radëOi)
ALLE HEN//
De Begrooting van Justitie
aan de orde
PERMANENT DUPLEX
DONDERDAG 19 NOVEMBER 1936
DERDE BLAD PAG. 0
Tweede Kamer
derzocht dooi
De behandeling van de verlenging
van het Octrooi der Nederl. Bank
Men vraagt meer licht
in de Haagsche zedenzaak
Vergadering van 18 Nov. 1936
Overzicht
Nadat een drietal hoofdstukken der Rijks-
begroöting, de Wet op de Middelen en de
heffing van opcenten op onkele belastingen
waren goedgekeurd heeft de Ka
mer de verlenging van het octrooi der Ned.
Bank in behandeling genomen.
Dat octrooi was in 1932 na het ponden-
verlies der Ned. Bank door minister de
Geer opgezegd. Naar achteraf gebleken is,
©nrioodig. Het zou nu 1 April 1937 afloopen.
Het doel van de opzegging is indertijd ge
weest om wijzigingen in het octrooi te ver
krijgen.
Minister Oud heeft dan ook in Juni j.l. de
noodig geachte wijzigingen ingediend en te
vens voorgesteld het octrooi met 5 jaar ie
verlengen.
De Bank wérd verplicht tot vorming van
een bijzonder reservefonds, dat tot 10 mil-
lioen zal worden opgevoerd en waarvoor be
paalde inkomsten worden aangewezen. Ver
der werden de pensioen-aanspraken van 't
personeel geregeld, werd de werkkring van
de Bank uitgebreid zij zal een z.g. open
markt-politiek mogen gaan voeren de
winstverdeeling in het belang van sterke
reserve vorming gewijzigd en de tantième-
verdeeling van directie en commissie van
advies en commissarissen afgeschaft.
De behandeling van het wetsontwerp heeft
een naar onzen smaak weinig verheffend
aspect opgeleverd.
Met ijver kwam de heer v. d. Waerden
terug op de soc.-dem. hobby van een staats-
circulatiebank, al was pas op 2 Maart 1934
ij een motie zijnerzijds, waarin de wenschelijk
heid van een van gemeenschapswege te be-
heeren centrale circulatiebank werd uitge
sproken, verworpen.
Die ..gemeenschap" deed nu weer opgeld.
De katholieke heer Teulings deed niet on
duidelijk uitkomen, dat ook hij wel voelde
voor een centrale bankinstelling, waarop de
overheid grooten invloed zou kunnen uit
oefenen als zij een bepaalde conjunctuur-
politiek wilde volgen; de centrale bankin
stelling moet daar dan niet tegen in kunnen
gaan.
Met deze suggestie, die bedenkelijk veel
gelijkt op een stukje Fransche volksfronterij
meende de heer Teulings gepaard te kunnen
laten gaan een betuiging omtrent het
ad aanbevelenswaardige van een onafhankelijk
ii< centraal bankbedrijf, vrij van de staats
macht. althans van politieke invloeden.
't Klonk ietwat zonderling en minister
Oud liet dan ook niet na daarop te wijzen.
De heer Teulings begreep, dat het oogen-
ttik om geheel naar den heer v. d. Waerden
over te loopcn, er niet wa« en zou daarom
ook tevreden zijn als de minister bereid
een staatscommissie in te stellen, die het
probleem zou hebben te onderzoeken welke
regelen voor een centraal bankbedrijf zeu
lden zijn te stellen om de „gemeenschapsbe
langen" te beveiligen,
lei De heer Teulings schijnt hartstochtelijk
lell,Verzot op staatscommissies.
Don vorigen dag wilde hij er ook al een
uit den grond stampen. Toen moest er een
collectie economen in zitten om omtrent
perspectivistische conjunctuurpolitiek te
adviseeren aan de Regeering.
t wordt ridicuul en min of meer
vaar lijk.
Ridicuul, omdat het vragen van dergelijke
commissies veelal niet anders is dan een
gebaar. Wie, omdat hij onvoldoende op de
hoogte is, worstelt met een probleem vraagt
Pen staatscommissie. Dat staat gekleed., ook
al komt er later van de zaak niets terecht.
En gevaarlijk wordt het, omdat ons staats
bestel bijna verstikt onder de commissies
ui en raden en daardoor hoe langer hoe stroe-
re ver gaat werken. We hebben, naar onze op-
da vatting althans, geen bijzondere behoefte
aan commissies of staatscommissies om ons
te adviseeren omtrent experimenten met al
lerlei kersversche theorieën van economen,
welke nogal eens blijken wat ver van de
levenswerkelijkheid af te staan en geenszins
algemeen te kunnen gelden.
Hoe dit intusschen zij minister Oud ver-
hfjklaarde ten slotte bereid te zijn een com
missie in te stellen al achtte hij haar niet
noodig. Och, zeide hij, vroeger heb ik ab
stract ook weieens geredeneerd als gij doet,
maar ik heb nu ervaren, dat ik er heelemaal
naast geweest ben. Het valt in de practijk
vaak mee en het gaat menigmaal heel an
ders dan de'betweterige criticus op de groe-
ofdne Kamerbanken pretendeert te weten, dat
het gaat.
Na deze toezegging van den minister van
Financiën verdween een door den heer Teu
lings ingediende motie, waarin om een
staatscommissie gevraagd werd, van tafel.
Maar nog waren we er niet.
Zeker van den steun der soc.-dem. begon
de heer Teulings minnaar van staatscom
missies par excellence, toen een ietwat be
nepen strijd met den minister van Finan
ciën over de vraag of het octrooi met 5 jaar
dan wel met twee jaar zal worden verlengd
Hij was tot die 2 jaar gekomen, nadat van
het door hem aanvankelijk gedeelde idee
an den heer v. d. Waerden om wèl het oc
trooi met 5 jaar te verlengen, maar de mo
gelijkheid van verdere verlenging van jaar
tot jaar uit te te sluiten, door den minister
het gevaarlijke en onhoudbare was aange
toond.
De heer Teulings suggereerde toen zijn
medestrijder een heel ander amendement te
maken en daarin de verlenging op 2 jaar
te bepalen.
De heer v. d Waerden deed dat en de
heer Teulings schonk er zijn sanctie aan.
Minister Oud mocht zeggen wat hij wilde,
het wild zou echter -gevangen worden.
Maar dat gaat zoo niet, verklaarde de
minister; met de Bank ben ik voor vijfjaar
overeengekomen en nu kan de Kamer wel
doen, wat zij goed acht, maar ik vind het
onbehoorlijk om zonder nader overleg met
de Ned. Bank die twee jaar te aanvaarden.
De minister vroeg daarom aanhouding
in het betrokken artikel. Dat geschiedde.
De wet werd verder afgehandeld. Het
spel ging daarbij door, zoodat de minister
ook bij een ander artikel aanhouding moest
vragen.
I-Iet wetsontwerp blijft nu voorlooplg
liggen.
Wc moeten zeggen, dat we vooral den
strijd over de twee of vijf jaar aan den
kleinen kant hebben gevonden.
De heer Teulings had, nu hij zijn vurig
begeerde staatscommissie krijgt, aan het in
zicht van den minister meer waarde kun
nen toekennen, toen zijn eigen opvatting
onhoudbaar bleek. Waarom moest hij in de
kaart spelen van den heer v. d. Waerden?
Geen enkel serieus belang wordt daardoor
gediend, voor zoover we kunnen zien.
Het werd een beetje zin-doordrijverij in
een vorm, die een oogenblik de gedaehto
bij ons deed opkomen, dat er parlementa
riërs zijn, die op hun deur een bordje zou
den kunnen plaatsen met het opschrift: in
koffie en krenten.
De betoonde ijver was een betere zaak
waardig. Er was iets in, dat het parlemen
taire stelsel geen goed doet.
De heer Teulings, die niet wil, wat de
heer v. d. Waerden beoogt, had niet noodig
om vrijwillig diens puur socialistisch karre
tje te gaan trekken.
Nadat het Bankontwerp aan den kant
was gezet, werd de begrooting van Justitie
onder handen genomen. Het bleek, dat de
.Haagsche zedenzaak" de clou van 't debat
zal worden.
Minister v. Schaik had het tot nu hard
te verantwoorden en we zijn erg benieuwd
of zijn standpunt sterker is dan het tot nu
toe schijnt.
Verslag
Rijksbegrooting 1937
Aan de orde zijn de hoofdstukken (hooge
colleges van staat) 7a (nat. schuld), 14 (on
voorziene uitgaven) en de wet op de middelen
Ze worden zonder debat en zonder hoofde
Hjke stemming aangenomen.
Evenzoo het wetsontwerp tot heffing va
oprenten op enkele belastingen ln de tfcgroo
tingsjaren 1937 en 1938 (n.L 20 opcenten o
iebelasting en schenkingen, evenredig
-eglstratlerechten, dividend- e
Issle. Dan behoeft
loed der gemeenschap op dit
rimalre volksbelang niet versperd te blüven.
De heer TEULINGS (r.k.) betoogt, dat een
:aatsbank nog niet als een soc allstlsche la
belling behoeft te worden beschouwd. Er zitten
roote vraagstukken aan deze materie vast.
De overheid heeft op het beleid van de Ncd.
Bank weinig invloed. Als Kamerlij heeft ml-
ieermalen bezwaren tegen ont-
verp blUft alles vrijwel bi) het
Octrooi Ned. Bank
de
i het wetsontwerp
vjjf jaar) en wijziging
?rlandsche Bank verleende octrooi,
heer VAN DER WAERDEN (a.d.)
zich teleurgesteld. Zjjn verzet gaat tegen
iten voorbijgaan van de gelegenheid ore
rondige wijziging aan te brengen. Nu heb-
artlculteren, aandeelhouders, een overwe-
n invloej op primaire gemeenschapsbe-
ioudei
ntrale 1
-Aaa\det\ inru^dkackdS
branden buitengewoon culnlg
(8 7 nuttige warmte).
Sierlijke modellen in prijzen
van a 37.SO «f.
rullere personen hoe hoogstaand
ook worden geleld.
d ent grondig WÊÊÊÉKÊM
recht kqpien. Een synthese
trcurd wordt dat de regeering een staats-
nissie voor bestudering en reorganisatie
het bankwezen blijkbaar afwUst. Blilft de
ster op dit punt afwijzend dan zal een uit
spraak van de Kamer worden uitgelokt.
De heer WESTERMAN betoogt, dat
Een pleidooi voor
sch verklaarbaar.
Gaarne bad h(j gezl
tsb&nk
l staatsbank ls theore-
dat het probleem van
•nlc bank met de parti
es bezien. Nu dit niet
>er Westerman wel tets
i gebeurt, voelde de hei
oor een staatscommissie.
MINISTER OUD herinnert den heer v. d.
faerden er aan. dat wat hjj nu voorstaat, in
'erd b" t aoclallBatie"rapport der S.D.A.P.
Geroep: Oude plunje. (Gelach)
De MINISTER acht het maar beter niet teveel
ver het verleden te spreken. Want dan hebben
•e allemaal wel boter op ods hoofd. (Vroo-
Hjkheid).
t brengen van prlnclpieele wijzigingen ln
Lmenstelling en de gestie van de central»
bankinstelling oordeelde de minister thans niet
ezen in hel
t: de central
tegelijk wil i
:nk moet zelfstandig
grooter zeggenschap
concreet met elkaar
i Teulings zich cchtei
trale bank is njmmer het alge
■geofferd aan
lelhouders. W
u men b.v. de beslissing over de dis
s misschien willen geven aan de Rege
:t algemeen belang zou daar gcenszlr
oelt het toezicht op de Bank te versterken.
Het algemeene toezicht op het bankwezi
rerkt in dezen tiij van samenwerking der han-
:en, naar 's ministers oordeel, bevredigend.
Stelt men grooten prüs op een staats
commissie om het bankwezen cn het toe
zicht er op te onderzoeken, dan heeft de
minister geen overwegend bezwaar.
entra'leebank. herhaalde hö.'
rgaan worden in het belang ook van de credlo
oorzlenlngen ln Nederland.
De heer TEULINGS (r.k.T dient een
motie In tot instelling van een staatscom
missie tot onderzoek van de elschen, die
voor onze circulatiebank moeten gelden.
zich tusschen
noet voldoen; hy laat het particuliere bank
en dug ler zijde.
Aanneming van de motie zou het onderzoek
ran het vraagstuk beperken.
De minister is bereid een commtsste In
te stellen met ruime opdracht en verzocht
daarom de motie in te trekken.
>rklaard, dat hii in de opdracht der comml:
kening zal houden met het vran=\«tuk van d<
'ulslns' van het algemeen door het par
ticulier belang.
De heer v. d. WAERDEN (s d.) Jicht
iceasle thans slechts
en de mogelijkheid
verlenging te doen
amendement
voor 5 Jaar te v
itilzwljgende
vervallen.
De MINISTER bestrijdt het amendement. Wil
men wijziging van het octrooi, di
overleg da.
en blijft d
De heer TEULINGS (r.k.) acht het i
ment den veilIgen weg om binnen 5 jaar d«
herziening van het octrooi aan de orde te krij
gen.
De MINISTER acht het voor de Kamer onge-
positie in deze materie is niet sterk. Zü'loopt
het risico, dat er op I April 1942 g
bank is. Indien de minister van F'
over 5 jaar geen wijzigingen wenscht. Aan-
f "1 der Regeering, dan
ichelljk-
treefd, die r
do juistheid
loopt alles soepel
heden worden nat
De heer TEULINGS erk
's ministers redevoering,
denkbeeld om niet voor 5, maar voor 2 jaar
het octrooi te verlengen.
De heer v. d. WAERDEN (a.d.) wijzigt zijn
amendement en stelt voor een termijn van
jaar op te nemen.
De MINISTER verklaart, dat de opzeg
gingstermijn van S Jaar met de Ned. Bank
ls overeengekomen. Als de minister beslis
sen moet over een korter termijn, zal hö
eerst met de Bank moeten raadplegen. Dat
ls behoorlijk, omdat de Bank de 5 jaar
voor opzegging ultdrukkelök bedongen
heeft Het zal z.I. noodig zön daartoe de
behandeling van het wetsontwerp te
schorsen.
Tec gelegenheid van de Revius-hecdenhin g werd gisteren in de Lebuinuskerk te
Deventer een gedenksteen onthuld. De heer A. G. Beltman aanvaardt namens
de kerkvoogdij de zoo juist onthulde steen van het comité.
beslis i
De MINISTER i
aar zijnerzijds moet hfl eersl
ladplegen.
Besloten wordt het artikel t
s Regeering en 7 door de aandeelhouders
De MINISTER heeft overwegende bezwaren;
dergelijke wijzigingen kunnen slechts in onder
ling overleg worden aangebracht.
t amendement wordt verworpen bö
i bü liquidatie van
;t de helft ten bate te doen ko-
ndeelhouders en de andere helft
maar ze te brengen op de verlle.i-
MINISTER OUD acht het amendement niet
ïoodig, maar heeft ook geen bezwaar, indien
-perkt wordt tot_de bijzondei
De MINISTER verzoekt schorsing van de
behandeling van het artikel. Daartoe wordt
besloten.
Aan de orde ls daarna de
begrooting van Justitie
De heer DONKER (s.d.) dringt aan op spoe
dige indiening van dc herziening van het Kin
derrecht en van maatregelen tegen kwakzalver
Het optreden tegen excessieve uitingen ei
extremistische stroomingen besprekend, betoog
de de heer Donker, dat uitingen over staatkun
dige en godsdienstige onderwerpen vrij moetei
zijn binnen de grenzen der wet. Hii gaat du
der dnn zjj. die b.v. de vrijdenkerij willci
in haf
uitini
Bü h"
kracht heeft di
alle terreurdade..
zü zich er zelf niet dooi
Öheid zal de 1
:ek laten vallen,
rehelj
lelf.
taal. Zeker heeft
Jukkig. Ook ai worden de daders opgespoord,
In de Haagsche zedenzaak
heeft de minister gezegd, dat htJ niet kan
den In een bespreking er van. voor zoover
optreden van politie en Justitie betreft,
past echter openhartig spreken, de Indruk
nlet^ kunnen ontstaan, dat er Iets te verbergen
De minister zegt nu. dat de aanklacht tegen
den verdachte, niet steunde op bet getuige
nis van één onbetrouwbaren getuige, alleen
maar dat er meer bezwarend materiaal ts.
Van dat andere materiaal ls echter ln het
strafdossier niets gebleken. En alleen de
VERZORG uw STEM!
VERZORG uw KEEL!
WYBERT-TABLET-
TENhet wereldbe
kende middel voor
regelmotige i
zorging van keel
en stemorganen I
WYBERT-SIROOP
tegen verkoud
heid, griep, bron
chitis, kinkhoest!
WYBERT
Flacons ft I 1.50 cn 9
•klaagd 'e ook over de wöze, waarop de
ter-commissaris de verhooren heeft samen-
it Die is onjuist genoemd. Fout ls mede,
de verdediger is uitgesloten voor het ga-
heele verhoor en heel erg is, dat geen detulgen
k décharge ziin toegelaten.
Mej. MEYER (r.k zou gaarne zien de spoe-
gste totstandkoming van een bewarlngsge-
stlcht voor beroeps- en gewoonte-misdadigers
De heer COOPS (lib.) vroeg hoe het staa
el je regeling van de wettelijke aansprake
ljjkheid voor de bestuurders van motorriltuigen
aak Is dringend en elders zlin goede voor
beelden van wetgeving op dit punt..
De Haagsche zedenzaak heeft door haar ver
loop een pijnlijke verbazing doen ontstaan.
De minister wil niet In de zaak treden,
maar hö Is toch verantwoordelijk voor het
optreden van het O.M. Zijn zwijgen zal er
ook toe leiden, dat de Kamer en het volk
eenzijdig ingelicht blijven en den Indruk
wekken, dat de Inhoud der gepubliceerd®
brochures onweerlegbaar la
Het gebeurde maakt den indruk, dat een on
gehoord onrecht Is begaan op het getuigen!
een jeugdigen psyehopaath. De brochure
jgen. dat er ..niets" is. Daarom kan de mi
re niet volstaan met ziin afwijzend stand
punt. Welkmaterla.il staat hem
.nders dan de lnge-
den onbetrouwbari
VRIJDAG 20 NOVEMBER
HILVERSUM I 1875 M. Algem. Programma,
verzorgd door de NCRV. 8.00 Schriftle
zing. 8.159.30 Gram.pl. 10.30 Morgen
dienst te leiden door Ds J. H. F. Remme,
Ned. Herv. pred. te Amsterdam. 11.00
Zang en piano. 12.00 Berichten. 12.15
Gram.pl. l.OO Ensemble Van der Horst en
Gram.pl. 2.30 Chr. Lectuur. 3.003.4G
Cello en piano. 4.00 Het Haagsche Trio.
5.00 Gram.pl. 5.30 Orgelconcert. 6.30 Voor
tuinliefhebbers. 7.00 Berichten. 7.15 Li
terair halfuur. 8.00 Berichten ANP. 8.15
Haarlemsche Orkestvereeniging en solist.
9.00 De parasiet als diplomaat, causerie
door Prof. Dr. N. Swellengrebel te Am
sterdam. 9.30 Vervolg concert. 10.30 Be
richten ANP. 10.35—11.30 Gr.pl. Schrift
lezing.
HILVERSUM H 301 M. 8.00 VARA. 12.00
AVRO. 4.00 VARA. 7.30 VPRO. 9.00
VARA. 10.40 VPRO. 11.00 VARA. 8.00
Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.20 Declamatie. 10.40 Gram.pl. 11.15
Declamatie. 11.30 Gram.pl. 12.00 Kovacs
Lajos' orkest en Gram.pl. 2.00 Declamatie.
2.10 Accordeonmuziek. 4.00 Gram.pl. 4.30
De Flierefluiters en solist. 5.00 Kinderurn.
5.30 Melody Circle. 6.00 Gram.pl. 6.30
Politiek Radio-Journaal. 6.50 Grazn.pl.
7.00 Causerie „Opvoeding tot gemeen
schapszin". 7.20 Gram.pl. 7.30 Berichten
V.G.P. 7.35 Causerie „Eenzaamheid en ge
meenschap". 8.00 Het Motettenkoor. 8.30
Causerie „Het Vrijz. Prot. Opvoedings
ideaal". 9.00 Orkest, de Ramblers en so
listen. 10.30 Berichten ANP. 10.40 Aved-
wijding. 11.0012.00 Gram.pl.
DROITWICH 1500 HL 11.40—11.50 Pir io-
recital. 12.10 Orgelconcert. 1.35 Strlj: or
kest en soliste. 4.20 BBC-Midland-or. ?;t.
5.35 Zigeuner-orkst. 6.45 Viool-ret 'sl.
7.40 Band. 10.00 Fransche Koormui.ek.
10.30 BBC-orkest. 11.35 Band.
RADIO PARIS 1648 M. 1.35 Zang. 5.50 Ka
merorkest. 8.20 Viool en piano. 11.201 05
Orkestconcert.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.r 12.50 Om
roeporkest. 1.30 Salon-orkest. 5.20 Kamer
orkest van Turijn. 7.20 Salon-orkest. 9.35
Strijkkwartet.
484 M.: 12.40 Zang. 12.50 Salon-orkest.
I.30 Omroeporkest. 1.50 Zang. 5.50 Ac
cordeonmuziek. 6.50 Piano-recital. 7.35
Zang. 8.20 Omroeporkest en zang. 10.30—
II.20 Gram.pl.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.30 Om-
roepkleinorkest. 9.50 Cello en piano.
Het optredei
piinlüken Indruk veroorzaakt Het 1:
-eest
as komt op of niet een Instantie noo
uurlljke kind laat ook nop op zich wachten.
Wat het Haagsche zeden sch and aal betref'
ras mevr Bakker het eens met de opmerkln-
ren van Mr Coops.
Gebeurt er niets meeT
taak. dan blHft
De minister werke er toe mee. dat In den
rervolge tactlooze en onklesche publicaties,
nu te doen hebben geltre-
irden voorkomen.
misdadig aangelegd
itrouwbaarheld aan
politie en justitie bekend was. Het had nooit
mogen gebeuren, dat
volpd werd.
dat getuigenis
•commissaris maakt niet den In
druk. dat hii objectief naar de waarheid ge
zocht heeft. En dat is toch zön taak. Meer licht
over deze kwestie ls noodig. De minister sprek
Naar zich toerekenen
De S.D.A.P. heeft de gewoonte om te ver
tellen, dat zij een kwart van ons
vertegenwoordigt. Ook in de jaarlijksche
rede van haar leider bij het groote be
grootingsdebat pleegt dit kwart vermeld te
worden.
Het doet er misschien niet véél toe, zeg*
de Vrijheid, doch het kan geen kwaad
eens op te merken, dat dit lichtelijk over
dreven is. Bij de laatste (Staten)verkiezing
in 1035 beliep het percentage van de S.D.A.P
slechts 21.04; daarvóór waren de cijfers:
Kamerverkiezing '29 23.08%
Statenverkiezing '31 22.24%
Kamerverkiezing '33 21.46%
Laatste cijfer '35 21.04%
Het volksdeel, dat sociaal-democratisch
stemt, is dus heel wat dichter bij een vijfde
dan bij een vierde, waarmee de heeren ge
woon zijn te schermen.
Dans voor de Koningin
Door de dochter van Mangkoenegoro
De medewerker te Solo van de „Loc."
schrijft:
De dochter van Z. H. den Mangkoenegoro
en de Ratoe Timoer, die met haar ouders
de reis naar Nederland medemaakt, heeft
zich onder leiding van de Ratoe in da
laatste maanden bijzonder goed geoefend in
den serimpi-dans, omdat het voornemen be
staat, met goedkeuring van HLM. de
Koningin, dezen dans der Javaansche prin»
sessen in het Koninklijk paleis op te voereu,
De serimpi is in Nederland niet heele
maal onbekend, doordat de Russische
danseres Helene Leibmann, die ongeveer
twee jaren geleden verscheidene maanden
in Jogja vertoefde, daar de serimpi heelt
geleerd van Javaansche leermeesters, waar1
op tenslotte een examen i9 gevolgd. Daarna
is Helene Leibmann, de gediplomeerde
serimpi-danseres, naar Nederland terugge
keerd, waar zij in het publiek is opgetreden.
De grootste moeilijkheid voor het optreden
van de dochter van den Mangkoenegoro ia
de gamelan-begeleiding en nu vernemen
wij, dat men op waarlijk zeer moderne wijze
die bezwaren zal overwinnen wanner
straks het dochtertje van Z. H. den Mang
koenegoro ten paleize zal dansen. Op het
zelfde oogenblik zal namelijk de gameL.1
van den Mangkoenegoro in den Solosch- u
dalem (paleis, red.) bespeeld worden. D*
Solosche Radio Vereeniging zorgt voor ti-i
uitzending, welke ten paleize opgevang u
zal worden, een buitengewoon mooie op
lossing!
D E V E O
STEUNKOUSEN
WASCHBAAR EN LUCHTIG
Alleen-verkoop;
Wester-Apotheek SSS3.S,"ïS3rt«ta
Deveo-DepSt W*""S5'IS.Ï^.,. 337055
Fa. C. Roosen Zn. tXS'Yïïtt»
Elders wende men zich tot de fabrikant* t
Fa. D. VAN OORT te Baarn.
•VERBAAL!;UIT WET*
-IQU.ANDSCHE yisSCHERSUEVEN
MOR&.van TÖJLINGEN
(9
Dan zal je "it hier gauw genoeg wennen. Zet Je stoppe-
kist maar onder je kooi. je olietje erboven. Prachtig! Hier
maft Meewis, daar Piet, Hannes. Klaas, Ful, Manus, Heerke,
Jochem en mijn persoontje. En nou is Kees Poot er ook bij.
Zijn ernstige kop vertoonde lachrimpeltjes. Dat is de
heele familie.
Vader maakte aanstalten om te vertrekken.
Jij ben' de oudste vóór, Veldhoen?, vroeg hij, toen
Kees naar boven klauterde.
Juist!
Wil je een oogje in 't zeil houde, op m'n jongen?
Daar kan je op rekenen, Poot.
't Is nog zoo'n opneuter en dan voor 't eerst op zee.
Maak je geen kopzorgen, hoor!
Dank je.
Hij vertrouwde op Hein. Een beste vent. Veel beleefd, leed
was hem niet bespaard. Een zoon met een schip omgekomen,
zijn vrouw jong gestorven, een ernstige, fijne kerel.
Middag. Het uur van vertrek. Kees liep tusschen vader en
moeder. In een bonten zakdoek droeg hij een uitzeilertje: een
pot jam, een zak koekjes, een gekookt worstje.
Op den havenkant stonden wantwagens. Matrozen stouw
den natte netten hoog op de karren. Ho maar! waarschuw
de een visscher aan den man in 't ruim.
Een wagen was vol, werd weggetrokken. Een andere rolde
aan. De koetsier liet z'n paarden draaien. Knarsend schoven
de wielen mee.
Plotseling een schreeuw. De paarden duwden den wagen
te ver achteruit. Vort! Vort!
De wielen kiepten over den kademuur. De dieren, ver
schrikt. steigerden. Naar voren. Onbegonnen werk. Achteruit!
Verkeerd! Verkeerd! Pas op!
Ooo! gilde moeder.
De koetsier sprong, struikelde, viel op straat.
Die paarden! schreeuwde Kees.
Uitpuilende oogen, trillende neusvleugels, brieschend trap
ten ze mis. Over den muur. Hevige plonsen, geweldig rumoer.
Blijf hier!, riep moeder angstig. Kees hoorde haar niet
meer. Hij snelde vader na, wrong zich tusschen menschen
door, keek over de beschoeiing.
De paarden spartelden wild. De wagen dreef. Er sprong
een man op. pakte de leidsels, moedigde de dieren aan, mende
ze naar een schuin oploopenden kant van de haven. Nu ze
het toom voelden, werden de beesten rustiger, en zwommen.
De bak liep vol water.
Zouden ze 't halen?!
Vader trok z'n schouders op.
't Is niet ver. Kijk, daar ftaan al mannen klaar om ze
te grijpen.
Aan hun koptulg werden de paarden op het droge geleid.
Durfde die vent even! zei Kees tot moeder.
Ik beef erervan, hakkelde ze.
De H. 130 lag zeilklaar. Een stoomertje dobberde aan
stuurboord.
Aan wal stonden de visschers met vrouw en familieleden.
„Schoermantels" woeien met breed gebaar op. De helroode
voering brak fleurig het doffe zwart. De kuipers van Baas
Berg waren ook aanwezig. Lollig, vond Kees. Wat keken al
die menschen hem aan.
Parmantig stapte hij op de loopplank om het uitzeilertje
weg te brengen.
Vader en moeder bleven wat afzijdig van de andere groep
jes staan.
Een zacht gemurmel zoemde.
Daar gaat de nieuwe afhouwer.
Ja, ginder staan de ouwelui.
Ik had m'n zoon niet naar zee gestuurd.
Gestuurd, gestuurd! De jongen wou graag.
Ik hoorde dat ook, van Flip.
Waar heeft dat joch zin in. Najaar en de laatste reis!
Och, waarom niet?
Hoe gaat het met dien ander?
Met Maarten? Schappelijk, zei m'n man.
Wat kijkt vrouw Poot sip, hè?
Nou ja, 't valt niet mee.
Heur vader is ommers ook verdronken? (Een eigenaar
dige vraag, de bedoeling werd echter begrepen).
Dat was met de zeventig, niet? Man en muis vergaan.
Kees kwam terug.
Jongen, zal je goed oppassen?
Ja moe.
Opletten hoor! Doe maar wat Hein Veldhoen je zegt.
Ja vader.
Vreemd, hij voelde zich niets op zijn gemak. Veel had hij
nog willen zeggen. Het ging niet. Er zat iets in z'n keel. En
moeder keek zoo bedroefd, alsof ze zou gaan schreien. Er
gleed vocht langs z'n oogen. Bruusk wreef hij een hand langs
z'n neus.
We gaan jongens! beval Volk.
Bevende lippen. Moeder gaf Kees een zoen, zei stokkend:
Nou jongenzegen en gezondheiddenk erom,
God is bij jegoeje reis.
Dagmoei hikte hij. Vader kneep stevig z'n hand.
Goeje reis. Kees, en wel thuis. Sterkte!
Dag vader! Dag!
Hé, hé! Loop niet zoo hard van stapel! Zijn wij niet
meer van tel?
Lachend kwamen de kuipers op hem toe.
Houd je goed. Kees! Geef me de vijf! Goeie reis! En
vergeet niet de visch te voeren.
Dag lui!
De sleepboot stootte driftig een signaal uit Schril, kort.
nijdig. De vrouwen schrokken. „Wat een naar ding. om
iemand de schrik op 't lijf te jagen.'*
De tros om de beeting knapte strak aan. De logger liet
den wal los. Een kille regen sloeg wapperende zakdoeken
neer. De mannen zwaaiden met hun petten.
Dag moeder! Dag Kees! Dag Piet! Dag Flip! Dag!! Dag
vader! Dag Kees!
Op het havenhoofd groepten menschen samen.
(Wordt vervolgd),
