iütiOJ
1
SiroopFamel
Nieuwe regeling van de pacht
VRIJDAG 23 OCTOBER 1936
Tweede Kamer
De Kamer heeft met de behan
deling van het wetsontwerp
een aanvang gemaakt
Verschillende sprekers
voeren het woord
Vergadering van 22 October 1936
Pverzicht
De door de Kamer in behandeling geno
men nieuwe regeling van de pacht, omvat
.voornamelijk vier dingen:
1- het zgn. continuatierecht;
2. de vergoeding voor door den pachter
aangebrachte verbeteringen;
3. het tegengaan van buitensporige pacht
overeenkomsten
4. de berechting van pachtzaken in ver
band met de pachtcommissiee.
Men zal zich herinneren, dat met name
het eerste punt sinds jareli tot moeilijk
heden aanleiding heeft gegeven, als wette
lijke regeling van het pachtvraagstuk
waarover in 1SS6 (Staatscommissie-Sickesz)
in 1903 (id. Lovink) en 1919 (id. Diepen
horst) uitvoerige rapporten zijn uitgebracht
•—aan de orde kwam.
In 1932 heeft de Eerste Kamer zelfs een
uit 1929 dateerend ontwerp-Pachtwct ver
worpen met 25 tegen 21 stemmen, omdat
daarin een al te radicale regeling van het
continuatierecht was opgenomen- Er werd
een te ver gaande aantasting van het eigen
domsrecht in gezien.
Er is daarna een Crisispachtwet gekomen
maar op een algeheele herziening van de
Pachtwet bleven velen toch aandringen.
In Mei 1935 heeft minister v. Schaik zijn
herzienings-ontwerp ingediend en weer staat
het continuatierecht en de vrijheid van
contract-sluiting in het midden der belang
stelling.
Het ontwerp van 1929 kende gedwongen
verlenging voor een gelijk tijdvak, als
waarvoor de o\ereenkomst was aangegaan,
met verdere bepaling, dat niet meer dan
twee keer mocht worden verlengd en ten
hoogste voor tien jaar samen. Daarbij bleef
de pachtsom buiten schot, zeer ten nadeele
van den verpachter, daar immers de pach
ters alleen verlenging zouden eischen, wan
neer de pachten stegen. Eerst bij de behan
deling in de Tweede Kamer veranderde de
Regeering dit aldus, dat de kantonrechter
dén pachtprijs zou kunnen vaststellen. Het
huidige ontwerp zoekt een middenweg en
heeft daartoe uitgedacht, dat, behoudens een
paar onbeduidende uitzonderingen, alleen
pacht voor onbepaalden tijd mo
gelij k zal zijn. Het continuatierecht schuilt
nu in de regeling van de opzegging. Zegt de
pachter schriftelijk met een termijn van ten
minste achttien maanden op, dan gebeurt
er verder niets. Maar zegt de verpach
ter op, dan kan de pachter binnen een
maand nietigverklaring van de opzegging
Vorderen. Is de pachter niet „behoorlijk"
zijn verplichting nagekomen, zoo blijft de
opzegging geldig. Was hij wèl een behoor
lijk pachter, dan wordt onderscheiden tu&-
schen drie gevallen van schade voor den
verpachter bij voortduren van de overeen
komst: 1. geen of geen ernstige schade; 2.
ernstige, maar niet zeer ernstige schade en
3. zeer ernstige schade. Van een en ander
•hangt af, of de opzegging wordt nietigver-
klaard dan wel gehandhaafd blijft. De be
scherming van den pachter gaat zoover, dat
al is ook de schade bij verlenging voor den
verpachter ernstig, deze toch moet berusten
in de continuatie, wanneer de pachter kan
bewijzen, dat zijn schade bij niet continuee-
ren zeer ernstig is en schadevergoeding
voor hem geen redelijke compensatie zou
Vormen.
Velen zijn van oordeel, dat deze ietwat
gewrongen constructie tot groote onbillijk
heden kan leiden en daardoor de vrije con
tractenregeling bedreigt; mede omdat aan
den rechter zoo enorme macht wordt ge
geven.
De Regeering is tegemoet gekomen aan
h.i. gerechtvaardigde bezwaren tegen de in
het oude ontwerp opgenomen regeling be
treffende de vergoeding voor door den pach
ter aangebrachte verbeteringen.
Om te waken tegen buitensporige pacht
overeenkomsten wordt voorts de tusschen-
komst van den rechter ingeschakeld. Hij
heeft excessen tegen te gaan.
De berechting van pachtzaken ten slotte
wordt opgedragen aan de pachtkamer van
het kantongerecht, waarin deskundigheid
op pachtgebied en juridische ervaring zul
len samen gaan. Hooger beroep was aan
vankelijk uitgesloten, maar bij Memorie van
Antwoord heeft de Regeering het alsnog op
genomen en daarvoor 't Gerechtshof te Am-
hem aangewezen.
De behandeling van dit wetsontwerp zal
enkele dagen in beslag nemen. We begon
nen met 12 sprekers, welk getal nog wel
met 50 pet zal worden verhoogd. Voorts is
een lawine van amendementen losgekomen.
De meeningen over het ontwerp liepen
nogal uiteen.
De soc.dem. v. d. Sluis en de C.D.U.-man
v. Houten konden het er nogal mee vinden.
Of voor hen de pachter alleen maar in aan
merking komt om beschermd te worden,
weten we niet. Zeker is echter, dat. zij aan
de juridische zijde van de zaak vrijwel geen
aandacht besteedden.
De andere sprekers van den middag wa
ren van oordeel, dat in een rechtstaat ook in
dit geval behoorlijk aandacht dient te wor
den gewijd aan het recht van beide partijen.
Zij meenden dat zulks niet in alle opzichten
was geschied.
Aan den rechter wordt nl. op den inhoud
der paohtcontracten zoo "groote invloed ge
geven, dat zijn macht vrijwel dictatoriaal'is
en de verpachter in feite in de onmogelijk
heid komt te verkeeren om met een gega
digden pachter in vrijheid een overeenkomst
aan te gaan. De heeren de Geer en v. d.
Heuvel die, evenals de andere sprekers,
erkenden, dat ook de rechtspositie van den
pachter bescherming behoort te hebben
hebben dit zeer ernstige bezwaar met groo
ten nadruk en duidelijkheid uiteengezet.
Het product van minister v. Schalks wet
gevend talent werd in zekeren zin nog erger
en dus minder acceptabel geacht dan de
regeling in het ontwerp, dat in 1932 door de
Eerste Kamer is verworpen.
Ook het betrekken van de pacht van alle
mogelijke kleine stukjes land onder de om
slachtige regeling der wet werd als bezwaar
aanvaard.
De ingrijpende beperking van de rechten
van den grondeigenaar is zoo ernstig, dat
de geneigdheid-om te verpachten niet on
waarschijnlijk zeer zal afnemen, terwijl
voorts de pachtsommen voor vrijkomenden
grond zeer zullen worden opgejaagd, door
dat het aantal verpachtingen zal vermin
deren.
Ook de regeling van het continuatierecht,
hierop neerkomende, dat de meeste pacht
overeenkomsten- voor onbepaalden tijd zul
len moeten worden aangegaan, ontmoette
ernstige bezwaren, ondanks het 10-jarig
jubeljaar, dat is gehandhaafd. De voorkeur
zou worden gegeven aan een recht op
schadeloosstelling bij onredelijke packt-
opzegging.
De regeling, die wordt voorgesteld geeft
ook den pachter eigenlijk een bijna onbe
perkt recht op de beurs van den verpach
ter wat betreft de vergoeding voor aange
brachte verbeteringen. Ook hier dreigen
allerlei moeilijkheden.
Mr. de Geer, de heer v. d. Heuvel en an
deren drongen er met kracht op aan om
de aantasting van de vrijheid van contract
sluiting uit het ontwerp te verwijderen en
ook ten' aanzien van het continuatierecht
niet het doel voorbij te schieten door al te
radicale bepalingen.
Reeds zijn ten aanzien van beide belang
rijke punten door de heeren de Geer en
v. d. Heuvel amendementen ingediend. Hoe
de ministers v. Schaik en Deckers er over
denken, zal echter wel niet voor de vol
gende week blijken.
Verslag
Aan da orde la liet wetsontwerp:
Nieuwe regeling van de pacht
Eerste spreker is de heer v. HOUT—, (c.d.u.)
Hü ziet in de Memorie van Antwoord goede be
ginselen verdedigd ten aanzien van de paentre-
£CDe "landbouw is door de eeuwen heen de
meest miskende en slechtst betaalde arbeid ge
weest. Dat zal zoo blijven Indien er geen goede
pachtwetgeving j
er is steeds de
partij: vaak ls hü slachtoffer van co
hoc-ge pacht en onredelpke pachtvoorwaardcn.
De pachten loopen thans op en daarom ls 'f
noodlg. dat de Pachtwet zoo spoedig mogelijk
in werking treedt en het nieuwe pachtrecht
kan gaan gelden.
daardoor het
tegen de land
de landboucri-
nder afhankelijk maken
.■maatregelen.
I)e positie van den zittenden pachter zal
den versterkt. Dat ls ook noodig. Eigen exploi
tatie en zetboerstelsel zullen niet in de plaats
treden van den bestaanden toestand, indien de
nieuwe Pachtwet kracht krijgt.
Het continuatierecht is onmisbaar om den
pachter een rechtspositie te geven. De econo-
-ugge-
v." Houten
vorden Ingeperkt,
i ramp Is.
agd werd of ook vermindering van
pacht mogelijk is. als de Pacht-kamer van oor
deel is, dat een bedrijfje te klein is óm er een
bestaan in te vinden. Op die manier zou het
kleinbedrijf in het gedrang komen.
De heer WEITKAMP (c.h.) noemt de regeling
van het pachtcontract een juridische kluif van
de eerste orde.
De voorgestelde wet wil veel te veel regelen
en laat te weinig over aan het onderling ver
trouwen en onderlinge afspraken.
De pacht wordt oan de vrije concurrentie ont
trokken en de pachter wordt een wettelijk be
schermd persoon. Vele verpachters zijn echter
ook weinig economisch sterk.
of geldbeleggei..
Dat een pachter bü behoorlijk nakomen van
zijnverplichtingen een recht krijgt op langer
gebruik, kan niet onbillijk heeten. De boer-ver-
pachter moet echter ook het volle recht op zijn
eigendom behouden.
De heer v. d. SLUIS (s.d.) merkte op, dat ons
huidig pachtrecht meer dan 100 jaar oud is en
weinig rekening houdt met rechten van den
pachter. HU Is vrijwel rechteloos In een tijd, dat
zolfs mollen, visschcn en zangvogeltjes een
rechtspositie hebben.
Ten aanzien van de pachtsom brengt het ont
werp nog geen ideale regeling, maar toch ls
deze een groote verbetering.
Do pacht zat worden gesloten voor onbepaal
den u:d. maar kan worden verlengd, na tus-
schenkomst van don rechter.
Do regeling van de Continuatie is eveneens
een stap In dc goede richting.
•n bel
arts. Mai
Ten slotte bestreed de heer v. i
- DE GEER (c.h.) herini
Deze minister gaat eigenlijk, ondanks een
schünconccssie, nog verder. Het is alsof
hij zegt. Ik zal u met schorpioenen kas
tijden, nadat mijn voorganger dat met gee-
selen heeft gedaan.
De rechter wordt gemaakt tot een Ueber-
mensch on wie ne moeilijkste puzzles worden
afgeschoven. HU moet «ver een wijsheid be
schikken waarbij die van Salomo kinderspel is.
Allerlei vage, schemerachtige uitdrukkingen in
ichter
>rdt gelegd.
Het ontwerp heeft zUn goede zUden, maar"
verkeerd is de bevoegdheid van den rech
ter om iemand te dwingen een bepaald
contract aan te gaan. zelfs een contract,
dat hü «iet wil. Dat is een dwang, die in
een rechtsstaat onduldbaar is.
De Regeering hale deze smet uit haar ont
werp. De rechter moge kunnen verbieden wat
hem niet behaagt, bij moet niet in andermans
rontracten komen en een wilsovereenkomst
creëeren. die
t de salarisrego-
Jlng van ambtenaren!
Buitensporigheden zün geen notoire fouten.
Dc buitensporigheidscontrole kan tot allerlei
ongewenschte resultaten leiden.
Getoetst wordt ook op de mogelijkheid of een
bedrilf een ..redelijk bestaan" opleyert. Zoo niet
dan kan een overeenkomst worden gewijzigd:
hier zou echter nietigverklaring op zijn plaats
zün.
Er zal wijziging noodlg zijn; de con-
tractdwang moet vervallen.
Deze dwang wordt oen gevaar voor de
goede pachters .omdat de minder goede er
door bescherm^ worden.
De lieer LOUWES (lib.) is slecht verstaan
baar. Hü Is van meening dat bU dit ohtwerj
kan worden gesproken van een fundamenteels
liziglng_van.de verdeejlni
■WHHIreel slecht*
pachter. De pachter moge beschermd
men geve doarbti niet te groote bevoegdheid
r het grondeigendom
ilet i
werp op
aan den
anderen kant ontstaat het g«
to weinig verpachtingen voorkomen, zoodat,de
kansen voor degenen, die vooruit willen ko
men, kleiner worden
We krügen nu het 10^jarig Jubeljaar, maar
straks zal men verder willen gaan door een
altlld durende continuatie en door de continua
tie crfelük te verklaren
De rechter krügt een zoo groote bevoegdheid
dat t
ichtss
i minister werke
de
nemen, waardoor hot vertrouwen in de wet zal
worden vergroot.
De heer v. d. HEUVEL (a.r.) erkende, dat
herziening van het pachtrecht noodlg is. Er is
veel goeds in het voorgestelde ontwe-rp. maar
cr zün ook bezwaren, die donker© schaduwen
werpen op het goede, dat er in is.
Het ontwerp gaat verder dan de bescherming
van den pachter, die in moeilüke positie'kwAfti.
Elk stukje grond valt onder de voorgestelde
regeling, al heeft het met het verschaffen vah
een levenspositie aan den pachter niets te ma
ken Waarom moet dat onder dezo omslachtige
regeling gebracht worden?
Onjuist is het den pachter steeds als de eco*
nomlsoh zwakkere parto te beschouwen.
Do bevoegdheid van de Pachtkamer om
overeenkomsten te wüzlgen gaat veel te
ver. Nletlgverklaren van buitensporige
overeenkomsten ls te aanvaarden: ook bjj
gewüzigde omstandigheden moet dat mo
gelijk zün. Maar men zet de dingen op z'n.
kop als los van dat alles de rechter maar
nieuwe bepalingen kan maken.
verpachter ooit wat
mtwoordelijkheldsgevoel van partb'en ver
swak t.
den pachter zün oqk veel te veel groote
andermans beurs
te beschikken.
istand. die i
lordt. doet grool
eigen kapitaal be-
Het continuatierecht moet steeds verge
zeld gaan van een prüabepaling. Maar als
de Regeering dat in de hand neemt, tast
zU den grondeigendom aan. Men kan dan
beter ineens over gaan tot socialisatie van
den grond.
In Ierland, het eenige land waar continuatie
recht is geweest, ls men er op terug gekomen.
Het is een dwaze maatregel om iemand tot een
contract te dwingen tegen zün zin.
De gekozen regeling ware te aanvaar
den, indien do mogelü'khcid tot wüziging
der pachtovereenkomst bü den aanvang of
daarna, uit het ontwerp verdween.
Nadere Inlichtingen werden nog gevraagd
omtrent de werking der pachtburcaux. Als een
pachtbureau een contract heeft goedgekeurd
kan het na twee jaar weer aan den réchter
ter wüziging worden voorgelegd. Op ideze wijze
zullen de pachtbureaux mislukken. Het hooger
beroep, dat mogelük is gemaakt, werd toege
juicht
De heer EBELS (v.d.) acht maatregelen te
gen onhoudbare pachttoestanden noodlg.
Gehoopt werd dat de pachtbureaux een
groot deel van het werk zullen doen.
Het vergoedingsrecht ls niet zoo ingrüpcnd
en kan onredelUke pachtopzegging voorkomen.
De voorgestelde regeling van dé continuatie
zal de figuur doen ontstaan, dat bü de opzeg
ging veelal zoowel pachter als verpachtor scha.
de kunnen hebben: de eon omdat hü bü ntet-
ontblnding voordeden mist de verpachter om
dat hü bü ontbinding schade zal hebben.
Het is overdreven om alle kleine perceeltjes
grond onder de werking der wet te brengen.
Men moet ook oppassen door al te radicale
maatregelen de gelegenheid tot pachten al te
zeer te doen verminderen.
Heden voortzetting. We komen dan toe aan
de heeren v. Poll, Scbalker, Westerman, Ver
voorn, v. Koeverden, enz.
HENNEN EN EENDEN
met vüf dagen vrü zicht
Alle dieren van hooge legstam gefokt
Wordt voor ingestaan, dat ze goed zün.
W. Legh. 5 mnd 1 1.40 p. st.. 6 mnd f 1.50
p. st. Barnevelders 5 mnd f 1.45 per st, 6'i
mnd f 1.55 p. st. Rh. Isl. Reds 5>è mnd f 1.45
p. st. 6'.i mnd fl.55 p st. Khakie kamb. een
den 5 mnd f 0.80 per st.. 6 mnd f090 per st
Wit Ind. loopcenden 514 mnd f 0.85 per st.,
614 mnd f 0.95 p. st. Zending o. rembours.
Verpakking vrü- Van 12 st franco station.
Honderden dankbetuigingen ter Inzage.
Aanbev.: HOENDERPARK „VELDZICHT-
DE VOORUITGANG", Veencudanl.
GEMENGD NIEUWS
OSS IS NOG NIET VEILIG
Poging tot doodslag
Kostbaas met mes bedreigd
Ondanks genomen politiemaatregelen ter
beteugeling van de misdaad, blijken de
Ossen aars nog. steeds niet doordrongen van
het feit, dat het geenszins geoorloofd is een
oneenigheid met het mes uit te vechten. Zoo
is gister wederom een Ossenaar, de 62-jarige
J. K., naar Den Bosch gebracht en ter be
schikking van den officier van justitie aldaar
gesteld, verdacht van poging tot doodslag.
K., die in de kost is bij de familie
van I., op heit Amsteleind te Oss,
kwam een dezer dagen in beschonken
toestand des avonds zijn kosthuis bin
nen. Zijn kostbaas was daarover riet ge
sticht en diende K. een terechtwijzing
toe. Daarover ontstak de kostganger in
hevige woede en greep een broodmes
van de tafel, waarmee hij vam I. als een
bezetene te lijf ging.
Het lukte van I. zijn kostganger met ec:
stoel van het lijf te houden, terwijl zijn
vrouw hevig gillend naar buiten liep om
hulp te halen. Op de komst der bu.er. nam
de dolleman de vlucht, waarna hl) eenige
café's ging bezoeken. Later op den avond
werd hij door de politie wegens dronken
schap gearresteerd. Toen de arcistant op het
politiebureau werd binnengeleid, bereikte de
politie de aangifte van Van 1. tegen zijn
kostganger. Nadat de verdachte aan een
verhoor was onderworpen, legde hij een be
kentenis af.
Tusschen Katwijk en Noordwijk, op
Noordwjjksch grondgebied, is een
reddingboot aangespoeld. De boot droeg den
naam „Lydia" en is waarschijnlijk afkom
stig van het dezer dagen gestrande Griek-
sche s-s. „Okeanis". De boot bevatte kof
fers met lijfgoederen. Die politie heeft zich
met het Grieksohe consulaat in verbinding
gesteld
Nader vernemen we, dat met zekerheid
is vastgesteld, dat die sloep afkomstig is
van het Grieksohe s.s. „Okeanis". De sloep
bevatte eenige goederen, meerendeels dien
kapitein toebehoorendie. Zij is prijs gegeven
bij het overgaan op het Grieiksche s.s.
„Belgion",
ZATERDAG 24 OCTOBER
HILVERSUM I 1875 M. KRO-Uitzending.
8.00—9.15 en 10.00 Gram.pL 11.30 Godsd.
halfuur. 12.15 XRO-Orkest en Gram.pl.
2.00 Voor de rijpere jeugd. 2.30 KRO-
Melodisten en zang. 3.00 Kinderuurtje.
4.05 Vervolg KRO-Melodisten. 4.45 Gr.pl.
5.00 KRO-Melodisten (vervolg). 5.30
Gram.pl. 5.45 Voor Kath. Padvinders. 6.20
Joum. weekoverzicht. 6.45 Gram.pl. 7.00
Berichten. 7.15 Kath. RVU. 7.35 Actueele
aetherflitsen. 8.00 Berichten ANP. 8.10
Overpeinzing met muzikale omlijsting.
8.30 Gram.pl. 9.30 „De as. Esperamito-
cursus", causerie. 9.40 „Even tijd voor.."
10.00 Trio Willy Honsbeek. 10.30 Berich
ten ANP. 10.40 Gram.pl. 11.00—12.00
Gram.pl.
HILVERSUM II 301 M. VARA-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Orgel, gi-am.pl., en voordracht. 12.00
1.45 Gram.pl. 2.30 Fiilmpraatje. 2.45
Gram.pl. 3.15 Schaakles. 3.30 Gram.pl.
4.40 „Socialistische volksscholen in
Mexico", causerie. 5.00 „Melody Circle".
5.40 Literaire lezing. 6.00 Orgelspel. 6.30
Gram.pl. 7.00 „De Flierefluiters", mjn.v.
solisten. 8.03 3erichten ANP. 8.15 „The
four serenaders" (accordeon), en gram.pl.
9.00 N.V.V.-Uitzending. 10.00 Berichten
ANP. 10.15 Groot-orkest. 11.30—12.00
Gram.pl.
DROITWICH 1500 M. 11.20 Orgelspel. 11.50
Strijkkwartet. 1.20 Commodore Grand
Orkest. 3.20 BBC-Schotsch Orkest m.m.v.
soliste. 4.35 Bas en piano. 6.50 Welsch in
termezzo. 7.05 Kwintet. 9.40 Gevar. pro
gramma. 10.40 BBC-orkest, mm.v. soliste.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Nat Orkest.
4.20 Pascal-orkest. 8.20 Zang en piano.
9.05 Opera-uitzending. 11.05 Populair
concert.
KEULEN 456 M. 5.50 Orkestconcert. 11.20
Militair orkest en solisten. 3.20 Omroep-
kleinorkest. 5.25 Koorconcert, m.m.v. so
listen. 7.30 Omroepkleinorkest, -koor en
solisten. 9.5011.20 Vrooüjk programma
m.m.v. orkest en solisten.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Salon
orkest. 1.30 Klein-orkest. 2.23 Pianoreci-
Snelle opsporing
Twee inbrekers gearresteerd.
In de nacht werd bij den brigadier-com
mandant van de Koninklijke Marechaussee
te Ruurlo uit Lochem kennis gegeven, dat
aldaar bij een bewoner was ingebroken,
waarbij verschillende gouden en zilveren
voorwerpen en eenig geld waren ontvreemd
Men vermoedde, dat zich hieraan twee per
sonen hadden schuldig gemaakt, die zich
met een auto naar Zutfen hadden lateD
brengen. Er kon slechts een vaag signale
ment worden opgegeven. Te 12 uur trof de
politie te Zutfen in een verloflokaal aan 't
Broederenikerkpjein een paar vreemdelin
gen aan die opgaven te zijn .S. en R. uit
Amsterdam. De politie fouilleerde het twee
tal en vond op beiden zilveren en gouden
voorwerpen, terwijl zij tevens in het bezit
bleken te zijn van een aantal inbrekers-
werktuigen, zooals breekijzers, boreh, tan
gen en een partij valsche sleutels.
De beide personen zijn te. beschikking
gesteld van genoemde brigade-commandant
Inmiddels was gebleken, dat de op ver
dachten gevonden voorwerpen afkomstig
zijn van den diefstal te Lochem.
tal. 2.50 Zang. 3.35 M. Alexyis* orkest.
Cellorecital. 5.20 Omroeporkest. 6.20
lonorkest.
484 M.: 12.50 Klein-orkest. 1.30 Sa
orkest. 2.20 M. Alexys' orkest. 6.35
roeporkest. 8.20 Kamermuziek.
Klein-orkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 9.50 P
recital. 10.2012.20 Ilja Livschal
orkest.
ZONDAG 25 OCTOBER
HILVERSUM I 1875 M. 8.30 NCRV.
KRO. 5.00 NCRV. 7.45—11.00 KRO.
Morgenwijding, te leiden door Ds T
Hylkema, Doopsgez. predikant te Ami
dam, m.m.v. zang en orgel. 9.30 Grai I
10.00 Hoogmis. 11.30 Gram.pl. 12.15 K
Orkest (Om 1.00 Boekbespreking en
2.00 Godsd. onderricht voor oudca
3.00 Afscbeidspleohtigheid in het Mii
huis te Cadier en Keer. 4.35 Gram.pl.
„Het Christus Koning Feest", caus
5.00 Geref. Kerkdienst. Voorganger Ds
J. Kouwenihoven Jr., Geref. pvedikan
Wageningen. Hierna gewijde rrai
(gr.pl.). 8.10 Berichten ANP. 8.20
Melodisten en solist. 9.10 Muzikale ca
rie. 9.25 Sted. orkest Maastricht m.
solist. 10.30 Berichten ANP. 10.35 G
10.40—11.00 Epiloog.
HILVERSUM n 301 M. 8.55 VARA.
VPRO. 12.00 AVRO. 5.00 VARA.
AVRO. 8.55 Gram.pl. 9.05 Tuinbc.
praatje. 9,30 Orgelspel. 10.00 Zond U
school. 10.30 Doopsgez. Kerkdienst. V
ganger Ds F. Kuyper van Alkmaar.
Orgelconcert. 12.30 AVRO-Aeolian-or
orgelspel en zang. 2.00 Literaire caus r
2.304.00 Concertgebouw-orkest en s<
5.00 „Hoe leert men denken", caus j,
5.20 Gram.pl. 6.00 Groot-orkest. 8.00
richten ANP. 8.15 Omroeporkest en
liste. 9.00 Muziek uit den tijd van Fr
rik den Groote. 10.45 Gram.pl. 11.00
richten ANP. 11.3012.00 Orgelconoe
DROITWICH 1500 M. 12.50 Orkest
orkest. 2.40 Orkest. 4.20 Concert m,
soliste. 5.20 Religieuze causerie. 6.50 Z
sersche volksliederen. 7.20 Orkest.
Kerkdienst. 10.35 Piano-recital. 10.
11.20 Epiloog.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestcon
12.20 Orgelconcert. 1.20 Vervolg orl
concert. 3.05 Nat. Orkest. 5.50 Go
orkest. 7.50 Zang.
KEULEN 456 M. 5.20 Havenconcert. 7.35
roepkwintet en solisten. 10.20 Liszt-
eert. 11.50 Orkestconcert. 2.20 Pi
recital. 3.20 Omroeporkest en soli
7.20 Omroepkleinorkest.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.ï 10.2 r
Schnyders' orkest. 11.05 Piano-rei
11.50 Salon-orkest. 12.20 Klein-or o
1.302.20 Orgelspel. 3.20 Orkest.
Klein-orkest. 5.50 Viool en piano.
Salon-orkest. 8.20 Symphonieconcert.
Piano-recital.
484 M.: 11.35 Orkest. 12.20 Salon-or
1.30 Klein-orkest. 3.50 Piano-iecital.
Orkest. 7.35 Zang. 8.20 Dito. 9.20 Symjli
nie-orkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 7.20
pulair concert. 9.50 Cello en piano.
Herfst Radio Gezellige
sfeer. Alleen met
FRISIA HAARDEN
KACHELS
Sierlijk, solied en goedkoop
door uiterst zuinig gebruik
VULHAARDENFABRIEK
..FRISIA" N.V,
Fabriek: N.W. BINNEN-
SINGEL 85. DEN HAAG
o
m
DE AVONTUREN VAN PIEPNCUS EN BIBBERSNOfc
door G. TH. LOTMAN
19. „Kijk naar je eigen seheeven neus!"
roep ik uit, „jij zult dien prijs niet hebben!
We moeten 't overdoen!" En ik probeer hem
weer togen te houden. En daar geeft me de
valscherik me opeens een stomp onder mijn
kin, dat m'n tong tegen m'n verhemelte
klapt. „Dat zal ik je betaald zetten!" roep
ik uit.
20. En ik geef hem er eentje voor zTn n
dat hij schreeuwend over het ijs ligt
rollen. J
Voor dat Kaastand tijd heeft, om op
staan, maak ik, dat ik wegkom. Met kr; e
tige streken rijd ik naar het prijzentafelt
Had ik daarbij nu maar niet omgekeken.
(Wordt vervol
1 GESCHIEDENIS VAN EEN HOLLANDSOH -
AMEEIKAANSCHEM MILJONAIR
DOOR K. JONKHEID
(39
„Overal?"
„Niet overal. Maar wat hindert dat? Dat ontdekken de
Hollandsche boeren wel, als ze daar eenmaal zijn". Hij lacht
overmoedig.
Huug merkt wel, dat Van Werve goed op de hoogte is en
dat hij het lang zoo nauw niet neemt als de andere Pellfanen.
Van Werve van zijn kant bestudeert Huug. Een jonge
Hollander, die nog van niets weet, maar veel belangstelling
toont. Bruikbaar? Of niet bruikbaar?
Dat moet eerst blijken. Slaagt hij er in? wat geld bij elkaar
te krijgen, dan kan hij ook verder slagen. Slaagt hij niet, door
een tekort aan kracht of doorzettingsvermogen, dan is hij
onbruikbaar.
„Als je geld uit Holland laat komen, moet je 't niet hier
heen laten sturen, maar naar een Bank in New-York".
„Zooveel geld kan mijn familie niet sturen. Tweeduizend
'dollar is omtrent vijfduizend gulden, daar is geen denken
Huug denkt aan de onkosten van de reis, de teleurstelling
met het verbrande geld, dat bovendien nog van anderen
was en aan de zesduizend gulden, die indertijd zijn zoekge
raakt door de reis van zijn vader.
Van Werve wil de proef nemen. „Zal tweeduizend gulden
ook te veel zijn?"
„Dat zal misschien kunnen",
„Probeer dat dan".
„Is er een vertrouwde Bank in New-York?"
„Hier is het adres". Hij overhafltiigt een gedrukte kaart.
„Heb je een legitimatie-bewijs?"
„Een uittreksel uit het geboorteregister van mijn geboorte
plaats".
„Prachtig. Dat is voldoende. Desnoods neem je nog een
door twee personen geteekende verklaring mee".
De volgende dag schrijft Huug een uitvoerige brief aan
grootvader Willemse. Hij verhaalt, een oude kennis van
vader te hebben gevonden, die als boerenjongen naar het
Westen trok en nu als rijk man woont in San Francisco. Die
man heeft vader edelmoedig geholpen, toen hij ziek op de
terugweg naar Pella was. Nu wil hij ook Huug voorthelpen
door hem de wegen te openen tot aankoop van een deel van
het uitgestrekte land. waarmee geld te verdienen is, waardoor
hij zelf rijk en anderen zelfs millionair geworden zijn. En hij
eindigt tenslotte met het verzoek, hem tweeduizend gulden
te sturen. Hij vraagt het geld in voorschot. Ik ben, schrijft
hij, de eenige erfgenaam van mijn grootouders Waterman,
dus het bedrag komt toch stellig vroeg of laat beschikbaar.
Veertien dagen later vertrekt Van Werve. Hij geeft Huug
zijn adres in San Francisco en wenscht hem succes.
Huug gaat terug naar den ouden Bulders in Holland-Mjchi-!
gan, maar neemt na drie weken ook daar afscheid onder veel
betuigingen van dankbaarheid en waardeering en met ach
terlating van beloften voor de toekomst en reist naar
New-York.
XXX
Grootvader Willemse heeft Huugs brief ontvangen en is
zeer ontstemd.
Ten eerste, wegens Huugs voornemen om in Amerika te
blijven en daar het leven van een gelukzoeker te gaan leiden,
wat natuurlijk op niets uitloopt. Ten tweede wegens zijn ver
zoek om geld. En tenslotte vooral om zijn beroep op de toe
komstige erfenis van zijn grootouders. Zit hij daar in Amerika
te wachten op onze dood?
Hij kent Huug voldoende om te weten, dat mooi praten
niet baten zal. Hij zal hem krachtig aanpakken en dan af
wachten. of Huug de moed heeft, tegen aller uitdrukkelijke
wil, toch in Amerika te blijven en zijn plannen door te zetten.
Een klein bedrag voor de terugreis mag hij hebben.
De volgende dag gaat hij naar Waterman, om te vertellen,
dat hij een kort briefje van Huug ontving met de mededee-
ling. dat hij voorloopig nog bij zijn gastheer in Amerika blijft.
Anders niets.
De oudjes ontvangen hem opgewekt. Ook zij kregen een
brief, die ze dadelijk toonen. Willemse leest met dubbele be
langstelling, maar Huug schrijft niets over geld of over plan
nen. alleen dat 't hem best bevalt en hij voorloopig daar blijft.
Dat is gemakkelijk voor Willemse. nu behoeft hij niets te
vertellen. Dat Huug over zijn zaken geschreven heeft alleen
aan hem. streelt hem en verzoent hem eenigszins met Huugs
optreden, die hierdoor blijk geeft, tact en overleg toe te passen.
Intusschen is Huug in New-York aangekomen. Hij hi1'
zich gemeld bij de Bankinstelling, welks adres hij zijn gn°
vader heeft opgegeven en daar tevens geïnformeerd naar
hotel. Uit het lijstje hem verstrekt, heeft hij het goedkoo{1£
adres uitgezocht en zich opnieuw naar de Bank begeven,
te verzoeken, hem onmiddellijk in zijn hotel bericht te z'e
den. zoodra er iets voor hem is.
Nu heeft hij niets te doen. Hij wandelt wat door de stn
maar het meest trekt hem de haven. Daar komen de sche
binnen, van daar moet grootvaders antwoord komen.
Zoo slentert hij dikwijls door de havenwijk.
Hij is niet de eenige slenteraar. Er loopen er meer en
ziet, dat ze na eenige dagen achterdochtig naar hem kijH'
Een tweetal wandelt op hem af. Ze willen kennis mak11
„Wat is u voor een landsman?"
„Ik ben Hollander".
Hun belangstelling leeft plotseling op.
„Verwacht u familie of vrienden uit Holland?"
„Neen".
„Weet u. of er Hollanders op komst zijn? Hebt u geen
kenden, die hierheen komen?"
„Ook niet".
De anderen kijken weer achterdochtig. Ze groeten en g;
weg. Pi;
Drie dagen later komt een schip binnen en Huug ziet
tweetal scherp toekijken en luisteren. Er verschijnt een fa
lie, die er Hollandsch uitziet. Dadelijk schieten ze toe
Huug hoort, hoe ze zuiver Hollandsch spreken. Het zijn
Hollanders. Hij komt er vlak bij, om te hooren wat ze zegg ftr'
maar een van de kerels keert zich om en toont Huug iVc
dreigende blik een kort puntig mes, dat hij vlug weer w
bergt in zijn Weeding, {Wordt vervol
