De opening der Moerdijkbrug
Literaire Overdenkingen
-iëéó 4tlawu>6
4tttehe cAoco&acLe
Wapenaar vijf en
Letterkundige
twintig jaar
DINSDAG 8 DECEMBER 1936
UITGEBREIDE
VERKEERSMAATREGELEN
Dat de drukte bij de opening der
nieuwe Moerdijkbrug op 12 Dec. zeer
groot zal zijn, valt gemakkelijk te
concludeeren uit het feit, dat de lange
verkeerstoet die terstond na de ope
ning van Noord foaar Zuid over de
brug zal trekken, wordt geschat op
20 K.M.
Het aantal auto's in deze 6»oet zal 13 k
1400 zijn, waarbij 650 alleen van de sterrit
van de A.N.W.B.
Een dergelijke drukte noodzaakt tot uit
gebreide maatregelen, die staan onder lei
ding van de desbetreffende procureurs
generaal en hun rijksveldwacht. Bo/endien
moeten plaatselijk maatregelen worden ge
troffen te Dordrecht en Breda.
De veren rond Dordrecht zullen op dub
bele capaciteit werken. Door medewerking
van de Pontonniers zal het Zwijndrechtsche
veer eenigszins ontlast worden door de
hulp van twee vlotten, die, alleen overdag,
van de Pietermar.ekade te Zwijndrecht 6
a 10 auto's tegelijk kunnen overzetten naar
de Buiten Kalkhaven te Dordrecht.
De veren rond Dordt en een uitgestrekt
gebied daaromheen, tot Ridderkerk en Ba-
rendrecht toe, zijn voorzien van politiepos
ten, die locaal telefonisch met elkaar in
verbinding staan, om bij overbelasting hier
of daar van het verkeer, dit tijdelijk langa
een and-ere route te kunnen leiden.
Zaterdagmorgen worden tot 10 uur aan
het Papendrechtscheveer geen autobussen
van busdiensten meer overgezet, en tot 11
uur niet door het Zwijndrechtscheveer. De
bus DordtWillemsdorp zal in bet geheel
niet rijden. De bus Dordt—Wieldrecht rijdt
lancs Reeweg-Zuid, Smidshoek, Zuidendijk
Ook bet gewone verkeer volgt deze route.
De rijksweg Dordt—Breda is. zooals reeds
Werd meegedeeld, van 93 uur op 12 Dec.
voor het verkeer in beide richtiDgen ge
sloten.
„Opvangen" van de sterritten
De deelnemers aan de sterritten der vier
verk eersbon den, die voor het grootste deel
Vrijdags tusschen 2 en 7 uur te Dordt aan
komen. worden zooveel mogelijk bond bij
hond geparkeerd. De A.N.W.B.-deelnemers
krijgen verschillende garage's aangewezen,
de K.N.M.V.ers moeten hun wagens parkee
ren in garage Van Twist en op Stek en
Weeshuisplein, de K.N.A.C.-deelnemere
worden gedirigeerd naar de Zeehaven, waar
ze in een Harwich-boot logeeoren en waar
een parkeer-terrein is, en de B.B.N. word.
verwezen naar de Kriëpijnscheweg, alles
onder voortdurend politietoezicht.
Zaterdag worden al deze auto's langs ver
schillende omwegen naar de Rijksstraatweg
geleid om daar in lange rij het moment af
te wadhten dat ze na opening der brug door
de Koningin, in optocht naar Breda gaan
rij dien.
De A.N.W.B. is te Dordt gestationneerc
!n hotel Ponsen, de K.N.A.C. in Ter Merwe,
de K.N.M.V. in N.A.B., en de B.B.N. in
Oranje-hotel. Deze hotels en ook American
zijn van Vrijdag op Zaterdag de heele nacht
open.
Genoodigdien door den Minister van Wa
terstaat of door het gemeentebestuur
Dordrecht, krijgen speciale gelegenheid
van bepaalde punten langs de hoofdweg
naar de brug te rijden, waar voor hen pa
viljoenen zijn ingericht. Genoodigden uit
het Zuiden moeten rijden over de oude weg
naar Moerdijk.
Het gewone verkeer
Het gewone verkeer naar en van Brabant
loopt over het veer Numansdorp—Willem
stad, dat om de 20 minuten zal varen en
er GorcumSleeuwijk. Lange transpori-
auto's kunnen alleen bij Gorcum worden
overgezet. Het rij verkeer dat op het eiland
van Dordt moet zijn, kan bij overbelasting
van het Zwijndrechtscheveer rijden over
Barendrechtsche brug en 6-Gravendeelsche-
Aankomst Koningin
De Koningin komt 11.18 per trein aan te
Willemsdorp, en is voornemens om 12.19
van station Zwaluwe weer per trein te ver
trekken. Aan het Noordelijk en Zuidelijk
uiteinde der brug zal een korte toespraak
orden gehouden. Hr Ms pantserschip Friso
n Hr Ms O XVI zullen saluutschoten
lossen.
Tot 6 uur niet uit Breda
Als de lange rij sterrit-auto's de brug is
gepasseerd, worden ze opgevangen door
Bredasche politie, die ze leidt naar verschil
lende parkeerplaatsen. Auto's, in de bin-nen-
stad geparkeerd, kunnen tot 6 uur de stad
niet verlaten, in verband met de feestelijk
heden aldaar. De binnenstad wordt volko-
afgesloten. Het gewone verkeer wordt
Breda geleid, en wie wil parkeeren en
vóór 6 uur vertrekken, moet gebruik maken
van een der parkeerterreinen aan de buiten
kant van de stad.
Dit in tegenstelling met Dordrecht, waar
het verkeer door de stad de heele dag zal
verloopen als andere dagen.
PIm. 4 uur voor publiek open
Het gewone verkeer DordtBreda wordt
as toegelaten, wanneer alle auto's van de
sterritten zijn „geborgen". Dit zal zoo vlug
mogelijk geschieden (om overweg-opont
houd te voorkomen, zullen van 123 uur
geen goederentrerinan rijden) maar zal toch
tot circa 4 uur duren. Tot zoolang wordt
aan 'niemand toegestaan uit Dordt langs
de straatweg naar Breda te rijden.
Vetemo
Reeds eerder berichtten we, dat i'n Breda
en Dordt groote feestelijkheden op het pro
gram staan; te Dordt zelfs een week lang.
In Breda wordt o.m. een groot historisch
openluchtspel opgevoerd, „de verrassing
van Breda", en een der attracties van Dordt
zal zijn een grootsche lichtversiering van
de heele stad, en een prachtige verkeere-
tentoonstelling, Vetemo genoemd. Door me
dewerking van verk eersbonden, K.L.M.,
P.T.T., gemeente Dordrecht, Spoorwegmu
seum enz., diie alle buitengewoon interes
sant materiaal inzenden, zal deze tentoon-
steMng werkelijk iets bijzonders zijn.
Herinneringsboek
Het herinneringsboek, dat wordt uitgege
ven bij gelegenheid van de opening der
nieuwe Moerdijkbrug, is dezer dagen
schenen. Het bevat vele bijdragen van
vooraanstaande personen, over de beteeke-
nis van dit groote bouwwerk, o.m. van den
Minister van Waterstaat, van de Commis
sarissen der Koningin in Zuid-Holland,
Noord-Brabant en Limburg (de laatste is
oud-burgemeeeter van Breda), van Ir W. J.
H. Haitnsen, directeur van het Bruggen-
bureau van de Rijkswaterstaat, van de Bur
gemeesters van Breda en van Dordrecht en
van vele anderen. Vele foto's wisselen de
tekst af. Ook is opgenomen een program
ma van de feestelijkheden te Dordrecht en
Breda.
EEN PIONIER UITGEDRAGEN
Begrafenis van den heer
G. Velthuysen Jr.
Op de Nieuwe Oos'erbegraafplaats te
Amsterdam is gistermiddag het stoffelijk
overschot teraardebesteld van den heer
G. Velthuysen Jr., die een groot deel van
zijn leven, bijna een halve eeuw, heeft
gewijd aan den strijd voor publieke eer
baarheid.
Vele medewerkers en vrienden
schaarden zich met de naaste familieleden
achter de baar, die gedragen werd door de
heeren J. N. van Munster, P. G. Molenaar
de overige leiders van het werk der Mid-
dernachtjending in ons land.
Aan de groeve merkten wij verder o.m.
op, 'behalve de sprekers, wethouder G. Baas
Kzn., mej. C. Thierry, die dagelijks met den
heer Veldhuysen heeft samengewerkt; den
heer A. J. da Costa, namens den Centraal
Bond voor Inwendige Zending; commissaris
C. E. G. Hogen dijk, chef van het bureau der
Kinderpolitie in de hoofdstad; namens de
Amsterdamsche zedenpolitie hoofdinspec
teur J. F. van Slobbe; commissaris W. Vos-
kuyl, chef van de Zedeiv en Kinderpolitie
te Rotterdam; verder vertegenwoordigers-
(sters) van de vereenigingen Beth-Pale\
Trvfosa; van Armenraden, van de Union.
an den Vrouwenbond tot verhooging van
het zedelijk bewustzijn, de R.K. Vrouwen
vereniging. de Unie voor ongehuwde moe
ders, Ver. Onderlinge Vrouwenbescherming
en tal van belangstellenden.
Nadat de kist, waarop een palmtak wa9
gelegd, in het graf was neergelaten, trad uit
den breeden kring naar voren de afgevaar
digde van het hoofdbestuur van de No-
derlandsche Middernachtzendingvereeniging
Ds. O. G. Heldring, van Zetten, die bij
verhindering van den voorzitter. Dr. J.
Lammerts van Bueren, en mede namens de
Heldringgestichten, het woord voerde.
Met een gevoel van ontzag, aldus spr.
staat het hoofdbestuur van de N.M.Z. aan
het graf van den heer Velthuysen, wien de
liefde tot den naaste drong om te waarschu
wen en te getuigen te,«jen het onrecht, de
vrouw aangedaan. De trouw aan de roeping
van Christus, zijn Heer, deed hem volhar
den. Van de strijdende kerk is hij opgeno
men in de triumfeerende kerk. Hij zal in
onzen kring;, zei spr., zeer worden gemist
Wij deelen in de smart die zijn verlies be-
teekent voor vrouw en kinderen.
De Overheid spreekt
Namens het Rijksbureau tot bestrijding
van den handel in vrouwen en meisjes sprak
de directeur, de heer H. J. Versteeg
hoofdcommissaris van politie te Amsterdam
Deze herinnerde er aan hoe de heer Velt
huvsen jaren geleden als zijn roeping zag
om te velde te trekken tegen de verdruk
king der vrouw, speciaal van de gevallene
In de voorste loopgraaf heeft hij ge
staan in een strijd, die in den aanvang
door de Overheid en door de publieke
opinie schouder ophalend werd gadege
slagen, maar hij heeft de zeldzame vol*
doening mogen smaken, dat zijn inzich
ten hebben veld gewonnen.
Spr. gewaagde van de uitstekende samen
werking van den thans overledene met het
Rijksbureau en besloot met de opmerking,
dat de herinnering bewaard blijft aan een
groot man, die baanbrekend werk heeft
verricht.
Het kenmerk van zijn leven
Mr. A. de Graaf, van Utrecht, bracht
een laatsten groet namens het Nat. Comité
tot bestrijding van den handel in vrouwen
en kinderen en namens de Ned. Ver. voor
zedelijke volksgezondheid.
Heden verscheen:
door A. WAPENAAR
Van deze gelegenheidsbundel, welke is toegezonden aan de deelnemers aan het
huldeblijk zijn 500 exemplaren gedrukt, voorzien van 's schrijvers handteekening.
Eenige exemplaren worden op verzoek ter beschikking gesteld van onze lezers.
Belangstellenden kunnen 1.90 gireer en op de postrekening van den secretaris
van het Comité, den heer J. P. PRINS, Louise do Colignystraat 51, Schiedam,
gironummer 125306, waarna toezending volgt.
Hij, die 40 jaren met hem heeft samenge
werkt, getuigde dat dit het leven was van
godsdienstig, geioovig man. De heer
Velthuysen was vriendelijk in den omgang,
geen strijdbare natuur. Daarom heeft het
hem moeite gekost altijd in de voorste linie
te staan.
De ontslapene heeft gelegenheid gehad
zijn denkbeelden te propageeren in heel
Europa tot in Indië toe, ook in den Vol
kenbond, waar 52 staten den strijd tegen
de mede door Velthuysen bestreden zon
de aanbonden.
Zijn gehoorzaamheid aan Gods wil en wet
kunnen wij, eindigde spr., niet vergeten en
wij willen dit toonen door zijn arbeid voort
to zetten.
Een vriend van Jaren
De leiders van het werk der Middernacht
zending vertolkten hun gevolens in een toe
spraak van den heer J. N. vanMunster,
van Arnhem, die tevens als oudste vriend
an den heer Velthuysen een gevoelvol
woord sprak.
Meer dan 45 jaren heeft spr. in nauwe
vriendschap met hem meegeleefd en -gestre
den. De heer van Munster getuigde van den
ontslapene, dat hij niet zichzelf zocht.
Met den heer Van der Steur is de ont
slapene oprichter geweest van het werk
der Middernachtzending. In de donkere
buurten der groote steden heeft hij veel
verdragen, tot mishandelingen toe. Maar
God heeft zijn zwakke kracht gesterkt.
Spr. richtte zich ten slotte met een bemoe
digend woord tot de weduwe en haar kin
deren.
Dienstknecht Gods
De voorzitter van de afd. Amsterdam der
N.M.Z., Dr. W. G. Harrenslein, van
Santpoort, getuigde dat Amsterdam 't meest
genoten heeft van dezen voortrekker. Hij
was gevoelig voor iederen handdruk, a!
kwam die van een vroegeren tegenstander
of van een gevallene. Velthuysen had
leerd hoe een Christen achter zijn Heiland
heeft te gaan, en wij, zei spr., zullen pro-
beeren in zijn geest en in de kracht Gods
het werk voort te zetten.
Groet uit Indië
Ds. P. Taekema, predikant bij de ge
meente der Zevendedags Adventisten, waar
toe de ontslapene behoorde, las voor een
grafgroet van Pa van der Steur, uit Malang.
aan zijn mede-pionier.
Spr. schetste verder den zegenrijken ar
beid van den heer Velthuysen, diens her
derlijke gaven en zorgen en besloot de plech
tigheid met dankzegging, waarna een der
familieleden tot de talrijke aanwezigen een
dankwoord sprak.
nm
WOENSDAG 9 DECEMBER
HILVERSUM I 1875 RL NCRV-Uitzending.
8.00 Schriftlezing. 8.159.30 Gram.pl.
10.30 Morgendienst te leiden door C. Lin
deboom, Geref. predikant te Amster
dam. 11.0012.00 Ensemble v. d. Horst.
12.15 Gram.pl. 12.30 Vervolg ensemble-
concert. 1.3C Gram.pl. 2.00 Orgelspel. 3.00
Chr. Lectuur. 3.303.45 Gram.pl. 4.00 Chr
Liederenuurtje door Joh. de Heer (zang
en viool). 5.00 Kinderuur. 6.00 Landbouw-
halfuur. 6.30 Onderwijsfonds voor de
Scheepvaart. 7.00 Berichten. 7.15 „Het
30-jarig bestaan der Theol. Opleidings
school te Djokja" door Ds A. Pos, met ver
lof hier. 7.45 Reportage. 8.00 Berichten
ANP. 8.15 Wie??? Waar???, luisterwed
strijd. 8.45 De Gooilanders. 9.15 „Voor
jonge menschen", causerie door dr. H.
Bijleveld te Amsterdam. 9.45 Vervolg
concert. (Om 10.00 Berichten ANP). 10.15
Schaakles. 10.30 Vervolg concert. 11.00
12.00 Gram.pl.
HILVERSUM n 301 M. VARA-Uitzendln,
10.00 VPRO. 11.00 en 6.30 RVU.
Gram.pl. 9.30 „Onze keuken". 10.00 Mor
genwijding. 10.20 Gram.pl. en causeri
over opvoeding tot gemeenschapszin'
11.00 „Wij en onze zieken". 11.30 „Moree!
en geestelijke gevolgen van de werklooi
heid". 12.00—1.45 Gram.pl. 2.00 „Melotf
Circle". 2.30 Voor de vrouw. 3.00 Voor c
kinderen. 5.30 De Flierefluiters zang
•gram.pl. 6.30 „Noodlot en vrije wil." 7.1
Zang, hierna gram.pl. 7.40 „Pro'oleme
der democratie", causerie. 8.03 Bericht
ANP. 8.15 Gram.pl. 9.00 „Nederland-Wi
terland", reportage van K. Smelik, muzi<
van H. de Groot. 9.45 Gram.pl. 10.00
richten ANP. 10.10 Zang en orgel. 10J
„Melody Circle". 11.00 „Huwelijksverhol
dingen", causerie. 11.30—12.00 Gram.pL
DROITWICH 1500 Rl. 11.05 Orgelspel. 12.1
BBC-Orkest. 1.20 Orkest. 3.10 Orkest. 3j
Pianorecital. 4.20 Vesper. 7.00 BBC-Ha
monie-orkest. 8.35 BBC-Symphonie-orkt
en viool. 9.45 Vervolg concert.
Kwintet en zang. 11.20 Band.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Kamerorke
2.50 Orkestconcert. 4.20 Zang. 5.50 Kam
orkest. 8.20 Pianorecital.
KEULEN 456 RI. 5.50 Orkestconcert.
Schrammelensemble en solisten. 11.29 F
brieksorkestconcert. 12.35 Symphoni
orkest. 1.352.20 Gevar. concert.
Orkest. 5.20 Vocaal trio, en viool. 6.05 Ot
roeporkest. 7.35 Rijkszending: „Ruf d
Erde". 8.05 Orkest. 8.50 Volkszang. 9,
Kleinorkest.
BRUSSEL 322 en 484 RL 322 M.: 1.30 Salo
orkest. 6.20 Kamermuziek. 8.20 Symph
nie-orkest.
484 M.: 12.50 Salonorkest. 5.30 Zang. 6,
Salonorkest. 8.20 Operette-uitzending.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 RL 7.35 Ba
nabas von Geczy's orkest. 8.35 Militai
marschen. 9.50 Fluit en piano. 10.05 We
bericht. 10.20—12.20 Orkest.
RADIO-KWARTIERTJE C.N.V.
Op Donderdagavond 10 December a.s. v
kwart voor zeven tot zeven uur zal de h<
J. Schipper, secretaris van het C.N.V.
van de Centrale voor Werkloozenzorg, med
deelingen doen over de nieuwe plannen v
de Centrale voor Werkloozenzorg voor
jaar 1937.
z.t.
REEPEN
ihjuvi
dit- L6 ietb, aeet
VRAAGT ZE UV/ WINKELIER
Verdiende hulde
Zaterdag 12 December as. zal de huldiging
van A. Wapenaar als letterkundige, te
Utrecht plaats vinden.
Nu deze datum in het nabije verschiet ligt,
willen wij in het blad, dat zeker wel het
meest heeft geprofiteerd van zijn werk, en
onder wier lezers de jubilaris zijn meest
trouwe vrienden en lezers telt, een en ander
vertellen over den schrijver en zijn werk.
Wij weten, dat deze „stille in den lande"
een afkeer heeft van uiterlijk vertoon ja,
dat het hem moeite heeft gekost zich te on
derwerpen aan een huldebetoning, doch hij
moge het ons vergeven, dat het ons een
hartebehoefte is, bij deze gelegenheid uit te
spreken, hoe groot onze waardering is voor
zijn persoon en werk.
Wij weten ons de tolk van honderden
lezers en lezeressen, wanneer wij hem bij
deze gelegenheid onze hartelijke dank betui
gen voor zijn vele, vele oriënterende kriti
sche literaire beschouwingen, welke ons jaar
in, jaar uit, leiding geven bij kiezen en be-
oordeelen van onze lectuur.
Wanneer wij zijn critisch werk willen ka
rakteriseren, treft ons allereerst zijn immer
peilen naar de geestelijke achtergrond der
literatuur. Wapenaar, zelf min of meer uit
de school der „tachtigers", heeft reeds in zijn
jongelingsjaren bewust gekozen voor een
kunstbeschouwing, waarin wèl het „alles is
Uwe" vrijuit werd beleden, doch het „Gij
zijt van Christus" de grondtoon bleef.
Zijn intuïtie, zijn gave om de schoonheid
niet alleen verstandelijk, doch ook met het
hart te benaderen, gaf altijd aan zijn werk
het kenmerk der ware literaire critici.
Het is dan ook niet te veel gezegd, 'als
wij menen, dat Wapenaar door zijn trouw
blijven aan zijn speciale teak, zeer veel heeft
bijgedragen ons orthodox protestants lezers
publiek aesthetisch te vormen.
Zijn telkens weer, spelenderwijs, ontmas
keren van schijnschoon ook op het gebied
der christelijke letteren, heeft sporen achter
gelaten. En nu heden ten dage gesproken
mag worden van een nieuwe bloei der chris
telijke letteren, is het mede Wapenaars werk
geweest, dat de bodem waaruit de nieuwe
loten worden gevoed, door hèm al deze jaren
is bewerkt en ontgonnen.
ZUn levensloop l)
Arie Wapenaar werd in de herfst van het
jaar 1883 te Vlaardingen geboren uit
zeemansgeslacht, zowel van vaders als moe
ders zijde. In z'n jongensjaren maakte hij
enige plezierreizen mee ter haringvisserij.
"Zijn vader wilde hem niet naar zee hebben
en zo viel de keus („in vredesnaam") op
schoolmeester.
Het behoeft nauwelijks te verwonderen,
dat hij meer in z'n Nederlands dan in
kenen uitblonk, en reeds tijdens zijn jongens-
en kwekelingentijd was de lectuur van
,,'t Maandblad voor Letterkunde", uitgegeven
door 't Nederlands Jongelingsverbond van
invloed op zijn literaire vorming. De redactie
van dat blad was toen in handen van Dr J.
C. de Moor, toen nog student aan de V. U.,
J. Lens, destijds onderwijzer te Leiden, e.a.
Hij dong al spoedig mee in een letterkun
dige prijsvraag met een bekroning van zijn
opstel over „Hagar" van Da Costa, tot re
sultaat.
Omstreeks 1900 was het met de „voorlich
ting" heel anders gesteld als nu.
Zelfs van de beweging van '80 drong nau
welijks iets door tot de orthodox protestant
se kringen. De nieuwere letterkunde werd
veelal voorgesteld als een zekere mallotig
heid. Waarschijnlijk heeft dit Wapenaars
critische geest geprikkeld. Hij toog op onder
zoek uit en vond veel van zijn gading in
„Ons Tijdschrift" dat hem wegwijs maakte.
Eerst in 1914 k-omt van hem een schets uit
het zeemansleven voor in „Stemmen des
Tijds" getiteld „Gebleven". Dit proza vond
zijn weg naar diverse <-choolbloemlezingen.
Later volgden „Op Hoop van Zegen" en
„Onderwijzersleed". Dit proza, vooral de laatst
genoemde novelle, droeg nog zeer sterk de
sporen van de invloed der tachtigers (im
pressionisme en woord-spielerei).
In 1911 begon hij zijn critische arbeid in
,De School met den Bijbel", en niet lang
daarna in De Rotterdammer. Aan deze
beide bladen bleef hij trouw, hoewel in De
Rotterdammer het grootste deel zijner
critieken voorkwam. Ook aan „De Ster" heeft
hij medegewerkt.
Inmiddels was hij als onderwijzer in
Berkum (Zwollerkerspel) benoemd waar hij,
order aan de Agnietenberg, een verkoren
plekje vond om te arbeiden, en waar hij
thans nog woont, als hoofd der christelijke
school.
Op deze bescheiden plaats, is Wapenaar
gevormd door de omgang met de Overijselse
bevolking, door de mystieke sfeer van het
Overijselse land, en door zijn omgang met
de grote mystieken aller eeuwen.
Allengs is hij, de minnaar van de zee, ver
groeid met de omgeving. Zijn verlangen
naar de zee heeft hij echter nimmer verlo-
chend. Niet alleen trekt hem elke grote va-
cantie naar zijn geboortestadje, doch hoevele
verzen wijzen op de grote invloed van de
zee. Telkens weer ontleent hij er zijn beelden
aan: „Ik ben een zeiler op Uw matelooze
zeeën".
Wapenaar, die de schrale jaren èn ook de
„gelijkstelling" van het chr. onderwijs heeft
meegemaakt, is gebleven die hij was: een
man, wars van alle streberei. Mensen met
minder capaciteiten doch met iets meer „han
digheid" zijn hem voorgegaan op de verlok
kende weg der „schooluitgaven". Het betrek
kelijke van „succes" heeft hij immer scherp
doorzien. Al deze jaren heeft hij meer
arbeid aan zijn 'unerlijk dan aan zijn uiter
lijk bestaan.
En deze arbeid droeg vrucht naar buiten.
Want in heel ons land zijn de literaire „over
denkingen" (hoe juist past dit woord op zijn
werk!) gelezen door eenvoudigen en intel-
lectuëlen. Men heeft Wapenaars Critieken
wel eens .scherp" gevonden, vooral waai
christelijke boeken betrof. Toen ik hem eens
vroeg wat hij daar van dacht, wees hij mij
op het vele onrijpe werk, dat ons als „vol
waardig" wordt gepresenteerd. Wapenaar is
dan ook niet bevreesd, dat werkelijke
talenten worden afgeschrikt door bevoegde
critiek.
Christendom en Kunst
Het kan zijn nut hebben, bij deze gelegen
heid nog eens weer te geven, wat Wapenaars
mening is over de verhouding van Christen
dom en kunst.
„Er is alleen dén sprake van christelijke
kunst", aldus Wapenaar, „indien het geloof
van den christen-kunstenaar, of ook: zijn
levenshouding, een overwegende invloed
deed gelden in de genesis van zijn kunst.
Daarom is al wat een kunstenaar, die
christen is, produceert, nog geen specifiek
christelijke kunst. Zo heeft m.i. Rembrandts
„Nachtwacht" niets met het epetheton „chris
telijk" te maken, evenmin als Vondels hekel
dichten, die eerder demonisch dan christelijk
jn van origine."
En over het „realisme" liet hij zich
als volgt uit: „De christen-kunstenaar
zal zich er rekenschap van hebben te geven
of het realisme in zijn kunst noodzakelijk
geëist werd door de conceptie, wilt ge: door
de idee, die het kunstwerk draagt, want
nooit zal hij realisme geven óm de wellust
van het óók zo te durven en te kunnen."
„Hoever hij mag gaan in het beschrijven
van de zonde, zal hem dus, èn zijn kunste
naarsgeweten èn zijn ethisch-religieus ge
weten, die beide in innig verband, doen be
seffen; want ook zijn zuiver aesthetische
visie, zijn lust tot uitbeelding, ook van het
verdorven, verzondigd leven, blijft altoos
staan onder de oontróle van zijn hoge roe
ping: God te dienen in en door zijn
kunst. Ook de uitbeelding van het demo-
nische moet voor hem „Godsdienst" blij
ven, zal hij niet zondigen tegen zijn diepste
innerlijk als mens, als christen".
De Jubileumbundel
Deze week is verschenen de jubileum
bundel „Literaire Overdenkingen" in een
oplage van 500 door den schrijver getekende
exemplaren. In het sobere aesthetische om
slag naar het ontwerp van M. Wilmink, ligt
het boek nu voor ons, dank zij de zorgen van
het comité en de medewerking van Drukkerij
Libertas te Rotterdam. Het comité, bestaande
uit: J. Allon, Heemstede, H. Diemer, Rotter
dam, P. Korthuys, Wassenaar, Hendrika
Kuyper-Van Oordt, Rotterdam, J. P. Prins,
Schiedam, P. J. Risseeuw, Den Haag en
C. Rijnsdorp, Rotterdam, benevens de
heren Jac. Bosch Jz. en H. Schriemer,
namens het Comité Zwolle en Omstreken,
heeft het goedgedacht, een keuze te maken
uit het verspreide werk van den jubilaris, en
het den schrijver zowel als de intekenaren,
aan te bieden als een blijvende herinnering
aan deze mijlpaal.
De oplage bleef tot 500 ex. beperkt, zodat
het boek ongetwijfeld zeer spoedig na de
verschijning zal zijn „uitverkocht". Het is
dus een bizondere gelegenheidsuitgave ge
worden (verlucht met goede foto's): een
begerenswaard. bezit voor boekenminnaars.
Uit de door ondergetekende geschreven
inleiding wil ik slechts één alinea over
nemen: „Ik geloof, dat wij thans binnen de
kring van orthodox christelijk Nederland
nauwelijks iemand kunnen aanwijzen, die als
Wapenaar, gedurende 25 jaar als toeschou
wer èn medespe" c de ontwikkeling van het
literaire leven in ons land heeft meegeleefd
en er deel aan heeft gehad. Wie enigermate
bekend is met het „vak" der literaire critiek,
zal terecht verheugc. zijn als een criticus na
zovele jaren nog fris en groen is."
De inhoud van deze royaal uitgevoerde
fuostbundel is volkomen representatief voor
ï>e Heet Ww&uxqb
Wipenaaxs werk. De studies over Fei
Bilderdijk en Da Costa geven een van inzie j
getuigende blik in de geschiedenis van dt
periode onzer lettiren.
De voor de volksuniversiteit te Zwo 1
gehouden lezing over: Het kind in de 11
teren, werd nog uitgebreid en aangevuld.
studie over Rilke is nog nieuw, evenals „I
oude strijd" (een terugblik over de perio
van „Ons Tijdschrift") en „De dichter en
dood". Een uitvoerige bespreking van d<
studies valt buiten het kader van dit artil»
Laat ik er van mogen zeggen dat ik pj^
soonlijk het bezit van dit werk op hoge pi
stel. Hier wordt méér gegeven dan uitsl g
tend „literaire" critiek. Dit boek, in wel
titel het woord „overdenkingen" voorkomt;
ook de belijdenis van een schoonheidszoel
bij de gratie Gods.
De opgenomen poëzie is van de laai
jaren, voornamelijk uit de periode na Ui
penaars zeer ernstige ongesteldheid, waart r
deze verzen ook getuigen. Op de inhflf
dezer poëzie ingaan lijkt mij te onbescheidlc
Zij 't genoeg, te zeggen, dat aan dit inir]
geloofsleven de spanning niet ontbreekt, e
spanning waaruit vele van deze verzen sj€
Zij mijn zingen: doortocht geven
aan Uw overzij dsche stem
Onweerstandelij k gedreven
tot den jubel: "k Ben van Hem; i
In Uw zacht geweld wil "kweze
onvoorwaardelijk Uw knecht
En van d' eigen—T genezen:
Heer, ik dien U nog zoo slecht.
Als geen zonde, onbeleden
als ons niets en niemand scheidt,
Vloeit mijn ziel vol van een vrede
Die m' ontvoert aan tijd en strijd.
Heer, Gij weet mijn diepst begeereü
Met van vreugd gespannen stem
Hier te mogen préludeeren
'tLied van 't nieuw Jeruzalem. I
Zoals reeds eerder is medegedeeld, zal
huldiging welke, in de geest van den jubili
een bescheiden karakter zal dragen,
Zaterdag des middags om 3 uur, pla
vinden te Utrecht in het Gebouw
N!euwe Utrechtsche Courant, Drift 13.
Wij wensen den jubilaris een blijde ge
gende dag te midden van vrienden en
langstellenden.
Moge het hem gegeven worden bdj voo
duur zijn werk onder ons voort te zetten!
P J RlSSFFU
Ontleend aan „Christelijke schrijv
yan dezen tijd". Kampen 1930,
