Jlicumc ^ciitsdjc (Courant Nieuwe Moerdijkbrug in gebruik genomen n Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken EBERTO-schoenen abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevesligd is 235 Franco per post 2.35 4- portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijkscbe zending430 Bij dagelijksche zending530 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 V» ct Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 MO. 5960 ZATERDAG 12 DECEMBER 1936 16e Jaargang iSiJbertentirprijjtn: Van I tot 5 regels!.17'/i Elke regel meer032'/» Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer045 «foor liet bevragen aan 't bureau wordt berekend0.10 VERSTEVIGING DER WEERMACHT De ommezwaai der S.D.A.P. In het verkiezingsmanifest der Anti- >rev. partij voor het komende jaar volgt op de paragraaf, welke handelt over de Christelijke zede (zie ons vorig artikel), die over „de toepassing van de rechts beginselen in het internationale leven"; de Volkenbondsparagraaf, zouden wij kunnen zeggen. Er is echter alle reden voor om niet aan de strikte volgorde vast te houden, doch eerst iets te zeggen over de weer macht, waarover de volgende paragraaf spreekt met déze woorden: „verstevi ging van de weermacht tot verdediging van de onafhankelijkheid en de rechten van het Koninkrijk der Nederlanden". Een zoodanige paragraaf kwam in het Verkiezingsmanifest'van 1933 niet voor. 0Beteekende zulks, dat toen de nationale defensie als een onbelangrijke zaak ter zijde werd geschoven? Natuurlijk niet. Maar het hield wèl in, dat toen een verkiezingsmanifest .gegeven werd- als eerste weerslag op de nationale crisis, zoowel wat het gezag als wat de economische en finan- cieele moeilijkheden betreft, zoo hier als in Nederlandsch-Indië. Ditmaal ech ter wordt opnieuw volle aandacht ge vraagd voor de internationale crisis, welke zich niet alleen uit in een econo mische oorlog met invoerrechten, con- tingenteeringen, clearing en wat dies meer zijmaar in toenemende oorlogs toerusting aan alle kant. Dat het Centraal Comité de defensie in 1933 niet over het hoofd zag, blijkt klaarlijk uit de verwijzing naar het Program van Actie van 1929, waarin men leest onder het hoofd Defensie: „Ter verdediging zoowel van Nederland als van Indië worde een weermacht onderhouden, zooals die uit nationaal en internationaal oogpunt vereischt wordt, met besliste afwijzing van eenzijdige nationale ontwapening". Dat liet aan duidelijkheid niets te wenschen over en wat voor 1929 gold, verloor in 19331 niets aan beteekenis ef!.te allen dage zal het noódig zijn een weermacht te onderhouden ter Verdedi ging van de onafhankelijkheid van het Koninkrijk. Aan welke illusies de kort zichtige menschheid zich ten deze ook r 'mocht overgeven, zij zullen steeds weer in rook opgaan. Hier op aarde wacht 1 ons geen storelooze vrede. Daarom moét men het Kerstfeest ook nimmer in ver band brengen met anti-militarisme, wat daarop lijkt of wat in die richting gaat. En het propageeren van nationale ont wapening is niets dan onverantwoorde lijk zelloedrog. En het was noodig deze in 1929 en zelfs nog in 1933 beslist af te wijzen, omdat er ten onzent nog een I sterke strooming was, welke hiervoor opkwam in argelooze naïvieteit of met politieke berekening. Echter op de cursusvergadering, welke van anti-rev. zijde onlangs ge houden werd, kon de heer J. J.-C. van Dijk, oud-minister van oorlog, die dit punt inleidde, volkomen naar waarheid getuigen „Het is overbodig ter inleiding van dit punt van het voorgestelde Verkie- zingsmanifest-1937 het vraagstuk van oorlog èn landsverdediging wederom van principieel standpunt te behandelen, Nieuwe gezichtspunten zijn te dien aanzien niet geopend. Wel bestaan de stroomingen nog, die zich uit princi- pieele overwegingen keeren tegen lands verdediging, en bestrijding zal nood zakelijk blijven, maar de invloed op de volksmassa is in belangrijke mate ver minderd, nu we mogen spreken van nd ,een opleving in nationale zin, die zich de laatste tijden heeft geopenbaard, „Het gaat thans om de vraag of ver sterking van de weermacht noodig is, m.a.w. of de Nederlandsche weermacht, gelet op haar samenstelling en uitrus ting in verband met de gevaren, die te duchten zijn, al dan niet in staat moet d worden geacht te voldoen aan de eisch, die de Grondwet stelt n.l. handhaving der onafhankelijkheid en verdediging van het grondgebied van het Rijk, een eisch, welke trouwens zonder formulee ring in de Grondwet evenzeer geldt uit hoofde van de roeping van Volk en Overheid om te bewaren wat naar Gods ndlbestel in de loop der historie werd ge- dschonken.'r zeil Wij schreven hierboven, dat er reden Was om dit punt thans in bespreking te brengen. De oorzaak daarvan ligt in het feit, dat juist deze week een rapport verscheen van een sociaal- n democratische studie-commissie over deze zaak, terwijl reeds voor énkele dagen de Voorzitter van de S.D.A.P. de leden zijner partij had voorbereid op Veerdienst hedenmorgen om negen uur stilgelegd H. M. de Koningin verrichtte de opening Onafzienbare stoet toeristen als eersten over de brug Het. respect waarmee wc hebben ge leerd, van kindsbeen af, om op te zien tegen de beroemdheid van de Spoor brug over het Hollandsch Diep,, doet des te beter beseffen het belangrijke moment, dat de dag van heden bracht. Nog een brug over dit breede water werd vandaag in gebruik genomen, één die driemaal zoo breed is, en ten dienste staat van het gewone verkeer. Vanaf heden bezit Nederland, twee bruggen die in lengte veri'e al haar andere oeververbindingen overtreffen. Dat is een gebeurtenis om zich op feeste lijke wijze bij te gedragen, en om z'n vreug de over te uiten. Daartoe waren dan ook zeer velen naar Dordt bijeengekomen, de stad die het aichtst bij de brug ligt, om vandaar in triomfantelijke, blijde, optocht de brug het eerst over te trekken. Dordt centrum De sterritten der vier verkeersbonden brachten van alle.kant de auto's, motoren, fietsen en tandems, door de A.N.W.B. „twee- fictseh" genoemd, naar de Merwestad, die door zeer royale licht-versiering op groot- sche wijze in feesttooi was gezet, en dat een week lang blijft, want tot en met 19 Dec. wordt er feest gevierd. Verschillende kantoren en fabrieken hadden deze dag vrijaf gegeven. De vroege morgen Vanmorgen in de vroegte was het dan ook reeds overal in de oudste van Hóllands steden een drukte van be lang. Auto-, motor-, fiets-, trein- en wandeltoeristen, gister reeds gekomen deze ommezwaaieen radicale koers- wijziging, welke reeds voor enkele da gen, door de vrijzinnig-democraten op hun jongste congres is ingeslagen door de schrapping van het punt „nationale ontwapening". Wel zeer terecht had de anti-rev. spreker dus opgemerkt, dat de groepen, welke zich nog keeren tegen landsver dediging hun invloed op de massa in belangrijke mate hebben verloren. Zeer duidelijk blijkt dat uit het meer derheidsstandpunt van de soc.-dem. herzienirigscommissie. Van alle franje en frases ontdaan, welke niet gemist konden worden om de partij genooten niet te doen schrikken van de absolute verloochening van beginselen, welke menvroeger van de daken gepredikt heeft, komt het rapport tot de dood- nuchtere conclusie: „Bevordering van de totstandkoming eener internationale ontwapeningsover eenkomst en van de schepping van een Volkenbondsmacht ter handhaving van de internationale rechtsorde. Zoolang deze doeleinden niet zijn bereikt, in standhouding van een Nederlandsche weermacht, geschikt voor de nakoming van Volkenbondsverplichtingen, waar toe behoort de verdediging van het Rijk en zijn overzeesche gebieden met bij stand van anderen in het kader van collectieve veiligheid, alsmede voor die verdediging met bijstand van anderen zonder Volkenbondsverband." In de wydloopige toelichting heet het duidelijk: „De S.D.A.P. kan het Pro* grampunt der nationale ontwapening niet langer handhaven". Het zal noodig zijn aan dit „rechts omkeert" der S.D.A.P. nog eenige aan dacht te schenken; voor ditmaal vol staan we met het constateeren van het enkele feit. Echter, niet zonder daarbij nu reeds op te merken hoe kwaad de roode pers ook moge worden dat hieruit weer blijkt, dat de S.D.A.P. een bèginsellooze partij is, d.w.z. een partij zonder groote geestelijke beginselen.^ Heel de rechterzijde onderschrijft daarentegen het woord, dat wij hier boven citeerden„Het is de roeping van Volk" en Overheid om te bewaren en te verdedigen wat naar Gods bestel in de loop der historie werd geschon ken.". Dat, is onze, basis voor de verde diging des lands en de handhaving onzer volksrechten en daarom is bij ons niet noodig een auto da fe, 'n offerande van beginselen, aa:n welk vuur de S. D. A. P. zich yoor de zooveelste maal brandt. of pas in de ochtend gearriveerd, gaven aan de stad een ongewoon aspect. Alles bereidde zich voor op het groote moment dat komen zou. Omstreeks negen uur begonnen deelen van de lange vérkêersstoet zich langzamerhand te vormen, door bij groepen, volgens aan wijzingen van de politie, zich te begeven naar de aangewezen plaats. De eene groep werd langs deze, de andere weer langs au- dere omwegen geleid naar de plaats die in da lange optocht haar was toegedacht, om dan daar te wachten op het moment, dat de brug gemeenschappelijk zou mogen worden overschreden. Groepen wandelaars, burgers en mili tairen, begaven zich reeds tusschen 7 en 8 uur op weg naar Willemsdorp, of, van het Zuiden, naar Moerdijk. Uitgebreide verkeersmaatregelen Alles had een vlot verloop, wijl het pu bliek in goede stemming verkeerde, en de politie uitgebreide maatregelen van orde had genomen, die centraal van uit Den Haag waren voorgeschreven, zich uitstrek ten tot ver rond Dordrecht, en werden uit gevoerd door extra versterking van de plaatselijke politie door rijksveldwacht. Alleen in Dordt werd voor deze gelegenheid de hulp van 150 leden van de rijksveld wacht genoten. De veren rond Dordrecht hadden het zwaar te verduren, en werkten alle op verhoogde, zoo mogelijk dubbele capa citeit, Het Zwijndrechtscheveer werd Een reusachtig vlaggendoek sloot aan de Noordzijde den toegang tot de brug af. Hier was ook het groote verlichtingsornament aangebracht, dat het gemeentebestuur van Dordrecht had doen plaatsen en dat in de avonduren zijn lichtend welkom aan de bniggebruikers zou toeroepen. Aan het einde der brug vormde een losjes gespannen lint de symbolische afsluiting aan de Brabant- sche zijde. Tegen elf uur waren tal van vooraan staande Regeerings- en Gemeente-autori teiten, hooge ambtenaren en leidende figu- van het Rijksbruggenbureau, bij het landhoofd te Willemsdorp saamgekomen in de paviljoenen van de Rijkswaterstaat en van de gemeente Dordrecht, welke bij het Noordeinde der brug voor deze gelegenheid waren opgetrokken. Opening door H.M. de Koningin Te 11.18 uur arriveerde aan een spe ciaal daarvoor in gereedheid gebracht perron de extra-trein^ waarin H.M. de Koningin zich bevond. Zij werd be groet door den Burgemeester van Dub beldam. den heer G. F. de Roo, waarna de echtgenoote van den Burgemeester H. M. de Koningin een tuil orchideeën aanbood. Per auto reed H.M. naar de brug, na bij 't begin van ue oprit een zanghiilde in ont vangst te hebben genomen van de kinderen der hoogste klassen van alle scholen in de gemeente Dubbeldam, bipnen welke de Noordelijke toegang van de brug is gelegen. Vervolgens begaf ze zich naar het paviljoen van de Rijkswaterstaat, waar onmiddellijk tot de openingsplechtigheid werd overge gaan. na een toespraak van den Minister van Waterstaat. Zijne Exc. Jhr Ir O. C. A. van Lidth de Jeude. Het Verband Dordrecht van de B.V.L. had haar verwelkomd met een eerewaclit. Onmiddellijk na de toespraak van den Minister van Waterstaat begaf H.M. zich naar de afsluiting van de brug, waar zij door het trekken aan een oranje kleurig koord het mechanisme in wer king stélde, als gevolg waarvan het groote vlaggendoek omhoog werd ge trokken en de toegang tot het grootsche 't Verkeer over de nieuwe Moerdijkbrug kan plaats hebben De pont is om negen uur vanmorgen voorgoed stil gelegd, en tegen twaalf uur hedenmiddag is in aanwezig heid van verschillende autoriteiten, onder wie de Minister van Waterstaat, de nieuwe brug over het Hollandsch Diep officieel door Hare Majesteit de Koningin in gebruik De plechtigheid geschiedde aan de Noordelijke oever, en werd aan de Zuidelijke herhaald om de toegang tot Brabant te openen. H. M. pantserschip Friso en H. M. O 16 losten saluutschoten. bovendien geassisteerd door een vlot van de Pontonniers, dat ook overzet- diensten verrichtte. Hulppolitieposten in verren omtrek ston den met elkaar in directe telefonische ver binding. om bij overlading van een of an dere roiitc te kunnen omleiden langs eèn andere weg. De laatste tocht van de pont De weg Dordt-Breda was vanaf 9 uur ge heel afgesloten en alleen toegankelijk voer genoodigden en autoriteiten. Ook de wan delaars en fietsers die deelnamen aan de stertocht der A.N.W.B. mochten er zich tot 10 uur langs naar Willemsdorp begeven. Om 9 uur voer de pont Willemsdorp- Moerdijk voor het laatst van Zuid naar Noord. Toen konden de vuren worden gedoofd. Ze had haar werk gedaan, want vanaf 9 uur vóormiddags 12 Dec. 1936, zou ze niet meer haar overzet- diensten verrichten. Het groote moment nadert Snel gingen de morgenuren voorbij, ze smolten door de drukte weg als waren het minuten, en weldra was het gewichtige moment genaderd, dat H.M. de Koningin de openingsplechtigheid zou verrichten. bouwwerk van het beletsel aan deze zijde was ontdaan. Het was een plechtig oogenblik waar aan luister werd bijgezet toen de Kon. Militaire Kapel het Wilhelmus inzette. Onthulling gedenkteeken K.N.A.C. Onmiddellijk na deze eerste plechtigheid volgde een tweede: de onthulling door den minister van het door de Kon. Ned. Auto mobiel Club in het voorportaal van de brug aangebrachte gedenkteeken, een monument, dat niet alleen een bewijs wil zijn van de erkentelijkheid der K.N.A.C.. voor de tot standkoming van het bouwwerk, maar veel eer een hulde aan al het werk van het departement van Waterstaat voor wegen en bruggen. Na de onthulling aanschouwde de Lands vrouwe met groote belangstelling het ge denkteeken, dat geheel in brons is uitgevoerd en ontworpen is door den bekenden beeld houwer L. Bolle te Rotterdam. De opening werd geaccompagneerd door .saluutschoten van H.M. pantser schip Friso en H.M. O 16 die zich op het Hollandsch Diep bevonden. Een grootsch, historisch moment had zich voltrokken! raar dezelfde plechtigheid werd herhaald, ie daar echter het karakter droeg van een openen van de toegang naar Brabant, die door deze brug:is mogelijk geworden. Hier werd een zanghulde gebracht door de schoolkinderen van Moerdijk en Hooge en Lage Zwaluwe. Evenals aan de Noord zijde, werden speciaal voor deze gelegen heid vervaardigde liederen gezongen. De Koningin begaf zich daarna per auto naar Lage Zwaluwe, vanwaar ze om 12.19 per trein naar Den Haag terugkeerde. De Brug is open Toen mochten de sterritten de brug passeeren. Een schier eindelooze stoet, plm. 15 a 20 K.M. lang, die zeer veel tijd noodig had om voorbij te trekken, maar een afwisselende aanblik bood Voorop gingen de deelnemers van de A.N.W.B.-stertocht en allereerst „betraden" 'de fietsers onder hen, de brug, om deze langs het rechter wandel- en fietspad over te steken. Daarop volgden de wandelaars, en tegelijk kwamen de automobilisten en tenslotte de motoristen. Verder volgden de deelnemers aan de andere sterritten. Pas toen alle sterritters in Breda waren onder gebracht, werd de brug voor het gewone vrije verkeer toegankelijk gesteld. Toen was eindelijk pas tenvolle do nieuwe verbinding Noord-Zuid een feit ge worden! DE STERRITTEN Groote deelname Voor de sterritten was zeer veel animo, ook uit het buitenland. Die van de A.N.W.B. waarvoor ook niet-leden konden inschrijven, telde 4090, waaronder 67,4 auto's, 450 fiet sers. 11S2 wandelaars, 44 tweefietsrijders, 25 ruiters, 32 trein- en 51 watertoeristen en 8 luchttoerisen, militaire vlieguigen uit Soesterberg. Voor de watertoeristen schreef o.m. in H.M. O 16. De K.N.A.C.-steryit telde 450 deelnemers, de B.B.N. 150, waarvan 125 vracht-, bestel en' réiswagens en ook de K.N.M.V. kwam met een groot aantal toeristen naar Dordt Dit alles gaf in de oude Merwestad een zeer opgewekte drukte. Daiik zij de g regeling van de politie en van de bonden zeif, verliep alles prachtig. Oude kennissen ontmoetten elkaar, en genoten samen van de feestelijke vreugde in Dordt, of zaten vriendschappelijk aan aan het diner van de A.N.W.B. De hotels waar de bónden hun kwartier hadden opgeslagen waren de geheele nacht geopend.- De normale logiesgelegenheid was voor zooveel gasten niet voldoende; want de op komst der deelnemers was zeer goed. Weg blijvers waren er maar enkele. Voor extra logies lag in de Dordtsche Zeehaven de Harwichboot Vienna" gemeerd, en zij die daar terecht kwa men, waren heusch niet het slechtst af. De auto's en motoren werden gedeeltelijk in de open lucht geparkeerd, onder voort durend speciaal toezicht van de politie. Uren wachten in de kou Hedenmorgen werd de - stemming der sterritters aan een krachtproef onderwor pen, wantalvorens het moment was aan gebroken waarvoor men eigenlijk was ge komen, het overtrekken van de nieuwe brug, moest men verscheidene uren wach ten, wat op zichzelf geen pretje is, maar dat wel allerminst het geval is op 12 Dec. \jelen hadden er op gerekend., en hadden voorzieningen getroffen. 'Welgemoed kwam men deze wachttijd door, en het slot, het passeeren van de. brug, maakte toen alles weer goed. Groote verkéerstentoonstelling te Dordt Geopend door den Minister Gistermiddag hebben de feestelijkheden te Dordrecht een aanvang genomen. Het groote moment daarvan was de opening om 5 uur van de „Verkeerstentoonstelling Moerdijkbrug", de Vetemo, door den Minis ter van Waterstaat. Deze tentoonstelling wordt gehouden in Kunstmin en duurt tot en met 19 Dec. Ze is zeer interessant, en geeft veel te zien in verband met de ont wikkeling van het moderne verkeer. De vier verkeersbonden en de Amsterdamsche Verkeerspolitie richtten er fraaie stands in; o.m. gaf de A.N.W.B. een buitengewoon aardig en volledig overzicht van de ont wikkeling der fiets. Er is ook een ,auto" uit 1S98. Bij de opening waren o.m. aanwezig VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Mummer bestaat uit DRIE bladen en het Zondagsblad Heden werd de verkeersbrug bij de Moerdijk door H.M. de Koningin in het bijzijn van vele autoriteiten ge- opend. In de Tweede Kamer werd de behan deling van de Defensiebegrooting verder voortgezet. De begrafenis van de slachtoffers te Schborldam had gisteren plaats. Het financieel weekoverzicht geeft geen veranderings-aspecten te zien. De afgetreden Engelsche koning heeft; gisteravond voor de microfoon afscheids woorden tot het Britsche volk gericht. Vandaag wordt de hertog van York als George VI tot koning uitgeroepen. Voor den volkenbondsraad is de kwestie van den Spaanschen burgeroorlog ter sprake geweest. BETONHOUT KISTENHOUT Houthandel „ALBLAS" N.V. WADDINXVEEN Opslaglaatsen te: Rotterdam: Zwaanshals 119—121 's-Gravenhage: Fahrenheitstr. 343 TRirLEX Vraagt prijs LIJSTWERK (Ado.) hoofdingenieurs van de Waterstaat, Burge meester en Wethouders van Breda en Dordrecht; Burgemeesters van omliggende gemeenten, vertegenwoordigers van de K. v. K., en van de Verkeersbonden. Ze werdén namens de voorzitter der voorbe reidende commissies welkom geheeten door den- heer I. van Huiden, Wethouder van Dordrecht, waarna de heer P. L. de Gaay Fortman, Burgemeester van Dordrecht, het woord voerde. Oorspronkelijk zoudèn, zoo zei hij, de bruggen te Moerdijk en Dordrecht tegelijk gereed komen, en in verhand daarmee vatte het gemeentebe- bestuur het plan op om eind 1937 een inter nationale verkeerstentoonstelling te organi- seeréri. Nu do brug hij Dordrecht pas eind 1938 gereed kan zijn, is besloten, thans een tentoonstelling te houden, van iets meer bescheiden omvang, mar die toch belang rijk mag worden genoemd. Spr. betuigde zijn waardeering voor de bereidwilligheid van den minister, om deze tentoonstelling te komen openen. Zijn Exc. Jhr Ir O. C. A. van Lidth de Jeude, ging vervolgens hiertoe over, na in een. toespraak de beteekenis van een expositie als deze te hebben aangegeven. Zij brengt dè verschillende takken van ver keer zoodanig .met. elkaar in aanraking, dat meer de waarde van elk onderdeel zal worden ingezien, en derhalve de samenwer king zal worden bevorderd, wat niet anders dan een gunstige coördinatie in de hand kan werken. Een coördinatie kan pas vruchtdra gend wezen, als de coördineerende ele menten van goeden wille zijn, en ze niet slechts wordt opgelegd van hooger- hand. Vrijwillige ccoördinatie is on misbaar om een goede oplossing te vin den van de verkeersmoeilijkheden, en een oplossing langs dezen weg is, naar spr. meent, dichter bij dan men ge neigd is te verwachten. Spr. stond vervolgens stil bij de betee kenis der brug, die niet slechts de beide historische steden Dordt en Breda, tot elkaar brengt, maar geheele landstreken, en nog ruimere perspectieven opent dan in de Napoleontische tijd de groote straatweg Amsterdam-Parijs. Met de beste wenschen voor het feestende Dordt en voor de tentoonstelling, verklaar de spr. deze voor geopend. (Zie verder blz 3) ALLEEN DE2E VLUCHTHEUVELS groen Alleen vluchtheuvels met groen lichtgevende verkeers- zuilen mag men links of rechts voorbijrijden; alle andere groen altijd ter rechterzijde. LlflKS OF RECHTS PASjEEREM Cl ver flrmo WED. P. MOERGESTEL De nieuwe brug over de Moerdijk, welke vandaag door H. M. de Koningin werd geopend en waardoor een prachtige ver binding tusschen Koord en Zuid is verkregen. Op de achtergrond de oude spoorbrug.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1