Jlirtuur friïterijr (Courant
H.K.H. PRINSES JULIANA VERLOOFD
Met Prins Bernhard zur Lippe-Biesterfeld
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
gijomuimntsprijst:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waai een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 235 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijkscbe
zending 430
Bij dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7et
Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
NO. 5878
DINSDAG 8 SEPTEMBER 1936
16e Jaargang
atJbertentiejirijjrn:
Van I tot 5 regels t.t7V»
Elke regel meer 0.227»
Ingezonden Mededeeling'
van 1—5 regels 2.30
EJke regel meer0-45
Voor het bevragen aan 't bureau
V wordt berekend 0.10
Deze dag is een dag van groote blijd
schap voor het Huis van Oranje ,en het
volk van Nederland. Een hoogtijdag,
gelijk wij in zes en dertig jaar niet ge
vierd hebben, toen ons volk de mede
deeling ontving, dat H. M. de Koningin
zich verloofd had met Hertog Hendrik
van Mecklenburg.
Thans liet de Koninklijke Moeder
bekend maken, dat haar dochter wel
haast in het huwelijk hoopt te treden en
dit bericht vervult oris volk met vreugde,
omdat het hartelijk meeleeft met zijn
Vorstenhuis, maar ook, omdat het zich
nauw verwant gevoelt met het Stamhuis
der Oranjes.
Vele maanden liep het gerucht, dat de
verloving der Prinses aanstaande was;
enkele weken geleden werd het zelfs of
ficieel in buitenlandsche bladen meege
deeld; maar het waren slechts veronder
stellingen. welke later onjuist bleken te
zijn. Een en andermaal werden de kran
ten verzocht dergelijke voorbarige ge
ruchten tegen te spreken of ze niet te
publiceeren; doch meestal liet Hare
Majesteit er zich niet mee in; daarmee
handelend naar de regel, dat de Koningin
haar eigen huishouding bestuurt zonder
inmenging van buiten.
Dat deze regel ook nu gevolgd werd,
blijkt wel uit het onverwachte van deze
verlovingsaankondiging. Wel wist men
in den Haag, dat Prins Bernhard daar ge
durig vertoefde; maar dat h ij de Prinses
naar het altaar des huwelijks zou leiden,
indien God beider levert spaart, dat
nieuws had niemand kunnen brengen.
Hedenmorgen liet de Koningin het Zelf
aan de pers meedeelen, dat haar dochter,
Prinses Juliana, zich verloofd heeft met
Prins Bernhard van Lippe-Biesterfeld.
Het ging als een schok door de telex
en daarna als een golf door het land: de
Prinses verloofd!
Het bericht is alom in het land met
vreugde ontvangen. Slechts zeer weini
gen kennen „den komenden man" van
nabij, maar allen zijn er diep van over
tuigd, dat de Koningin in deze zaak met
moederlijke teederheid .vrouwelijke voor
zichtigheid en Koninklijke wijsheid heeft
geadviseerd en daarom vertrouwen
>vij, dat deze keuze, menschelijkerwijs
gesproken, een gelukkige is, zoowel voor
de Prinses als voor ons vol'k.
Voor beiden immers, voor de toekom
stige vrouw, zoowel als voor het volk,
dat Prinses Juliana als troonopvolgster
eert en begeert, is het huwelijk van de
allergrootste beteekenis. Voor de Prinses,
die haar leven aan dat van een ander
door de hechtste band, welke op aarde
gelegd kan worden, verbindt; voor ons
volk, dat uit ervaring weet, van welke
groote beteekenis voor het nationale leven
een Prins-gemaal kan zijn, die van
buiten als vreemde inkomt, maar geen
vreemde mag en ook niet behoeft te blij
ven. Prins Hendrik was daar een voor
beeld van. Moge Prins Bernhard zich
eveneens spoedig Nederlander onder de
Nederlanders gevoelens, dan zal ons
volk- hem niet alleen met vreugde be
groeten, maar straks ook met liefde en
sympathie omringen, al hoeden wij ons
gaarne voor overdrijving.
De Prinses is verloofd. Nieuwe hoop
voor de toekomst vervult ons. De tijden
zijn zwaar en moeilijk. Ook voor r^gee-
xende vorsten en hun huis. Maar te
midden van de stormen der tijden is de
band tusschen Nederland en zijn Oranje
huis hechter en sterker geworden; waren
Nederland en zijn Koningin één in lij ien
en strijd.
Dat willen en zullen wij zijn ook in
dagen Van geluk en blijdschap en daar
om wapperen alom de vlariyen en klinkt
het Oranjehoven van de Wadden tot 'de
Schelde, van de Ooster- tot de Wester-
grens.
•En in het hart van hen, die bidden
geleerd hebben voor volk en overheid
stijgt het gebed op tot God in den hemel
of-Hij in zijn genadige gunst deze ver
bintenis bevestigen wil met zegen en
.voorspoed.
Hij krone de echt van Prinses Juliana
tj., Prins Bernhard met zijn heil, dat alleen
gelukkig maakt.
„Dat 's Heeren zegen op U daal", zoo
ïuischt het in de ziel van het Nederland-
sche volk, dat gelooft en door de historie
leerde, dat aan Gods zegen het al ge
legen is.
Heil, Prinses!
De particulier secretaris van de Koningin heeft,
in opdracht van Hare Majesteit, aan den re-
geering sper sdienst mededeeling gedaan van de
verloving van Hare Koninklijke Hoogheid
Prinses Juliana met
Prins Bernhard Leopold Friedrich Eber-
hard Julius Kurt Karl Gottfried Peter zur
Lippe-Biesterfeld, geboren te Jena 29 funi
1911.
licht. Hij was een geboren krijgsman en
wordt ook beschouwd als de stichter van
Lippstadt en van L9mgo. Toen hij ouder
werd besloot hij in een klooster te gaan.
doch zijn avontuurlijke geest hield het daar
niet lang uit.
In 1211 toen hij reeds een grijsaard
was trok hij met bisschop Albert van
Riga mede op een kruistocht tegen de Ger-
maansche heidenen. Hij sloeg de stammen
der Esten en Russen terug en vlocht zich
bij die gelegenheid nieuwe lauweren we
gens zijn groote dapperheid.
De overmacht der Heidenen was echter
groot en omdat men wel inzag, dat het on-
mogelijk was zonder hulp.van buiten op den
duur tegen hun invallen stand te houden
werd Bernard naar Denemarken gezonden
om Koning Waldemar hulp te vragen. Deze
werd gaarne verleend. Daarna trok Bern
hard naar Rome om Paus HonoriU9 den
Derden eveneens om hulp te vragen en hem
me't aandrang te verzoeken de bedreigde
Christenen in het verre Noorden bij te staan.
De Paus benoemde den grijsaard, ala blijk
van waardeering voor zijn verdiensten, tot
Bisschop van Selburg. Als een merkwaardig
heid vooral omdat ons land hierbij be
trokken is kan nog vermeld worden, dat
Bernhard op de terugreis over OldenzaaJ
kwam en daar de bisschopswijding ontving
van zijn zoon Otto, die toentertijd bisschop
van Utrecht was.
De bezittingen van het geslacht zur
Lippe hadden zich in den loop der jaren
door erfenis, door verovering en door
samenvoeging aanzienlijk uitgebreid. In
1150 kwamen zij in 't bezit van Detmold.
In 1322 van Schwalenberg, Biesterfeld en
Weissenfeld. In 1368 werd het eerstge
boorterecht ingesteld en daarmee eigen
lijk de dynastie erfelijk gegrondvest
Nadat in 1405 de toenmaals zoo schoone
en rijke bezitting Sternberg tot de goederen
der Lippes was toegevoegd, kreeg het ge
slacht in 1528 officieel den titel van Graaf.
Indrukken uit het
Vorstendom Lippe
Een roemrijke geschiedenis
Niet ver van de Nederlandsch-Duit-
sche grens, tegen het oude Westfalen
aan, ligt het vorstendom Lippe. Voor
©en groot deel bedekt door de bosschen
van het Teutoburgerwoud, dat zich van
het Noordwesten naar het Noordoosten
tusschen de oude bisschopssteden
Osnabrück en Paderborn uitstrekt.
Prachtige bosschen van loofboomen, hier
en daar onderbroken met naaldbosschen,
bedekken voor het grootste deel dezen berg
keten. Het land is van een zeer bijzondere
schoonheid. De heide gaat over in bebosch-
te heuvels, die weer door weiden van elkaar
zijn gescheiden. Hier en daar ziet men
dorpjes en steden liggen, waarvan de mees
te als badplaats een groote bekendheid
hebben gekregen. Het geheele gebied is bij
zonder rijk aan geneeskrachtige bronnen
en nergens liggen in het noordelijk deel
van het Duits olie rijk de Kurplaatsen zoo
dioht bij elkaar als in het Lippische land.
Ook voor den Nederlander, die zijn va-
cantie buiten de grenzen doorbrengt, is
Lippe en het Teutoburgervvoud niet onbe
kend. Geen van hen, die in het Teutobur-
gerwoud vertoefd hebben, zal verzuimd
hebben den Grotenburg met het geweldige
Hermannsdenkmal, het symbool der Ger-
maansche overwinning op de Romeinsche
legerscharen, te bezoeken. Hier heeft het
woud ook zijn grootste breedte en oefent
op allen een bijzondere aantrekkingskracht
uit door zijn lieflijkheid en wonderlijke
schoonheid, waardoor een ieder, die een
maal de bekoring van dit dichtbegroeide
bergland heeft gekend, er steeds gaarne te
rugkeert.
Nauw met den Grotenburg en daardoor
met het geheele Teutoburgerwoud verbon
den is Detmold, de residentie van de Lip
pische vorsten.
Weinig zullen de Nederlanders, die in
Detmold en in andere badplaatsen in Lippe
bekend zijn, vermoed hebben, dat de naam
Lippe nog eens in de geschiedenis zoo nauw
met Nederland verbonden zal worden als
nu door de verloving en het as. huwelijk
van H. K. H. Prinses Juliana met Prins
Bernhard zur Lippe-Biesterfeld staat te ge
beuren.
Uit de Lippische geschiedenis
Vele betrekkingen met de Nederlanden
De geschiedenis van Lippe, zijn volk en
zijn vorstengeslacht, gaat terug tot in het
duister der vroege Middeleeuwen.
Vóór de 12de eeuw is geen enkel feit met
zekerheid en historische nauwkeurigheid
vast te stellen. In oude kronieken wordt be-
scheven hoe de heeren van Lippe reeds in
de oudste tijden onder de Germaansche
volken in groot aanzien stonden en als zoo
genaamde „Edele Heeren" groote bezittin
gen erfelijk bezaten. Historisch staat vast,
dat de heeren van Lippe reeds Karei den
Grooten met de wapenen gediend hebben.
De eerste heerscher over Lippe, van wien
met zekerheid iets gezegd kan worden, is
Bernhard, Heer van Lippe, die met zijn
broer Hermann in het leger van Keizer Lo-
tharius diende, toen deze nog Saksisch
hertog was. Beiden namen een groot aan
deel in het beleg van Munster in 1121. De
oudste oorkonde, waarin over Bernhard van
Lippe iets te vinden is, dateert van 1123.
De figuur van Bernhard den Tweede, "die
aarschijnlijk omstreeks 1140 geboren werd
verschijnt reeds in een duidelijk historisch
Dc eerste Lippische Heer
De eerste Lippische Heer, die dien titel
voerde, was Bernard de achtste. Hij ver
bleef meestal in het slot van Detmold
evenals zijn zoon graaf Simon de Zesde zur
Lippe, die van 15631614 regeerde en niet
slechts onder de Lippische heeren de eer
ste plaats inneemt, doch ook een rol heeft
gespeeld in de Duitsche geschiedenis. De
geschiedschrijvers, die zich met deze figuur
hebben bezig gehouden, schetsen hem al
len als een bijzondere persoonlijkheid, dit
één der merkwaardigste verschijningen van
zijn tijd is geweest.
Zijn aan afwisselingen en avonturen
zoo rijk leven voerde hem ook naar de
Nederlanden, waar hij in *1591 en 1592
vertoefde. Hij maakte toen deel uit van
de in opdracht van keizer Rudolf den
Tweeden ondernomen bijondere missie
naar België en naar ons land, om te
trachten den vrede te stichten tusschen
Koning Philips den Tweeden van Spanje
en de in opstand gekomen Nederlanden.
De eigenhandige aanteekeninge n van
den Graaf over deze reis worden in het
Vorstelijke huisarchief van Detmold
bewaard.
Merkwaardig ia wel, dat waar Munster
en Paderborn oude bisschopssteden zijn
met een overwegend katholieke bevolking,
in Lippe het Protestantisme, reeds van den
eersten tijd der Reformatie af, grooten
vloed heeft gehad. Ook de graven van
Lippe hadden het Frotestantsche geloof
aanvaard.
Simon de Zesre, over wien wij hierboven
het een en ander mededeelden, heeft reeds
in ijn jeugd den godsdienststrijd meege
maakt. Na den dood van zijn vader zond
xiju moeder hem met het oog op zijn ont
wikkeling naar aPrija Hij was daar juist in
den tijd van den Barthclomeusnacht.
Slechts met moeite gelukte het den jon-
gen graaf zich verborgen te houden en op
die manier aan de vervolging der Protes
tanten te ontkomen Op lateren leeftijd was
het aan zijn bezonnenheid te danken, dat
de opstand van de Lemgo'ers, nadat de
Gereformeerde leer officieel ingevoerd was,
zonder bloedigen strijd verliep.
Dc stamvader van het geslacht
Lippe-Detmold
Zijn zoon, graaf Simon de Zevende,
wordt beschouwd als de stamvader
van het geslacht Lippe-Detmold, dat
bijna drie eeuwen de regeerende tak
in Lippe is geweest
In 1789 werden de leden van het
regeerende huis tot vorsten verheven
met den titel Fuerst zur Lippe. Daar
naast ontstonden twee grafelijke zij
takken: Lippe-Biesterfeld en Lippe-
Weissenfeld.
Als een bewijs van de vele betrekkingen,
welke van de vroegste tijden af tusschen
Lippe en Nederland bestaan hebben, kun
nen wij nog vermelden, dat een der Lip
pische graven, Simon Heinrich, gehuwd
Steekt de vlaggen
Steekt de vlaggentrots de storm
Holland hijscht 't Oranje boven
De Prinses, de kroonprinses,
Mocht zichGod zij dank, verloven
Wensch uw kroonprinses geluk!
Midden in de donk're tijden
Zwaar van leed en zorg en druk
Wil God Neerland weer verblijden
Wie Prins Bernhard wel mag zijn
Door 't Prinsesje uitverkoren,
Welkom is hij in ons land,
Waar weer nieuwe hoop gaat gloren.
Nieuwe hoop op nieuwe vreugd
Gaat er in de harten gloeien:
Dat aan d'oude Oranjestam
Nieuwe loten zullen groeien.
Zeeg'ne God het Prinslijk paar
Dat Hij tot elkander leidde.
Moge Hij ons Vaderland
Met vernieuwde gunst verblijden,
Juich en jubel Nederland,
Zing opnieuw *t Oranje boven,
En vergeet niet bovenal
God met hart en motid te loven.
LEO LENS
(Nadruk verboden)
was met burggravin Amalie zu Dohna, sou-
ine vrouwe van Vianen en Anieiden,
erfburggravin van Utrecht waardoor de
heerlijkheid Vianen in het bezit kwam v
het Lippische huis. Hun zoon, Friedrich
Adolf, werd, naar uit bescheiden in de Lip
pische Landesbibliothek bleek, naar Lei
den gezonden om daar met ,,,deni Prinzen
van Oranien und andern leute von Kondi-
tion bekannt gemacht zu werden". Graaf
Friedrich Adolf werd echter in Leiden
ziek en zijn moeder haalde hem na- ver
blijf van een jaar in ons land, weer naar
Detmold terug.
Ook later zou Friedrich Adolf nog met
de Nederlanden in contact komen zij het
dan ook op een andere wijze.
De Prins van Oranje deed, toen de Fran-
schen het Rijnland waren binnengevallen,
een beroep op den Keurvorst van .Branden
burg. Deze had een verbond met verschil
lende Duitsche vorsten gesloten en zond
den Prins hulptroepen. Graaf Simon Hein
rich von Lippe, de vader van Friedrich
Adolf, besloot een regiment ruiters te zen
den om de Vereenigde, Nedei-landen te hulp
te komen.
Zijn zoon werd tot overste aangesteld en
nam aan tal van veldslagen tegen de
Franschen deel. Zoo wordt zijn naam ge
noemd en die van het Lippische regiment
bij den slag van Fleuris en bij dien van
Neerwinden.
Naast de vorstelijke linie en de beide
grafelijke linies is er nog een vierde tak
welke met Lippe verbonden is. Het is de
linie Lippe-Alferdissen, welke in de 18de
eeuw door huwelijk het graafsohap Schaum
burg verkreeg en sinds dien tijd Schaum-
burg-Lippe genoemd wordt. Sinds 1807 is
ook deze tak vorstelijk.
In 1895 is groot opzien gewekt in Duitsch-
land door den strijd over de troonsopvol
ging in Lippe. Deze kwestie heeft een tijd
lang in het middelpunt der Duitsche
politiek gestaan, me<le door het persoon
lijk ingrijpen van den Duitsohen Keizer.
De kwestie trok zelfs de aandacht ver
over de grenzen van het kleine land en
werd aan buitenlandscjie ihoven en kan
selarijen
De Lippische troonstrijd
De Lippisdhe troonstrijd, diie in 1895 uit
brak, is oorspronkelijk een familiestrijd
tusschen de in Detmold regeerende hoofd
linie en de beide grafelijke zijtakken Lippe-
Biesterfeld en Lippe-Weissenfeld. Eerst
toen er zekerheid bestond, dat de hoofdlinie
zonder mannelijke erfgenamen zou uitster
ven, nam de familiekwestie een staatkun
dig karakter aan.
Als laatste regeerende vorst stierf in 189c
vorst Woldemar. Zijn eenige broeder, Prins
Alexander, die sinds vele jaren in een in
richting voor geesteszieken verpleegd werd
kwam voor de troonsopvolging niet in aan
merking. Er waren toen drie pretendenten
voor den Lippi6chen troon: het Vorstelijk
huis Schaumburg-Lippe en de grafelijke
takken Biesterfeld en Weissenfeld. Het zou
ons te ver voeren de aanspraken, welke elk
der pretendenten meende te kunnen doen
gelden, hier uiteen te zetten. In de Lippi
sche archieven kan men daarover een schat
van literatuur vinden.
Het probleem werd bij een scheids
gerecht, onder voorzitterschap van den
Koning van Saksen, aan/hangig ge
maakt en na een langdurige procedure
werd de linie Lippe-Biesterfeld in het
gelijk gesteld en besteeg Ernst, graaf
en Heer zur Lippe-Biesterfeld, graaf
van Schwalenberg en van Sternberg
enz., den Lippischen troon. Hij heeft
zich een buitengewone populariteit we
ten te verwerven en een standbeeld in
het Detmolder slotpark getuigt nog
van de vereering, welke zijn onderda
nen hem toedroegen.
Ernst had twee zoons: de oudste, Leopold,
en de jongere, Prins Bernhard. Leopold
volgde hem in 1905 als vorst van Lippe op
en regeerde tot 1918. De revolutie-golf, welke
bij het einde van den wereldoorlog over
Duitschland ging en het keizerrijk en alle
koninkrijken en vorstendommen wegvaagde,
maakte aan zijn bestuur een einde. Thans
woont hij teruggetrokken en eenvoudig op
hef oude slot in Detmold.
Zijn broeder Bernhard is de vader van den
verloofde van onze Prinses.
Lippe-Biesterfeld in den laatsten tijd
Graaf Ernst, die in 1905 op den Lippi
schen troon kwam, woonde in het slot
Obercassel met het daarbij behoorende oude
klooster Heisterbach. In het park van Heis-
terbach bevindt zich ook het mausoleum
van de heeren zur Lippe-Biesterfeld.
De latere vorst Leopold en zijn broeder,
Prins Bernhard werden beiden in Obercas
sel geboren.
Hun jeugd brachten de beide prinsen voor
een groot gedeelte door op het kasteel Neu-
dorf bij Bentschen in het tegenwoordige
Polen, een bezitting der familie.
Leopold en Bernhard gingen zooals ge
woonte was bij de zoons van Vorste lij ken
huize in militairen dienst. Leopold werd
officier bij de Garde-Uhlanen in Potsdam
en Bernhard bij de huzaren.
De militaire loopbaan van Leopold nairi
vrij spoedig een einde, omdat hij in ver
band met de troonsopvolging in Lippe ziiri
ontslag nam.
Prins Bernhard was en bleef officier. Na
de troonsbestijging van zijn vader werd hij
overgeplaatst naar het huzarenregiment
„Keizer Nikolaas van Rusland" in Pader
born, waardoor hij iji de nabijheid van het'
onderlijk huis en van het Lippische volk
(Zie verder blz. 2)
