AEG)
Generale Synode Geref. Kerken
KING pepermunt
Elke dag fit
1
VRIJDAG li SEPTEMBER 1936
KERK EN ZENDING
NED HERV. KERK
Beroepen: Te Loosduinen (2e pred.
plaats). G P S cheers te Kol den-een. Te
Gameren, K. v d Pol te Hardinxveld. Te
Ransdorp-Sehellingwou.le, candidaat S S M
Aertsen te Hillegersberg. Te Nieuxve-
Tonge, W. Deur te Renkum. Te Zeddam
(toez.), W F A v Dijk te Oudkarspel.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen: Te Borssele, J D Barth te
Dordrecht
Prof. Dr. K. DIJK
De benoeming aangenomen
Naar wij vernemen heeft Dr K. Dijk,
predikant bij de Geref. Kerk te Den
Haag-West, zijn benoeming tot hoog
leeraar aan de Theologische School te
Kampen aangenomen.
TOEGELATEN TOT DEN H. DIENST
De classis Schiedam der Gereformeerde
Kerken heeft praeparatoir geëxamineerd en
toegelaten tot dendienst des Woords en dei-
Sacramenten, den theol. cand. D. S. A. H a-
genbeek, die gaarne des Zondags de
Kerken zal dienen en een beroep terstond
in overweging zal nemen.
Zijn adres is Hofsingel 62 te V 1 a a r d i n-
g e n, telef. no 4S7.
De heeren A. v d Most te Bussum,cand.
aan de R. U. te Leiden en J. N. de Ruiter
te Utrecht, cand. aan de R. U. te Utrecht,
zijn resp. door het Prov. Kerkbestuur van
Zuid-IIolland en Noord-Hol land toegelaten
tot de Evangeliebediening in de Ned. Herv.
Kerk.
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
De bevestiging en intrede van Ds. G. H.
J. Marsman, Ned. Herv. Pred. te Urk,
beroepen te B r u i n i s s e zal plaats vinden
op 4 October a.s. Bevestiger is Ds. C
Waardenburg, em.-pred. te Hillegers
berg, oud-predikant te Bruinisse. Afscheid
te Urk 27 Sept.
Ds. B. W. de Graaff, predikant der Geref.
Kerk te Stad aan 't Haringvliet
hoopt Zondag 27 Sept 1936 afscheid van
zijn gemeente te nemen. Hij gaat met
emeritaat na 16 jaren dienst te Rilland
Bath en Stad aan 't Haringvliet.
Ds. L. M. J. S. Herfkens, pred. der
Ned. Herv. Evangelisatie te Assen, hoopt
11 October afscheid te nemen en 18 October
intrede te doen te Beekbergen. Beves
tiger is Ds. H. S. van P r ij s te Wage-
ningen.
HERDENKING STATENVERTALING
Het hoofdbestuur van het Ned. Bijbelge
nootschap besloot, dat ter gelegenheid van
eb* 113e jaarvergadering van het Genoot
schap in Juni 1937 inzonderheid herdacht
zal worden het feit, dat het dan juist 300
jaar geleden is, dat de Statenvertaling ver
schenen is. Het is de bedoeling om zoo mo
gelijk tot een gezamenlijke herdenking van
deze zoowel voor ons volksleven en onze
taal in het algemeen als voor de verschil
lende Kerken in het bijzonder zoo belang
rijke gebeurtenis te komen.
Aan de commissie-binnenland werd opge
dragen in overleg met het dagelijksch be
stuur van het Genootschap een programma
te ontwerpen, waarop zooveel mogelijk Ker
ken en corporaties voor deze hei'clenking
vereen igd kunnen worden.
NEDERL. BIJBELGENOOTSCHAP
Lectuurverspreiding
I-Iet Ned. Bijbelgenootschap is reeds sedert
jaren gewoon omstreeks den Hervormings
dag door middel van de scholen en van de
Zondagsscholen onder de schoolgaande
jeugd boekjes te verspreiden, waarin onder
den vorm van een verhaal gewezen wordt
op de waarde van den Bijbel. Verleden jaar
werden er op ongeveer vijftienhonderd scho
len meer dan een kwart millioen van deze
boekjes verspreid. Dit jaar worden in Oc
tober voor dit doel weder twee boekjes uit
gegeven en wel „Achter de bloempotjes"
door W. G. van de Huls t, met teekenin-
gen van W. G. van de Hulst Jr voor de
kleinen van 69 jaar en „Het geschenk van
den ouden matroos" door Mien Labber-
t on met teekeningen van Sierk Schroe
der voor de grooteren van 912 jaar. Be
sturen of hoofden van scholen kunnen deze
boekjes aanvragen bij het Bijbelhuis, Hee
rengracht 366, Amsterdam.
Deputaten van de Chr. Geref. Kerk, tot
correspondentie met de Hooge Overheid,
hebben een telegram van gelukwenscli ge
zonden aan de Prinses, waarin zij H.K.H.
toebidden, dat de God aller genade deze
verbintenis met Zijn gunst krone tot zegen
voor het Huis van Oranje en Nederland.
Aan de Koningin is eveneens een tele
gram verzonden, waarin Deputaten H. M.
toebidden, dat de God Harer Vaderen over
deze verheugende gebeurtenis Zijn over
vloedige n zegen gebiede tot heil van Haar
doorlucht Huis en yolk.
LEGER DES (HEILS
Naar wij vernemen, zal het Leger des
Heils dit jaar in SeptemberOctober zijn
Nationale Gouden Jubileum-Aanvrage hou
den.
Kommandant Bouwe Vlas heeft het plan
opgevat om alle gelden, die bijeengebracht
zullen worden boven het bedrag, hetwelk
het vorige jaar tijdens de Nationale Aan
vrage gecollecteerd werd, te bestemmen voor
de verbouwing en uitbreiding van Huize
„Avondzo n" voor hulpbehoevende ouden
van dagen te Hilversum, waar de oud
ste inwoonster onlangs haar lOOstem verjaar
dag vierde.
De collectanten van het Leger des Heils
moeten een volmacht op naam kunnen too-
nen, geteekend door Kommandant B. Vlas.
Ds. PRINS EN DE C. D. U.
Ds. P. Prins te Deventer vraagt ons
plaats voor het volgend stukje:
„Het blijkt mij, dat er lezers van Uw blad
zijn, die naar aanleiding van ook in Uw ko
lommen gepubliceerde Stellingen over
„Ouderlingenwerk en N.S.B. en C.D.U.", in
de meening verkeeren, dat ik met het refe
raat zou bedoeld hebben de Ouderlingen te
brengen tot de meening, dat het hun roe
ping zou zijn het toch vooral hierheen te lei
den. dat de C.D.U.-ers gecensureerd moesten
worden.
„Dat is geheel onjuist.
„Ik meen ook in gemoede. dat het nergens
in die Stellingen staat. Mocht iemand hier
over misschien door de niet volmaakte
formuleering dier Stellingen in het onze
kere verkeeren, of zelfs zeggen: „hij be
doelt: wij moeten eruit", dan spijt me dat
en wil ik graag nog eens zee-een. dat hij het
hij het verkeerde eind heeft Hiermee meen
ik voldaan te hebben aan een verzoek, dat
begrijpelijkerwijs voor wie het deden, lang
niet van belang ontbloot was".
DISCUSSIE OVER LEER- OF
MEENINGSVERSCHILLEN
Nog geen-beslissing
genomen
Volgende week geen zittingen
ZITTING VAN DONDERDAG
Gistermorgen te 9 uur heeft d6 Synode
haar werkzaamheden voortgezet met een
discussie over de conclusies inzake het voor
stel van de predikanten Dr. A. D. R. Po i-
m a n, Bolsward, en Ds. VV. II. van der
V e g t, Goes, beiden leden der Synode, be
treffende de
opkomende leergeschillen.
Ter tafel zijn de conclusies van de meer
derheid, toegelicht door Prof. V. Hepp,
Amsterdam, die in ons blad van gister zijn
opgenomen. Ook zijn aanwezig de volgende
conclusies van de minderheid, geformuleerd
en toegelicht door Prof. Dr. S. Greijdanus
Kampen:
De Synode,
overwegende, dat waarheden als de twee
naturen van Christus en de onsterfelijkheid
der ziel reeds in onze Belijdenisschriften
beleden worden;
en dat het niet gewenscht is, die, door ze
in handen van eene studiecommissie te
geven, voor te stellen als confessioneel nog
niet bepaald;
en dat inzake onderwerpen als algemeene
en bijzondere genade, gezien ook de historie
betreffende dergelijke punten in 1920 en
volgende jaren, het niet gewenscht mag
heeten. dat zij daarvoor ééne of meer studie
commissies ter oplossing instelt;
besluit op het voorstel van Dr. A. D. R.
Polman en Ds. W. H. v. d. Vegt niet verder
in te gaan.
Over beide conclusies worden
algemeene beschouwingen
gehouden, waarmee Ds. W. W. M e ij n e n,
Dordrecht, begint Met genoegen heeft spr.
den vorigen dag het afkeurend woord van
Prof. Schilder beluisterd over onbekookt
spreken en schrijven over belangrijke vraag
stukken. Er moet, gaat spr. voort, veel bij
ons in dit opzicht veranderen, want de jeugd
maakt schampere opmerkingen over den
pennestrijd en zij, die de Kerken hartelijk
liefhebben, worden er moedeloos onder.
Exegetische verschillen prate men daarom
samen uit. Er moet ook bij de polemiek een
zekere standing zijn. Spr. betreurt het stand
punt van Prof. Greijdanus.
Ds. D. Hoek, Enkhuizen, herinnert aan
de besluiten der Synode van 1905 inzake de
toen aanhangige geschillen omtrent de be
lijdenis. Deze besluiten zijn tot grooten
zegen voor de kerken geweest en op dezen
grond verwacht spr. veel van hetgeen de
meerderheid thans voorstelt, want van door
zieken mag geen sprake zijn.
De minderheid aan het woord.
Ds. N. Duursema, Nieuw-Amsterdam,
erkent het bestaan van leergeschillen, die er
z.i. wel altijd zullen blijven.
Spr. meent echter, dat de Kerkeraden
een taak hebben als predikanten een
andere leer brengen, en wij moeten, oor
deelt spr., het niet van een uitspraak
der Synode verwachten. De kerkeraden
moeten de beleden waarheden hand
haven en spr. acht het niet onbedenkelijk
alsof sommige waarheden disputabel
zouden schijnen.
Spr. herinnert aan de leergeschillen in
de jaren 1920—1930 en zegt, dat het gezond
kerkelijk en geestelijk leven ook hieraan
kenbaar is, dat men elkander draagt in ver
schillen, waaromtrent nog niet volkomen
helderheid is.
Een der voorstellers spreekt.
Dr. A. D. R. Polman, Bolsward, ziet een
zijner vuriee wenschen vervuld, want de
Synode staat door deze discussie midden in
de vraagstukken die onder het Geref. volk
leven.
Spr. meent dat de voorstellen van nu
niet moeten worden vergeleken met die van
1920—1930, omdat toen niet onder het Geref.
volk eene worsteling om de waarheid
aande was.
De vraagstukken van spr's voorstel
en dat van Ds. van der Vegt worden
evenwel druk besproken; afwijkingen
van de belijdenis zijn er volgens spr. al
en op sommige predikanten rust reeds
een odium. Daarom is het noodig dat de
Synode zich uitspreke, want „gouverner
c'est prévoir" (regeeren is vooruitzien).
Van deze Synode verwacht men het
stormstillende woord.
Ds. L. van Loon, Scherpenzeel, meent
dat de onrust in de kerken zal toenemen,
indien de conclusies der meerderheid niet
worden aangenomen.
Dr. W.A. vanEs, Leeuwarden, voelt zidh
aangetrokken tot de meerderheidsconclusie,
omdat bij de vele deputaatschappen
een orgaan wordt gemist
om ons confessioneel te leiden. Spr. hoopt
intusschen dat de commissie niet een nieu
we twistappel zal worden en daarom moet
ze met zorg worden samengesteld. Ook
moet niet de gedachte aan inquisitie opko
men. Spr. meent verder, dat niet alle ge
noemde vraagstukken leergeschillen, die on
rust wekken, mogen worden genoemd en
beveelt voorzichtigheid aan.
De tweede voorsteller.
Ds. W.H. vanderVegt, Goes, wijst op
de noodzakelijkheid, dat leiding gegeven
wordt in dingen, die tot verwarring kunnen
voeren, waarvan spr. een paar voorbeelden
geeft. Zoo meent spr., dat indien de uit
spraak der belijdenis omtrent het verbond
duidelijker was, de eenheid met de Chr.
Geref. een stap nader zou komen.
Hij wijst er op, dat de commissie niet
overgenomen het vraagpunt omtrent de ver
houding van Kerk en Staat Wij hebben geen
politiek program te geven, maar hebben
ons toch hieromtrent uit te spreken.
Dr. K. D ij k 's Gravenhage, acht het noo
dig dat op deze Synode de dingen eerlijk
onder de oogen worden gezien. Er is een
zekere beroering, maar vve moeten toch op-
te veel leeft uit het heden.
Het besef der historie is weg. Spr. ziet ge
varen bij hen, die zóó verslappen, dat zc een
kerkbegrip er op na houden, waarover spr.
zich bedroeft. Bewegingen als die van
Buohmann vreten in, en ook van het piëtis
me dreigt gevaar.
Spr. zegt verder te vreezen, dat zij, die
ernstige studie maken over de Geref. belij
denis, in den -hoek der verdachten komen.
Wellicht komen dezen wat te vroeg met
hun bezwaren. Men moet ook wat minder
hardop denkon.
Volgens spr. behoeft geen vrees te bestaan
voor de integriteit der belijdenis en hij wil
daarom de betreffende clausule in de con
clusie zien g e w ij z i g d. De commissie
mag niet als rechter gaan zitten, wel hoopt
spr., dat onder leiding dezer commissie be
vredigende besprekingen met sommige broe
ders worden gehouden, en dat in groot ver
trouwen. Alleen zoo wordt gearbeid tot heil
van de kerk.
De eisch tot zelfonderzoek.
Prof. Dr. G. M. den Har tog h, Kampen,
betreurt dat op tientallen kansels de eisch
tot zelfonderzoek niet tot haar recht komt
Men acht de vraag „hebt gij ook persoonlijk
deel aan Christus?" piëtistisch. Er zijn voor
stellingen omtrent 't zelfonderzoek, die vol
komen in strijd zijn met de Geref. theologie
en spr. acht het zeer verklaarbaar, dat het
Geref. volk hierover ongerust wordt.
Prof. Hoekstra heeft tijdens zijn leven
gewaarschuwd tegen doode orthodoxie.
Het is een zaak van de meest integree-
rende beteekenis, waarover de Synode
van 1905 zich evenwel duidelijk heeft
uitgesproken.
De Synode dringe er daarom op aan, dat
opzieners on gemeenteleden zich houden aan
de belijdenis en aan de uitspraken der Sy
node sedert 1892, zooals die van 1905 en 1926.
Prof. Schilder ontwikkelt bezwaren.
Prof. Dr. K. Schilder, Kampen, verwon
dert zich over de publicaties van den rap-
uorteur dezer commissie, vóór de Synode in
de pers bekend gemaakt. Dat is een reden,
waarom spr. bezwaar heeft tegen de meer
derheidsconclusie.
Daar zijn verder onder ons, zegt spr.,
menschen, die Synodale beslissingen aan
hun laars lappen. Spr. noemt de N.C.S.V.-
geest en de interesse-loosheid voor vraag
stukken als hier besproken worden. Dat
geen voldoende onderscheid gemaakt wordt
tusschen hen, die spreken en schrijven, èn
hen, die uit zekere onverschilligheid zwijgen,
is voor spr. dus een tweede bezwaar.
Verder moet het spreken door de Synode
klaar zijn en moet men niet te veel willen
vastleggen, want dan knelt de eenheid. Wij
hebben nu een ander tijdsbeeld dan bv, om
streeks 1920 en dan misschien over drie jaar.
Voorts moet, meent spr., de Kerk niet het
terrein van de wetenschap betreden, èn
daarom moet een commissie de overleggin
gen in wetenschappelijke kringen omtrent
de ontstane vragen niet storen.
Onder hen, die als verdachten worden i
beschouwd, zijn er, die door hun weten
schappelijk onderzoek ten volle mede
werken aan den opbouw- van het Geref.
leven. Hiervoor moet, meent spr., onder
ons meer waardeering zijn en men moet
dezulken niet in een lioek duwen. Spr.
waarschuwt in dit verband tegen voor
tijdige beslissingen. God beware ons,
zegt spr., voor een haast in de kerk,
waardoor ons klokje te vlug loopt.
Met dit te zeggen meent spr. zich te be
wegen in de lijn van het voorgeslacht, en
hij wil evenmin als toen, een vragenlijstje,
waarvan de actualiteit niet volkomen vast
staat.
Spr. wenscht een Commissie, die vra
gen welke niet in de belijdenis zijn vast
gelegd en toch het theologisch denken
beïnvloeden, onder de aandacht neemt,
en zegt ten slotte dat de Synode niet
onder zekere psychose een beslissing
moet nemen die te veel bindt en de
onrust zou kunnen vergrooten.
Prof. Dr. J. R i d d e r b o s, Kampen meent
het gevaar te zien dat de Kerk den kant
van de wetenschap zou worden opgedron
gen. Spr. voelt er verder veel voor niet den
weg van aanklachten op te gaan; wel moe
ten wij optreden tegen hen, die geen tijd
hebben om Kuyper en Bavinck te lezen,
maar noodig een blad moeten hebben om te
bewijzen dat zij oorspronkelijke geesten zijn.
Spr. meent voorts dat de Synode zich niet
van de vragen mag afmaken, maar er moet
ook niet te veel van de Commissie verwacht
worden.
Prof. Kuyper waarschuwt
Prof. Dr. H. H. Kuyper, Bloemendaal,
mag zich niet ontveinzen, dat de toestand
van nu ernstiger is dan die rondom Assen.
Indien wij niet ingrijpen, zal een strooming
de overhand krijgen die de kerken afvoert
van het geloof, dat aan de heiligen is over
geleverd en dat zij tot aan de toekomst van
Christus zullen hebben/te bewaren.
Er komt een jonger geslacht op, dat
een factie gaat vormen. Dat mag niet,
zegt spr., wij moeten opkomen voor
Christus. Wij mogen niet voor men
schen strijden en spr. moet deze dingen
uitspreken, omdat ze zijn geweten be
zwaren. Het gevaar dreigt, dat we niet
in de eerste plaats ons aan Christus
zullen .vastklemmen, maar facties yor
men.
We moeten terugkeeren tot de belijdenis,
die God ons heeft geschonken, tot de groote
góederen der Reformatie. Er zijn jongere
predikanten, die zeggen met Kuyper en Ba
vinck en zelfs met Calvijn te hebben afge
daan. Onder hen zijn er, die twee jaar pre
dikant zijn en het beter meenen te weten
dan de Kerk aller eeuwen. Als wij voort
bouwen op de groote reformatoren, noemt
men dit historisme, waartegen spr. opkomt.
Baardelooze jongelingen willen een geest
van revolutie oproepen en breken met de
historie.
Spr. wijst op de historische verant
woordelijkheid der Synode om een be
weging als deze te stuiten en op te tre
den tegen den geest, die de kerken
dreigt te .vergiftigen. Er zijn zelfs yra-
gen, die geen drie jaar kunnen wachten,
zooals het gevoelen alsof zelfonderzoek
niet noodig zou zijn.
Met bewijsplaatsen uit de H. Schrift toont
spr. aan de noodzakelijkheid van het zelf
onderzoek der geloovigen. Het is geen klei
nigheid dat deze eisch tot zelfonderzoek in
sommiger prediking wordt gemist en het
zelfs, naar men beweert, niet mag om hier
over te spreken. Wat het vraagstuk der al
gemeene genade betreft, herinnert spr. er
aan dat het in de Amerikaansche kerken
tot breuk is gekomen. Dit zij ons tot waar
schuwing.
Om al deze redenen is spreker dankbaar,
dat er een Commissie konten zal, die niet
over kleinigheden, maar over de ernstigste
zaken, over de diepste overtuigingen van de
Christelijke Kerk haar oordeel zal laten
gaan.
Spr. betreurt verder, dat aan de pro
fessorale tafel wordt gepropageerd: er
is maar één Kerk. Van sommige kansels
wordt geroepen: wij zijn de ware Kerk.
Spr. vraagt zich af hoe wij ons dan b.v.
tot de Chr. Geref. Kerk kunnen richten.
Als wij haar niet erkennen, moeten wij
ook niet met deze kerk spreken. Tegen
over deze mentaliteit beroept spr. zich
met name op de Westminstersche con
fessie over de katholiciteit der kerk. De
algemeene (katholieke) kerk kan wor
den verdeeld in min of meer zuivere
kerken. De zuiverheid der kerk kan
men zoover willen drijven dat de kerk
wordt een synagoge des Satans.
Prof. K. spreekt verder over de bezwaren
van Ds. Den Houting, die opkomt tegen «le
besluiten van vorige Synoden omtrent de
erkenning van den Doop, die niet in onze
kerken is bediend.
Prof. Kuyper besluit zijn rede met de
verwachting uit te spreken, dat de Sy
node een stap zal doen, niet om op te
komen tegen verdere wetenschappelijke
ontwikkeling, die wij allen wenschen,
maar tegen een geest van afbraak.
Prof. Hcpp antwoordt
In de middagvergadering kwam de rap
porteur der adviseerende Commissie, Prof.
Dr. V. Hepp, Amsterdam, aan het woord
die zich allereerst richtte tegen hetgeen
Prof. Greydanus in zijn voorstel uitspreekt,
als zouden de besproken punten disputabel
worden gesteld.
Het gaat hier, zegt spr. niet over
stukken der belijdenis, maar over leerin
gen, die aan Schrift en belijdenis moe
ten worden getoetst.
Ook is geen studiecommissie bedoeld om
b.v. tot uitbouw van de belijdenis te komen
of wetenschappelijke vraagstukken te be
spreken. Daarom moeten we, zegt. spr., geen
professorencommissic hebben, want de za
ken, waarover we hier spreken, gaan elk lid
onzer Kerken aan. Wat met onze belijdenis
in strijd is, mag niet in onze Kerken wor
den geduld.
Spr. meent verder dat niet kan gesproken
worden van leergeschillen in de periode
1920—1930. Wat de Synode van Leeuwarden
(1920) aan de orde stelde, waren punten,
waaromtrent men uitbouw van de belijdenis
wènschte, geen leeringen zooals jiu die
getoetst, behooren te worden aan Schrift en
belijdenis.
Nagaande de onderscheiden meeningen
hieromtrent, zegt spr., dat z. i. het rapport
wel over drie jaren kan worden uitgebracht.
Het gaat in deze zaken niet over per
sonen, maar over leeringen, over de
Waarheid, en daarover mag en moet
worden gesproken op de wijze zcoals de
Synode gisteren in haar conclusie heeft
uitgedrukt.
Door een uitspraak onzer Kerken in Sy
node wordt voorkomen inquisitie, waarvan
ook spr. afkeerig is. De toestand van thans
acht spr. veel erger dan in 1905 en daarom
kan spr. zich op. dit punt aansluiten bij
Prof. Kuyper, want zulk een toestand heeft
bet tegenwoordig geslacht nooit beleefd. De
Commissie heeft geen bezwaar de verhou
ding van Kerk en Staat, Door Ds. van der
Vegt ter sprake gebracht, aan de door haar
genoemde punten toe te voegen.
De vrees van Prof. Kuyper, dat de toe
komst onzer kerken donker is, wordt door
vele leden der Synode gedeeld. Laat daar
om, eindigt spr., de Synode geen dwalingen
binnen de kerken laten rondsluipen.
Aan de repliek wordt deelgenomen door
Ds. W. H. den Houting, Huizum, die
bezwaar maakt tegen de woorden in de
meerderheidsconclusie, als zou de integri
teit van de Geref. belijdenisschriften schade
lijden. Hij wenscht wijziging vair deze zin
snede, zag haar liefst vervallen.
Een nieuw voorstel
Dr. A. D. R. Polman, Bolsward, dient
mede namens Ds. W. H. van der Vegt,
Dr. K. D ij k, Dr. W. A. v a n E s en Ds. W.
H. den H o u t i ng, een voorstel in, waarin
wordt gevraagd, dat de Synode ten minste
7 Deputaten zal benoemen, aan wie opge
dragen wordt een zoo breed mogelijk onder
zoek naar deze leerverschillen in te stellen
en deze aan Schrift en Belijdenis te toetsen
en daarvan rapport met advies uit te bren
gen aan de volgende Generale Synode.
Dr. W. A. v a n E s„ Leeuwarden, wenscht
alles nog even naar de Commissie terug te
zenden ter nadere overweging, opdat de Sy
node geen overhaaste beslissing neme.
Antwoord van Prof. Schilder
Prof. Dr. K. Schilder, Kampen, wenscht
niet over leer-, maar over meeningsverschil-
len gesproken te zien. Ook wil spr. Prof.
Vollenhoven en Prof. Dooyeweerd tot sa-
menspreking uitnoodigen.
Deze dag, zegt spr. verder, is naar zijn
inzicht een van de donkerste uit de
laatste jaren. Spr. betreurt verdacht
making, aan ;asting van goede trouw en
miskenning van uitnemende broeders.
In antwoord op hetgeen is opgemerkt
over de ware kerk, vraagt spr.: spreekt
men nog wel van de pluriformiteit der
valsche kerk? Ten aanzien van de zui
verheid der kerk gaat het om de abso
lute eisch van gehoorzaamheid aan
Christus. Het gevaar van factievorming
erkent spr., maar er mogen eenige jaren
Schilderianen bestaan, tientallen jaren
bestaan Kuyperianen. Spr. meent dat dit
wel zoo zal blijven.
Moet de Synode verder zoo ernstig spre-(
VRAAGBAAK
voor
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
Vertrouwensadressen ten dienste -n
Stichtingen van Barmhartigheid, Zieken
huizen, Sanatoria. Instellingen. Tehuizen.
Fijne
Vleeschwaren Conserven
Worstsoorten
Linthorst Koninklijke Fabriek
HofleveranciersWILP bij Deventer
VAMPYR-
[STOFZUIGERS
3 TYPEN
VANAF Gld. 44- CONTANT
OOK IN HUURKOOP
N.V. ELECTRICITEITS MY AEG
Frederiksplein 26 AMSTERDAM C.
Elke dag
RUSTON DIESEL MOTOREN
horizont, en vertic. 10-2000 P.K.
Speciaal geschikt voor het opwekken van
eieclriciteit, aandrijven van pompen enz.
Prijs per KW. I.l cent aan brandstof en smeerolie.
Nadere inlichtingen op aanvrage aan
N.V. TECHN BUREAU „STOCKPORT"
v/h KIDERLEN Co.
Prinsegracht 359, Amsterdam C. Tel. 37762
ken over de uitlatingen van eenige onver
standige jongelui, die Kuyper en Bavinck
niet kennen?
Ten slotte uit spr. de vrees, dat het ker
kelijke paard zou worden gespannen voor
den niet-kerkelijken wagen. Daarom moe
ten wij, zegt spr., spreken van meenings-
verschillen, die, voor zoover zij een kerke
lijke zijde hebben, in het kerkelijke pad
aan de orde komen.
Dreigend misverstand.
Dr. K. D ij k, 's-Gravenhage, kan zich be
grijpen, dat Prof. Kuyper, die zoovele ja
ren onze Kerken dient, zijn hart heeft uit
gesproken. Toch betreurt spr. wel het een
en ander wat vandaag is gezegd.
Al zijn geen namen genoemd, toch
bestaat het bezwaar, dat een der
hoofdpersonen in het debat op on-
Gereformeerdheid zal worden aange
zien. Voorts moet nog worden uitge
maakt of de hier genoemde leerin
gen inderdaad dwalingen zijn. De in
druk van deze vergadering mag niet
zijn, alsof hoog aangeschreven perso
nen niet langer het vertrouwen van
het Gereformeerde volk zouden ver
dienen. Wij hebben, besluit, spr., elkan
der te veel noodig om het Geref. le
ven te bouwen.
Aan het debat is nog deelgenomen door
de ouderlingen R. Z u i d e m a, Goes, en A.
Scholtens, Groningen, die beiden in ver
band, met de besproken vragen uit hun
ambtelijke ervaring spieken. Laatstgenoem
de waarschuwt tegen de kenmerken»predi
king, die de blijdschap des geloofs schade
doet. Men wende ook het oog naar de pië
tistische richting. Eerstgenoemde hoopt, dat
de te benoemen deputaten goed werk zul
len doen. Hij wijst op veler onbarmhartig
oordeel over preeken. Door goed definieeren
kan z. i. veel onrust worden voorkomen.
Na dupliek dient Ds. W. II. van der
Vegt, mede namens Dr. A. D. R. Pol-
m a n en, zes andere leden der Synode een
voorstel in, waarin gevraagd wordt ten
minste zeven deputaten te benoemen, aan
wié wordt opgedragen een onderzoek in te
stellen naar de zakelijke beteekenis dezer
meeningsverschillen en van hun arbeid rap
port en advies uit te brengen aan de e,v
Generale Synode.
Nader beraad
De Praeses, Ds. J. L'. Schouten,
heeft bezwaar om de discussies thans voort
te zetten. Hij heeft zich tot dusver 'hierin
niet gemengd, maar het laatste voorstel
vindt spr. toch te slap, omdat 't thans niet
over meenings-, maar leergeschillen gaat.
Spr. stelt daarom voor de vier inge
diende voorstellen voor nader advies in
handen van de rapporteerende commissie
te stellen en de voorstellers, voor zoover
zij geen der ledfin hiervan zijn, de bespre
kingen in de commissie-vergadering bij te
wonen. Aldus wordt besloten.
Volgende week geen zittingen
De Praeses zegt verder, dat de Synode
zeker nog een week zal moeten vergaderen
en kondigt een voorstel aan om te be
sluiten na de zitting van heden, Dinsdag
22 Sepember weer bijeen te komen.
Hedenmorgen 9 uur zette de Synode haar
werkzaammheden yoort.
VERGADERING VAN HEDEN
In de hedenmorgen hervatte zitting het
de praeses Ds. J. L. Schouten méd
gedeeld dat de gemeenschappelijke resold
tie inzake de leergeschillen nog ni
gereed is, en niet aan de orde zal komt
voordat de Synode op 22 dezer haar zittii
gen heropent.
Nu Dr. K. D ij k zijn benoeming tot hooj
eraar heeft aangenomen, is in onderlii
lerleg met de Kamper hoogleeraren besl
ten, dat Prof. Schilder de geschiedenis d«
wijsbegeerte zal nemen en Prof. Dijk
symboliek voor zijn rekening krijgt.
De praeses spreekt namens de Synode zij
blijdschap uit over de beslissing van D.
Dijk en bidt hem Gods besten zegen toe.
CONFESSIONEELE
VEREENIGING
Najaarsvergadering in Frieslani
van Ternaard is Woensdag te Leeuw
den bovengenoemde vergadering geho
den. Na een wijdingswoord van Ds H.
L o v i n k van Sexbieruin, naar aaitiileidit
van Psalm 122, was het woord aan Prt
Dr. Th. L. J. H a i t j e m a van Groninge
om te spreken over het onderwerp:
Na een overzicht van de grondslag!
van den Kerkstrijd, wees de hoog leer ai
op het nieuwe heidendom, dat het God
dienstonderwijs in boeien slaat, on
dat men een Christendom „naar de
mensoh" begeert; tegen zulk een „Evai
gelie" bottst het Evangelie altijd w
aan.
Spr. wees vervolgens op het feit, dat
verdrukking van den laatsten tijd het B
belsch denken heeft verdiept, voorè.1 teng
volge van de prediking van Karl Barth, d
niet moede wordt, te roepen: terug tot i
boodschap der Heilige Schrift!
Het is zeer te betreuren, dat in het
Nederland van onze dagen van Nieuw-
Calvinistische zijde, zelfs in Duitsch-
land, tegen Karl Barth wordt gewaar
schuwd.
Uitvoerig besprak de inleider hierop
geschiedenis van de Duitsche kerkstrijd, a
de verhouding der twee groepen im de B1
lijdieniskerken. De ééne groep wil leven ui
het Genadeverbond, bij de andere i6 hi
doleantie-type merkbaar. Ook in Duitse!
land zijn er, die meenen dat de tucht nis
slechts met het welwezen, maar ook mt
het wezen der kerk te maken heeft.
Het uitzicht, dat hier geopend ka
worden, is dit: ook in Duiischland zal bl| d
ken, dat de poorten der hel Christus' g< o
meente niet zullen kunnen overweldigei
Spreker verwacht alles van de tlheologij i
des Woords.
In de middagvergadering sprak, na ett
gedachtenwisseling over het referaat vaj
Prof. Haitjeima, Ds H. Bakker van An
serdam, over het onderwerp:
Na een sdiets van den geloofsstrijd oma
dagen, stelde spr. de vraag: Waar vind*
we de krachten en middelen, en ook.,
de bondigenooten iln den eindstrijd tegen h<
ongeloof? Het is geen wonder, dat wé
zoeken bij de Roomschen, bij wie we z
veel goede, zelfs geestelijke eigenschappi
vinden. In hun kerkleer hebben ze no(
zooveel met ons gemeen.
Maar in Rome staat ons tegen: het
ultramon tan isme. Bovendien, de kerk
van Rome is, naar een gevleugeld j
woord: „de kerk der wereld". Ze ge
bruikt wereldsche middelen voor het
behoud en het versterken van haar
maoht. Rome is niet enkel een reli
gieus, maar ook een machts-instituut. j
g de
te j
waa« t
Evm
in I
Uit de geschiedenis van Nederland toon
spreker dat nader aan.
Wat is otu onze roeping, de roeping d«
orthodoxe Protestanten? We hebben te
tuigen. We moeten strijden met het zwi
des Geestes. Tegen de revolutie heit Evi
gelief
Op Rome valt niet te rekenen in
den eindstrijd tegen het ongeloof.
Toch zijn we niet alleen! Door
nacht en noodweer heen gaan we
mèt Christus.
Niet minder date acht sprekers kwame
met den referent in discussie. Uitvoer
werden allen door Ds Bakker beantwoor
Na het zingen van Psalm 7211 sloot
J. C. Krom si gt van Riosumageest
drukbezochte vergadering.
NED. HERV. KERK TE LONDEN
Naar wij vernemen is de Ned. Herv. Kerf
van Londen thans geheel gerestaureerd
en zal de inwijding op 20 Sept. a.s. des mot
gens om elf uur door Ds J. van Dorp
rilaata hebben.
Het „Calvinistisch Weekblad"
brengt U steeds weer op de hoogte v«
allerlei actueele vraagstukken in onzrf
kring. Niet alleen theologische, maar ooi
sociale politieke en economische. Vraag eea:
ter kennismaking het no. van vandaag. 0,
geeft U op als ahonné. U ontvangt dan <if
Sept.nrs. gratis. Prijs slechts 2.50 per hall
jaar. N.V. W. D. MEINEMA, Delft.
SCHAAKRUBRIEK
FINE EN ALJECHIN NAAR AMSTERDAl
Aan het driedaagsche jubileumtournooij
dat de Amsterdamsche Schaakbond op j
6 en 7 October organiseert, zullen ook en-
kele buitenlandsche grootmeesters deeln*
men. Onder andere worden verwacht A. AI
jechin, de winnaar van het Zandvoortschi i
tournooi, R. Fine. verder Maroczy of Grueir
feld en H. Kmoch, terwijl ook Landau et
jhr, van den Bosch van de partij zullen zija'
