KERK EN ZENDING
D e Wieringermeerpolder
IT7
DINSDAG 23 JUNI 1936
NED. HERV. KERK
Aangenomen: Naar Stiens (toez.), F.
\V. J. Brümmer te Bergun (Fr.).
GEREF. KERKEN
Drietal: Te Zevenhuizen (Gr.), J. Dijk
te Sellingen, J. ten Hove te Gees en W. Rein-
ders te Overschild.
Tweetal: Te Abcoude, cand. C. v. d.
Boom te Overschie en J. C. Jonkers, cand. en
hulppred. te Rotterdam-Zuid. Te Mole
naarsgraaf-Brandwijk K. Dekker, cand. en
hulppred. te Zaandam. Te Zwijndrecht, M.
Boukema te Leidschendam en J. C. Hagen te
Sprang.
Beroepen: Te Molenaarsgraaf-Brand
wijk, K. Dekker, cand. en hulppred. te
Zaandam.
Aangenomen: Naar Utrecht (voor den
miss. dienst te Poerworedjo), Dr. J. v. d.
Linden te Tzum.
AFSCHEID. BEVESTIGING, INTREDE
Ds. D. Henstra, beroepen te Haarlem-
Noord, zal Dinsdag 21 Juli afscheid nemen
van de Chr. Gerei'. Kerk tc Dokkum. Hij
wordt 23 Juli te Haarlem-Noord bevestigd
door Ds. W. Bijleveld van Haarlem-Centrum
en zal 30 Juli intrede doen.
Zondag j.l. heeft cand. M. Hanning
het predikambt aanvaard en intrede gedaan
bij de Geref. Kerk van S ie ger s w ou d e,
daarbij sprekende over 1 Cor. 1 23 en 24.
Tevoren was hij bevestigd door zijn neef Ds.
R. Hamming van Oostwold, die tot tekst had
Ps. 84 \U.
Na des morgens bevestigd te zijn door
Ds. G. G. J. Bleeker van Abcoude, met een
prediking over Gal. 1 7a, deed Zondag j.l.
Ds. P. Sin Dijkstra, zijn intrede bij de
Ned. Herv. Gem. van Baambrugge, spre
kende naar aanleiding van 2 Ccr. 11:3b.
Ds. Sin Dijkstra werd toegesproken door:
Ds. G. G. J. Bleeker, als consul, en als prae
tor van den Ring, den Burgemeester, den
heer A. L. des Tombe, en ouderling A. van
Yoorthuyzen, die liet toezingen Ps. 21:6.
Verder waren aanwezig: Ds. A. van Griet-
huysen, van Mijdrecht, Ds. Brouwer, van
Wilnis; Ds. P. C. de Groot, van Zuilen en
Ds. P. Bongers, em. pred. van Kamerik.
Ds. D. A. v. KREVELEN
Ned. Herv. predikant te Deinum (Fr.) den
Gisteren herdacht Ds. D. A. v. Krevelen,
dag waarop hij 40 jaar geleden het predik
ambt aanvaardde.
De jubilaris is scriba-quaestor van den
ring Leeuwarden, president van het Prov.
kerkbestuur van Friesland, lid van de Alge
meen© Synode der Ned. Herv. Kerk, voorzit
ter van de Evangelische Maatschappij en
vooraanstaand figuur in den bond voor
Staatspcnsionneering.
Geref. Kerken in H. V.
Woudschoten-Conferentie
Zaterdag werd de door ongeveer 150 per
sonen bezochte conferentie van de Geref.
Kerken in H.V. te Woudschoten voortgezet na
een door ds. J. ter S c h e g g e t, van Am
sterdam, geleide wijdingsdienst, met een re
feraat van den heer C. V e r m a a t, van
Baarn, over: „Het Evangelie van Paulus".
Sp.. legde er den nadruk op, dat het Evan
gelie geestelijk is en heeft gewezen op het
gevaar van het intellectualisme bij de predi
king. Hierna werd lang over het referaat
gediscussieerd.
In den middag sprak dr. J. G. G e el ker
ken, van Amsterdam-Zuid over: „Uit mijn
25-jarige ambtspractijk". Spr. wees op drie
dingen, hij wilde geen merkwaardigheden
vertellen, ook geen anecdotes, ook niet gaan
uitweiden over de zeilsgeheimen en ziele-
6trijd, waarmee veel menschen bij hem zijn
geweest, maar spr .wilde iets laten zien van
de werkelijke kracht van het Evangelie van
Jezus Christus in zijn eigen leven.
Den volgenden middag sprak mej. M. F.
L e y n s e. Zendelinge en medewerkster van
haar broer Rev. Leynse en diens echtgenoote
„Het Zendingswerk in Peiping" (Pe
king). Spr. gewaagde met groote dankbaar
heid van de geopende deur die zij, door den
eeds door haar broer gedanen arbeid, aller-
wege vond.
Mej. Leynse vertelde met eenvoudige klare
•oorden van de groote geestelijke en stoffe
lijke ellende die zij op haar arbeidsveld ont
moette. Het Boeddhisme en Confucianisme
kunnen de Chineezen niet meer boeien; nog
minder bevredigen. Zij blijven er koud en
ledig onder. En ze geven er zich rekenschap
van, want gaarne wordt op de groote gods
dienstige feesten in de heiligdommen een
plaats afgestaan aan den „prediker uit het
Westen" om te vertellen van de Jezus-leer".
Van de maatschappelijke toestanden vertelde
de zendelinge en deed dat met ontroerende
soberheid. Ds. Leynse en zijn medewerksters
stellen zich tot taak bij de armen de honger
t.e stillen en ze dan het evangelie te brengen;
de rijken eerst voor Christus te winnen en
hèn dan te bewegen iets voor den arme te
doen. Tenslotte vertelde mej. Leynge van de
kracht van het Evangelie waardoor soms
zeer jeugdigen onder de grootste kwellingen
staande blijven in het geloof aan hun
Heiland.
's Avonds sprak Ds. P. A. E. S i 11 e v i s
m i 11, van Haarlem, over „Blijdschap",
waarna de conferentie werd gesloten met een
bidstond geleid door den voorzitter, ds. G.
Ubbink, van Utrecht.
Centrale Ouderlingenconferentie
Heden is te 'Arnhem in „Musis Sacrum"
de vierde Centrale conferentie van Ouder
lingen der Geref. Kerken in Nederland, on
der voorzitterschap van den heer J. II. L i n-
c hot en, ouderling van de Geref. Kerk
an Amsterdam, aangevangen.
De Voorzitter opende hedenmiddag om 2
uur de eerste zitting op gebruikelijke wijze,
aarna hij een openingswoord s; uk, waar
in hij de opgekomenen hartelijk welkom
'heette, inzonderheid Prof. Dr. G. Ch. Aal-
ders van Hilversum, hoogleeraar aan de
Vrije Universiteit, die de conferentie als ad
viseur dienen zal. Een woord van dank
richtte Spr. tot de Arnhemsche regelincs-
commissie die deze conferentie zoo uitne
mend heeft voorbereid. De conferentie ver
gadert ditmaal te Arnhem, de stad welks
prachtige omgeving getuigt van de heerlijk
heid en den rijkdom der natuur en der groo
te werken*Gods in Zijn schepping.
Sinds de vorige conferentie gehouden v/erd
verliepen 3 jaar, maar nog altijd woedt de
crisis cn is de spanning niet afgenomen. In
tegendeel, elke dag schept nieuwe problemen
waarvoor men ©en oplossing tracht te vin
den. Doch daarbij blijft het parool: we zul
len liet doen zonder God. Spr. wees êr op
dat het steunen op eigen kracht blijkt te zijn
als een rietstaf. die de hand doorboort. Spr.
herinnerde aan het Schriftwoord: Die in
den hemel woont zal lachen. Temidden
de woeling en de onrust der tijden staat de
kerk als verkondigster van goede boodschap
en als de draagster der beloften Gods, die
tot haar Hoofd heeft Hem, Wien is gegeven
alle macht in hemel en op aarde: Christus,
Die Zijn kerk in stand houdt. Doch ook in
die kerk openbaart zich nog veel dat niet is
naar Zijn wil. Hoe groot zou de kracht zijn
der kerk als elk harer leden ten volle de
roeping verstond zijn gaven cn schatten ten
nutte en ter zaligheid der andere lidmaten
gewillig en met vreugde aan te wenden.
Spr. wees er voorts op dat de gemeente
van Jezus Christus in den ambtelijken ar
beid de roeping heeft om te zijn Gods mede
arbeiders. Op het fondament Jezus Christus
moet worden gebouwd. In eenigheid des ge-
loofs zijn wij. aldus spr., hier samengekomen
om ook zelve gebouwd te worden. Wij zijn,
aldus spr., schuldig Gods Woord naarstiglijk
te onderzoeken en onszelven gedurig te oefe-
in de overleggingen van de verborgen
heden des eeloofs. Samen verbonden door
den band der volmaaktheid: de liefde, bid-
tvii om den vrede van Jeruzalem en zoe-
vvij voor haar het goede. Spr. besloot
met de bede dat God de Conferentie met Zijn
zegen zal kronen en verzocht alle aanwezi
gen zich te vereenigen in de bede: Uw Ko
ninkrijk koom' toch o Heer!
Hierna bracht de secr.-penningm., de heer
R. de Gooijer van Utrecht, zijn jaarver-
uit. dat werd goedgekeurd. De eerste
zitting ging verder geheel heen met huis
houdelijke zaken. Besloten werd de volgende
conferentie te 's-Gravenhage te houden.
Hedenavond biedt de Arnhemsche rege
lingscommissie een hegroetingssamenkomst
Morgenochtend zal Prof. Dr K. Schil-
d e r, hoogleeraar aan de Theol. School te
Kampen, refcreeren over: „Het Geloofsbe
grip" en morgenmiddag spreekt Ds S. G.
de Graaf. Geref. predikant te Amster
dam-C., over: „Algemeen© en bijzondere ge
nade".
DUITSCHE GEREF. BOND VERGADERT
Van Dinsdag 23 tot Donderdag 25 Juni
vergadert te Barmen-Gemarke de Gerefor
meerde Bond in Duitschland. Pastor Midden-
dorff te Schüttorf geeft een rapport over den
tegemvoordigen toestand in de Duitsche Evan
gelische kerk, superintendent lie. Albertz van
Berlijn-Spandau spreekt over „De verant
woordelijkheid van de naar Gods Woord Ge
reformeerde kerk heden", advocaat Arends
over de plannen in zake de kerkbelastings
wetgeving. Onmiddellijk aan de vergadering
vooraf vindt te Hagen in Westfalen een bij
eenkomst van het Gereformeerde kerkelijk
convent plaats; onmiddellijk op de vergade
ring volgt een ledenvergadering van de
Theologische School te Elberfeld.
Chr. Nat. Zendingsfeest
De lijst van sprekers
Op het Chr. Nationaal Zendingsfeest, dat
Woensdag 1 Juli op Raaphorst onder Was
senaar gehouden wordt, zullen als sprekers
met de onderwerpen, achter hun naam ver
meld, optreden:
Ds. Joh. Rauws, welkomstwoord; Prof. Dr.
J. R. Slotemaker de Bruine, Minister van
Onderwijs, openingsrede; Ds. A. G. Barkey
Wolf, predikant te 's-Gravenhage: De Zem
dingsgedachte in het Oude Testament; Ds.
H. M. Biclke. predikant te Haarlem: Een
moedig man in het Boschland (Suriname);
zendeling K. A. Bot, van Tobelo (Halma-
hera): 70 jaren Halmahera-Zending; zende
ling F. Eigenbrod, van Balige (Bataklam
den-Sumatra): De zegen des Heeren in de'
Batakzending; de heer Joh. de Heer, van
Rijsenbufg: Gebonden, gevonden, gezonden;
Ds. J. Hofker, predikant te Bandoeng: Pre-
dikantswerk in Indie; Ds. W. J. Kooiman,
predikant te Amsterdam: Dit is een dag
van goede boodschap; Ds. J. A. Kwint, pre
dikant te Rotterdam: Jeugd en Zending;
zendeling P. Middelkoop, hulpprediker op
Timor: Een en ander over het zendingswerk'
op Timor; zendeling W. F. Schroder, van
Poelau Tello (ten W. van Sumatra): De
Luthersche zending onder de Niassers; Ds.
L. E. Sm el ik, predikant te Rotterdam: Han
delingen der Apostelen en handelingen dór
Christenheid; Dr. W. J. de Wilde, predikant
te 's-Gravenhage: Uw Koninkrijk kornet;
Jeugddienst: Dr. M. M. den Hertog, predi
kant te 's-Gravenhage; de heer L. H. Put,
bestemd voor West-.Tava; de heer J. F.
Storm, bestemd voor Oost-Java; de heer W.
B. de Weerd, bestemd voor Balaang Mon-
gondow; Ds. J. F. Beerens, predikant te
Utreqht: Slotrede.
WANDPLATEN 00
VAN NEDERLAND r®
Keus uit P'a^en
Vraagt catalogus
P. NOORDHOFF - GRONINGEN
(Adv.j
De Kerk en de Olympiade
(Van onzen Duitschen correspondent)
„En wat denkt nu eigenlijk de Kerk te
doen tijdens de Xlde Olympiade?" Zoo
hoorde men van meer dan één kant de laatste
dagen belangstellend wagen en het doet ons
genoegen, op deze waag een duidelijk en
lïdoend antwoord te kunnen geven.
Van alleszins betrouwbare en welingelich-
e zijde lieten wij ons vertellen, dat er in de
onmiddellijke nabijheid van het Rijkssport
veld een tent is neergezet, waar geregeld
kerkelijke samenkomsten gehouden zullen
worden. Deze organisatie is uitgegaan van de
Christelijke Vereeniging van Jongemannen
kan dus in ieder opzicht rekening houden
met den geest en de gedachtenwereld der
tegenwoordige jeugd.
Maar ook in het Olympische Dorp zal er
gelegenheid bes-taan tot kerkelijke diensten
en samenkomsten. Nadere bijzonderheden
dienaangaande zullen nog bekend worden
gemaakt.
Voorts zullen er in de Apostel Pauluskerk
in Schöneberg, dus in het centrum van
Groot-Berlijn tijdens de Olympiade geregeld
Godsdienstoefeningen en samenkomsten wor
den gehouden. Zondag 2 Augustus hoopt ds.
von Rabenau voor te gaan en den volgenden
Zondag zal General-Superintendent D. Di-
belius den dienst onder zijn leiding nemen.
Eiken Maandag, Woensdag en Vrijdag is men
dan nog voornemens, voordrachten over gees
stelijke waagstukken van onzen tijd te hou
den, waarbij bekende predikanten als ds.
Jacobi. ds. Niemöller en D. Humboldt zullen
spreken. Uit de namen kan men reeds aflei
den, dat het hier uitsluitend om mannen uit
de Belijdende Kerk gaat, wier naam ook
buiten Duitschland bekend geworden is.
Berlijn, 21 Juni 1936.
„NEERBOSCH"
In de Zaterdag jl. vermelde jaarvergade
ring der Weesinrichting Neerbosch zijn tot
bestuursleden herkozen Ds W. C. Posthumus
Meijjes (voorzitter), Mr. C. de Roon Swaan
en Ir. G. van Sprang. Tot lid der vereeniging
zijn gekozen Ds. G. Bos, Dedemsvaart; Prof.
Dr. G. J. W. Bruins, Wassenaar; Jhr. Mr. L.
E. de Geer van Oudegein, Arnhem; Mr. II. C.
Hintzen, Rotterdam; Ds. J. H. Jansen, Baten
burg; Ds. Th. J. Mudde, Brummen; Mr. D.
.J. W. Muller Massis. Amersfoort; Mr. F. A.
Nelemans, Boterdam; Ds. F. J. Pop, Hees;
Ds. J. H. Stelma, Kralingen; Mr. J. A
Visser. Arnhem en J. Westrik, burgemeester
van Barneveld.
GIFTEN EN LEGATEN
De Salaliga-Zending te Utrecht heeft
van wijlen mej. v. V. V. te G. een legaat
groot 10.000 ontvangen.
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
ONDERWIJ SBENOEMIN GEN
Gorinchera. Chr. School voor U.L.O. Tot
onderwijzer: de heer J. L. Vermeer, on-
denv. Chr. U.L.O.-school te Rotterdam-
Charlois.
G r a m s b e r g e n. Chr. School. Tot onder
wijzer: de heer P. H. Weijling, ondenv. te
Schagen>
R. SCHUILING f
Te Deventer is, 82 jaar oud, overleden
de heer R.. Schuiling,, oud-legraar aan de
rijkskweekschool, het .gymnasium en de
H.B.S.
Een zeer bekende figuur op het gebied der
aardrijkskundige wetenschap is in den heer
Schuiling heengegaan. Men kan zeggen, dat hij
schoolgemaakt heeft, niet alleen in de school
door zijn bekende atlas, maar ook er buiten
door zijn standaardwerk „Nederland, Hand
boek der aardrijkskunde". Zoowel in zijn
functies van leeraar bij L.O., M.O. en H.O.,
als door talrijke tijdschrift-artikelen heeft
hij baanbrekend en gezaghebbend werk ver-
De overledene was officier in de orde van
i Oranje-Nassau.
De begrafenis zal Woensdag op de Alg. Be
graafplaats te Deventer plaats .hebben; ver
trek van het sterfhuis om 1 uur.
UTRECHTS SCHOOLHULP
De vereeniging „Utrechts Schoolhulp", tot
steun aan on- en minvermogende studenten
aan de Theol. School te Kampen, houdt haar
vroegde jaarvergadering op Dinsdag 30
Juni, 7 uur, in het gebouw der N. U. C., Drift
13 te Utrecht.
Aan het einde der vergadering neemt
Prof. Dr. A. N o o r d t z ij afscheid van de
vereeniging, die hij 20 jaren lang heeft ge
diend.
In Tuindorp bfj Utrecht
Zaterdagmiddag heeft de eerste steenleg
ging plaats gevonden van de Bilderdijkschool
aan de Regentesselaan Tuindorp bij Utrecht.
Dit zal de eerste Chr. School in Tuindorp
worden. De school wordt gesticht door de
Ver. „Eene School met den Bijbel". Het was
de voorzitter dier Vereeniging, Dr. H.
K a a j a n, die de plechtigheid met een toe
spraak opende en dank bracht aan de Kroon
en Ged. Staten voor de medewerking.
De steen draagt als opschrift de tekst „De
kinderen zijn het erfdeel des Heeren". Voorts
is in de steen een oorkonde gemetseld met
de namen van bestuursleden, architect enz.
De inspecteur op het L.O. de heer Gaa.
beek, heeft het bestuur gecomplimenteerd
en daarna legde Dr. H. Kaajan de eerste
steen.
De plechtigheid werd besloten met het
zingen van Psalm 72 2 en gebed.
Met September hoopt men de school in
gebruik te nemen.
De plechtigheid werd o.m. bijgewoond
door B .en W. van Maartensdijk, vele
hoofden van scholen uit Utrecht en ouders.
Beschikkende op twee beroepen van den
Raad der gemeente Arnhem tegen be
schikkingen van Ged. Staten van Gelderland
waarbij ten behoeve van een R. K. schoolbe
stuur voor twee zijner scholen vergoeding
wegens boventallige leerkrachten is vastge-
s'eld, heeft de Kroon onder meer overwogen,
dat met de desbetreffende bepaling slechts
wordt beoogd, de schoolbesturen nog gedu
rende 2jaren de vergoeding ie doen be
houden, waarop het eerste lid van artikel
100 hun recht geeft, doch niet aan hen d e
h o ogere vergoeding te waarborgen,
welke hun in het voorafgaande jaar met toe
passing van bet-tweede lid mocht zijn toege
kend.
Op grond daarvan heeft de Kroon de be
schikkingen van Ged. Staten vernietigd en
de besluiten van den Raad alsnog gehand
haafd.
CHR. MEISJESSCHOLEN OP JAVA
Wij ontvingen het 11e jaarverslag (1933,
1934 en 1935) van de Chr. Scholen voor meis
jes uit den Javaanschen adelstand. Voor deze
scholen is er in ons land een Comité van
Bijstand (dat Mej. F. J. van Beeck Calkoen
te Utrecht tot presidente en Mevr. M.
Schoch—van Hogendorp te Utrecht tot secre
taresse heeft). Ér zijn drie scholen: de Kon.
Wilhelminaschool te Djocjacarta, waar ook
de Juliana van Stolbergschool (Huishoud
school) is en de Kon. Emmaschool te Solo.
Bij de financieele verantwoording vinden wij
een legaat van 10.000 in 1935 vermaakt en
giften van de Koningin en wijlen Koningin
Emma. Van twee der scholen bestaan smal
films. waarover men bij mej. J. H. Kuyper,
van Blankenburgstraat 27, den Haag, meer
vernemen kan. Óp de -K. W. S. is het aantal
leerlingen 124, van wie 47 in het internaat.
De J. v. S. S. heeft 39 leerlingen.
Het verslag geeft voorts een indruk van
den groote'n zegen, direct en indirect van
deze scholen uitgaande.
MERKWAARDIGE VERTAALFOUT
In „Onze Vacatures" wijst D. J. B. op een
eigenaardige fout in een vertaling, door
prof. van Nes aangebracht in zijn boek „Do
levensstrijd der wereld".
Op blz. 123 staat, dat Keizer Vespasianus
zelf de spot dreef rn'et zijn keizergoddelijk-
heid, toen hij „aan de Ruhr krank lag". De
auteur heeft voor dit werk n.l. veel gebruik
gemaakt van Duitsche historische werken.
Nu was Vespasianus ziek aan dysenterie (in
liet Duitsch Ruhr). Zooals liet hier vertaald
is, zou men denken kunnen, dat hij zich aan
de rivier de Ruhr bevond
Examens
Vrije Universiteit. Gesl.ï
ex.. de heer J. M. v. Aswegvn,
nat, Z.-Afrika.
de heeren G. F. C. v. d.
c; J. C. C. W. Hüszeler. Axnster-
•x'oord wijk aan Zee L. v. d. Veen,
Ber g.
1.: Theologie: oaaidex., mej. H,
G. W. v. Stapel*
Rechten: d-oct. ex.. de hcei
n L. F. Duyveateyn.
Amsterdam. Gesl.: Econ. Wetenschappen
oct. ex., mej. T. Wanningen en Mr F. A. Wijn-
Gesl.: Geneeskui
Meester Cornells: F.
ter dam: F. K. T. Beukema toe Water.
Mig; R. v. Eek. Heerlen: J. H. Gonggrijp.
wijkenhout; R. Hellei
Leeuw, Amsterdam; E A. J. Mol. Rotterdam:
A. M. v. Oortmerssen. Zwolle: mej. A. W. C«
Overbeek, Rotterdam; mej. H. E. Perelaör, Ban-
joebiroe: M. H. R. J. Plusje. Maastricht; P. J.
Noord-Scharwoude; L. Zlnkweg, Cas-
Rijkskweekschool. Nutt.
nes E. v. d. Brink. C. Hazen-
A. ten Boklcel Hulnink.
- 1. de de
rf. Vorm,
H. I. Ambacht: en de "heeren P. v. Efferen. J. H.
't Hof, Dordrecht; J. Groene-
M. J. Boers
Diik. Dokkum; F. Kranemetjer, Haulerwljkj
t. Rintjema, Dokkum; T. Weetra. Anjum.
Groningen. Acte-ex. l.o. Geëx. 12 cand.
gesl. de heeren H. Koolman.West/Terschelling;
E. Schippers. Bergentheim: J. v. 4 Wal. Balk
brug: L. v. d. Wal. Uithuizermeeden; A. de We
ger. Smilde; F. Wever. Mussel.
Viim e g e n. Chr. Kweeksch. jie *-
olie. Herv. Kweekschool. Gesl.
der, Oldebroek.
fenlng M.O. Amsterdam. Geëx.
ïsI. de heeren: J. Vermeer. Utrecht:
Ram, Bussum; L. L. T. M. Sieg-
Demenint, Leiden;
Gemeen tcad mini «(rat le. Den
voor Gemeentebelangen. Gesl.
stratle: W. J. L Aggei
Haag. Ned. Ver,
i.admini-
WKÊStKKKÊfKÊtÊtÊÊmm G.
W. v. Amerongen, Barneveld; D.
B. A. Appel, Oudorp: L. C. Baas. Castrlcum; A.
Bakker, Langweer; W. Baks. Woudriohem; J. Th.
Beckers. Maastricht; P. J. Beckers, Heythuysen;
J. A Beeklnk, Den Haag; J. v. d. Borg. Sappe-
meer; L. Bergman, Degarste: P. C. Beukenkamp,
SleeuWljk; J. J. Blezenaar. Nederweert; J. .plok,
Velsen-Noord: A. Blokdijk, Venhuizen; J. H.
Boerma, Groningen; W. F. Boeyen. Bergihem;
J. N. Bogstra, Twello; K. Bolt. Godlinze: A.
Bolwldt, Zandvoort; H. Boltjes, Oldemarkt: A.
C. BonteScoe, Driebergen: M. F. Boogert, Oost-
Souburg; G. Bosch, Daarle en A. M. Post. Haar
lemmermeer; gesl. voor gem.financiën: J. A1-.
kema, Kantens: J. A. v Amelrooy, Haarlem; J,
Bakker, Assen ;H. Bekkering. Maastrioht.
Machinisten. Den Haag. Gesl. voor voorl,
dlpl.de heeren L. J. v. Buuren. Den Haag: J,
v. d. Berg. Oostvoorne: D. Koolstra, Warga; W.
Huijkman. Den Haag: S. Machielse. Dordrecht.
Eindexamen Gymnasia. Rotterdam. Mar-
nix-Gymnaslum. 2e groep. Dipl. A. de heeren:
A. J. de Bakker. J. van Dijk. A. van Es. H. .T.
IC reu Ier. J. H. Landwebr. A. A. Koolhaas en G,
van der Ree. 2 cand. her-examen.
in
B. J. Met Friesche stijfkoppigheid hield de heer A. Buma
rijn idee: de Zuiderzee droog, vast. Toen de pogingen om
van overheidswege deze plannen te laten uitkerken mislukten,
trachtte hij door particulier initiatief zijn ideeën op de voor
grond te doen komen. Door hem werd bewerkt, dat in 1886
de zoo bekend geworden Zuiderzeevereeniging werd opge
richt. Tot leiders dezer vereeniging werden benoemd de stich
ter. de heer A. Buma en Mr. P. J. G. van Diggelen, de zoon
van den hiervoor genoemden van Diggelen.
Als hoofdingenieur van het door deze Zuiderzeevereeni
ging ingestelde Technisch Bureau werd benoemd Ir. J. van
den Toorn en tot ingenieur Ir. C. Lely. Deze laatste kreeg,
toen kort daarop de heer van den Toorn in rijksdienst terug
keerde, de leiding.
Het Plan-Lely
Met bewonderenswaardige nauwgezetheid maakte deze
'studie van het Zuiderzee-vraagstuk. Letterlijk niets werd ver
geten en alles uitgerekend tot in de kleinste bijzonderheden en
neergelegd in een achttal rapporten, welke weer aanleiding
waren tot bet opmaken van een droogmakingsplan, het
plan-Lely.
Dit plan werd in 1891 gepubliceerd en het daaropvolgend
Zr. C. Lelg
jaar bij den Ministerraad ingediend. Kort daarop werd een
Staatscommissie benoemd, die in 1894 met een omvangrijk
verslag uitkwam. De overgroote meerderheid van deze com
missie (21 van de 27 leden) achtte droogmaking van de
Zuiderzee een landsbelang. Het door Ir. Lely ontworpen plan
had. op een kleine wijziging na. hun volle goedkeuring.
Ir Lely was ondertusschen Minister van Waterstaat ge
worden in het ministerie-Tienhoven, dat echter viel, kort na
dat het bovengenoemde rapport was uitgebracht. Het ministe-
rie-Roëll, dat nu volgde, deed niets in verband met de Zuider-
zeeplannen. Toen in 1897 met het ministerie-Tak van Poort
vliet de heer Lely weer minister van Waterstaat werd, kwam
natuurlijk de droogmaking weer aan de orde. doch pas in
1901 was daar gelegenheid voor en in dat jaar trad het mi-
nisterie-Kuypcr op, dat het ontwerp weer introk, mede om
dat het college voor de Zeevisscherij bezwaren maakte met
het oog op de moeilijkheden waarin de Zuiderzeevisschers
zouden komen.
Onder het ministerie-de Meester werd wel een gewijzigd
plan ingediend, wat door het daaropvolgend ministerie-
Heemsl.eik werd overgenomen, doch in behandeling kwam
het ook nu nog niet.
Voor de derde maal verkreeg Ir. Lely de portefeuille van
Waterstaat, nu in het ministerie-Cort van der Linden. Het
nog niet behandelde in portefeuille liggend ontwerp werd in
getrokken en daarvoor kwam weer het oude plan-Lely, dat in
1916 bij de Tweede Kamer werd ingediend en in 1918 door
de beide Kamers werd aangenomen. Beide malen zonder hoof
delijke stemming (alleen wilde in de Eerste Kamer de heer
Reekers geacht worden te hebben tegengestemd).
Op 5 Juli d.a.v. verscheen de ..wet van den 14den Juni 1918
tot afsluiting en droogmaking van de Zuiderzee" in het
Staatsblad.
Den 16den Juli werd ingesteld de „Zuiderzeeraad", die
krachten» deze wet de Regeering van advies en bijstand
moest dienen bij de uitvoering der werken.
Voorbereidend werk
Met het werk kon dus een aanvang worden gemaakt.
Maar zoo gemakkelijk was dat niet en er moest eerst heel
wat voorbereidend werk verricht worden, vóór het aan het
droogmolen van een gedeelte toe was.
Zooals we reeds zagen waren omtrent het droogmaken van
gedeelten van de Zuiderzee achter een door het Noordelijk
deel loopende afsluitdijk reeds eerder plannen gemaakt. Zoo
in 1870 en in 1873 respectievelijk door den heer Kooy en door
Jhr. Opperdoes Alewijn.
Door den heer Kooy was de afsluitdijk geprojecteerd
over Wieringen naar Zurich even ten Zuiden van Harlingen.
Dit laatste pian is thans ook uitgevoerd, hoewel Ir. Lely de
dijk iets zuidelijker had gedacht nl. naar Piaam. Zoo ook de
Staatscommissie van 1892. En deze dijkaanleg. het eenige wat
bij de wet van 1918 als vast was bepaald, nl. het project van
de dijk al bet andere liet men van het nader onderzoek af
hangen moest worden gewijzigd, omdat met het oog op de
zeestroomingen de richting Wieringen-Zurich beter was.
Het -eerste werk, dat uitgevoerd werd was het aanleggen
van het voetstuk van de dijk tusschen Wieringen en Noord-
Holland door het Amsteldiep, dus het gedeelte, dat onder
water bleef. Dit werd in 1920 uitgevoerd. Daarna werd in
1921 en 1922 de werkhaven aan de Oostpunt van Wieringen
aangelegd. En in 1922 en '23 werden de dijken opgeworpen,
ter bescherming van de terreinen waar de sluizen ten
Oosten van Wieringen zouden komen.
Toen dreigde er stagnatie te zullen komen. De regeering
deelde nl. mede, dat het aanleggen van de afsluitdijk te veel
geld zou kosten, 's Lands financiën lieten het niet toe verder
hieraan te werken, werd beweerd. Het oponthoud heeft geluk
kig niet lang geduurd. Want toen in 1926 de dam door het
Amsteldiep gereed was gekomen besloot de regeering om het
eenmaal genomen besluit tot droogmaking van de Zuiderzee
zoo krachtig mogelijk uit te voeren. Waarschijnlijk was op dit
besluit wel van invloed geweest het in 1924 uitgekomen rap
port van de Staatscommissie-Lovink. die in 1922 belast was
met „het instellen van een onderzoek naar de baten, welke
van de afsluiting en droogmaking van de Zuiderzee mogen
worden verwacht."
De commissie was van oordeel, dat aan de droogmaking
van de Zuiderzee groote voordeelen verbonden waren welke
ze in de volgende zes punten samenvatte:
1. Het groot tekort aan cultuurgrond, als gevolg van het
voortdurend toenemen der bevolking van het platteland, zal
merkbaar verminderen door de uitbreiding van de voor cultuur
bestemde oppervlakte met ongeveer een tiende deel van de
totale oppervlakte, die thans door bouw- en grasland wordt
ingenomen.
2. De koop- en vooral de pachtprijzen zullen èoor vei min
dering van het nijpend grondgebrek meer in over*en^em-ping
weiden gebracht met de reëele cultuurwaarde var» den giond.
3. De verdere versnippering van de groote bedrijven co de
klei zal door de aanwinst van een groote oppervlakte g/ond
van uitstekende hoedanigheid in elk geval worden beperkt,
terwijl het aantal bedrijven van de meest gewenschte grootte
belangrijk zal stijgen.
4. Doordat meerendeels gronden van groote vruchtbaarheid
in cultuur worden gebracht, zal de uitvoer van producten toe
nemen en de invoer niet merkbaar stijgen. Bovendien zal de
voedselvoorziening van het land beter gewaarborgd zijn, daar
verwacht kan worden, dat na de drooglegging der Zuiderzee
de teelt van granen vooral van de tarwe aanzienlijk zal
vermeerderen.
5. De thans bestaande drang om bij de steeds voortgaande
bedrijfssplitsing de bedrijven in de richting van de tuinbouw
te leiden, zal verminderen; de beteekenis van dit feit worde
niet onderschat, daar door de toenemende tuinbouw een steeds
grooter hoeveelheid uitvoerproducten wordt voortgebracht,
waarvan loonende afzet slechts bij welvaart der ons omrin-i
gen de rijken verzekerd is.
6. Voor de volkswelvaart in haar geheel is een landaan-
winst van vermoedelijk omstreeks 200.000 h.a. goede grond
van verstrekkende beteekenis.
Nu moge het waar zijn, dat de meeste van deze punten mo
menteel niet zoo op den voorgrond treden als dit het geval
was in 1924, voor een groot werk als de droogmaking van de
Zuiderzee is moet men niet rekenen met omstandigheden die
van voorbij gaanden aard zijn althans zoo hopen wij maar
moet gerekend worden met de verre toekomst. En in dat licht
bezien hebben de bovenstaande punten nog wel beteekenis.
Bovendien moet in deze crisistijd niet vergeten worden, dat
de droogmaking en in cultuurbrenging van de Zuiderzeegron-
den als werkverschaffings-object van groote beteekenis is. En
van zooveel te grooter. omdat het van blijvend voordeel is
voor geheel Nederland.
II stond in ons blad van 16 Juni.
Wij vestigen de aandacht der lezers van deze artikelen op
de reizen naar de Wieringermeer, welke het Reisbureau
„Libertas Goudsche Singel 105 te Rotterdam regelmatig
dezen zomer maakt. Een tocht naar onze Twaalfde Provin-
sie schenkt eiken deelnemer voldoening.
Men zie over deze reizen de publicaties, die geregeld in ons
blad verschijnen.
De e.v. reis heeft plaats Vrijdag 26 Juni a.s.
