KERK EN ZENDING
vrijdag 19 juni 1936
eerste blad pag. -
onderwijs
en opvoeding
Ned. Chr. Aannemers- en Bouwvak-
Patroonsbond
uit de pers
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Delft, S. van Dorp te Den
Haag; J. J. Timmer te Amersfoort en J. G.
Woelderink te Ouderkerk a. d. IJssel.
Beroepen: Te Zaandam-Oost, C. J.
Boorman, Evang. pred. te lJuizum (Fr.).
Bedankt: Voor West,broek c.a., E. V. J.
Japchen te Waarder (Z.-H.).
HULPPREDIKER
Tot hulpprediker bij de Geref. Kerk te
Heerlen is benoemd de heer J. G o r i s,
cand. te Overschic.
AFSCHEID, BEVESTIGING EN INTREDE
Cand. J. Thomas hoopt Zondag 26 Juli
zijn intrede te doen bij de Geref. Kerk van
Boxum (Fr.). Bevestiger ds. H. Thomas
te Leiden.
Ds. N. BIJDEMAST
Ds. N. Bijdemast, predikant bij de Chr.
Geref. Gem. van Soest dijk, viert 29 Juni
a.s. zijn zeventigsten verjaardag.
Ds. Bijdemast werd 20 Juni 1866 te 's-Gra-
veland geboren en behoorde aanvankelijk
tot de Geref. Kerken. Hij aanvaardde eerst
op gevorderden leeftijd het predikambt bij
de Chr. Geref. Gem. te Maarssen, nl. in 1914.
Vandaar ging hij in 1918 naar Zwolle, welke
standplaats hij in 1921 met Doesburg ver
wisselde. In 1923 werd hij predikant te Rot
terdam-West, om in 1930 naar Boskoop te
[vertrekken. Nog maar kort dient hij nu de
gemeente van Soestdijk.
Jubileum Ds. W. van 't Sant
In verband met het feit, dat Ds. W.
van 't Sant, predikant der Geref.
Kerk van Den Haag-West, gisteren 25
jaar in het ambt stond, werd gister
avond in de Nieuwe Zuiderkerk een
plechtige samenkomst gehouden, waar
voor groote belangstelling bestond.
Na de gebruikelijke opening door Dr. K.
ID ij k, die een kort woord ter inleiding sprak,
heeft de jubilaris eerst een gedachtenis
woord uitgesproken. Spr. had afgezien van
een preek, om het gevaar te ontgaan, dat de
H. Schrift door hem zou worden gebruikt als
kapstok voor zich zelf.
Hij begon met er aan te herinneren, dat
zijn grootvader destijds den wensch had ken
baar gemaakt, dat er één uit zijn geslacht
dominéé zou worden. Aanvankelijk vormde
voor spr. de heiligheid van het ambt een
struikelblok om aan dien wensch te voldoen.
Daarom koos hij de studie in de rechten.
Maar al spoedig leidde God zijn pad toch
naar den kansel.
Achtereenvolgens stond spr. hierop stil bij
de verschillende gemeenten die hij mocht
dienen, t.w. Oostburg (met een deel van Aar
denburg), Voorthuizen, Zwartebroek, Katen-
drecht, Watergraafsmeer en tenslotte Den
Haag-West.
Alles overziende is er in spr.'s zifel lof en
dank. De samenwerking met de vier collega'
ds uitnemend. Allen zijn voorstanders van
kleervrijheid, maar tegenstanders van leer-
vrijheid. Ook in den Kerkeraad zijn ds ver
houdingen voortreffelijk. De hartelijke een
heid demonstreerde zich o.m. in den beken
den „Open Brief", die verleden jaar door
den Kerkeraad verzonden werd. Helaas zijn
de vruchten nog gering tengevolge van droef
wantrouwen, dat zooveel gekijf teweeg
brengt. Te weinig wordt beseft, dat die brief
een kreet was uit het broederhart! (bewe
ging). Moge God toch spoedig de door twist
en rivaliteit beroerde wateren stilleggen.
Nadat spr .vervolgens dank gebracht had
Voor den velerlei steun en hartelijkheid van
tal van zijden ontvangen, inzonderheid van
de collega's van „West", verzocht hij staande
te zingen Psalm 6814, het vers, dat hij als
eerste in zijn ambtelijken loopbaan de ge
meente op de lippen heeft gelegd.
Het woord voerden hierna de heer G. v. d
Veer, die namens Wijk III den jubilaris
een fraai schilderij van onzen christen
schilder Roeland Koning overdroeg; Ds. P.
N o m e s, als praeses van de maand
Kerkeraad van Den Haag-West, die met na
druk gewaagde van „onzen" Ds. van 'tSant
en de aanwezigen verzocht den jubilaris toe
te zingen Gezang 29; Ds. H. Potma uit
Oostburg; de heer Van Dam namens den
Kerkeraad van Voorthuizen; Ds. H. Popma
uit Katendrecht, die zijn „vriend Willem"
met een kameraadschappelijk woord een ets
van de Maasstad aanbood; Ds. D. J. Bo er-
koel uit Watergraafsmeer; en Ds. J. At-
tema van Den Haag-Oost.
Nog sprak Ds. van 't Sant een dankwoord,
waarin hij ook de vele briefschrijvers betrok
waarna men den jubilaris toezong Psalm 134:
1 en 3 en Dr. Dijk de vergadering met dank
gebed sloot.
Na afloop maakten zeer velen van de ge
legenheid gebruik Ds. van 't Sant en de
zijnen persoonlijk geluk te wenschen.
EMERITAAT Ds. K. H. WALLIEN
Bij den Kerkeraad van de Ev. Luthersche
Gemeente te We esp is de emeritaats-aan-
yrage ingekomen van Ds. K. H. Wallien, die
reeds langer dan lVé jaar door ziekte verhin
derd werd, zijn ambt te vervullen.
Ook buiten de Ev. Luth. Kerk zal velen
ileze tijding treffen. Ds. Wallien, pas 53 jaar
oud, had als prediker in de raoio zeer velen
aan zich verbonden; hij was ook bestuurder
van het Ned. Bijbelgenootschap. In 1907
aanvaardde hij zijn ambt te Mejlemblik,
stond daarna te Monnikendam en Den Hel
der, en was sinds 1924 te Weesp. In Dec.
1934 begon de ziekte, welke hem thans
dwingt emeritaat te nemen.
NED. HERV. KERK TE VOORST
Weer een procedure
Ds. H. J. d e G ro 0 t, Ned. Herv. predikant
te Voorst, heeft, nadat alle pogingen om
oplossiug in der minne te bereiken zijn mis
lukt. de Nederlandsch Hervormde Gemeente
van Voorst voor de rechtbank te Zutphen
doen dagvaarden tot betaling van het aan
hem verschuldigde achterstallige tractement
vermeerderd met de rente van dit bedrag
tot den dag der voldoening en met veroor
deeling van do gemeente in de kosten.
In de Presbyteriaansche kerk der Vereen.
Staten is een scheuring ontstaan. Een aan
tal dissidenten heeft een nieuwe kerk i
leven geroepen, de Amerikaansche Presby
terian nscho kerk. De meeste leden van de
vier kerken van Philadelphia, waaruit de
dissir.entcn zijn gestooten, hebben deze
laatsten gevolgd.
De dissidenten voeren thans een heftige
campagne tegen de traditioneele Presbyte
riaansche kerk, die er volgens hen moderne
begrippen op na houdt. (Zooals men weet,
is de achtergrond dezer scheuring geen
plaatselijk maar een algemeen conflict.)
Calvinistisch Congres
te Genève
Onze speciale correspondent te Genève
meldt ons per vliegpost over het Calvinis
tisch congres te Genève nog het volgende:
Dinsdagmiddag werd druk van gedachte
gewisseld over de laatste stelling van het
referaat door den Engelschen predikant G.
S. H e n d r y, den vorigen dag gehouden
over „Verkiezing en roeping". Deze stelling
luidde aldus: „De roeping, als vrije daad
Gods, is in het wezen der zaak roeping tot
geloof in de vrijmacht Gods. Zij kan daarom
niet verstaan worden als geheel en al samen
vallend met de verkiezing. Want onze ge-
loofsverzekerdheid moet in zichzelf de erken
tenis dragen, dat verwerping mogelijk is.
Ook in onze roeping blijft God God, en
geloof is steeds een beweging of spanning
tusschen vertwijfeling en vertrouwen". Daar
na kreeg prof. Lang van Halle de gelegen
heid om een interessante rede te houden over
het verband dat er bestaat tusschen de leer
van Calvijn en die van .Bucar, die nog vóór
Calvijn de praedestinatie verkondigde. Op
dezen middag hield pastor Rudolf Grob
doorwrochte rede over „Verkiezing en
prediking", waarop weder een levendige dis
cussie volgde, nog weder ook tusschen Peter
Barth en den paraten voorzitter prof. Lecerf.
Vermelding verdient, dat bij de discussie
telkens vertaling in andere talen volgt, en
dat ds. Dominicé van Genève aller bewon
dering wekte door zijn preciese overzettin
gen in het Fransch.
Hoe word ik snel bruin
Door AMILDA-zonnebruincrême krijgt Uw
gelaat, armen en hals, direct een gezond,
sportief bruine teint, die tevens volkomen
beschermt tegen zonnebrand.
Flacon 90 ct, Tube 60 ct. Doos 50 en 25 ct
(Adv.)
Ds. M. van Empel te Middelburg, voor
zitter van den Bond van Nederlandsche pre
dikanten, heeft aan de classicale vergade
ring der Ned. Herv. Kerk voorgesteld, om
de Alg. Synode te verzoeken in het regle
ment op de vacatures alinea 3 van artikel
6 door het volgende te vervangen: „Indien
een predikant niet binnen een jaar na het
bereiken van zijn 65ste jaar of het vervullen
van zijn 40ste dienstjaar aanvraag om eme
ritaat heeft ingediend, verleent het provin
ciaal kerkbestuur, na het classicaal bestuur
van het ressort gehoord en zich de in het
vorige lid vermelde bescheiden verschaft te
hebben, hem ongevraagd emeritaat, met
ingang van het kwartaal op dat jaar vol
gende; voor predikanten, die bij het in
werking treden van het in het vorige lid be
paalde, reeds het 65ste levensjaar bereikt
of hun 40ste dienstjaar vervuld hadden,
gaat het in het vorige lid vermelde jaar in
op den dag van die inwerkingtreding".
Kerk en Staat in Duitschland
SECULARISEERING VAN
KERKELIJK VERMOGEN?
De Berlijnsche correspondent van de Pra-
ger Presse seint aan zijn blad, dat de Zon
dag gehouden straatcollecte voor de R. K.
Charitas 'n volledig succes is geworden on
danks het feit, dat denzelfden dag nog drie
andere collectes toegestaan waren. In het
overwegend Protestantsche Berlijn alleen
reeds werden 600.0000 papieren bloempjes
.verkocht..
In aansluiting 'hierop schrijft de corres
pondent: „In R. K. kringen acht men het
niet uitgesloten, dat de financieele staats-
overheid de Charitas „onder haar hoede zal
nemen"." Ook bij de geestelijke orde ver
wacht men, dat spoedig commissarissen be
noemd zullen worden voor de controle der
financieele aangelegenheden, hetgeen de
eerste étappe zal beteekenen op den
naar seculariseering van het kerkelijk ver
mogen.
Onverwachte Synode der kerkelijke
oppositie
De oppositie van predikanten der Evange
lische Kerk heeft volgens een Reuterbericht
plotseling een Synode bijeengeroepen, die
vandaag bijeen is' gekomen op ongeveer 55
ten westen van Berlijn. De synode wordt
bijgewoond door 200 predikanten. Men
vreesde, dat de gestapo de synode zou ver-
KERKGEBOUWEN
Zaterdagavond 7 Juni werd te Batavia
plechtig het nieuwe Protestantsche bede
huis aan de Nassau-boulevard, de Nassau-
kerk-, in gebruik genomen. Hierbij waren o.
aanwezig dr. N. A. C. Slotemaker
Bruine, voorzitter van het Kerkbestuur,
S. C. graaf van Randwijck, zendingsconsul
dr. A. D. A. de Kat Angelino, directeur
onderwijs en eere-dienst, enz.
Gisteravond heeft de ingebruikneming van
de Jeruzalemkerk, het nieuwe kerkgebouw
der Chr. Geref. gemeente te 's-G raven-
a g e-W e st, plaats gehad.
De dienst werd geleid door den plaatse
lijken predikant Ds. N. de Jong.
Ouderling C. Monteban gaf een historisch
overzicht. Ds. N. de Jong heette welkom den
burgemeester Mr. S. J. R. de Monchy en ker
kelijke afgevaardigden. Spr. bepaalde zijn
gehoor bij Ps. 122 6.
Ds. L. H. v. d. Meiden van den
Centrum sprak als consulent, over Gal. 4 26,
Ds. J. R. Riekel van Delft complimenteer
de namens de Classis de gemeente.
De drukbezochte plechtigheid werd beslo
ten met het zingen van Ps. 72 11.
Synode der Prot. Kerk
Uit Indië ontvangen we het vliegmailver-
slag van de eerste algemeenë synode der
Protestantsche kerk in Nederl. Oost-Indië,
welke Dinsdag 9 Juni te Batavia in de Wil
lemskerk geopend werd. Vele Indische auto
riteiten waren in de openingszitting
zig, o.a. dr. Meyer Ranneft, vice-president
van den Raad van Indië en vele leden van
dezen raad, dr. A. D. A. de Kat Angelino,
directeur van onderwijs en eeredienst in
Indië, enz. Dr. N. A. C. Slotemaker de Bruine
opende de synode met een magistrale rede.
Rede dr. Slotemaker de Bruïne
Dr. Slotemaker de Bruïne ving aan met
een herinnering aan de Groote vergadering
van 1933, welke een consultatief en advisee-
rend karakter droeg en de bijeenroeping
dezer eerste algemeene synode voorbereidde.
Tusschen toen en nu ligt het koninklijk be
sluit van 10 Juni 1935, waarbij de algeheele
afhankelijkheid der kerk van den staat werd
opgeheven. Het koninklijk besluit van
Juni 1935 heeft de administratieve scheiding
gebracht en de thans isamengekomen eerste
algemeene synode zal aan het woord
1933 de daad van 1936 moeten verbinden.
Een algeheele onafhankelijkheid der kerk is
niet bereikt. De staat heeft eenige beperkin
gen gesteld. De eerste is betreffende de ma-
terieele positie der predikanten, over welke
het rijk opzicht houdt en die positie waar
borgt. De tweede beperking is deze dat „re
gelen betreffende de inrichting en het be
stuur van de protestantsche kerk niet in wer
king treden dan nadat door ons is te kennen
gegeven, dat daartegen bij ons geen bezwaar
bestaat". Aldus zegt het koninklijk besluit.
Met een uitspraak van haar hoogste verte
genwoordigend college, de algemeene synode,
aangaande opzicht en tucht, aangaande be
lijdenis en kerkvisitatie, is het laatste woord
niet gesproken. Dr. Slotemaker de Bruïne
betoogt, dat de kerk hierin niet op den duur
berusten kan. Zij moet de uitsluitende zeg
genschap en de volledige verantwoordelijk
heid hebben in zaken, die haar eigen erf ra
ken.
Spr. noemt vervolgens de onderwerpen,
de reglementen, over welke deze vergadering
zal hebben te beslissen en brengt verslag uit
over de verloopen drie jaar, betreffende het
kerkbestuur en zijn actie, het predikanten
verloop in Indië, de financiën, de zelfstan
dige kerkvormingen in de Minahassa en de
Molukken, de zending, die deels door de
kerk rechtstreeks gedaan wordt, nl. door de
Minahassische kerk in de streek van Dong-
gala en door de kerk als geheel in den Ti-
morarchipel, op het eiland Saleier en ii
Westerafdeeling van Borneo (op Borneo in
samenwerking met de Bazeler zending);
de verhouding tot Nederland, waarbij dr. Slo
temaker de Bruïne opmerkte, dat de Indische
kerk thans meer actief wordt ten aanzien
de belangstelling in Nederland zelve en
dankbaar noteert dat de algemeene synode
der Nederl. Hervormde Kerk in 1933
commissie voor het contact met de Indische
Kerk benoemde; over den philantropischen
paedagogischen arbeid en over algemee-
nen arbeid o.a. op sociaal terrein.
Sonnevanck" te Harderwijk
el man, onderw. Pr. Julianaschool te De
venter.
nneperveen. Chr. School. Tot on
derwijzeres: mej. R. van Woudenberg,
tijdel. onoenv. aan de Gr. v. Prinstererschool
te Meppel.
GEREFORMEERD SCHOOLVERBAND
In de dezer dagen gehouden vergadering
der C. v. U. van het Geref. Schoolverband
■erden in het moderamen Dr. C. Bouma en
Mr. J. Terpstra respectievelijk als eerste en
tweede voorzitter gekozen. De overige func
tionarissen werden herkozen. Besloten werd
binnenkort de aangesloten scholen te ver
zoeken personen aan te wijzen, die begun
stigers voor den Paed. Leerstoel aan de V.U.
zoeken te werven. Een belangrijk deel van
vergadering was gewijd aan de voorbe
reiding van de samenwerking met de andere
landelijke Christelijke schoolorganisaties om
de concentratie te bevorderen.
Vacantiecursus
De vacantiecursus vau de Provinciale On
derwijsraad van Friesland wordt gehouden
op 3, 4 en 5 Augustus, in het Provinciehuis
te Leeuwarden. Het programma bevat de
volgende inleidingen:
J. Piebenga, Oudega: „Tragyk yn Fryske
libbens"; Drs. W. J. Buma, Leeuwarden: „In
ichtige aldfryske rjuchtsboarne"; Ds. K.
Terpstra, Rottèvalle: „It Frysk en de tsjer-
ke"; Tjèbbe de Jong, Bolsward: „De bitsjut-
ting ien „Quadragesimo Anno" for de so
ciale kwesje"; Ds. J. Wiersma, Augustinus-
ga: „Jellesma, sindeling op Java"; Dr. J. J
Loopstra, Hilversum: „Theoclor Storm as
Fries"; Prof. Dr. U. G. Bijlsma, Utrecht:
„Sliep"; Dr. S. Bloembergen, Groningen:
„De wirkwizen fen de plantesystematyk
Drs. D. J. Buwalda, Leeuwarden: „Tacitus'
Germania".
Aan de cursus is een excursie verbonden
Programa's kunnen worden aangevraagd
bij den secretaris van den Provincialen On
derwijsraad: J. H. Brouwer, Hardegarijp
(Friesland),
Chr. hulpbetoon aan t.b.c.-lijders
1 de
Verschenen is het 31ste jaarverslag
rereeniging tot Chr. hulpbetoon aan t.b.c.-lij
ders.
Uit dit verslag blijkt, dat er ieder jaar
f 30.000 moet bijeengebracht worden voor
„Sonnevanck", waarvan het patiëntenaantal
zich steeds in stijgende lijn beweegt. Op 31
December 1935 waren er 193 en thans is het
aantal 200 reeds overschreden. Het kinderpa-
iljoen is bezet met tusschen de 25 en 30 kin
deren.
In den loop van 1935 zijn er plannen gere-
n omtrent aanschaffing van een nieuw
Röntgen-toestel, dat aan den eisch des tijds
voldoet. In den loop van 1936 zal een z.g.
draaiende anodebuis worden aangeschaft. Daar
de thans in gebruik zijnde Röntgenkamer ten
eenenmale onvoldoende is en deze plaats te-
zeer goed als patientenruimte kan wor
den gebruikt (waarvoor ze oorspronkelijk ook
was bestemd) zal een nieuwe Röntgen-afdee-
ling worden gebouwd, waar tevens het Rönt-
gen-archief, de bibliotheek, de onderzoekka-
e.d. zullen worden ondergebracht.
nieuwe toestel maakt aansluiting op het
provinciale net noodzakelijk.
Met de stichting „Nieuwe Wegen" is men
met de nazorg begonnen, welke tevens de aan
dacht heeft van „Draagt Elkanders Lasten",
afdeeling van het Chr. Nat. Vakverbond. Zal
deze sanatoriumverpleging echter geheel vol
ledig zijn, dan behoort er gelegenheid tot na
zorgbehandeling voor een bepaald soort pa-
tienten aanwezig te zijn. In den
1936 zal een eenvoudig nazorggebouw met
conversatie, lighal, enz. opgetrokken worden,
zoodat de eerste nazorgere hun intrede kunnen
De balans op het sanatorium „Sonnevanck"
toonde per 31 December 1935 een bedrag van
f 21.155,97, de exploitatierekening f 206.802
de rekening suppletiefonds f 31.418,68.
Kweekscholen
Opheffing van Kweekscholen
en verlies der Rijkssubsidie
Zoo juist bereikt ons een bericht van den
Regeeringspersdienst van den volgenden in
houd:
Bij de wet van 22 Februari 1936 tot verla
ging van de openbare uitgaven voor het
onderwijs is bepaald, dat bij Kon. Besluit het
aantal kweekscholen, dat voor rijksbijdrage
in aanmerking komt, met ingang van 1 Sep
tember 1936 zal worden verminderd.
_t de behandeling van het ontwerp dier
wet blijkt, dat die vermindering gepaard zal
gaan met de opheffing van eenige Rijks
kweekscholen.
Tot de vermindering van het aantal gesub
sidieerde kweekscholen zou eerst worden
overgegaan, nadat daarbij betrokken onder
wijsorganisaties zouden zijn geraadpleegd en
nadat de Onderwijsraad zou zijn geboord.
Beslist is thans, dat 6 Rijkskweek
scholen zullen worden opgeheven en
dat 12 gesubsidieerde kweekscholen de
rijksbijdrage zullen verliezen.
Dc 6 Rijkskweekscholen zijn die te Breda,
Ccrinchem Hellevomaivis, Oostburg, Zaan
dam en Zierikzee.
De 12 kweekscholen, die voortaan het
Rijkssubsidie zullen missen, zijn: de Gem.
kweekscholen te Groningen en Leiden, de
Bijzondere kweekscholen voor onderwijze
ressen te Haarlem en Nijmegen, uitgaande
van de plaatselijke departementen der maai
schappij tot nut van 't algemeen, de bijzon
dere Chr. kweekschool te Leeuwarden (Mar
garetha de Heerstraat), en de Bijzondere R,
K. kweekscholen voor onderwijze/ess<
Amsterdam (Korte PrinsengrachiBeesel
(Reuver). Boxtel, Breda, Heerlen Nijmegen
(Neerbosch) en Woensdrerin (Hoogerl.eide)
DE REKKENSCHE INRICHTINGEN
Het bestuur der Rekkensche inrichtingen
deelt mede, dat met ingang van 1 Juli a.s.
wegens gezondheidsredenen aan den direc
teur dier inrichtingen, Dr. W. L. Slot Jr. op
diens verzoek eervol ontslag Is verleend. Op
medisch advies mocht dr. Slot zich niet meer
met de algeheele leiding van den arbeid
blijven belasten. Dr. Slot is bereid als gees
telijk verzorger aan de inrichtingen verbon
den te blijven. Tot zijn opvolger is met
ingang van 1 Juli a.s. benoemd de heer E.
van Schothorst, arts, die reeds eenige jaren
op de Rekkensche inrichtingen werkzaam is.
De heer Van Schothorst heeft d"-a benoe
ming aangenomen.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Bloemendaal. Chr. School voorL.O.
U.L.O. Tot onderwijzer: de heer J. F. Bo
Examens
n. Gesl.: Rechten: doet. ex.. mej. K.
ingh en de heeren W. H. C. Schukking,
W. M. Mendel. W. M. Ver
1 de heeren
"Gei'l.r Théologie: kerkel. vooi
1. doet. ex., de heer B. T. Hehen-
'etenschappen:
mej. J. C. M.
m ster dam. Gesl.: Ecoi
i.ex.. de heer W. C. Bo.=c
?chtsgeleerdheid: doet. e
1 W. v. Wezel.
Gesl. de he«'
Drlebergen-Rijsen-
commissie niet een betoog weten voor te
dragen, dat voor de toekomst van belang
kan zijn en de leden hebben spoedshalve
bepaalde voorstellen besproken en in
meerderheid aangenomen zonder dat deze
van een behoorlijke toelichting voorzien
waren.
De beknotting der drukpersvrijheid is
voor de meeste bladen het ergst.
Zoo schrijft de rooóe pers:
In hooge mate gevaarlijk is het voor
stel van de meerderheid der commissie
tot „aanvulling" van het zevende artikel
der Gi'ondwet, dat de vrijheid van druk
pers moet verzekeren. Thans nog staat
vast, dat in Nederland voorafgaande
censuur uitgesloten is. Iedere publicist i:
uiteraard verantwooroelijk voor de we
hij kan zich een strafvervolging op di
hals halen doch de geldende tekst
maakt de onderdrukking van meeningen
en beginselen onmogelijk. De comm'
wil preventieve, voorafgaande censuur
invoeren een „klein beetje", doch dat
maakt dc zaak in beginsel niet beter. Zij
vvenscht namelijk ruimte te laten voor
een wettelijke regeling, die aan de rechte
lijke macht, zelfs aan de overheid, het
recht zou geven „bepaalde uitgaven" voor
zekere tijd te verbieden.
De vrijheid der drukpers zal, indien
de regeering het voorstel der staatscom
missie, althans van haar meerderheid
overneemt, in het gedrang kunnen gera
ken.
Het valt te verstaan dat l.et misbruik
dat tegenwoordig van de drukpers wordt
*gemaakt, verleidt tot het in het leven
roepen van de mogelijkheid van een
verbod.
Maar een verbod is gemakkelijker uit
gesproken dan uitgevoerd: hoe weinig
moeite zal het kosten het te ontduiken of
krachteloos te maken."
En het liberale Utr. Dagblad is wel
Ongetwijfeld is het waar, dat niet alle
publicisten zich weten te onthouden van
„losbandigheid" en „buitensporigheden".
Het voorstel evenwel om de mogelijk
heid in onze wetgeving te openen tot het
tijdelijk verbieden van het verschijnen
van dagbladen en periodieken, die een
grove inbreuk maken op de openbare
orde, dunkt ons te zijn een muisje met
een lang en giftig staartje, dat men beter
niet op het Nederlandsche volk kan los
laten. Zeer zeker, het geldt hier uit twee
kwaden te kiezen, maar.dan geven wij
toch nog de voorkeur aan het minste
kwaad I
De meeste bladen nemen een afwachtende
houding aan en willen blijkbaar eerst een
volledig overzicht hebben. Wat niet over
bodig is, zooals wij reeds in onac voorloo-
pige beschouwing uiteenzetten.
Hoogste stand te Lerwick 770.8.
Laagste stand te Isafjord 752.3.
Stand vanmorgen halftwaalf 764.8.
WEERVERWACHTING
Zwakke Oostelijke tot Z.-Oostclijke wind,
helder tot licht bewolkt in het Noorden,
het Zuiden wellicht toenemende bewol
king, droog weer, behoudens in het Zui
den kans op onweer, warm.
ALGEMEEN WEEROVERZICHT
De wee re toestand op het vasteland is 'hans
zeer stabiel, overal heerscht warm zomer
weer met dagelijksche maxima nabij 30
graden Celsius.
In het noorden passeert weer een diepe
depressie, die echter binnen den poolcirkel
blijft. In het zuidwesten kwam een vlakke
depressie tot ontwikkeling, die in West-
Frankrijk den barometer cleed dalen. Het
hoofd-maimum van het gebied van hoogen
luchtdruk ligt nog steeds op de Noordzee en
vertoont de neiging om zich naar Scandi
navië te veerplaatsen.
Om het Kanaal en in Frankrijk vielen,
gisteren zware onweersregens, voorname
lijk in Zuid-Engelancl viehfi groote hoe
veelheden (Croydon 35, Calshop 19,. Ccilly
12 en Le Havre 8 m.M.). Hoewel de de
pressie over de Golf van Biscaye haar
invloed niet verder uitstrekt dan over het
Kanaal, bestaat de mogelijkheid, dat ook
het Zuidelijk deel der Noordzee onder haar
invloed zal komen, hetgeen een geringe
kans op onweer in het Zuidwesten ten
gevolge zal hebben.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 26.8 C.
20 JUNI
Zonsopgang 4.39 uur, zonsondergang 9.24 uur
Maan op vm. 5.40 uur, onder nam. 10.25 uur
tulder. "Woudsend: E: C.
Doetlnchem. Groen
:hool. Acte l.o. Gesl. de dar
F. Rosier. W. M. Schaatsr
Prinsterer Kw.-
es: G. Meijérlnk.
a. H. H. Tromp,
W. H. C.
Dordrecht. Chr. Kweekschool. Ge>sl. de
dames: M. B. Kemper. Dordrecht: C. A. van
Mechelen. Rusoord; M. Meyll. Moerdijk, M. B.
Provily, H. I. Ambacht; A. Straat. IJsselmonde.
Hilversum. Rijkskweekschool. Gesl. voor
nutt. handw. de dames: A. Ahles. Hilversum:
N. Bakker. Bussum: R. E. Beek, Hilversum: E.
Bussum: M. J. Janse, E. Koops, Hil-
Laidf
Ing-; J. G. Noorlaindt. Leiden:
ijk. Boskoop: S. Tlgehela;
onderwijl
5. C
A. A. Schi
Klolckenberg. Gesl. de
kweekschool Veemarkt,
de heeren L. Jungerius, J. v. Luijpen. R. J.
ïor. H. W. Coops en T. A. de Nljs. Rotter-
J. T. Scheffer. Schiedam,
i c e k. Chr. kweekschool. Eindex. Geëx. er
5 cand.. nl. de heeren K. de Vries. H. Wler-
J. Wilbers. W. Wilbers en F. IJtsma.
uien van Arliciil. Amsterdam. Gesl. voor
dipl.mej. G. Robbe en H. W. Kuiper, Gro.
:on; J. Parentler. Den Haag.
DE VOORGENOMEN
GRONDWETSHERZIENING
Enkele persstemmen
over het rapport
Het rapport van de staatscommissie ter
voorbereiding van de partieele grondwets
herziening is in enkele Nederlandsche dag
bladen met gemengde gevoelens ontvangen.
Heel belangrijk vinden de meeste bladen
het stuk niet. En ieder zegt dat zoo op zijn
manier. Dat beteekent: een deel der R.K.
pers doet erg uit de hoogte; zooals
T ij d:
Het komt rijkelijk laat met een grond
wettelijke poging om communisten of
Kamerleden, die illegale middelen aan
prijzen, van het lidmaatschap vervallen
te verklaren. Voor het overige worden er
weinig beteekenende voorstellen opge
worpen. Van ingrijpende veranderingen
geen spoor. De polsslag van de tijd wordt
niet gevoeld, zelfs acht de commissie de
instelling van c n Kamer voor het Be
drijfsleven een bedenkelijke fundamen
teels verandering in onze staatsinrichting
De polsslag van D e T ij d is een beetje
onregelmatig, zouden we zeggen, als we bij
persoverzichten commentaren schreven. Het
liberale Handelsblad zegt het wat an
dere. Hot vindt het rapport ook niet zeer
belangrijk:
Staatkundige opvattingen der verschil
lende politieke leiders over de groote
vraagstukken van staatsrechtelijke aard,
worden in het rapport eigenlijk niet ver
meld. Het rapport brengt een verzameling
conclusies en eenige nieuwe grondwets
teksten bevattende voorstellen om tot
wetsontwerpen te geraken; maar het
staatsrechtelijk betoog ontbreekt Het
door hooge staatsambtenaren waargeno
men secretariaat heeft blijkbaar aan
De heer J. Swarts van Groningen
spreekt de 0peningsrede uit
over Sur sum Corda"
De Vestigingswet
Te Assen werd onder presidium van
tien heer J. Swarts, van Groningen,
de algemeene vergadering gehouden van
de Ned. Chr. Aannemers- en Bouwvak
patroonsbond.
Na de gebruikelijke opening sprak de
Voorzitter een openingswoord uit onder het
motto „Sursum Corda".
Spr. vraagt of deze oproep thans nog wel
op zijn plaats is. Worden velen niet door
de crisis zoodanig ontmoedigd, dat het hun
schier alle levensvreugde beneemt?
aannemers, degenen die op de publieke
markt hun werk en daardoor hun bestaan
moeten zoeken, worden door de geweldige
concurrentie gedwongen, voor zulke lage
cijfers in te schrijven, dat het van te voren
al vast staat, dat degene, die als laagste
inschrijver het werk wordt opgedragen, in
de meeste gevallen geen zout in de pap kan
verdienen. Laat staan, dat hij met zulk
werk zijn gezin kan onderhouden.
Met de daghuur-patroon is het al niet
beter gesteld. In de eerste plaats lijden ook
zij onder te weinig werk en wanneer
hier of daar nog werk aanwezig schijnt,
wordt het hun nog zeer dikwijls onder de
_ers weggehaald, door de z.g.n. beun
hazen of door werklooze knechts, die bij een
patroon ni e t, doch wanneer het dan s
hun werk betreft, wel voor een lager loon
willen werken. Wanneer wij dan ook de
toestand in ons bedrijf met een woord
len teekenen, dan is dit; slecht, zeer slecht.
Spr. constateert wel, dat er in sommice
opzichten reden is tot dank voor wat de Re
geering deed, maar van een gunstige ver
betering in het bedrijf is nog geen sprake.
Ook het maatscliappelijk-sociale leven
moet worden beheerscht door het licht van
Gods ordinantiën. In dit verband verdedigt
spr. het goed recht der Chr. organisatie.
Neutraliteit is hier onmogelijk. Ook voor 't
maatschappelijk-sociale leven is het richt
snoer niet te vinden in den mensch. maar
in Gods wil. Daarom komt de eisch tot alle
Christelijke bouwvak-patroons, dat zij zich
zullen aansluiten bij die organisatie, die
uit dat beginsel leeft. Verder moet er
en blijven het nauwkeurig onderzoek, aldus
spr., of ook wij met onze organisatie staan
op die plaats, die God van ons vraagt, of
wij ook met en door onze organisatie eerst
en allermeest het Koninkrijk Gods zoeken
zoodat alle levenswerk met het oog daarop
moet worden gedaan.
Met een heenwijzing naar Matth.
besloot spr. zijn openingswoord.
Huishoudelijke zaken
De secretaris-penningm. van den Bond
bracht na deze openingsrede het jaarverslag
uit. waaruit o.m. bleek, dat de bond einde
lijk een erkende organisatie is geworden.
Thans wordt samengewerkt met de Nederl.
R.K. Bouwpatroons en met de N.A.P.B.
Op 31 Dec. j.l. telde de bond 513 leden,
verdeeld over 27 afdeelingen.
Vacantiebonnen voor de arbeiders werden
uitgegeven van 1 Juli 1934 tot 1 Juli 1935
31.714 stuks met een totaalwaarde van
f31.741.96.
Het nieuwe jaar is met een voordeelig
saldo ingegaan van f 111.88.
De verslagen werden goedgekeurd en vast
gesteld.
Bestuursverkiezing
Bij de bestuursverkiezing werd in dc
vacature-J. v. d. Molen (Groningen) ge
kozen de heer A. Jac. Groenewold te Gro
ningen en in 'de vacature-J. Heeling voor
Overijssel, de heer B. H. Kooiman. De heer
C. J. Smallenbroek (Assen) werd herkozen.
Voorstellen
In behandeling k'warn vervolgens een
•oorstel van de afd. Assen om bij de vol
gende coll. contract-onderhandelingen het
daarheen te leiclen, dat de loonsregeling
voor Assen en omstreken gewestelijk wordt
ijastgelegd.
Het hoofdbestuur gaf Assen in overwe
ging vast te houden aan de overeenkomst.
Er zal gestreefd worden naar aansluiting
van alle betrokkenen.
De afd. Assen deelde daarop mede, dat
in Drente een afzonderlijke loonovereen-
komst 1937 tot stand zal komen, waar de
Chr. Bond in Drente geen verweer tegen
heeft
De Voorzitter antwoordde hierop, dat
een afzonderlijke overeenkomst in Drente
niet mag worden afgesloten. Indien tegen
het collectief contract wordt gezondigd, dan
wordt het opgezegd.
Op voorstel van de afd. Utrecht werd
besloten een commissie te benoemen, die
nu reeds het loonvraagstuk in studie zal
nemen, voor de onderhandelingen van het
collectief contract 1937—1938.
De afd. Arnhem bracht een drieledig
voorstel ter vergadering, nl.: Het hoofdbe
stuur stelle pogingen in het werk: a. tot
bestrijding van de heerschende onbeteugel
de concurrentie; b. tot het regelen van de
loonen, vastgelegd in de bestekken van de
Genie, aangezien deze ver onder het con
tractloon liggen; c. architecten te bewegen
de kosten van bestek en teekening niet
meer op den aannemer, doch op den aan-
besteder te leggen.
De Voorzitter zeide, dat er bij de an
dere bonden op zal worden aangedrongen,
dat niet anders zal worden ingeschreven
dan door georganiseerde». Ook betreffende
de Genie zal het hoofdbestuur werkzaam
De afd. Zwolle had twee voorstellen
ingediend, nl. ten eerste om de architecten
te verzoeken aanbestedingen uitsluitend te
houden onder landelijk georganiseerde aan
nemers en verder een voorstel, dat alle
leden van de organisatie in den vervolge
op hun briefhoofden plaatsen „I.id N.C.A.B".
Ter vergadering bleek, dat de strekking
van het eerste voorstel reeds hier en daar
wordt toegepast.
I-Iet hoofdbestuur was van oordeel, dat'
men naar samenwerking moet streven met
de andere organisaties om tot een bindende
overeenkomst te komen. Plaatselijk kan het
thans naar bevinding reeds worden toege
past.
Tegen het tweede voorstel heeft 't hoofd
bestuur geen bezwaar.
De vestigingswet
Ten slotte gaf de voorzitter, de heer J.
Swarts, nog een uiteenzetting over da
Vestigingswet. Het wil spr. voorkomen, dat
de middenstand in haar geheel dankbaar
kan zijn met dit wetsontwerp, al zal men.
hier en daar goed doen de verwachtingen
niet te hoog te spannen. Hier moet een
zeer oude kwaal bestreden worden, aldus
spr. en dan doet men goed een geneesmid
del te gebruiken, hetwelk langzaam door
werkt.
Spr. merkte op ten aanzien van art. 4 van
de wet. dat hij gaarne zou zien. dat de lan
delijke honden werden aaneewezen voor 't
aanvragen van vestieingseischen. Naar zijn
meening zal het noodig zijn dit punt zeer
spoedig te hespreken met den R.K. bond en
dan N.A.P.B.
In zijn slotwoord sprak de Voorzitter
woorden van dank aan de vergadering vnnr
de wijze, waarop hem de leiding gemakke
lijk was gemaakt, voor het feit, dat er geen
critiek op de Regeering is uitgeoefend en
alles in Christelijken toon kon verloopen.
