)oor de Pachtwet heen
Sihi-POMPEN
gjtfRIJHAG 30 OCTOBER 1936
DEK DE BEAD PAG. g
Tweede Kamer
e eindstemming is bepaald
10 November
Opzegging van de pacht
Minstens tien jaar rust voor
de pachter Taak der pacht-
bureaux uitgebreid
_>eningr der vergadering steldi
TTER een regeling voor voor dei
de Alg. Beschouwingen over di
otlng.
(Vergadering van. 29 October 1936)
Iverzicht
ie Kamer is door de Pachtwet heen.
len berg van amendementen is nog ver-
irkt, al waren het dan over het algemeen
•t de meest belangrijke uit de geheeie
lectie.
'och onderschatte men hun waarde ook
ir niet. Relatief was sommiger betecke-
allerminst gering, gelet ook op den strijd
er over moest worden gevoerd,
lat bleek al dadelijk bij het amendement-
lyen, dat aangevuld met een termijn-
daling aan den verpachter eenige
ierdere zekerheid brengt om desgewenscht
f zijn grond te kunnen gaan bewerken
dit door naaste bloedverwanten te kun-
11 laten doen.
Jij een amendement van den heer Van de
luvel om duidelijk in de wet vast te leg-
n, dat in ieder geval na tien jaar de
cht kan worden beëindigd, moest de mi
ster zelf het „onaannemelijk" doen hoo-
i, om zich voor een nieuw ecliecje te be-
eden. Nadat dit groote kanon in werking
is gesteld, kreeg hij zijn zin. Deze victo-
getuigde niet van groote overredende
icht
Bij artikel 55 zag de heer v. d. Heuvel
na bestrijding door den minister, zijn
ïendement er door te halen, waardoor o.a.
t geven van adviezen en het ontwerpen
n pachtovereenkomsten als taak overgaat
a de Fachtkamers naar de pachtbureaux,
sarin de betrokken partijen zullen samen-
irken, van den staat dus naar de maat-
iappij.
Verschillende anoere amendementen vver-
ji verworpen of ingetrokken, dan wel
or den minister overgenomen.
laatste amendement was vam den
er Vervoorn afkomstig, maar kon wegens
voldoende ondersteuning niet in behan-
ling komen.
let wetsontwerp is afgehandeld en zal
eens nauwkeurig worden nagekeken
'orens op 10 November de eindstemming
plaats hebben.
Op dien dag zal het met overgroote meer-
rheid worden aangenomen.
Het algemeene stemmen is bij den aan-
ng der vergadering de regeling van den
reektijd bij de Algemeene Beschouwin-
n over de Rijksbegrooting voor 1937 aan-
'erslag
de RUksbc
■d zonder hoofdelijke stem-
lurd,
e behandeling van het wetS'
hg- goedgek
Daarna wordt c
[werp tot
euwe regeling van de pacht
toegelicht zijn enkele amende^
t de bedoeling de
te vergr
de pacht kan doen eindigen, indi
van den heer LOUWES om niet alleen te
:en van „kinderen" doch ook van „bloed
inverwanten tot den derden graad lnbegre.
of stiefkinderen".
1 den heer HTEMSTRA om bij opr
:ot nietigverklaring van de opzegging
ens afwijst Indien hem blijkt, dat de op-
ag is geschied omdat de verpachter die de
;nkomst heeft aangegaan, mits geen
ipersoon zonde .of diens bloed- of aanver-
:n in de rechte linie het gepachte in ge-
ulk willen nemen en bij het aangaan der
toe strekken,} voorbe-
ichljnt, dat de I
Het opent de
mogelijkheid, dat de pachter kan blijven, ook
-• de 0pZegginr
c.
lenten betreft merk-
t niet geheel billijk
ds steeds maar moet
opstappen, indien de verpachter of een zijner
kinderen in de boerderij willen komen. De ver-
reeds pachten op korten termün
tbinding van loopende contracten
de amendementen, die uitholling
eteekenen, ziet de minister geen
behoefte, al zal hö van aanneming _bijv. vi
fc-Louv. 0
ilnst schadelijk is nog
amendement-Truyen, mits het aangevuld
it met een termijnbepaling van 5 tot 7
Jaar, die de pachter in leder geval het bedrllf
U moeten hebben gehad.
Bij de replieken wijzigt de heer H1EMSTRA
(s.d.) zijn amendement, door er het woord „ern-
ig" uit te lichten.
De heer TRUYEN (r.k.) wijzigt z()n amen
dment en voegt er de woorden aan toe: indien
5 pacht ten minste 6 jaren geduurd heeft
De heer EBELS (v.d.) trekt ztfn amendri
gen van don pachtersstand mogen
gelijk in botsing komen met die van
den eigen-geërfden boerenstand.
De VOORZITTER
ls nu aan den hee
vroolb'khe ld).
De heer K.EKSTEN (s.g.p.), die den minis-
sr het wetsontwerp heeft hooren karakterlsee-
en als bescherming van den pachter. voelt
aardoor zijn bezwaren grooter worden. Want
ok de rechten van den verpachter moeten wor
den beschermd; de exploitatie van den eigen
d moet niet worden belemmerd. Hij zal
het amendement-Truyen
gemeene beschouwingen, dat wel i
Het amendement-Truyen zal tot gevoig neo-
ben, dat alle verpachters gebruik zullen maken
van het voorbehoud, dat dit amendement aan
;nderhalf Ji
plan ls, zelf 1
l boerderij te gaan zitter
chtkai
derdaad een
Het bewijs das
Het amendement-HIEMSTRA wordt ver
worpen bö zitten en opstaan. Voor soc.-
dem., comm. en de heer v. Houten.
Het amendement-TRUYEN wordt bö zit
ten en opstaan aangenomen met groo
te meerderheid.
Art. 36 wordt vastgesteld.
Aan de orde is artikel 37.
De heer TRUYEN (r.k.) licht een amende
ment toe. dat een onzekerheid wegneemt.
Zooals de bepaling van het eerste lid van art
37 nu luidt, zou ook de pachter, wiens vorde
ring wordt afgewezen, omdat hö zön verplich
tingen niet behoorlök is nagekomen, aanspraak
op schadevergoeding hebben. Weliswaar kan de
rechter die vergoeding naar billükheid bepalen,
maar een schadevergoeding moet hU toekennen
Dat is onjuist en niet de bedoeling.
De MINISTER neemt het amendement
en het artikel wordt naar Juiste bedoeling
goedgekeurd.
Einde van de pacht
Bp
VEL
X
^verbetering-
leder geval na 10 jaar kan worden beëindigd.
Zooals het er nu staat, wordt het practlsch 12
jaar.
De heer VERVOORN (plattel.) verdedigt
amendement om voor los bouwland den c
jaar te bepa-
rebruik en 't meest geschikt in 3
ichtwiaseling.
len. Dat
band me.
De heer SCHALKER (comm.) meent, dat bö
het „tienjarig jubeljaar" de pachti
is, die jubelen zal. Hö wil geen
wasgoed.
niet duur*.
telden
en
ZOWEL PER K.G. ALS PER STUK
Bovendien zeer voordelige abonnements
prijzen. Beleefd aanbevelend:
AN SNEL
roOMWASSERIJ „NEDERHORST"
EDERHORST DEN BEEG
Adv.
endement-v. d. Heuvel verwierf de in
stemming van den heer LOUWES (lib.): dat
van den heer Vervoorn ging hem echter te ve:
De MINISTER verklaarde belde amende
menten niet aannemelük, omdat ze z.l. ds
continuatiegedachte aantasten. De pachter
moet minstens 10 Jaar rust hebben.
De amendementen werden na deze verklaring
ingetrokken en het artikel goedgekeurd
met de stemmen der communisten tegen.
Procedure voor de pachtkamers
Bö artikel 47 betoogt de heer WEITKAMP
(c.h.) dat de taak van de pachtkamers ln veli
gevallen zeer moeilök zal zön. Wat is „.rede
ljjk bestaan"?
De MINISTER merkt op, dat het artikel gaat
om het formeele recht: de heer Weitka.mp sprak
len zich
zullen er
■echt s
Btf art. 5,3 «stuit,
BOON (lib) om
Pachtzaken van het Arnhemache Hof mogelijk
De MINISTER merkte op dat de Regeering
het appel reeds toegegeven heeft aan de TCa-
mer. Om nu nog den Hoogen Raad in
Ook regelt
VOORTAAN ALLEEN SUNLIGHT ZEEP.
GEEN NAMAAK MEER
Nu Sunlight Zeep voordeliger Is dan ooit,
heeft het geen zin meer om zeep van on
bekende herkomst te kopen I Twee dikke
stukken Sunlight Zeep voor de ongekend
lage prijs van 10 ets. betekent een voordeel
van 36% en brengt Neerlands beste standaard-
merk binnen het bereik van elke huisvrouw.
Ondanks dit grote voordeel blijft elk Sunlight-
pak toch voorzien van de bij alle huisvrouwen
zozeer gewilde bons voor fraaie geschenken!
Vraag dus alleen Sunlight Zeep in de nieuwe
originele verpakking.
Verzuim dus vooral in deze tijd niet van
de alom bekende voordelen van
Sunlight Zeep te profiteren.
De heer BOON acht bö een nlet-crlslswet het
uit zön amendement aan met een termön van
assatle.
De MINISTER handhaaft zön bezwaren.
Het amendement wordt met groote meerder
heid bö zitten en opstaan verworpen.
Taak van de Pachtkamers
dat bedoelt een deel van de taak der pacht
kamers over te brengen naar de pachtbu
reaux. O.a. het geven van adviezen en het
ontwerpen van overeenkomsten.
De heer LOUWES (lib.) bespreekt zön amen
ement pm de Pachtkamers te doen vastleg gei
en toestand, waarin een bepaald goed zich be
De heer HIEMSTRA (s.d.) is tegen 't
lement-v, d. Heuvel, di
-. KOEVERDEN (r.k.)
de taak der p;
licht. Wat het amer
taak geëigend
door den heer
belangrijk ver-
-LouVes
pachtbureai
De heer EBELS (v.d.) ziet
an dë pachtkarp
mtnémeh. gelöfc u* -
"Het amendemént-Louwes ls een verbetering.
De lieer v.^HOUTEN (c.d.u.) ls het met den
•ndement-Louwej
ihattingen. Den toe
stand der eigendommen vastleggen gant wel
wat ver. Het is moeilök
wie zal de kosten
Het amendement-LOTTVVES wordt Inge
trokken, nu het amendement-v. d. Heuvel
ls aangenomen. Het past niet meer ln het ar
tikel.
Het artikel wordt goedgekeurd.
Erkende pachtbureaux
Bö art. 59 maakt de heer BAKKER (c.h.) en
kele bedenkingen tegen den te grooten invloed
der regeering op instelling, werkwijze er
ilks via een algemee-
tregefvEm ^be"
5t de samenstelling der pachtbu:
Ze zullen veelzödig worden sa
Het artikel wordt g o
r d.
60 licht de heer LOUWES (libeen
indement toe, om de pachtbureaux als ver-
ïwenslnstantles van belanghebbenden niet
en den aanvang, maar ook het einde van
de pacht te kunnen doen regelen.
De heer HIEMSTRA (s.d.) verzet zich tegen
_jt amendement. Eveneens de heer v. KOE
VERDEN (r.k.). Men weet nog te weinig van
de ontwikkeling der pachtbureaux.
De MINISTER acht het ontödig om nu reeds
sn rechtsprekende taak op te dragen aan de
pachtbureaux.
Het amendement wordt door den heer LOU
WES
Bö art, 61 wordt nog een ami
HEUVEL aangenomen om de tas
kende pachtbureaux te omschröven als o.a. ook
omvattende het geven van adviezen ln zaken
n pacht en ontwerpen van modelpacht-
lendement-v. d.
ZATERDAG 31 OCTOBER
HILVERSUM I 1875 M. KRO-Uitzending.
8.009.15 en 10.00 Graim.pl. 11.3012.00
Godsd. halfuur. 12.15 KRO-orkest en
gram.pl. 1.15 De KRO-Melodisten en
solist. 2.00 Jeugdhalfumr. 2.30 Vervolg
KRO-Melodisten. 3.00 Kinderuur. 4.05
Gram.pl. 4.30 De KRO-Melodisten (ver
volg). 5.15 Gram.pl. 5.30 Esperanto-
nieuws. 5.45 De KRO-Nachtegaaltjes. 6.15
Gram.pl. 6.20 Journ. weekoverzicht. 6.45
Gram.pl. 7.00 Berichten. 7.15 Causerie
namens de R.K. Artsenvereen. 7.35 Actu
eel© aetherflitsen. 8.00 Berichten ANP.
8.10 Overpeinzing en concert. 8.30 Gr.pl.
9.00 KRO-Orkest. 9.30 Gram.pl. 9.45 Ver
volg KRO-Orkest. 10.00 Inleiding Espe
ra n to-cursnjs. 10.10 KRO-Orkest. 10.30 Be
richten ANP. 10.35 Filmpraatje. 10.50
12.00 Gram.pL
HILVERSUM II 301 M. VARA-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 10.C0 Morgenwijding VPRO.
10.15 Orgelspel, Radio-tooneel en gram.pl.
12.00—1.45 en 2.00 Gram.pl. 2.30 Ver-
keerspraatje. 3.15 Schaakles. 3.35 Rotterd.
Phillh. Orkest m.m.v. solisten. 4.3-0 Espe-
ranto-Uitzending. 4.50 Vervolg concert.
5.40 Literaire causerie. 6.00 Orgelspel.
6.30 „De Wielewaal" en toespraak. 7.00
Gram.pL 7.30 Groningsche uitzending.
8.03 Berichten ANP. 8.50 Toespraak. 10.00
Berichten ANP. 10.05 Groot-orkest. 11.00
Berichten. 11.0512.00 Gram.pl.
DROITWICH 1500 M. 11.20 Orgelspel. 1.20
Orkest. 3.20 Orkest. 3.55 De Carl Caylus
Players. 4.50 Zang en viool. 7.50 Radio
journaal. 8.35 Het BBC-Orkest. 9.40 Va
riété-programma. 10 40 Trio.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Nat. Orkest.
4.20 Pascal-orkest. 8.20 Zang en viool.
9.05 Opera-uitzending. 10.35 Populair
eert.
KEULEN 456 M. 5.50 Orkestconcert. 11.20
Militair orkest en kapel. 3.20 Kamerorkest
en solisten. 5.25 Qmxoepkwintet. 7.30 Om-
roepkleinorkest en solisten. 9.5011.1"
Vroolij-k programma.
55.
Het laatste
i bedoelde alle i
hedenmiddag 1 uur.
ordt de vergadering verdaagd tot
De Ploeger
Eén onzer lezers zond ons ter bespreking
No. 1 van De Ploeger, Drentsch strijd
blad voor de Nat. Socialistische Beweging
en verzocht ons enkele pertinente en aperte
onjuistheden tegen te spreken.
Dat is waarlijk onbegonnen werk. Men
zou immers nagenoeg geen regel onbespro
ken kunnen laten. Doch bovendien, wat
baat het? Alsof ze niet herhaaldelijk weer
legd zijn, worden oude lasterverhalen als
van ,,de persen van het (niet-bestaande^
a.r. blad „De Koerier" te Zeist en den antl-
rev. commissaris" opnieuw opgedischt als
volle waarheid.
Wat zal men tege-n zco'n leugen-campagne
anders beginnen dan te zeggen: wie de leu-
gpn lief heeft, schare zich dan maar onder
de vanen van de N.S.B.?
Nieuw in dit minderwaardige pamflet
althans voor ons is, dat „de roode burge
meester van Zaandam dadelijk na zijn pen-
sionneering in de deftige gemeente Wasse
naar gaat wonen, waar hij al een villa ge
kocht heeft". Best mogelijk, want waarschijn
lijk woont hij liever niet. te Lunteren in de
buurt van den heer Van Geelkerken, omdat
hij er nog geen rijpaarden op nahoudt.
Maar wij vragen: wat is dat voor een po
litiek, welke haar kracht zoekt in het schel
den op bonzen met góed-betaalde functies,
terwijl men zelf vette bonzen kweekt?
De splinter en de balk!
Een ding van De Ploeger is juist, nl.
de teekening onde.r de titel: een landman
stuurt zijn ploeg linea recta in de richting
van de-hunnebedeïen.
Op traditie en geloofsbeginsel stoot de
N.S.B. zijn roestige ploeg bot.
VAN ONZE ADVERTEERDERS
Als de winter komt
„Als de winter komt"komt binnens
huis de gezelligheid en worden de boeken
uit de boekenkast gehaald, maar buitens
buis wordt het vochtig, koud en mistig en
hiermede verschijnen de wintersche kwalen
als verkoudheid en griep.
Men aanvaardt deze kwalen meestal met
een zekere gelatenheid en beschouwt ze
een soort noodzakelijk kwaad, dat nu een
maal bij den winter behoort, en waaraan
niet valt te ontkomen.
Ware het niet beter de kans op deze
ziekte-mogelijkheden te voorkomen? Er is
een middel tegen. Dit middel is geen nieuw
product der moderne chemie, het is oud a:.s
de weg naar Rome en wel de aan ieder
bekende Kinine.
ermede heeft de Directeur van een
groote kostschool in Engeland al zijn
interne leerlingen praktisch gesproken vrii
van griep gehouden, terwijl de externe
leerlingen, die geen kinine gebruikt hadden,
eel van de ziekte te lijden hadden.
Waarom zouden wij het ook niet eens
met kinine proibeeren?
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Salon
orkest. 1.30 Omroeporkest. 1.50 Orgelspel.
3.35 Klein-orkest. 5.00 Piano-recital. 6.20
Salon-orkest. 7-20 Zang. 8.20 Operette-
uitzending.
484 M.: 12.50 Omroeporkest. 1.30 Salon
orkest. 2.20 Klein-orkest. 3.20 Orkest. 5.35
Kamermuziek. 6.05 Zang. 6.35 Kamermu
ziek. 8.20 Omroeporkest. 9.50 Omroep
orkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.30 Po-
pul-air concert. 9.50 Viola en piano.
ZONDAG 1 NOVEMBER
HILVERSUM I 1875 M. 8.30 KRO. 9-30
NCRV. 12.15 KRO. 5.00 NCRV. 7.45—11..'
KRO. 8.30 Morgenwijding. 9.30 Gewijce
muziek (gr.pl.), 9.50 Geref. Kerkdienst.
Voorganger Dr. A. Knoppers, Geref. pre
dikant te Amsterdam. Hierna: Orgelsp< 1.
12.15 KRO-Orkest. 1.00 „De kerkelijl e
eenheid door het geestelijk lied", causerie.
I.20 KRO-Orkest. 2.00 Vragenuur. 2.30
KRO-Symphonie-orkest mm.v. solist. 3.20
Gram.pl. 3.40 Vervolg concert. 4.00 Zie-
kenlof. 5.00 Chr. Dameskoor „Looft den
Heer" m.m.v. solist. 5.30 Gewijde muziek
(gr.pl.) 5.50 Ned. Herv. Kerkdienst. Voor
ganger Ds R. P. A. Rutgers, Ned. Herv.
predikant te Katwijk aan Zee. Hierna:
Gewijde muziek (gr.pl.). 7.50 Causerie:
Allerzielen. 8.10 Berichten ANP. 8.20 Li-
terair-muzikaal programma. 9.20 Gram.pl.
9.30 Voordracht. 9.50 Gram.pl. 10.00 Con
cert m.m.v. solisten, KRO-Koor en
-orkest. 10.30 Berichten ANP. 10.35
Gram.pL 10.40 Epiloog.
HILVERSUM II 301 M. 8.55 VARA. 12.00
AVRO. 5.00 VARA. 6.00 VPRO. 8.00
AVRO. 8.55 Gram.pl. 9.35 Gram.pl. 10.15
Zoölogische causerie. 10.30 Orkest. 11.15
„Van staat en maatschappij", causerie.
II.30 Vervolg orkestconcert. 12.00 Orgel
concert. 12.10 Omroeporkest en Kront
jongliedjes. 1.30 Boekbespreking. 5.00 Or
gelspel. 6.00 50.-jarig bestaan Vereen. „Tot
steun". 6.30 Gram.pL 7.00 Wijdingsdienst.
8.00 Berichten ANP. 8.15 Omroeporkest en
solist. 9.25 Zang en piano. 9.55 Radio
journaal. 10.10 Renova-kwintet. 11.00 Be
richten ANP.
DROITWICH 1500 M. 12.50 BRC-orkest mmv
solisten. 1.50 Kwintet mmv solist. 2.40
BBC-orkest. 4.20 BBC-Zangers. 4.50 Mu
zikale causerie. 5.05 Fluit-recital. 5.40
BBC-Orkest. 6.50 Zang-recital. 8.15 Kerk
dienst. 9.25 Orkest. 10.50 Epiloog.
RADIO PARIS 1648 M. 12.35 Orkestconcert.
3.20 Porée-orkest. 7.50 Zang. 8.20 Cello-
recital. 11.0512.35 Orkestconcert.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 11.05 Zang.
11.35 Klein-orkest. 12.20 Zang en piano»
12.50 Omroeporkest. 1.30 Salon-orkest.
1.50—2.20 Orgelconcert. 3.35 Orkest 6.20
Salon-orkest. 7.20 Zang. 8.20 Nat orkest.
9.35 Omroeporkest.
484 M.: 10.20 Plechtige Hoogmis. 12.50
Salon-orkest. 1.30 Omroeporkest 2.20
Orkest. 4.20 Kamermuziek. 5.30 Orgelcon
cert 6.50 Piano-recitaL 8.20 Omroep
orkest. 9.35 Nat. orkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.20 Po
pulair concert. 9.50 Trio-concert
Herfst Radio Gezellige
sfeer. Alleen met
FRISIA HAARDEN EN
KACHELS
Sierlijk, soiled en goedkoop
door uiterst zuinig gebruik
VULHAARDENFABRIEK
..FRISIA" N.V.
Fabriek: N.W. BINNEN-
SINGEL 85, DEN HAAG
TAdv.J
DE AVONTUREN VAN PIEPNEUS EN BIBBERSNOET
door G. TH. LOTMAN
25. Nu trek ik, zooals jullie dat noemen,
„de stoute sohoenen aan" en ik ga naar
den man bij het tafeltje. „Ik heb eigenlijk
den prijs verdiend", zeg ik, en ik vertel
wat er gebeurd is. Maar in plaats van den
prijs krijg ik een standje. „Dat had je dao
rnaar wat beleefder en zachtzinniger moe
ten aanleggen!" zegt de man, „zulke ruwe
heertjes krijgen van mij geen prijs!"
26. Diep verontwaardigd ga ik met Bib-*
bersnoet weg, zinnend op wraak. Want da
zaak is nog haelemaal niet naar mijn zin.
afgeloopen, dat vat je. En ik wil bij mijn
tante niet met leege handen aankomen.
Onderweg blijven we achter een boom
staan. „Kijk, daar komt hij", zegt Bibber*
snoet En jawel, in de verte nadert Kaas*
tand, met z/n prijs bij zich
(Wordt vervolgd.}
GESCHIEDENIS VAN Elft «OLLANDSOH-
AMERIKAANSCHEN MILLIONAIR
DOOR K. JONKHEID
(45
Hij wacht een week en gaat informeeren. Nog geen beslis
ing. Na twee weken nog niet.
„We sturen wel een boodschap naar uw hotel".
Huug begint te twijfelen.
Zoo wordt het drie weken.
Dan komt plotseling kort en zakelijk de mededeeling. dat
lij over het geld kan beschikken en zijn papieren terug halen.
Tweeduizend zeshonderd zeventien dollar,
i Zoodra hij de buit binnen heeft, reist hij naar San Fran-
jisco. De toestanden zijn geweldig verbeterd, sedert zijn
(ader de reis ondernam, maar toch is het een tocht van ver-
kheidene dagen. Hij reist per trein tot Sacramento, verder
popt de spoorbaan nog niet. Vandaar te paard of per tijtuig
loor het mooiste gedeelte van Noord-Californië. De wereld
hier prachtig. De bergen zijn bedekt met ontzaggelijke
wouden, een aantal uitgestrekte dalen met weelderige plan
tengroei, begunstigd door een heerlijk zacht en helder klimaat,
volgen na elkander. Hier rondom San Francisco is de exploi
tatie in volle gang. Onafzienbare graanvelden, uitgestrekte
wijngaarden, even weelderig en beter verzorgd dan in Spanje
en Italië, boomgaarden met allerlei fruit, appelen, pruimen,
peren, abrikozen, vijgen, dadels en olijven, groote kweekerijen
van aardbeziën, frambozen en zwarte bessen, het is een lust
voor de oogen en alles is ontzaggelijk groot en ruim en uit
gestrekt.
San Francisco ïs een prachtige stad geworden, de straten
zijn rechthoekig en breed, de huizen van de millionairs ruim,
hoewel laag.
De woning van Jan van Werve is rijk gemeubileerd, doch
niet smaakvol, meer getuigend van overdaad dan van fijnheid
en echte weelde. De meubelen zijn pompeus en zwaar en er
ontbreekt geen enkel onderdeel, een piano is evengoed aan
wezig als een orgel, maar de wanden zijn schaars bedekt met
ingelijste platen: kunstvoorwerpen en schilderstukken ont
breken geheel. Er is grove overdaad van nieuwe dingen, maar
oude familiestukken en kleine voorwerpjes van moeder en
grootmoeder, die een woning een eigensoortige intimiteit
geven, zijn er niet, 't Is een huis zonder ziel, een geesteloos
massaproduct, een magazijntje van dure meubelstukken.
Maar de vrouw des huizes heeft een kleine kamer met een
voudig, passend meubilair, waar ze Huug de thee serveert op
een middag, als ze samen thuis zijn.
Huug heeft al gemerkt, dat Van Werve een Zondags-
christen is.
Zijn vrouw ïs een oprecht kind van God. Met bescheiden
belangstelling informeert ze voorzichtig naar Huugs geloof
en kerk.
„Mijn familie hoort aan de Afgescheiden of Christelijk
Gereformeerde Kerk", antwoordt Huug ontwijkend.
„Ik ben lid van de Reformed Protestant Dutch Church",
Gereformeerd-Protestantsch-Hollandsche Kerk) zegt ze om
op gang te komen.
In Amerika houdt men er nog zonderlinger kerknamen op
na dan bij ons in Nederland, constateert Huug stilzwijgend.
Ze vraagt hem naar 't geestelijk leven in Holland en klaagt
over mondbelijders en vormendienst, maar Huug geeft weinig
antwoord, want hij weet daar niet van. Daarom gaat ze er
ook niet verder op door, want ze merkt wel, dat ze tot een
doove spreekt, Huug zal beter kunnen converseeren met haar
man, die ook doof is zooals hij en wiens mond even stom en
zwijgend als de zijne is.
Maar 's avonds hoort ze, hoe die twee doofstommen met
elkander praten kunnen, als het gaat over dollars, land en
geld verdienen.
„Ik heb een goede tijd meegemaakt en flink verdiend",
zegt Van Werve. „maar er is veel meer te verdienen, véél
meer. In het begin was alles vrij, men kon land nemen zoo
veel men wilde en had niet meer te betalen dan één en een
kwart dollar per acre, dat is vierduizend zeven en veertig
vierkante meter voor drie gulden en een dubbeltje Hollandsch
geld. Nu kost het land rondom de baai van San Francisco
honderd dollar per acre, wat verderaf dertig dollar, om zoo
geleidelijk te dalen tot twintig, vijf, tvee en een half dollar
naar gelang van ligging en afstand. Er zijn intusschen wel
beperkende bepalingen gemaakt, maar nog ligt er vijftig mil-
lioen acre onverkocht land, waarvan zeker de helft in de vrije
handel komt tegen één en een kwart dollar". 1%).
„Wat een geweldige uitgestrektheden!" verwondert zich
Huug.
„O ja, toen ik hier kwam, leek het terrein van de goud
velden al reeds onmetelijk. Dat goudterrein is zeshonderd-
vijftig kilometer lang en omtrent driehonderd breed. Ik dacht
dat er geen end aan kiwam".
„Hoe kon men daar orde houden?"
„Orde?! Het was een woeste bende. Ik heb hier een lang
gedicht, dat gemaakt is door den Duitschen doktor Eduard
Drosch, daar zal ik je wat uit voorlezen, dan begrijp je wel,
hoe het was:
De Lynchwet heerschte en dwong, pistool en galg de slaven
Der misdaad vaak moest straffen, waar de kost'bre gaven
Des lots ten spijt, de honger dikwerf binnendrong
En menigmalen tot de moord des nabuurs dwong.
Maar nu is het anders:
L)e danszaal hoort geen woeste schoten langer knallen,
De graver keert, nadat de avond is gevallen
Naar t vreedzaam huis, waar hem een dierb re gade kust..."
De dag is ten einde, het avondeten wordt gereed gezet.
..Kom morgenmiddag op mijn kantoor, dan kunnen we
verder praten''.
IWotdt vervolgd)]
