WERK
Generale Synode Geref. Kerken
Calvinistische Studenten
Beweging
Algemeen Burger-Ziekenfontlr
WOENSDAG 2 SEPTEMBER 193b
van's-Gravenhage-West, in de
vacature Hoekstra, benoemd
tot Hoogleeraar te Kampen.
Verjaardag der Koningin
De theologische vraagstukken
De Theologische School
De vergadering van de Generale Synode
der Geref. Kerken in Nederland is, zooals
wij gisteren berichtten, hervat.
De praeses, Ds J. L. Schouten, opent
deze zitting, waarna wordt gezongen Ps. 75,
verzen 1 en 4 en de praeses in gebed voor
gaat.
De verjaardag van de Koningin
Hierna herdenkt de praeses den ver
jaardag van H.M. de Koningin. Wij
mogen, zegt spr., trotsoh zijn op onze
Landsvrouwe, want er is op heel de
aarde niet één gekroond hoofd, dat zich
als H. M. de belijdenis des Heeren niet
schaamt. „Christ avant tout" is Haar
wapenspreuk en het woord van den
Zwijger, die een vast verbond met den
Potentaat der potentaten had gemaakt,
is ook het Hare. Daarom voelt het volk,
dat den Heere liefheeft en leeft bij
Schrift en historie, zich aan de Koningin
met hechte banden verbonden, die in de
historie zijn geworteld.
Oranje, gaat spr., voort, heeft nooit
ons volk geknecht, het altijd gediend.
Daarom spreken wij tegen vriend en
vijand uit, dat wij democratie en vrij
heid stellen boven anarchie en despo
tisme.
Spr. eindigt met een zegenbede voor
H.M. de Koningin en H.K.H. de Prinses.
De Synode heeft deze woorden staande
aangehoord.
De praeses doet voorlezing van het tele
gram, dat Maandag namens de Synode aan
H.M. is gezonden, waarna de plechtigheid
besloten wordt met het zingen van de beide
bekende coupletten uit het Wilhelmus.
Op voorstel van den praeses besluit de
Synode Ds D. Koopmans, van Beetster
zwaag, vele jaren lid der Synode, geluk te
wenschen met de door hem ontvangen Ko
ninklijke onderscheiding.
Theologische vraagstukken
Onder de ingekomen stukken is een voor
stel van de leden der Synode dr A. D. R.
Polman, Bolsward en Ds W. H. van der
V e g t, Goes, die een
uitspraak wenschen over de theologi
sche vraagstukken, die tegenwoordig in
geding zijn, met name de algemeene
genade, de pluriformiteit der Kerk, de
twee naturen van Christus, verhouding
van de Kerk tot den Staat, het genade-
verbond (zelfonderzoek), erkenning van
den H. Doop, welke niet in de Geref.
Kerken bediend is, de onsterfelijkheid
van de zieL
Zij stellen voor, dat een of meer commis
sies worden benoemd om over deze zaken
op volgende Synode van advies te dienen.
Dii voorstel wordt in handen gesteld van
de Lctreffende commissie.
Theologische School
Prof. Dr. A. G. Honig, van Kampen,
tijdens de voorlezing van het rapport bin
nengekomen, wordt door den praeses ver
welkomd.
Namens de betreffende commissie rap
porteert ouderling Dr. G. K. Schoep,
's-Gravenhage, over het rapport van Cura
toren en de daarin vervatte adviezen.
Voorstellen der Synode-Commissie
Door deze commissie wordt aan de Sy
node voorgesteld:
Ie. te aanvaarden de voorstellen van
Curatoren betreffende den te benoemen
hoogleeraarin de vacature-Prof. Dr. T.
Hoekstra en een keuze te doen uit een
door hen aan te bieden tweetal;
2e. te aanvaarden de voorstellen van Cu
ratoren betreffende het t ij del ij k instel
len van het lectoraat en hen te
machtigen daartoe om te zien naar een be
kwaam en geschikt persoon en dezen te be
noemen van jaar tot jaar;
3e. in beginsel te besluiten lot de
door Curatoren geadviseerde naams
verandering van de Theologische
School in Theologische Hoogeschool en
vast te stellen, dat deze naamsverande
ring niets prejudiceerb ten opzichte van
de kwestie van het promotierecht;
de commissie stelt verder voor deze
naamsverandering? eerst te doen ingaan
nadat Curatoren hebben nagegaan in hoe
verre het noodig is maatregelen te nemen
ter voorkoming van financieele schade, voor
namelijk in verband met event, testamen
taire beschikkingen, en op de e.v. Generale
Synode daarvan een bevredigend rapport
ziilten hebben uitgebracht;
4e. te bepalen, dat bij benoeming
dienstdoend predikant tot hoogleeraar, ter
vaststelling van zijn traktement, elke
vier dienstjaren als predikant zullen
der voor één jaar dienst als hoogleeraar, en
deze bepaling per 1 September 1936 ook
var kracht te verklaren voor de thans
di<-» strlnende hoogleeraren;
5e. de kerken per afzonderlijke circulaire
op te wekken tot verhoogde offer
vaardigheid voor de Theol. School en
de bijzondere aandacht te ve6tigen op de
nog steeds van kracht zijnde bepalingen voor
de plaatselijke en classicale correspondenten;
6e. door Curatoren te doen onderzoeken
de wenschelijkheid en mogelijkheid van een
Na het uitbrengen van dit rapport zegt de
ra es es voorstellen te missen omtrent het
hospitium en den zesden hoogleeraar.
Het rapport der Commissie wordt nu in be
handeling genomen.
De Synode vereenigt zich zonder discussie
met het voorstel der Commissie om de han
delingen van Curuatoren goed te keuren en
hen dank te zeggen voor hun arbeid.
Eveneens neemt de Synode zonder discussie
aan het onder punt 3 genoemde betreffende
de naamsverandering van de Theologische
School.
De regeling omtrent de honoraria
hoogleeraren punt 4 wordt aangenomen
nadat Ds. F. C. M e ij s t e r, Rotterdam, een
raag van Dr. A. D. R. Polman. Bols
ward, omtrent de financieele consequenties
van het voorstel heeft beantwoord.
De Inkomsten der Theol. School
Het voorstel tot het doen uitgaan van een
rculaire aan do kerken punt 5 ontlokt
opmerkingen van Da W. H. den Hou-
ing, Huizum, en Prof. Dr. K. Schilder,
Kampen.
Eerstgenoemde juicht het voorstel tot
onderzoek naar de mogelijkheid van omslag
heffing toe en wil, hangende deze zaak
aan de kerken een derde collecte vragen voor
het tekort
Prof. Schilder wil de zaak van om-
slagheffine nog eens nader onder de oogen
zien en eeerst het advies van Curatoren vra
gen. Spr. zou niet gaarne zien, dat door om
slagheffing eenige spontane actie zou worden
getroffen.
Dr. W. A. van Es, Leeuwarden, sluit zich
hierbij aan. De zaak van het omslag heffen
is niet zoo eenvoudig. Ook een derde collecte
wil spr. niet, want dan rijst onmiddellijk de
vraag of deze ook niet moet gehouden wor
den voor de Theol. faculteit der V. U. Hier
spreekt ook de historie een woord mee.
Met blijdschap constateert de praeses
de eensgezindheid tusschen Dr. van Es en
Prof. Schilder (hilariteit).
Ouderling C. Man n i, Rotterdam wijst
op het feit, dat tal van correspondenten hun
instructie niet kennen.
De Synode besluit tot het in punt 6 ge
noemde onderzoek, alsmede tot de samen
stelling en verzending der onder puut 5 ge
noemde circulaire. In deze circulaire zal
de instructie voor correspondenten als bij
lage worden opgenomen. De onder punt 7
bedoelde machtiging wordt verleend.
Vragen en opmerkingen, omtrent het on
der punt 8 bedoelde accountantsrapport, van
Ds. D. Hoek, Enkhuizen; Pro.f Dr. J. Wa
t e r i n k, Amsterdam, en Prof. Dr. S. G r e ij-
d a n u s, Kampen, worden beantwoord door
oud. Dr. G. K Schoep, 's-Gravenhaga,
waarna, het betreffende voorstel wordt aan
genomen.
Na een korte discussie, waaraan deelne
men Dr. W. A. van Es, Leeuwarden: Prul
Dr. J. Ridderbos, Kampen, en Ds. F. C
Me ij ster, Rotterdam, wordt de zaak van
het lectoraat nog even naar de commissie
teruggezonden.
De overige punten betreffende de Theolo
gische School worden tot de volgende zitting
aangehouden.
Jubilea van de Zending
Aan het slot van de morgnzitting brengt
de praeses in herinnering het 30-jargi jubi
leum van de opleidingsschool der Zending
te Djokjakarta.
De Synode besluit, aan de Algemeene
Vergadering van zendingsarbeiders, die
daar heden samenkomt, een telegram van
gelukwensch te zenden.
Verder, zegt de praeses, is het vandaag 40
jaren geleden, dat het rapport betreffende
de Zending door de Synode van Middelburg
is aangenomen. Dat besluit was van de
grootste beteekenis, hetwelk vooral in den
tegenwoordigen tijd blijkt, nu de zending
in grooten nood verkeert, maar de Gèref.
Kerken het Zendingswerk kunnen staande
houden en uitbreiden, zij het niet zonder
zorg. Wij danken dit, zegt spr. aan de zen-
dingsbeginseten door de Synode van Middel
burg in 1896 aanvaard. Sedert dit jaar, zegt
spr.. is de zending onzer Kerken vervijftien-
voedigd.
Ds. W. B r e u k e 1 a a r. Santpoort, door
den praeses aangeduid als „de zendingshoog
leeraar naar art. 8", heeft de Synode hierna,
in verband met beide jubilea, toegesproken,
waarbij onderscheidene historische bij
derheden zijn gereleveerd.
Comité-vergadering
Voor deze zitting was op de gaanderij
veel belangstelling. De praeses richt zich
ook tot de gemeenteleden, als hij mede
deelt dat de Synode in de middaguren tot
half vier in Comité zal samenkomen.
Op het genoemde uur was de besloten
vergadering nog niet beëindigd.
ZITTING VAN HEDEN
Benoeming van een hoogleeraar
te Kampen
De praeses deelt mede, dat de
Synode gistermiddag in comité'
zitting heeft benoemd tot hoog
leeraar in de ambtelijke
vakken, geschiedenis van
de w ij s b e g e er t e, de psy
chologie en de logica, Dr.
K. Dijk, predikant der Geref.
Kerk van Den H a a g-W e s t en
Het congres is een belangrijk
element geworden in het leven
der academisch jongeren
Groote belangstelling
bij de discussies
(Van onzen specialen verslaggever)
Lunteren, 31 Augustus
Heden is na vele voorbereidselen bet 19e
congres van d© Calvinistisch© Studenten
beweging aangevangen. Zonder overdrij
ving kan gezegd, dat dit j aarlij ksche
samenkomen op het gastvrije terrein der
Z.S.R. te Lunteren een belangrijk element
is gaan vormen in het leven van niet
weinige academische jongeren in ons
land.
Ook thans is een programma opgesteld,
dat grootsohe verwachtingen rechtvaardigt.
Als centraal thema is ditmaal het „Ko
ninkrijk Gods" gekozen, dat in een drie
tal morgenreferaten allereerst algemeen
zal bezien worden en vervolgens mede in
verband met de huidige studentenwereld
en met het staatsleven. Aan het einde
van eiken congresdag vragen als ieder
jaar de avondtoespraken de aandacht, en
hierbij treffen we onderwerpen aan als
„heiligmaking", „het Nieuwe Verbond"
„verzoening", terwijl ook aan de zending
een plaats is toegekend.
Het behoeft niet te verbazen, dat een
dergelijke opzet de belangstelling heeft
gaande gemaakt, en het aantal deelnemers
mag zeker zeer bevredigend geacht, gezieD
de omstandigheid, dat verschillende etu
deerenden het er niet gemakkelijker op
gekregen hebben. Het bestuur der Calv.
Stud. Beweging heeft getoond, ook wat
dit aangaat de teekenen des tijds te ver
staan, en bracht de deelnemingeprijs aan
merkelijk terug. Het resultaat vem dit alles
is, dat ruim honderd studenten de uit-
noodiging hebben aanvaard, waarbij dan
nog de gasten geteld dienen te worden.
Onder deze laatsten zijn er enkelen, die
reeds gedurende jaren getoond hebben
niet gaarne een congres over te slaan.
Het congres staat onder leiding van de
heeren S. J. Ridderboe, congresvoor
zitter; A. L. van Schelven, kampcom
mandant; en L H. Kuyvenhoven,
chef-corvée, terwijl als kamparts optreedi
Dr R. Kramer uit Amsterdam.
Als moment van aankomst voor den
eereten dag is aangewezen „4 uur", maar
het blijkt, dat enkelen in ongeduldig en
thousiasme zoolang niet konden wachten
De groote groep komt echter achter in
den middag, per trein of per fiets, en als
om 6 uur de gong voor den avondmaaltijd
wordt geluid, is welhaast ieder aanwezig.
niet alleen in het
omslag-systeem over alle kerken, ten- ^ee]jen van congresopening, doch even
einde op deze wdjze den financieelen toe
stand der Theol. School te versterken;
7e. Curatoren te machtigen om te zien
naar een eventueelen opvolger van den
tegen woordigen penningmeester
der School, Ds. A. M. Donner;
8e. te besluiten om voortaan Deputaten-
Curatoren afzonderlijk te déchargeeren na
zeer in dat vao den national/en feestdag
De lijsterbes bloeit vandaag op zijn moois'
en in de eetzaal prijkt het oranje op alle
tafels.
Op voorstel van den kampcommandant
wordt een dronk op onze landsvrouwe uit
gebracht.
De opening
's Avonds wordt het congres door den
voorzitter geopend. Gezongen worden de
verzen 3 en 9 van het „Gebed des Heeren',
waarna de heer Riderbos Lucas 1025—37
en Marcus 4:26—28 voorleest om vervol
gens zijn openingswoord uit te spreken tei
inleiding op het centrale thema van hel
congres, het „Koninkrijk Gods".
Daartoe wijst spr. er op, dat de groote
noodzakelijke aan-dacht, die het Calvinis
me voor het leven, de cultuur enz. heeft,
geloofsbelijdenis moet blijven, aange
zien het geloof en niet een beschouwing
de wereld overwint
Omdat dit dikwijls vergeten wordt, ko
men we vaak tot een typische, zakelijke
levenshouding, waarbij „richtingen"
„terreinen" de plaats ge an innemen van
levende menschen in nood, voor wie Chris
tus ontferming heeft gekend. Daaruit
vloeit ook voort het te weinig verrassende,
onvenvachte in onze levenspractijk (naast
Gen. 128 staat ook Marcus 529 in de»
Bijbel), en het anticipeeren op zoogenaam
de „diepere" problemen", terwijl men aan
het meest eenvoudige nog niet toe is.
Spr. brengt dit alles in verband met
den huidigen toestand in de Gereformeer
de studentenwereld. In deze situatie nu
wordt dit congres over het „Koninkrijk
Gods" gehouden, waarover we slechts kun
nen spreken, wanneer we er in gelooven
Dat Koninkrijk is er, is komende (onze
verantwoordelijkheid) en zal komen (onze
hoop).
De avondtoespraak werd gehouden 'door
Dr. R. van Deemter, over:
„Leven ln Christus Jezus"
,Jn Christus Jezus" is een uitdrukking,
die, althans in haar menigvuldig en ge
varieerd voorkomen, typisch Paulinisch is.
Paulus gebruikt ze 164 keer. Op het voor
zetsel „in" moet vooral bij een stilist als
Paulus goed gelet. Partikels zijn in 'het
bijzonder in het Grieksch moeilijk, maar
belangrijk. Paulus bedoelt het woord „in"
loQaal,. hij wil een sfeer, een element, de
innigste gemeenschap aanduiden. Zoo ge
zien, vormt de uitdrukking de kern van
zijn theologie.
Leven in Christus Jezus is Beslissend
voor den heelen mensch, voor geheugen, en
verstand, voor wil en gevoel en verbeelding,
voor begeerten .gedachten en werken, voor
studie, voor levensdoel en idealen, voor
lichaam en ziel. Het brengt discipline in
de verhouding tot anderen ook, in gezin, in
maatschappij, in kerk en in staat. Sociale
en nationale geschillen worden geheiligd in
Christus. De Christen patroon is een dienst
knecht in Christus. Een neger in Christus
staat een Nederlandsch Christen nader
dan een Nederlander buiten Hem. Het be
slist over uw verhouding als intellectueelen
tot de „broeders in Christus" in de kerk;
het is normeerend voor de aanwending on
zer stoffelijke en geestelijke gaven.
Het is ook beslissend voor onze verhou
ding tot de wereld. Vijanden heeft
Christen niet, buiten den duivel en
zonde. De vijandigste communist moet
een mensch „in den Heere" kunnen lee-
ren, dat godsdienst geen opium, maar
liefde is. Christus zendt de zijnen wel als
door wolven omringde schapen, maar hij
zendt ze, als zijn getuigen, en met de
roeping om zout en licht te zijn. Christen
dom, dat men bij de minste aanraking met
de wereld verliest, is een smaad voor den
Heiland.
De strijd tegen de zonde wordt door het
leven in Christus concreet gestreden. -Maar
niet uit moralistisch principe, doch allccu
president-curator van de Theol.
School te Kampen. Dr. Dijk houdt
zijn benoeming nog in beraad. Met
hem stond op het tweetal Dr. G.
C. Berkouwer van Water
graafsmeer.
De benoeming van Dr. K. Dijk tot
hoogleeraar te Kampen is voor zeer ve
len allerminst een verrassing. Het werd
in vrij hreeden kring vermoed, dat bij
het door curatoren aangeboden tweetal
de Haagsche predikant was, en ook, dat
hij niet meer in dezelfde mate als bij
de benoeming van een hoogleeraar te
Middelburg in 1933, bezwaren had, den
kansel voor den katheder, in te wisselen.
De huidige situatie van het Geref. kerke
lijk leven overziende, zal men met deze
benoeming een vrijwel algemeene instem
ming aantreffen. Zoowel door zijn posi
tie als leider in het kerkelijk leven als
door zijn omvangrijk oeuvre en zijn on
betwiste bekwaamheden op het gebied
der theologie en der kerkgeschiedenis is
Dr. Dijk een der aangewezenen voor den
leerstoel, die door het overlijden van
Prof. Hoekstra onbezet was
Voor de gemeente van Den Haag-West,
ie thans haar twede predikant aan een hoo
geschool moet afstaan (in 1926 werd Dr. D.
H. Th. Vollenhoven hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit) staat deze benoeming gelijk
met een zeer groot verlies. Sedert 1916, dus
juist 20 jaren, dient Dr. Dijk haar, d.w.z. is
hij haar beminde, met groote gaven gesier
de kanselredenaar en haar niet minder ge
waardeerde pastor.
Levensloop
Dr. Dijk werd 22 Juni 1885 te Wolvega ge
boren.Hij bezocht het Geref. Gymnasium te
Kampen en werd in 1905 student aan de
Vrije Universiteit. In October 1909 werd hij
candidaat, om 23 Juni 1912 door Prof. Dr.
H. H. Kuyper hij de Geref. Kerk te Rijswijk
(Z-H.) in het predikambt te worden beves
tigd.
Op 31 Mei van laatstgenoemd jaar promo-
eerde Ds. Dijk tot Doctor in de Theologie,
op een proefschrift getiteld: „De strijd over
het Infra- en Supra-lapsarisme in de Geref.
Kerken in Nederland".
In Juni 1916 werd uit herhaalde beroepen
it naar de ongedeelde Kerk van 's-
venhage aangenomen. Bij de splitsing^ van
do Geref. Kerk van 's-Gravenhage ging Dr.
K. Dijk naar de Kerk van West over.
In het Geref. Kerkelijk leven trad Dr. Dijk
aie officier in de orde van Oranje-Nassau is,
ah spoedig op den voorgrond.
Zoowel van de Gen. Synode van 1917
(Rotterdam), van 1920 (Leeuwarden)), van
1923 (Utrecht) als van 1926 (Assen) maakte
hij deel uit. In 1933 was hij praeses van de
Synode te Middelburg. Deze onderscheioen
Synoden benoemden hem tot deputaat voor
den uitbouw der Belijdenis, voor de Litur
gie, als ook voor de geestelijke verzorging
der Gereformeerden in Ned. Indië. Hij
curator van de Theol. School en van ae V.U.
Ook op de Particuliere Synode van Zuid-
Holland-Noord is Dr. Dijk een steeds terug-
tceerende persoonlijkheid. In de Schoolwe
reld treedt hij mede op den voorgrond. Zoo
is hij voorzitter van de Unie. vice-voorzitter
van den Schoolraad voor de Scholen met
den Bijbel en maakt hij ook deel uit van de
examencommissie van den Schoolraad, ter
wijl hij in de Commissie van Beroep van den
Schoolraad eveneens zitting heeft
Van de Vereeniging voor Chr. M.U.L.O. te
's Gravenhage waarvan een tweetal H.B.
Scholen uitgaan, is Dr. Dijk voorzitter, ter
wijl hij in het Bestuur van Patrimoniums
Vakteekenschool als vice-voorzitter zitting
heeft
In het organisatieleven, vooral van dat der
jeugd, is Dr. Dijk evenmin een vreemdeling.
Hij is voorzitter van den Ned. Bond van
Jongelings vereenigingen op Geref. grond
slag, van de Geref. Jeugdcentrale is Dr. Dijk
bestuurslid en van den Geref. Jeugdraad te
's Gravenhage voorzitter.
Zeer veel boeken en brochures heeft Dr.
Dijk geschreven.
Van de van zijn hand verschenen groote
werken noemen we: „Om 't eeuwig welbe
hagen"; „Lijden en loven" en „Voor Hart en
Leven (I)". Van de kleinere geschriften ver
melden we: „Wat is een Chr. school?";
„School en Kerk"; „Inzinking of bloei'?";
i „Een banier vanwege de waarheid"; „Buiten
de Kerk geen zaligheid"; „Overheidsschool
of ouderschool?"; „De vrijheid der Chr.
School"; terwijl hij met anderen „De goede
Belijdenis" schreef..
In „Menigerlei Genade" en in den nieu
wen Catechismusbundel verscheen menige
predikatie van zijn hand.
In tal van bladen verschenen artikelen
van hem, zoo o.a. in „De Reformatie", waar
aan hij vroeger medewerker was. Van „De
Heraut" is Dr. Dijk redacteur, alsook van
„Menigerlei Genade", in welks redactie hij
wijlen Dr. J. C. de Moor opvolgde. Van
„Jong Leven", het orgaan van den Haag-,
schen Jeugdraad is Dr. Dijk hoofdredacteur.
Verder is Dr. Dijk medewerker van „Bouwen
en Bewaren", het orgaan van den Bond van
Geref. Meisjesvereenigingen in Nederland en
van de „Standaard", „Patrimonium" en „Ons
Schild"4n welke bladen hij meditnHos <raf.
Lunteren, 1 Sept. 1936
Vanmorgen leek het weer wat drei
gend te zullen zijn, maar tenslotte is
het daarbij gebleven, zoodat er in het
amphitheater, verborgen tusschen het
geboomte, vergaderd kon worden. De
Lunterensche stemming heeft ditmaal
niet lang op zich doen wachten, en
vooral bij de discussie werd een groote
belangstelling, niet het minst van de
Bij de der studenten, voor wie het
ccngres toch in de eerste plaats be
stemd is, aan den dag gelegd voor het
besproken onderwerp.
Verschillende gasten zijn reeds gearri
veerd, zooals Mr A. J. L van Beeck Cal-
koen, Dr G. Brillenburg Wurth, Prof. Dr L.
van der Hoist, rector-magnificus der Vrije
Universiteit en Prof. Mr. V. H. Rutgers. Als
afgevaardigde der N.C.S.V. is Mr G. van der
Flier in ons midden.
De dag werd mei Wis geopend door 3en
heer A. VerkuyL Kort daarop spoedden
>ns naar de vergaderplaats in de open
lucht, waar Ds. S. G. de Graaf, van Am
sterdam, refereerde overj
„Het Koninkrijk Gods"
Al kan men zeggen, 8aï Bet vraagstuk van
het Koninkrijk Gods steeds de geesten ge
spannen hield, heeft het probleem thans ver
nieuwde belangstelling gekregen door de
tegenstelling, die gemaakt wordt tusschen
transcendentie en immanentie. Er wordt op
gewezen, dat, terwijl in het Oude Testament
steeds weer gesproken wordt vanuit het Ver
bond, het Nieuwe Testament bet accent legt
op het Koninkrijk Gods. Bij Johannes de
Dooper en Jezus vooral krijgt het volle actua
liteit.
In de openbaring der Heilige Schrift moet
men onderscheiden, allereerst het „Koninkrijk
Gods", waarbij gedacht moet aan de heer
schappij. en niet aan het rijk, de onderdanen
en het territoir; vervolgens het „Koninkrijk
der hemelen", een gave uit den hemel; en
ten slotte het „Koninkrijk van den Ghristus".
Bij het tweede punt valt op een eigenaardige
aansluiting aan de gedachte der Rabbijnen,
welke echter, wijl .ze nationalistisch was,
omgekeerd wordt en een anderen inhoud
krijgt, al wii dit niet wijzen op een spiritua
listisch individualisme in Jezus' prediking.
Hij heeft immere gezegd, dat het evangelie
aan alle creaturen moest gepredikt worden
en-sprak van een zuurdeesem Bij de derde
onderscheiding moet, vooral naar 1 Kor. 15
24—28, het Koningschap van den Christus in
tweeërlei zin in hét oog gehouden worden,
nl. het Koninkrijk Gods en het regeeren met
God. Dit laatste diene men wederom niet te
verwarren met de tijdelijke macht, welke aan
Jezus geschonken is, om dén Satan te be
strijden.
In hét hierop volgend historisch overzicht
worden door den spr. vooral de trekken be
handeld. die noodig zijn voor het thetisch
gedeelte van het referaat. Augustinus onder
scheidde een regeeren door God en een re
geeren U God. Bij de civitas del, het rijk
des Heen n, ''~~ht hij hierbij echter aan de
katholieke kerk. Daarnaast treft men bij
hem reeds de gedachte aan. dat er onder
verstaan moet worden de gemeenschap der
heiligen. In de derde plaats valt op de onder
scheiding tusschen hoogere en lagere
rechtigheid.
Luther wilde het Koninkrijk Gods beper
ken tot het terrein der genade; het overige
viel er buiten. Maar de niet op te lossen
vraag was nu déze. waarover de geloovigen
dan moesten regeeren. Calvijn stelde de
macht Gods voorop, welke in de uitverkore
nen anders dan in de overigen tot uiting
kwam. Kort wordt stilgestaan bij het ana
baptisme, rationalisme en piëtisme, Sohleier-
macher en Ritschl, Rarth en Brunner.
In het thetisch gedeelte wordt allereerst
gewezen op de heerschappij der genade vol
gens Rom. 5 en van het Koninkrijk van den
Zoon van Gods liefde volgens Kol. 1, waarbij
het transcendentie-standpunt wordt verwor
pen. Wel zien we thans nog niet, dat alle
dingen het schepsel onderworpen zijn, maar
ddt sluit het heerschen door Ghristus niet uit.
De beteekenis van Pinksteren en het feit,
dat alles in dankzegging genoten mag wor
den, is vanuit de transcendentieleer niet te
begrijpen.
Daarnaast moet het Koninkrijk Gods
zien als gave uit den hemel. Gebroken
dient hier te worden met het immanentie-
standpunt, zooals van Origenes en Schleier-
macher. In dezen zin kan gesproken van
het Koninkrijk als van een gave en opgave,
iets, wat er is en tevens komen moet.
Ook brengt het Koninkrijk Gods de her
stelde gemeenschap, de eenheid in Chris
tus, het met Hem heerschen. Het is niet
slechts voor het persoonlijk leven, want
niemand staat op zichzelf.
De heerschappij der genade geldt 'den
ganschen kosmos. Daarom is de spirituali-
seering en ethiseering van de openbaring
der Schrift aangaande het Koninkrijk Gods
onjuist.
De geloovigen zullen al meer 'dwars in
het leven komen te staan. We leven in de
spanning, dat het volmaakte is gekomen en
tegelijk komen moet Laat ons daarom
waken, dat we niet, evenals de bruidsmeis
jes in de gelijkenis, in den dommel raken.
Op dit referaat volgde een uitvoerige dis
cussie, waaraan door velen werd deelge
nomen en waarbij Ds de Graaf gelegenheid
kreeg op verschillende punten terug te
komen. Zoo werd nader gewezen op het
Verbond en het Koninkrijk Gods. Terwijl in
het „Onze Vader" één bede aan het Ko
ninkrijk Gods als zoodanig gewijd is, ligt
het Verbond aan het gansche gebed ten
grondslag.
Bij evangelisatie 'dient ook het Koninkrijk
Gods op den voorgrond te staan. Teveel
wordt daarbij nog accent gelegd op het lok
ken en niet op het buigen voor Gods Woord,
zooals we het zien in het gesprek tusschen
Jezus en Nicodemus.
's Middags werd door velen een groote
fietstocht over de Veluwe gemaakt
Drs S. U. Zuidema sprak 'savonds over
Het Nieuwe Verbond
Spr. wees er op, dat vrees voor het woord
„verbond" even onjuist is, als het noemen
van het woord zonder den inhoud en het
aanvaarden daarvan. De zaakverguizing is
echter het grootste kwaad, dat afgebeden
dient ie worden. Dit geldt in het nieuwe
Verbond nog meer dan in het oude. De Wet
des Verbon ds, in ons verstand geschreven,
is een verzwaring van het oordeel voor
wien de Wet Gods niet in het hart geschre
ven is, zooals bij het volk van het Nieuwe
Verbond wel het geval is.
Nagegaan wordt dan, waarin dit Nieuw.
Verbond met het voorafgaande overeen
komt en waarin het verschilt. Wie bij het
Genadeverbond begint en niet ziet 't diepe
verband met wat voorafging, die verminkt
het Verbond. God houdt in het nieuwe Ver
bond de wereld, die Hij liefheeft, vast. Hij
schenkt ons den tweeden Adam, daar God
moet terugkeeren naar Zijn maaksel. In de
schepping zijn geen dingen, die buiten Gods
zorg vallen. Het Nieuwe Verbond is ook
niet een nieuwe wet met mildere eischen.
Wel zou men van een nieuwen vorm
kunnen spreken, als men let op de natio
nale factoren. Men moet echter het Verbond
met Abraham ook zien als uitverkiezing
van geestelijk Israël. Zoowel in het Oude
als in het Nieuwe Verbond is de genade
particulier en wordt scheiding gemaakt tus
schen vei-bondsbrekers en bondelingen.
Een van d,o nieuwe kenmerken is, dat
Nieuwe Verbond zijn vastheid vindt in het
hloed van Jezus Christus. Een ander is dit,
dat nu het wachten is op Christus' verhoo
ging en daarmede die van Zijn volk. Op dit
Verbond zal geen ander meer volgen, im
mers „de poorten der hel zullen Mijn Ge
meente niet .overweldigen".
Nadat 'gelezen was Ps. 146 werd de avond
door Drs Zuidema eeslofen.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP
Opgericht April 1902 Telefoon 117970
's-Gravenhage, L. Copes v. Cattenbargh 80
Afd. Ziektekostenverzekering
Nieawe wijze van verzekering tegen de
kosten van ziekte, ziekenhuisverpleging
en operatie. Geheele particuliere behan
deling met vrije keuze van artsen,
apothekers, specialisten en ziekenhuizen.
-* PROSPECTUS OP AANVRAGE *-
Vertegenwoordigers(sters) gevraagd.
(Adv.
Prot Dr. E. C. WIERSMA
Tot hoogleeraar in de theoretische en toe
gepaste natuurkunde aan de Technische
Hoogeschool te Delft is benoemd Dr. E. C.
Wiersma, thans conservator van het Ka-
merlingh-Onnes-laboratorium te Lei don.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Hoogeveen-Noord. School voor CV.
O. Tot onderwijzer: de heer W. H. R. Koe-
m te Terschuur.
'alburg (Geld.) Ned. Herv. KerkeL
school. Tot onderwijzeres: mej. J. van
Amersfoort, tijdel. onderw. aan die
school.
W. G. ROOZENBEEK
Het voormalige hoofd van de Groen van
Prinstererschool te M a a s s 1 ui s, de heer
W. G. R o oz e n b e e k, is gisteravond ge
ïnstalleerd als hoofd van de iEneas Mac-»
kayschool te Den Haag. De plechtigheid
werd verricht door den voorzitter van het
schoolbestuur. Ds. Js. Bootsma.
Na hem voerde het woord mej. Houba,
van het Rijkstoezicht, de heer H. v. Lui-
pen, voorzitter van het schoolbestuur te
Maassluis dat bijna geheel aanwezig
was de heer Visser, inspect. Chr.
Nat. Onderwijs, de heer Rullmann, lö
onderwijzer der Mackayschool, Ds. H.
Strating, namens de ouders dier school
en tenslotte de heer Roozenbeek, die
allen dankte voor de goede woorden.
Het vroegere hoofd der Mackayschool, da
heer J. Pieterson Mo ens, heeft hierna
gesproken,, waarop Ds. G. W. A k k e r h u jg
uit Maassluis met dankgebed sloot,
Gisteren heeft te Haarlem 3e officieel^
opening plaats gehad van het schoolgebouw
aan het Leidscheplein van de opleidings-»
school „Groen van Prinsterer". Daarbij i§
het woord gevoerd door den heer G. W o I-
k Hzn., voorzitter van het schoolbestuur^
en door de heeren Boes, wethouder van
onderwijs, en van de Weyer, inspecteuï
van het L. O., die beiden gelukwenscheö
aanboden. Ten slotte is het nieuwe school
hoofd de heer Hu 11 erna n geïnstalleerd
Examens
ekenen M.O. Den Haas. Akte M.A., dé
»n W. L. F. van de Ven te Rotterdam; Iw
J F M Vermeeren te Eindhoven; C Visser tt
Heemstede en G J Volgers te Doetmchem.
md. A n
Algcm. Nederl. Poli».-
Voor het politiedipl. werden 163 cand. geex.
Hiervan werden 101 afgew. Het dipl. met aan-
teekening verwierven: E. v d Beek, Aalten;1J
van Altena. Wassenaar; H Klein, Hilversum5
L J J Dissevelt, Hilversum; L J Berendsen.
Aal ten; M. Spans, Oppenhulzen; M G J Aarts,
Hulst; G Boes, Katwijk a. Zee; J Dijksal, Am
sterdam; Van Barneveld, Lage Zwaluwe; J G
v Beek. Breda; E Russchen, Rotterdam; P.
Wiersma, Hilversum; L. Quak, Schipluiden, Dl
1, Alkmaar; W H Rehorst, Hilversum;
tsen, IJselstein: N. Bliekendaal, Leer-
it gewone diploma verwierven: M. N<
Maastricht; H H Spruit, Laren (N.H.)S
L J Becker Hoff, Leidschendam (Z.H.); L. Aten
Hoogezand; A Kanning, Nieuw-Bulnen; B Wel
bedacht, Hilversum; H M J Aarts, Westerho
ven- K de Vrü, Hilversum; A van Bennekom*
Vlisslngen; P C Babjjn, Phillippine; W H van
Ball egoyen de Jong, Hilversum; G. de Leeuw,
Hilversum; L. O. H. Hufnen, Maastricht; F.
Alkema, Maastricht; DAK Bakker, Schager-
brug; N H H 1 én
Den Haa„.
d Boom, Maast
versum; S Beemstert
Wisman, Borne; W Bakker, Meppel; K Apothe
ker, Delft; D K Bal, Zundert; H J C van den
Berk, Best: J Postma, Hilversum; K. van den
Berg, Gouda; J H Bennik, Arnhem; J Beem-
sterboer, Ruurlo; H W Hamaekers, Maastricht;
J Alberda, Den Haag; A. Salverda, Hilversum;
H Stuitje, Hilversum; W F van Berkel, Delft;
A J Blezen, Tilburg; J H Oost, Hilversum; J
A van Kruisbergen, Eindhoven; W Koopmans,
ICeeg; J A Alkemade, Rijswijk (Z.-H.); P 3
fij|r- jj}e. q. j Assink, Soest;
PARKEERTERREIN TE EINDHOVEN
Het pand der fa. Bijnen aan de Vrijstraat
te Eindhoven is door de N.V. Vroom
Dreesmann aangekocht om ingericht te
worden voor parkeerterrein voor vracht
auto's.
DE NAALDWIJKSCHEWEG
Naar we vernemen is de recnn?
van de Naaldwijkscheweg gegund a n
fa. A. P. Volker te S lie dr echt, vuoi i'
bedrag van 21.840.—.
AANBESTEDING TE ALKMAAR
Te Alkmaar is aanbesteed het asph:.
teeren van den Kennemersingel en Geester
singel, met bijkomende werken en het ver
nieuwen van de Kennemersingel en Hoeve-
hrug. Laagste inschrijfster: Bitnmonwep
N.V. te Utrecht, voor 52.460.—.
