JMl.
De Spoorwegen in 1935
De Oranje-Garde groeit!
DAGERAAD
Uitkomsten f 1.934.178.
Ongunstiger dan in 1934
Achterstand in de afschrijvingen
toegenomen met f 4.700.000.—
Mechanisatie en
rationalisatie
Het jaar 1935 kenmerkte zich voor
de Ned. Spoorwegen evenals het
vorige door: dalende opbrengsten en
eveneens, doch in mindere mate, door
alnemende kosten en lasten met als
gevolg andermaal slechtere uitkom
sten. De uitkomsten zijn namelijk
1.934.178,— slechter dan ovor 1934.
Besloten werd echter de bijdragen
aan de vernieuwingsrekeningen voor
gebouwen en kunstwerken 4.700.000
lager te stellen dan technisch en wet
telijk verplicht is. Daardoor werd be
reikt, dat de uitkomsten over 1935
op papier 2.765.821,— beter zijn dan
over '34. De achterstand in de afschrij
vingen steeg echter met 4.700.000,
Aan het heden verschenen jaarverslag
van de Ned. Spoorwegen ontleenen we de
•yolgende bijzonderheden:
Doordat het Julianakanaal werd openge
steld. ondervonden de Spoorwegen aanzien
lijk nadeel, omdat aanzienlijke vrachtver
lagingen noodzakelijk waren om het be
staande vervoer te behouden.
De handel met het buitenland bleef aan
talrijke belemmeringen ondenvorpen. On
der deze omstandigheden waren een ver
dere daling van het spoorwegvervoer en een
nieuwe vermindering der spoorweg-op
brengsten wel haast vanzelfsprekend.
Deze laatste bedroeg ruim W-fa millioen.
In dit bedrag zijn mede begrepen de in
komsten, door het bedrijf prijs gegeven
door het geheel of gedeeltelijk staken van
exploitatie van verliesgevende baanvak
ken. Naar de berekening van de directie
jbeloopen deze echter niet meer dan onge
veer 300.000,—. Een bedrag, dat in het
niet verzinkt indien men daarnaast zet,
dat alleen aan vrachten van Limburgsche
mijnproducten in het verslagjaar ruim 4
J| millioen minder ontvangen werd dan in het
vorige jaar.
De afneming van het vervoer maakte het
meer dan ooit geboden het mogelijke te doen
- Worn nieuw vervoer te verwerven, den spoor-
wegdienst te verbeteren en voor den ge-
BikJbruiker aantrokkelijker te maken en de
uitgaven te beperken. Daartoe werden dan
,zen ook alle krachten ingespannen.
m! Helaas bleven de diesel-electrische trein-
J. stellen aanvankelijk nagenoeg alle en daar-
<*en na voor een groot--gedeelte buiten dienst,
t, j Vermindering van de uitgaven werd in
van de eerste plaats verkregen door een nieuwe
_0h'loonsverlaging bij den aanvang van het
-ee' verslagjaar. Talrijke andere maatregelen
van vereenvoudiging en bezuiniging droe
gen daartoe verder bij. Wij vermelden daar
van de staking van den reizigersdienst op
i verse baanvakken.
Door een en ander bleven de exploitatie
kosten ruim S3A millioen onder die van
1934.
De uitkomsten over 1935
Blijkens den vergelijkenden staat, van de
gezamenlijke bedrijfsuitkomsten S.S./H.S.,
bedroegen de bruto-opbrengsten der Maat
schappijen in 1935 101.120.313,73 (v. j.
f 112.381.595.60), zij verminderden derhalve
met 11.261.2SI.S1 of 10.02 pet. tegen een
vermindering in 1934 vergeleken bij 1933
van 10.056.158.39 of 8.21 pet.
De opbrengst van het vervoer van „reizi
gers en bagage" verminderde van
57.976.856,73 tot 54.549.003,19, dus met
'f 3.427.S53.54 of 5.91 pet. tegen een vermin
dering in 1934 in vergeijking met 1933 van
3.800.051,48 of 6.15 pet
De opbrengst van de „brief- en pakket-
post" bedroeg over 1935 2.929.531,89 tegen
2.772.858,12 over 1934, de opbrengst van 't
„goederenvervoer" daalde van 49.014.628,21
tot 41.280.390,14, dus met 7.734.238,07 of
15.77 pet., na een vermindering in 1934 in
vergelijking met 1933 van 5.926.459,89 of
10.78 pet.
De buitengewone ontvangsten en tele
graaf bedroegen in 1935 2.361.388,57 of
255.803,97 minder dan in 1934.
De exploit.kosten bedroegen 95.361.070,56
tegen 104.143.261,75 in 1934. Zij verminder
den dus met 8.762.191,191/^ of 8.43 pet., te
gen een vermindering in 1934 vergeleken bij
1933 van 5.318.240,49Vs of 4.86 pet.
In verhouding tot de gezamenlijke op
brengsten van het vervoer bedroegen de
gezamenlijke exploitatiekosten 94.30 pet.
tegen 92.67 pet. in 1934.
De totale loonuitgaven, met inbegrip van
die voor constructie en derden, bedroegen
in 1935 63.355.000,— tegen 69.482.000,—
in 1934, zoodat de vermindeing 6.127.000,—
bedroeg.
Het nadeelig saldo der „rekening van ge
meenschappelijke baten en lasten" bedraagt
over 1935 32.732.342,33, doch werd door de
algemeene vergadering vastgesteld op
f 28 032.342,33. Het aandeel hiervan voor
S.S. is bepaald op 12.458.818.— en voor
U.S. 15.573,52.
Na bijbetaling door den Staat, om te ge
raken tot uitkeering van het gebruikelijke
dividend bedraagt bet voordeelig saldo S.S.
720.000— en bij H.S. 900.000,—.
Fa. H. J. Phaff - Winschoten
(Adv.)
1-Iet aantal personen in vasten dienst be
droeg op 31 December 1935: 33780 tegen
35353 op uit. 1934 en verminderde dus met
1773. Het aantal personen in de hoofd
administratiegebouwen werkzaam bedroeg
op 31 December 1921 2891 en thans 1742.
Deze vermindering met 1149 personen is
verkregen door mechanisatie, rationalisatie
vereenvoudiging der administratieve
werkzaamheden.
Aan het eind van het verslag wordt op
gemerkt, dat door allerlei maatregelen, die
elk op zichzelf geen reorganisatie betee-
kenden, maar die te samen dieper ingre-
en en meer resultaten opgeleverd hebben
an vele reorganisaties, bereikt is, dat, hoe-
el het aantal afgelegde treinkilometers
de productie van een spoorwegonderne
ming sedert 1921 niet gedaald, doch met
31.3 pet. gestegen is, het personeel niette
min met bijna 34 pet. is kunnen worden
erminderd.
Het feit, dat in de jaren 1921/1935
de bruto-opbrengsten met 48 pet., de
exploitatiekosten daarentegen met
51 pet. zijn teruggeloopen, is mede
een sterke aanwijzing voor de doel
treffendheid der genoemde maat
regelen.
ENTHOUSIASTE PROPAGANDA-SAMENKOMST
TE RIJSOORD
Leo Lens acht de Garde
noodzakelijk
Geen gescherm met
het beginsel
Begunstigd door heerlijk zomerweer
had Zaterdag te Rijsoord een pro-
pagandasamenkomst van de Oranje
Garde plaats. Vooraf werd door plm.
300 gardisten een marsch door de ge
meente Ridderkerk gemaakt, waarbij
werd gedefileerd voor de autoriteiten
op het Raadhuis.
Op het terrein liet de voorzitter van het
vendel Ridderkerk, de heer J. G i 11 e-
baard, zingen Psalm 898, waarna hij
voorging in gebed.
Het woord was daarna aan Burgemeester
C r e z e, die begon met de aanwezigen
een hartelijk welkom toe te roepen.
Spr. merkt vervolgens op, dat er iets
meer dan gewone moed toe behoort voor
een man van beginsel om niet alleen
Burgemeester Crezée
voorzitter van den Raad vam Toezicht van
een plaatselijk vendel der Oranje-Garde op
te treden, doch bovenal om bij een gelegen
heid als deze het woord te voeren, wanneer
hij in aanmerking neemt de critiek, die van
zekere zijde in zoo overvloedige mate op de
Oranje-Garde wordt uitgebracht.
Hij kan bestrijding op practisdhe gron
den het lichtvaardig omttrekken der
jongelui aan hun studie enz. begrijpen
bestrijding op principieele gronden gaat
boven zijn begrip. Met klem" en met nadruk
zou hij de critici willen waarschuwen tegen
dit gescherm met het beginsel. Tal van ge
vallen zijn uit het verledJen aan te voeren,
waarbij het beginsel indertijd eveneens ge
heel ten onrechte werd betrokken. Bezien
in het licht van deze dagen, nu de tijd in
middels is voortgeschreden, moeten helaas
de principieele bezwaren die toen werden
aangevoerd, vaak belachelijk en dwaas wor
den genoemd. Spreker illustreert dit met
tal van voorbeelden.
Het streven om onze jeugd te houden
uit den greep van de N.S.B. juicht spr.
hartelijk toe. Met voorbeelden demonstreert
hij het tegenstrijdige en belachelijke
deze beweging, die vrij als zij zich gevoelt,
zich de grootste onbeschaamdheden op on
zen Minister-President en zijn mede-minis
ters durft te ptrmitteeren.
Dit ondanks het feit, dat zij zich steeds
aan haar volgelingen als de verdrukte on
schuld en als martelaar wil aandienen
Deze partij, die volkemisleiding en volks-
verleugening als eerste punt op haar pro
gramma schijnt geplaatst te hebben, is een
der groot e gevaren van dezen tijd. Ook d'
gevaar wil de Oranje-Garde voor zoover
de jeugd betreft bestrijden.
Spreker besluit met Da Costa's woorden:
„Zij zullen het niet hebben".
Nadat door het fluitvendel enkele liede
ren ten gehoore waren gebracht, sprak
Leo Lens, secretaris van de Centrale
Oranje Garde Raad, over het onderwerp:
De Oranje Garde noodzakelijk
1. De Oranje-Garde is een positief
Prot.-Christclijke Oranje-jeugdvereeni-
ging, die zich in haar grondslag
(Gods Woord), in haar doel: het op
wekken en aanvuren van de liefde
voor het Oranjehuis en het versterken
van de band, die God in de historie
tusschen Nederland en Oranje heeft
gelegd, met name bij de jeugd van
Prot.-Ohristelijken huize, in haar
uitingen en streven, hgpft ge
toond een Chr. jeugdvereeniging te
zijn, die haar plaats in het midden
yan ons volk verdient.
2. Onderstreepende de eisch, dat iedere
jongen en elk meisje in onze kring zich
Leo Lens.
voor zijn (haar) geestelijk-zedelijke vor
ming heeft aan te sluiten bij de daartoe ge-
eigende jeugdverenigingen (J.V., M.V.,
enz.), heeft de Oranje-Garde het recht ei
plicht leiding en stuur te geven aan het
opbruisend gevoel van liefde voor Vor
stenhuis en Vaderland, dat zich bij de jeugd
openbaart, opdat de jeugd niet meegesleept
worde door de golf van nationalisme die
over ons land gaat.
3. Het na de wereldoorlog sterk over
dreven pacifisme en het Marxistische Inter
nationalisme, hebben het gezond nationaal
gevoel aangetast, het rechtsbegrip ver
zwakt en het gezag ondermijnd. Als reactie
is de drang naar nationale eenheid, hand
having van het recht en een sterk gezag,
culmineerend in de Kroon, verklaarbaar.
De nationale waarden dienen gemeten te
worden met de onveranderlijke maatstaf
van Gods onfeilbaar Woord.
4. Het bij de jeugd ontwaakte verlangen
naar orde en tucht dient binnen de juiste
perken gehouden te worden.'De Christelijke
opvoeders dienen zich aan hun plicht in
Ut ze niet te onttrekken.
5. Liefde voor het Oranje-Huis, dat in
Gods kracht in bange dagen Nederland on
betaalbare diensten heeft bewezen, eischt
wederliefde. Liefde die alleen in het hart
gekoesterd wordt en zich niet in gepasten
vorm uit, openbaart, is van twijfelachtig
gehalte. In tijd van nood en verwarring
móét liefde blijken. De vorm, waarin de
Oranje-Garde aan haar liefde voor Oranje
uiting wenscht te geven, is op deugdelijke
gronden niet af te keuren.
6. De organisatie en de leiding van de
Oranje-Garde waarborgt het positief Christe
lijk karakter van deze jeugdvereeniging.
7. In de Oranje-Garde heeft de Christelij
ke jeugd een onmisbaar apparaat om op
gepaste wijze uiting te geven aan haar ver
knochtheid aan ons Vorstenhuis.
8. De viering van „Oranjefeesten" heeft
in onze kring niet steeds de aandacht ge
had die zij verdiende. „Geen duimbreed
van het terrein des publieloen levens" mo
gen wij aan de „neutraliteit" overlaten.
9. De bestrijding van de Oranje-Garde
is formeel en feitelijk onjuist.
10. „De Oranje-Garde heeft recht en
spraak op onze warme steun. Moge mede
door haar arbeid in vervulling gaan de
wensch, dat de tijd geboren worde, dat heel.
öns volk in de binnenkamer'knielt voor
den Koning der koningen en onverbidde
lijk pal staat rondom den troon van Oranje".
(Mr. G. A. Diepenhorst).
Hierna inspecteerde burgemeester Crezée
de Garde, waarna door tamboers, hoorn
blazers en fluitisten op zeer verdienstelijke
wijze een taptoe ten gehoore werd gebracht
Na een opwekkend woord van den voor-
zitte sloot vervolgens Leo Lens de verga
dering met dankgebed.
Overzicht van 'de landdag van de Oranjegar dé, 'terwijl Leo Lens een toespraak houdt.
CHR. HIST. LANDDAG
TE GOES
Verhouding tot de A.R. Partij
Bestrijding der N.S.B.
Zaterdagmiddag werd in het Schut
tershof te Goes een druk bezochte
provinciale landdag gehouden, uit
gaande van de Kamerkringvereeni-
ging der Chr. Hist. Unie. De bijeen
komst werd bijgewoond door perso
nen uit alle deelen der provincie.
De eerste spreekster, Mej. Mr. Frida
Katz ,lid der Tweede Kamer, sprak over:
„De taak van de vrouw in de politiek''
De vrouw is, aldus spr., geschapen als
hulpe tegenover den man. Waar we vrou
wenkiesrecht en stemplicht hebben moet de
vrouw zich ook met de politiek inlaten,
waarbij spr. onderscheidt de taak der
kiezeressen en die van de gekozen vrouwen
in allerlei colleges. De laatste mogen niet
gebonden worden, maar moeten eigen ver
antwoordelijkheid dragen. Wel moeten ze
zich op de hoogte stellen van wat er onder
het volk leeft. De kiezeressen dienen zich
te organiseeren in vrouwengroepen, waar
mee Zeeland zulk een goed figuur maakt.
Van zulke geschoolde vrouwen kunnen la
ter de kiesvereenigingen profiteeren. Alleen
als we ook op politiek gebied willen luiste
ren naar Gods stem zullen we waarlijk tot
een zegen zijn.
De voorbereiding voor de verkiezingen
De heer H. W. T i 1 a n u s. lid der Twee
de Kamer, beantwoordde daarna de vraag:
„Hoe bereiden wij ons voor op de verkie
zingen van 1937?"
Het moet er voor ons om gaan de Chr.
ITist. beginselen opnieuw in ons volksleven
in te dragen en deze tot erkenning te bren
gen.' Het gaat niet om de majoriteit, maar
om de autoriteit. Dat klinkt vreemd in on
zen tijd van reclame en menschvergoding.
En toch weten we het dat in de beginselen
de kracht schuilt.
De strijd in 1937 zal ongetwijfeld zwaar
zijn. Spr. wekt zijn hoorders op zich goed
voor te bereiden, opdat extreme elementen
geen kans krijgen winst te behalen.
Laatste spreker was Prof. Mr. B. C. d e
Savornln Lohman, lid van de Eerste
Kamer, over:
„Trouw aan het beginsel"
Die trouw, aldus spr., is nog nooit
zoo noodig geweest als in dezen tijd
van economischen nood, van groote
internationale gevaren, van sociale
onrust, van revolutionaire dreiging
en van algemeene politieke verwar
ring. Door dit alles is de geestelijke
weerkracht van ons volk ondermijnd.
Daarvan maakt een afschuwelijke
demagogie misbruik. Ook üit Chr.
Hist, mond past een woord
van diepe minachting over
't feit, dat men naar iemand
als Minister Dr. Col ij n met
modder durfde gooien (krach
tig applaus).
Spr. doet drieërlei waarschuwing uit
gaan: Wij moeten ons de beginselen steeds
beter bewust worden; wij moeten de tegen
partij goed onderkennen, en wij moeten on
vervaard voor de beginselen op de bres
staan.
In vele opzichten valt er onder ons volk
een merkwaardige verandering in de men
taliteit waar te nemen. Voor den Chr
Historische is hierbij veel waarover hij zich
kan verblijden, omdat dit ligt in de lijn
van zijn beginselen door hem steeds uit
gedragen.
Wij hebben altijd beleden dat de Over
heid heeft te regeeren bij de gratie Gods.
De C. H. Unie heeft steeds op de bres ge
staan voor de defensie en zal dit ook nu
doen, zelfs als de regeering aarzelt ten op
zichte van contingent en oefentijd en al zou
het haar stemmen kosten aan de C.D.U.
Van onze vijanden is de N.S.B. het
meest gevaarlijk.
De N.S.B. zegt voor gezag te zijn, maar
tegelijk ondermijnt ze op geraffineerde wijze
het gezag. Voor Oranje is geen plaats in
het systeem der N.S.B. Geen Oranje zal
ooit met een positie als in Ttalië tevreden
kunnen en willen zijn. (Applaus.)
Spr. voelde, naar hij verklaarde, niet voor
een anti-nationaal-socialistisch front We
moeten het nationaal-socialisme niet nega
tief. maar positief uit kracht van eigen
beginsel bestrijden.
Tegenover de A. R. partij, onze zuster
organisatie, aldus spr., nemen wij echter
een vriendschappelijke houding aan. We
moeten hier geen onnoodige tegenstellingen
versoherpen of scheppen. We moeten geen
DINSDAG 21 JULI
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Uitzending.
6.30—7.00 RVU. 8.00 Gram.pl. 10.00 Mor
genwijding. Gram.pl. 10.30 De Ootophoni-
kers. 11.00 Huish. wenken. 11.30 Vervolg
concert. 12.30 Orgelspel. 1.00 Gram.pl. 1.15
Omroeporkest. I. d. pauze: Declamatie.
3.15 Gram.pl. 4.05 Piano-recital. 4.30
Radio-Kinderkoorzang. 5.00 Kinderhalf
uur. 5.30 Het AVRO Aeolian-orkest. 6.30
Vliegles. 7.00 Dansmuziek. 7.45 Per fiets
door Nederland. 8.00 Berichten ANP. 8.15
Gevar. programma mmv. orkest en so
listen. 10.30 Gram.pl. 11.00 Berichten
ANP.
HILVERSUM H 301 M. KRO-uitzending.
4.00—5.10 HIRO. 8.00—9.15 en 10.00
Gram.pl. 11.30—12.00 Godsd. halfuur.
12.15 Graim.pl. 2.00 Vrouwenuur. 3.00
KRO-orkest. 4.00 HIRO. 5.10 KRO-orkest.
5.45 Felicitatie-bezoek. 6.00 KRO-Melodis-
ten. 7.00 Berichten. 7.15 Causerie over
luchtbescherming. 7.35 Sporthalfuur. 8.00
Berichten ANP. 8.10 Gram.pl. 10.00 Sted.
orkest Maastricht. 10.30 Berichten ANP.
10.35 Gram.pl. 10.40 Stedelijk orkest
Maastricht. 11.15—12.00 Gram.pl.
DROITWICH 1500 M. 11.20 Orgelspel. 12.35
BBC-Northern-orkest en soliste. 1.50 Het
Frank Walker octet. 3.20 Jack Kwintet.
4.50 Zigeuner-orkest. 5.35 Orkest. 6.50
Orgelspel. 7.45 Revue-programma. 8.20
Bruckner-concert. 10.35 Kwintet met so
liste.
RADIO-PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert.
5.50 Orkestconcert. 11.0512.35 Populair
concert.
KEULEN 456 M. 6.20 Populair concert. 8.20
Blaasconcert. 10.20 Ferdy Kauffmann or
kest. 11.20 Kamermuziek. 12.20 Hans
Bunds orkest en solisten. 2.20 Gevar. con
cert. 3.20 Kamermuziek. 5.20 Populair
concert. 6.50 Piano-recital. 7.20 Blaascon
cert.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 11.35 Salon
orkest. 1.30 Omroeporkest. 2.20 Max
Alexys* orkest. 3.50 P. Godwins orkest.
4.50 Zang. 5.20 Omroeporkest. 7.20 Zang.
9.20 Symphonieconcert.
484 M.: 10.20 Salon-orkest. 12.20 Omroep
orkest. 3.20 Orgelconcert. 4.35 Salonorkest.
6.20 Sonateconcert. 9.20 Symphoniecon
cert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.30 Om
roeporkest met solisten. 9.20 Groot Om
roeporkest. 10.501.15 Populair concert.
Elke vacantie-dag
is er één!
Ze rijn kostbaar die vrije dagen! Laai
er géén verloren gaan, door hoofdpijn,
migraine, onwelzijn of kou-vatten. Zorg
zoo'n lakdoosje met 3 „AKKERTJES" bij U
te hebben. Helpen direct I Slechts 20 cent
dn.l
theologische vraagstukken oproepen. Spr.
vraagt zich af of in dit opzicht door de
pers wel voldoende voorzichtigheid is be
tracht Spr. pleit niet voor een samenvoe
ging van A. R. en G H. Partij, maar wel
voor een hartelijke samenwerking.
In zijn slotwoord verklaarde spr. er zeker
van te zijn, dat de N.S.B. ons volk nooit
krijgen zal.
Nadat een slotwoord was gesproken ein
digde de heer Snoeck Henkemans
met dankgebed.
GEMENGD NIEUWS
VERDRONKEN
Te Dedemsvaart werd het zesjarig
zoontje van den landbouwer W. Nijboer
vermist. Toen men tegen etenstijd ging
zoeken vond men het lijkje van het jonget
je in het kanaal. Tevens vond men het
kinderfietsje, waarmede de jongen spelen
de te water is geraakt en verdronken.
KATTENBROOD
lO CENT PER PAK
VRAAGT UW WINKELIER
Feuilleton
(62
door H. KINGMANS
„Ja, ja. Verdugo zou wel een ezel zijn, als Lij daarvoor niet
een vriend nam. 'k Wilde alleen zijn naam weten. De bewaking
is zeker niet veel verminderd? Acht burgervendels. En hoeveel
taan in 't Schuutendeep?"
„Een duizend zoowat. Maar precies weet ik het niet."
„Dat zal wel niet veranderd zijn. I n de stad krijgt Verdago
geen troepen, hè?"
„Hij zou het graag willen, maar het lukt hem niet."
„Van het Waalsche en Spaansche gebroed heeft Groningen
ook last genoeg gehad. Maar bij een belegering zouden de
Spaansche troepen natuurlijk overal dienst doen."
„Komt er een belegering, Munco?" vroeg zijn zwager in
gespannen crwachting.
„Voorloopig gebeurt er niets. Het volgend jaar misschien.
Als Groningen dan niet goedschiks wil, volgt er natuurlijk
«en belegering. Maar er is nog niets vast, hoor. De Graaf
Van Nassau hoopt het, doch de Staten bijten niet toe."
Munco vroeg vervolgens nog verschillende inlichtingen om
trent de wallen, waaruit hij concludeerde, dat de verdedigings
werken niet veel gewijzigd waren.
Tenslotte beloofde Aart Sebensz, dat hij nog dienzelfden dag
zich in verbinding zou trachten te 6tellen met den Stads-
ech rijver.
De volgende dagen vlogen om. Veel te vlug was het uur
fc'an afscheid geslagen.
„Als de Heere wil, liggen wij spoedig vóór Groningen. En
Ms de stad ons is, verlaat ik den krijgsdienst en word weer
burger van onze goede stad. De Graaf Van Nassau weet dat.
Bij zegt, mij het liefst "te willes houden, maar ik veranda?
niet van gedachten. Meehelpen, om Groningen aan de Unie te
bregen, dat ïs alleen mijn doel. Ik dank God, dat ik allen
welvarend heb mogen ontmoeten en we willen hopen, dat het
Spaansche bewind hier spoedig tot het verleden behoort."
Hopman Munco Ketel verliet de stad niet, zooals hij er in
gekomen was. Een lang onderhoud met Stadsschrijver Julsing,
die des avonds in alle stilte gekomen was, bad hem waarde
volle inlichtingen verstrekt en hem bovendien een middel
aangegeven, om Groningen langs den koninklijken weg to
verlaten.
De karos van den vurig Spaar.schgezinden burgemeeS^r
Jarges Munco schaterlachte inwendig om de ironie der
feiten! voerde Stadsschrijver Julsing naar Helpen. Naast
Julsing zat een net gekleed burger met een blonden baard.
De karos reed de Heerebinnenpoort uit, vervolgens de
Heerebuitenpoort.
En de wachthebbenden van het burgervendel groetten
den Stadsschrijver en don vreemdeling, den kondschapper van
Graaf Willem Lodewijk Van Nassau!
HOOFDSTUK IV
Meimaand 1594 wa9 in het land. De winterboeien waren
verbroken en de zon, die op dien derden Mei ter kimme
verscheen, en den ganschen dag haar stralen neerzond op de
verjongde natuur, ontwikkelde reeds flinke kracht.
Uit Zwolle, uit Kampen, uit andere streken van Overijssel
waren de burgers en de huislieden in grooten getale gekomen
naar de Berkumerbrug, over de Vecht, in de onmiddellijke
nabijheid van Zwolle, waar sinds een stevige week krijgs
bedrijven heerschten.
Samengetrokken was het Staatsolie leger onder bevel van
Prins Maurits en den Graaf Willem Lodewijk van Nassau, do
twee neven, die onafscheidelijk elkaar ter ijde stonden in
den kamp tegen Spanje die yoor de jonge Republiek de
laatste vier jaren buitengewoon gunstig verliep, zóó gunstig en
verrassend, dat de naam van Maurits van Na-.srn in Europa
vermaard was geworden. Hopman Munco K-tel, dienend in
het Friesche regiment, kon het dragen, maar vond het niet
billijk, dat de naam van Willem Lodewijk in de schaduw
kwam, terwijl hij in de bevochten overwinningen een even groot
aandeel had
Er was een gerucht 'door 'de omstreken gegaan. En op 'dat
gerucht snelden de burgers en huislieden toe, begeerig het
schouwspel te zien.
En zij moesten erkennen, 'dat 'iet een eenig schouwspel
was. De morgenzon zond haar verkwikkende stralen op een
leger, dat het grootste was, ooit door de Staten bijeengebracht
en voor dien tijd een groote krijgsmacht.
Het geheele leger rukte op naar den Zuidelijken oever van
de Vecht, om te defileeren voor de beide bevelhebbers, die to
paard kwamen aangereden, vergezeld van de Heeren van den
Raad van State en van een groot gevolg.
Zij snellen langs den troep en stellen zich den op op ©en
kleine heuvel, teneinde het leger aan zich te doen voorbij
trekken.
Vroolijk wapperen in den morgenwind, beschenen door de
zonnestralen, de vaandels en de standaards. Het licht der zou
weerkaatst in de blinkende harnassen en helmen en in het
flikkerende staal der musketten en rapieren.
Zij komen aangcmarcheerd: stapvoets de 21 vanen cava
lerie, 1900 man sterk, aan het hoofd van ieder kornet de rit
meester. Daar zijn de helden, die reeds naarn gemaakt haddon
als bevelhebbers: de gebroeders Bax, Edmond, Dubois, van
Balen, Kinsky en anderen.
Na de cavalerie komen de vendels voetvolk, de hoplieden
te paard voorop. Het allereerst het Friesche regiment, 13
vendels sterk, -.'oor een deel gewapend met piek of hellebaard,
voor een ander deel met musket of vuurroer. Aan het hoofd
yan het derde deel rijdt Munco Ketel, de banneling yan
Op do Friezen volgen 12 vendels Engelschen gewapend met
piek of hellebaard. Zij behooren tot de strijders, die de Graaf
Van Leicester, reeds lang weer vertrokken, uit Engeland had
meegebracht. Hun bevelhebber Is Francis Vere, kortweg ridder
Veer genoemd. Maar thans is hij niet aanwezig. Hij vertoeft
nog in Engeland, waarheen hij door de Staten gezonden is mot
een zending voor koningin Elisabeth.
Ze zijn voorbij gemarcheerd met hun dreunende stap, de
Engelschen. Op hen volg! het regiment van graaf Filips van
Nassau, dat reeds verschillende lauweren oogstte.
Onmiddellijk daarop komen de Schotsche Hooglande-a,
onverschrokken kerels, die voor het lage land aan de zee, zoo
heel anders dan het hunne, eenige minachting voesteren, maar
niet voor de bewoners, die zoo veelszins eensdenkend met hen
zi-'n. Alexander Murray, bekend in het Staatsche leget, is de
aanvoerder en hij rijdt voorop, met zwier het militair saluut
brengend.
Als deze twintig vendels gepasseerd zijn, naderen 18 vendels
Duitsrhe troepen, pas aangeworven, onder bevel van graaf
F.verard van Solms. Niettegenstaande de Spanjaarden alle
mogeliike moeite hebben gedaan te verhinderen, dat 0e
Duitschers de loopplaats de plek van samenkomst bereik,
ten, kwamen zij er glansrijk.
Het Noord-Hollandsche regiment, commandant Prins Frederlk'
Hendrik, die nog niet aan den veldtocht deelneemt en bet
regiment van den heer Van Loockeren, te samer. 18 vendels,
vormt de achterhoede van het defileerende leger, in totaal
sterk 10.000 man. Waarbij gevoegd moeten worden de kanoniers
en de mineur% die te Kampen vertoeven, wachtend, om op het
eerste sein de Zuiderzee over te steken en buitengaats Delfzijl
te bereiken, om vervolgens het Reitdiep op te varen, zoo dicut
mogelijk naar Groningen.
[(Wordt yèrvolg'dX,
