moot oWm vxoumm VAN RIJN S SSMOSTERD K.V.T BILTHOVEN-PLANTWIJCK KNIPPATROON MODEVAKSCHOOL - „REX" K«G VAN DEN BRIEL EN VERSTEP I WEKELIJKSCHE B IJ LAGE WEET GIT. DAT Bellevoysstraat 75 Telefoon 32631 36235 ROTTERDAM Sedert April 1935 ook een uitstekend verzorgde CHEMISCHE WASCH-INRICHTING heeft geopend Hebt gij reeds een proef genomen, zoo neon, DOE HET DAN NU Van keukens en tafelgenot Wie in onze hedendaagsehe, modern in gerichte woningen eens rondziet, komt tot de conclusie, dat over het algemeen niet slechts de woonkamers er kleiner op zijn geworden, doch dat het vooral ook de keu ken is, die bij den toestand van vroeger jaren vergeleken zeer beduidend aan ruim te heeft ingeboet. Tegenwoordig is een keu ken maar een armzalig hokje van een ver trek, waarin zóó met de ruimte is gewoe kerd, dat je nauwelijks je wenden of kee- ren kunt. Het aanrecht is zoo klein, dat de afwaschbool er haast niet uit de hand kan worden gezet; gelegenheid voor meer koolc- toestellen dan hoogstens een tweepitter en op een zij tafel nog een eenpittertje als extra kuip, treft men niet aan; en met de licht inval en de ventilatie is het doorgaans ook maar poover gesteld. De keuken is een werkplaatsje geworden, waarin een-twee drie het warme maal kan worden bereid en daarmee uit! Wat was het vroeger anders en wat treft men ook nu nog te plattenlande een veel ruimere en gezelliger keukens aan! Ware centra van huiselijke gezelligheid, waarin je als je uit school kwam zoo dolgraag eens gluurde, om de op een kier geopende deur, om als moeder het niet al te volhan- dig had, binnen te glippen en ergens een plaatsje te veroveren op een biezen keuken stoel. Hoe blonk het roode en gele koper .van het pompbeslag in den hoek van het aanrecht, do pomp, die sinds lang niet meer werd gebruikt, maar die toch wekelijks haar beurt kreeg en zoo in eere werd gehouden. Hoe glansde, bijna als blauwig zilver, het zinken beslag van 'd,e groote keukentafel, waaraan de dienstbode haar spierkracht èn toewijding niet tevergeefs besteedde, en die zoo gemakkelijk was, om er heete pannen SOESTDIJKERSTRAATWEG 37—39 RUSTHUIS Mooie ligging. Alle comfort. Prijzen naar gelang der kamers vanaf ƒ125.— p, mijd. TELEFOON 2161 BÏLTFOVEN F. C. BALK en ketels even op neer te "zetten, omdat het toch g,een leelijke kringen of schroeiplek ken gaf. Maar de glorie van de keuken' was het fornuis, het lage, breede, welgestookte vuur- huis, dat dofzwart, doch gesierd met 't glim mende koper van zijn deurtjes en zijn kope ren reeling, daar in zijn forsche nis stond, met de kolenbak er onder geschoven ei boven de kachelpijp, die ergens omhoog, in de donkere uithoek van het stookruim, ver dween. Een proper „valletje", kunstig ge plooid als een neepjesmuts, sierde op vrien delijke wijze den schoorsteenrand erboven, waar de keukenklok prijkte, die omslierd word door damp en stoom, telkens als een nieuw© fase van het kookproces door het lichten van deksels, het bijgietcn van een beetje water, door luid gesis of geknap werd ingeluid. Zulk een fornuis in vol be drijf, met op al zijn ringen potten en pan nen, min of meer centraal geplaatst, naar gelang ze warmte noodig hadden; met zijn telkens even geopende stook deurtje, w doorheen de rosse laaiing van het verbor gen vuur gecontroleerd werd; met zijn stoom en zijn hitte, had voor het kinderoog eenzelfde glorie als een echte ouderwct- sche stoomlocomotief, die sissend en flui tend langs de baan voortstuift. Hoe gezellig was zoo'n ouderwetsche keu ken, waar een uitgebreid menu in al zijn onderdeelen gelijktijdig werd klaar gekookt, gestoofd, gebakken of gebraden. Vergelijk eens daarmede onze practische, maar zoo veel meer nuchtere hypermoderne, electri- sche inrichting! Heeft die nog iets, dat tot de verbeelding van het kind spreekt? Is er iets in voor uw herinnering van de sfeer .van het ouderhuis? Vroeger in de geschiedenis was de keu ken een huiselijk centrum van nog veel ty pischer allure; wij bedoelen in den tijd van de late middeleeuwen. Die keuken kennen wij voornamelijk uit oude schilderijen en houtsneden. Sommige daarvan geven Bij belsche voorstellingen weer, zooals bijvoor beeld „De bruiloft van Kana", maar het in terieur is dan toch dat van de typisch mid- deleeuwsche keuken, waarin een paarvrou- jven met potten en pannen doende zijn. Op de zeventiend'eeuwsche schilderijen ziet men de keuken minder primitief weer gegeven. Op de breede houten tafel liggen visch en vleesch, wild en gevogelte, vruch ten en groenten hoog opgetast en er. omheen staan de stevige matronen, die al deze heer- MOEDERS MOLENAAR's KINDERMEEL Het aangewezen voedsel voor Uw lieveling! lijkhedcn bereiden moeten op het opvlam mend houtvuur. Men hield toen nog van veel en vet eten; de eetlust onzer voorvade ren was blijkbaar zeer robuust De voor vaderlijke keuken had ruimte te over, óm gevogelte te plukken, om visch schoon te maken, om gewéldige bi-ooden en pasteien te beslaan of te rollen. En dan was er ten slotte het braadspit! Het vereischte een reusachtig vuur, om daarboven al 't vleesch dat toen in formidabele hoeveelheden werd verorberd, te roosteren èn te braden. Liflafjes werden er in dae dagen weinig gegeten. De gerechten waren niet gecompli ceerd, maar zeer zuiver van kwaliteit en verbazingwekkend van hoeveelheid. Gaf men een „banket", dan was men dagen van te voren reeds bezig, om alles in orde te maken, maar ook in gewone tijden gaf de verzorging van de maaltijden aan de huis vrouw zooveel werk, dat zij uren in de keu ken moest doorbrengen, zoodat zij dikwijls ook de wieg daar neerzette, benevens haar mand met stopwerk, zoodat zij, terwijl de spijzen gaa rwerden, niet met leege handen behoefde te zitten. Dat onze vaderen niet slechts aten om te leven, kan blijken uit het werk, dat zij maakten van de gastmalen. In de zestiende eeuw at men nog van alles, wat eetbaar was en daarenboven een massa dingen, die wij sinds Lang van het menu als onbruik baar hebben afgevoerd, zooals zeehonden, zeezwijnen, bruinvisschen, walvischtongen, bevers en diverse vogels. Het gildemaal, dat het kramersgilde van Amsterdam in 1521 liet aanrichten, was nog allesbehalve weel derig, daar het bestond uit koevoet, pens, erwten, hutspot, gebraden vleesch, boter en kaas. Want het brood behoorde, voordat de aardappel verscheen, ook bij den warmen maaltijd, zooals men op oude schilderijen duidelijk kan constateeren. De groote bol len brood ontbraken op geen enkele wel voorziene tafel. In 16-47 was het menu van de makelaars tezelfder stede vrij wat kostelijker. Men was in die eeuw wijzer en rijker geworden. Het menu bestond uit gebraden schouder, gelardeerde gebraden bout, gelardeerde ge braden kalkoen, gebraden hoenders, hout snippen, gebraden met brood, gebraden watersnippen, gebraden leeuwerikken, ge stoofde bloemkool, gelardeerde gebraden pa trijzen, wafelen en obliën, gezoden tongen, en voor het dessert had de banketbakker marsepein, Spaansch banket, anijs, maca- TAPIJTEN EN LOPERS VOOR IEDER INKOMEN KON. VER. TAPIJTFABRIEKEN ROTTERDAM AMSTERDAM DEVENTER rons, Spaansch e beschuit', enz. geleverd. Men ziet, hoe weinig groenten nog mee telden. Onder de vleeschspijzen waren pasteien het meest in eere; gevolgelte en wild klui ven behoorde mede tot' de liefhebberij. Dorp, Wat er alzoo verschalkt werd Wanneer wij lezen, dat Arent Heer van Maasdam, in 1591 bij van den bruiloft zijner dochter 180 schalen liet ronddienen, waaronder 35 verschillen de vleeschspijzen, of dat de prins van Oran je bij zijn huwelijk met Anna van Saksen de bruiloftsgasten op 2636 ossen, 4000 scha pen, 6400 ganzen, 1440 hoenders onthaalde (15000 personen behoorden tot de gasten) krijgen we niet alleen respect voor den vor- stelijken staat, dien beiden voerden, maar komen wij ook in verzoeking onzen eerbied te betuigen voor de gasten, die dit ver orberen moesten. Hier zijn de gecommitteerden uit de laken- bereiders van Holland en West-Friesland, 18 leden sterk, met den deken en hoofdlie den van het gild te Delft, in genoemde stad aan den disch gezeten. Het is het jaar 1761, tijd van weelde. Den eersten dag bestond de eerste maaltijd uit 1 schotelduivenpas- tei, ham, runderhaas, soep, schijf, rib, ko nijnenpastei, ham, runderhutspot, blanke soep, hoenders, kippenpastei, Roomsche boonen, postelein, fricandos, coteletten, zuring, peen, snij boonen, bloemkool en ponding. De tweede op dienselfden dag doet oor de eerste niet onder en was nog uit gebreider. In 1660, juist een eeuw vroeger, had men, tijdens .een jga&ltijd, .den, Engel- schen koning Karei II in ons land aange boden, de gasten zestig maal van schoone borden voorzien. Van dit Statenmaal moet Karei II dan ook hebben verklaard, dat het alle maaltijden overtrof, waar hij ooit had aangezeten. Krulden en specerijen Misschien bracht niet alleen de grovere smaak van den tijd, maar ook de genoemde hoeveelheid van het voedsel mede, dat de spijzen in de 17de eeuw en in het begin van de 18de op bijzonder sterke wijze werden gekruid. Er moest voor beiderlei kunne zijn „wat op de tonghe bijt". Peper, kruidnage len, nootmuskaat, foelie, saffraan, rozenwa ter, gember, soms muskus, werden in over vloed toegepast. De simpelste pannekoek, 't zedigste rijstkoekje kon niet op tafel ver schijnen zondereen sterk geleide van kruid nagelen, kaneel, foelie, nootmuskaat, saf fraan en het geliefde rozenwater. De groote Boerhaave heeft daar het zijne van gezegd, meenende, dat de specerijen „een valschen honger" verwekten en het lichaam meer kwaad dan goed deden. De groenten Eerst laat kwam er stijl en beschaafder smaak in het éten en die zijn met het af nemen van het uitsluitend vleeschdiëet en het invoeren van het vegetarisch bestand deel in den maaltijd toegenomen. In het Moortje van Brederoo bevat de markt, be halve allerlei vleesch en wild, een rijkdom van wortelen, knollen en bieten. Jacob Cats heeft omstreeks 1656, veertig jaren alter, in zijn „Tachtigjarig leven", de moeite genomen, de eigenschappen van pieterselei, aardwortelen, latuw, salaet, enz. in dicht, althans op rijm te brengen. De eigenlijke groenten laten zich nog eenigen tijd wachten, maar in den ongeordenden hoop eten, waaraan naar oude maar afne mende gewoonte, ,de Lakenbereiders zich nog in 1761 te goed doen, nemen de vege tarische bestanddeelun Roomsche boonen, postelein, zuring, snijboonen, bloemkool en latuw reeds een eervolle plaats in. De aardappel verschijnt nog niet op het menu, maar hij is er sinds 1737. Een Frie- sche edelv-rouw, Vrouwe Vegelius van Claes- bergen, heeft hem in den omtrek van Joure gepoot en in 1742 is hij ter tafel ver schenen van niemand minder dan Marie Louise, weduwe van Johan Willem Friso en aldaar door Willem IV geproefd. In 1761 werd bij Tjummarum het eerste aardapelveld aangelegd, in 1771 bracht schipper Johan Pieters de eerste exempla ren binnen Amsterdam en sedert is hij on misbaar geworden en de mededinger van het dagelijksch brood. Tegelijk kwam er fijner smaak en stijl in het maal. Het Fransche menu verscheen en de veel-eter met zijn gepeperden berg van spijzen week voor den fijnproever. Met het menu in stijl kwam de Fransche keuken, die bleef bij den aardappel en in beschei den vorm den toon aangaf voor onzen bur gerpot Hoe i i at In de 16de en in het begin van de 17de eeuw zat men te eten op een lange bank, die tegen den wand was geplaatst. De huis- genooten zaten dus niet om de tafel, maar in een rij aan één kant, alléén wanneer er plaats te kort kwam, zat men ook op bij zondere bankjes, aan de andere zijde van de tafel. Alle spijzen bijv. de genoemde koe voet, pens, hutspot en erwten, lagen gezel lig bijeen op één grooten tinnen of aarde werken schotel. De aanzittenden hadden brood nevens zich en een dikke breede snede brood, 't tranchoir, voor zich. Er lag een gemeenschappelijke lepêl, waarmede men de saus van de schaal kon scheppen, soms ook maar één mes en dit vaak aan een ketting verbonden, opdat niemand het zou toeëigenen! Als de stukken vleesch, pens, enz. niet gesneden waren, werden zij door den voorsnijder getrancheerd met het mes en de hand. Ieder nam nu met de hand die brokken uit den schotel, die hem aanstonden, nam er met den lepel wat saus bij en bracht de aldus gedrenkte stukken pens, kluiven of wat het ook mocht zijn, met de hand van zijn tranchoir naar den mond, knaagde de kluiven schoon, scheur de met „hand en tand" het vleesch stuk en hielp zich zoo goed hij kon. Aardewerken schotels en tinnen borden vervingen het brood-bord, maar de vork liet zich tot in de 18de eeuw wachten. SMAKELIJK ETEN RISOTTO: Men gebruikt hiervoor rijst met een mooie ovale korrel. Snijd een ui zeer fijn en laat deze in de braadpan in boter of olie of vet zachtjes fruiten. Voeg hierbij dé hoeveelheid rijst, die u noodig hebt en roer. Giet nu langzaam kokende bouillon of water bij, telkens zooveel, dat de rijst niet aanzet. Als d-e rijst gaar is moet ze smeuïg zijn. Neem ze van het vuur en bestrooi ze met geraspte kaas. SOEP VAN SELDERIJ EN TOMATEN: Snijd de selderijknol in zeer kleine stukjes en laat deze in een flink stuk boter zachtjes smoren. Na 10 min. voegt men er gesneden tomaten of tomatenpurée bij en een fijnge hakte ui. Men laat dit nog even fruiten en voegt dan de bcnoodigde hoeveelheid bouil lon toe, Dan zeeft men de soep en presen- teert' die desgewenscht met een scheutje room, BESTELLEN MELK! T E. zoete melk 2 bestdien, 25 gram boter. De melk aan de kook brengen, kokend over de bestellen gieten, ze koken tot ze zacht zijn, de boter toevoegen en bestrooien met kanaal en suiker, GEMBERVLA driekwart Liter melk, 30 gram maizena, 1 eierdooier, 50 gram suiker, 100 gram gember. De melk aan de kook brengen, die mai zena, de suiker en een weinig van de terug gehouden melk tot een gladde massa roeren, deze steedroerende bij de kokende melk voegen en ile da 3 minuten laten doorko ken. Daarna veert men er de in kleine stukjes gesneden gember en de gember- stroop door. TYROLIENNEVLA: 2 d.L. bessensap, halve d.L. water, driekwart eetlepels aard appelmeel, pijpkaneel, 30 gram suiker, halve Liter melk, 25 gram maizena, 1 eierdooier, 35 gram suiker, half stokje vanille. De bessensap met het water, en de pijp kaneel aan de kook brengen, de suiker toe voegen cn het met koud water aangemeng de aardappelmeel steeds roerende toevoegen tot de vla doorschijnend ziet. Daarna de v!;> in een schaaltje doen. Vervolgens maak! men vanillecla en giet deze op de bessenvla Uit de Antieke wereld Ochtendtoilet der Romeinsche dame Een Romeinsche dame van stand ving haar dag steeds aan mot te baden. Zij baad de zich niet zelf, doch werd door haar sla vinnen met allerlei borstels bewerkt, zoo dat cle huid niet alleen schoon werde, maar ook lenig. Na het bad werd het gezicht mét ezelinnenmclk gewassohen en met allerlei schoonheidsmiddelen bewerkt, waarvan de schoonheidsslavinnen het geheim bezaten; o.a. werd het ingewreven met rozen-olie, met honing, met allerlei soorten pommades, enz., enz. Ook de tanden, de lippen, de wenkbrau wen, kregen een beurt. Ze werden ge schuierd of bijgeverfd, terwijl met een fijn tangetje alle overtollige haartjes werden verwijderd. En het spreekt vanzelf, dat het geheele lichaam nog eens terdege gemas seerd werd met zoetgeurende oliën en zalven. Verder werd, indien het noodig was, het haar bijgeverfd. Als zij klaar was, traden er weer een paar andere slavinnen naar voren, die een kostbaren met steenen bezetten spiegel vasthielden, waarin de vrouw de verjongingskuur, die zij had ondergaan, kon aanschouwen. Wie het museum te Napels bezoekt, waar in de schatten, die in Herculanum en Pom pei zijn opgedolven, ten toon liggen, en er bekijkt de vele kostbare haarkammen, haar spelden, armbanden, halssnoeren, enkelrin- gen, enz., die de vrouwen uit die dagen droegen, die kan begrijpen, dat er aan de zorg voor het uiterlijk dezer vrouwen yeel geld werd besteed. HANDWERKEN Kussen gehaakt van Jo-Jo van N.V. Artsilk, Breda Benoodigd: 2 strengen Jo-Jo van 50 gram, kleur 12 bruin; 1 streng Jo-Jo van 50 gram, kleur 10 beige; 1 streng Jo-Jo van 50 gram, kleur 13 rood. 1 haaknaahl Iriox no 3. Het kussen is 40x50 c.M. groot. Opzetten met bruin 71 keltingsteken, daar op haken 4 toeren stokjes (69 stokjes) de eerste 3 kettingsteken gelden voor 1 stokje. De draad afknippen. Met beige 1 toer stok jes, de draad afknippen. Met bruin: 3 stokjes op de 3 stokjes van de vorige toer, 3 dubbele stokjes om de 3 volgende stokjes van de laatste bruine toer. Dus óver de beige stukjes. 3 stokjes, 3 dub bele stokjes, enz. Nog 3 toeren stokjes. Met rood: 3 moezen-toeren. 3 stokjes, 1 moes, 3 stokjes, 1 moes. Voor een moes slaat men de draad om de haaknaald, haakt de lus door. Dit doet men zesmaal, haalt alle lus sen ineens door. Steeds na iedere moes 1 losse. De draad doorknippen. 2e toer: 5 stokjes, 1 moes, 3 stokjes, 1 moes, enz., zoodat de moezen verspringen 3e toer: zooals le toer, met bruin 4 toe ren stokjes, 3 stokjes op de 3 stokjes tus- schen de moezen^ 1 stokje op de moes. Met beige 1 toer stokjes. Met bruin 3 stokjes, 3 dubbele stokjes, 3 stokjes, enz. Nog 2 toeren stokjes. Met rood 1 toer stok jes. Met bruin 3 dubbele stokjes, 3 stokjes, 3 dubb. stokjes, enz. no 2 toeren stokjes met bruin. Met beige 1 toer stokjes. Met bruin 3 stokjes, 3 dubbele stokjes, enz. 3 toeren stokjes. Nu een rand rood van 5 moezen-toeren. Zooals bij 3 toeren moezen, zorgen dat de moezen steeds verspringen. Daarna haakt men in omgekeerde volg orde terug, b.v. 4 toeren stokjes met bruin, 1 toer stokjes met beige, 1 toer, 3 stokjes, 3 dubbele stokjes met bruin, enz. 2 toeren stokjes, 1 toer stokjes met rood. 1 toer 3 dubbele stokjes, 3 stokjes enz. met bruin, 2 toerenstokjes, 1 toer stokjes met beige, 3 stokjes, 3 dubbele stokjes, 3 stokjes, enz. met bruin, nog 3 toeren stokjes, 3 moezen- toeren met rood, 4 toeren stokjes met bruin. 1 toer beige, 3 stokjes, 3 dubbele stokjes, 3 stokjes, enz. met bruin en nu nog 3 toeren stokjes. Nr. 713: japon van gebloemde mousselii Mooi afkleedend model. Benoodigd ma riaal 4.50 M. van 80 c.M. breed. Prijs van, patroon is 30 cent per stuk. Het pulroon alleen te verkrijgen in* maat 4G, bovi wijdte 107 c.M., taillewijdte 90 c.M., hei wijdte 120 c.M. Door het al of niet aankni pen van naden kan men het patroon passé] maken voor eigen figuur. Nr. 714: elegante japon van gebloem stof met driekwart lange mouw. Vest ceintuur zijn in een effen tint gekozen, noodigd materiaal: 4 meter van 80 breed en 60 c.M. voor 'de gai'neering. Pr van dit patroon is 30 cent per stuk. Alle te verkrijgen in maat 46 (Zie boven). Deze patronen zijn dus in bovengenoem maat en tegen bovenvermelde prijs te krijgen bij de „Afdeeling Knippatro van de Uitgeversmaatschappij „De Mijlpaa Singel 91 te Amsterdam. Toezending zal geschieden na ontvanj ,ut van het versohuldigde bedrag, dat kan \vi den voldaan in postzegels, per postwissel per postgiro 41632. Aan de lezeressen wordt vriendelijk vj' zocht bij bestelling duidelijk het numm Jè' van het verlangde patroon en tevens nua en adres zoo volledig mogelijk te vermelde men voorkomt daardoor onnoodige verti ging in de toesturing. 713 nu46 AANVANG NIEUWE CURSUS 15 Sept. Aanvang KNIPCURSUS 15 September tot 15 December DAGELIJKS INSCHRIJVING Vraagt Inlichtingen TELEFOON 15877 KRAAMVERZORGING theoretische en practische opleiding tot kraamverzorgster: Goudenregenstraat 72, DEN HAAG TELEFOON 393928 Inlichtingen bij de Directrice: Mevrouw VAN DAM—SIETSMA sMEt] GRASKAAS Heden verkrijgbaar onze fijne kwaliteit EDAMMER KAAS met het Klaverblaadje in vol nieuw graszulvel. Worden uitsluitend bereid in de beste polders van NOORD-HOLLAND Vraag Uw winkelier I FIRMA W. VAN - AMMERS OOSTHUIZEN (N.HOIL.) m Gevestiad sinds 1888 m ST00MWASSCHERIJ Th.BOMBEKE OOSTMAASLAAN 93 Telefoon 52545 ROTTERDAM fIJNGOED, onze SPECIALITEIT! ZOETE MOST (ALCOHOLVRIJ) HEERLIJK VERFRISSCHEND VERSTERKEND Vink's Conservenfabrieken N.V. (Afd. Mosterij) Hien-Dodewaard (Bet.) UW DAGELIJKSCH KOPJE KOFFIE UW DAGELIJKSCH KOFJE THEE maar allebei van N.V. Kanis Gunntnk, Importeurs, Kampen N.V. Linnenfabrieken - Eindhoven Leidend sinds 1847 op het gebied van: HUWELIJKSUITZETTEN en AANVULLING LINNENKAST in Linnen, Halflinnen en Katoen. Stalen, Monsters en Reizigersbez. gratis Levering direct aan Particulieren I Toonkam Roi Breidt Uw klantenkring uit fjfc Adverteert in Voor Onze Vrouwen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1936 | | pagina 8