KERK EN ZENDING
De Lagere School in Frankrijk
DINSDAG 28 JULI T936
DOOPSGEZINDE SOCIËTEIT
CHR. GEREF. KERK
Tweetal: Te Rozenburg: cand. J. P.
Geels te Apeldoorn en cand. D. van Wilsum
te Soest dij k.
GEREF. GEMEENTEN
GEREF. KERKEN
NED. HERV. KERK
Beroepen: Te Zaandam-Oost, J. C.
Fritzeche te Bergentheim.
Aangenomen: Naar Amersfoort (Vrijz.
Herv.), F. Oort te Havelte.
EVANG. LUTII. KERK
AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Proponent W. H. Beekenkamp, van
Leiden, deed j.l. Zondag intrede als predi
kant der Hervormde Gemeente te Heinen-
oord bij Rotterdam. De opening van den
bevestigingsdienst geschiedde door Ds. Mr.
E. D. G. v. d. Horst, tot voor kort te Hei-
ncnoord, "waarna Dr. J. D. de Lind van
Wijngaarden, van de Bilt, die ook in 1902
wijlen Ds. G. H. Beekenkamp in Benthuizen
bij Leiden bevestigde, preekte over Jesaja
62 6b. Aan de handoplegging namen be
halve de genoemden deel de predikanten
van der Ree uit Mijnsheerenland, consulent,
en Beens uit Hedel. De intreetekst was: „Ik
zal u Gods Woord doen liooren". Ds. Bee
kenkamp sprak in 't bijzonder de kerke-
raadsleden toe, de aanwezige predikanten,
o.a. Drs G. J. Hoenderdaal Rem. Geref. pred.
te Boskoop en Ds. J. C. van Apeldoorn, van
Leiden, en zijn bevestiger, en leden van' het
Collegium Theologicum c.s. „F.F.F." te Lei
den.
Ds. Fred. J. Broeyer, gekomen van
Woerden, deed Zondag j.l. zijn intrede bij
de Ned. Herv. Gem. te Katwijk aan Zee, na
des morgens te zijn bevestigd door Ds. Ph.
Peter, van Rhijnsburg, met een predikatie
over Ezech. 33 vs. 7. De nieuwe leeraar deed
zijn intrede met een predikatie naar aan
leiding van 2 Tim. 2 vs. 19. Ds. Broeyer
werd toegesproken door zijn ambtgenoot Ds.
R. P. A. Rutgers. Aanwezig waren o.a, de
loco-burgemeester, de gem.-secretaris, de
wethouders, Ds. B. Bollée, em.-pred. te
Ocgstgeest, Ds. W. W. Siddrë, van Noord-
wijk-Binnen, Ds. A. Verwaal, Kage, Ds. J.
van Noort, Noordwijkerhout, Ds. G. J. G. de
Rel, Warmond, Ds. Ph. Peter, Rijnsburg, Ds.
P. den Duyn, Rijsoord, Ds. P. Pras, Katwijk
aan Zee, en voorts velen uit de vroegere
gemeenten Oude Wetering en Woerden. Het
kerkgebouw was over en overvol.
Cand. J. de Jong, van Sneek'. 'deed
Zondag j.l. zijn intrede bij de Baptiste Ge
meente te Stavoren, na bevestigd te zijn
door Ds. H. Visser, van Sneek, met een
predikatie over 2 Tim. 4 vs. 2a. Toegezon
gen werd Ps. 134 vs. 3. De nieuwe leeraar
deed zijn intrede met een pre.dikatie over
Ps. 119 vs. 109a. Na den dienst werden toe
spraken gehouden door den burgemeester
en door vertegenwoordigers van verschillen
de kerkelijke gezindten, 's Avonds had een
begroetingssamenkomst plaats.
Na des morgens door Ds. C. Stam,
van Pernis, met een predikatie over Joh.
1 7 in zijn ambt bevestigd te zijn, deed
Ds. A. de Groot 's avonds zijn intrede
in de Geref. Kerk te Poortugaal. Uit Efeze
3 1419 werd ontvouwd de bede van den
Apostel Paulus voor het welzijn der ge
meente, bestaande in de inwoning door
het geloof van Christus in de harten door
de werking van den Heiligen Geest Na
de bediening des Woords volgden enkele
toespraken, o.a. tot de plaatselijke over
heid, die vertegenwoordigd was door bur
gemeester en secretaris. Hierna werd de
nieuwe leeraar toegesproken door Ds. Stam
namens de Classis Schiedam en door
ouderling Turion namens kerkeraad en
gemeente.
Het was voor de gemeente een blijde
'dag. Het eenvoudige kerkgebouw was beide
malen, vooral des avonds, tot het uiterste
toe bezet.
Cand. J. Thomas, van Leiden, deed
Zondag j.l. zijn intrede bij de Geref. Kerk
van Boxum (Fr.) na bevestigd te zijn door
zijn vader, Ds. H. Thomas, van Leiden, met
een predikatie over Joh. 3 vs. 29. Toegezon
gen werd Ps. 134 vs. 3. De nieuwe leeraar
hield zijn intrede met een predikatie over
Joh. 1 vs. 35 tot 37. Toegezongen werd Ps.
21 vs. 6.
Ds. J. F. JONKERS
Ds. J. F. Jonkers. Gereformeerd predikant
te Schiedam, heeft wegens voortduren
de ongesteldheid met ingang van 1 October
a.s. emeritaat aangevraagd, hetgeen, hem
door den kerkeraad is verleend.
Ds. Jonkers heeft de Gereformeerde
Kerk van Schiedam gedurende 30 jaar als
predikant
Ds. A. Ph. S. SCHAAFSMA
Aan Ds. A. Ph. S. Schaafsma, predikant
der Geref. Kerk van Den Bommel, is op zijn
verzoek eervol emeritaat verleend op 1 Sept.
a.s. In ons bericht van Zaterdag j.l. verzuim
den wij mee te deelen, dat ook Nieuwveen
(Z.-H.) standplaats is geweest .van Ds.
Schaafsma (van 1913 tot 1918).
KERKGEBOUWEN
Te E i n d h o v e n zal aan de Beukenlaan,
hoek Plaggenstraat, vanwege de Chr. Geref.
Gem. een nieuw kerkgebouw verrijzen met
pastorie, kosterswoning en vergaderlokalen
op dezelfde plaats, waar vroeger het houten
kerkgebouw heeft gestaan, dat door brand
verwoest werd. Architect is de heer Roelof
Kuipers, die reeds meer kerken in ons land
heeft doen bouwen.
KERKTELEFOONS voor
SLECHTHOORENDEN
De allernieuwste telefoons met aansluiting
op het lichtnet .geschikt zelfs voor zwaar
slechthoorenden, levert ondergeteekende
tegen zeer bilijke prijs, en met langdurige
garantie. Begrootingen worden gaarne ver
strekt zonder eenige verbinding van aan
vragers.
Aanbevelend,
AL C LAMAN, Leiden.
Telefoon 2706.
•j. 'CAdv.)
Algemeene Synode
Ned. Herv. Kerk
lie Zitt-ing. De Maandagmorgenzitting
erd geopend met het lezen van Galaten 6
110 en gebed. De notulen werden gelezen
en onveranderd goedgekeurd.
Het verzoek van een commissie uit de ge
meente HoensbroekTreebeek om een alge
meene inzameling te mogen houden voor
het stichten van eeji kerkgebouw wordt
goedgekeuvd.
De vereeniging van Kerkvoogdijen drin
gen aan op de uitvoering van art. 14, 9e ali
nea (Regl. op de Kerkeraden) en het ker
kelijk bevolkingsregister in orde te brengen
en te houden. De verschillende kerkbestu-
zijn reeds geruimen tijd bezig het be
lang van deze zaak bij de verschillende
kerkeraden aan te toonen en op uitvoering
Van dit art. 14, 9e alinea, aan te dringen.
Helaas zijn er Kerkvoogdijen die geijn gel
den willen beschikbaar stellen, of ook geen
gelden daarvoor hebben.
De heer ter Stal rapporteert over een mo
tie, ingediend door de Class, vergadering
van Amersfoort, welke bedoelt dat de Sy
node aan de orde stelle een herziening der
verschillende formulieren, in de eerste
plaats die van het huwelijk en de bevesti
ging van ouderlingen en diakenen. De con
clusie van dit rapport luidt, dat er nog al
tijd een commissie tot herziening der for
mulieren bestaat en aan deze bestaande
commissie deze motie door te zenden.
Met dank aan den rapporteur wordt
•oorgesteld aldus te besluiten. Zoo ge
schiedde het. Het vorige jaar was er een
..elfde voorstel. De commissie was nagenoeg
gereed met het formulier om het huwelijk
te bevestigen.
Het voorlezen van het rapport door den
heer v. Reeuwijk over de persoonlijke kerk
visitatie in de provincie Gelderland lokte
een uitgebreide discussie uit. Er was veel
waarover wij ons te verootmoedigen hébben,
dat doet bidden: Zend, Heer, Uw licht en
waarheid neder, maar ook veel dat doet
zien de overvloeiende genade van onzen
Heere Jezus Christus.
De zitting werd nu opgeheven. Er was
nog een Synodus contracta en daarna ver
gadering van allerlei commissies om de
talrijke verzoeken, moties en voorstellen te
bespreken en straks ter beoordeeling aan de
volle Synode voor te stellen.
DE OXFORD-GROEP
Te Birmingham is een tweedaagsche na
tionale vergadering gehouden van de Ox-
ford-groep, waarbij 500 Hollanders tegen
woordig waren. Na een inleiding van dokter
Buchmann sprak de heer Philips, directeur
van de Philips fabrieken te Eindhoven, de
Nederlanders uit alle deelen der wereld in
het Nederlandsch toe. Na hem voerden het
woord een Zwitsersche professor, een
Franschman, een Grieksche journalist en
een Deensche groot-industrieel, allen in
hun moedertaal. Een koopman uit Hankou
in China sprak in het Chineesch tot zijn
landgenooten. Een Londensch sportjourna
list introduceerde een team van internatio
nale voetbal-, hockey- en cricketspelers die
gevonden hadden hoe zij hun leven in
moesten richten naar Gods plan.
NIEUWE GODSLASTERINGSPARAGRAAF
nieuwe paragraaf in de Duitsche straf
wet op de Godslastering luidt aldus: „Wie in
het openbaar God lastert of op eenige wijze
het religieus gevoel van het Duitsche volk op
zettelijk kwetet, wordt met gevangenisstraf
gestraft." „Unter dera Wort", het orgaan dei
Wuppertal Gereformeerden, merkt op, dat in
deze bepaling dus het eigenlijke strafbare feit
derhalve het grondprincipe der bepaling
„Het kwetsen van het religieus gevoelen
in het Duitsche volk" en dat als voorbeeld
in dit kwetsen de Godslastering wordt ge
noemd en voorop gesteld. Ook merkt ditzelfde
blad op, dat de bepaling gelijke bescherming
aan elke religieuse gemeenschap verleent, ook
aan de religieuse voorstellingen van het
nieuwe heidendom.
DE PROTESTANTEN IN OOSTENRIJK
Het getal Evangelischen in Oostenrijk be
droeg eind 1935 naar de thans gepubliceerde
statistiek op een totaal van 7 millioen inwo
ners 316.000 zieleik Te zamen zijn deze over
125 gemeenten alsmede over tal van predik-
stations verdeeld. Het grootjste aantal Protes-
tantsche gemeenten heeft het Burgenland (29)
dat voorheen Hongaarsch was. Het grootste
aantal Protestanten telt Weenen (120.000);
daarop volgt Stiermarken met 45.000 zielen.
Het aantal overgangen tot de Protestantsche
kerk bedroeg in 1935 in totaal 8629 pensonen,
van alleen in Stiermarken reeds 2173.
DOLE ANTI E-N UMM ER
Het driemaandelijksche tijdschrift „Onder
eigen vaandel", redacteur prof. dr. Th. L.
Haitjema en de. A. B. te Winkel, gaf
thans het Doleantie-nummer, onder den titel
„De Doleantie herdacht", in het licht. Het is
i zeer waardevol geschrift geworden, waar
de bezwaren van de belijdende kringen in
de Ned. Herv. Kerk tegen de Doleantie uiteen
gezet worden. Wij vermelden de afzonderlijke
bijdragen, n.l.: van dr. J. Ch. Kromsigt on
der den titel ,jMislukt" van ds. H. G. G r o e
ewoud over „De Doleantie in Amsterdam"
an dr. W. J. de Wilde over „De geschie
denis der doleantie buiten Amsterdam"; van
ds. G. Th. Scheers over „Hoedemaker en de
doleantie"; van ds. H. C. J. vna Deelen
over „De theologische achtergrond van de
doleantie"; van prof. dr. Th. L. Haitjema
over „De doleantie en ons kerkelijk vraag
stuk"; van ds. A. B. t e W ink e l in zijn kro
niek over „De kinderen der doleantie"; er
van dr. K. H. M i s k o 11 e over „Kantteeke-
ningen bij het Gedenkboek der Doleantie".
Het lijvig boekdeel is afzonderlijk verkrijg
baar (uitgevens H. Veenman en Zonen te Wa-
geningen).
Dr. A. DREIJER IN ONS LAND
De zeer bekende Dr. A. Dreijer uit Kaap
stad is heden, na een studiereis door Amerika
in Holland gearriveerd. In opdracht
Synode van de Ned. Geref. kerken in Zuid-
Af rika is Dr. Dreijer bezig een historisch
werk saam te stellen van de kerkhistorie van
Zuid-Afrika. Reeds zijn eenige deelen ver
schenen. Teneinde een zoo zuiver mogelijk
beeld te kunnen schetsen van de Zuid-Afri-
kaansche geschiedenis, zag Dr. Drejjer zich
genoodzaakt de archieven in Amerika en Ne
derland te gaan raadplegen. Dr. Dreijer heeft
zijn taak in Amerika volbracht en heeft daar
veel belangrijk materiaal gevonden. Thans
zijn de Hollandsche archieven aan de beurt en
bestudeert Dr. Dreijer te Amsterdam de stuk
ken, die betrekking hebben op het vertrek der
Nederlanders naar de Kaap in de vorige eeuw
Dr. Dreijer, die een der meest bekwame
historici van Z.-Afrika is, heeft reeds tal van
belangrijke boeken gepubliceerd. De Synode
der Ned. Geref. kerken heeft dan ook Dr.
Dreijer enkele jaren geleden als vast predi
kant van Kaapstad losgemaakt, en benoemd
tot algemeen kerkelijk Archivaris van de Zuid
Afrikaansche Kerken, natuurlijk met behoud
in alle rechten voor den dienst des Woords,
aarin hij nog geregeld voorgaat.
Beehalve het uitvoeren dezer kerkelijke op
drachten, ligt het in het voornemen van Dr.
D. een groote biograplte te schrijven over Ds.
Pk Huët, die voor du/eenden tot rijken zegen
i. In verband niet deze studie heeft Dr. D.
een bezoek aan de stad Goes gebracht, waar
Ds. Huët zoo veel jarm gestaan heeft. Verge
zeld van De. J. J. Homburg en eenige vrien
den werd de „kerk van Huët" en diens graf
bezocht. Dr. Dreijer, die de zegenrijke wer
king van Ds. Huët's arbeid in Z.-Afrika nog
dagelijks in zijn arbeid ondervindt, getuigde
bij dit graf, dat de Heere God .veel in Ds
Huët aan Z.-Afrika gegeven had. Een photo
Ds. Huët's graf werd genomen voor pu
blicatie.
GIFTEN EN LEGATEN
De Ned. Herv. Gem. te Enkhuizen
ontving van wijlen de weduwe J. Hovenier-
Vis aldaar een legaat van 4000, te verdoe
len tusschen kerk en diaconie.
KERKELIJKE TUCHT
Ds. Schneider, een bekend nieuw-hei-
densch gezind predikant der Evangelische
kerk in Wuntumberg, stadspredikant van de
hoofstad Stuttgart, is door den landsbisschop
dr. Th. Wurm en het landskerkbestuur na her
haalde aanmaningen om zijn „verregaande
veranderingen van de Christueboodschap, zijn
verwerping van het getuigenis der apostelen,
zijn verachtelijk maken van het Oude-Testa-
raent, zijn verwerping van de evangelische be
lij de nis en zijn beschimpen van de eigen
kerk", waardoor alles hij geacht moest wor
den „den bodem van het evangelie naar by-
belech-reformatorische opvatting verlaten te
hebben", uit de bediening ontzet.
Ds. Schneider was blijkbaar ook den „Duit-
schen Christenen" te radicaal, want de leider
dezer beweging (n.l. de leider van de hoofd
groep er zijn veel splitsingen in deze be
weging, rëU.) Rehm publiceert, dat ds. Schnei
der ale lid dezer beweging geroyeerd is.
„KERKGANG"
„Reflector" 6chrijft in „De Zondags-bode",
orgaan van de vereeniging van rechtzinnig
Hervormden te Eindhoven:
Wanneer men een getrouw bezoeker is
van de Zondagmiddag-kerkdiensten, vraagt
men zich vaak af, waar de velen blijven die
's morgens ter kerk gingen. Indertijd schreef
„een belangstellend gemeentelid" hierover
behartigingswaardige dingen. Maar ik viud
dat men nog niet zoover hoeft te gaan om
dat te vragen. Veeleer nijpt deze vraag:
„waar blijven zij die nog heelemaal niet ter
kerk zijn geweest?" En dan blijkt het in de
eerste plaats vaak, dat vele gemeenteleden
tot regel gemaakt hebben; de man de eene
week en de vrouw de andere week naar de
kerk. Aan de mogelijkheid: de man 's mor
gens en de vrouw 's middags, of omgekeerd,
blijkt over het algemeen zelfs niet gedacht
te worden. Inderdaad; het antwoord op de
vraag naar de beschikbare tijd wordt in de
meeste gevallen bepaald door de grootte van
onze belangstelling.
En wilt ge weten waar go 's Zondagsmid
dags ook veel gemeenteleden kunt aantref
fen? Dan moet ge naar een voetbalwedstrijd
gaan! Ik bedoel niet, dat gij, die dit leest,
daar naar toe moet gaan, maar als ge het
zoudt doen, zoudt ge zeker heel wat keeren
moeten groeten bij het zien va.n bekenden.
Heusch, ik weet heel goed, dat wij olkaar
niet een lijstje kunnen geven van dingen, die
wèl en die niét geoorloofd zijn. Maar ik sta
toch een oogenblik versteld, als mij dood
leuk verteld wordt, dat men een getrouw
bezoeker van de wedstrijden is van b.v.
P.S.V. Dan moet ik toch in alle ernst vragen,
De vorige weck
hebben we iets
medegedeeld over
een oude Opel uit
het jaar 1898, die
een tocht van
40.000 KM. (dat
is de omtrek van
de aarde) zal ma
ken door Europa..
Wij geven hier
een plaatje van
de wagen en de
beide Hongaren,
die het gevalletje
besturen.
of dat nu de plaats is, waar een Christen
mag komen. Ik denk er natuurlijk niet aan
om mij boven dio men6chen verheven te
achten, en mijzelf vroom te vinden doordat
ik wel twee keeren per Zondag naar de
kerk ga. Laat men zich toch steeds afvragen:
,ka*i ik op de plaats, waar ik me nu bevind,
mijn Heiland ontmoeten?"
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
NATUURFILOSOFISCHE FACULTEITS.
VEREEN. AAN DE V.U.
Het bestuur van de „Natuurfilosofische fa-
culteitsvereen. aan de Vrije Universiteit"
verstrekt gaarne inlichtingen over studie
aan hen die overwegen in de faculteit van,
de Wis- en Natuurkunde aan de V. U. te
gaan studeeren.
Het adres van den ab-actis, den heer D. J.
Lock is: Elzendaal 13, Rotterdam-Zuid.
GEM. UNIVERSITEIT TE AMSTERDAM
Dr. K. Ivuypers is toegelaten als privaat
docent in de philosophie der geestesweten
schappen aan do universiteit yan Amster
dam.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Benoemd te Laid en (Kooiparkschool,
hoofd C. P. van der Bie) als kweek, met
acte, mej. H. Huisman, van Den Haag.
Benoemd te B e r k e 1 (Z.-H.) aan de
Herv. School (hoofd F. Burger) mej. C. Ho
gendoorn te Leiden.
J. DIJKSTRA
Op 1 Aug. a.s. hoopt de heer J. Dijkstra,
hoofd der Zuiderschool te Amsterd am,
den dag te herdenken, dat hij vóór 25 jaar
zijn onderwijzersloopbaan begon te Lollum
(Fr.) en Oppenhuizen bij Sneek. Daarna was
hij te Gameren (Gld.) en te Wierden (Ov.).
Te Bruehem (Gld.) werd hij hoofd en sedert
Nov. 1930 is hij hoofd te Amsterdam.
SCHOONHEID SCHUILING EN
IN DE SCHOOL DE FEYTER
WANDPLATEN oo
VAN NEDERLAND jg
Vraagt catalogus
P. NOORDHOFF - GRONINGEN
M«i<
Examens
Staatacx. Toel. Universiteit. Aracrsfoot
Gesl. na voortgezet ex. voor üepl. A: mej. M.
Ariöns, mej. M. E. Blankenberg, D. v. d. T
en F. M. Dekkers.
Fransch M.O. A. Utrecht. Gesl. A. M.
Apeldoorn, Boo-rnbergum; H. A. Brouw
ricum; F. C. Scho~
da
C. Fischer Jr -
arde:
P. H.
jnhoff. Zutphen; Fci
sum; A. P-ennlngs, Posterholt; J. 1
horst; M Bauw. GeldermalsenG. 1'
melen; A. Körmeling, 's Heerenberg; U. Ver}
hoef, Rotterdam; A. de Vries, Zwarbemeer; t.
de daan es J. Berfelo. Enschede; J. BUI. Dor
drecht; E. v. Henten, Enschedé; G. Masslnl
Voorburg' A. v. d. Vleuten, Breda; J. v. Drunc
Alphen a.' d. Rijn; L. Kramer, Maastricht;
Fuchs, Beiden.
Handelskennis E.O. Den Haag. Gesl. I.
Kampen, Oostburg; J. Kouwenhoven. Den 1-Iaa
C. Kous. Scheveningen; J. H. A- OostcrbrooU
EEN NEDERLANDSCHE SCHOOLMAN OP BEZOEK
BIJ ZIJN FRANSCHE COLLEGA'S
Overal hetzelfde:
Klachten over overlading
De heesr H. J. van Wijlen schrijft ons:
Het Kerkelijk leven
Laat ik vooraf kort iets zeggen over het
kerkelijk leven in Frankrijk. Dat staat,
helaas, niet hoog. Om een voorbeeld te noe
men: Nice telt 260000 inwoners. In de Eglise
Réformée (letterlijk: Gereformeerde kerk),
die 's morgens om 10.15 uur vergadert, tot bij
half 12, telde ik een 80 menschen, dat was
al; zij heeft een predikant en een hulppredi
ker, die om de andere week preeken, een
middag- of avonddienst bestaan niet. Tc Moet
hier nog bijschrijven, dat de diensten in den
winter beter bezocht zijn: ten eerste zijn er
dan heel wat kerkbezoekers-toeristen, ten
tweede zijn ook nu reeds vele gezinnen om
de warmte buitenstads. Maar toch blijkt het
kerkbezoek van een gemeente, die op papier
600 gezinnen omvat, slecht. Het gehalte van
sommige dier families bleek me uit een ver
haal, dat ik hoorde: een jong paar kwam bij
den predikant, om hun huwelijk kerkelijk te
laten inzegenen. Hij wees het op zijn plich
ten onder andere van het doopen der kin
deren. O, zei het bruidje, wij hebben afge
sproken, de eerste zes jaar hebben wij geen
kinderen. Dat werd zoo, als de gewoonste
zaak van de wereld, gezegd tegen hun pre
dikant.
In de zomermaanden, wanneer het kerkbe
zoek nog slapper is dan gewoonlijk, is er
maar één kerkdienst voor alle protestanten:
de Eglise réformée, de Waldenzen-gemeente
en de Lutherschen vergaderen gedurende
drie maanden in één dienst; elk van de pre
dikanten heeft een maand zijn beurt en
twee maanden vacantie. Of de classis daar
niet aan te pas komt
De Zondag als rustdag is hier zoo goed als
onbekend. De winkels zijn open, de markten
tot 12 uur, alles rijdt en rost. *k Zag zelfs
timmeren en metselen. Ook de Rooms che
kerken zijn hier in Nice, niet rijk, niet in
hooge eere, en dat is, ook in haar uiterlijk en
staat, heel goed te zien.
Een toeleg die in Frankrijk geslaagd is
Een enkel woord over de scholen. Frank
rijk heeft de verplichte „leeken-
school", de neutrale school; de naam van
God wordt er niet genoemd. De toeleg van
de machthebbers van vóór 80 jaar, den
Bijbel uit de scholen te weren, die in ons
land mislukt is, is hier geslaagd. Frankrijk
zucht op dit oogenblik onder zijn schrikke
lijk experiment. Hoe zullen wij God danken,
dat Hij op het spannend oogenblik onder
onze vaders de getrouwigheden heeft be
waard, dat Hij hun leiders en organisatoren
heeft geschonken. En dat de Bijbel zijn in
vloed steeds meer in onze scholen herwint.
Door de gewaardeerde behulpzaamheid
van een onzer voormannen, van ons Ministe
rie, van onzen consul in Nice, van de Inspec
tion Académique kwam ik terecht eerst in
een kweekschool, waar men juist in de eer
ste examendrukte zat en ik niet lastig durfde
wezen, en toen in een gewone lagere school
met 500 kinderen, met 6 dubbele, parallel
loopende klassen en 12 onderwijzers, en als
kop: een zevende-leerjaarsklasse onder het
hoofd.
Ik wilde mijn korten tijd enkel gebruiken
om een oppervlakkigen indruk te krijgen
van het gewone doen in een gewone Fransdie
school. Welnu, die algemeene indruk is de
zelfde als van een degelijke openbare school
bij ons. De orde was er in alle klassen voor
beeldig, er werd flink gewerkt, de lokalen
waren ruim. De klassen tellen gemiddeld 40
leerlingen; er zijn er met 30, ook met 50. De
schooltijden zijn van 8 tot 11, en van 2 tot 5
uur. De Donderdag is een vrije dag:
oorspronkelijk is hij bedoeld als de dag, die
open is voor kerkelijk onderwijs: Woensdag
en Zaterdagmiddag is er gewoon school tot
uur; het aantal schooluren is dus 30.
Sterke centralisatie
Het onderwijs is er veel sterker gecentra
liseerd dan bij ons. Frankrijk heeft zoo goed
als geen bijzonder onderwijs; de wet van 1
Juli 1904 verbood aan de kloosterorden het
geven van onderwijs; daardoor is de open
bare neutrale lagere school de algemeene
onderwijsinrichting in Frankrijk geworden.
Welnu die school werkt volgens een lande
lijk urenplan en volgens een algemeen, offi
cieel leerplan en sluit af met een eindexamen
volgens vast program. De opgaven worden
districtsgewijze vastgesteld. Op aanraden van
het hoofd der school, wiens vriendelijkheid
ik niet genoeg kan roemen, kocht ik ik
geef zijn raad door: Maurice Kuhn: Me
mento paedagoglque (Programmes, Commen-
taires, Emploi du temps). Fernand Nathan,
Paris, een boekje van 7 francs, waar alles in
staat
Ik schrijf er een paar gedeelten uit over,
die mij teekenend voorkomen:
le. uit het officieel urenplan: zedekunde
en inrichting van staat en maatschappij: 114
uur per week (elke dag begint met een
kwartier onderwijs in „morale"), Fransch:
(in kl. 3 tot 7) 7l/< uur: rekenen: 4^ uur;
zingen en teekenen ieder 1 uur een korte
les in voordragen en in zingen, was goed,
maar stak niet uit; pauzes (récréations): 10
minuten per schooltijd. Dat urenplan is voor
alle scholen bindend. Er zijn wel officieele
model-roosters, doch de scholen zijn
daar niet geheel aan gebonden: „een zekere
mate van vrijheid wordt gelaten". Ik kreeg
niet den indruk, dat de onderwijzers die
mindere speling gevoelden als te strenge
binding.
Uit het leerplan voor moraal: voor de mid
denklassen (leerlingen van 9 tot 11 jaar):
lezen en gesprekken over de voornaamste
persoonlijke deugden .(matigheid^ werklust,
oprechtheid, bescheidenheid, moed, verdraag
zaamheid, goedheid, enz.) en over de voor
naamste maatschappelijke plichten (gezin,
vaderland):
voor de hoogste klassen (11 tot 13 jaar):
1. geweten en karakter; zelfopvoeding; de
verschillende kijk op gerechtigheid cn soli
dariteit: 2. eenige kennis van de politieke,
administratieve en rechterlijke organisatie.
De burger, zijn rechten, zijn plichten.
De leerstof
Uit het uitgewerkt leerplan der school, die
ik bezocht, schreef ik over de leerstof voor
hef vierde kwartaal van het vierde leerjaar:
April: De arbeid, beroepstrouw, de school
plichten tegenover kameraden.
Mei: De moeder, het gezin, broers en zus
ters, de nationale solidariteit.
Juni: De liefde voor den geboortegrond, de
plichten van den burger, het republikeinsch
devies, broederschap.
De indruk, dien ik kreeg bij het inzien
dier programma's en der leesboeken, is
deze, dat de Frans che school staat in het
tijdperk van den Braven Hendrik, waar wij
vóór 80 jaar middenin zaten en nu een
halve eeuw,geleden zoowat doorheen waren.
Ik vond een epistel van een jongetje over het
nut van de school en den schoolarbeid. Eerst
twee bladzijden als inleiding van een criticus
over al dat werken, dan twee bladzijden ver
maan en oproep tot betere gedachten. Mees
terlijk: liever: vroegwijs. De groote vraag
blijft hier: waar blijft de vaste basis, waarop
de zede rust, waar ligt de diepere autoriteit?
Wat wü op het oogenblik in Frankrijk zien
gebeuren, roept ongewild om antwoord op die
vragen.
De lagere school heeft haar eindexamen
met een eigen officieel program. Het werk
voor dat examen wordt districtsgewijze vast
gesteld. Het houdt in: een vrij opstel (50
minuten), een dictee met drietal vragen over
den inhoud (40 m.), twee sommen (50 m.),
een opstel over een zakelijk onderwerp (50
m)., een teekening (voor de meisjes: een
opgave voor handwerken). Het mondeling
omvat: het lezen van een stukje en het be
antwoorden van vragen over den inhoud,
het zeggen van een gedichtje en het zingen
van een lied van eigen keus, een hoofdreken-
opgave, het uitvoeren van een eenvoudig
gymnastisch commando.
Ook al klachten over overlading
De jongelui in de klasse, die voor het
examen zat, waren juist bezig de opgaven
van een genabuurd district te maken. Ik zag
de sommen: ongeveer hetzelfde makelij als
bij ons: kranen, afgezaagde blokken. Beiden,
het hoofd en de onderwijzer, allebei mannen
van ervaring, niet jong meer, vonden de op
gaven rijkelijk moeilijk. Ook hier schijnt
men dezelfde niet te begrenzen opdrijving
van eischen te vinden als bij ons. Met de-
zelfde motor als bij ons.
Ook met eenzelfde altijd doodloopend
verzet als bij ons. Zoo vond ik juist
dezer dagen een motie, met algemeene
stemmen aangenomen door de leden
van de „Groupement National Médical
Corporatif des Al pes Maritimes (nati
onale medische corporatie in de Zee-
Alpen) dde uitsprak, dat het feit van
echoolsche overlading door geneeshee-
ren, onderwijzers en ouders wordt be-
By zijn jongste bezoek aan Zuid.'
Frankrijk waarover de heer H.
J. van Wijlen in ons blad enkele
artikelen schreef bezocht hij
ook een Fransche school. Over
wat hij daar waarnam, vertelt deze
bekende autoriteit op het gebied
van het Onderwijs in een afzon'
derlijk artikel interessante bizonder
heden.
vestigd; ten tweede, dat dit uitkomt in
veel vaak ernstige ziekten; ten derde,
dat zij het abnormaal achtte, dat, ter
wijl de Regeering de noodzakelijkheid
uitsprak van een 40-urige arbeidsweek,
aan scholieren, die in hun groeitijd zijn,
dagtaken werden opgedragen van soms
10 en 12 uren. Zij vroeg aan den Mi
nister: verlichting der programma's,
vermindering van huiswerk, meer spel,
een arbeidsweek van 40 uren voor
jongeren.
Een Portugeesch dokter, dien ik over
't geval sprak, verzekerde mij, dat het
iin zijn land al net eender is.
Een merkwaardigheid, die ik vond was een
maandschrift. De 'leerling maakte daarin aan
het eind van elke maand een stelletje
proefwerk: dat werd door den onder
wijzer gecorrigeerd, gewoon, met blauwe
strepen, en met een cijfer gewaardeerd; dat
schrift werd den leerling meegegeven en
door de ouders geteekend; de gezamenlijke
schriften werden door den inspecteur bij zijn
schoolbezoek gecontroleerd.
De salarissen der onderwijzers komen
tot frs 19000, ongeveer f 1900 Nederlandsch;
zij blijven dus beneden de onze. Trouwens
het heele loonpeil is lager dan bij ons: kan
toor- en winkelpersoneel verdient in Frank
rijk veel minder dam hier.
Het was er mij allerminst om te doen hier
iets te geven, dat op studie gelijkt, enkel een
korten, persoonlijken indruk. Ten overvloede
mislukte, door al dat staken van trams en
autobussen, mijn tweede bezoek. Voor dat
eene zal ik dankbaar blijven; in het bijzonder
zal ik een aangename herinnering houden
aan de vriendelijke ontvangst bij die Fran
sche collega's.
Wat we nog kort over scholen in Tanger
willen vertellen, is niet bedoeld als navol-
gingswaardigheid. Een hok: donker, 3 M. bij
2 M., laag, tegen den muur op den grond
hurkend: een Mohammedaansch priester; hij
dreunt teksten op uit den Koran, 'n 15-tal
leerlingen, op den grond zittend, dreunt de
zinnen na. Hij leert hun den Koran, ook wat
lezen, schrijven en rekenen. De scholen heb
ben er een soort parochie-stelsel. Maar die
zelfde jongelui redden zich, als zij 14 zijn,
aardig in Fransch en Engelsch: dat is on
derwijs van de straat. Het een met
het air vormt er „voldoend lager on-
d e r w ij s'\
Nijverheidsonderwijs. Den Haas
.Acte Nb (timmeren) H. J. Ch. v. d. Dues
Rotterdam. Geëx. 5 cand.
Akte NI J. J. Boaman. E»ordccclit; A. J.
Gagestedn. Oud-BeiJe>rland; L. J. H. Söholtt
Ed/e; A. v. d. Velden. Utrecht. Geëx. 6 cao
Akte N III (bouwkunde). Geëx. 2 cand., gel
Geëx. 7 cand.. gesl. de
Den Ha ag; J. J. v. d.
Oude Wetering; C. G. M. v. Reüsen, Den Ha a
Groningen. Gesl. deheeren E. Al.= et
H. Beer. A. H. P. v. Bngen, H. Koops, H.
Koek. J. J. Koopman. E. S. Kappen, J. Bri
Haarlem. Geëx. 8 cand.. gaal. mej. M.
Vink, Haarlem: de heeren F. H. J. Cam,pan
lom- H. P v. Gaasbeek. Bloemendaal.
euwarden. Geëx. 8 camd., goal. de
M. P. C. Veen en Y.Renem;
Goes; B. Verh;
Rol
i. II). Gesl. M. Verbur
w-Bekkerland; A. P.
(Comm. I): J. v. V
dam; H. B. Uyen en A. Vcringme
u-; G. J. v. Weel, Zwol!
Schiedam.
Zwolle. Gesl. de heeren de WinJ
A. v. Tongeren, Dev fi SÉj~'
J. ten Cate. Bankhorse.
Utrecht. Gesl. J. A. Baanspul
Neut. Utrecht: E. W. v. Straten. Amcrefoor
A. H. Krop, Maartensdijk: M. Binzel. Soestchj/
Handenarbeid. Eindhoven. Gesl. de d;
N. Beuslnk en M. J. Scheut er. WinterswijV
J. W. Bruins. Oirsóhot: J. Engelberts. Arn
A. H. Groot Obbink, Vorden; H. B. Rejjsen
Den Bosch; C. M. Rijk. Roermond; M. W
Barneveld; C. C. B. v. Zwet. Ermclo; de h'
P. Groen. Overasselt: H.
F. Nijlaa—
W. Toorn&tra, en de heere
Jongejans. Afgew
Huishoudkunde. Zetten (Chr. Herminesck
Gesl.: voor huishoudkundige A. SchUlein, Ui
versum: A. v. Dijke Brlelle; E. A. H. du Quejn
von Brlichem. Groningen: A. ten Ztlthof, Ko
tenhoef N.H.: B C. v. Til. Hillegom: A.
Monnik. Aalten: M. J. v. Binsbergen. Zoole
C. P. Heynls. Waasenaar; R. Cupen. Ticl
de Kra.ker. Zaamslag: A. E. B v. Er kol. Y
selkauaal; E. C. H. A. v. d. Brugh. Tiel.
Voor assistentie in de huishouding: J.
Middendorp. Baarn: C. J. v. Kossem Wa
naar; J. M. Bodder en G. F. Vermeulen. D
Haag: R. P. Datema. Och ten: A M._ AJbci
en N. D. Ramperti, Zettei
Kooynu
[bert, G. G. Righolt
Zetten. Getuigschrift voor_\
heid in hulshoudeliiken
Ollvie
iigscl
Plet, Amsterdam: H. M. Tidems
Utrecht: J. J. Grootveld. Amsterdam. Gctu'
schrift voor kinderverzorging: J. J. Klaass
Zetten: A. v. Aalst, en H. v. Aalst, Assei
M.U.Ii.O. Dordrecht. Gesl.: dtpl. A: M.
v. d. Esch. B. C. Borrie. C. H. Oerlemans.
Mourus, B. Marcus. A. Mabells, J. M. do Klc
zenaar. C. M. H. den Har tog, B. Olijve. X
Sohóff, H. Dubbeldam, H. W. HutJser. P.
Hou welingen en H. J. Kooy. Dordrecht: T.
den Hartog. A. C. Benschop, G. Brouwer.
H v. Bergetjk, S. C. de Haan en P. X v. Aa:
.rinchem; X B. den Breems, J. P.
G. D. B. Spierenburg
Examens Handelscorrespondentie
Rotterdam. (Vereeniging voor Taalkunfl
HandelsonderwUs) Geslaagd voor het dlplon
V.T.H.-praktükleeraar handelscorrespondent!
Nederlandsch: H. Soharringa, Semarai
Dultseh: J W. A. van Halder. Eindh;
de Jonge. Amsterdam; J. H. Peters, Rotterdai
mej. J. E. Vijverberg Eindho'
Engeloch: J.
- 1mKÊ
D. G. Mayer, Rotterdam; W Slede
Den Haag.
Fransch: K. Kuipers. Beeuwarden: C. J. v
de Wiel, Rotterdam.
WILT GIJ VOOR UW ZOON DEGELIJS
TOEZICHT en SUCCES bij studie opj
Gymnasium of Burgerschool?
WENDT U DAN TOT
INTERNAAT
„HET CRAEYENBOS'
VALKENVEEN - Post Huizen N.-H
Directeur: J. A. STETNZ Jr.,
Telefoon Bussum 4084
Inlichtingen bij den Hector van hel
LYCXI.'W 2»FAFNA. Naarden.
(Adi
