Mêl
rtflQD
De „Miguel Cervantes" heeft
schade
zware
Zeventigmaal zevenmaal
MAANDAG 31 AUGUSTUS 1936
EERSTE BLAD PAG 2
EEN OFFENSIEF VAN DE
NAT.-SOC. WELTANSCHAUUNG
'(Van onzen Duitschen correspondent)
Sinds het begin van dit jaar hoorde men
in Duitschland overal beweren, dat de ker
kelijke kwestie voorloopig met rust gelaten
zou worden. Het kerkelijk conflict zou als
het ware tijdelijk worden bijgelegd, maar
als de Olympiade eenmaal voorbij was, dan
kon men er op rekenen, dat het groote of
fensief der nationaal-socialistischo „Welt
anschauung" tegen de beide christelijke
confessies zou beginnen.
Thans is de Olympiade voorbij en het zou
dus tijd wezen, dat de aangekondigde ver
scherpte actie van 't nationaal-socialisme
moet losbreken. Persberichten hebben in
het buitenland reeds de mare verspreid van
de aanstaande stichting eener „Duitsche
Nationale Kerk".
Zooals reeds werd bericht, heeft de Rijks
minister van Kerkelijke Aangelegenheden,
Frits Karri, juist in dezen gespannen tijd
zijn werkzaamheden hervat Om precies te
zijn: hij verblijft momenteel nog ver van
zijn werkkamer Unter den Linden ergens
in een Zuid-Duitsche badplaats. Doch deze
va can tie loopt ten einde en officieel heeft
hij de leiding der Kerkelijke Aangelegen
heden alweer sinds eenige weken in han
den.
De terugkomst van minister Kerll is een
verrassing. Herhaaldelijk werd zijn beleid
tot zelfs door persoonlijk ingrijpen van den
Führer openlijk afgekeurd. De in-vrijheid-
stelling van den algemeenen leider der ka
tholieke jeugdbeweging te Dusseldorp, Mgr.
Wolk er. en den vicaris-generaal van bet
bisdom Berlijn, Mgr. Barnasch, die beiden
door de Geheime Staatspolitie gearresteerd
waren en zich bij als sensationeel aangekon
digde processen te verdedigen zouden heb
ben. leek in het begin van 't jaar heel sterk
op de diepere oorzaak van het einde van
min. Kerb's „politieke" gezondheid. Intus-
schen is gebleken, dat hij inderdaad ernstig
ongesteld was.
De Belijdeniskerk mag sind9 December
van het vorig jaar geen predikanten meer
opleiden, examineeren of beroepen. Zij doet
dit evenwel alsof er niets gebeurd is. De
Belijdeniskerk mag geen geschriften uit-
g* en, rondzendbrieven versturen of op an
dere wijze eenig schriftelijk contact tus-
schen haar geestelijkheid of geloovigen on
derling onderhouden. Desondanks verschij
nen. na een vrij korte onderbreking, allerlei
geschriften weer even regelmatig als te vo
ren. De Belijdeniskerk mag geen vergade
ringen beleggen, lezingen organiseeren of
onverschillig wat ook ondernemen, dat niet
in den strengsten zin des woords als een
godsdienstoefening beschouwd kan worden.
Zij doet echter wat zij wil, zonder dat er
iets gebeurt
De R.K. Kerk m Duitschland heeft het
den laatsten tijd beduidend mce»lyker ge
had, nadat men haar verleden jaar Decem
ber aanvankelijk met rust had gelaten. De
nationaal-soclalistische regeering zet er al
les op, om het Duitsche episcopaat er toe
te brengen, plaats te nemen aan een en de
zelfde groene tafel als de officieels verte
genwoordigers, die met de onderhandelin
gen over een nieuw Rijksconcordaat belast
zijn. Het behoeft geen betoog, dat dit con
cordaat heusch niet alleen formeel een zui
ver particuliere aangelegenheid is tusschen
de Duitsche regeering en het Vaticaan,
waarbij de Bisschoppen hoogstens een advj-
seerende stem hebben. In het Derde Rijk
valt niettemin duidelijk waar te nemen,
dat men er naar streeft, de Bisschoppen
zoo zeer onder druk te zetten, dat zij er in
Rome op aandringen, zich minder afwijzend
te toon en.
Minister Kerrl, die ons door zijn persoon
lijke omgeving werd afgeschilderd als een
„diep geloovig mensch, echter Iqs van elk
kerkverband", wacht een moeilijke taak.
Zijn functie is vooral zoo buitengewoon
zwaar, omdat al meermalen gebleken is,
dat hij niet alleen de kerkelijke aangelegen
heden van het Derde Rijk in handen heeft.
Anderen grepen herhaaldelijk in, waar hij
een, naar hun opvatting, te slappe gedrags
lijn volgde.
In hreode kringen van hen, die thans in
Duitschland aan do macht zijn, sluit men
dikwijls op een ontstellend gebrek aan ook
maar de meest primitieve belangstelling
voor den godsdienst. Nog niet lang geleden
onderhielden wij ons om slechts één
voorbeeld te noemen met iemand die m
dc voorlichting van het Duitsche volk eon
vooraanstaande plaats inneemt. Toen wij
het gesprek naar het kerkelijke vraagstuk
poogden te leiden, kregen wij de volgende
vriendelijk verontschuldigende worden te
hooren:
..Het spijt mij, maar spreken wij over iets
anders. Ik ben er zelfa in geslaagd om iets
van oeconomie te begrijpen, maar religieuso
kwesties, dat is iets wat ik al lang opgege
ven heb!"
(De missive der Duitsche R.K. bis
schoppen wijst ook in deze richting. Men
zie het bericht op 29 Aug. j.L Red.)
De Spaansche burgeroorlog
Weinig veranderingen in de
frontvorming
Het beleg van het Alcazar
duurt voort
Officieel wordt uit Gibraltar gemeld, dat
de rogeeringskruiser „Miguel Cervantes"
door het bombardement van de nationalis
tische luchtmacht en door een nationalisti
sche onderzeeboot in de straat van Gibraltar
zware schade beeft bekomen.
Bij een gevecht aan tiet front van Teruel,
waar een regeeringseolonne 70 doodon ach
terliet, bedroegen de ycrliezen der nationa
listen een onder-luitenant en zes soldaten-
alsmede den commandant Carlos Velez.
Het hoofdkwartier der nationalisten te
Sevilla krijgt voortdurend allerlei geschen
ken in geld en in natura toegestuurd. In
één week werd twee raillioen peseta's onit-
aogen, zonder te rekenen de talrijke ju wel
len en sieraden, welke bet hoofdkwartier
meestal weigert.
De luchtmacht ontving de vorige week
drie millioen peseta's.
Het hoofdkwartier der nationalisten te
Valladolid meldt, dat de opmarsch der troe
pen in Asturiê en Aragon voortgang /in it
Te Oyazura zijn zij nog een kilometer van
Irun. In de omgeving van San Sebestian
konden de troepen niet doeltreffend optre
den, wegens de mist.
Volgens een bericht uit La Coruna heeft
de luchtmacht van Sevilla verscheiden re-
geerlngskruisers in de Middellandscbe Zee
gebombardeerd. Tegenover Huelva hebben
de kustbatterijen een kruiser op de vlucht
gedreven, welke voornemens was de haven
te bombardeeren.
Opleidingsschip loopt over!
Het marine-opleidingsschip „Galate"
zou met alle cadetten en de geheele be
manning de zijde van de nationalisten
hebben gekozen. De „GaJate" is de ha
ven van Feirol binnengeloopen.
De ,,Rio-Tinto"-mijnen
Als gevolg van de geheele bezetting van
het gebied der Rio Tin'o-mijnen heeft de
Junta te Burgos gelast beslag te leggen op
alle delfstoffen en producten dezer mijnen,
in zooverre de nationalistische troepen hier
aan behoefte hebben. In het betreffende be
sluit wordt erop gewezen, dat de rechten der
maatschappij zullen worden gewaarborgd,
en dat een gestrenge boekhouding zal wor
den ingericht, teneinde alle in beslag geno
men producten tegen den gemiddelden
marktprijs af te rekenen.
Uit Sevilla wordt gemeld, dat de krijgs
raad de doodstraf heeft geëischt tegen d7
mijnwerkers van Rio Tinto,, die gevangen
werden genomen, toen zij naar Sevilla wll-
ken optrekken met veertien met dynamiet
beladen vrachtauto's.
Te Bayonne wordt vernomen, dat twee
vliegtuigen der opstandelingen Eibar heb
ben gebombardeerd, op 30 K.M. van Tolosa,
waar zich een wanenfabriek bevindt
Onder de burgerbevolking vielen talrijke
slachtoffers. Er werd aanzienlijke schade
aangericht
Regeering meldt ook successen
De Minister van Oorlog deelt mede: In
Estremadura heeft de strijd een zeer
groote hevigheid bereikt. De opstande
lingen hebben op dit front hun besta
troepen samengetrokken en ze voorzien
van een belangrijk en modern oorlogs
materiaal. Talrijke vliegtuigen onder
steunen hun strijd, maar tot dusverre
hebben al hun pogingen schipbreuk ge
leden op den tegenstand van onze dap
pere miütietroepen. In Andalusie, in
Asurie en aan het front van Guipuzcoa
wordt de strijd eveneens met-groote he
vigheid voortgezet, maar onze troepen
hebben er eenige vorderingen geboekt
Aan de andere fronten is alles rustig.
Uit Madrid wordt door de Frente Popular
gemeld, dat de regeeringstroepen een groote
overwinning hebben bevochten in de pro-
vincie Huesca. Een opstandige colonne, die
pogingen in het werk stelde op te rukken
naar Huesca, teneinde de geestverwanten
aldaar te versterken, is krachtig door de
regeerings luchtstrijdkrachten gebombar
deerd en heeft zware verliezen geleden. De
colonne werd tegelijkertijd aangevallen door
de militietroepen, die de opstandelingen op
de vlucht dreven, waarbij verscheidene of
ficieren en soldaten in handen der legale
troepen vielen en voorts twee kanonnen,
verscheidene miïrailleurs en een overvloedi
ge hoeveelheid munitie werden buit gomaaki
Deze overwinning, aldus voegt hier de Fren e
Popular aan toe, consolideert den opmarsch
der regeerings troepen, die voor de poorten
van Huesca staan.
Toestand in Alcazar wanhopig!
Een correspondent van „Havas" heeft
een bezoek gebracht aan de stad Toledo,
alwaar in het Aloazar een kleine groep
nationalisten nu reeds weken lang aan
de volksfront aanvallen hardnekkige
weerstand biedt
De gouverneur van Toledo verklaarde,
dat de rebellen gebrek hadden aan le
vensmiddelen, daar zij niet voldoende
leeftocht hebben kunnen krijgen van
hun vliegtuigen, aangezien veel neerge
worpen pakken levensmiddelen buiten
't gebied van Alcazar zijn neergekomen.
De gouverneur voegde hieraan toe, dat
zich 1300 personen in het Alcazar bevin
den, onder wie 300 vrouwen en kinderen,
die in de kelders verblijven.
Het is mogelijk, dat een aantal hunner
verstikt is onder de puinen. die voortdurend
neervallen tengevolge van de bombardemen
ten. Voorts verklaarde de gouverneur, dat
het mogelijk zou zijn in enkele uren het
Alcazar te veroveren, dat met 300 kg. on
plofbare Stoffen is ondermijnd, maar men
tracht overgave te verkrijgen om te vermij
den slachtoffers te maken, te meer, daar
verscheiden personen met geweld in het
Alcazar worden vastgehouden Bovendien
doen zich in hei Moorenpaleis dagelijks ge
vechten tusschen de belegerde opstandelin
gen voor, aangezien zich onder hen een ze
ker gedeelte bevindt, dat zich zou willen
overgeven.
De regeeringstroepen hebben met luid
sprekers doen weten, dat zij het gebouw in
de lucht kunnen doen vliegen.
Titoelescoe afgetreden
Men heeft in Boekarest den minister-pre
sident van Buitenlandsche Zaken, Titoe
lescoe, die een heftig voorstander was
van Frankrijk en de Kleine Entente, aan
den dijk gezet door middel van een ont
slag-aanbieding van het geheele Boemeen-
sche kabinet. De koning heeft daarop aan
Tatarescoe do vorming opgedragen van
een nieuwe regeering, die over volmachten
zal beschikken om iedere beweging van
uiterst links of uiterst rechts met kracht te
onderdrukken.
Het schijnt, dat Tatarescoe niet
wenschte, dat Titoelescoe In de nieuwe re
geering zitting had, omdat hij een eensge
zind kabinet noodig oordeelde. Titoelescoe
heeft door zijn herhaalde bedreigingen met
aftreden, o.a. in Juni J.I., de autoriteit van
de vorige regeering verminderd.
Wijlen Koningin Astrid herdacht
Zaterdag hebben in geheel België herden
kingsplechtigheden voor wijlen koningin
Astrid plaats gehad. In de koninklijke graf
kelder van de kerk te Laeken werd In
tegenwoordigheid van den koning en zijn
kinderen officieel eerbetoon gebracht door
de leden der regeering, het diplomatieke
corps en de burgerlijke en militaire autori
teiten.
Duitscher van oplichting verdacht
Ambtenaren van de Fransche veiligheids
dienst hebben te Bordeaux een huiszoeking
verricht in de apartementen van een zeke
ren Max Krocht uit Dresden. Krocht
werkte aldaar voor rekening van twee ts
Londen gevestigde internationale banken,
en was ermede belast in Frankrijk fictieve
beursoperaties te verrichten namens cliën
ten. De verduisteringen bedragen 100 mil
lioen francs. Krocht is den nacht vooraf
gaande van de huiszoeking verdwenen, en
zou naar Amsterdam zijn uitgeweken.
KATTENBROOD
lO CENT PER PAK
VRAAQT UW WINKELIER
(Adv.)
ONTZETTENDE
WERVELSTORM
Ruim iooo dooden
Als gevolg van de typhoon, die giste-
ren Zuid-Korea heeft geteisterd, zijn
1.104 personen gedood en 1.028 personen
gewond. Voorts worden nog 426 perso
nen vermist De wervelstorm heeft bo
vendien aanzienlijke materieeU schade
aangericht
Italië heeft acht millioen soldaten
Binnen enkele uren paraat
Mussolini heeft te Avellino voor de solda
ten, die aan de Italiaansche manoeuvres
hebben deelgenomen een rede gehouden,
waarin hij Lalios strijdvaardigheid ver
heerlijkte. Hij zeide o.m.:
„Het is niet ondanks den oorlog in Afrl
ka, maar als gevolg van den oorlog m Afri
ka, dat alle militaire krachten van Italië
doeltreffender zijn dan voor dezen oorlog
Wij kunnen steeds binnen enkele uren en
op een enkel bevel 8 millioen man mobili-
seeren".
Mussolini voegde echter hieraan toe: Wij
hopen op vrede met allen en zijn bereid
onze dagelijksche en volledige bijdrage en
medewerking te yerleenen voor het werk
van den vrede.
De onrust in de Oekraïne
In sommige deelen van de Oekraïne wordt
een toenemende openlijke agitatie onder de
landbouwbevolking geconstateerd. De rootle
troepen zouden buitengewoon strenge or
ders daartegen hebben. Echter wordt ui»
de stad Riazan vernomen, dat soldaten,
uitgezonden om aldaar in de omgeving
veenbranden te blusschen, gehoorzaamheid
ouden hebben geweigerd.
Er sahijnt groote schade aangericht te
zijn; de slachtoffers zijn talrijk.
Trotzky weder ongewenscht
vreemdeling
Het Noorsche „Dagbladet" deelt mede,
dat in den jongsten ministerraad gesproken
is over het verblijf van Trotsky in Noor
wegen. Minister-pres. Nygaardsvold
moet daarbij hebben verklaard, dat men
voor Trotsky een „Noorsch Siberië" zou
moeten zoeken, zoo hij zich niet volgens de
bepalingen van zijn verblijfsvergunning
wenschte te gedrèigen.
Sindsdien Is Trotsky inderdaad een ge
vangene in zijn eigen huis, waar hij streng
wordt bewaakt. Bezoekers worden niet toe
gelaten en op telefonische oproepen wordt
niets geantwoord, terwijl zijn post onder
censuur staat
De autoriteiten hebben nog geen beslis
sing genomen inzake de toekomstige ver
blijfplaats van Trotsky in Noorwegen.
De Noorsche regeering zal maatregelen
nemen om den revolutionair te tsoleeren.
Wellicht wordt hem een wonine aangewe
zen in het midden van een militair kam
pement.
Ti'ptsky's secretarissen zijn gearresteerd
en over de grens gebracht.
WORDT DE S.A. RIJKSWEER?
Men meldt uit Innsbrueck, dat Rijkskan
selier Hitier waarschijnlijk op het nationaal-
socialistisch congres te Neurenberg zal af
kondigen, dat S A.-afdeelingen als Landwehr
bij de Rijksweer zullen worden ingelijfd.
Hitler zou op verzoek van Blomberg en
den grooten generalen staf tot dezen maat
regel gekomen zijn. Slechts de S.S. zou ton
dienste van Hitier en de partijleiding blijven.
BINNENLAND
Gerst en Veldboonen
Verlaging van steun
In verband met de marktpositie heeft de
minister van Landbouw besloten den steun
voor gerst en veldboonen met ingang van
Maandag 31 Augustus te verlagen, hetwelk
voor gerst zal worden bereikt door een ver
laging van den dorschsteun met 0.25 per
100 K.G. en voor veldboonen door de huidi
ge regeling te vervangen door een andere,
waarbij de steun periodiek zal worden vast
gesteld en welke regeling voor de telers bij
de huidige prijsverhoudingen zal neerkomen
op een steun, die ongeveer 0.50 per 100 K.G.
minder zal bedragen dan thans.
Op een door den Ned. Bond van
Prot Chr. Werkgevers in de voedings
bedrijven gedaan verzoek heeft de
minister geantwoord, dat hij geen aan
leiding kan vinden den prijs van de
vita-tarwe te verminderen of de mo
nopolieheffing op tarwe te verlagen.
Ook de monopolieheffingen op voer-
granen blijven ongewijzigd.
De uitwijzing der vier
Nederlanders
Zal het uitwijzingsbesluit worden
ingetrokken?
Da haar Van Llth Harreboméa vertrekt toch
Men schrijft ons uit Berlijn, dd. 29 Aug.:
De heeren Van Lith Harrebomée, Peters,
De Heer en Hes kregen vandaag met de
eerste post een briefje van den hoofdcom
missaris van politie, dat het bevel tot uit
wijzing voorloopig voor den duur van twee
dagen verlengd is, zoodat zij in ieder geval
tot Donderdag a.s. in Duitschland kunnen
blijven.
Het hoofdcommissariaat van politie
deelde verder het bestuur van de Neder-
landsche Staatsburgervereen. „Hollan-
dia" mee, dat gegronde hoop bestaat,
dat de uitwijzing ongedaan zal worden
gemaakt!
Het hoofdcommissariaat ging zelfs nog
verder: het had vernomen, dat de heer Eric
van Lith Harrebomée in ieder geval heden
avond naar Holland zou willen vertrekken,
en het verzocht nu don heer Van Lith Har
rebomée, dit niet te doon,
De heer Van Lith Harrebomée bedankte
voor de vriendelijkheid van de politie. Hij
wees er echter op, dat deze mededeeling nu
te laat kwam. Hij had alle toebereidselen
voor de reis gemaakt. Zijn koffers waren
gepakt. Zijn huur was opgezegd. Zijü finan
ciën had hij hier geregeld. En van zijn
plan, om Duitschland heden te verlaten,
kon hij helaas niet meer afzien. Het hoofd-
commissariaat van politie sprak hier zijn
leedwezen over uit.
Naar wij vernemen, wordt de definitieve
beslissing inzake de intrekking van het
uitwijzingsbesluit Maandag 31 Augustus
verwacht. Er wordt niet aan getwijfeld, dat
deze gunstig voor onze lanagenooten zal
luiden.
P. J. SCHMIDT
Treedt af als voorzitter
der R.S.A.P.
Tegenstander van elke vorm van dictatuur
Naar wij vernemen heeft de heer P. J.
Schmidt, lid van den Arasterdam-
schen gemeenteraad en van Prov. Sta
ten van Noord-Holland zijn functie van
voorzitter van de R.S.A.P. neergelegd.
De doodvonnissen en de terreur in Rus
land waren aanleiding voor den heer
Schmidt een verklaring aan zijn partij
bestuur te zenden, waarin hij consta
teert o.m., dat openlijk dient te worden
uitgesproken, dat er geon enkel wezen
lijk verschil meer bestaat tusschen het
regime van Stalln en dat van Hitier.
De heer Schmidt wees er daarbij op, dat
de verdediging ook zelfs van de gebrekkig
ste vormen van democratie een levensbe
lang voor het proletariaat is geworden, dat
elke dictatuur-gedachte moet worden be
streden en dat dientengevolge de clausules
die betrekking hebben op de aanvaarding
van de „dictatuur van het proletariaat" uit
de programma's van de R.S.A.P. dienen te
worden geschrapt. Hij achtte deze afzwe
ring en bestrijding van de dictatuur-gedach
te tevens noodzakelijk om effect te geven
aan het protest tegen de gruwelen in Rus
land. Aangezien den heer Schmidt bleek,
dat hieromtrent geen overeenstemming in
de partijleiding bestond, heeft hij zijn func
tie als voorzitter van de partij en als redac
tie-lid van „De Nieuwe Fakkel" neergelegd.
NIEUWE WEG DOOR
HET WESTLAND
Sneller verbinding met de
Rotterdamsche havens
Zaterdagmiddag Is de nieuwe Rijks
weg 20 A door het Westland officieel
geopend. Zooals men weet Is Rijksweg
20 A een zijtak van Rijksweg 20, die nog
in uitvoering moet komen en de nieuwe
verbinding Rotterdam—Hoek van Hol
land zal brengen. De weg die thans ge
reed is gekomen loopt vanaf Honselers-
dijk langs Westerlee te De Lier naar
den Maasdijk, waar op weg 20 wordt
aangesloten.
Tal van autoriteiten hebben de officieels
opening bijgewoond. De Burgemeester van
Naaldwijk, de heer Th. J P. Eisen heeft
voor de eerepoort bij den nieuwen weg op
gesteld, een woord van welkom gesproken.
Negen jaar geleden vingen de pogingen aan
om deze weg door het hart van het West-
DINSDAG 1 SEPTEMBER
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Utt«endlnr.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding. 10.30
Piano-recital. 11.00 Huishoudelijke wen
ken. 11.30 Trio. 1.15 Orgelspel. 2.00 Om
roeporkest en solist. 4.30 Kinderkuorzang.
5.00 Kinderuurtje. 5.40 Omroeporkest.
7.45 Inlichtingen voor studenten. 8.00
Berichten ANP. 8.10 Revue-programma.
9.50 Gram.pl. 10.45 Gram.pl. 11,00 Berich
ten ANP.
HILVERSUM n 301 M. KRO-Ultzendlngr.
8.00—9.15 en 10.00 Gram.pl. 11.30—12.00
Godsd. halfuur. 12.15 KRO-orkest. 2.00
Voor de Vrouw. 4.00 KRO-orkest. 3.45
Gelukwenschen. 6.05 Causerie „Twee
eeuwen Engelsche Kunst". 6.257,00
KRO-Melodisten. 7.15 „Achter de leiding
in alles". 8.00 Berichten ANP. 8.10 KRO-
Melodlsten. 9.00 „De internationale vre
descampagne". 9.15 Stedelijk orkest
Maastricht. 10.00 Gram.pl. 10.15 KRO-
orkest. (Om 10.30 Berichten ANP). 10.50
Gram.pl. 11.00 KRO-Boys.
DROITWICH 1500 M. 11.20 Orgelspel. 12.35
Orkest. 1.50 Zigeunerorkest. 3.20 Sextet.
4 05 Theaterorkest. 4.50 Gram.pl. 3.35
Septet. 6.50 BBC-Northern-orkest. 7.50
Orkest. 9.15 Hoorspel. 10.30 BBC-orkest.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Kamer-orkest.
4.50 Zang. 5.50 Kamer-orkest. 8.30 Zang
en cello. 11.5012.35 Pascal-orkest.
KEULEN 456 M. 2.35 Gram.pl. 4.20 Omroep
orkest. 5.40 Kamermuziek. 6.50 Omroep
orkest. 8.30 Vroolijk programma. 9.20-—
10.20 Vroolüke voordrachten.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 1.30 Salon
orkest. 1.502.20 Gram.pl. 5.20 Salon
orkest, 8.20 Kleinorkest.
484 M.: 12.50 Salon-orkest. 1.50—2.20
Gram.pl. 5.20 Piano- en Klarinetrecital,
6.50 Salon-orkest. 8.20 Symphonieconcert,
land te verkrijgen. Thans is het Westland
opgenomen in het groote Rijksverkeersnet
en werd een belangrijke steun verkregen
om het Westlandsche bedrijfsleven, dat wel
gebukt gaat onder de tijdsomstandigheden,
doch niet gebroken is, weer op te richten.
Dank bracht spr. aan Ir. Berganglus en
zijn beide ingenieurs voor de voortvarende
wijze, waarop de plannen ten uitvoer zijn
gebracht.
Na het welkomstwoord van den Burge-
meestor, heert Ir. Berganglus de betee-
ken is van den nieuwen verkeersweg ge
schetst. en opgemerkt, dat steeds ruime
medewerking van diverse organisaties en
bestuurscolleges is ondervonden. Bijzonder
aan Burgemeester Eisen bracht spr. hulde
voor diens activiteit voor het totstandkomen
van dezen weg. Voor grondaankoopen was
221.000 benoodigd, terwijl de bouw van den
weg door de N.V. van Zanen en Verstoep,
488.000 vorderde, hetgeen uit het Wegen-
en Werkfonds is bekostigd. In totaal Is
10.000 manweken aan den weg gearbeid.
Spr. meende het als een verblijdend feit
te mogen beschouwen, dat naar het zich
laat aanzien in de eerstkomende jaren
belangrijke werken voor den aanleg van
(5en weg naar Rotterdam In uitvoering zul
len komen.
Voor het Westland worden thans nieuwe
mogelijkheden geopend en op dezen dag
kan een blik naar de toekomst worden ge
worpen.
Na de toespraak van Ir. Berganglus heelt
een dochtertje van Ir. Aengenent het lint
doorgeknipt, waarna velen van den nieu-
weg weg gebruik maakten.
UIT OOST-INDIE
Ds. van Duyl over de Chineezen
Een bedenkelijke uitlating
BATAVIA 29 Aug. (Aneta). Naar aanlei
ding van de passage uit de rede van Ds.
van Duyl te Soerabaja gehouden, welke
passage gepubliceerd werd in het dagblad
.Mataram" (Djokja) luidde: „Da Chineezen
hebben hier niets te maken en de Neder
landers hebben rechten. Hun belangen zijn
primair, die van de Chineezen komen pas
in de honderdste graad. Ook dit onderwerp
heeft de volle aandacht van de leiding".,
welke uitlating onder de Chineezen in Indiö
beroering hoeft gewekt, heeft de heer Yo
Heng Kam, lid van den Volksraad, de schrif
telijke vraag ingediend, of het niet ten zeer
ste ongewenscht moet worden geacht dat een
dgl. meening die bovendien de opvatting is
van de opperste leiding der N.S.B., in Ned.
Indië wordt verkondigd. Zoo la, of de Regee
ring dan niet van oordeel is, dat propagan
disten als de heer van Duyl onverwijld Indië
dienen te verlaten, ter voorkoming van het
verstoren of het in gevaar brongen van de
orde en de rust onder de bevolkingsgroepen
van verschillenden landaard, waaruit oe
Indische samenleving bestaat.
Feuilleton
IB
„Waarheid?" herhaalde Silas, toen hij den tweeden brief van
zijn vrouw kreeg, maar zeide toen tot den vriend, die hem
zoolang geherbergd had: „Ik ga naar huis." „Naar huis, man,
naar huis? Ben je verdwaasd geworden?"
„Neen, ik niet, maar anderen zijn verdwaasd geworden, ten
minste zoo zou de wereld oordeelen", en Silas trok in haveloozs
gelapte kleeren huiswaarts; het was een heele reis te voet
maar op zekeren avond in de schemering bereikte hij Prestwich.
Hij wachtte tot de meeste menschen in hun woningen zouden
zijn en zocht toen zijn eigen woning op.
JDe kinderen zullen al naar bed zijn", zeide hij bij zichzelf
en luisterde bij de deur, maar daar was geen geluid van kinder
stemmen, alles was stil; toen klopte hij zachtjes.
„Wie is daar?" riep de vrouw.
„Doe de deur open, Jenny", antwoordde hij fluisterend.
Bevend deed vrouw Woolton de deur open en sloeg beide
armen om zijn hals toen zij haar man herkende. Deze zonk
uitgeput van het vele looi>en op een stoel en zijn vrouw ont
stelde, toen zij bij het flikkerend schijnsel van een stukje hout
zijn ingevallen, verbleekt gelaat onderscheidde. Een tijdlang
was het stil in het vertrek en hoorde men niets dan het
snikken van het tweetal, toen bracht hij er met moeite dour
zijn tranen uit: „Jenny, hij heeft mij gered naar lichaam en
ziel!"
„Wie heeft je gered?
„Wel, meneer Prior, vrouw, wie anders? Ik ben een dwaas
geweest, vrouw, maar zoo God wil zal ik het niet langer zijn
SB een goed werkman worden."
„God zij gedankt, Silas!'* was alles wat zijn vrouw kon uit
brengen. Zij haalde brood en warmde wat thee voor hem op.
„We hebben niet veel in huls", zeide zij.
„Schande genoeg voor mij", zeide hij en verbergde het gelaat
in de handen; „maar de waan Is nu voorbij, vrouw; ik heb
schitterende sprekers gehoord, die prachtige beloften deden,
doch er kwam niets van, maar deze man heeft mij gered en mij
terecht gebracht, zooals ik niet dacht dat ooit weer mogelijk
zou kunnen zijn", en Silas Woolton brak andermaal in snikkon
uit.
„Moeder, wat is er te doen?" riep een kinderstem boven
aan de trap. Het was Jaap.
„Kom beneden mijn jongen, kom beneden", riep zijn moeder,
„vader is teruggekomen."
In een ommezien was Jaap in hun midden.
„Hij is mijn steun en helper geweest al deze weken, vader",
zeide vrouw Woolton.
„God zegene je daarvoor, mijn jongen", zeide Silas ontroerd.
Het was den volgenden dag reeds in de ochtenduren bekend
door het heele dorp, dat Silas Woolton thuis was gekomen.
Sommige der buren hielden zich stil, anderen waren blij ter-
wille van de vrouw, maar ieder hield zich toch terug. Anton
Prior was door iedereen geliefd en hij lag nog te bed, men
wist zelfs niet of hij opkomen zou van zijn ziekbed; men leefde
dus nog in vrees en hope.
Silas van zijn kant hield zich ook afzonderlijk; hij vertoonde
zich niet graag, want hij wist heel goed hoe de menschen ove*
hem oordeelden. Hij voelde zich door en door beschaamd en
verlangde dus niemand te zien. Weldra kwam er echter een
boodschap van den patroon „of Woolton dadelijk wilde komen."
Toen trok deze zijn minst gehavende kleeren aan, en 6tond
aarzelend voor zijn deur. Eindelijk begaf hij zich op weg en
snelde naar het huis, waar hij door de achterdeur naar binnen
ging.
„Is de patroon thuis?" vroeg hij. De dienstbode gaf hem niet
eenmaal antwoord, maar ging de keuken uit en Silas hoorde
haar zeggen: „Mijnheer, Woolton is er."
Toen naderde Hattaway met vasten tred en het volgende
oogenblik stonden meester en werkman tegenover elkaar.
„Wel", zeide de meester, „ik hoo. dat je je schaamt!"
„Ja meneer, ik schaam mij diep en ik ben dankbaar dat
„Dat behoef je niet te zijn", zeide Jonas Hattaway, „het is
mijn bedrijf niet, dat Je hier staat. Het is mijnheer Priors ver
langen, hij maakt een dwaas van zichzelf en van mij: je moet
het maar met hem uitmaken."
Silas Woolton antwoordde niet en Jonas Hattaway wenkte
hem dat hij hem de trap op zou volgen. Silas gevoelde een
schok, toen hij Anton Prior daar op zijn bed uitgestrekt zag
liggen met zijn bleek en ingevallen gelaat. Hij zag zenuwachtig
om zich heen en zag Hattaway achter de deur verdwijnen. Nu
was hij alleen met Anton Prior, den man, dien hij had gehaat
en op alle mogelijke wijze had beleedigd, want hij was het ook
die dien winteravond den steen naar hem gegooid had. En hoe
had deze man hem nu dat alles vergolden? Geen kwaad met
kwaad, maar met goed goed voor al het kwaad dat zijn dood
had kunnen tengevolge hebben. Welk een edel karakter, weik
een nobele man lag daar tegenover hem! Silas erkende dat nu
en begreep niet, dat hij dit niet eerder had geweten: immers
zulk een man ontmoette men niet veell Een oogenblik was or
stilte, toen zeide Anton op vriendelijken toon: „Wel Woolton?"
„O meneer Prior, kunt u het mij ooit vergeven?" riep Woolton
uit, dichter bij het bed komendo.
„Neen", antwoordde Prior glimlachende, „dat kan ik nooit
het is niet langer in mijn macht, want ik heb o al lang geledon
vergeven. Ik ben blij dat je flink en mannelijk genoeg bent om in
te zien en te erkennen dat je verkeerd hebt gehandeld en dat
je nu je best wilt doen terwille van je vrouw en kinderen."
Silas kon niet spreken en dus vervolgde Anton: „Ga eens
zitten, Silas, dan kunnen we prat uj laat het verleden nu
rusten en laat Je nooit meer meesleepen door hoogdravende
redevoeringen, die de verLeelding verhitten en van den rechten
weg afvoeren. Geweld is niet de weg om rechten te verkrijgen;
ons recht winnen wjj alleen door vast en bedaard op ons doel
af te gaan langs den weg van vrede, wet en orde."
„Ik zal mij nooit meer op dien weg bewegen, meneer", barstte
Silas nu los. „Ik heb er meer d«n genoeg van en ik heb
onuitsprekelijk berouw dat ik u uoit heb willen benadeeien. Maar
wie zal het gelooven? Daar is geen fatsoenlijk man in het
dorp die mij niet den rug zal toekeeren en, hoewel ik niets
liever wil dan weer aan het werk gaan, zult u zien, dat niemand
met mij zal willen werken."
„Je zult je goeden naam weer moeten herwinnen, Woolton,
maar wat de mannen betreft, ik heb ze één voor één hier gehad
en ik heb met allen gesproken en ieder van hen gevraagd u
aan te nemen en de kans te geven om uw goeden naam ia
herwinnen en allen hebben mij beloofd dat zij zich niet tegen
u zouden keeren; ilc zeg niet dat ze u met open armen zullen
ontvangen, hoogstwaarschijnlijk zult ge nog wel een snauw en
grauw te verduren hebben, maar gij moet dat geduldig dragen.
Een man die alles overboord heeft geworpen zooals gij hebt
gedaan, kan maar niet voortgaan elsof er niets gebeurd was;
je moet weer onder aan de ladder beginnen, Woolton!"
„Ik weet het, meneer, en ik ben bereid het te dragen, o.
meester, ik ben meer dan dankbaar dat ik het brood voor mijn
gezin weer mag verdienen!"
„En je zult de omstandigheden moeten nemen zooals zr zijn
Woolton, de eene week beter dan de andere: het werk i.< slap
en nu en dan is het half werk, daar kunnen wij niets aau
doen. Patroon en knecht zijn in hetzelfde schuitje; niemand
zal kunnen zeggen dat Jonas Hattaway zijn werkvolk niet het
volle loon uitbetaalde, dat hij kon missen."
(Wordt vervolgd)
