JHrutnt geiï&cijt (Emtrant DE RAMP BIJ WILTON-FIJENOORD Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken RESTAURANT YPENBURQ Abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Vóór het Buitenland bij wekelijksche zending 430 Bij dagelijksche zending530 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/» et Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar No. 5955 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 MAANDAG 7 DECEMBER 1936 atibertentieprijjtn: Van I tol 5 regelst t.tVh Elke regel meer 0.22'/» Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2-30 EJke regel meer- QA5 Voor bet bevragen aan 'I bureau V wordf berekend0.10 16e Jaargang NIET MEEDOEN Er bestaat een „comité van waakzaam beid van anti-nationaal-socialistische in- jtellectueelen". Het deed voor eenige dagen een door een groot aantal wetenschappelijke menschen onderteekende circulaire uitgaan, bevatten de een uiteenzetting van het doel der actie en een oproep, alhaesie daarmee te betuigen .en het financieel te steunen. Het spreekt vanzelf, dat het idee op zich zelf: waakzaamheid tegen het nationaal- socialisme aan te prijzen, onze volkomen instemming heeft. Wij onderschrijven ook, dat „het grootste gevaar bestaat in de hand over hand toe nemende vervlakking en verruwing van het geestelijk en maatschappelijk leven, met als gevolg het geleidelijk en bijna ongemerkt afstompen van het critisch vermogen en Van de ethische normen onder breede lagen yan de bevolking, zelfs onder intellectu- I eelen". Echteij. het is ten eenenmale onjuist, dat I het nationaal-socialisme aan deze „ver vlakking en verruwing van 't geestelijk en maatschappelijk leven" de hoofdschuldige, laat staan de eerst schuldige zou zijn. Lang voor er van nationaal-socialisme op onze nationale bodem sprake was, werd deze vervlakking en verruwing reeds met kracht bevorderd door meerdere van de personen, die het waakzame manifest heb ben onderteekend, in elk geval door de partijen, waartoe zij behooren. Wanneer wij vaststellen, dat het natio naal-socialisme, althans ten onzent nega tief isi; voortkomt uit haat en strijd met middelen, welke bewijzen, dat de aanhan gers lak aan burgerlijk fatsoen en men- 1 schelijk gevoel hebben, dan is het toch vol- komen duidelijk, dat de socialistische en j communistische groepen reeds tientallen jaren bezig zijn geweest op dezelfde wijze j de geestelijke strijd tot een lager niveau neer te halen. Deze groepen hebben geen I strijd gevoerd voor verhooging van het peil der massa, maar hebbc-n zoo hier als elders aangestuurd op de dictatuur van de straat, m.a.w. om met Minister Oud te spreken: op vernietiging van de demo cratie. In de rechtbank, welke over de voosheid van het nationaal-socialisme een oordeel zal vellen, kunnen communist en socialist daarom niet optreden als openbaar minis terie. De democratie, de vrijheden en rech ten van mensch en burger zijn in hun handen minstens even weinig veilig als in die van den fascist. De strijd der Christenen gaat niet tegen één extréme richting, maar heeft een dub- Eël front: ze keert zich zoowel tegen het socialisme-communisme als tegen liet fas cisme. Het is dan ook radicaal verkeerd, zich bij een van beide groepen aan te sluiten, cm daar steun te zoeken tegen de andere. Wie tegen het fascisme wil strijden een loffelijk doel, behoeft, neen mag den communist niet te hulp roepen. De rooden trachten op alle mogelijke wijzen hulptroepen te organUeeren en te recruteeren voor hun doel. De organisatie van waakzame intellectueelen is er een van. In vergaderingen, in publicaties, in lees clubs en studiegroepen zal het giftige marx istische zaad met volle handen worden ge zaaid. Bovendien streeft het comité raar „samenwerking met groepen, die hetzelfde of een verwant doel nastreven'. Het is duidelijk, dat wij hier dus te doen hebben met een organisatie, die van di recte samenwerking met de uiterst-linksche groepen niet afkeerig is, maar er integen deel op voorbereid is, ja er op aanstuurt! Daarom past nogmaals voor onze men schen tegen dit comité van waakzaamheid een ernstige waarschuwing, er zich niet mee in te laten en er in geen geval op welke wijze ook, eenige steun aan te ver- leenen. We zullen niet trachten, den duivel uit te werpen met behulp van Beëlzebub. Wij zullen het nationaal-socialisme be- fstrijden, gewis, maar niet als hulpsoldaat van Marx, doch onder eigen vaandel. 'Prinselijk Paar naar Berlijn Het afscheid van de Residentie H.K.H. Prinses Juliana en Z.D.H. Prins Bernhard zijn Zaterdagavond te 6 u. 51 met den nachttrein naar Berlijn vertrok ken, teneinde een kort bezoek te brengen aan Prinses Armgard, de moeder van Prins Bernhard, die zooals gemeld, ongesteld is. Daar het uur van vertrek niet bekend Was gemaakt, was de belangstelling van publiek niet groot. Toch waren er eenige tientallen, die zoo gelukkig waren het Prinselijk paar van nabij te mogen Aanschouwen, toen de Prinses en de Prins, Vergezeld van den dienstdoend grootmees ter van de Prinses E. H. Juckema van Burmania baron Rengers van Warmen- huizen en jkvr. J. baronesse van Heemstra, do koninklijke wachtkamer verlieten om in den salonwagen plaats te nemen. Het Prinselijk paar beantwoordde met vriende lijk knikken den gebrachten afscheids groet. Even later vertoonde de Prinses zich nog aan een der vensters toen het sein tot iertrek svas gegovesu Justitieel ingrijpen wordt waarschijnlijk Hoewel de Petrakis Nomikos „practisch gasvrij" was verklaard, had het schip nog 250 ton olie in Crude Oil in de bunkers ROTTERDAM. 7 December In tegenstelling met Ioopende geruchten en verspreide berich ten, als zou het onderzoek naar de oorzaak van de ramp aan boord van het Grieksche tankschip „Petrakis Nomikos" zijn beëindigd en tot resultaat hebben gehad, dat geen enkele ge rechtelijke vervolging zal worden ingesteld, vernemen wij van welingelichte zijde, dat dit onderzoek in tegendeel in een be slissend stadium is gekomen. Het onderzoek, dat door de gerechtelijke autoriteiten met be hulp van technici en chemici is ingesteld, heeft reeds nu over-* tuigend drie belangrijke feiten aangetoond: 1. hoewel het schip een certificaat „practically gasfree had ontvangenis geblekendat de niet-ontplofte tanks vol gas stonden 2. terwijl de kapitein had opgegeven, dat zich in een der kleine tanks nog slechts 8 ton stookolie bevond, is door het onderzoek aangetoond, dat het schip in verschillende tanks nog zeker 250 ton aan boord had, het is vrijwel zeker, dat zich in de bunkers, die uit sluitend bestemd zijn voor stookolie, ook crude-oil uit de lading heeft bevonden, die zeer gevaarlijk is. Uit deze drie belangrijke gegevens kan de oorzaak van de ramp met vrij groote stelligheid worden vastgesteld. Toen werklieden in het ketelruim reparaties verrichtten, moet het daarbij ge bruikte vuur de ontploffing in de stuurboordbunker hebben veroorzaakt. Deze stuurboordbunker had een leiding naar de vóór den achtercofferdam gelegen zomertanks, waarin zich naar schatting nog so ton crude oil moet hebben bevonden. Toen de reddingsploegen op het schip kwamen om de slacht offers van de eerste ontploffing van boord te halen, heeft het vuur juist de zomertanks aan stuurboord bereikt en dit heeft geleid tot de tweede, veel heviger ontploffing, die het geheele achterschip openscheurde. Het mag een wonder worden genoemd, dat na deze tweede ont ploffing nog geen derde en vierde is gevolgd. De Petrakis Nomikos Om de aard van de ramp eenigszins te begrijpen moet men zich een voorstelling maken van de indeeling van het Grieksche schip. In tankbooten als deze is er alles op in gericht om gevaar voor ontploffingen te voorkomen. De lading bevond zich aan boord van de „Petrakis Nomikos" in 9 dub bele ladingtanks, waarvan er vier waren gelegen vóór de pompkamer en vijf er ach ter. De ladingtanks werden aan beide zij den afgesloten door een beveiligden „coffer dam". Aan de voorzijde van het schip be vonden zich buiten den voor-cofferdam de voordieptanks en de verblijven van de be manning; buiten de achter-cofferdam waren gelegen de stookplaat met de machine kamer, de stuurboord- en de bakboord bunker voor de stookolie waarmee de ma chineinstallatie werd voortbewogen en in de achterpiek weer de verblijven voor het machinekamer-personeel. Boven ketelruim en machinekamer be vonden zich dan nog de cross-bunker met twee tusschendekken en de schoorsteen, er onder een z.g. droge tank en een voedings watertank. Haifa crude oil Direct na de ramp vroeg men zich af, hoe het mogelijk was, dat zulke zware, en in haar gevolgen ontzettende, ontploffingen konden geschieden op een schip, dat „prac tisch gasvrij" was verklaard en waarvan de machinist ons direct na de ramp kon mededeelen, dat er zich maar 8 ton stook olie aan boord bevond. Men zal zich herinneren, dat de eerste ontploffing op den treurigen 31sten October 's morgens omstreeks half tien gebeurde Tot laat in den avond hield echter de brand op het schip aan. Dit wees reeds op het feit dat er méér olie aan boord was. Het onder zoek heeft dit overtuigend bevestigd. In alle ruimen werd nog een dikke laag z.g. Haifa crude oil gevonden. Deze ruwe olie, een vettige, vaak zeer dikke massa vormend, is in hooge mate benzine houdend en produceert dus on ophoudelijk ontplofbare gassen. „Practically gasfree" Zou dit reeds de vraag wettigen, hoe het mogelijk is geweest, dat het Grieksche schip het certificaat .practically gasfree" heeft ontvangen en bedenkingen doen rijzen te gen de gemakkelijke wijze, waarop dit is afgegeven, ernstiger poq worden die herten- Naar ons van betrouwbare zijde is medegedeeld, is de „Petrakis Nomikos", zonder eerst op de gasboeien te zijn ge meerd, rechtstreeks naar de werf van Wilton doorgevaren. Het certificaat „practically gasfree" moet zijn afgege ven zonder dat een voldoend onderzoek is ingesteld, vermoedelijk in hoofdzaak op de verklaring van den kapitein, dat het schip geheel leeg was. Het merkwaardige is nu, dat op het certificaat, dat bij gemeente-verordening vereischt wordt, wil een schip voor re paratie worden toegelaten, de restric tie is aangebracht, dat in de buurt van de laadruimte niet met vuur of met open licht mocht worden gewerkt. Toen het schip bij de werf van Wilton aankwam kon men het daar zonder be zwaar in het dok opnemen. Het schip had het vereischte certificaat en boven dien had men alleen ketelreparaties te verrichten en het ketelruim lag immers achter de beveiligende achter-cofferdam! Crude Oil in de bunkers De eerste ontploffing geschiedde niet in een van de ladipg-tanks, doch had plaats achter den cofferdam en scheurde de stuurboord-bunker en de cross-bunker open. Aan onvoorzichtigheid van het personeel van Wilton valt dan ook niet te denken. Het onderzoek heeft reeds aangetoond, dat de verantwoordelijkheid voor de ramp in eerster instantie berust bij het commando van het Grieksche schip. Gelijk bekend is de ..Petrakis Nomikos" direct na de ramp door de justitie in beslag genomen. De rechter-commissaris Mr. F. G. Schalkwek belastte zich met het on derzoek en liet zich voorlichten door een commissie van deskundigen, waarin zitting hebben de heeren A. Wolkammer, in specteur van de scheepvaart en F. C. H a a- n eb rink van de N.V. Van Ommeren's Scheepvaartbedrijf, tevens lid van de Ben- zine-Commissie. Het feit, dat de stuurboord-bunker was ontploft, gaf er aanleiding toe een ernstig onderzoek in te stellen in de bakboord bunker, die geheel onbeschadigd was. Toen de luiken werden geopend, bleek, dat deze tank om in vaktermen te blijven „blauw van het ga» stond" zoodat de autoriteiten moesten oppas sen niet bedwelmd te worden. Er bleek zich in deze bunker nog 50 ton olie te bevinden, waarvan benzinelucht reeds deed vermoeden, dat er zich Haifa crude of ruwe aardolie in bevond. Deze ontdekking werpt een verbluf fend licht op het drama, dat zich op den 31sten October bij Wilton heeft af gespeeld. Zich van geen gevaar bewust, waren arbeiders bezig in het ketelruim te branden. Aan weerszijden bevonden zich echter bunkers, die vol gevaarlijk gas stonden. Hoe was dit er in gekomen? De eenige verklaring hiervoor is, dat crude-olie uit de lading is overgeheveld naar de bun kers en vermengd is met de stookolie. Hoewel dit hoogst ge vaarlijk is, komt het bij buitenlandsche maatschappijen voor, dat men om voor- deelig" te varen olie uit de lading in de stookolie mengt Dit moet ook aan boord van de „Pe trakis Nomikos" zijn gebeurd en het is onaannemelijk, dat dit buiten mede weten van den lsten machinist is ge beurd. In verband hiermede valt dan ook te verklaren, dat deze machinist van de gerechtelijke autoriteiten nog geen toestemming heeft kunnen ver krijgen om naar zijn vaderland terug te keeren. Een leiding door den cofferdam Opmerkelijke en zeer betreurenswaardige feiten zijn bij het onderzoek aan het licht gekomen. Zoo is komen vast te staan, dat er een voedingsleiding tusschen de stuur- boord-zomertank (een deel van de laad ruimte) en de stuurboordbunker heeft be staan, die den beschermenden cofferdam doorboorde. Toen de ontploffing in de bun ker geschiedde, werd dus als het ware de lont voor de tweede, veel ernsti ger ontploffing gelegd. Is het wonder, dat de kapitein van de „Petrakis Nomikos" na de ontploffing „zijn hoofd volledig kwijt was", naar ons destijds de directeur van het gemeentelijk zieken huis verklaarde. Een zware verantwoorde lijkheid rust ook op zijn schouders. Ter discriminatie van de staf van het Grieksche schip moge slechts gelden, dat deze blijkbaar zelf niet heeft ingezien, welk een hoogst gevaarlijke toestanden aan boord van de ..Petrakis Nomikos" waren geschapen. Immers bevonden zich ook de machinistenverbïijven vlak bij de inet gas gevulde bunkers en was ook het Grieksche personeel aan boord, toen de ontploffing geschiedde, die ook twee van hen den dood heeft gekost. Het onderzoek heeft nog meer verwonder lijke feiten aan het licht gebracht Zoo is ook gebleken, dat in de z.g. „droge tank" onder het ketelruim,' die in normale gevallen aan boord van een tankschip nooit wordt gebruikt, een voet hoog olie stond. Deze tank was nog volledig intact, zoodat het niet aannemelijk is, dat de olie er eerst na de ontploffing in is gevloeid. 't Kon nog erger Als men alle omstandigheden in aanmer king neemt, moet men zeggen, dat het nog verwonderlijk is, dat het aan boord van de „Petrakis Nomikos" bij twee ontploffingen is gebleven. De maatregel om na de tweede ontploffing en de uitbrekende brand nie mand meer aan boord toe te laten, wordt nu wel indien nog noodig volkomen gerechtvaardigd. Zij, die aan boord van het schip zijn geweest, hebben op een vulkaan geloopen, die elk oogenblik tot uitbarsting kon komen. Een conclusie Gelijk wij in den aanvang reeds schreven is het onderzoek in een beslissend stadium gekomen. In tegenstelling met berichten, die het deden voorkomen, dat een weinig zeggend rapport wellicht 't onbevredigende slot zou vormen van 't ingestelde onderzoek, mag worden verwacht, dat de justitie, wel ke deze berichten reeds démenteerde, niet zal schromen krachtig in te grijpen en de verantwoordelijkheden voor deze gruwe lijke ramp zal weten aan te wijzen en de schuldigen te straffen. Het rechtsgevoel moet bevredigd worden. Maar deze ramp hoe treurig ook zal er ook toe kunnen medewerken, dat in de Rotterdamsche haven naar nog meerdere veiligheid zal worden gestreefd. Allereerst mag worden venvacht, dat nieuwe bepalin gen worden ingesteld., die het hebben van verbindingsleidingen tusschen bunker- en ladingruimen via den cofferdam verbieden. Daarnaast moet worden gezegd, dat de tegenwoordige toestand, waarbij het onder zoek naar de gasvrijheid van schepen aan een particulier laboratorium wordt opge dragen, op welks advies dan van overheids wege een certificaat wordt verstrekt, wei nig bevredigend is. In Amsterdam is dit onderzoek in handen van de overheid zelf en dit lijkt ook de aangewezen weg, wil deze de verantwoordelijkheid voor haar eigen certificaten kunnen dragen. In het be lang van de Rotterdamsche haven en van de veiligheid van hen, die aan boord van tankschepen moeten werken, mag worden geëischt, dat deze op een doelmatige wijze worden ontgast, wat blijkbaar bij de ..Pe trakis Nomikos" niet is geschied en dat de contróle bij da overheid zelf berust Eén harde les, zooals de ramp bij Wilton er een is geweest, moge genoeg zijn, j DE OPENING VAN DE MOERDIJKBRUG Rijksweg Dordrecht-Breda zes uur gesloten De laatste veerpont De Minister van Waterstaat maakt be kend, dat in verband met de officieele opo- ning van de nieuwe Moerdijkbrug de rijks weg DordrechtBreda op Zaterdag 12 Dec. a.s. van 9 uur des voormiddags tot 3 uur des namiddags gesloten zal zijn voor het verkeer in beide richtingen, voor zoover het niet door de ter plaatste dienstdoende rijks politie zal worden toegelaten. Voorts maakt de Minister bekend, dat de nieuwe brug 's middags om 3 uur voor het openbaar verkeer zal worden opengesteld. De laatste veerpont zal varen 's morgens om 9 uur van Zuid naar Noord. Tenslotte heeft de Minister bepaald dat het voor het algemeen rijverkeer bestemde ge deelte van den weg Rotterdam—Dordrecht— Moerdijk—Princenhage—Zundert-Grens voor voor wat betreft het vak omvattende de vaste brug over het HoHandsch Diep bij Moerdijk, de Noordelijke toegangsweg gelegen tusschen K.M. 52870 van den rijksweg DordtWil lemsdorp en het Noordelijke landhoofd van genoemde brug, en de Zuidelijke toegang* weg gelegen tusschen K.M. 16380 van den rijksweg Breda—Moerdijk en het Zuidelijk landhoofd van genoemde brug, gesloten zal zijn voor het verkeer met rijwielen in beide richtingen. De „Füglen" gebroken Het schip thans verloren Zondagavond is de Deensche driemast schoener „Füglen", welke op de Spijkerplaat in de Westerschei de omhoog gevaren was, door den golfslag gebroken. De zeven opvarenden konden zicK aan boord van de sleepboot „Goliath", uit Vlis- singen, welke met de berging belast was en steeds in de nabijheid vertoefde, in veilig heid stellen. Zij zijn behouden in Vlissingen binnengebracht. De „Füglen" moet als verloren worden beschouwd, PRO REGE KALENDER 1937 Voor de zesde maal is in kleurigen band de Kalender 1937 van „Pro Rege" versche nen. Vergeleken bij vorige jaren is de in houd vrijwel ongewijzigd gebleven. Dat wil dus zeggen, dat het boekje voor verbeterin gen niet vatbaar meer is. Het bevat dan ook een ontelbare hoeveelheid gegevens, die voor den dienstplichtige van belang zijn. Doch ook degenen die den diensttijd achter den rug hebben zullen van deze agenda veel gemak hebben en er dankbaar gebruik van maken. DOOR AUTO AANGEREDEN Gistermiddag is te ruim kwart over vier op het Haarlemmerplein te Amsterdam een 20-jarige jongeman door een auto, die in de bocht slipte, aangereden. Hij kwam te vallen en liep daarbij een hersenschud- ding op. Het slachtoffer is ter verpleging in het Wilhelminagasthuis opgenomen. RESTAURANT TAVERNE TEAROOM GESOIGNEERDE DAGSCHOTiJLo vanaf FI. 1.25 LUNCH FL 1.50 DINER SOIGNé FL 2.—, FL 3.— la Carte. ORCHESTRE FARKAS JENO VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit DRIE bladert Het onderzoek naar de odrzaak van de ontploffing op de „Petrakis Nomikos". Giften van de gebroeders Philips voor de Sint Maartenskerk te ZaltbommeL De „Temps" heeft een interview gehad met Dr. Colijn. Te Amsterdam is een moord gepleegd op een oude vrouw.. Het politie-onderzoek heeft tot nog toe geen resultaat opge-* leverd. Ds. G. J. Pontïer te Heerlen herdenk? dezer dagen zijn 25-jarig ambtsjubileum* Nieuwe heeren, nieuwe wetten. [(Vatf onzen Duitschen correspondent. De constitutioneele crisis in Groot* Brittannië is nog niet tot een oplossing; gebracht. Het buitenlandsch beleid van het kabi-* net-Blum is na een veelbewogen zitting door de Kamer goedgekeurd. De commu* nisten hebben zich van stemmen onthom den. In Spanje is in den toestand nog geeS wijziging van beteekenis waar te nemen* zoeken voor him kinde ren, speciaal vooi die een tekort toonen aan aandachts-concentratie, wenden zich tot het INSTITUUT KLEIN WARNSBORN te ARNHEM. Kleine klassen. Individueel onderwijs. Geregeld toezicht, dag en nacht Gezonde omgeving. Dir. P. VAN AALTEN Telefoon: Arnhem 22012 (Adv.) 'n Evenement voor Een Haag. V kunt bij ons rustig lunchen en dineeren. Pracht uitzicht en U ziet xe vliegen. (Adv.l BRAND IN ONBEWOONDE VILLA In den nacht van Zaterdag op Zondag is om vier uur een felle brand uitgebroken in. een onbewoonde villa aan de Kostverloren- straat 47 te Zandvoort De politie en brandweer werden onmid dellijk gewaarschuwd, doch konden niet verhinderen, dat de bovenverdieping uit brandde en instortte. De villa is het eigen dom van den heer J. Kuypers. De bewo ners verhieven in een achter de villa ge legen zomerhuisje. WAARSCHUWINGEN De burgemeester van Leimuiden geeft in overweging, alvorens in relatie te tre den met J. P. Nap, reiziger, wonende te L ei m ui d e n, zich eerst bii hem te ver voegen ten einde omtrent Nap inlichtingen in te winnen. De commissaris van politie te Dordrecht waarschuwt tegen de praktijken van Theo- dorus Beglinger, geboren te Dordrecht 25 December 1891, wonende aldaar, die er zijn werk van maakt om zonder betaling in het bezit te komen van goederen als gouden en zilveren voorwerpen, boeken, enz., welke meestal onmiddellijk daarna door hem wor den verkocht beneden de waarde, terwijl betaling achterwege blijft. p rTla/a II PijpTabak Taeonis Leeuwarden (Adv) WIE zich heden voor één jaar op ons blad abonneert, ontvangt de tot 1 Jan. a s. verschijnende nummers, met inbegrip van de Zondagsbladen en het uitge breide nummer voor de Christelijke Feestdagen, in deze maand gratis. Wie een lezer aanbrengt, zoowel als de aangebrachte zelf hebben recht op de JULIAN A-VERLOVINGSLEPEL In elk Chr. gezin een Christelijk dagblad zij de leuze. AFD. PROPAGANDA. Zie nadere mededeeling op pagina 3.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1936 | | pagina 1