odëOJj
maandag 25 mei 1936
derde blad pag. 9
Partijdag te Enkhuizen
kath. dem. partij
gemengd nieuws
MèlkBrood Is Mèrkbaar Beter.'
iw.paulc.kaiser
RUBC,EK-
mijnheer pimpelmans gaat „en pension"
DAGERAAD
Uit de Anti-Rev. Partij
REDE VAN DEN HEER
J. SCHOUTEN
In de mooie concertzaal „De Doele", staan
de in een schilderachtig gedeelte, van liet
oude Knklmizen, is Zaterdagmiddag een oeel
van het A. R. volk uit Noord-IIolland samen
gekomen.
De partijdag, georganiseerd door de Cen
trale A. R. Kiesvereeniging in den Staten-
kieskring Hoorn, was zeer druk bezocht.
Allo plaatsen in de ruime zaal waren bezet
niet. een belangstellend gehoor, dat zich her
waarts han begeven uit alle declcn van den
kieskring tot uit Landsmertoce.
Openingsrede
De voorzitter van deStatencentralc, do
heer J. Hommes, van Enkhuizen, opende,
de vergadering met een toepasselijk woord,
waarin hij in herinnering bracht den zwareri
strijd van Groen van Prinstcrer, den veld
heer zonder leger, wiens sterfdag-60 jaar ge
leden wij dezer dagen herdachten. Spr. wekte
op ile voetstappen te drukken van Groen en
anderen, die ons voorgingen, en die worstel
den voor liet Koninkrijk des Heeren in het
publieke leven. Ileffeu wij, vervolgde spr.,
ook nu weer de banier op van onze
sohoone beginselen, niet het minst door liet
lezen van en ijveren voor onze eigen pers.
Bij het woord van welkom tot de spie
kers. voegde spr. een bijzondere begrooting
tot burgemeester Gravcstein, van Urk,
in de Prov. Staten mede den kieskring
Hoorn vertegenwoordigt. Ook tot burge
meester Haspels, van Enkhuizen, richtte spr.
oen bijzonder woord, alsmede tot den sccre
taris van het Provinciaal Comité.
Rede J. Schouten
Hierna werd het woord verleend aan den
heer J. S c h o u t c n, van Rotterdam, lid
der Tweede Kamer en voorzitter van het
Centraal Comité van A. R. Kiesverecnigin-
gen, mei. applaus door de-. vergadering, ver
welkomd, die in zijn rede wees op het ern
stig karakter van don algemeen,en interna
tionalen politieleen toestand. Wat kan ér
nog, vroeg spr. zich af. worden gedaan
den Volkenbond te handhaven en tevens om
nieuwe onrust te voorkomen? Allenvegc
wordt een politiek gevoerd, die in strijd is
met alle verantwoordelijkheid en soliditeit.
In dezen tijd, nu onzekerheid en wanhoop
fcich van velen onder ons volk meester ma
ken, moet juist blijken de kracht vai
geloof. Vooral nu moet tegenover de machls
wellust ons staatkundig levenswerk ge
bouwd blijven op het goddelijk recht. Dui
zenden en millioenen vragen om ordening
van het economisch leven, maar, betoogde
spr., deze ordening kan alleen tot stand
komen op de basis van het recht, niet van
(het belang van personen, groepen en vol-
'J'oen velen alles van den Volkenbond
meenden te mogen verwachten, hebben wij
Antirevolutionairen, oio men voor somber
hield en gemis aan blijmoedigheid en energie
verweet, gewaarschuwd voor overspannen
en ondoordacht optimisme, dat de werkelijk
beid niet wilde zien. Nu is alles anders ge
worden. God doet ons in deze aagen ver
staan, dat wij het verband hebben te zien
lussohen de zondige werkelijkheid en den
eiscli Gods. Daarom hebben wij, A. R., niet
meegedaan aan de verwaarloozing van de
defensie. Tegen oe ontwapenaars van ondar
scheiden richting hebben, wij ons vroeger
moeten keeren. Alleen de" C. D. U. is nog
niet. veranderd,-waarvóór zij evenwel geen
prijs verdient, want door haar halsstarrig
heid staat zij tegen een der meest primaire
plichten der overheid.
De critick op het financieel beleid der
Regecring besprekende, in verband met vc-
wijzcii naar liet buitenland, betoogde
dal nergens de financieele toestand
beter is dan in Nederland. Hoe zullen
Duitsohlarpl en Italië door de geweldige
oeilijkhedcn heen moeten komen? Het
lur gevoerd, niet verantwoord en niet so-
lied financieel beheer, is een baken voor
ons volk, al erkent spr. dat hier fouten zijn
gemaakt, die ons tot voorzichtigheid en
moeten stemmen.
nin kunnen wij A. R. het hoofd
hoog heffen, omdat wij vaak
alleen hebben gestaan in onze waarschu
wingen tegen luchthartige financieele op-
attingen en omdat wij de grootste stand
vastigheid hebben getoond, omdat wij Gods
geopenbaarde ordeningen ten grondslag wil
Ten leggen voor ons levensbclcid.
Velen zijn hun beschouwingen van
ger vergeten en dringen nu juist aan op
veel forscher bezuinigingen, zooals de
Vrijheidsbond thans doet.
Anderen zien heil in devaluatie, een
uiterst moeilijk probleem. Spr. moet er l*
gen waarschuwen hierin alteen te zien een
cconornisch-tccliniscli vraagstuk. Het is ook
niét alleen te beschouwen als een chirur
gisch ingrijpen in het sociaal-economisch
leven en kan stellig niet losgemaakt wor
den van het geheel der overtuigingen, die
moeten leiden. Wat God ons te dragen
geeft hebben wij te dragen, niet als een
kruis, dat we al morrend achteraan slepen.
Wie andere wegen gaat. bewandelt verkeer
de wegen in zijn verantwoordelijkheid je
gens God en den naaste.
Spr. kan begrijpen, dat zakenmcnschcn
zich afvragen of devaluatie helpen kan,
maar ook dit vraagstuk moet worden ge
toetst. aan onze levensovertuiging. Van de
z.g. onveranderlijke wetten der theoretische
economen, heeft spr. op velerlei gebied met
cel goeds gezien in dc laatste jaren. Nu
roept men weer, in tegenstelling met vroe
ger enthousiasme voor heel andere din
gen., om „muntcorrectie" zooals men zich
deftig uitdrukt.
Laten wij met inspanning van alle krach
•n er voor waken, dat ons muntstelsel niet
orc.t gebruikt als wapen in den economi-
schen si rijd, zooals in het buitenland is ge
beurd. Om de vastheid in het leven te be
houden, hebben wij zeker niet te gaan den
weg van bet experiment, alsof liet nooit
slechter zou kunnen worden. Dat is een zon
dige levenshouding. Ook op het terrein van
stoffelijke vraagstukken moet, naar de H.
Schrift, orde en regel zijn. Daarom kan het
vraagstuk van ons muntstelsel niet los wor
den gezien van moraal en recht.
In dit licht bezag spr. ook het streven van
velen, cie verwachtingen opwekken, welke
niet te verwezenlijken zijn. Wij hebben niet
den weg van het gemak, maar van den
plicht te gaan.
•Ten slotte bracht spr., ter samenvatting
van zijn betoog, in herinnering de voorrede
Van Groen van Prinsterer iil zijn Hand
boek van dc geschiedenis des vaderlands,
waarin hij wijst op de liefde en de recht
vaardigheid' Gods, die in de lotgevallen van
wereld en vaderland zijn getoond en be-
Spr. wekte op in den huidigen strijd tegen
mcnschelijke driften en dwaasheden .niet te
-yevsagen, piaar te leven uit het. geloof, dat
geen lijdelijkheid kweekt,
Jaarlijksch congres
te Nijmegen
Een pleidooi voor devaluatie
Te Nijmegen heeft de Kath. Dem.
Partij het jaarcongres gehouden onder
voorzitterschap van Mr A. Peters.
Een groot gedeelte van de vergadering
was gewijd aan de vaststelling van het
kiesreglement voor de a.s. Tweede Kamer
verkiezing. Het volgend jaarcongres zal te
Amsterdam worden gehouden.
Mr A. Peters gaf politieke en sociaal-eco
nomische beschouwingen, waarbij hij zich
verklaarde tegenstander van de Coüjnsche
aanpassingspolitiek te zijn. De huidige geld
en credietpolitiek is geworden tot een bron
van ellende voor het volk. Trip, de Neder-
landsche Schacht, regeert eigenlijk Neder
land. De bclastingpolitiek is vastgeloopen.
De rcgccringscrisispoliliek heeft gefaald. De
macht van het geldkapitaal, dat zich ook
uit in de nationale Ned. Bank, dient gebro
ken te worden, om zoo te komen tot een
meer democratische economische politiek.
De inzet van 1937 is de grondwetsherziening
en de ommekeer in de politiek. Deze regee
ring moet plaats maken voor een regeering
van algemeene volkswelvaart. Spreker vond
de Tweede Kamer voldoende en was het
eens met de zienswijze van Ir Albarda, dat
de groote politieke belangen door het ge-
heele volk moeten behartigd worden. Spre
ker verwachtte "van dc huidige commissi0
niet veel heil. De nieuwe maatschappelijke
opbouw moet snel geschieden, wijlen we niet
verrast worden door een revolutie van de
zijde der communisten, of andere extremis
ten. Dot vereischt een andere politiek, wel
ke breekt met het verleden.
Na de verhouding van de K.D.P. tegen
over de Katholieke arbeidersbeweging ge
schetst te hebben pleitte spr. voor sociale
rechtvaardigheid en voor het program van
de K.D.P. in den geest van de Quadragesimo
Anno.
Het Tweede Kamerlid Mr Pius Arts,
hield een rede, waarin hij o.m. pleitte
voor devaluatie. Spr. zeide, dat hier
door het grootkapitaal wel getroffen
zal worden, maar de arbeiders voor-
deelen zullen bereiken door meerdere
werkgelegenheid en betere vooruit
zichten voor de jongere arbeiders.
Sprekers overtuiging was, dat ook een
meerderheid in de R.K. S.P. voor deva
luatie zal zijn.
Ten slotte werd een motie aangenomen,
waarin de democraten van allerlei richtin
gen, doch inzonderheid de Katholieke, uit-
genoodigd worden, om door het vormen van
een democratisch eenheidsfront een nieuwe
orde van zaken op te bouwen, waarin sociale
rechtvaardigheid en naastenliefde meer
stoffelijke welvaart cn geestelijke opleving
zullen bewerkstelligen.
Steun aan dc zalmvisscherij
Daar met vrij groo?c zekerheid kan wor
den aangenomen, dat de zalmstand in dit
jaar, als gevolg van de gewijzigde methoden
van uitzetting van liet zalm broed, zeer ver
beterd zal zijn. wordt nit lie? Landbouw-
risisfonds steun verleend, ten einde het
zalmvisscherij bed rij f. dat de laatste jaren
slechts op geringe schaal werd uitgeoefend
te bevorderen.
Voor de zalm- en de galgvisschcrijcn zal
de steun bestaan uit een toeslag op den
prijs, waarvoor de zalm op den afslag te
Woudrichem, Kralingschcvecr of Hardinx-
veld verkocht wordt.
De grootte van de toeslag houdt verband
met de grootte der wckelijksche vangsten.
De toeslag is vastgesteld op f 0.75 per pond
bij een wekelijksche vangst van ten hoogste
50 pond. zij daalt bij ruimere vangsten tot
f 0.05 per pond voor vangsten van ten hoog.
ste 400 pond per weck, terwijl bij vangsten
groot er dan 400 pond per week, geen toeslag
wordt gegeven.
Voorts kan door deze bedrijven een cre-
dlct van ten hoogste f 1000 worden opgeno
men, waaruit gelden beschikbaar gesteld
zuilen worden, indien de uitkomsten van
het bedrijf niet voldoende zouden blijken te
zijn om den visschers een minimumweek
loon van f S uit tc betalen.
Belanghebbenden dienen zich te wenden
tot de Ned. Visscherijcentrale, Juliana
Stolberglaan 3-1 to 's-rGravenhago.
0_vel lijdzaamheid,
omdat dit geloof uit God is. Dan zal het
ons mogelijk zijn ie volharden in het red.
dingswerk van hetgeen in de wereld ver
woest is. Dat begaan van dien geloofsweg
doet ons ook zien de werkelijkheid der din
gen, de realiteit van ons in menig opzicht
nog rijk gezegend vaderland, waarover me
nigeen, uit het buitenland komende, zich op
recht verbaast.
Aan het slot van zijn rede sprak de heer
Schouten de hoop uit, dat deze vergadering
ons wederom dichtPr bij elkander heeft ge
bracht. Wat de politieke actie betreft, moet
het naar sprekers inzicht een korte zomer
zijn. Verkondigt ons beginsel, besloot hij
zijn doorwrocht positief betoog; het geeft
kracht en moed, harmonie in woord en daad
Moge door onze actie onze naaste, ook op
politiek en maatschappelijk gebied,
Christus worden gewonnen.
Na een korte'pauze sprak Ds. B. E. J.
B i k. Horst. Evang. Luthersch predikant te
Enkhuizen, een pakkend slotwoord, waarna
de welgeslaagde partijdag op de gebruikt
lijke wijze is beëindigd.
BURGEMEESTERS
Opnieuw zjjn benoemd
Oyen en Teeffelen. A Jai
:^burjremeeatei
en. P H Gclrnaerd't: Kollumerland
iruisland, J j AVoldringh; Bemelen, SI
„Twee zwervers door de
grote wereld"
Door de N. V. Paul C. Kaiser is weer een
,nieuw boek van ITcnri van Werm
kerken uitgegeven, als vervolg op dc
reeds eerder verschenen werken. Willy
Sluiter teekende een aantal illustraties
en do N. V. Kon. Bock- en Steendrukkerij
v.h. Corns. Immig te Rotterdam heeft
de uitgave verzorgd.
In dit vervolg worden de verdere avon
turen beschreven van Bcnito, de zwerver en
Pau-li. het kleine Chineesje. Pau-li is na
zijn avonturen in Rotterdam en Volendam
ook in bescherming genomen door meneer
Foestingh. Hij worc.t keurig in de kleeren
gestoken, meneer De Winter, de gouverneur
van Benito, leert hem lezen en schrijven
en alle andere dingen, die ëèn welopge\oed
jongmensch behoort tc weten cn zoo wordt
het arme, kleine Chineesje een keurig
entje.
Dc gemeenteraad van Groesbcek
Thans weer voltallig
De onzekerheid, waarin Groesbeek sedert
de vorige Raadsverkiezing leefde omtrent
de samenstelling van dit college, heeft eën"
einde gekregen, nu Zaterdag bet Koninklijk-
Besluit bekend werd, waarbij ook de zes
tot nu toe niet toegelaten raadsleden als
gekozen worden erkend.
De toestand, dat een gemeente
streeks tienduizend zielen werd bestuurd
door 7 nieuw gekozen raadsleden, behoort
thans tot het verleden. Zooals men zich zal
herinneren, was een kleine administratieve
fout oorzaak van' dezen ongcwenschten
toestand.
INSPECTIE LAGER ONDERWIJS
Eervol ontsla? Is verleend aan: J. J. Beliën.
inspecteur lager onderwijs, inspectie Eindho
ven; ar A. I Kan Jr, idem, inspectie Assen en
mr G. ter Kuile. Idem. inspectie Hengelo:
geplaatst zijn: \V. Cliarbo. inspecteur la
ger onderwijs, inspei
inspectie Eindho
do inspectie Tiel
Doetincheri
J. Keurcnai
inspectie Winscho
en mevr. H. A. vai.
Inspectie Emmen
AUDIËNTIES
Do gewone audiëntie van den minister
Sociale Zaken zal op Woensdag 27 Hei
DIRECTEUREN HUIZEN VAN BEWARING
Aan J. M. Hoogland is eervol ontslag
leend als directeur van het Huis van Bewaring
I NE£MAMDS zuivel voedt U GOEDII
Nieuw
Dit zal de jongens en meisjes interessee.
ren; ons nieuwe boek „Twee Zwervers
door de groote Wereld" is verschenen'
Nieuwe avonturen van Pau-Li en Benito,
spannend beschreven door Henri
Wermeskerken, met 64 plaatjes van
Willy Sluiter. Dit prachtige boek is ver
krijgbaar a 80 ct. of tegen inzending van
100 Paula-bons, die bij de vele heerlijke
Paul C. Kaiser producten verpakt zijn.
Voor de complete serie plaatjes zijn 92
Paula-bons noodig. Dit is een prettige
smakelijke manier om een kostelijk boek
te krijgen: 'tis héél gemakkelijk de Paula
bons te sparen!
Hier zijn enkele der
Paul C. Kaiser-pro-
ducten, waarbij de
PAULA-BONS ver
pakt zijn:
Groote ronde beschuit, Vier
kante beschuit, Ontbijtkoek,
Alle kwartblikken enz., enz.
mj Vw^urutuv |f 1
jij ï^ckkttapstut
L //j 7*
alrto ■óaJ4te.c*v'.t
OtyuuLoJv: Cast ikui. Xztuu&ui/.
Jexie*woKiet w&f1.
Door meneer Foestingh worden de beide
jongens meegenomen op een groote zaken-
eerst naar Engeland, dan naar Amen-
_n tenslottearriveeren ze na veel we
derwaardigheden in China, waar Pau-li zijn
vader weer vindt.
ITct jeugdige lezerspubliek zal „Twee
,'ervers door de grote wereld" ongetwijfeld
et graagte lezen en al lezende heel wat
kennis van vreemde landen kunnen op
doen. Van Wermeskerken neemt de jonge
lui mee naar Londen, naar Californië, naar
Mexico, naar China, overal wordt op een
vlotte manier lana en volk beschreven, ter
wijl vanzelfsprekend Benito en Pau-li tal-
looze avonturen beleven. Dc illustraleis van
Willy Sluiter maken het geheel nog aan
trekkclijker.
Ieder kan dit aardige bock in zijn bezit
krijgen door de bonnen die bij verschillende
verpakte artikelen van de firma Kaiser ver
strekt worden, op te sparen en in te wisse
len. Ditzelfde geldt voor de plaatjes, <fiC
ingeplakt moeten worden. Een aantrekke
lijkheid te meer voor de kinderen!
Het kano-gevaar op zee
Van den dood gered
Zaterdagavond heeft wederom een kano
vaarder ervaren, dat het gevaarlijk is per
kano te varen op de golven van de zee.
De 28-jarige J. C. W., wonende aan
Regentesselaan in Den Haag, was voor
nemens. op zijn eentje pagaaiend, een kano
over zee van Scheveningen naar Kijkduin te
brengen. Doch nauwelijks onderweg wipte
hij met zijn kano in de branding om. Aan
het strand werd het geval gelukkig be
merkt, waarop een reddingboot met twee
man zich naar de plaats des onheils begaf
De drenkeling werd gered, doch hij bleek
oodanig te zijn uitgeput, dat hij door don
G.G.D. tér verpleging naar bet Roode-Kruis-
Ziekcnhüis moest worden vervoerd.
UIT EEN SCHOMMEL GEVALLEN
In Winsen nabij D r u t e n werd gister
middag een nieuwe speeltuin geopend,
waarbij de jeugd volop speelgclegenheid
kreeg.
Een der knapen, J. van der Velden, had
het ongeluk uit een schommel te vallen en
kwam daarbij zoo noodlottig terecht, dat
hij een zware schedelbreuk kreeg en boven
dien inwendige kneuzingen opliep.
Het slachtoffer is eenige uren later over
leden.
DOODELIJKE AANRIJDING
TE AKKRUM
Gistermiddag te omstreeks half vijf, is de
tachtigjarige Pebesma bij het oversteken
van den weg aangereden door een auto, be
stuurd door een -lS-jarigen inwoner van
Grouw. De man werd ernstig aan het hoofd
gewond en is kort na aankomst in het zie
kenhuis té Heerenveen overleden. Het on-
jeluk is waarschijnlijk toe te schrijven aan
een defect aan de stuurinrichting van de
auto, waardoor de bestuurder de bocht van
den weg niet goed kon nemen en de aanrij
ding niet kon worden voorkomen.
DINSDAG 26 MEI
HILVERSUM I 1875 M. KRO-Uitzending.
8.00—9.15 en 10.00 Gram.pl. 11.3012.00
Godsd. halfuur. 2.00 Vrouwenuur. 3.00
Orgelconcert. 4.15 KRO-Kamer-orkest.
6.15 KRO-orkest. 7.15 Medische causerie.
8.00 Nieuwsber. A.N.P. 8.10 KRO-Melo-
disten. 8.30 Inleiding Zwemcursus. 8.40
KRO-Melodisten. 9.15 Sted. orkest Maas
tricht. 10.30 Nieuwsberichten A.N.P. 10.35
Orkest.
HILVERSUM n 301 M. AVRO-Uitzending.
8.00 Gram.pl. 9.00 Ensemble. 10.00 Mor
genwijding. 10.30 Ensemble Lismonde.
11.30 Omroeporkest. 1.00 Een leeszaal in
een groote sted door G. A. v a n R i e m s-
d ij k. 2.00 Orgelconcert en fluitrecital.
3.00 Knipcursus. 4.00 Piano-recital. 4.30
Kinderkoorzang. 5.00 Voor kleine kinde
ren. 5.30 Omroeporkest. 6.45 Causerie
vanwege het Verbond van V.V.V. door
baron Schimmelpenninck van der Oye.
7.00 Voor de kinderen. 7.05 De Staal
meesters. 7.35 Biologische causerie. 8.00
Nieuwsberichten A.NP. 8.10 Omroepor
kest. 10.25 Schaakles. 11.00 Berichten.
DROITW1CH 1500 M. 12.10 Apachen-orkest.
12.50 Orkest. 3.10—3.55 Sextet. 4.20 Cau
serie ..This and that". 4.40 Trioconcert.
5 35 Vocaal en instrumentaal concert. 6.50
Orgelconcert. 7.50 Koloniale causerie. 8.20
Orkest. 9.20 Zangvoordracht. 10.40 Piano-
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert
5.50 Orkestconcert. 10.05 Concert.
KEULEN 456 51. 1.35 Leipziger Symph.-
orkest. 2.35 Gevar. concert. 4.20 Omroep-
kleinorkest. 5.35 Trioconcert. 6.20 Con
cert. 8.30 Concert.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 5.20 Salon
orkest. 8.20 Omroeporkest. 10.3011.20
Gram.pl.
484 M.: 12.20 Gram.pl. 12.50 Omroep
orkest. 5.20 Koorconcert. 8.20 Symphonie-
concert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.30
Kwartet. 10.50 Cello-recital.
KIND VERDRONKEN
Gistermiddag om half drie werd het onge-
eer tweejarig zoontje van de familie P.»
wonende aan de Weverskade te M a a s-
u i s, vermist. Na geruimen tijd zoeken
werd het kind omstreeks vijf uur nabij de
ouderlijke woning uit de Vliet opgehaald.
MOTORRIJDER VERONGELUKT
Gistermiddag te omstreeks half drie is op
den Rijksstraatweg te Roosendaal een
ernstig verkeersongeluk gebeurd. Een mo
torrijder wilde een met paard bespannen
ijskar rechts passeeren, doch deze gevaarlij
ke manoeuvre lukte niet, met het gevolg,
dat het motorrijwiel in volle vaart tegen de
kar opreed en over den kop sloeg. De man,
zekere L. R. uit Heerlen, bekwam ernstige
inwendige kneuzingen. Hij is naar het R K.
Ziekenhuis Charitas overgebracht, waar hij
des avonds nog- niet tot bewustzijn was ge
komen. De motorfiets en de ijskar werden
ernstig beschadigd.
Geen woorden, maar daden!
Zomerpostzegels brengen
Hulp in Nood.
KOOPT ZE NU.
fAdo.J
43. 'Als een kind huilde mijnheer Pim
pelmans zich in slaap. De arme man had^
zooveel meegemaakt, dat hij totaal uit
geput was. Van de weeromstuit dutte wel
dra ook Mevrouw in, cn zoo zaten ze alle
bei als om strijd te knikkebollen. Niemand,
die de coupé inkwam; niemand, die hen
wekte. En de trein tufte maar steeds door,
vele stations voorbij
44. Na uren ontwaakte mijnheer Pimpel
mans cn keek regelrecht in de oogen van...
een wildvreemden douane-beambte. ,.U\M
koffer behoeft U niet meer open te maken",
zei de man, met z'n vreemde uitspraak,
„maar ik moet Uw paspoort zien!" „Pas
poort? Paspoort?" hakkelde mijnheer Pim
pelmans, „w-waar ben ik dan? Ben ik dan;
niet in Zomerdorp?"
(Wordt Woensdag vervolgd)'*
Feuilleton
(15
door H. KINGMAMS
We hebben burgemeester Coendèrs wel in onzen kring
maar hij is één van de vier. En de Raad is met de drie andere
burgemeesters nog steeds Spaansch-gezind, al zou liet alleen
maar zijn, oindat dc Ommelanden om den Prins zich hebben
geschaard. Noodgedwongen heeft dc Raad van Groningen zich
vóór de Pacificatie verklaard. Het ging niet van harte. Zoo
goed als ik er dan ook van overtuigd ben, dat straks in de
Ommelanden volkomen vrijheid van godsdienst zal zijn, ben ik
er ook vrij zeker van, dat dat in de stad niet het geval zal
wezen. Dat zullen burgcmecsteren en Raad wel beletten en do
Stadhouder, al zou hij ons nog zoo ter wille zijn, zal er weinig
aan kunnen doen, naar ge nu wel begrijpen zult. Ik geloof dan
ook niet. Ketel, dat wij spoedig in het bezit van een kerk zullen
zijn, al moeten wij ons best doen, er'een te krijgen. En het
komt mij ook voor, dat niet spoedig een predikant uit Emden
hier in Groningen ongestoord zal kunnen werken. Wij mocteu
de zaken zien, zooals zij zijn- Allerlei verwachtingen opwel ken,
Ketel, bctcekent niets. Tot God zal ons gebed oprijzen, dat Hij
ruimte geve. En daar werken en bidden moéten samen gaan,
zullen wij de gemeente opnieuw vormen cn zoo 'mogelijk uit
breiden. Maar zeggen, dat nu alles in orde, is, is misleiding."
Roelf Ketel zag nu zijn schoonzuster niet trium.fcerend aan.
Hij was zichtbaar teleurgesteld en antwoordde niet op de
woorden van den oud-burgemeester.
Ook bij de anderen was de teleurstelling .groot. Men bad
gehoopt, dat thans het lijden voorbij was cn men ongestoord
godsdienstoefeningen zou kunnen .houden, voorgegaan door een
geordend predikant. De opmerkingen an oud-burgcmccster
I-Iillebrands, die niet gewoon was lichtvaardig te spreken, sloegen
veler verwachting den bodem in. De gewezen banneling, een
scherp opmerker, bespeurde het zeer wel-
„Wij moeten ons niet laten ontmoedigen, broeders en zusters.
De Heerp is met ons en wie weet, Hij geeft, als wij Hem er
om smeeken, onverwachte, blijde uitkomst Tiet is zeer wel
mogelijk, dat ik mij vergis, al geloof ik dat niet. In elk geval,
wij moeten bij elkaar blijven. Er moet weer een gemeente
komen, zij het voorloopig zonder predikant en zonder kerk
gebouw. Dit .vertrek stel ik beschikbaar, om samen te komen.
Iemand onzer wil de godsdienstoefening dan wel leiden.'1
In eenen stond burgemeester Coenders op.
„Ook mijn huis stel ik beschikbaar", zeide hij, om weer fe
gaan zitten.
Deze enkele woorden deed de antipathie, die er bij sommigen
nog bestond, geheel verdwijnen- Er waren cr, die hadden ver
moed, dat burgemeester Coenders alleen dc huik naar den wind
hing cn Gereformeerd werd, omdat hem dat beter uitkwam
De opmerkingen van oud-burgemcester Ilillebrands deed hen
cenigszins van meening veranderen en de laatste woorden
zorgden voor de rest. Hij alleen in den Raad der stad, die
Gereformeerd was. Hij alleen tegen allen. En tóch stelde bij zijn
woning beschikbaar, wat natuurlijk zou uitlekken en vijandschap
zou veroorzaken. Dat was een daad van weergaloozen moed,
die diepen eerbied afdwong. Burgemeester Coenders kon ei
thans zeker van zijn, dat hij in den kring was opgenomen en
straks als een voorman zou worden beschouwd.
Nog geruimen tijd bleef het gezelschap Gereformeerden bijeen,
om, behalve gemeenschappelijke, ook onderlinge besprekingen
te voeren.
Het doel van oud-burgemeester Ilillebrands was intusschen
bereikt: de grondslag van de gemeente was opnieuw gelegJ;
de onderlinge band was hersteld; er zou gelegenheid zijn, zoo
nu en dan bij elkaar te komen. In die bijeenkomsten kon dan
\erder worden gezien- Van den loop, die de gebeurtenissen
zouden aannemen, zou het afhangen, of er meer .vrijheid van
godsdienst komen zou.
Burgemeester Coenders was het niet geheel met de opmerking
van dén ouden I-Iillebands eens. Hij deelde hem dat ook terzijde
„Ziet ge de toekomst niet al te donker in?" vroeg hij. „De
verwachting is algemeen, dat het bestuur der stad verzet zal
worden. Ik reken er althans ten stelligste op, dat ik mijn ambt
aan een ander zal moeten afstaan."
„Dit laatste zal in elk geval niet noodig zijn- Als Zijne
Excellentie het Stadsbestuur verzet kunt ge, als Staatsgezind,
burgemeester blijven. Ik weet niet, of de Gouverneur tot dien
maatregel zal overgaan. Het hangt grootendeels af van de
houding der tegenwoordige bewindvoerders, die al beginnen
met vreemd te handelen. Waarom laat men Zijne Excellentie
builen de stad?"
Burgemeester Coenders haalde lichtelijk de schouders op.
„Bepaald opzet Is er niet in het spel", meende hij. „Alleen
geef ik toe, dat het meer indruk op den heer Van Lalaing
gemaakt zou hebben, als hij in het klooster door een deputatie
dér stad was opgewacht. Echter moet ge niet uit het oog
verliezen, dat dc sladsslcutels zich nog in handen der soldaten
bevinden. Morgen zullen zij wel worden afgestaan cn dan kan
overmorgen de plechtige intocht plaats hebben. Dat ligt dan ook
inderdaad in dc bedoeling,"
„Dat alles had, naar mijn mcening, vandaag geschied moeten
zijn. Deze handelwijze maakt op den Gouverneur geen prettigen
indruk- Maar, om op je vraag terug te komen. Zelfs wanneer
het Stadsbestuur wordt verzet, dan nog waren mijn woorden
niet zwartgallig. Ook het nieuwe bestuur zal in groote meerder
heid Roothscb zijn. aangezien do grootste meerderheid der
burgerij dat is. Het is den lieer Van Lalaing uitsluitend om
een bestuur te doen, dat de Pacificatie aanhangt Ge moet ook
niet vergeten,- dat volgens de bepalingen van Gent de Roomsche
religie hier. de overheerschende blijft* Vooralsnog zie ik dan ook
voor de Gereformeerden geen dageraad, al moeten wij. ou«j
paraat houden."
HOOFDSTUK III
Met wapperende vaandels en vroolijk tromgeroffel marcheer
den do vendels van Groningen in den voormiddag van den
zes-en-twintigsten December, terwijl de winterzon scheen, naac
de Groote Markt, om vandaar gezamenlijk door de Ebhihge-
straat en door de Ebbingepoort zich te begeven in de richting
van het klooster te Selwerd.
De door de Algemeene Staten afgezonden Gouverneur was
niet in het klooster te Essen gebleven, maar had zich den avond
van zijn aankomst naar dat te Selwerd begeven, in afwachting
van het oogenblik, dat hij zijn intocht zou kunnen doen.
Den vorigen dag waren onderhandelingen gevoerd. Da partl*
cu li ere secretaris van Lalaing, Guislain le Bailly, was ii de
stad gekomen en had, zij het dan in omwonden bewoordingen,
het misnoegen van zijn gebieder tér kennis van Burgemeosterert
en Raad gebracht- Men had zich uitgeput in verontschuldigingen!
Het lag niet aan het Stadsbestuur, dat de Gouverneur nog niet
ontvangen was. De bezetting bad het heft in handen en die had
geweigerd, den Gouverneur toe te laten. Echter was daarin nu
verandering gekomen, zoodat de intocht kon plaats hebban
door de Ebbingepoort Met deze mededeeling was Bailly naar
het klooster te Selwerd teruggekeerd, terwijl hein tevens werd
gezegd, dat den heer Gouverneur de weem (pastorie) der Sta
Martenskerk tot ambtswoning zou worden gegeven.
In groote drommen begaven de burgers van Groningen zicS
naar dc Ebbingepoort, om het schouwspel gade te slaan. Zij
zagen de vier vendels soldaten, die do stad overlast bezorgden,
in goede orde uittrekken. Vooraan reed de door hen zelf gekozen
bevelhebber, de Elect, nevens wien een buitengewoon fraai
paard, geheel opgetuigd, maar zonder ruiter, werd geleid,
(Wordt vervolgd)'* j
