'liruiur ifHitsdjeCTmtmttt
Vreeselijke Ontploffingsramp te Schiedam
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Waarschijnlijk zeventien dooden
en zeer vele gewonden bij een
ramp op de werf Wilton-Fijenoord
PRM
mokers smullen!
Sbomumentsprija:
Per kwartaal in Lelden en in plaateen
waar een agentschap gevestigd is 235
rranco per post 2.35 portokosten
Per weeko.J8
Voor het Buitenland bij wekelijkscbe
""ding430
Bij dagelijksche zending5.50
Mies bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/i ct
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
gtotertentitprifem:
Van I tot 5 regels 1.177»
Elke regel meer0.22'/
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels 2.30
Elke regel meer- 0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10
No. 5924
ZATERDAG 31 OCTOBER 1936
16e Jaargang
HET GEESTELIJKE
VOOROP
Ook bij de stembus van 1937
Laat ons eerlek zijn: heeft men ook
onder ons nooit gezegd, althans ge
dacht: ja, dat weten we nu welhet
geestelijke moet voorop gaan; het be
ginsel overheerscht het belang? Volko
men juist, zouden wjj willen antwoor
den wij weten dat heel goed, inaar be
leven wij het ook? En voorts: geldt
ook hiervan niet: dezelfde dingen aan
u te schrijven is ons niet verdrietig en
het is u zeker?
De groote vraag is maar: wordt die
zekerheid beleefd en verstaan, ook in
de politieke strijd? Want straks, bij de
stembus van 1937, moet het weer zün:
het geestelijke voorop
Over het feit zelf heerscht eigenlijk
geen verschil van meening onder de
politieke partijen. Want als er iets iD
dit gewichtig tijdsgewricht duidelijk is.
dan is het dit, dat de geest de wereld
beheerscht en niet de stof.
Zie om u heen in het buitenland. Wij
zijn het eens met hen, die zeggen, dat
wij Nederlanders, ons niet te bemoeien
hebben met de interne aangelegenheden
van andere volken; wij dulden immers
ook geen inmenging van vreemden in
onze binnenlandsche politiek.
Hieruit volgt echter geenszins, dat
wij onverschillig zouden mogen staan
tegenover de geestelijke bewegingen
welke in het buitenland de politiek in
een bepaalde richting duwen. Daarvan
geldt wèl, dat we te weinig belangstel-
ling hebben getoond. We staan daarin
ver achter bij mannen als Bilderduk,
Da Costa, Groen en Kuyper, die hoe
zeer zij door binnenlandsche aangele
genheden in beslag werden genomen,
nooit het buitenland uit het oog verlo
ren, maar altijd vol belangstelling wa
ren. De zangen van Da Costa zijn we
reldbeschouwingen; Groen richtte zijn
scherpste pijlen op de revolutie, zooals
deze zich elders in gruwelijke wreed
heid heeft afgespeeld en Dr. Kuyper,
1 dit werk voortzettend, verzuimde daar
naast ook niet te waarschuwen tegen
de totalitaire staat en bijv. de actie in
Duitschland tegen het partijwezen in
1880 en v.v.
Volgen wij deze voorbeelden na, dan
kunnen we alom in de wereld^ consta-
teeren, hoe overal het geestelijke voor
op gaat en het belang daaraan onderge
schikt is; wel te verstaan, heel vaak,
de activiteit van de geestelpke booshe
den in de lucht, van de geest, welke
zich tegen God keert en de autoriteit
van het schepsel predikt. In het eene
geval kan het de almachtige staat met
den dictator zijn, in het andere de bloe
dige revolutie van het communisme,
óók met een alleenheerscher aan de top
en tusschen de beschermende Inwacht
De invloed van 't geestelijke op t stol
felijke is daarbij zoo evident, dat n yolk
in wreede burgeroorlog, schier uitge
moord wordt en alle schatten van cul
tuur en kunst vertreden worden- dat t
broodsgebrek lijdt om kanonnen te ver
vaardigen, welke straks op de naburmi
gericht kunnen worden; of dat het
honger en slavernn verduuit omde
machtshebbers in staat te stellen mil-
lioenen te besteden voor de propaganda
van het ongeloofsbeginsel in het bui-
16 Indien Jezus ons voorhoudt: het
geestelijke voorop: zoekt eerst het Ko
ninkrijk Gods en Zijn gerechtigheid;
dan blijft de Satan niet achter, maar
spoort ook hij zijn volgelingen aan om
met zijn geest van revolutie m elke
vorm door te dringen in alle levensver-
houdingen.
Ligt in deze Schriftuurlijke waar
heid, welke in deze geweldige tijden als
werkelijkheid op ons aandringt, met
reeds de ernstige waarschuwing en ver-
maning opgesloten om toch nimmer te
meenen, dat ooit de economie mag heer-
schen over en boven het beginsel, hoe
zeer wij ook erkennen, dat de vragen
van het maatschappelijk leven en het
stoffelijk bestaan in de eene periode
zich sterker kunnen opdrigen dan in de
andere?
Dit laatste is volstrekt niet vreemd.
Immers, wij pretendeeren wel een on
veranderlijk beginsel te belijden, dat
een eeuwigheidskarakter draagt, omdat
God het ons in Zijn Woord geopen
baard heeftmaar wü voegen daar
aan toe, dat het toegepast moet wor
den naar de eisch van de tijden waar
in wij leven.
Hier is een principieel onderscheid
tusschen allen, die in de staatkunde
voor de Openbaring kiezen en hen, die
de rede als richtsnoer aanvaarden.
Nemen we als voorbeeld van de laat-,
van BOMMEL
sten de sociaal-democratien ten onzent.
Zij herzien van tijd tot tijd hun pro
gram van „beginselen"; want, zeggen
zyons beginsel moet zich aanpassen
bij de tijdsomstandigheden.^
Ja, zij roemen er zelfs in, dat de
perioden, gedurende welke 't partijpro
gram van kracht blijft, steeds langer
worden. Er komt meer stabiliteit.
Ziedaar hun vlottende levensbeschou
wing; hun zwevend beginsel, dat niet
rust op een hecht fundament. Waarom
niet, enkel en alleen, omdat hun rede
beslist en zij deze niet gevangen geven
onder een hooger, absoluut en eeuwig
gezag. Hoe kan er dan een onwan
kelbaar program .van beginselen zijn.
Wij, van onze kant, verwijten de
sociaal-democraten nog al eens begin
selverzaking, omdat wij constateeren,
dat zij heden verloochenen, wat giste
ren als hoogste waarheid verheven
werd en zoo vaak wij zulks doen moe
ten wij op hooge toon hooren, dat wij
ons radicaal vergissen: wij zien voor
verwording aan wat zuivere evolutie
is. En van hun standpunt hebben zij
gelijk, want beginselen, in den zin, zoo
als wij het verstaan, hebben zij niet en
van onveranderlijkheid kan dus geen
zijn.
Wat stellen wij daartegenover? Dat
wjj eeuwigblijvende beginselen gevon
den, geconstrueerd en als onze banier
verheven hebben? Indien wij zulks de
den, dan vervielen wij in de fout, welke
wij in anderen laken. Onze stelling kan
nooit anders zijn dan deze, dat God
ons in Zijn Woord het waarachtige le
vensbeginsel geopenbaard heeft en dat
wij dit als eenig richtsnoer voor heel
ons persoonlijk leven en voor onze pu
blieke actie aanvaarden en beleven wil
len onder beding van zijn genade.
D'aarom zijn wij het zoo van harte
eens met het Centraal Comité van de
Antie-Rev. Partij, als het zich in zijn
„Verkiezingsmanifest 1937" aldus tot
het Nederlandsche volk wendt:
De Anti-Rev. Partij roept, in over
eenstemming met de door haar beleden
beginselen, heel dat volk op tot gehoor
zaamheid aan God en Zijn ordinantiën,
en mitsdien tot onderdanigheid aan de
Overheid als Gods dienaresse en tot
het weer vastzetten van de Christelijke
grondslagen voor het Nederlandsche
'aats- en burgerleven.
Zij doet dit in de overtuiging, dat
in die gehoorzaamheid en onderdanig
heid
a. is gegeven de eenige vaste grond
slag voor de staatkunde, zoojvel
voor het Rijk in Europa als voor
dat buiten Europa;
b. is aangewezen de eenige weg ter
behoudenis;
c. is gelegen de eenige kracht, wel
ke in staat stelt de rampspoeden,'
die ook het deel van ons volk zijn
geworden, te dragen en de betreu
renswaardige gevolgen daarvan
door gestage, opbouwende arbeid
weer te overwinnen.
Zij wijst op het hoogst ernstig ka
rakter van het huidige tijdsgewricht.
De gevolgen van Ongeloof en Revolutie
kan niemand ontgaan. Het leven van
de volkeren der wereld, met name van
de volkeren van Europa, ligt teil deele
gekluisterd in de knellende boeien van
despotische machten en wordt voor een
ander deel ondermijnd en vernield door
de anarchie. De omwentelingszucht in
velerlei zin maakt de toestand uiterst
gevaarlijk. Zij verzwakt 't menschelijk
leven in bedenkelijke mate en be
dreigt dit met ondergang. Ten gevolge
daarvan wordt de strijd der geesten
ontadeld en gaat de menschelijke sa
menleving veelszins gebukt onder de
algeheele ontwrichting van het geeste
lijk-zedelijk en stoffelijk leven.
Zij acht het daarom haar roeping de
bijzondere aandacht en de hartelijke
medewerking van het gansche Neaer-
landsche volk te vragen voor het be
houd en de versterking van ons natio
nale leven in historische zin.
Handelsverdrag met Joego Slavië
De Joego-Slavisohe Staatscourant
publiceert een handelsverdrag tus
schen Nederland en Joego Slavië, dat
28 October jl. door ellen ministerraad
ss» SiMRë aüfisti
Verschillende ontploffingen veroor
zaken een ontzettende catastrophe
Een ramp, zooals in jaren niet is voorgekomen, heeft van-
enkele tientallen gewonden waarvan er enkele zeer zware
boord van het Grieksche stoomschip „Petrarkis Nomikos",
dat voor reparatie en revisie voor de werf Wilton-Fijenoord
lag, zijn een drietal ontploffingen geschied, die vreeselijke
gevolgen hadden. Er zijn dan ook verschillende dooden en
enkele tientallen gewonden waarvan er enkele zware
kwetsuren bekwamen.
De eerste ontploffing had plaats omstreeks half tien in de
machinekamer, waar personeel van de werf bezig was met
het uitbikken van de ketels. De ontploffing ging met zoo
veel geweld gepaard, dat de ketel door het bovendek vloog,
terwijl er tevens brand uitbrak. Onmiddellijk begaf zich
ander personeel aan boord om de gewonden te helpen, even
als de Schiedamsche brandweer, die in een minimum van
tijd ter plaatse was. Juist hierdoor heeft de ramp zoo'n ge
weldige omvang gekregen.
Om tien uur had namelijk een tweede ontploffing plaats in
een der tanks in het middenschip, waarschijnlijk doordat
het schip (een tankboot) nog met geheel uitgegast was. Thans
waren de gevolgen ontzettend: heel het achterdek werd
uit elkaar geslagen en de schoorsteen alsmede de brug stort
ten in elkaar. Verschillende personen die zich aan dek be
vonden werden meters hoog de lucht ingeslingerd. Over
het aantal gewonden, is daarom voorloopig niets te zeggen.
Wie zal weten of er onder de ingestorte brug nog lijken
liggen, en of er geen menschen het water ingeslingerd zijn?
Wie zal zeggen hoeveel slachtoffers er nog in de machine
kamer zijn achtergebleven van de eerste ontploffing? Van
middag om een uur kon men dit nog steeds niet onderzoeken
daar eerst de tank moet ontploffen voordat men zich aan
boord van het schip kan wagen.
Om een uur vanmiddag waren de namen van twintig ge
wonden bekend, terwijl met zekerheid vaststond dat twee
leden van de bemanning gedood waren, evenals de kring
commandant van de Schiedamsche brandweer, de heer
Nieuwenhuis, wiens stoffelijk overschot men aan dek kon
zien liggen, maar dat men er niet kon afhalen.
De gewonden zijn met ziekenauto's, luxe auto's en vracht
wagens naar de Schiedamsche ziekenhuizen vervoerd.
Toen we vanmorgen om tien uur op het
terrein van de ramp kwamen, liep daar de
bemanning van het schip, die uit 33 koppen
'bestaat, angstig over de werf rond, de een
met een groote pleister over het gezicht, de
ander met de handen in het verband, allen
gedrukte stemming over het verlies van
twee hunner kameraden. Naar de kapitein,
de heer Spizos Tsigounos, ons mededeelde
waren bij de eerste ontploffing gedood de
donkeyman, Antonios a la Fuzos en de vier
de machinist, Evangelos Konstez. Hoe de ont
ploffing ontstaan was, en hoe men van boord
gekomen was, wist niemand ons te vertellen.
De tweede ontploffing, die immers in een
tank plaats had. waarschijnlijk tengevolge
van explodeerende gassen, was tot ver in
den omtrek te hooren. Groote stukken ijzer
vlogen in het rond en kwamen soms honder
den meters verder terecht. Een kraan, die
boven het schip stond, werd geheel vernield,
terwijl de ravage op het schip zelf niet te
beschrijven was.
Zeer spoedig arriveerden verschillende
doctoren, Rooae Kruissoldaten en verplegers
om de gewonden bijstand te verleenen. Het
was een af en aan rijden van ziekenauto's,
luxe auto's en vrachtwagens, die gewonden
vervoerden naar het gemeenteziekenhuis en
naar de Dr. Noletstichting, die vlak in de
nabijheid van de werf gelegen is. SpoedJg
moest men echter de pogingen tot redding
van zich eventueel nog op het schip bevin
dende personen opgeven, daar men nog een
derde ontploffing vreesde, die omstreeks
half elf ongeveer dan ook kwam. Daar men
echter alles in de omgeving van het sohip
in een wijde cirkel had afgezet, waren de
gevolgen hiervan niet zoo erg.
Inmiddels waren ook de brandweren van
Rotterdam en Vlaardingen gearriveerd, van
uit Rotterdam onder andere met een drij
vende spuit en een Magirus ladder. Het was
voor de brandweerlieden, die stonden te
popelen om hulp te bieden, echter onmoae-
lijfc igtg séü *4) irkiitw.
Men moest lijdelijk aanzien hoe de
vlammen uit het schip sloegen; kon hen
die zich aan boord mochten bevinden,
niet helpen, want men zou spotten mei
zijn leven, indien men zich aan boord
van de Petrarkis Nomikos begaf. Eerst
wanneer de brandende tank ontploft
zou zijn, kon men er aan denken zich
naar het schip te begeven; Maar wie
zal zeggen, welke gevolgen deze ont
ploffing zal hebben. Het is zeer wel
mogelijk, dat dan alle brandschotten
wegslaan en dan is het geheele schip
reddeloos verloren.
Twee schepen verhaald
In de nabijheid van het als een fakkel
brandende schip, waaruit dikke rookwolken
opstijgen, lag een tweetal booten van de
Rotterdamsche Lloyd, de Modjokerto en de
Kertosomo, die men met het oog op het ge
vaar naar veiliger oorden verhaalde.
Op hét terrein van Wilton arriveerden in
de loop van" de morgen de burgemeester
van Schiedam, mr Van Haren, alsmede 't
parket uit Rotterdam.
De directie van de werf Wilton-Fijenoord
heeft hedenmiddag te half twee de volgende
officieele verklaring gegeven:
De directie van Wilton-Fijenoord heeft o;
het oogenblik nog steeds geen volledig over
zicht van de situatie, aangezien het nog
;niet mogelijk is, aan boord te komen. Vast
staat, dat brand is uitgebroken in 't ketel-
ruim, waardoor een' explosie in dit ketel-
ruim ontstond.
Tijdens de reddingspoging, die door
personeel van Wilton-Fijenoord, ge
zamenlijk mot brandweer en politie
werd ondernomen, ontstond een tweede
explosie, waardoor het grootste aantal
slachtoffers is gevallen. Preciese cijfers
kunnen nog niet opgegeven worden,
doch het aantal dooden schijnt onge
veer 17 te bedragen, terwijl waarschijn
lijk ruim 15 personen gewond zijn, hoe
wel het aantal naar de ziekenhuizen
vervoerde personen aanzienlijk grooter
was.
Voor zoover te overzien valt, kaïn de oor
zaak van de brand niet gelegen zijn in het
feit, dat door Wilton-Fijenoord-personeel ge
werkt is op plaatsen of met materiaal, waar
door de explosie verklaarbaar wordt. De la-
dingstanks waren niet' gevuld, het schip
had dan ook het certificaat, dat het gasvrij
was. Alleen de brandstoftanks waren niet
leeg. Volgens een verklaring van den een-sten
machinist van het Grieksche schip, zou daar
ongeveer acht ton brandstof hebben ingeze
ten. Na de tweede explosie heeft de directie
van Wilton-Fijenoord getracht met toestem
ming van c.en rijkshavenmeester, het schip
te doen versieepen naar een minder gevaar
lijke plaats.
Aangezien de rijkshavenmeester ambts
halve uitstedig was en geen toestemming
daarvoor kon worden verkregen, besloot de
directie van Wilton-Fijenoord alle belenden
de werkplaatsen te doen ontruimen.
Op en om de werf
In de omgeving van de werf schoolden
heele drommen menschen samen, waarvan
velen in doodelijke ongerustheid verkeerden
over het lot van familieleden en bekenden.
Aan alle kanten wordt voortdurend ge
vraagd naar de namen der gewonden en
vermisten, die echter zeer moeilijk te ver
krijgen waren.
Op de werf was een heel leger van brand
weerlieden, politie-agenten, doktoren, roode
kruismannen. Verschil^ nde menschen, die
bij de tweede ontploffing aan boord waren
geweest liepen radeloos en angstig, heen en
weer; wat zou er van huin makkers gewor
den zijn? Over de ramp zelf wisten ze ons
bijna niets te vertellen, en evenmin over 't
aantal menschen, dat zich aan boord be
vond.
Voor zoover om een uur bekend was,
waren er bij de ramp waarschijnlijk elf
dooden te betreuren. De namen van deze
ongelukkigen waren nog niet alle bekend
In de eei-ste plaats waren er de twee Griek
sche zeelieden, die reeds bij de eerste ont
ploffing gedood waren. Verder is bekend,
dat de heer Nieuwenhuis, kringcomman
dant van de Schiedamsche brandweer, om'
het leven gekomen is. De brandweerlieden
hebben zijn lijk op het 'dek zien liggen,
r konden het niet meenemen. Voorts is
om het leven gekomen de hoofd-agent van
politie Hoek, terwijl er nog twee slacht
offers geborgen zijn. Bovendien moeten er
nog vier of zes menschen op de stookplaat
liggen, en heeft men ook op het dek vier in
Né de vtoeselyke os&a'c/^sa:. t Gtkk-chs stoomschip „Petrarkis Nomikos'
overalls gekleede personen zien liggen. Tel
kens komen er hieromtrent nieuwe berich
ten. Om twee uur vermoedde men, dat er
17 personen om het leven gekomen waren.
Om* twee uur bedroeg het aantal ernstig
gewonden, onder wie er eenige doodelijl;
gewond zijn, tien a twaalf, terwijl het totaal
aantal 24 bedraagt. Hierbij zijn niet inbe
grepen, zij, die op rte fabriek zelf voor min
der ernstige verwondingen geholpen waren.
Namen kunnen we hiervan niet geven, om
dat de gegevens te onvolledig zijn.
Ernstig gewond werd de onder-comman
dant van de Schiedamsche brandweer, da
heer Van der Pas,
De superieure school voor
technisch briefonderwijs
ARNHEM
Bouwkunde Watêrbouw|adb|e|
Werktuigbouwk. Etectroi^^B
Radio Chemische TecnMBc
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit nummer bestaat uit VIER bladen,
en het Zondagsblad
De SCH 69 is gistermiddag behouden
te Scheveningen binnengeloopen.
Heden is het 70 jaar geleden dat voor
de Nieuwe Waterweg de eerste spade in
de grond werd gestoken.
Het vierde Nationaal Christelijk School-»,
congres te Utrecht.
Het hospitaal-kerkschip „De Hoop" is
na een onstuimige reis behouden in
IJmuiden binnengekomen.
De Tweede Kamer heeft gisteren de
wijziging van de wet op de inkomstenbe
lasting en de successiewet goedgekeurd;
aangevangen is de behandeling van het
initiatief-ontwerp-wijziging van de leer
plichtwet.
«u;iii!l.'.lJl.JJ!li||j|^ {\m
De mal ersaties te Vlissingen zijn gis
ter voor de rechtbank te Middelburg be
handeld.
Nadere mededeelingen omtrent de ver
gane logger, de Sch. 179.
Weer twee ernstige ongelukken op
onbewaakte overwegen, ri.l. te Emmen
en bij Heerde.
De steden Getafe en Madrid hebben
zware luchtbombardementen te verduren
gehad, die veel Siach offers hebben ge
maakt.
Uit Moskou wordt bericht dat 65.000
leden uit de Communistische partij zijn
gezet; 12.000 zouden naar Siberië ver
bannen zijn.
In Irak hebben de militairen het ka
binet Hassim toe aftreden gedwongen.
BETONHOUT KISTENHOUT
Houthandel „AI.BLAS" N.V.
WADDINXVEEN
Rotterdam: Zwaanshals 119121
's-Gravenhage; Fahrenheitstr. 343
TRIPLEX Vraagt prijs LIJSTWERK
(Adv.)
Nationaal Verbond
Godsdienst, Gezin, Gezag"
Van 3 tot 7 November zal in het lokaal
Gaesbeekstraat 115 de tentoonstelling „Gods-'
dienst, Gezin, Gezag" en „Gij ziit allen
Uroedere" gehouden worden. Dczelldc ten
toonstelling, die 'n goed beeld geeft van de
•unesie gevolgen van het Russische bolsi---
vyisme, is verleden jaar in het gebouw
Ammanstraat gehouden en is toen een groot
succes geweest.. Thans is de Linker Maas
oever aan de orde. 's Avonds vóór du
opening wordt een groote openbare samen
komst gehouden in de Kerk Putscheplein
met als sprekers Ds. H. W. H. van Andel!
den heer Rempel, uit Rusland, Dr F J
Krop en Ds. J. H. Mulder.
Zoowel voor de tentoonstelling als voor
de vergadering zijn de toegangsprijzen laag
gesteld.
Het comité van actie bestaat uit de heeren
A. van Eek, J. v. d. Groep, L. Hofman. J.
Kloeg en J. W. Moen. Predikanten van allé
gezindten en tal van andere vooraanstaande
personen op de Linker Maasoever zitten in
het comité van aanbeveling.
