KERK EN ZENDING
G. STEL-UTRECHT
J. VAN 'T LAND
PALTHE
HORCHNER, GÖT2EN CO.
De ramp met de „Van der Wyck"^
Uw Zenuwen
VRIJDAG 30 OCTOBER 1936
DERDE BLAD PAG. to
-
NED. HERV. KERK
Bedankt: Voor Grook-Ammers, J. G,
Abbringh te Papendreeht. Voor Kloe-
tinge, G. Ph. Scheers te Kolderveen.
hongarije en karl barth
Naar wij vernemen wordt de brochure,
„Iets over Karl Earth" door de. J. A. Schep
te Bussum, en uitgegeven door Boekhandel-
Jugoyjrij D. Meenks, Rotterdam-Zuid, in
tiet Hongaarsch vertaald. De bekende prol.
Sebestyen van Budapest zal de vertaling ter
hand nemen. De uitgave geschiedt namens
het onlangs daar opgerichte „Johannes Cal-
vijn-gezelschap",
eerbied in gods huis
De sfeer van wijding, welke in de open
bare Godsdienstoefening vanzelfsprekend
zou moeten zijn, wordt in ons land niet al
toos ongerept gehouden. Er is daarover van
tijd tot tijd geklaagd en meermalen werden
laakbare voorbeelden genoemd. Toch mogen
we in ons land nog in het algemeen van
btiehting spreken, vergeleken met wat in
het buitenland, met name in N.-Amerika,
mogelijk blijkt. Ook uit Zuid-Afrika kwam
een voorbeeld van ver gaande ontwijding
Een protest daartegen het was bij een op-
wekkingsdienst in de kerk aan de Addcrley-
straat te Kaapstad drukken wij hier
■woordelijk af, het was gericht aan de Re
dactie van „Die Burger":
„Waarde Heer. Ek het mnr. Edwin Orr
Dinsdagaand in die Groote Kerk, Adder 1 ey-
straat, Kaapstad, gaan hoor, maar tot my
teleurstelling moes ek sien dat hy in ons
preekstoel staan, gekleed in 'n bruin pan
met 'n blou sagte boordjie. Dit is ek nie ge
woon nie. Ten tweede het hy geroem dat hy
'n Ier is en allerhande grappies gemaak
vat die gehoor kort-kort laat skaterlag het
Dit was ook komedieagtig dat flitslig-foo's
van die spreker op die kansel geneem is.
En hy het ook die gehoor gevra om ha
wysie te fluit
Ek het uitgestap en aan myself gevra: ls
dit *n teater of *n kerk?
Ek hoop die kerkraad sal sake goed on
dersoek voordat hulle ons kerk afstaan vir
mense van wie ons niks weet nie",
het herleefd
pransch calvinisme
De heer Jan Ressing, Journalist te
Parijs, schrijft ons over het herleefde Fran-
eche Calvinisme het volgende:
„De ziel van het herleefd Fransch Calvi
nisme is ontegenzeggelijk de diep-oyertuigdc
Calvinist prof. dr. A. L e C e r f. Hij persoon
lijk organiseerde twee actie-centra, van
waaruit het Calvinisme opnieuw met een,
sinds 1685 ongekend intensieve kracht het
Fransche Protestantisme bevrucht Het eer
ste centrum is de „Société Calviniste de
France", die speciaal invloed op de intel-
lectueelen heeft Ze houdt conferenties in
Verschillende steden, geeft een „Bulletin
uit en maakt een sterke propaganda. De
eenige eisch, die gesteld wordt aan actieve
leden van de „S.C.d.F." is: overtuigde aan
hangers van de geloofsbelijdenis van La
Roebelle (1559) te zijn. De president der
„S.C d.F." is prof. dr. Le Cerf, de vice-pre
sident is zijn trouwe medewerker d6.
Jacques Panier.
Het tweede centrum wordt gevormd door
<3e dogmatische Calvinistische colleges van
prof. dr. Le Cerf aan de „Vrije Faculteit
voor Protestantsche Theologie" van Parijs,
waar in alle Protestantsche leeren onder
wezen worden. Dit speciale dogmatische
Calvinistische onderwijs is het eerste van
dien aard 6inds de herroeping van het Edict
van Nantes. Behalve dc studenten, do toe
komstige predikanten, komen er ook andere
toehoorders, dames en heeren, luisteren naar
dit onderwijs. Van 1925 tot 1933 waren de
studenten niet verplicht deze colleges te
volgen. Toch kwamen immer meer dan twee
derde van het aantal studenten van deze
lessen profïteeren. In het hart van vele
jonge predikanten van Frankrijk heeft prof.
Le Cerf die vlam van geloof en liefde weten
te ontsteken, die wonderen in het gemoed
der kerkgangers verricht. Sinds twee jaar
heeft de faculteit echter de colleges van
prof. Le Cerf voor alle studenten
iv e rp lie ht gesteld, eenerzijds omdat ze
zich bewust geworden is van de belangrijk
heid en omvang der zuiver Calvinistische
beweging, anderzijds omdat ze haar sympa
thie aan prof. dr. Le Cerf heeft willen be
tuigen. Men dient niet uit het oog te ver
liezen, dat de zoogenaamde „Evangelische
faculteit" van Montpellier geen speciale
'dogmatisch-CalviniiStiscbe colleges geeft.
Deze faculteit baseert haar theologisch on
derwijs op de „libre arbitre", den vrijen wil
Van den mensch.
Onafhankelijk van deze twee centra heeft
fcich in het département Dröme een derde
Calvinistisch middelpunt gevormd onder in
vloed van ds. Jean Cadier, die in ons
Band ook bekend is. De groep predikanten,
'die hiertoe behooren, noemt zich: „Les bri
gadiers de la Dróme". In den beginne was
ileze populaire beweging tamelijk „reviva-
Diste", dat wil zeggen ze trachtte door groot
(tromgeroffel en luid paukengeschal aanhan
gers te werven. Maar al spoedig oriënteerde
Zo zich onder den invloed van ds. Jean
Cadier naar het zuivere Calvinisme. De
groep geeft een dagblad uit, „Le matin
tvient", organiseert conferenties en missies
en preekt in alle kerken, die erom verzoe
ken. De invloed hiervan is belangrijk. Het is
de uitwerking van het onderwijs van prof.
idr. Le Cerf op de groote massa der Fran
sche Protestanten.
uit de tijdschriften
D@ October-aflevering van het Gere 'f.
(Theologisch Tijdschrift bevat o.m.
een eerste artikel van een studie over Sim
eon door dr. J. S c h e 1 h a a s H.z. te Tzum-
marum. In zijn Kroniek bespreekt dr. K.
S i e t s m a sommige besluiten der Gen. Sy
node van Amsterdam; voornamelijk ontwik
kelt hij bezwaren tegen de benoeming van
ëen zevental deputaten, die voor de Synode
Van 1939 de bekende leergeschillen moeten
Onderzoeken en er hun oordeel over geven.
Het schild stelt voor Abraham, die met
diepe ontzetting en tegelijk stille berusting
staart op de vlakte van Sodom, welke
krachtens het oordeel Gods in een vlammen
zee ondergaat.
Zonder schrille kleuren, die het schoon
heidsgevoel kwetsen, heeft de kunstenaar
niettemin een aangrijpend tafereel getee-
kend, dat telkens weer ontroert.
De voorzijden der kalenderblaadjes zijn
verzorgd door ds. J. J. Knap C.zn. Ous
'dunkt, dat deze eenvoudige mededeeling
reeds voldoende aanbeveling is. Voorts geven
de achterzijden van de kalenderblaadjes
boeiende verhalen, die terecht aanspraak
mogen maken op den naam van degelijke,
Christelijke lectuur.
En het premieboek „De reddende hand" is
een spannend verhaal uit den Hervormings
tijd. Het vertelt ons van een meisje, dat we
gens haar meegaan met de Reformatie met
medeweten van haar vader naar een kloos
ter wordt gebracht Daar in het klooster
komt ze nog meer tot beslisheid in het be
lijden en wordt een middel in Gods hand,
waardoor ook de abdis met volle overti
ging tot de Reformatie overgaat.
Gaarne bevelen we dezen kalender bij ver
nieuwing aan, zoowel om zijn inhoud als
keurige uitvoering.
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
N.C.S.V.
Naar wij vernemen, is Dr C. L. van
Doorn, de leider van het N.C.S.V.-werk in
Ned. Indië, 17 Oct j.l. van Batavia vertrok
ken en zeli hij omstreeks 20 November in
Marseille aankomen. Na eenige dagen verblijf
in Genève zal hij naar Nederland komen,
waar hij pLm. 28 November verwacht wordt.
„V.U.-PLAN 1937"
Na een spaar-periode van vijf jaren hoopt
het bekende Vrouwen-comité „V.U.-Plan
1937" op 29 October 1937 zijn taak voltooid
te hebben en een aanzienlijk bedrag ge
hoopt wordt op 100.000,aan te bieden
aan de Directeuren der Vrije Universiteit
De presidente, mevr. S. V e r d a mO k m a
verzoekt ons nu otn plaatsing van de vol
gende vraag en haar gewenscht antwoord:
„Mogen wij het werk straks in Oct. '37 nu
zoo maar aan kant zetten? Of moet getracht
worden daaruit iets te behouden wat blij
vend nut voor onze Universiteit kan afwer
pen?
Op die vraag heeft een samenkomst in
Juli 1.1. te Haarlem gehouden, een geestdrif
tig antwoord gegeven, en in aansluiting
daaraan wordt thans met H.H. Directeuren
overleg gepleegd, op welke wijze natuur
lijk zóó, dat ieder vrij blijft ook na Oct,
'37 onze vrouwen haar krachten kunnen
geven voor onze Universiteit".
ONDER WIJ SBEN OEMIN GEN
Amsterdam. Groen van Prinsterer-
school. Tot onderwijzer: de heer H. van
Wijk Az., van Laren (N.H.).
Ginneken. Dr. de Visserschool. Tot on
derwijzer: de heer A. J. van Stek, onderw.
Chr. school te 's-Gravenmoer.
K ape 11 e-B iezelinge. Chr. school
C.O.V. Tot kw. m. akte: Mej. K. Berm an
te Biezelinge.
Utrecht. Bijz. Chr. L. S. va<n de Inr. v
havel. kinderen. Tot tijdeL onderwijzeres:
Mej. A. M. ter Marsch, wachtg. te Was
senaar.
Vereeniging tot opvoeding en
verpleging van idioten en
achterlijke kinderen
Jaarvergadering fe Noordwijk-Binnen
Onder voorzitterschap van Prof. Dr.
G. Ch. A alders uit Hilversum is
gistermiddag in de Dr. Mr. Willem van
den Bergh-Stichting te Noordwijk-
Birrnen de jaarvergadering gehouden
van bovengenoemde vereeniging, welke
vergadering werd bijgewoond door 21
leden en eenige tientallen belangstel-
denden.
Na opening op de gebruikelijke wijze sprak
de voorzitter een kort woord, waarin hij her
innerde aan het feit, dat kort geleden de v. d.
Bergh-Stichting haar 12}£-j arig bestaan
mocht herdenken en bij dezen mijlpaal een
groote uitgroei van het weric mocht consta-
teeren. De arbeid in de verschillende stich
tingen ging rustig voort. Wat de toekomst
brengen zal weten we niet. Wie had op de
vorige jaarvergadering kunnen denken, dat
de Nederlandsche regeering genoodzaakt zou
worden haar monetaire politiek te wijzigen,
met gevolgen die ook voor het werk der
Vereeniging nog niet zijn te overzien. Maar
al is de gulden gedevalueerd, laten wij hopen
en bidden, dat het goud van de Christelijke
liefde en barmhartigheid niet verdonkerd
worde. Tegen de devaluatie van die Chr.
liefde ga onze arbeid en God sterke ons
daarin.
Jaarverslag
Nadat de notulen waren gearresteerd,
bracht de waarnemend secretaris, Mr. L.
Stadig, het jaarverslag uit. Daaruit stip
pen we aan, dat Mr. F. A. v. D ij k e n in de
plaats van Prof. Waterink tot bestuurslid
werd gekozen. De verpleegprijs werd met in
gang van 1 Jan. 1935 verlaagd voor de stich
tingen 's Heeren LooLozenoord met 35
per jaar en voor de Mr. Dir. Willem van den
Bergh-Stichting met 30. De kosten bedragen
thans voor de eerste stichtingen 630 per
jaar, voor de laatste 670 en voor de stich
ting Groot-Emmaus f 665.
Op de stichting 's Heeren LooLozenoord
werd de oude school verbouwd tot paviljoen
en werd een begin gemaakt met den aanleg
van sport- en speelvelden naast de nieuwe
school. Op de Dr. Mr. W. v. d. Bergh-Stich
ting werd een woning voor den monteur, als
mede een werkplaatscomplex voor den schil
der, monteur en timmerman gebouwd en in
gebruik genomen. De uitbreiding gaat hier
gestadig vort.
Op 31 Dec. 1935 werden in deze vijf
stichtingen der Vereenigingen totaal
verpleegd 1599 patiënten, tegen 1549
op 31 Dec. 1934. Op 31 Dec. 1935 wa
ren totaal in dienst by de 5 stichtin
gen 96 mannelijke en 362 vrouwelijke
krachten.
De financiën
Nadat het verslag was goedgekeurd bracht
de heer Stadig ook het financieel verslaguit.
De exploitatie-rekening der Stichtingen wijst
aan dat de totale baten van de stichting
's Heeren Loo bedroegen 399.915,43, de to
tale lasten 396.987,24, zoodat er een batig
saldo was van 2.926,19. Voor Lozenoord be
droegen deze cijfers 197.161,59, 193.750,70
en 3.410,89, voor Groot-Emmaus 199.060,81
198.805,43 en 255.38, voor de Dr. Mr W.
v. d. Eergh-Stichting 270.336.37, 264.515,58
en 5.820,79. Het paedologisch instituut
boekte een nadeelig jaldo van 9.373.93,
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
Ver trouwensadressen ten dienste van
Stichtingen van Barmhartigheid, Zieken
huizen, Sanatoria. InstellingenTehuizen.
Fijne
Vleeschwaren Conserven
Worstsoorten
HOFLE VERAT1CI Eff 3
HEERENSTRAAT 33 - TELEF. 15690
LAK- EN VERFFABRIKANT
MIKADOL RELIEFVERF
JAPANLAK, STANDVERF, ENZ.
ACCOUNTANT GRONINGEN
LID VAN DE VER. VAN
GEM. ACCOUNTANTS
Controles
Kerkelijke Administraties
ROTTE RD AMSCH E
BO AZ BANK N.V.
POMPENBURGSINGEL13
ROTTERDAM
biedt aan
S »/o en «H OBLIGATIES «en Kerken
Scholen en Chr. Philentr. Inrichtingen, in
coupures van 11000. -I 500.- en 1100 -
j maken: Electr. Vleesctimolens t 150.—. Automatische
•esch. en Kaaisnijmachines. mesdlem. 360mm. t 250.—.
;ê^rtv. I 295. mesdiam. 300 mm. I 110.— D«elW.
I elect..aandrijving 1225.-. Snelwegers 1105.-. Electr.
(iiemolem. grooi model I 110.— Kleiner model 180.—.
saihovellcneedmachlnes. wellco do luchligsto deogen maken
ial 1 Liter volmaakt, kulpinhoud 75 ko. meel I 300—.
ren op aanvrage.' Ned. Fabr lange garantie. All. Franco huis
KlutsRiachines m. motor voor de Lichtleiding f 110
Machinefabriek „Finis"N.V. - Ulft
De Vebs radiator
herkent U aan de
naam „V E H A"
ingeperst aan de
onderzijde van
iedere radiator
BADLATOCtN VOOfi CErtTRAlf YZBWABMJItd
N.V. ALMELOSCHE VERVERU
EN CHEMISCHE WASSCHERIJ
STICHTINGEN 10 KORTING op de
prijzen van CHEMISCH REINIGEN EN
VERVEN van huishoudelijke goederen zoo
als Gordijnen, Meubelstoffén, Dekens enz.
Alle Assurantie-adviezen zoowel voor
U persoonlijk, als voor Uw bedrijf
AMSTERDAM-C
KEIZERSGRACHT No. 523
TELEF.: 47755-47756-47757
Hoogste stand te Toulouse 774.2.
Laagste stand te Janmayen 732.6.
Stand vanmorgen halftwaalf 767.7,
weer verwachting
Meest matige Zuidwestelijke tot Zuidelijke
wind, nevelig tot zwaar bewolkt, v\
schijnlijk eenige regen, aanvankelijk zachter.
ai.gemeene weerverwachting
De depressie bij IJsland trok Noordoost
waarts. Verder in het westen naderde een
volgende. De hooge druk heeft zich verder
over het vastte land uitgebreid en herstel
de zich in het Zuidwesten op den Oceaan.
In Zuid-Frankrijk en Zuidwest-Duitschland
heeft de heldere nacht de temperatuur hier
en daar tot onder hot vriespunt doen dalen.
Het is daar windstil en op vele plaatsen
mistig, maar in de bovenlucht helder en
droog.
De Britsche Eilanden kwamen verder
der invloed van de depressie. Bij meest
matige zuidwester winden is de lucht be
dekt en hier en daar valt motregen. Aan de
Noorsche kust waait een Zuidwesterstorm
met regenbuien. Ook Zweden heeft bij min
der wind op vele plaatsen regen en in het
Noorden sneeuw. In Oost Duitschland waait
nog een matige Noorder wind onder invloed
van een aftrekkende secundaire die in Wee*
nen 60 m.m. regen bracht en nu nog daar
en in Polen regen brengt
Voorloopig is vast weer met een mati
gen Zuidwesterwind en af en toe eenige
regen te wachten.
fhermometerstand
Stand vanmorgen halftwaölf 9.0 C.
31 OCTOBER
Zonsopgang 6.56 uur, zonsondergang 4.31 uur
j Maan op nam. 5.00 uur, onder vm. 8.42
'voertuigen moeten
hun lichten op hebben
31 OCTOBER
Van 's avonds 5.01 uur tot s morgens 6.27 uur
terwijl de totale baten bedroegen 87.923.73
en de totale lasten 97.297.66.
De rekening der Vereeniging wees aan een
totaal bedrag in ontvangst en uitgaaf van
240.469.15.
Voor het suppletie-fonds 's Heeren Loo be
droegen de ontvangsten 8.601.91 en de uit
gaven aan 50 verpleegden 8.824.96. Verster
king van dat fonds is dringend noodig. De
heer Stadig bracht tenslotte dank aan de
correspondenten voor hun arbeid.
Bij monde van den heer B. Calissen-
dorff te Kockengen bracht de Commissie
van Controle verslag uit. In dat verslag
drong de commissie er op aan, dat de beleg
ging van de gelden van het pensioenfonds
meer dan tot nog toe op het Chris
tel ij k erf zou geschieden.
De voorzitter antwoordde op deze opmer
king, dat wanneer beleggingsverzoeken van
Christelijke instellingen binnenkomen daar
aan zooveel mogelijk is voldaan, wanneer
de soliditeit der belegging vast-
ton d. Deze verzoeken waren niet zoo
talrijk, maar het bestuur gaat in de lijn die
de commissie wenscht.
Bij de bestuursverkiezing werden de heeren
C. Koek en W. v. Leeuwen herkozen.
In de Commissie voor Controle werden be
noemd de heeren J H. Kok te Kampen, W.
e Vries Gz. te Amsterdam en Mr W. J.
D lj k te F;ndhoven.
Na een kort dankwoord van den voorzitter
ging ds v. A r k e 1 voor in dankgebed. De
aanwezigen kregen vervolgens gelegenheid
de Mr Dr. W ,v. d. Bergh-Stiohting te bezich-
tigen. Het zeer fraaie herfstweer werkte er
toe mede dat velen van deze gelegenheid
gebruik maakten.
VEREENIGING VAN LEERAREN
Ui DE HANDELSWETENSCHAPPEN
De Practijkexamens in Boekhouden en
Handelscorrespondentie en de examens voor
lloofdcorrespondent (Fransch, Duitsch of
Engelsch), af te nemen vanwege de Vereeni
ging van Leeraren in ae Handelsweten
schappen, zullen worden gehouden 's avonds
op Maandag 21 December, Dinsdag 22 Dec.
cn Woensdag 23 Dec. a.s. in ongeveer veertig
plaatsen in het land. De aanmelding sluit
-28' November a.s. Het prospectus der exa
mens is gratis verkrijgbaar bij den admi
nistrateur: den. heer H. Broeders, Zocher-
st.raat 66, A'dam (W.), Tel. S2437 cn bij de
bockhandel.
Examens
Promotie*
Utrecht. Bevorderd tot doctor ln de Vee
artsenijkunde, de heer A. W. A. Boe, dieren
arts, directeur van het openbaar slachthuis t<
Waalwijk, hoofd van den Vleeechkeurings
dienst, kring Waalwijk, geb. te Heerlen, oj
proefschrift: „Bacterioscopisch en histologic?1,
onderzoek van vleeschwaren volgens de
methode Brekenfeld."
Rotterdam. Ned. HandelslioogcschooL
Gepromoveerd tot doctor ln de handelswet
schap de heer 15. van de Wiel, geboren
Rotterdam, op proefschrift getiteld: „De be
trekkingen tusschen banken en Industrie ln
Zweden" en de heer J. J. J. Dalmulder
geboren te Weeisp, op proefschrift, getiteld
„Some suggestions concerning the method of
econometrics and its application to studies-
regarding the influence of Rationalisation on
employment- in the U.S.A.".
Acndcmiscbe Examens
Amsterdam. Vrije Unlvenslteit Propaed.
Theologie: de heeren C. Bakker, den Helder;
T. Datema, Sauwerd; J. Drost, Wildervank;
1. J. L.
Beunders en W. J. Rutgers.
Voorber. kerkelijk: de heer D. v. d. Ent
Braat. Propaed. theologie: C. M. M. Ferguson
en C. Fortuin. Cand. rechten: do heeren E. G.
Wosjellnk. P. de Kuyper en M. F. F. A. Neree
tot Babberich.
Groningen. Cand. Godgeleerdheid: J. C
H. Jorg. Doet rechten: B. R. Scheeffer. Arts-
men eerste ged.: L. R. Weisfelt. Bevorderd
arts R. J. Slemelink. geb. te Groningen,
msterdam. Doet. rechtsgeleerdheid, c
laude. de heer F. Zeiler.
Cand. oecon. wetenschappen: de heeren J.
almeyer en Ph. de Leeuw.
Rotterdam. Cand. handelswetenschap: de
heeren W. P. B. J. Blokhuis, A. M. VisseT, J.
Raadden, W. C. Walvis.
Wlsknnde L.O. Den Haag. Geslaagd: mej.
M. E. Amoureus te Utrecht en de heeren: A
de Jong te Sneek en C. Roos te Rotterdam.
Apotheker* n«s I at ent. Amsterdam. Gesl.-
de heeren M. C. J. Ramakers, Brunssum en
P. Schotsman, Heemstede.
Machinisten. Den Haag. Geslaagd voor
jorlooplg diploma de heeren: J. Visser te
rorkum en C. van 't Hoff te Alkmaar. Voor
het theoretisch gedeelte van diploma b: de
heer R. J. Oostendorp te Hoenderloo,
Het vijfde tienduizendtal
„De N.S.B.-leiding ontmaskerd"
De brochure van den heer F. W. Wessels
vindt aftrek. Wij ontvingen reeds de vijfde
druk.
Dat men in leidende kringen van de
N.S.B. hierover lang niet gesticht is kan
blijken uit een door den persoon in kwestie
bevestigd stuk in 't Utr. Nieuwsblad,
waarin we o.m. lezen:
In de laatste dagen is het huis van den
heer Wessels herhaaldelijk opgebeld poor
iemand, die alleen met langzame graf
stem zegt: „De dood, die komt". Voorts
wordt er voortdurend gepost voor zijn
woning door leden van de geheime dienst,
die soms ostentatief met een auto komen,
terwijl de heer Wessels ook mededeelin-
gen van z.g. vriendschappelijke zijde
ontvangt, dat men een aanslag op zijn
leven beraamt. Op een avond is hij zeer
hinderlijk gevolgd, klaarblijkelijk met de
bedoeling van provocatie. Hiertegen trad
de politie op verzoek op. Dit laatste feit
speelde zich des avonds af. omdat dit
klaarblijkelijk dan gemakkelijker gaat.
Helaas, verbazen kan dit niet. We hadden
het van deze „beweging" niet anders ver
vacht.
Schipbreukelingen vertellen
hun lotgevallen
Temidden van water en olie
met de haaien op
een afstand
Een wanhopige urenlange strijd
De heer A, M. Schoevers, dir.
der Algemeene Volkscredietbaok, die
tot de geredde passagiers van de
Van der Wijck behoort, heeft aan het
Bat. Nbl. een boeiend verbaal van
zijn wedervaren verteld.
Maandagmiddag aldus vertelt de
heer Schoevers stapte ik te Soerabaja
aan boord, 's Avonds om negen uur ver
trok het schip. Na enkele uren rustig ge
slapen te hebben, werd ik omstreeks één
uur zonder bepaalde oorzaak v\ akker. Ik
hoorde een geluid van stroomen neerval
lend water en dacht, dat het stortregende.
Ik stapte uit bed om de patrijspoort le
sluiten, doch voelde toen, dat het schip
helde. Ik liep naar buiten de trap op
te kijken. Het was overal doodstil, alleen
het geluid van binnensuizend water drong
tot mij door. Het schip scheen stil te liggen
cn helde bedenkelijk naar stuurboord over.
Aan stuurboord zag ik. dat het promenade
dek al ongeveer gelijk met het water lag.
Om den reddingsgordel
Nu was het duidelijk, dat het schip ver
loren was en ik holde terug naar mijn hut
om den reddingsgordel te halen. Toen ik
terug kwam, ontmoette ik in de gang twee
officieren en een stuk of tien Inlandsche
leden van de bemanning dio zich naar de
sloepen wilden begeven.
Ook zij hadden een gordel om. Het was
eenig gedrang om de trap op te komen en
toen ik daar was, hoorde ik korte stooten
op dc stoomfluit, blijkbaar het noodsein.
Ik sloot mij, in pyama gekleed, bij de
bemanning aan en deze begon aan bak
boord een sloep uit te zetten.
Hoe langer hoe scheever ging het schip,
al werd de helling niet zoo groot of men
kon, zich vasthoudende aan de reeling op
het dek loopen.
Passagiers zag ik niet, ook geen andere
leden van de bemanning. Ik liep, mij vast
houdende, lusschen de eene en de andere
sloep heen en weer, toen plotseling alle
lichten uitgingen. Ik stond toen al met
mijn voeten in het water.
Lager cn lager zonk het schip en
nu was ik genoodzaakt, mij aan de
dwarsribben van een sloep telkens
hooger vast te grijpen om boven te
blijven.
Volkomen geruischloos zonk de Van
der Wijck naar de diepte, geen ont
ploffing, geen gesis door de aanraking
van de stoomketels met het water
werd gehoord
Met z'n zevenen bij elkaar
Nog niet lang lag ik in het water, toen
zich een dame aan mij vastklampte, die
geen reddingsgordel had. Er dreven er, te
midden van kisten, drijfhout, stoelen,
echter vele in het rond (evenals andere
schepen heeft de Van der Wijck a"an dek
een kast met kurken zwemgordels die met
één beweging te openen is, waai door hon
derden gordels op het dek vallen; blijk
baar heeft men nog juist tijd gehad om de
deur te openen) zoodat ik er haar spoedig
aan een kon helpen.
Later voegde zich nog een dame bij
ons en ook vier Inlanders, vermoede
lijk leden van de bemanning, want
één van hen wist ons later „op te
beuren" door de mededeeling, dat er
zooveel haaien op deze plaats waren.
Wij besloten bij elkaar te blijven.
Met ons zevenen konden wij een groot
stuk drijfhout pakken, want al heeft men
een zwemgordel, men wordt toch doodmoe
als men zich daarop drijvende moet hou
den. Geheel rusten gaat niet, want dan
slaat men herhaaldelijk voorover.
De dame, die om een reddingsgordel
vroeg bleek later mevrouw Kamer te zijn,
die vreeselijke brandwonden had opgeloo-
pen, maar geen klacht liet hooren, ja, zelfs
de andere dame mevrouw Raaff al
en toe nog opbeurende woorden toesprak.
Blijkbaar had mevrouw Kamer de won
den opgeloopen door ontsnappenden stoom.
Zij vertelde, dat zij zich met haar man
en den heer en mevr. Raaff naar boven
begaf, toen zij met den heer Raaff van de
trap viel door een schok. Zij is er niet
meer in geslaagd aan dek te komen en hoe
zij later op wonderbaarlijke wijze zich toch
in zee bevond en niet in het schip onder
water, is haar een raadsel.
De haaien op een afstand
Intusschen lag men meer in de olie dan
in het water, wat voor mevrouw Kamer
met haar vele wonden zeer gelukkig was
en achteraf ook voor de anderen, daar het
de haaien op een afstand hieldwat
men den geheelen nacht niet geweten
heeft
Hoe prettig men dus gestemd was na de
mededeeling over de haaien, laat zich
raden
Van de andere passagiers hoorde men af
en toe hulpgeroep, maar zien deed men
niets. Het was pikdonker. Alleen zag men
af en toe een licht, vermoedelijk van Ocd-
joeng Pangkah.
Een uur of twee had men in het water
gelegen, toen men zich omringd zag door
een drie- of viertal schepen, waarvan één
heel groot schip, ten minste zoo groot als
de Van der Wijck.
Dat moet dus de Planclus geweest zijn.
at men toen nog niet wist
Men rekende er vast op, dat nu het leed
wel geleden zou zijn. Een van de schepen
zou de schipbreukelingen toch zeker op
merken.
Maar helaashoe men ook riep om de
aandacht te trekken, de schepen voeren
voorbij en verdwenen uit het gezicht
Een ontzettende ervaring
Dat was, vooral voor de twee dames,
ontzettend en toen aldus de heer Schoe
vers hebben wij owel de moeilijkste
oogenblikken doorgemaakt. De vier Inlan
ders waren het hoofd volkomen kwijt; zij
waren wat men noemt, totaal bingoeng.
Nadat de schepen weg waren, zag
men in troostclooze stemming naar
liet daglicht uit
Mevrouw Raaff riep af en toe om
haar man, maar zonder succes.
Gedurende een uur hoorde men het
meisje Hartman „Mammie, mammie"
roepen en ook dat was vreeselijk om
aan te hooren. Men zag het kind
niet
De zeven schipbreukelingen konden zicH
met behulp van het stuk drijfhout vrjl
goed boven water houden. Er slond eed
lange deining waarvan men echter weinig
last had.
Tegen daglicht eindelijk zag men op
honderd meter afstand een groote vis^
schersprauw, maar helaasook ditmaal
was de redding nog niet nabij, want <1|
prauw voer stampvol drenkelingen weg.
Eindelijk geredI
Dat gebeurde nog éénmaal en 6indelijkJ
tegen acht uur. naar taxatie, kwam
derde prauw, om ons op te pikken.
Mevrouw Kamer was nu volkomen uit|
geput en werd op den bodem van de prauwi
neergelegd. De bemanning was vol zorgen,
ook en speciaal, voor de dames.
Zij verbonden mevr. Kamer met klapperp]
vezel.
Wij kregen bittere ironie zelfs noa
sinaasappelen te eten van de Van del
Wijck, die in kratten uit het water opgc«
pikt waren. L
In de prauw zaten ook kapitein Akker»
man en een der machinisten, naar ikf"
meende de tweetje. jei
Kapitein Akkerman was, wegens het verte
lies van zijn schip, een gebroken man. Ilij
had, evenmin als iemand anders, eenig«n
notie van de oorzaak,Wat kan er ge*.
beurd zijn", vroeg hij zich af. Ik hoorde deijje
tweeden machinist tot hem zeggen „ik holy;
alles gedaan wat ik kon, olie en water ovr&s
gepompt, maar niets hielp. Ik heb ook d«p
vuren nog gedoofd". T
In de prauw zat ook nog een vreeselijl^r
gewonde dekpassagier, die uit verscheiden^
ernstige wonden bloedde en ook een vin-ije
ger miste. Hij had blijkbaar bekneld gejes
zeten.' ye
Om tien uur bereikten wij den wal. Mets,
een geleende auto begaf ik mij met mevifc
Raaff, mevr. Hartman en haar dochtertj^i
naar Lamongan, waar ik kennissen hacfiji
die ons volstopten met warme inclk, eeqt
zeer goed middel tegen de olie, die wij al»hi
len binnen hadden fc-t
Met een andere auto gingen wij naar Soc-vi
rabaja, waar ik mijn intrek nam in hefe
Oranjehotel. je
Mijn vrouw opbellen, een warm bad eqm
toen slapen...... ij<
11
Mevrouw Brandes vertelt t
Een medewerker van het SemarangschA.cl
Alg. Hbl. had nog een onderhoud melt
mevrouw Brandes. Zij vertelde, dat, toenti
zij door haar 63-jarige moeder werd een
wekt en zich aan dek begeven had. daa*ul
vrijwel niemand meer te bespeuren wasAl
uitgezonderd eenige leden der bemonninga
en Inlanders. Zij behoorden tot de laatsten,t
die het snel zinkende .schip verlieten. Daand
haar hut aan bakboordzijde gelegen was/ii
bevond zij zich op het hoogste gedeelte vairi
den staag kenterenden scheepsromp. Zij>f
miste aanvankelijk den moed om deul4
sprong over boord te wagen, en bieel staang
totdat het water haar reeds over do voeten
spoelde en het schip als het ware ondeifci
haar werd weggetrokken. Zij had zich in-
tusschen een zwemvest aangegord en
petroleumkistje gegrepen, waaraan
vastklampte toen zij te water lag.
Haar moeder had aanvankelijk geweigerd^
zich bij haar te voegen, zeggend: ,.lk be#
nl een oude vrouw, laat jongeren zich maar1^
vasthouden aan die kist". Ten slotte heeEF
de 63 jarige vrouw toch ook het schip ver4e
laten, doch reeds spoedig heeft de dochtezl1
niet.s meer van haar vernomen. Rij de geJ11
dachte aan haar moeder barst mevrouw Ffcr
in snikken uit
En dan vernemen wij, dat ook mevrouw'
Brandes Sr. gered is, hoe zij vol smart ver^J
telde van haar dochter, die door de golvenP
werd opgeslokt. Hoe zij radeloos was. doch?
zich vastklampte aan iets, dat op het water"1
dreef. Hoe zij gered werd, niet anders'
denkend, dan dat haar dochter verdronken?1
was. P
En als zij dan hoort, dat haar dochte»
gered is, als die dochter verneemt, dat ooka
do moeder tot de overlevenden behoortj1
dan barsten beiden in snikken uit. !Iet zijn'
de zenuwen, d:e los komen, zenuwen, op-f
gekropt in deze angstige oogenblikken van®
tragische spanning. f
Zoo bracht de ramp voor enkelen droe-!<
fenis, voor anderen weer een opluchtingf'
na uren van ingehouden smart j?
Zooals men weet, is enkele uren na naarr
redding de jonge mevrouw Brandes tenge-r
volge van de bekomen verwondingen enj?
uitputting bezweken
ich in-
?n een?i
zij zicip'
komen tot rust. kiC-
menren en wordeni
daarbij tevens gesterkt door het gebruik van6
Mijnhardt's Zenuwtabletten
Glazen Buisje 75 ct Bij Apoth. en Drogistent
Juist verbod
Mussert wintniet
„Mussert wint" is de leus, waaronder hetl'
N.S.B.-opperhoofti de Nederlandsche pos:e-F
rijen voor zijn politieke lorrenuageniiep
wilde spannen. Want wat is het geval? r
Op het hoofdkwartier, zoo vertelt 'lel
Volkskran t, van de N.S.B. is kort ge-f
leden een plakzegel, ter grootte van eenj
postzegel, uitgevonden, waarop 'oorkwamj,
een afbeelding van den leider met daar-[
onder als troostrijke versiering de spreuk:'
Mussert wint. Die zegeltjes waren zoo aar-'
dig geschikt om er de correspondentie ni°o
op te fleuren en dies plakte sedert eenitre'
tijd ieder N.S.B.'er een van die nieuwe ze
geltjes op zijn brieven enz. „Mussert
wint!" Reclame man, dat is de ziri van de 1
negotlel
Maar de vlieger is slechts even ■pgegaan
want het Overheidsbedrijf der posterijen
vertikte het om propaganda te loopen voor
de N S.B. en per directieorder is aan het l
personeel opgedragen alle niet het bedoel-
do zegel beplakte brieven, kaarten enz., té:!'
retourneeren aan afzender. ,i
Mussert wint niet; hij legt zelfs tegen dio |t
jede ouwe tante Pos het loodje.
V
