
dam en 67 uit de Koloniën,
Examens
«kunde. A m t i
Vereen, v. LeveTisverackeringswinkunde
d« 88 cand.. waarvan 1 niet t» opgekome..,
geklaagd: R. I. Arnold I. R. Bakker, H. BrlnV-
bu-ls. mej. A. M. Clemens Schroener. .V Drew«
J. W. Drieeaen. H. C. Granmnns. J. V. Groet,
man. J. de Haan. H. K. Hoeden. H. r. Kla*
liorat, mej. G. Kroeae. J. C. v. Loveren. m?i
E. Melfrens, "W. Meyor. J. Nielsen. W Pwdm
S. R. Prlnszr. Th. Romein. J. M. v. RoojeV
P. v. Sabben. J. H. C. Sohwencke, R. StraAtsm*
F. W. Stroeve, C. Ph. Th. Takkenberg. B
TJassens. D. U Tollenaar. P. J. v. d. Toorn. C
L. A. v. Veenendaal, J. A. A. Verbeek. F J',
en J. F. Westendorp.
HellicTTun««tlek ee V»««nee. Den Haai
Ned. Gen. v. Hellgymn. en Massage. Ge*i. at
dames E. J. Sthceman en L. TaaJ. Den Haas
A. H. v. "Waveren, Aerdenhout; de hee:
Bom, Den Haag: M. J. Eorelman, Hai
Ij. A. Hansma. Haom-rtede; D. N. Kreu.
drecht: A. P. H. Mander* Prlnoenha.R-e; O. Stef
man. Airesterdam; H. Smits, Rotterdam.
ntelsff
totaal va
cand., van wie 7869 voor A. 1070 i
voor het Aanvullingsexamen. Daarvan alaau-dei
in totaal 7<02 cand.. nl. 8038 voor het A-dipl
926 voor B en 498 voor het aanvulllngadlpl
wat wlist op een gemiddelde voor het heel
examen van ruim 80
De Unïecollecte
Lijst 20
Transport v
Anplngedam
Glimmen
Orootejjaat
Holwlorde
Roo<V>ochool
Schtldwolde
Stadskanaal (W.)
Zandtange b(J Mussel
If Jat 1» f S3 378
233.7
64.75,
137.2!
T»ui
>rd
.erhrujp
IJüselmuld-n
Zalk
Vorden
N'lcuwer-iAmstel
Halfweg
Delft
Leldarhendam
Nlcuwland
Pommeled Ijk
Dlnteloord
Totaal van 500 Locale Comité'»
143.4»
148.—
85.-
ONTVANOEN DRUKWERKEN
Het negende jaarboek der R. K. Han
delshoogeschool yoor econ. en sociale
WONINGINRICHTING
PIET VAN REEUWIJK
Aanbesteed werd de verdere afbouw der
meubelmagazijnen aan de Coolsingel t«
Rotterdam (voormalig pand Unie) vaa
de N.V. Mij voor Woninginrichting Piet
van Reeuwijk.
Laagste inschrijver was AAnnemlngB-Mi|
J. P. van Eeeteren, aan wie het werk op
gedragen is,
