Ons koi'i veitiadfMf
Onze buurman
vangt een muisje
ft
Wist U dat?
donkerWat later ook bij de Van Dalen»..
Ook in de kolder.
Als Vader en Moeder en Willy niet zoo ver van
de kelder ai sliepen, zouden ze een zacht go-
trippel gehoord hebben.
Even e engekrabbeleen plons..dan ia
alles weer stiL
Als Willy Maandagmorgen op buurman» verzoek
naar de kelder gaat om diens melk te halen,
schiet, ze ineens in dc laoh. Een schaterende laoh,
die tegen de keldermuur aandrount en onheil
spellend weergalmt.
Ze schudt er van, zoodat groote druppels melk
op de keldertrap spatten.
„Een bijna-sympathick b-bcest," hikt ze.
„Hij voelde, dat ze bij u thuis hoorde. Hij had
zeker wel eens gelezen over Hugo de Groot, en bij
gebrek aan een boekenkist de molkpan te hulp
genomen."
Met een smak zet ze de pan op tafel en valt op
een 6toel neer om uit te lachen.
Want boven op de melk drijft, de zwarte kraal-»
oogjes verwijtend open, een grijze muis.
Wat twee katten en een buurman niet konden,
had één liter melk klaargespeeld.
door E. Dusse
„Toe buurman, doe het nou niet! Laat dat heest
nou loopen! Dadelijk jaag je 'm de kelder m!"
Met gofronsd voorhoofd staat juffrou-w Van Da-
Jen in dc keukendeur en kijkt naar de dwaze
sprongen van haar buurman. Tegen de schutting
leunt de zestienjarige Willy. Zc kijkt óók naar
den huurman, cn zc lacht maar.
't Is misschien niet mooi van haar, dat ze
lacht, luid en helder lacht, om iets, dat haar
Moeder boos maakt.
Maar buurman doet ook zóó zot; dat ze wel
moét lachen. Eerst loopt hij een eindje heel voor
zichtig, hoog op z'n teen-en, z'n armen zwaaiend
als molenwieken om in evenwicht te blijven.
l)an duikt hij een bootje in elkaar, trekt z'n een©
voet op, schuift 'm naar voren, en zet hem dan
plotseling, krachtig neer op de straatstecnen.
Meteen veert hij weer op, doet twee, drie groote
sprongen naar voren, draait zich om en herhaalt
de manoeuvre met z'n voet.
,,'t Lijkt wel een Hongaarsche dans!" giert Willy.
Al een heelp poos is buurman zoo bezig, tot groote
ergernis van Moeder, doch tot niet minder groo
te pret van Willy.
Ze móét lachen om het zotto van de situatie: Die
lange kerel, die jacht maakt op zoo'n klein, grijs
muizebeessie
Er is nóg een reden, waarom ze lacht: ze lacht
om dc muis te helpen1
Telkens als de groote voet van huurman vlak
hoven de muis zweeft, lacht ze héél hard. Dan
sc li rikt het diertje, en rent angstig weg, tel
kens van richting veranderend, tot groote spijt
van huurman.
Ze w i I niet zien dat het wcoke lijfje platgetrapt
wordt door de plompe schoen van buurman.
En weggaan wil zc óók niet. Dan zou het zéker
gebeuren.
Ze is waarlijk niet zoo sentimenteel, dat ze
geen dooie muis kan zienZe durft best de
muizenval leeg te halen
Maar zoo'n diertje dóód trappen, dat vindt ze
gemeen,' i n-gemeen. En buurman is tóch zoo
wreed!
Zoo'n echte dierenbeul!
Laatst had ie een muis, oen héél jonge nog, in
een sigarenkistje opgesloten, met ccn klein spij-
kerguatje voor lucht.
Ze wilde de deksel op een kier zetten om 'm wat
méér lucht te geven. Maar de kier was blijkbaar
te groot, geweest, want 't diertje had 'm ge
smeerd.
En zo zal 'l nu wéér winnen!
Als zc 't niet met léclien kan, geeft zc 'm straks
een duwtje als-tie op één been staat.
Ze ziet hem al rollen, z'n lange beenen in de
lucht en dc gedachte daaraan doet haar opnieuw
schateren.
„Schel nou uit, buurman," dringt Moeder opnieuw.
Ze denkt met een bezorgd hart aan haar voor
raad spek en worst, beneden in de kelder.
Zc was er altijd zoo trotsch op. dat ze alles maar
zoo op de grond kon zei ten. Nooit had zc last
van muizen. En nu zal die kinderachtige man er
•haar een op haar dak, of beter in haar kelder
sturen. Ilij kan dat beest toch wel laten loo
pen. Gaat-ie vanzelf terug naar 't holletje waar
die vandaan gekomen is.
„Geen nood, buurvrouw!" verzekert buurman op
timistisch.
Willy glipt langs Moeder heen de keuken in en
komt even later terug met 'n keulsch potje.
„Hier!" zegt zc gul, „legt u 'm wat zout op z'n
staart."
Huurman neemt er geen notitie van.
I.astig dat nou net al die steencn in de steeg
liggen. Buunnans kelder wordt vermetseld en nu
ligt er aan de een© kant een hoopje afbraak, en
san de andere kant een stapeltje nieuwe stecncn.
Daartusschen is 't koldergat van juffrouw Van
Dalen.
Als 't koud iH zit er een raampje in.
Maar niet het broeierige weer heeft ze liet cr uit
genomen.
De muis huppelt van 't eene stapeltje naar het
andere.
En nét als buurman z'n voet neer wil zetten, zit
je op een steen, of op een andere oneffenheid,
't Kost buurman eon velletje van z'n enkel,
't Maakt 'm ©en beetje nijdig, evenals het gc-
gichcl van Willy.
Maar hij durft haar niet toe te snauwen, uit angst
dat d© mil is dan nóg harder zal gaan loopen. En
hij wil voor nóg zooveel niet, dat hij bij buur
vrouw de kelder in stevent.
Als die Willy hem nu maar helpen wou.
Elk aan een kamt, dan hadden ze hem zoo.
Maar daar is geen kijk op!
Poeh, hij zweet er vanZ'n jasje trekt hij
uit, mikt het over de schutting. Door de haast,
waarmee hij terugloopt, struikelt hij over de stee
ncn en komt bijna boven op de muis terecht, die
een goed heenkomen zoekt inde kelder van
juffrouw Van Dalen.
Willy uit een kreet van schrik.
Moeder schrikt niet. Ze heeft het immers aan
zien komen.
Als een verlegen schooljongen krabbelt buurman
overeind.
„Hij is t'er nou wel i n, buurvrouw."
„Dat zie ik," zegt moeder nuchter.
„Maar hij blijft er niet in," vervolgt huur
man volijverig, „als wij 't niet kunnen, is Mimi
or nog. Wacht maar oven
Hij verdwijnt door 't schuttingpoortje en komt
even later terug met een groote grijze poes.
Juffrouw Van Dalen is naar binnen gc-aan. en
buurman stapt de keuken in, gevolgd door Willy.
Daar valt z'n oog op de zwarte poes onder liet
fornuis.
„O, jullie hebben óók een poes! Dat is waar ook!
Nee maar, nou wordt ie goed! Twee katten cn
dan IK nog, als we n u dat beest nog niet krij
gen
Daar hij Mimi niet los kan laten, en hij dus maar
één hand vrij heeft, trekt hij de zwarte poes bij
een van z'n pooten onder, de kachel uit, wat
Willy een kreet van verontwaardiging ontlokt.
Daar staat hij, in hemdsmouwen, met onder elke
arm een poes, en daalt de nauwe keldertrap af.
Op de bovenste tree staat de broodtrommel, waar
hij in z'n ijver natuurlijk achter blijft haken.
Dc deksel vliegt open, en achter de statig dalen
de broodtrommel, huppelen jolig een paar sneedjes
wittebrood.
't Maakt een vreeselijk lawaai, en buurman doet
wanhopige pogingen om de spartelende en miau
wende katten vast te houden. Dit nu gelukt hem
en zoo komt hij in de kelder aan.
„*k Zie 'm niet!" roept hij al dadelijk naar
boven.
De muis bedoelt hij natuurlijk.
„Hij heeft u vast niet aan hooren komen. An
ders had ie wel gewacht," grinnikt Willy.
Buurman mompelt iets aan Willy's adres. Het is
niet veel moois wat hij haar toevoegt.
Aarzelend, niet goed wetend wat hij doen moet,
liurkt hij neer in den kelder, de kaxten nog
steeds onder z'n armen. Hij had eigenlijk ver
wacht, dat de muis zichtbaar zou zijn, dat de
katten or om 't hardst naar toe zouden vliegen,
en dat hij triomfantelijk de restjes van de muis
naar boven zou brengen.
Nu weel hij eigenlijk niet, wat te beginnen.
En omdat de katten nog steeds spartelen en
wringen om los te komen, zet hij ze maar neer
met een:
„Zoek ze, Mimi! Pak ze, poes! Muisjes!"
Maar de zwarte poes, blij met haar vrijheid, stuift
het kelderraam u i t, waardoor de muis naar
binnen gekomen is.
En Mimi likt vergenoegd aan een groot stuk kaas.
Verschrikt geeft buurman haar een paar rake
klappen.
Maar nu is Mimi óók weg!
Nog een kwartier blijft buurman geduldig zitten
wachten op de onderste tree van de keldertrap.
Willy heeft hem al, uiterst gastvrij, een deken
aangeboden, voor 't geval hij daar vannacht wil
blijven slapen.
Dan geeft hij 't op. En hij zegt tegen juffrouw
Van Dalen, dat de muis vast naar buiten gegaan
is toen hij met de katten naar beneden ging.
Die avond worden er vijf muizenvallen gehaald
en in de kelder gezet.
Maar zonder resultaat!
't Is Zaterdagavond.
„Buurvrouw, zoudt u zoo goed willen zijn, mor
gen voor Mimi te zorgen? Wij gaan tot Maan
dagmorgen naar Apeldoorn!"
Juffrouw Van Dalen knikt.
Willy vindt het tamelijk brutaal van buurman.
Z ij is 't geval met de muis nog niet vcrgetcn.en
Maar enfin, daar kan je zoo'n stom dier niet
voor lal en lijden.
„O ja, nog iets. U weet dat onze kelder ver
bouwd wordt. Nu hebben we nog een pan melk
over, en ik durf ze niet goed boven te laten
staan, "k Ben bang, dat ze zuur wordt. Mag ze
zoolang bij u in ae kelder?"
„Gerust hoor! Willy, breng jij ze maar even be
neden.
Dan wordt het stil in buunnans huisStil en
Aardrijkskundig raadsel
1
2
3
4
5
A
6
7
8
X
9
A
10
11
N
12
13
14
15
16
s
12
18
19
20
21
22
A
23
pj
W
A
25
26
2?
A
28
29
30
"Y.
31
32
33
34
'A
35
36
s
32
V.
38
39
X
40
I
A
41
X
42
A
43
44
Horizontaal:
1. gemeente in Zuid-Limburg
4. gemeente in Overijsel
G. plaats in Jocgo-Slavië
9. stad in Marokko
10. oil.-groep in de Banda-Zce
12. rivier in Rusland
14. riviertje in Nederland'
15. gebergte op Kreta
17. rivier in Zuid-Amerika
18. pluuts in Z.W. Rusland
19. stad in Frankrijk
21. plaats in Overijssel
23. rivier in Zwitserland
24. gemeente in Gelderland
25. gemeente in N.-Brabant
27. plaats op Ameland
29. hoofdstad van Tsjecho-Slowakije
32. district Fransche Congo
35. stad in Rusland
37. plaatsje in N.-Holland
38. gemeente in Gelderland
40. gemeente in Friesland
41. rivier in Rusland
42. rivier in Duitschland
43. Amerikaansche staat
44. plaats in Russ. Siberië
.Verticaal:
2. rivier in Italië
3. stad in Estland 0
4. stad in staat New York
5. rivier in Utrecht
7. stad in Britsch-Indië
8. gemeente in Utrecht
10. stad in staat Ohio
11. gemeente in Gelderland
13. zijrivier van den Donau
14. rivier in Zwitserland
10. rivier op Sumatra
19. stad in Joego-Slavië (3 letters)
20. rivier in Portugal
21. gemeente in Limburg
22. gemeente in N.-Holland
25. stad in Frankrijk
20. gemeente in Groningen
28. plaats in Utrecht
30. eiland in Ned. O.-Indië
31. bewoner van Eur. land
33. afkorting van Eur. koninkrijk
35. stad in Bolivia
36. afdeeling van de residentie Bantam
39. rivier in West-Afrika
500
DE STERRENHEMEL
IN NOVEMBER
De kaartjes stellen elk het halve hemelgewelf
•voor, boven den noordelijken en den zuidelijken
horizon in den 6tand van 15 November des
avonds te negen uur.
Een loodlijn uit de Poolster neergelaten wijst het
noordpunt van den horizon aan.
De circumpolaire sterrenbeelden, op hot noord-
ikaartje binnen de gebogen lijn, staan op onze
bbeedte altijd boven den horizon.
De pijlen op de kaartjes geven de richting van
de hemel draaiing aan.
De sterrenbeelden
De Groote Beer is den laagstcn stand alweer ge
passeerd en gaat in het N.O. klimmen. Wagen-
man. Tweelingen en Stier rijzen in liet oosten.
Cassiopeia staat nabij het zenith, terwijl Zwaan
en Arend in het Westen dalen. De Walvisch, waar
in de veranderlijke ster Mi ra, die waarschijnlijk
in begin November haar maximum zal bereiken,
staat in het zuiden.
De Melkweg loopt van het oosten, door het zenith
naar het westen.
'Al go 1 m i n i m a zijn waarneembaar: 10 Nov.
11.20, 13 Nov. 8 uur, 28 Nov. 4.10.
Het meten van afstanden
Wie voor het eerst kennis neemt van de, doör de
sterrenkundigen berekende, enorme afstanden,
•waarop zich de hemellichamen, b.v. zon cn maan,
zichten opzichte van onze aarde bevinden, zal de
genoemde getallen wol in vertrouwen aanvaar
den, maar zich toch, misschien met conigon twij
fel, wel eens de vraag stellen, hoe deze afstanden
worden gemeten. Voor het bepalen van deze af
standen bestaan verschillende methoden en over
een hiervan willen wij hier zcor in het kort iets
zeggen.
^Vanneer van een driehoek do basis (in fig. 1 de
lijn A B) hekend is en te
vens de hoeken die de
schuine zijden met de ha-
sis maken, gemeten zijn,
kan met deze gegevens
de hoogte, dat is in de fi
guur de lijn TM, worden
berekend.
Zoo zal, als in do figuur
de lengte der basis 3 is en
de sohuine zijden met de
basis hoeken van 70 gra
den maken, de hoogte 4
zijn.
Op dit beginsel berust een der methoden om den
afstand van een hemellichaam te bepalen.
In fig. 2 stelt de grootste cirkel de aarde, de
Ikleinste b.v. dc maan voor. Twee waarnemers op
(lenzclfden meridiaan (noord-zuidlijn), maar ovo-
rigens op den grootst mogelijken afstand van
elkaar (laten wij aannemen do een in Berlijn, de
ander in Kaapstad) bepalen op een tovoren nauw
keurig overeengekomen tijdstip, do richting der
[verbindingslijnen van hun standpunt met 't mid
den der maan. Dan is in de ruimte dc bovenom
schreven driehoek geconstrueerd. De afstand tus-
schen de waarnemers is tegenwoordig nauwkeu
rig te berekenen en daarmee dus de lengte van
de basis (de lijn A B) bekend. Met behulp van de
gemeten hoeken kan men nu ook de hoogte van
den top (de lijn TM of Tm) cn daarmee den af
stand aardemaan bepalen.
WAT DEZE WEEK
DE AANDACHT TROK
DONDERDAGAVOND
SCHEVENINGEN EN SCHIEDAM
zijn in deze week der verschrikking wel heel
zwaar getroffen dooi vreeselijke rampen en
pijnigende onzekerheden. Immers, pas gister
morgen werd definitief bekend, dat ook de
SCli 119 in het gezicht van de haven is qe-
zonken en te Schiedam zocht men lang naar
vermisten. Er is veel over deze dingen ge
schreven en gesproken en dat kan niet ver
lazen, want in zulke dagen voelt ons volk
zich één groot gezin en is er waarlijk mede
lij d c n. Meer behoeven we er thans niet van
te zeggen.
Alleen valt cr nog op één bizonderheid te wij
zen. Of het ook voor sommige slachtoffers
persoonlijk geldt, weten we natuurlijk
niet; maar het tragische in deze dingen is
ook. dal zoovrei nijveren te midden van de
arbeid weggerukt toerden, juist in een lijd nu
de visscherij weer rendabel is en de scheeps
werven nieuwe orders krijgen.
Immers, de opleving is nu wel duidelijk te con-
stateeren. We willen de invloed van de goed-
koopc gulden daarbij niet uilschakelen, hoewel
deze juist bij visscherij en scheepsbouw niet
meesprak. Want in die bedrijven was de op-
lering reeds begonnen: de liaringhandel had
nieuwe afzetgebieden gevonden en in de scheeps
bouw was dc werkverruiming zichtbaar.
Er is zelfs een bedenkelijke kant aan het laat
ste verschijnsel. Reeds cenige tijd geleden zond
Rotterdam zijn laatst-opgrlegde schip weer in
de vaart en Amsterdam kwam deze week ook
zoo ver. Wel zijn niet alle varende schepen
„rijk bevracht", maar ze varen toch. Er moge
dan nog geen gebrek aan scheeps r u i m t e
zijn, er is wel een gebrek aan schepen. De
oorzaak daarvan is niet zoo mooi. Er zijn heel
wat schepen verkocht in dc laatste jaren. Grie
ken en Russen en barbaren varen cr nu mee.
Er zal niet veel meer dan 75 pet. over zijn.
Aanvulling is dus hard noodig, maar evenmin
als Keulen en Aken worden schepen op één
dag gebouwd. Het tekort kan ons in de concur
rentiestrijd wel eens leelijkc parten spelen.
Philips verzekerde ons eergisteren, dat hij de
concurrentiestrijd niet vreest. Hier speelt de
Toah is deze methode feitelijk alleen maar ge
schikt om den afstand van het naastbije hemel
lichaam, de maan, te meten.
De afstand van de zon is b.v. zóó groot en de
middellijn der aarde (als basis) hierbij vergeleken
zóó klein, dat in dit geval de schuine zijden van
de bovenomschreven te construceren driehoek on
geveer evenwijdige lijnen worden, zoodat
voor een nauwkeurige meting deze methode hier
niet kan gebruikt worden.
Er bestaan echter nog meerdere methoden, waar
over een andermaal.
(Gemiddelde afstand aardemaan 384.000 K.M.,
gom. afstand aardezon. 150 millioen K.M., mid
dellijn aarde: 12.756 K.M.)
De zon, de i
l cn de planeten
De zon treedt 22 Nov. in het teeken Schutter,
staat dan in het sterrenbeeld Schorpioen, r. kl.
15 u. 51 m., deel. 20 gr.
He eerste kwartier der maan van 22 Nov. staat in
den Waterman, do volle maan van 28 Nov. in den
Stier.
Van de planeten isMcrcuriusl8 Nov. in boven
conjunctie cn dus onzichtbaar.
goedkoope gulden wel een rol van bcteekenis.
Dc directie durfde zelfs te zeggen: wij kunnen
de orders niet aan.
Dat lijkt ons echter nint zoo erg, als bij de
scheepvaart. Want Philips kon cenige jaren
geleden over de 20.000 arbeiders opnemenzijn
organisatie en outillagt is dus op de uitbrei
ding berekend en als hij de orders heeft, kan
hij liet personeel ook ivel krijgen.
Natuurlijk gaat werkverdecling over ecnige
gegadigden gemakkelijker.
De Kon. Shell kan zonder bezwaar weer acht
tankbooten tegelijk bestellen: de verschillende
scheepswerven, die in de gjinst vallen, zitten
er heelemaal niet mee verlegen. Als dc teeke-
ningen klaar zijn, is de werf ook bedrijfsklaar
en zijn de arbeiders met hoofd en hand ook
bedrijfsvaardig. En de eerste slagen op de sta
len platen en de ijzeren bouten klinken de
u'erkers als muziek in de ooren; al klagen cr
dc omwonenden wel eens over; zooals lc Allen
het geval is.
Men kan het geen „ordening van het bedrijfs
leven" in de gewone zin normen, maar liet is
het toch, wanneer in uitbreidingsplannen fa
brieksterreinen zijn opgenomen: het is heel
goed, als toe ergens nog rustig kunnen wonen.
Neen, ordening is niet uit den booze en het is
ook geen denkbeeld van tic jongste tijd of van
de jongste politieke partij. Het is een werk der
eeuwen en wc kunnen ons wel eens over het
tempo of de richting bezinnen, maar de mak
gaat door.
Dat ondervonden bv. deze werk de handels
agenten en dr reizigers, die de vlag uitstaken,
omdat eindelijk eens wettelijke maatregelen
ten aanzien van hun rechtspositie getroffen zijn.
Hun rechtspositie! 't Klonk tot heden bespot
telijk om (lat woord in dit verband te gebrui
ken. Hun rechtspositie bestond daarin, dat ze
de verdiende provisie uitbetaald kregen, als de
waar verkocht was aan een bona fide klant;
maar het gebeurde ook, dat de klant eerst bc-
taald moest hebben voor dc patroon tot beta
ling kon overgaan.
Nu verandert de kapitaalkrachtiaheid van een
patroon niet door de sociale wetgeving: maar
het is al een groot voorrecht, als de agent of
reiziger niet meer rechteloos staat. Al maakt
de financieele onmacht van een werkgever de
rechten van den werknemer wel eens illusoir,
gelijk hii dr uitkeering krachtens de 'Ziektewet
soms het geval is. wanneer de werkgever bij
een bedrijf svereeniging is aangesloten en deic
de uitkeering voor den werkman inhoudt, om
dat de patroon de premie niet heeft voldaan.
Dan zijn dc rechten van de inschrijvers op de
komende nieuwe staatslccning beter verzekerd:
de rente is nominaal wel laag. maar de debi
teur is solide en de kans om binnenkort voor
f 95.75 honderd gulden terug te krijgen, is vrij
groot. Grooter nog dan de kans, dat vele
bruggen, wegen, gebouwen enz. op even merk
waardige wijze in gebruik genomen zullen,
worden als het lang begeerde verkeersviaduct
bij Overschie nl. zonder eenig ceremonieel
of feestgedruisch.
Ter navolging, schreef een onzer lezers terecht
en hij dacht daarbij niet alleen aan doode din
gen, maar ook aan levende menschen
Venus is 13 Nov., reohtloopcnd in den Schutter,
op ongeveer twee graden afstand in samen-
stand met Jupiter. Deze samenstand (Ve
nus is veel helderder dan Jupiter) is mogelijk
kort nd zonsondergang boven den Z.W. horizon te
zien.
Mars, rechtloopend in dc Maagd, komt 's mor
gens te ongeveer 2 uur op.
Jupiter, in don Schutter, gaat steeds vroeger
onder en verdwijnt van den avondhemel.
Saturnus, op het kaartje aangegeven in den
Waterman, gaat ongeveer 1 uur na middernacht
onder.
Van alle vogels ter wereld legt de struisvogel het
grootste ei; hard gekookt weegt het om-ende-bij
drie pond.
De eerste paarden-omnibus verscheen in Londen
meer dan een eeuw geleden, de laatste reed haar
laatste rit op 26 October 1911.
In Londen zijn cr 34 scholen voor blinde, 14 voor
doove cn 78 voor achterlijke kinderen.
13 OCT- II U.
31 - 101h
V1
'15 NOV-' 9 0- STERREN'
30 8U. -2S .3» (iR- m
D*—
POOLMfW, ClWAFFB
6CEH
ueaRV*.* j
.11 V
II s C* eeta
t o*
\J 'nt«eu'teJ V Jachtij
»yj,--*
497
