DE BURGEROORLOG
IN SPANJE
L--, 2 S Vl"V( i
Het tournooi te Zandvoort
I
-
i
I
A
H
a
i m
i
i
SI
ia
HI A It
B
#8
WOENSDAG 22 JULI 1936
EERSTE BLAD PAG. 2
Buitenland
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
De regeering is den toestand meester
zegt zij. Door deze officieele verzekering,
Welke de laatste dagen uit den treure
wordt herhaald, en de ironische woorden,
die wij ons veroorloven daaraan toe te voe
gen, wordt in voldoende mate aangetoond,
dat het nog een beeld van uiterste verwar
ring is, hetwelk het huidige Spanje ople
vert. Het kabinet, dat met zulke zelfvor-
zekere communiué's in breede kringen
vertrouwen tracht te suggereeren in een
kracht, welke het niet bezit, toont daarmee
aan, dat het geen enkel middel wil versma
den om zich in evenwicht te houden, zelTs
niet de klaarblijkelijke leugen. Want ter
wijl het uit de hoofdstad deze en andere
zeer duidelijk onware berichten de wé
instuurt, vernemen wij tegelijkertijd, even
eons uit Madrileensclie bron, dat de regce-
ringsgetrouwe troepen Madrid verlaten om
in Segovia en Alcala de rebellen-kolonrres
in den weg te treden, welke naar de hoofd
stad oprukken. Neemt men in aanmerking,
dat eerstgenoemde stad op slechts zestig
kilometer afstand van den regeeringszeU-1
zich bevindt, en dat Alcala nog dichter in
de omgeving ligt, dan springt in het oog
met welk een formidabele grootspraak het
roode bewind zichzelf tracht te handhaven.
Op deze manier probeert men zijn aanhan
gers, die in andere provinciën een gelijken
strijd te voeren hebben, alvast een liait
pnder den riem te steken.
Hoe onzeker de toestand is mag verder
blijken uit hetgeen zich in het hooge noor
den afspeelt De stad Pamplona, m de pro
vincie Navarra, zou aanvankelijk door de
rebellen overrompeld, doch later door de
regeeringsaanhangers overweldigd zijn.
Thans bericht men ons echter, dat uit deze
zelfde stad een legercorps der opstandelin
gen zou zijn opgerukt, om ondanks den
heftigen tegenstand van regeeringstroepen
pn gewapende roode arbeiders de belang
rijke kuststad San Sebastian te bezetten.
In overeenstemming met deze overwtn-
ningsberichten der muiters is, dat verschil
lende belangrijke roode functionarissen over
de Fransclie grens zijn gevlucht» op de wijze
.Van de ratten die het zinkende schip op
het kritieke moment verlaten.
Met welk een verbittering de strijd ove
rigens op alle „fronten" wordt gestreden
moge blijken uit de jongste lotgevallen
Van den oorlogsbodem „Jaime". De Spaan
sche marine-eenheden, welke voor de zui
delijke zeehaven Algeciras liggen, gereed
om deze rebellenstad tot overgave te dwin
gen, zouden volgens verkregen inlichtingen
slechts met het beginnen der actie wachten
op de aankoms van de „Jaime", welke de
leiding zou nemen. Deze „Jaime" heeft bij
1de partijgangers der rooden faam gewon
nen door het feit, dat de roode bemanning
haar naar rechts overgeloopen officieren
eenvoudig heeft gedood of op andere ma
nier onschadelijk gemaakt, van welk feit
zij telegrafisch aan Madrid bericht zond.
Het schip begaf zich vervolgens naar Tau-
ger, de bekende zeehaven van de neutrale
Marolckaansche zóne. Doch hier zwierven
itle bommenwerpers der opstandelingen over
iden kruiser heen en bestrooiden hem met
projectielen, ongetwijfeld om het lot der of
ficieren te wreken.
Welk een beeld van verwarring, haat en
Chaos! Met recht noemt men in Frankrijk
'den burgerorlog een „ingewandskrijg", het
gansche organisme van den staat wordt toi
in zijn meest kwetsbare deelen daarvan
idoorwoeld.
Zoo liggen thans zeer vele oorlogssche
pen in Tanger, onmachtig zee te kiezen,
eenvoudig wijl de brandstof voor de machi
nes ontbreekt!
Volgens de laatste tijdingen zouden de
krachten der beide tegenovergestelde groe
pen thans centraal worden samengetrok
ken rond de hoofdstad, en mag nu zeer
spoedig een beslissing worden tegemoet ge
zien. Hoe deze zal uitvallen? Wij wagen
ons niet meer aan een voorspelling. Be
denkelijk in hooge mate zijn de hulpmidde
len, waarvan de chefs van links en rechts
zich in gelijke mate bedienen. De rebellen-
generaals hebben zich niet ontzien, uit de
koloniën Moorsche troepen te laten aan
rukken, om daarmede zichzelf het militaire
overwicht te verzekeren. Het is een aller
treurigst verschijnsel, dat deze gekleurde
krijgers naar het strijdtooneel worden ont
boden, om van den bloedigen broedertwist
getuige te zijn. De donkergekleurde man
schap zal er het zijne van denken en hij
behoeft geen bijzondere yiate van scherp
zinnigheid om er een les uit te trekken.
Namelijk, dat bij zoodanige verdeeldheid
en verbittering onder de blanke heorschers
Ide dagen hunner autoriteit geteld zijn.
In gelijke mate bedenkelijk is hetgeen de
ban het bewind zijnde regeering ter onder
steuning van haar wankel evenwicht heeft
gedaan. Zij heeft de leden van allerlei
roode arbeidersorganisaties in allerijl van
geweren en ammunitie voorzien, om tegen
de rebelleerende deelen van het leger op to
treden. Het verdient weinig aanbeveling,
op deze wijze de toch reeds wijde tegen
stelling tusschen burger en militair, waar
aan Spanje lijdt, nog eens extra te verscher
pen. Bovendien, een gewapende vakbewe
ging Is een der ernstigste bedreigingen
voor de openbare orde. Oostenrijk o.a. heeft
'dit bewezen. Wie waarborgt dat al dit ma
terieel te zijner tijd weder ingeleverd, en
rustig in de arsenalen opgelegd wordt?
Deze geweertrompen zullen na dit bloedig
intermezzo wellicht in de komende dagen
van terreur tegen de overheid worden ge-
keerd, zoodra deze zich weder een kracht
betoonen wil.
DUITSCH HOOGVERRADER
KRIJGT LEVENSLANG
De volksrechtbank te Berlijn heeft den
Duitsclien journalist Walter Schwert-
f e g e r wegens hoogverraad veroordeeld
tot levenslange gevangenisstraf en verlies
der burgerrechten. Hij was redacteur van
de „Boersenzeitung" en werd in Juli 1935
gearresteerd, omdat hij aan buitenlandsche
journalisten vertrouwelijke daginstructies
zou hebben verstrekt, welke door het minis-
lie van propaganda aan de Duitsche pers
Svarcu doorgegeven,
i
R^Kpllpn Vipfialpn CtirrpQcen hebben gebombardeerd. De oorlogsschepen
iveueiicn ucndicn öutcessen in de haven openden het vuur op de Vlies
i 4 j tuigen, die zich echter ongedeerd verwijder-
in liet noorden den in de richting van Ceuta.
Madrid wordt bedreigd
In Noord-Span je zijn de opstandige
troepen erin geslaagd San Sebastian te
bezetten, nadat zij langs verschillende
wegen naar deze stad waren opgerukt,
Waarbij de spoorbrug van Irun werd
opgeblazen.
Rebellentroepen uit Pamplona zijn de
bergen ingetrokken naar Irun en trach
ten deze stad te bezetten, die zich voor
het volksfront verklaard heeft
Naar de „United Press" nader meldt,
maakte generaal M o 1 a kort na zijn in
tocht in San Sebastian bekend, dat hij
voornemens is, naar Madrid op te ruk
ken.
Aanvankelijk heeft hij de Spaansche
hoofdstad laten liggen, aangezien hij zich
eerst den steun wilde verzekeren van de
bevolking uit de Noordelijke provinciën.
Zonder dien steun acht hij een succesvollen
opmarsch naar Madrid onmogelijk.
Naar het schijnt zal het spoedig in de
nabijheid van San Sebastian tot gevechten
komen tusschen de rebellen en de militie
Paniek in Madrid?
Volgens een bericht uit Casablanca heeft
het radio-station te Lissabon medegedeeld,
dat talrijke Spaansche vluchtelingen-in
Portugal zijn aangekomen, die vertelden,
dat in Madrid een onbeschrijfelijke paniek
lieerscht. Van"uur tot uur zou men daar den
intocht der troepen van Mola en Franco
verwachten.
Radio-Sevilla zon de landing van nieuwe
Marokkaansche troepen te Cadiz en Alge
ciras gemeld hebben. Deze afdeelingen zou
den onmiddellijk den opmarsch naar Ma
drid begonnen zijn. Ook verscheidene regi
menten van het vreemdelingenlegioen zou
den in den afgeloopen nacht te Sevilla zijn
aangekomen en naar Madrid doorgemar
cheerd.
Den huiseigenaren van Madrid heeft de
Regeering verzocht, geen vreemdelingen in
hun woningen toe te laten, zonder legiti
matie-papieren, opdat niet van de daken
za' kunnen worden geschoten.
Gisteravond heeft de Minister van Bin-
nenlandsche Zaken namens de volksfront-
regeerine per radio een verklaring afgelegd
waarin het o.a. heet:
„De Reeeering is ijverig doende, de laat
ste baarden van opstand te zuiveren. Tot
dit doel zijn verschillende „storm-divisies"
geformeerd, die heden nog naar Valladolid,
Burgos, Saragossa en Jaen en Toledo zul
len oprukken. Deze „stormdivisies" zijn.
DE QMLUSTEN m 5PAUJE
.VJ vc
a 'J K"
tALIClè:*;
\PV»COO«
erftbao
r l '1-0 VALUOOlU, y- V
,ri/ zli/SARAGOSSAf
SALXMAWCA Xa ty
S P X N J NE
t y alcala
<J VMADURAVU e O
w j v, badajoz T j
f >A5T,L,Ê iljfctrO
a l -V.^=1.
f N
a jtoiLU ®S'"\
J--'-1 G g AMAPAff=1r.Ut A
1^ ^ATALAYA
A Limca
lAvfg
IAROKKCT*MeuLLA*>
van het volksfront.
Naar bekend wordt, brengen de leiders
van het volksfront hun aanhangers uit
Asturie en Navarra in de omgeving van
Pamplona tezamen, om ze tegen de opstan
delingen voor den „beslissenden slag in het
Noorden" in het veld te brengen.
Voorts verklaarde generaal Mola, dat de
tegen de Regeering gerichte beweging een
strikt nationaal karakter draagt en geleid
wordt door de generaals met steun van het
volk tot bevrijding van Spanje van het
Marxisme, de vrijmetselarij en alle inter
nationals.
Te Lissabon is, naar Reuter meldt, een
bericht van den radio-zender te Sevilla op
gevangen, waarin werd medegedeeld, dat de
militaire commandant van Merida, gene
raal Queipo de Llano, in de provincie Ba
dajoz den oorlogstoestand heeft afgekon
digd. De opstandelingen hebben d.e strate
gische punten bezet.
Te Carabanohel hebben de opstandelin
gen zich meester gemaakt van een wapen
transport van de re-geeringsgetrouwe roode
militie, bestaande uit 31 vrachtauto's. De
leider van het transport, kolonel Kabla
werd op staanden voet terechtgesteld.
Verder is het regiment Cavadonga erin
geslaagd een tweede wapentransport van
de roode militie aan te houden.
Tenslotte werd nog medegedeeld, dat het
vliegveld Quatro Vientos nabij Madrid is
bezet door een opstandig artillerieregiment.
Algeciras belegerd
Voor de reede van Algeciras, dat zich vol
komen in handen van de opstandelingen
bevindt, zijn twaalf Spaansche oorlogssche
pen geconcentreerd, klaarblijkelijk met het
doel, Algeciras te bombardeeren.
De burgerbevolking van de stad is aange
spoord, de stad onmiddellijk te ontruimen,
opdat bij de beschieting geen onschuldige
particulieren om het leven zullen komen.
Naar het schijn, wachten de commandan
ten der regeeringsschepen nog slechts op
de aankomst van het slagschip „Jaime I"
alvorens met het bombardement van Alge
ciras een aanvang te nemen.
Dit slagschip, dat 15.700 ton meet en dat
met het zusterschip „Espana" het grootste
schip van de Spaansche oorlogsvloot vormt,
staat onder opperbevel van een regeerings-
getrouwen officier.
Een nader bericht meldt, dat de belege
ring van Algeciras tegelijkertijd zal worden
doorgevoerd, zoowel van landzijde als van
den kant der zee.
De voor de reede van Algeciras gecon
centreerde oorlogsschepen wachten thans
blijkbaar nog slechts op een mededeeling
an de landstrijdkrachten, dat zij gereed
zijn voor den strijd, om met het bombarde
ment een aanvang te nemen.
Van Ronda uit rukt een sterk regeerings-
leger op naar Algeciras.
Overigens is een deel van de Spaansche
oorlogsvloot schijnbaar „buiten gevecht" ge
steld. De schepen voor Tanger kunnen niet
uitloopen, aangezien de brandstof is opgc
raakt
De stroom van vluchtelingen uit Spanje
houdt nog steeds aan.
De kruiser „Jaime"
Uit Tanger meldt een Reuter-bericht. dat
twee rebellen-vliegtuigen den kruiser Jaime
welks regeerlngsgetrouwe bemanning zich
verzet heeft tegen de opstandige officieren.
aldus vervolgde de minister van Binnenl.
Zaken, samengesteld uit civiel-gardisten,
stormgardisten, gewone politie-, regeerings-
getrouwe manschappen en leden van de
roode militie.
Men hoopt nog op de medewerking van 't
militaire vliegercorps.
Het Spaansche ministerie van Binnenl.
Zaken deelt, naar Reuter meldt, voorts
mede, dat 't telefoonverkeer tusschen Barce
lona en Madrid is hersteld. De comman
dant van een flottielje torpedojagers in de
haven van Almeria deelde den minister van
Marine mede, dat de opstandelingen aldaar
zich hadden overgegeven en zich ter be
schikking stelden van den civielen gouver-
Een drama op zee
De regeering deelt verder mede, dat zij
een telegram heeft ontvangen van den krui
ser „Jaime 1", dat als volgt luidt: „Hebban
erns-igen tegenstand van dienstdoende offi
eieren ondervonden en hen met geweld be
dwongen. Een kapitein en een luitenant ter
zee werden gedood, acht kwartiermeesters,
een luitenant ter zee. een luitenant ter zes
tweede klas. twee artillerie-kwartiermeesters
en twee matrozen werden ernstig gewond
Vragen u dringend instructies omtrent lij
ken".
De minister van Marine heeft daarop ge
antwoord: „Werpt lijken met eerbiedige
plechtigheid in zee. Geeft posiiie schip op"
De „Jaime 1" heeft daarop geseind, dat
schip op weg was naar Tanger en zich 9 gr
W.L. en 33,32- gr. N.B. bevond.
Gelijk men weet werd de „Jaime" na aan
komst in de haven van Tanger door rebel
len-vliegtuigen gebombardeerd.
Vóór den beslissenden slag
De uit Spanje ontvangen berichten wijzen
er op, dat het beslissende oogenblik binnen
zeer korten tijd verwacht wordt, n.l. war
neer de strijd zal zijn aangebonden tusschen
de regeerings'lrouwe troepen, die uit Madrid
vertrokken zijn en de troepen der opstan
delingen, die op de hoofdstad aanrukken
Een opstandig legercorps bevindt zich reeds
op een afstand van 60 K.M. van Madrid, te
Segovia.
Het is niet mogelijk na te gaan hoe groot
de verliezen zijn, die sedert het uitbreken
van den opstand zijn geleden. Men raamt
liet aantal dooden echter op ruim 300, waar
bij de gevallenen van Madrid en Sevilla
niet zijn meegeteld.
De roode militie van Madrid staat onder
bevel van twee officieren, die de regeering
trouw zijn gebleven. Vijfduizend gewapende
boeren en arbeiders trekken op naar Sara
gossa in particuliere auto's en taxi's, die
voor dit doel gerequireerd zijn.
De rebellen verslagen?
De Spaansche regeering meldt, dit nabij
Madrid reeds twee veldslagen hebben plaats
gehad tusschen de opstandelingen en de
regeeringsaanhangers.
Beide keeren, zoo luidt het bericht, dat
niet zeer geloofwaardig klinkt, zouden de
opstandelingen verslagen zijn.
Het Duitsch-Oostenrijksch
accoord
De Oostenrijksche autoriteiten hopen, dat
de besprekingen aangaande de toepassing
van het Duitsch-Oostenrijksch accoord
vóór het begin van Augustus geëindigd zul
len zijn, met het oog op de belangen van
het zomertoerisme.
Een veldslag in Abessinië?
Volgens te Caïro ontvangen berichten
zou in de omgeving van Addis Abeba een
groote slag worden geleverd tusschen troe
pen van ras Kassa en Italiaansche strijd
krachten.
Het desbetreffend bericht Is afkomstig
van den Egyptischen consul in de Abessijn-
sche hoofdstad.
In het bericht verluidt voorts, dat een
leger onder opperbevel van Ras Seyoem
momenteel oprukt naar Addis Abeba, ten
einde zich aldaar met de strijdkrachten van
Ras Kassa te vereenigen.
Naar aanleiding van bovenstaand bericht
merkt men te Londen op, dat de bekende
Bas Kassa op het oogenblik in Engeland
vertoeft. In het bericht wordt wellicht een
zoon van den legeraanvoerder bedoeld, maai
hieromtrent bestaat geen zekerheid. Verda-
herinnert men er aan, dat het regenseizoen
in Abessinië in volle gang is, zoodat het niet
waarschijnlijk is. dat groote operaties zullen
plaats hebben.
De Britsch-Egyptische
besprekingen
Bij de Britsch-Egyptische onderhandel in
gen is een verschil van meening aan den
dag getreden, aangezien men er van Egyp
tische zijde op staat, het uitsluitend recr.t
te verkrijgen voor den bouw der kazerne?
en strategische wegen, die in het militair
accoord zijn voorzien, terwijl de Britten
aandeel willen hebben in de kosten en
van het toezicht
De hooge commissaris heeft hieromtrent
naar het Foreign Office getelegrafeerd.
Wordt Danzig souvereine staat?
De Poolsche commissaris-generaal te Dan
zig heeft een onderhoud gehad met den
Volkenbondscommissaris Lester.
Het officieele orgaan van de nat.-soc. par
tij in Danzig .Vorposten" vraagt aan Polen
Danzig te erkennen als een souvereinen
staat en biedt het in ruil daarvoor aan de
gewettigde Poolsche belangen in de vrije
stad te erkennen. Wanneer de stelling van
een Danzigschen souvereinen staat aan
vaard mocht worden, zou dat Duitschland
in staat kunnen stellen de Danzigsche
kwestie op te lossen in den zin van de op"
lossing voor het Oostenrijksch-Duitsche
probleem.
Belgische troepen muiten
Naar de „Standaard" meldt is het in het
kamp van Beverloo, naar aanleiding van
een betooging van 3000 soldaten tegen de
verlenging van diensttijd, tot botsingen ge
komen tusschen soldaten aan den eenen en
officieren en gendarmes aan den anderen
kant. De ruiten der auto's, waarmede de
officieren aangekomen waren, werden stuk
gegooid; een officier moest vluchten.
De soldaten sloegen vervolgens in de
cantine alles kort en klein.
De kroning van koning Eduard
Ierland blijft afzijdig
Naar de „Daily Herald" bericht, heeft
D e V a 1 e r a besloten dat Ierland geen ver
tegenwoordiger zal zenden naar de kroning
van Koning Eduard, die het volgend jaar
zal plaats hebben. De uitnoodiging daartoe
is van de hand gewezen.
NIEUWE VOLKSCOMMISSARISSEN
Naar te Moskou officieel wordt meege
deeld. zijn een aantal besluiten afgekon
digd, waarbij voorzien wordt in de instel
ling van twee nieuwe volkscommissariaten.
Ingesteld worden een commissariaat voor
justitie en een voor openbare gezondheid.
Ivrylenko is benoemd tot volkscom
missaris voor justitie en K a m i n s k i tot
volkscommissaris voor openbare gezond
heid.
Zij bekleedden tevoren soortgelijke func
ties in de republiek Groot-Rusland.
Door de instelling dezer beide nieuwe
volkscommissariaten is de centralisatie van
het bestuur in Sovjet-Rusland opnieuw een
stap naderbij gekomen.
UIT OOST-INDIE
Kindermeisje vermoord
in Taroetoeng
Hoofddader krijgt doodstraf
Door de Groote Rapat te Taroetoeng
is de moord op een Baifcaksch kinder
meisje, gepleegd door twee dwang-ar-
beiders, berecht.
De hoofddader werd veroordeeld tot
de doodstraf door middel van onhan-
ging, terwijl de mede-beklaagde twin
tig jaar gevangenisstraf kreeg.
Uit Taroetoeng worden aan de Deli Crt.
omtrent deze zitting nog de volgende bij
zonderheden gemeld:
De verontwaardiging in de kotta was
groot, zoodat het niet te verwonderen viel,
dat de belangstelling voor de behandeling
van Inheemsche zijde zeer ruim was.
De zitting ving te acht uur aan en duurde
tot des middags één uur.
Verschillende getuigen werden gehoord die
vertelden, dat zij de beide dwang-arbeiders
in den namiddag bezig hadden gezien met
het bij vegen der straten.
Later rustten de mannen uit, gezeten op
de kar waarin het vuil werd geschept.
De beklaagden herhaalden hun bekentenis
en verklaarden het dertienjarige meisje ge
dood te hebben, nadat zij onzedelijke hande
lingen met haar gepleegd hadden.
In verband met den ernst van het misdrijf
achtte de Groote Kapat een strenge straf op
zijn plaats.
De hoofdbeklaagde dit is de dwang
arbeider die eerst den dag na den moord be-
SCHAKEN
Het verloop der derde ronde
De in de derde ronde gespeelde partijen
duurden geen van alle bijster lang. In de
eerste zitting, welke van 26 uur duurde,
kwamen ten minste 5 van de 6 partijen tot
beslissing.
Eu we speelde tegen Becker hot
orthodoxe damegambiet en de Oostenrijk
sche leeraar zou zijn reputatie van wande
lende schaakkarthoteek oneer hebben aan
gedaan, indien hij niet precies zou geweten
hebben, hoe hij de gevaarlijke klippen moest
omzeilen. Euwe zag zich dan ook genood
zaakt om niet terstond in een stelling
met uitgesproken remisekarakter te komen
een afwijkende, scherpe, voortzetting te
kiezen, welke hem weliswaar een klein
stellingsvoordeel opleverde, doch. mede door
Beckers nauwkeurige tegenspel, geen winst
kansen verschafte.
S p i e I m a n n verdedigde zich tegen
L a n d a u 's damegembiet met de Cam
bridge Springs-variant, doch kwam tot de
ontdekking, dat Landau de door hem ge
kozen speelwijze beter kende dan hijzelf.
Zoo kwam het. dat Landau een stellings-
overwicht wist te verkrijgen en daardoor
een pion kon winnen. Het is niet zeker, dat
Landau daarna kon winnen, doch in elk
geval had hij het kunnen probeeren. Zijn
stelling rechtvaardigde zulk een poging
volkomen. Hij nam echter genoegen met
herhaling van zetten.
De partij tusschen Prins en Van
Doesburgh was een wild gevecht, dat
langzaam maar zeker voordeel voor den
Bussumer opleverde. Hij won een pion en
speelae sterk op winst. Na de hervatting
sjieelde Van Doesburgh energiek verder en
boekte een welverdiende overwinning.
Bogoljuhoff begon zijn strijd tegen
Maroczy met het vaste voornemen om
niet te verliezen. En met reden. Want vrij
wel alle ontmoetingen tusschen deze twee
spielers waren gedurende de laatste jaren
door den Hongaar gewonnen. Dus wilde
Bogoljuboff toonen, dat het ook anders kon.
Hij nam in het orthodoxe damegambiet
geen enkel risico en noopte Maroczy reeas
na 20 zetten remise door herhaling van
zetten te accepteeren.
G r n f 1 d heeft den naam van een
buitengewoon voorzichtig en nauwkeurig
schaakmeester te zijn. Het gevolg is, dat hij
weinig wint, doch ook zelden verliest, en
dus zoodoende vaak niet ten onrechte het
predicaat „remise-koning" krijgt Toen
Keres dan ook enkele nieuwtjes in de
West-Indische verdediging toepaste, hield
Grünfeld zich op vasten bodem en bereikte
eem solide remise-stelling.
kende werd veroordeeld tot den dood
door ophanging: de tweede beklaagde kreeg
twintig jaar gevangenisstraf..
Het voorstel Soetardjo
Geen grapje, maar gevaarlijk spel
Moedwillige verwekking van onrust
Verschillende dagbladen hielden zich be
zig met het voorstel dat het Volksraadslid
Soetardjo bij gelegenheid van de Alge-
meene Beschouwingen over de begrooting
1937 aankondigde.
In tegenstelling met het Bat. Nieuwsblad,
dat een loopje nam met het dominion
petitie-voorstel, vindt het Alg. Ind. Dagblad
de Preangerbode dat hier „Gevaarlijk spel"
wordt gespeeld:
Het mag rondweg verbijsterend hee-
ten, dat hier namens een groote organi
satie van ambtenaren van den Inland-
schen bestuursdienst door een partij een
voorstel werd ingediend, dat onder de
huidige omstandigheden geen andere
uitwerking kan hebben, dan het ver
wekken van agitatie en het verscherpen
van tegenstellingen.
Het blad vervolgt:
Van de P.P.B.B. meenden wij te mogen
verwachten, dat zij huiverig zouden zijn,
om het middel der agitatie aan te wenden,
zelfs voor een doel, dat haar uiterst nuttig
scheen: agitatie toch is tamelijk gemakkelijk
in het leven te roepen, maar uiterst moeilijk
tot een eind te brengen, zeker bij een emoti
oneel volk als het Javaansche. Dat men ech
ter bereid zou zijn om op de groote trom te
slaan en onrust te bereiden met de weten
schap, dat deze geen ander resultaat kan
hebben, dan het scheppen van nog meer on
tevredenheid, dat is iets, dat zelfs erge pes
simisten van de P.P.B.B. niet hadden ver
wacht.
Toch komt, wij herhalen het, Soetardjo's
voorstel neer op het kweeken van onrust
zonder meer.
orthodoxe damegambiet de derde partij
uit deze ronde, welke aldus geopend werd
en bouwde een stelling met vele mogelijk
heden. Op een gegeven moment wikkelde
Tartakowcr verkeerd af en schoot er een
pion bij in. Toch zou dit wellicht niet tot
verlies geleid hebben, want de Poolsche
grootmeester bezat beide loopers en had een
behoorlijke stelling. Doch in het vervolg
vergiste hij zich wederom en ditmaal werd
hem een looper afhandig gesmaakt. Kort
daarop gaf hij zich gewonnen.
Hieronder volgt de partij KeresEuwe,
welke door onzen landgenoot gewonnen werd
Wit: Paul Keres Zwart: Dr. M. Euwe
Fransche verdediging
1. e2e4 e7—e6; 2. d2—d4 d7—d5; 3. ei—«5
c7c5; 4. Pgl—f3 c5Xd4 (beter is Pb8—c6;
5. Ddlq4 (een zelden gespeelden zet) PbS
cO; 6. Dd4—f4 f7—f5; 7.Lfl—d3 Pg8—e7;
8. 0—0 Pe7—g6; 9. Df4—g3 Lf8—e7; 10. Tfl
—el 0—0; 11. a2—a3 Pc6b8 (deze zet schijnt
raar, is in werkelijkheid de inzet van een
omgroepeering der zwarte stukken, welke
daardoor veel beter komen te staan); 12.
Pbld2 a7—a5; 13. PcL2—b3 Pb8—a6; 14. a3—
ai (anders volgt aöa4 en is de witte dame
vleugel aan banden gelegd) Pa6b4; 15.
Pf3d4 LcS—d7; 16. Ld3—b5 Pb4—c6 (om
het looperpaar te kunnen behouden); 17.
c2c4 Pc6d4: 18. Pb3Xd4 Le7—c5; 19. Dg3
d3 Ld7Xb5; 20. PdiXb5 DdS—h41; 21. Dd3
fl (merkwaardigerwijze is g2g3 niet
goed, omdat dan het looperoffer Lc5Xf2t de
beslissing brengt) Ta8d8; 22. Lele3 dó—
d4! (deze pion en de f-pion worden lastige
knapen in de witte stelling); 23. Le3d2
d4d3!; 24. b2b3 f5f4 (nu dreigt zoowel
f if3 als het indringen van de zwarte toren
via f5 naar h5); 25. Telei TfS—f5; 26. Tal
—el Tf5—h5; 27. h2—h3
Stelling na 27. h2—h3:
Dr. M. Euwe
k'P\
m
m
27Th5g5!28. Pb5—d6 Dh4Xh3j
29. Ld2Xf4 Pg6Xf4; 30. Te4Xf4 Dh3—g3!j
31. Tf4e4 Tg5li5 en wit gaf het op.
Dat er onder de huidige uiterst inoeilijk«
omstandigheden, nu alle regeeringsaandacht
gewijd moet zijn aan arbeid tot voorkoming
van economische en sociale calamiteiten,
sprake van zou kunnen zijn, om te komen
tot zoo diepgaande wijzigingen in de staats
rechtelijke verhoudingen tusschen de deelen
des rijks, als die welke de heer Soetardjo
voorstelt, moet volkomen uitgesloten worden
geacht
Dat weet de heer Soetardjo zoo goed
als wij en het feit, dat hij desondanks
niet een petitie-voorstel van de strek
king als het door hem ingediende voor
den dag komt, stempelt de actie van
dezen Inlandschen bestuurs-ambtenaar
en van degenen namens wie hij spreekt,
tot moedwillige verwekking van onrust
op een moment dat behoud van rust en
orde meer dan ooit noodzakelijk is.
De heer Soetardjo c.s. drijven met deze
actie een spel, dat gevaarlijk zal kunnen
worden, wanneer kon worden aangenomen,
dat zij er inderdaad in zouden kunnen sla
gen de bevolking voor hun dominion-ideaal
op te zweepen.
Dat laatste moet echter betwijfeld worden.
Misschien weten Soetardjo en de zijnen zelfs
heel zeker, dat hun actie de bevolking koud
laat en zijn ze daarom zoo vrijmoedig om
thans met een dergelijk voorstel te komen.
In dat geval zouden zij alleen ma^r moeten
worden beschouwd als slechte politieks
comedianiten.
ONTWERP-ORDONNANTIE INGEDIEND
BATAVIA, 21 Juli (Aneta). Aan den volks
raad is aangeboden de ontwerp -ordonr ana
tot wijziging en aanvulling van de Irdische
Tariefwet en verhooging van het uitvoer
recht voor enkele caoutchouc-soorten, zulks
in verband met de verhooging van het uit
voerrecht op "fcevolkingsrubber van vijf tot
tien procent.
Aan den Volksraad is verzocht uiterlijk bij
sluiting van de huidige zitting een beslis
sing hieromtrent te willen nemen.
MIJNHEER PIMPELMANS GAAT ..EN PENSION"
91. Het zweet sijpelde langs mijnheer
Pimpelmans' goedmoedige gezicht, dat paars
zag van inspanning. Z'n hart bonsde hem
van angst in de keel. Terwijl het huilen
hem nader stond dan het lachen, ging hij
rechtovereind op z'n trappers staan en
trapte met inspanning van zijn laatste
krachten. Pang! Daar was hij boven! Maar
op hetzelfde oogenblik sprong de ketting
stuk. De trappers draaiden rond als de slin
ger van een leegen koffiemolen!
92. Tntusschen had de fiets zoo*n
ouderwetsche. zonder vrijwiel of terugtrap
rem den weg benedenwaarts bereikt Daar
er natuurlijk geen sprake meer was van
remmen of tegenhouden, vloog de fietr- als
een pij] uit een boog de helling af
Floep! Daar ging mijnheer Pimpelmans'
strooien hoed; boven aan de helling bleef
hij liggen. „Ziezoo", dacht de arme man,
„dadelijk kan ik weer heelemaal naar bo
ven tippelen om hem te halen!"
.(Wordt Vrijdag vervolgd)»
