Mimwt geitectie QTmimnt DE LIJSTER IN BRAND GEVLOGEN Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Nieuwe ontzettende ramp met K.L.M. vliegtuig in Engeland Vermoedelijk veertien dooden,drie gewonden UW INKOMEN abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agenlschap gevesligd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor hel Buitenland bij wekelijksche zending430 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/» ct Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 5957 WOENSDAG 9 DECEMBER 1936 16e Jaargang aibtrttntitprijjtn: Van I tot 5 regels1.17'/» Elke regel meer 0.22'/» thgezonden Mededeelingen van 1—5 regels2.30 Elke regel meer0-45 Voor bet bevragen aan 't bureau V wordt berekend 0.10 Een dikke mist, die over het vliegveld Croydon hing, heeft vanmorgen weer een ontzettende ramp met een der vliegtuigen van onzie K.L.M. ten gevolge gehad, waardoor een groot aantal menschen vfeer het leven heeft verloren. Het betreft hier de Douglas D.C. 2 „Lijster" (P.H.—A.K.L.),-die van morgen om half elf Engelsche tijd zou opstijgen met dertien passagiers aan boord. Door de zeer zware mist moest de start plaats hebben vanaf een speciale baan. Het vliegtuig was eerst eenige minuten in de lucht, toen het een scherpe bocht maakte en daarbij wegens te geringe hoogte, (wat de piloot wegens de mist niet zien kon) met het dak van een huis in aanraking gekomen zijn. De machine stortte neer en vloog onmiddellijk in brand. De berichten omtrent het aantal slachtoffers dat bij dë ramp te betreuren is, veranderen ieder oogenblik, maar op het moment dat wij dit schrijven meldt een Reuter-A.N.P. telegram dat bij de ramp VEERTIEN personen om het leven zijn gekomen en drie gewond. Aanvankelijk waren er vijf gewon den, maar twee daarvan zijn in den loop van den morgen nog overleden. De drie overlevenden zouden volgens dit bericht zijn de Duitsche passagier Schubach, de radio-telegrafist van Bemmel en de stewardess Mej. Bongert- man. Vanmorgen om. elf uur ontvingen de. Zweedsche oud-premier admi- We het volgende bericht: raal Lindmann, een der passagiers L o n d e n, 9 Dec. Bij het ver trek van het vliegveld Croy don, is hedenmorgen een vlieg- tuig van de K.L.M. brandend neergestort en vernield. Men Ad vreest dat 15 inzittenden zijn verbrand. Fel Nadere berichten volgden elkaar nzJ in koortsachtig tempo op en al spoedig werd gemeld dat bij de 'wd ramp veertien passagiers en drie e 1 leden der bemanning om het leven gekomen zouden zijn. Als vermoe- eri'ódelijke oorzaak werd opgegeven en de dikke mist die boven het vlieg- 1 dl veld hing. Spoedig werd daarop gemeld, dat e pi het toestel tegen een huis was op- litsij gevlogen, waardoor het in brand ymt V^°0»* vuur deelde zich ook zoej mee aan de in de nabijheid staande huizen. inlets ruimer haalden we adem toen bleek, dat niet alle inzittenden om inh<jhet leven gekomen waren, maar leididat er enkele geredden waren. ^"iToch stond reeds dadelijk vast, dat en' jjeen vreeselijke ramp onze K.L.M. weer getroffen had. 1 Hedenmiddag te ruim twaalf uur was men er op het hoofdkantoor der K.LM. nog niet zeker van welke machine op Croydon door de ramp was getroffen. Het stond vrijwel LC ;vast, dat het een der Douglas DC 2-toestellen moest zijn en wel de „Toekan" of de „Lijs- l ter". Doordat een der machines gisteravond tengevolge van den mist niet van Croydon j kon vertrekken waren er twee toestellen ge it, durende de nacht te Londen gebleven, ede Men was er vanmorgen niet zeker van yd. welke machine het eerst naar Amsterdam iererjwas gestart, omdat dit in overleg met den n JLondenschen vertegenwoordiger der K.L.M. j wordt geregeld. Vier geredden Naar later gemeld werd, zijin slechts vier personien, die in het vliegtuig zaten, aan den dood ontsnapt. Onder hen bevindt zich de stewardess, die slechts lichte brandwonden opliep, anderen hebben ernstige brandwon den opgeloopen. De namen van de leden der beman ning zijn: de bestuurder Hautz mayer, de radio-telegrafist Van B e 111 m 1 de mecanicien Ver kerk, en de stewardess mejuffrouw Bon,- - MI,. Onder de passagiers bevond zich La Ci e r v a, de bekende uitvinder van de auto-giro. Men gelooft ook, van het verongelukte vliegtuig was. Enkele namen Onder de passagiers bevonden zich de Fin Gelius, de Spanjaard La Cierva, de Zweed Lindmann, de Pool Hoene, de Duit sche mevr. Hoene, de Düitschers baron Hohenberg, Schuback en Merger, de Neder lander Donkelaar en de Zv Dickson. Vijf gewonden Officieel wordt verklaard, zoo meldde ReuterA.N.P. om twee uur, dat bij het on geluk op Croydon twaalf personen om het leven zijn gekomen, terwijl vijf gewonden iai het ziekenhuis zijn opgenomen. Verhaal van ooggetuigen Korten tijd na de ramp met het K.L.M.- toestel had een A.N.P.-verslaggever een onderhoud met een bewoner uit de om geving van de plaats, waar het toestel was neergestort. Deze vertelde het volgende: Ik hoorde een slag een rende de straat in. Ik zag dat een vliegtuig neergestort was op het dak van een leeg huis. Het toestel was in brand gevlogen en dien tengevolge geraakte ook het huis brand. Het huis brandde geheel af. Een andere ooggetuige, mevr. Latham, vertelde ons het volgende: Brandend op een huis gestort Ik hoorde een slag en rende de straat ik in de richting keek, waar de slag ver oorzaakt was, zag ik een brandend vlieg tuig op een huis. Ook het huis vloog in brand en ik holde verschrikt weg. De hitte was zoo hevig, dat men niet bij het vliegtuig kon komen. Het vl-iegtuig viel van het dak af, kantelde en sloeg den top van een grooten boom af. De brand nam on middellijk een grooten omvang aan, waarschijnlijk doordat de benzine tanks in brand vlogen en het vlieg tuig bij het vertrek een groote lading benzine aan boord had. Het volgende bericht is hedenmiddag te lefonisch uit Croydon bij de directie der K.L.M. binnengekomen: Hedenmorgen vertrok op de dienst van tien uur uit Croydon het Douglas-vliegtuig de D.C. 2- P.H.A.K.L. („Lijster") onder commando van den bestuurder Hautz- meyer, vergezeld van den marconist Van Bemmel, den werktuigkundige Verkerk en de stewardess mej. Bon- gertman. De volgende passagiers bevonden zich aan boord: Mevr. Hoene (Poolsche), Mej. Lipsy (Zuid-Afrika), en de heeren: Hoene (Pool), Baron Van Hoehen- berg (Duitscher), Merser (Duit- scher), Schubach (Duitscher), Ir. A. van Donkelaar (Neder- 1 a n d er Vigelius (Fin), Dickson (Zweed), Lindmann (Zweed), Pear son (Engelschman), La Cierva (Spanjaard), Stent (nationaliteit on bekend). Het zicht was gering, waarom het toe stel met een tractor werd gebracht op de witte lijn, waar langs de vliegtuigen onder zulke omstandigheden volgens voorschrift moeten vertrekken. Kort na het vertrek van het vliegtuig heeft, dit blijkbaar, om nog onbekende redenen, een scherpe bocht naa(r links ge maakt, omstreeks negentig graden op den oorspronkelijken koers en is daarbij in aanraking gekomen met het dak van twee huizen, waarna brand uitbrak. Van de opvarenden is de stewardess, mej. Bongertman, licht gekwetst, terwijl de ove rige leden van de bemanning omgekomen zijn. Van de 13 passagiers zijn er acht omge komen en vijf naar het ziekenhuis ver voerd. Van twee van hen is de toestand hopeloos. Totaal zouden er dus 11 dooden zijn. Helaas kan op dit oogenblik nog niet worden medegedeeld, welke de namen der vijf overlevenden zijn, omdat tengevolge van het ongeval de plaatselijke telefoonver binding verbroken is. Capt. Leverton, de vertegenwoordiger van de K.L.M. begaf zich onmiddellijk met zijn personeel naar de plaats van de ramp, waar reeds de brandweer aanwezig was. Drie overlevenden Om twee uur ontvangen we het vol gende telegram uit Londen: Naar thans vernomen wordt, zijn bij het ongeluk drie personen aan den dood ontsnapt, nl. de piloot, de stewardess en een ander lid van de bemanning. Het toestel stiet tegen een dak van een huis, wierp een schoorsteen om ver, raakte vervolgens de telegraaf- leiding en stiet vervolgens tegen een huis aan de andere zijde der straat. Dit huis vloog in brand en ging ge heel in vlammen op. Men gelooft dat de stewardess uit het toestel sprong op het oogen blik dat het omlaag stortte. Op het oogenblik bevinden zich veertien lijken in het lijkenhuis Bandonhill. De meesten zijn onher kenbaar. Volgens dit bericht zou dus geen enkele der passagiers gered zijn. Groote verslagenheid op Schiphol Op Schiphol verkeerde men te on geveer een uur hedenmiddag nog in het onzekere omtrent de juiste toe dracht van de ramp. De „Toekan", die ongeveer kwart over twaalf had moeten binnenkomen, was nog steeds niet geland, zoodat mjen mog niet over de gegevens van ooggetuigen be schikte. De verslagenheid is onder het personeel van de luchthaven en onder de collega's vam de omgekomen bemanning wel zeer groot De gegevens waarover men op dait uur op Schiphol beschikte, waren de volgende: Het K.L.M.-toestol „Lijster", een Douglas- D.C.2, dat de registratieletters P.H.A.K.L. draagt, dat gisteravond waar Londen was vertrokken, is hedenmorgen te 10.30 uur Engelsche tijd van het vliegveld Crovdon opgestegen. De bemanning bestond uit L. Hautzmayer, piloot, den radiotelegrafist P. C. V. van Bemmel, en den werktuigkundige Verkerk. Stewardess was mej. H. Bongert man. Er waren 13 passagiers geboekt Voor zoow?r men hier op Schiphol ko-n nagaan, waren alle passagiers zgn. transito-passa giers, met een verder liggende reisbestem- mi-ng dan Amsterdam. Vermoedelijk zijn er dus buiten de bemanning geen Nederland- sche slachtoffers te betreuren. Er loopt hier een onbevestigd gerucht, dat de bekende graaf, de la Cierva, de constructeur vam de eerste avjto-giro, zich onder de passagiers heeft bevonden. Dikke m'tstlaag Bij het vertrek van het toestel waren de weersomstandigheden zeer slecht. Er hing over het vliegveld een dikke mistlaag. zoo- dat. hpt vliegtuig moest starten langs den miistpijl, een tegelibaain. bedoeld om hou vast te geven bij den aanloop. Enkele mi nuten na den start, men weet niet zeker of het drie of zes minuten was, is het vlieg tuig zijwaarts va-n de startrichting in den tuin van een huis terecht gekomen. Na de botsing brak er brand uit. De gezagvoerder Hautzmayer, de radiotelegrafist Van Bom mel, en de weriktuïgkund'ige Verkerk, be nevens acht passagiers zijn daarbij om leven ge-knmen. Vijf passagiers zijn naar het ziekenhuis vervoerd, met ernstige bran i wonden, evenals mej. Bongertman, die li oh' werd gewoncL Groote ontsteltenis De bijzonderheden over de ramp kwamen uiteraard druppelsgewijs binnen, doch spoe- was ook hier bekend, dat, uitgezonderd de ramp van de „Gaai", die op 20 Juli 1935 nabij St Bernardino in Zwitser land te pletter is gevlogen, deze nieuwe ramp, wat het aantal der slachtoffers be treft, wel de grootste is geweest, welke de K.L.M. ooit heeft getroffen. Zoowel piloten als grondpersoneel spraken, in groepjes bijeen staande, over dit nieuwe ernstige offer, dat de luchtvaart geëischt heeft, waarbij hun deelneming uiteraard vooral uitging naar de bcmanmimg van heit ver ongelukte vliegtuig, van wie de gezagvoer der Hautzmayer eerst op 1 April jl. in dienst der maatschappij was getreden. Het bericht, dat de stewardess, mej, Bongert- i, tot de geredden behoort, en -niet ern stig gekwetst is, werd vooral onder de en kele collega's, die op de luchthaven aan- aren, met blijdsohap ontvangen. De dienst gaat door Overigens ging de dienst uiteraard zijn gewonen gang. Kort na elkander vertrok ken twee Douglasvogels met passagiers naar hun bestemming. Na den start over het besneeuwde, in een modderpoel her schapen grasveld, waren zij spoedig in den grijzen mevel, welke over het vliegveld hing, aan het oog onttrokken. Te ongeveer kwart voor een werd op Het stationsgebouw de vlag halfstok geheschen kort daarna was het droeve nieuws van de jongste ramp bij allen op Schiphol be kend en werd, ook in het restaurant, waar verscheidene passagiers op het vertrekuur de vliegtuigen, waarin zij hum plaatsen besproken haddien, wachtten, over niets anders gesproken. Mededeelingen van den heer Plesman Hedenmiddag om Ï.1S uur Heeft 'del Heer A. Plesman, directeur van de K.L.M.. die zeer onder de indruk van de ramp was, enkele aanvullende mede deelingen gedaan, welke betrekking hebben op het communiqué dat de K.L.M. enkele oogenblikken tevoren had uitgegeven. De heer Plesman deelde mee dat hij om kwart voor elf vernam, dat een K.L.M.-toestel in de nabijheid van het vliegveld Croydon zou zijn neerge stort. Hij heeft toen onmiddellijk kapi tein Leverton, vertegenwoordiger van de K.L.M. op Croydon, opgebeld. Deze was echter reeds met zijn staf naar de plaats des onheils vertrokken. Na eenigen tijd heeft kapitein Leverton de Haagsche directie opgebeld en medege deeld, dat 't zicht in Crovdon hedenmorgen zeer gering was. Het vliegtuig is dan ook, hetgeen zeer normaal is, „blind gestart", d.w.z.. dat het toestel op de witte startlijn wordt gebracht en op zijn instrumenten start. Na de start zou het dan 90 graden zijn afgeweken en dichtbij het vliegveld op de daken van twee huizen gestort zijn. On middellijk na de ramp heeft kapitein Lever ton mej. Bongertman. head-stewardess van de K.L.M. gesproken Zij was slechts licht gekwetst en het was nog niet zeker of zij naar een ziekenhuis dan wel naar het hotel op Croydon zal worden overgebracht. Mej. Bongertman, zoo zeide de heer Plesman, die naar men weet veel gevlogen heeft, zal mis schien kunnen vertellen, wat er eigenlijk gebeurd is. Hot is nog niet bekend wie ei zijn omgekomen. Bekend is alleen, dat ei an de bemanning alleen mej. Bongertman in leven is. Van de gewonden zijn vijf pas sagiers naar het ziekenhuis overgebracht; drie zullen er wel herstellen. Voorts deelde de heer Plesman mede, dat de val van het vliegtuig een storing van de telefoonverbin dingen ten gevolge heeft gehad., Zes KM. van Croydon Blijkens mededeeling van den heer Kauf- mann, vertegenwoordiger van de K.L.M. in Londen, is het vliegtuig zes K.M. van Crov don af neergestort Wanneer dit juist is, al dus de heer Plesman, zou het ongeluk twee minuten na de start gebeurd zijn. Voorts vernemen wij nog dat ir Van Donke laar van wie nog niet bekend is of hij is omgekomen dan wel in leven is, werk zaam was bij de Nederl. Scheepsbouw Mij. De Zweed Lindmann is, naar de heer Pies man mededeelde, admiraal en hoofd van de Conservatieve Partij in Zweden. Hij is een zeer bakende persoonlijkheid in zijn land. Verdere mededeelingen ontbreken nog. Jtian de la Cierva's uitvinding J u an de la Cierva, die op zoo nood lottige wijze om het leven kwam, is de be kende uitvinder van de auto-giro. De la Cierva, die Spanjaard was, demonstreerde zijn toestel voor het eerst in 1923. Het ont leent. zijn opwaartsche kracht aan een stel roteerende oppervlakken, welke gelijk schroefbladen onder een geringen hoek met de baan bewegen. Zij ontleenen dit in onderscheid met de helicoptère, welke chanisch wordt aangedreven hun be weging aan de voorwaartsche beweging van het vliegtuig. Onder de auto-girobladen is een klein vast draagvlak aangebracht, dat 20 pCt. van de totale lift geeft en dat de ailerons voor de dwars besturing draagt. Sedert 1928 heeft dit vliegtuig een prac- tische bruikbaarheid gekregen. Zoowel in Europa als Amerika heeft de autogiro zich tot een bruikbaar en veilig vliegtuig ont wikkeld!. Mej. Bongertman, stewardess K.L.M., een van de weinig overlevenden van de vreeselijke ramp. Over zijn uitvinding schreef de la Cierva m werk getiteld: „The theory of the Auto- giro". De omgekomen Nederlandsche passagier. De eenige Nederlandsche passagier, die bij de vliegtuigramp nabij Londen om het leven kwam, ing. A. v. Donkelaar, is af komstig uit Dordrecht, waar hij 16 Nov. 1899 werd geboren en zijn opleiding ontving M.T.S. Vanaf 17 Mei 1921 was Hij in dienst bij de Ned. Scheepbsbouw Mij te Amsterdam, aanvankelijk als assistent van de hoofd ingenieur en sinds 1 Jan. 1927 als ingenieur van aanbouw. Als zoodanig was hij de rech terhand der directie. Al de sinds dien datum gebouwde sche pen zijn onder zijn leiding tot stand ge komen, waaronder de Oldenbarnevelt, de Marmx van St Aldegonda theebooten van de Stoomv. Mij Nederland, Russische hout schepen, tankschepen voor de Shell en vele andere. De heer v. Donkelaar was zeer gezien Hij het personeel. Hij woonde temidden van hen in Tuindorp-Oostzaan. Als er onderhan delingen te voeren waren met de vakver- eenigingen en de werfkernen over arbeids voorwaarden en dergelijke, was hij het, die ze voerde. Zondag was de heer v. Donkelaar voor zaken naar Londen vertrokken en heden morgen zou hij terugkeeren. Om tien uur, dus vlak voor het vertrek, had hij nog met de directie getelefoneerd. De heer Donkelaar was ongehuwd. De vroegere rampen bij de K.LM. Het vreeselijke vliegongeluk in Engeland roept onwillekeurig herinneringen wakker aan de zware rampen, die de K.L.M. in vroeger jaren hebben getroffen. Op 6 December 1931 verging bij het ver laten van het vliegveld te Bangkok de „O o i e v a a r". Drie leden van de beman ning en twee passagiers kwamen om het léven. Ruim drie jaar later werd 10 December 1934 het Nederlandsche volk opgeschrikt door de vreeselijke vlieg ramp van de „U i v e r", die 10 mijl ten Wes ten van Rutbah-Wells in de woestijn te pletter was geslagen. Zeven dooden vielen bij deze ramp te betreuren. Nauwelijks vier maanden later op 6 April 1935 verging de „L e e u w e r i k" in de nabijheid van Kassei (Westfalen). Ten gevolge van ijsafzetting op de vleugels vloog het toestel tegen een berg te pletter. Zeven personen kwamen om het leven. De week van 14 tot 20 Juli 1935 wordt met recht „de zwarte week" in de ge denis van de K.L.M. genoemd. Slechts met enkele dagen tusschenruimte werd onze VOORNAAMSTE NIEUWS Oit Nummer bestaat uit VIER bladen Het K.L.M.-vliegtuig De Leijster is vanmorgen op Croydon in brand gevlo gen. Verscheidene personen zijn er bij omgekomen De Eerste Kamer heeft in een korte vergadering een aantal wetsontwerpen aangenomen. De Tweede Kamer heeft de Begrooting van Waterstaat goedgekeurd. Ook werd aangenomen het wetsontwerp inzake ver-s lenging van het octrooi der Nederl. Bank. Een aanvang werd gemaakt met de behan deling van de Begrooting van het Ver- keersfonds. De Duitsche gezant te Den Haag heeft ter eere van Prinses Juliana en Prins Bernhard een avondreceptie gehouden. De vermoedelijke dader van de roofi moord te Amsterdam is thans aange houden. De Moerdijkbrug, die tijd en afstand overbrugt. In de Britsche „konïngscrisis,, is nog geen wijziging te bespeuren. Mogelijk zal ook heden nog geen beslissing kunnen vallen. In België is een concentratie tot stand gekomen van Vlaamsch-Nationalisten en Katholieke .Vlaamsche Volkspartij Rond Madrid hebben geen operaties van belang plaats gehad. Zwitserland wil maatregelen nemen tegen de communisten. hangt af van Uw bekwaamheid en van de W IJ Z E waarop Gij Uw bekwaamheid aanwendt. Train Uw efficiencyVraag het gratis boekje Na. 20. - Nationale Luchtvaart Maatschappij door twee zware rampen getroffen. Op 14 Juli verging bij het maken van een noodlanding in de omgeving van Schiphol de „Kwik staart". Het toestel vloog in brand en zes van de inzittenden kwamen om het leven. Dertien passagiers konden tijdig de machine verlaten. Nog geen week later op 20 Juli 1935 vloog bij de St. Bernhardpas in Zwitser-» land „De G a a i" tegen de bergen te plet ter. Dertien dooden vielen bij deze vlieg ramp te betreuren. In dezelfde week kwam ook uit Boeshir het bericht, dat de „Maraboe" tijdens de start in brand was gevlogen en volledig vernield werd. De zeven passagiers en de vier leden van de bemanning konden ge lukkig tijdig het toestel verlaten. Aan deze droeve reeks vliegongelukkeu wordt thans een nieuwe ramp toegevoegd. De eerste berichten spraken van zeventien dat het droevig record van „De Gaai" ver moedelijk niet zou worden overtroffen. Latei: kwamen berichten die van meer dooden 6praken. Dat neemt niet weg, dat de K.L.M. ander maal in zware rouw is gedompeld. En met haar het Nederlandsche volk. Een zwarte bladzijde is aan de geschie denis van de Nederlandsche luchtvaart toegevoegd. TWEEDE KAMER Vergadering van heden. VERKEERSFONDS Voortgezet wordt de behandeling der be grooting van het Verkeersfonds voor 1937. De M i n. van Waterstaat waar schuwt tegen abstracte beschouwingen over de coördinatie van het verkeer. Zij berust op drie grondslagen, dat aan vrijwillige coördinatie de voorkeur moet worden gege ven, dat het verkeer een eenheid moet vor men, en dat in die eenheid elke tak van verkeer een taak heeft te vervullen op de meest economische wijze. Niet allen zijn van het nut van coördinatie overtuigd. Spr. wil geen voorkeur voor een of ander soort ver keer. Spr. acht het overbodig, nog tegen te spreken dat het begonnen z-ou zijn om be voorrechting van de spoorwegen, zooals b.v. de heer Van Dis beweerde.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1