MECHANISATIE IN DE
SIGARENINDUSTRIE
schoen van klasse
f
DAGERAAD
WOENSDAG 27 MEI 1936
DERDE BLAD PAG. 9
GEVAARLIJKE
ONRUST
Houdt economisch
herstel tegen
(Van onzen parlementairen redacteur)
Ruimte op de geldmarkt en toch betaalde
dc Staat omstreeks half Mei voor zijn schat
kistbiljetten met korten looptijd een vol
percent repte meer dan een maand te voren.
De biljetten met langen looptijd konden
a pari worden geplaatst
Dit verschijnsel wijst er op, dat de gela
gevers nog niet heelemaal gerust zijn. Het
telkens weer spreken over devaluatie draagt
tot die onrust in sterke mate bij. Men kan
deze onrustvcrwekkerij, welke mede
R.K. politieke zijde komt, blijkbaar
niet laten, ondanks de slechte uitwerking
er van. Het economisch herstel wordt er
door geremd.
België heeft ten deze nog pas een les te
leeren gegeven.
Daar is een en ander maal gedevalueerd,
laatstelijk in Maart 1935. En -het resultaat.
Import-industrieën hebben groote verliezen
geleden, bankkapitaal en groot-mdustrie
hebben er van geprofiteerd, middeknj
heid en middenstand hebben het loodje ge
legd, de arbeidende be\olking heeft een be-
langrijke loonsverlaging zonder eenige com
pensatie van bcteekenis moeten ondergaan,
do armoede, die toch al groot tvaa in ta.
van streken, is verergerd, het hooggeroem
de .plan van den arbeid" heelt tot groote
teleurstelling geleld, de ontevredenheid i.
toegenomen, R.-Kath. Staatspartij en «ot-
democraten hebben bij de jongste vcrk.e-
ringen een afstraffing gekregen, d,e raek
mag heetcn en het extremisme versterkt
uit den strijd gekomen, gevoed als het
door de ontevredenheid, welke door het
FooiMch-eocialistisch beleid is gewekt, on
danks alle luidruchtige reclame dat het
loch zoo prachtig ging cn allerlei statisti
sche gegevens, die wel mooi schenen, maar
één groot gebrek hadden, nl dat opzeer
gespannen voet stonden met de werkelijk
held. De massa des volks ondervond mets
van al dc economische verbeteringen, die
op papier in hun toestand zouden zijn gc-
De algemcene economische malaise drukt
in België zwaarder dan ooit te voren,
dank. devaluatie en „plan-de Man'
het grootkapitaal heelt de malsche "oordee-
lcn der devaluatie weten te ahsorbeercn.
Overigens is het experiment tot een volko-
men mislukking geworden.
Op dezelfde wijze nu schijnen ten onzent
Katholieken - voor een deel althans - en
soc democraten onze volksgemeenschap g
lukkig te willen maken. Ook zij willen in
ons land dezelfde middelen hanteeren, die
Belgic nog iets dieper in de put hebben g
bracht. Ook zij willen cenerzijds de groot-
kapitalistische belangen dienen andcf;
zijds een geduchte loonsverlaging aan het
wkcrl volk toedienen. Dilarop en op
iets anders komt hun drijven naar d^alua
tie en de reclame met het plan ran den ar-
beid met al wat daaraan verbonden is,
neer. Zoo moet ons volk het zien. Dan tte
het do werkelijkheid Door drinogogische
voorstellingen en voorspiegelingen om rent
arbeid en welvaart, die in de voorgeste de
systemen niet komen zullen, moet het zich
niet van de wijs laten brengen.
Devaluatie reit met de volksurlxwt ln
het algemeen maar is slechts ''idfjyk"1
tig voor zeer beperkte belangen waar de
groote massa buiten staat.
De uitslag van de Belgische verkmzmgen
Is een scherpe veroordeeling van het beleid
ven het kahinet-v. Zeeland waarvoor en
Katholieken 'n Sec-Democraten veren w<OT
de-lijk. zijn. Het heeft geen tevredenheid ge
wekt, geen ontevredenheid vermindert
maar wel wrevel slerk vergroot en tot
TJfSSa Staan het vaste-lasten^nt-
werp in behandeling te nemen is het goed
aan deze dingen vooraf eens even te her
inneren. Tevens willen we er onze blijd
schap over uitspreken dat h.er en daar be-
ter inzicht schijnt door te breken. Hot stre
ven naar muntstabilisatie begint steeds
meer naar voren te komen. Dat blijkt bijv
uit het bericht ven de Financial W. dat
de as. Fransche Minister-president Blum,
een sociaal-democraat, die zich reeds tegen
devaluatie verklaard heeft, voornemens is
direct na zijn ambtsaanvaarding een inter-
nationale monetaire conferentie bijeen te
roepen, teneinde tot een stabilisatie van de
munteenheden te komen
Volgens Blum zijn er twee problemen van
bijzóndere beleekenis:
de' stabilisatie op goudbasis van de twee
voornaamste munteenheden: het pond ster-
ling cn 'den dollar;
2. het opheffen der verschillende contin-
Verslag Tweede Kamer
Interpellaties over hooi
en over Leerdam aangevraagd
Het wetsontwerp tot wijziging
der Pensioenwet goedgekeurd
Wijziging der Ambtenarenwet
aangenomen
den aangelegd. Een wachtgeldregeling is niet
practlsch.
Pc anti-mechanlsatlemaatrcgclen mogen he
algemeen belang niet schaden en o.a. niet to
pt-tJsverhooging lelden. Sociaal zal het wetsont
Te 1
ng büei
interpclla tlc-Vcrvoorn
•treffende de voorultaichten
in hoot, van den hoolibandel en de hoolper-
irjjen.
Besloten weed Vrijdag In de afdeelingen
iderzoeken het wetsontwerp Inzake de ov
dracht van het Paleis op den Dam te Amst
interpellatie-aanvraag
SCHALKER (cc
glasfabriek Leei
slist
Wijziging Ambtenarenwet
Wijziging der Pensioenwet
ram vervolgens In behandeling.
De heer 8UR1NG (r.k.) was erkentelijk
toezegging betreffende de verhooging
die reeds lang in dien
De heer THIJSSEN (ad.) wenschte evenee
»r be tering- in de regeling der tveduwenpe
oenen. Hü had voorts bezwaar tegen het do-
betalen van SVs% korting voor gezinspensioc
gevallen dat een ambtenaar een bevestigd'
ïaiocnsgrondsl&g heeft van boven f 30C
iar in werkelijkheid minder dan f 3000 on
ngt. Ook werd de wenacheliJkheid betoog
achtgeld do-
isloen za) kui
en het c,
lljkheid van pensionneering van 56-jarige
derwjjzeresscn.
Mevr. BAKKER-NOP.T (v.d.) ondersteunt
betoog van den heer Suflng inzake de arbeids
contractanten en bepleit de mogelijkheid
pensionneering van inwonende zusters van
gehuwde ambtenaren.
Du heer VER VOORN (plattel.) waarschuwde
>orz!chtig te zUn met verhooging van pen-
oenen met het oog op den toestand van de
■liatkist. Vrijheid werd gevraagd voor de amb-
in&ren om zich al of niet bij het Pensioen
fonds aan te sluiten.
De MINISTER VAN BTNNENLANDSCHE ZA
KEN zeide met nleuwo uitgaven voor de pensi
onen voorzichtig te moeten zijn. Hij zal ver
killende wenschen nader overwegen.
f *2 4 00 "sWeblllljk'
erhooging van
'erliooging i
relljk als
boven f 3000 5H^'o premie wordt ge
raagd. Dan kost het niet veel. Maar ook d
lilit&iren vallen hieronder, daarover moet du
ooraf met Defensie worden gesproken.
Wat voor de arbeidscontractanten ln dient
an het Rük kan worden gedaan, zal de minis
Do wensch
grondslag is i
wachtgcldtijd heeft groote be-
in den heer Thljssen ten aanzler
ii met bevestigden pensioens
:en van twee wallen. Wie een-
bepaald stelsel gekozen heeft.
nder stelsel willen binnenhalen.
rpensioen wordt een bron van bedrog.
55-jarige onderwtjzere
-echtsbedeeling.
Mechanisatie in de slgarenindnstrie
Aan de orde is het wetsontwerp: Tijdelijke
maatregelen betreffende de mechanisatie in d-
sigarenmdustrie.
De heer v. d. WAERDEN (s.d.) meende da
de minister zich wel eenigszins za] schamel
voor dit weinig principieel wetsontwerp. Het i
van tijdelbken aard en bevat voor de toekoms
geenerlei perspectief en geeft geen leiding.
maar niet de mach'
wachtgeld moeten worden Ingesteld. De reg
ring wil dat niet. Getracht zal worden het w
ontwerp door amendecring op dit punt te
De heer v. d. PUTT (r.k.) betoogt, dat
al te snelle mechanisoerlng een rem moet w
genteeringssystemen, teneinde den interna
tionalen handel op meer liberale leest te
schoeien.
Frankrijk is, om tot een oplossing van
deze problemen te komen, bereid vele stap
pen te nemen mits het van andere landen
toezegging tot medewerking ontvangt.
I
Die richting moet het uit en geen gevaar
lijke onrust mag gewekt.
1-Iet worde in de komende dagen ernstig
bedaoht.
Tiet de vijandin
thaven van 15 Mei 1035 als dal
vim dc maatregelen word bestre
SMEliNK (a.r.) achtte de machine
'c arbeiders. Echter heeft
chaduwziJdenin dit gi
do geoefende i
Voor deze werkloi
is moeilijk andere arbc
leggen zo zich op d
beperking van de rr
verschijnselen tegenga:
>r (je goedkoi
sigaren^ worde hot handwerk
Het hooren van den bedrllfsraad heeft geen
overwegend bezwaar; tn ieder gevai zitt<
de arbeiders in. die het heele land kennc
De heer HERMANS (r.k.) erkende, dat tegen
over voordeelen ook nadeelen staan b(j d<
chanisatie. Het tempo der mechanisatie
worden beheerscht, rationalisatie moet
-hleden. Regeling er van in dezen tijd
is in
aard.
Gen-
belang van financieele
Isatle in de verschillende be-
De arbeidsinspectie zou dat kuimen
ang der werkloosheid eiacht zulk
gen de Regeering aller-
zwaren Inbrengt,
nschelük la het hooren
an den bedrijfa-
>e heer RAKKER (c.h.) gaat met het v
werp mee; hjj duchtte, dat het denkbeeld
den heer Smeenk om mech^iisatie te be
ken tot de 3 cents sigaren iets te ingrü-
irenindu*trie la stopgezet
■gelegenheid te verruimen. Nu
avolgen. Zij. die hun bedrijf hebben
hinea hebben, die er 15 Mei niet
kundlgen te benoemen, dio
De heer SNEEVLIET (r.s.
WIJNKOOP (comm.) zegt. da
Rusland do machine tot geluk van de arbe
vordt aangewend. De heer Sneevliet was
rinair tegen dit wetsontwerp, de communi
:ijn er niet zonder meer tegen.
MINISTER GELISSEN wees er op. dat de
repaste natuurwetenschappen de basis voc
lijverheid vormen. De produtiekocten dalen door
nechan-isatle maar het werk met de hand
vordt teruggedrongen. Echt© mechanisatie
irengt ook weer compensatie door het ontstaan
'an nieuwe bedrijven.
Doel van mechanisatie en rationalisatie ls
goedkooper produceeren, maar de resultaten er
aan de gemeenschap ten goede ko-
BU machinal isatle past eigenlijk prijsregeling.
Rationalisatie werkt op zich zelf verstarrend
dringt naar kapltaal-lntenalvlteit. Zonder
tlonalisatle kan een bedrijf meer loon-lnten-
Het voorgestelde
.n de economie aan hot
ndsche industrie had zie..
Dultsche machines voorzien, toen daar te lande
ie mechanisatie werd verboden. Gevolg was.
lat 3500 vakarbeiders werkloos werden. Die
kunnen niet zoo gemakkelijk elders werk vin-
is de Regeering er toe gekomen
Rellen do mechanisatie te tempe-
inderdaad gelegenheidswetgeving,
die echter mechanisatie r.let tegenhoudt, maar
ter wille van den mensch. om ethisch sociale
denen dus. haar in de hand wil houden.
De Regeering wil aan het bedrijf daarbij
a deskundige voorlichting.
De machine is geen hoofdsohuldlge van de
'erkloosheld. Z\} heeft het mogelijk gemaakt
en werkttjd te verkorten. Die is nu 48 uur en
de negentiger jaren nog 60 en meer.
D^ uitgestootcn sigarenmakers worden thuls-
edrüf. Dat moet niet. Vandaar tempering de
lechanlsatie. De te nemen maatregelen moe
»n echter niet teveel de rationalisatie be
immeren. De Regeering wil daarom de vor
nils van een wachtgeldfonds niet opleggen
tt h ft d II 8ympath,elc-
lalisatie moet zooveel mogëïök doorgaan.""**'
Bedrijfseconomisch Is een twee-ploegcn-ste
el beter dan een één-ploegen-stelsel. Ma*
loarom is het nog niet altüd goed het In l
Tegen verschuiving van den datum van j
lei 1935 heeft de minister geen bezwaar.
Met den heer Smeenk Is de minister het eer
'at bjj de goedkoope sigaren de mechanisati
liet moet worden stopgezet, bjj de duurder
vel. Bij het opstellen der normen zal hlermc
vorden gerekend.
De devaluatie ln België.
tü-wift Heerenschoenen
zijnschoenenvan klasse.
Schoenen met een eigen
karakter en beschaving.
Dat geldt óók voor de
Swift-modellen, ontworpen
voorden breeden of forschen
voet. Ook die zijn bijzonder
elegant.
Swift voor eiken voet - voor
elke gelegenheid! Echte ge
maksschoenen, degelijk en toch
dat voorname Swift-cachet, dat is
de kunst die alleen Swift verstaat.
FABRIEKEN TE NIJMEGEN
f 4.95
f 5.95
f 6.95
VOOR ELKEN VOET - VOOR ELKE GELEGENHEID
incidenteel karakter
Hjkheden zal worden
nister ln de wet opne
ALG. NEDERLANDSCHE
CHR. AMBTENAARSBOND
Het tweedaagsche congres
te J .eeuwarden
Een motie van de Afd. Amsterdam
Te Leeuwarden is gister het twee-
daagsohe Congres aangevangen van
de Alg. Ned. Chr. Ambtcnaarsbond.
Van de openingsrede gaven we gister
reeds verslag, terwijl ook uit de jaarver
slagen het een en ander naar voren werd
gebracht.
Tijdens de bespreking van het jaarverslag
van den secretaris, den heer J. Vermeulen,
werd door de afd. Amsterdam een motie in
gediend, waarin het Hoofdbestuur wordt
uitgenoodigd er bij het CN.V. op aan te
dringen bij zijn besprekingen niet alleen
vertegenwoordigers van de A.R. Partij en
C.H. Unie te hooren, maar ook die van de
andere Chr. partijen.
De Voorzitter antwoordde hierop, dat de
betreffende zaak in het C.N.V. is besproken,
maar men denkt er daar niet aan om alle
politieke partijen in zijn midden uit te noo-
digen. Het overleg met de A.R. en dc C.H U.
is gegroeid. Daar zit een stuk geschiedenis
achter. Die twee partijen hebben ook de
grootste invloed in het parlement De ver-
splintering op Chr. staatkundig terrein kun-
I Met enkele druppels Maggi* Aroma door de olie en azijn bij
het aanmaken der sla, wordt de smaak voller en krachtiger; in
1 één woord „al". I
Let op de geel-rode etiketten, de naam Maggi en het fabrieksmerk
Ben- ledig Maggi' Aroma flesje No. 1 kunt U voor 30 ct. laten navullen.
ncn we niet overbrengen izi het C.N.V. Het
geestelijke in de vakbeweging dient voorop
gesteld te worden.
Het voorstel om de motie voor kennis
geving aan te nemen, werd aangenomen
met twee afdeelingen tegen.
Het jaarverslag werd daarna aangenomen.
Bij de bespreking van het financieel ver
slag kwam-het geldelijk beheer van het
CN.V. ter sprake, alsmede enkele andere
kwesties. De besprekingen hierover werden
vandaag voortgezet.
Te half vijf werd de vergadering ge
schorst.
De Vei-keerscourant
Aan het eind van deze week n.l. Donderdag,
Vrijdag en Zaterdag zullen in ons heele land
weer verkeersdagen gehouden worden, geor
ganiseerd door het Verbond van Vereenigin-
gen voor Veilig Verkeer. Nog steeds laat de
veiligheid van de weg nog veel te wenechen
over, is het aantal slachtoffers van het ver
keer groot, nog steeds ts Veilig Verkeer geen
DONDERDAG 28 MEI
HILVERSUM I 1875 M. 8.00—9.15 KRO.
10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.00 NCRV. 8.00
9.15 en 10.00 Gram.pL 10.15 Morgen
dienst door Ds. M. Holtro'p, Chr.
Geref. Pred. te Hilversum. 10.45 Gram.pL
11.30—12.00 Godsd. halfuur. 2.00 Hand.-
werkcursus. 3.003.45 Gram.pl. 4 00 Bij
bellezing door Dr. J. Riem ens Jr., Ned.
Herv. Pred. te Leiden. 5.00 Cursus Han
denarbeid. 6.00 Zendingscauserie. door H.
J. Ag ter. 6.45 C.N.V.-kwartiertje. Spre
ker A. Stapelkamp. 7.00 Berichten.
7.15 Reportage. 7.30 Cursus Psychologie
door Prof. Dr. J. Waterink te Am
sterdam. 8.00 Nieuwsberichten A.N.P. 8.10
Concert m.m.v. solisten, Chr. Orat. Ver-
eeniging Haarlem en Haarlemsche Orkest-
vereen. 9.40 Causerie over „De Kinder
kruistocht" door Drs. D. Langedijk te
's-Gravenhage, 10.35 Nieuwsberichten
A.N.P.
HILVERSUM n 301 M. AVRO-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding. 11.00
Knipcursus. 11.30 Trio. 12.15 Omroepor
kest. 2.00 Voordracht. 2.30 De Octophoni-
kers. 4.00 Voor zieken. 4.45 Voor de kin
deren. 5.15 Voor jonge meisjes. 5.30 Om
roeporkest. 7.00 Voor de kinderen. 7.05
Piano-recital. 8.00 Nieuwsberichten A.N.P.
8.10 Relais uit de Cité Universitaire to
Parijs. 9.20 Gram.pl. 9.25 Beethovens ne
gende symphonie. 10.45 Reportage ..Queen
Mary". 11.00 Nieuwsberichten A.NP.
DROITWICn 1500 M. 11.25—11.50 Orgelspel.
I.35—2.20 Sextet. 3.20 Vesper. 4.10 Cause
rie „What do you think". 5.05 Het Harp-
Trio. 6.50 Cembalo-recital. 7.50 „The Na
ture of Public Opinion". 8.20 Trio. 8.50
Herinneringen uit 1924. 10.20 Kerkdienst.
10.40 Kwartet.
RADIO PARIS 1648 M. 9.50 Orgelconcert.
II.20 Omroeporkest. 7.20 Gram.pl. 8.20
Koorconcert. 9.05 Gevar. programma.
10.05 Nationaal orkest
KEULEN 456 M. 12.20 Orkestconcert. 1.35
Populair concert. 2.35 Gram.pl. 4.20 Po
pulair concert. 5.20 Gevar. concert. 7.2(1
Omroepkleinorkest. 9.20 Gevar. program
ma. 10.50 Omroeporkest.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Salon
orkest. 5.20 Omroeporkest. 8.20 Operette-
uitzending.
484 M.: 12.50 Omroeporkest. 5.20 Klem
orkest. 9.35 Salon-orkest.
TOST Ktbü-en. Van,, %£nuw€*i,
üuile*1 tl 'Akkerde K&emt
(Ai d.J
I werkelijkheid en dus zijn verkeersdagen nog
noodig. De leuze „Veilig Verkeer" moet wer-«
kelijkheid worden!
Om dat te bereiken is door het Verbond
weer een Verkeerscourant uitgegeven, die in
groote getale op de verkeersdagen aan het pu
bliek uitgereikt zal worden. Alle mogelijke
nuttige raadgevingen en wenken worden hier
in gegeven, tal van illustraties verluchten ae
uitgave, terwijl de Minister van Waterstaat lr4
van Lidth de Jeude in een voorwoord zjja
vertrouwen in de toekomst uitspreekt.
MIJNHEER PIMPELMANS GAAT „EN PENSION"
■15. „In België, en dat zulde ge zeker niet
weten! Ge wilt zonder paspoort binnenslui
pen! Ga-de-gij maar 'ns meel" Ed mijnheer
Pimpelmans en z'n vrouw werden voor den
wachtmeester der marechaussee gebracht,
die hen eerst eens scherp opnam en toen
in zijn papieren keek. ,Aha! ik geloof dat
we daar 'nen goeden vangst gedaan heb
bent" riep hij uit. „We zullen oe wel krij
gent gemeenen oplichterl"
46. M-jnheer Pimoelmans zat sprakeloos.
Wat had hij nu weer misdaan? De vacht-
meester las nu ven een papier het signale
ment voor van een gevaarlijk oplichterspaar,
dat aangehouden moest worden. „Vrij gezet
postuur.opvallend brutaal gezicht.
draagt steeds 'nen grooten koffer.enz.
enz. 't Klopt preciesI" besloot hij. Mijnheer
Pimpelmans snakte naar adem.
(Wordt Vrijdag vervolgd)]
Feuilleton
(16
door H. KINGMANS
■(17
„Tenslotte moge Uwe Excellentie mij veroorloven, aan te
'dringen op de handhaving onzer rechten en vrijheden, zooali
die bestonden vóór de komst van den heer Caspar de Robles,
die onze rechten en vrijheden met voeten trad. Groningen heeft
van Keizer Karei en van Koning Filips rechten verkregen, ook
tegenover de Ommelanden*'
Met deze laatste woorden toonde de burgemeester onmiddel
lijk, hoe fel Stad en Ommelanden tegenover elkaar stonden. Hij
Milde blijkbaar direct de meening van den nieuwen Gouver
neur omtrent dit punt weten, blijkbaar denkend, dat deze jonge
man nog wel zoo onervaren wezen zou, dat hij zich bloot zou
geven.
Hij vergiste zich echtfr deerlijk in George van Lalaing, die
een tactisch man was en in de Zuidelijke Nederlanden bekend
stond als min of meer listig, niet vnj van sluwheid.
De banierheer van Ville verhief zich van zijn zetel en
steunend op zijn slagzwaard beantwoordde hij den welkomst
groet van de stad en de burgerij, dankt voor de ontvangst en
wilde, gelet op de buitengewone omstandigheden, gaarne ver-
schoonen, dat men eerst eenige dagen na zij aankomst een hem
waardige ontvangst had bereid.
„Mijnheer de burgemeester, ge hnbt de hoop uitgesproken
'dat de rechten en vrijheden der stad mogen Morden hersteld
en in mijn handen veilig moge zijn. Mijn antwoord hierop kan
kort wezen. Ik b.en gekomen, om ieder" hij drukte sterk op dat
„ieder" „in zijn wettig recht te beschermen. En voor het
óverige, mijn secretaris, de heer Bailly, zal u straks mijn
geloofs- en lastbrieven overhandigen, waarin ge alles vinden
kunt, wat noodig is te weten- Ik verzoek u tegen morgen een
vergadering van den Raad te beleggen, zoo noodig van meer
derenVragend zag Van Lalaing Pompejus Ufkens aan di9
opmerkte: „en van de gezworen moente, Excellentie"
„En van de gezworen meente, teneinde die brieven te onder
zoeken en spoedige besluiten te nemen. Eén onzer eerste
beraadslagingen", hier kwam de tacticus boven, die Groningen
in het gevlij wenschte te komen, „moet gaan over de betaling
der soldaten, opdat deze ten spoedigste kunnen vertrekken"
de leden van den Raad knikten elkaar met blikken van ver
slandhouding toe* „Ik weet, dat dit met moeilijkheden
gepaard zal gaan, daar een groote som wordt vereischt, maar
wij moeten een weg vinden. Doch, mijnheer de burgemeester, wij
kunnen er later over spreken. Thans is het daarvoor niet d9
tijd. Ik wil nu eindigen met het uitspreken van den innigen
wensch, dat hier vruchtbare samenwerking moge wezen, opdat
ieders rechten m'orden gehandhaafd. Vivo le Prince, vivo les
états!"
„Leve de Prins! Leve de Staten!" luidde de kreet
Het scherpe oog van Lalaing ontdekte, dat niet allen met
dien kreet instemden.
Hij glimlachte, toen de vertegenwoordigers der stad de weem
verlieten, na door Lalaing uitgenoodigd te zijn aan een maal
tijd, wanneer hij zich behoorlijk zou hebben gehuisvest
Er volgden eenige dagen van hard werken- Want de nieuwe
Gouverneur liet er geen gras over groeien. I-Iet bleek een
voortvarend man te zijn, die ook de tucht onder de soldaten
wenschte te handhaven, al m-as dat niet gemakkelijk, daar de
bende tot de meest tuchteloozen behoorde.
Twee dagen na de plechtige intocht werd het reeds openbaar.
De voorlooper van den Gouverneur, Stella, had hun geld
beloofd. Zij eischten inlossing der beloften of dreigden anders
den boel op stcljen te zetten. Aan de bedreiging zetten zij klem
bij, door op straat een onschuldig kind dood te schieten en in
een huis op de Groote Markt een dienstmaagd, in het voor
vertrek staande, eveneens een musketkogel in het hart te jiagen.
Deze daden zetten kwaad bloed onder de burgerij, die evenwel
gedachtig aan de ontzettende furie te Antwerpen, niets durfde
doen.
George van Lalaing toonde zich een dapper man. Hij reed
ongewapend midden in de muitende troep op de Groote Markt
en hield een korte, kernachtige toespraak: „De belofte van
betalen is gegeven. Zij wordt ingelost- 'k Heb er met den Raad
reeds over gesproken- Het geld zal bijeengezameld worden, wat
eenige maanden duren zal. Hebt geduld. Het komt in ord?„
Maar ik eisch volle gehoorzaamheid aan den afgelegden eed.
Muiters M'orden neergeschoten, desnoods door mij eigenhandig."
Dit krachtig optreden verwekte respect De troepen hielden
zich kalm en spraken over den nieuwen bevelhebber, die la^g
niet zoo ruw was als Billy, maar toch M-el wi&t, wat hij wild?.
Ook onder de burgerij ging de houding van Lalaing van mond
tot mond- Zijn entree in Groningen M-as niet slecht
Nog vóór het jaar ten einde was luidden de klokken van all?
kerken en schalden de trompetten, om de burgerij van Gronin
gen naar de Groote Markt te roepen, waar plechtig en nu-t
veel statie de stukken werden voorgelezen, waarbij de stad
Groningen zich vereenigde en verbond met de Algemeene Staten
tot onderhouding van de Bevrediging van Gent en de M'ering der
muitelingen.
Aan den avond van dien dag Mist Roelf Ketel precies te
vertellen, welke besluiten er genomen waren, om het fce.-
noodigde geld tot uitbetaling der soldaten le verkijgen, weik
bedrag in totaal een som van 224.497 gulden bedroeg, een
kapitaal, dat den menschen de haren ten berge deed rijzen,
maar dat er komen moest, wilde men van der soldaten overlast
bevrijd worden.
Er zouden staatsgeMijze gemachtigden m-ordcn aangesteld,
die over het geheele gewest zouden invorderen een vijfd9
penning van de jaarlijksche huren en renten der landerijen
en huizen, „wordende de eigenaren, welke zelf hun goed be
woonden, geschat naar hunne naburen*" Indien de inzameling
met moeilijkheden gepaard zou gaan, zoodat er niet voldoende
geld kwam, mochten de gelastigden tot zeven, acht, tien, ja
twaalf ten honderd penningen opnemen. Het geld moest 'er
komen, hoe dan ook. En wel zoo spoedig mogelijk.
In groote spanning M-erd algemeen afgewacht, hoe het met
de inzameling loopen zou. Het resultaat was zeer teleurstellend.
Men voorzag mislukking, daar de stad en de staat geen crediit
hadden-
En toen kwam 'de "dwang: het gereed geld, da» ieder boven
de vijftig daalders in huis had, moest geleend worden tegen
twaalf ten honderd, terwijl men tevens al het gemerkte goud
en zilver tegen schuldbrieven moest afstaajn, M'aarvoor nood-
penningen geslagen werden. Tenslotte zag men kans, van het
Landschap Drente dertig duizend gulden te verwerven.
Ruim zes weken na de komst van den nieuwen Stadhouder
mos het benoodigde geld bijeen en konden de soldater huu
achterstallige soldij ontvangen, waarop drie vendels naar
Dokkum vertrokken. Met het vierde vendel was nog een
strubbeling, die eindelijk werd bijgelegd*
Weldra ging de blijde mare door de stad, dat de laatste
soldaten op het punt van vertrekken stonden.
Zeer velen togen dien avond naar de Groote Markt, waar teer
tonnen M'erden gebrand en M-aar groote vreugde heerschte, die
uitkwam in spel en dans.
Munco en Hilligje, hoewel niet wenschende me© te doen
aan wat op brooddronkenheid ging gelijken, gingen toch even
kijken en arriveerden op de Markt, juist toen de vreugde
kreten verstomden en vervangen werden door schreeuwen van
ontsteltenis en droefheid.
In eenen stond d<» trans van den St Martenstoren in lichter
laaie!
(Wordt vervolgd.)'
