HAG
Tkatpi U de co$eimAi\ije koffie wt iadaKi óeMik
SANKA TWEE
GEREFORMEERDE BOND
KERK EN STAAT
Vrouwenhanden
DONDERDAG 23 APRIL 1936
EERSTE BLAD PAG. 3
SANKA TWEE kost slechts 44 ct. per pakje. In de super-vacuum-
verpakking wordt thans geleverd: Sanka-W, de heerli|ke Wiener-
Mocca-melange, prijs 60 ct., en Hag, de van ouds bekende superieure
de goedkoopo en voordeelige coffeïnevrije koffie, maakt het thans kwaliteit, prijs 70 ct. Deze luchtledige en luchtdichte "P"-*«>ium.
iedereen mogelijk, harten zenuwen te sporen en van de onvolprezen verpakking brengt 100% koffiegeur kersversch int de bra de1
voordeelen van gegarandeerd coffeïnevrije koffie volop Ie genieten, koffiepot, 'n voordeel, dat elke fi|nproever zal weten te waardeeren.
KERK EN ZENDING
NED. HERV. KERK
Bedankt: Voor Nieuwe Tonge, A. F. P.
Pop te Monster.
DOOPSGEZINDE SOCIËTEIT
Zestal: Te Haarlem (vac.-Dr. C. B. H y 1-
kema), A. L. Broer te Harlingen. W. J. G.
den Herder te Franeker, A. Kenter te Den
Haag. S. I. v. d. Meulen te Akkrum, J. E.
Tuininga te Terschelling en J. IJntema te
Leeuwarden.
PART. SYNODE DER GEREF. KERKEN
Naar we vernemen zal de Part. Synode
van de Geref. Kerken van Gelderland Woens
dag 10 Juni a.s. te Arnhem worden ge
houden.
Te Buenoe Aires vergaderde onder voorzit
terschap van Ds. A. C. Sonne veld t te
Buenos Aires de classis Buenos Aires van de
Ned- Geref. Kerken in Zuid-Amerika, welke
classis officieel by de Geref. kerken in Neder
land is aangesloten. In deze kerken werd,
daar ook de Chr. Geref. kerk in Noord-Ame-
rika aan di Zuid-Amerikaansche kerken steun
biedt, reeds eenigen tyd de vraag overwogen,
erf het niet profijtelijker ware den band met
de Nederlandsche kerken los te maken en for
meel aansluiting by de Noord-Amerikaansche
kerk te zoeken. De classis besloot, mede ge
hoord het ad.-ies van den Noord-Amerikaan-
echen afgevaardigde Dr. Henry Beets, om b y
de kerken in Nederlan'd te biyven
eerstens omdat verbreking van dezen band
niet zonder zeer dringende redenen zou moeten
geschiechn en het motief dat er dan wellicht
meer geld uit Noord-Amerika zou komen,
niet als zoodanig gelden kan; en tweedens om
dat in de Noord-Amerikaansche kerk het
Engelsch hoe langer hoe meer overheerschend
wordt, terwijl de Zuid-Amerikaansche kerken
meer naar Nederland georiënteerd zyn en de
taal handhaven.
Kerk en Staat in Duitschland
Predikant gearresteerd
Ds. Middendorf uit Schmettorf in Hanno
ver, lid van den Broederraad der Belydenis-
kerk en leider der Belijdenis-gemeenten in het
vroegere Graafschap Bentheim, werd door de
politieke politie gearresteerd en in d3 ge
vangen1*; opgesloten. In een brief aan den
plaatselijken leider der nationaal-socialistische
party heeft Ds. Middendorf het feit, dat bij
de verkiezingen van 29 Maart blanco stembil
jetten als stemmen ten gunste van het regiem
waren beschouwd, zwendel genoemd. (Volgens
een andere vertaling Oplichterij".)
Ds. van Griekens rede
ter jaarvergadering te Utrecht
Ds. J. G. Woelderink spreekt over
tyDe geestelijke nood van deze tijd"
Vandaag houdt de „Geref. Bond tot ver
breiding en verdediging van de Waarheid
in de Ned. Herv. (Geref.) Kerk" z'n 30ste
Jaarvergadering te Utrecht in het Gebouw
voor K. en W.
De Voorzitter, Ds M. van Grieken
van Rotterdam, liet zingen Ps. 25 5 en 6,
las voor Zaoharia 1 816 en ging voor in
gebed. Aan zijn openingswoord ontleenen
w(j 't volgende:
Openingsrede
We hooren 't veelvuldig zeggen, dat de
tijden, waarin wij leven boos zijn. Wie zal
't tegenspreken? Binnen en buiten de gren
zen van ons land zijn er vreeseiljke toestan
den. We hebben den naam van Abessynië
maar te noemen, waar de Italianen in naam
van de beschaving alles vernielen en een
vreeselijk bloedbad aanrichten. Een ander
wijst op den Volkenbond, waarin de laffe
houding der volkeren openbaar wordt, ter
wijl onrecht gepleegd wordt dat ten hemel
schreit. Een derde denkt aan Duitschland,
waar de Kerk
wordt bedreigd
en de school in
gevaar wordt ge
bracht, onder 't
plengen van wie
rook voor een
mensch, als ware
hij God. Een an
der noemt Rus
land met de God-
loozenbeweging,
die Godsdienst
opium voor het
volk noemt en 't
boljewistisch ge
vaar doet komen
aan de deur der
landen rondom.
In Palestnna
moord en staking
en staat van beleg. Ook binnen onze gren
zen neemt het aantal toe van degenen, die
van God en Zijn dienst niet willen weten.
De óververzadigde exil tuur legt beslag op
alle volkskringen. Het gaat M verder om de
Ds M. van Grieken
Prof. Paul Scholten spreekt over
dit onderwerp op de vergadering
yan Ned. Herv. predikanten
De kwestie van artikel 36
De vergadering van Ned. Herv. Predikan
ten, te Utrecht gehouden, werd op Woens
dagmorgen voortgezet met een referaat van
prof. mr Paul S c h o 11 e*n te Amsterdam,
over het onderwerp;
Kerk en Staat
Spr. verheugt zich', dit onderwerp voor
theologen te kunnen behandelen, het is van
eminent belang, een der gewichtigste vra
gen van dezen tijd gelijk van alle tijden
en de grondslag ligt in de theologie. Het on
derwerp is echter zoo breed, dat Spr. slechts
met enkele lijnen zijn visie kan geven.
Het uitgangspunt is het woord der belij
denis: .,ik geloof eene heilige, algemeene,
Christelijke Kerk" De Kerk is voorwerp van
geloof.
De zekerheid, dat zij bestaat heilig en al
gemeen is, berust niet op ervaring of den
ken, maar op Gods Woord, op hot beleven
van de werkelijkheid van Gods openbaring
in Christus. Daarmee is de Kerk principieel
gescheiden van Staat of van religieuze ver-
eeniging, hoewel diezelfde Kerk tegelijk er
varen wordt in het werk van zondige men-
then. Zij is tegelijk voor recht en Staat
een instelling als andere, die met den Staat
in aanraking komt.
De staat is de gemeenschap van het volk,
verbonden door taal, gebied, afstamming en
geschiedenis.
Dit is een natuurlijk gegeven, maar een
gave Gods De Staat beeft 3 kenmerken.
Ie. hij is beperkt tot gebied en volk.
2e. hij behoeft en heeft gezag.
3. hij is gebonden aan het recht
Deze zijn door de Kerk steeds erkend
(Rom. 13 en het woord: geef den Keizer,
wat des Keizers is).
Maar tegelijk" staat de Kerk tegen deze
steeds in afweer. Immers de Staat scheidtaf,
stelt grenzen, waar de Kerk verbindt
De staat heeft geweld noodig, voor de
Kerk is geweld uit den booze.
Het gezag is tenslotte bij zondige men-
schen, de Kerk moet een ..tot hiertoe en niet
verder!" kunnen toeroepen. Naast cle onder
werping aan den Staat, staat de erkenning,
dat zijn macht er is tewille van de zonde
en hij zelf aan die zonde deel heeft, om
grooter zonde te voorkomen.
In dit conflict zijn alleen voorloopige op
lossingen mogelijk langs den weg van het
recht
De Staat in rechtsgemeenschap. Dit is te
veel vergeten. Het recht heeft zelfstandige
berteckenis tegenover den Staat. Zoodra de
Staat niet meer gebonden is aan het recht,
is hij naar Augustinus: een rooversbende.
Verhouding van Kerk en Staat is dus een
verhouding van recht. Dit recht wisselt,
snaar is in die wisseling door allerlei om
standigheden bepaald, maar gebonden aan
gerechtigheid d.i. Gods wil
Is zóo de verhouding in abstracto, con
creet hangt zij thans af van twee omstan-
dighe 'on. d:e nog niet genoemd ziin: 1o. er
is niet éé-> Kerk, er zijn Kerken. 2e. de lei
ding van den Staat kan in handen zijn van
niet Christenen.
In Rusland wordt de Kerk vervolgd en
principieel moet de totaal-Staat tegenover
de Kerk staan. (Duitschland).
Spr. verwerpt de poging om door schei
ding van den absoluten Staat en den
totalen Staat. positie te redden.
De totale Staat laat de Kerk niets, dan
wat goedgunstigheid. Zij kan geen recht
hebben tegenover den Staat
Wil nu de verwerping van den totalen
Staat zeggen, dat de verhouding van Kerk
en Staat zoo behoort te zijn, als die thans
bij ons is?
Deze verhouding berust op de eerste ge
noemde omstandigheid, het bestaan van
meerdere Kerken.
De tolerantie gedachte, die onze regeling
behcerscht, stelt alle kerken gelijk. Daar
mee worden zij vereenigingen, verliezen het
karakter van Kerk.
In dit systeem moet de Staat bepalen wat
Kerk is, en dat oordeel kan de Kerk hem
niet toevertrouwen.
Van de zijde van de Kerk is dit stelsel wel
verdedigd met een beroep op de pluriformi
teit (Kuyper) maar die pluriformiteit hoeft
grenzen; niet alles wat zich als Kerk aan
dient, is Kerk en bovendien is ten slotte do
pluriformiteit van do Kerk een verscheu
ring, waarboven do eenheid moet worden
gezocht. Toch is de gelijkwaardigheid als
regeling in de tegenwoordige situatie als
recht te aanvaarden.
Art. 36 Ned. Gel.
Hot schijnt Spr in de tegenwoordige ver
houdingen juist, dat do Gereformeerde de
„bestrijding van de afgoderij" door den
Staat, uit art 30 Ned. Geloofsbelijdenis wil
len schrappen.
Wij mogen van den Staat van heden zulk
een houding niet verlangen, maar ook prin
cipieel is er bezwaar, omdat zoo aan den
Staat 't oordeel wordt gegeven, wat afgode
rij is en daarmee het oordeel over de Kerk
leer.
Ook hier zal niet anders dan een span
ning kunnen worden aangewezen. De vraag
van Staat en Kerk is altijd naast, een prin-
cipiecle. een vraag van de situatie van het
oogenblik.
Als Spr. ten slotte stilstaat bij die vraag,
Jan antwoordt hij: niet een verandering
van de regeling in de grondwetten en de
wet op de'Kerkgenootschappen; voor het
ootrenblik is die voldoende-
Wel moet de Kerk zich bezinnen op eigen
vrijheid, zich gereed houden alle staatsbe
moeienis met prediking en organisatie van
de Kerk, indien die mocht komen, te wéren
Dan moet zij bedenken, dat zij ten allen
tijde geroepen kan werden, het recht te
handhaven en een profetisch woord tot den
Staat te doen hooren; niet om voorstellen
te doen. Rpchtstechniek is haar taak niet.
maar het kan haar plicht zijn den Staat
voor te houden, dat hij onrecht pleegt of
dreigt te plegen.
De taak der Kerk
Taak der Kerk is: verkondiging van Gods
Woord In dienst aan die taak kan de Kerk
op allerlei gebied voorzieningen moeten
treffen.
Spr. noemt hier drie onderwerpen:
Ie. Armenzorg, waar de Kerk zich veel
te veel heeft laten terugdringen en tot een
philantropisehe vereenigine is geworden. 1
2e. Het h u w e 1 ij k, a. Moet in de verwar
ring van de tijdon de Kerk niet weder haar
eigen huwelijksrecht opstellen? b. Moet zij
daarvoor geen plaats opeischen in 't recht
van den Staat? c. Moet zij ook niet haar
cischen aan dat recht in het algemeen doen
hooren?,
zondendienst te zoeken. De verloren zood
heeft velen die hem volgen, zonder gedach
tenis aan het Vaderhuis, zonder verlangen
om terug te koeren. We leven in de dagen
van Psalm 2. Maar tegelijk als we dat zeg
gen, is het bewijs geleverd, dat er parallel-,
len te trekken zijn met vorige eeuwen, 't Is
voor 't eerst dat het zoo is als heden.
Noachs dagen, de jaren van Israëls godde-
looze koningen en het willig volgen der
schare In den dienst der goddeloosheid. Hoe
stond het in den tempel, in de gezinnen, in
de maatschappij? Was de weeldezucht, het
zingenot, de zedelijke ontaarding, het gru
welbedrijf niet ontzettend? Vliegen de pro
feten niet als stormvogels om Gods oordee-
len aan te zeggen? Als men de heilige his
torie, waar God Zyn gangen kiest en Zijn
voetstappen zet, afleest van de Heilige
Schriften, ons van God Zelf gegeven, en
men leest de geschiedenis door Mozes en de
profeten ons bewaard, dan moeten we diep
onder den indruk komen van het feit, dat
de eeuwige God, de eeuwige Vader van on
zen Heere Jezus Christus, de eeuwen door
van doen heeft gehad met menschenkinde-
ren, die Hem haten. En het volk Zijner lief
de, dat Hij van eeuwigheid ten leven heeft
uitverkoren om het in den tijd te roepen in
den weg Zijns Verbonds, blijkt van nature
in geen enkel opzicht beter dan de groote
wereld en zmgt telkens mee: „wij redden
het zonder God óók wel". De tijd der Oude
Bedeeling reikt hier de hand aan de dagen,
die na Christus geboorte zijn geteld. Achabs
dagen en de jaren der Middeleeuwen ver
schillen niet zooveel. Humanisme en cultuur
religie zijn niet eerst in den nieuwen tijd
ontstaan. Wat der profeten wijze mond ons
leert zegt ons, dat het vroeger niet anders
was dan nu. En de komende jaren zullen
niet veel verschillen van de vorige. Wanneer
waren er geen oorlogen? Waren ze vroeger
vreeselijker dan nu? Wanneer was de God-
loozenbeweging zonder actie en zonder ex
pansie?
't Moest anders zijn op aarde, t Moest
hier beneden zyn, zooals het Boven is, waar
de Engelen den Heere dienen en de gezalic-
den God liefhebben. Maar dan schrijft
Paulus: dat allen te samen zijn afge
weken. En als hy het leven der volkeren
teekent, zooals hij zelf dat leven had gezien,
dan hangt de groote heiden-apostel een
schilderij ons op, waarop de vreeselijkste
dingen te zien zijn: de meest goddelooze, de
meest onnatuurlijke, de schandelijkste, de
gruwelijkste dingen, waarbij het ons niet
kan verbazen, dat de oude cultuurvolkeren
zijn ondergegaan en van de aarde zijn uit
geroeid. Lees Rom. 12 en 3 eens. Maar
3e. Zending. De Kerk moet Gods Woord
.onbelemmerd ook in het rijk overzee kun
nen doen hooren.
Ook op het gebied van het Staatsleven
ligt er een taak voor de Kerk, maar... voor
de Kerk in haar geheel; niet een op eigen
gezag handelend predikant, moet die aan
pakken.
Alleen een Kerk, die innerlijk sterk is,
kan zoo handelen.
Verkondiging is haar taak, al het andere
moet daar als vanzelf uit voortvloeien.
Als de Kerk het Koninkrijk Gods zoo
zoekt, dan zal al het andere haar worden
toegeworpen.
Bidden wij om den Heiligen Geest, om
Diens leiding in de Kerk tot troost van het
volk in deze benarde tijden.
Na dit referaat werd gelegenheid gege
ven tot gedachtenwisseling.
Discussie
Prof. A alders merkt op, dat de Staat
er niet alleen om der zonde wil is, zij be
dwingt maar ordent ook. Totaliteit is niet
hetzelfde als absoluutheid.
Staatsraad Dr. J. Schokking juicht,
toe, dat dit vraagstuk door een jurist is be
licht, maar door een, die groote plaats in
ruimde aan de Kerk.
Hij spreekt liever over overheid dan
over Staat. Practisch wordt de totale Staat
absoluut. De Kerk werkt door haar predi
king van wet en Evangelie vormend op het
recht.
Hoe kan men een kerkelijk huwelijksrecht
vestigen op protestantsehen bodem?
Spr wi! art 36 meer historisch zien.
Ds. Edelkoort vraagt of pluriformiteit
alleen te betreuren is. Ze is noodzakelijk in
de menscheüjke geesteshouding. Kan
men een niet-Chr overheid vragen, naar
het oordeel der Kerk te luisteren?
Ds. Rutgers vraagt: kan de Staat we!
anders zijn dan totaal Hij stelt het prin
ciep der zelfhandhaving. De Kerk, de geest
van het Kruis.
Dr Kraemer vraagt, waarom 't profe
tisch getuigenis der Kork overgenomen is
door de Sec ten
In de Engelsche Kerk komt haar getuige
nis beter tot haar recht
Prol. H a i t j e m a wijst op verschil van
uitgangspunt tusschen Ref. en Groen van
Prinsterer.
Groen ziet het subject der Kerk in
het Woord. Ref. zag de Kerk als geloofs
object
Ds T j a 1 m a vindt dat te veel nadruk
gelegd werd op de concrete situatie. Je
zus en Paulus poneeren tegenover de
rechten de zedelijke eischen.
Het antwoord van den Referent
Ongetwijfeld heeft de Staat meerdere
functies.
De totale Staat eischt in de practijk elk
gebied voor zich op. Onderscheiding tus
schen totaliteit en absoluutheid was vaak
een woordenspel.
Elke rechtsbeslissing is in den grond
gewetensuiting.
Meerderheid zij geen beginsel van recht,
hoogstens practische oplossing.
Men verxvarre niet Staat en Overheid.
De Overheid heeft een positie in de
Staat.
Boven pluriformiteit in de Kerk sta de
eenheid.
Dat secten voorgingen ligt vmJï in de
conservatieve geaardheid der Kerk.
De Staat stelle bij huwelijk haar eischen
Dit kan samengaan met kerkelijke huwe
lijksvoltrekking.
De verg. wordt door prof. Aalders met
dankgebed besloten.
laat men voorzichtig zijn. Want de Apostel
geeft zijn beschrijving met woorden uit zijn
Psalmboek. Zóó was vroeger door de Gods
mannen der Oude Bedeeling in het midden
huns volks ook geklaagd.
En de dochter Sions is overgebleven als
een hutje in den wijngaard, als een nacht
hutje in den komkommerhof, als een bele
gerde stad.
Zoo laat de geschiedenis het menschen-
geslacht zien uit de dagen van Kaïn, La-
mech die pochte en snoefde, de eerste we
reld die zich een roes dronk, toen Sodom en
Gomorra de hel binnenhaalden, toen Isebel
Achab en Israël tot een booze geest werd,
toen koningen hun zonen door 't vuur lieten
gaan, toen Israël in ballingschap ging, toen
Belsazar zich dronken dronk, toen aan het
Perzische hof werd geïntrigeerd, toen Jeru
zalem herbouwd werd en het volk zonde be
dreef, toen dé Heiland op aarde wandelde
en werd verworpen, toen Paulus te land en
te zee reisde en werd uitgestooten, toen de
Keizers het bloed der Christenen dronken
als honden, toen in de Middeleeuwen gruwel
op gruwel volgde, toen de Revolutie uitbrak
als een rijpe zweer, toen toen 1914 kwam,
toen 1936 z'n intree deed. Donkere, zwarte
streep op elke bladzijde van het historie-
boek van de wereld en van Gods Kerk.
Hebben wij alleen klachten? Geenszins.
Maar voor oppervlakkige optimisten, voor
zonaanbidders, voor allen die vleesch tot
hun arm willen stellen, hebben wij geen
enkel goed woord tot vertroosting. Hoort des
Heeren Woord. De dag der wrake komt!
Maar voor degenen die der menschen wegen
gadeslaan en van het schepsel hun harte
mogen aftrekken om op den Heere hun hope
te stellen, hebben we woorden van goede
boodschap en een blijde tijding, juist voor
booze dagen. We denken aan den profeet
Jeremia, den man die ellende gezien heeft. Is
hij niet de man van de Klaagliederen? En
waarlijk geen wonder! Maar zooals we in
jubileerende psalmen soms bange klachten
aantreffen, zoo spreekt niet alleen Paulus
tusschen vervolging en geeselslagen opval
lend dikwijls van blijdschap, maar ook Je
remia zingt op de pulnhoopen van Jeruza
lem: Het zijn de goedertierheöen des Heeren
dat wij niet vernield zijn, dat Zijne barm
hartigheden geen einde hebben. Zij zijn al
len morgen nieuw, Uw trouw is groot. De
Heere is mijn deel, zegt mijne ziel, daarom
zal ik op Hem hopen Ja, het is goed dat
men stille zij en hope op het heil des Hee
ren. Klaagl. 3 2126.
Het heil is des Heeren voor Sion, ook in
duren tijd en hongersnood. Van waar zal het
komen?
Bij Ezechiël lezen we een geweldig woord,
en wel in het 14de hoofdstuk. Lees het eens.
Daar staat, dat al waren Noach, Daniël en
Job in het midden des lands, a i e zouden
het land niet kunnen redden. Zelf zouden ze
behouden worden, maar niet één ander zou
den ze kunnen verlossen bij al de gruwel
waarover God toornde; en het land zou ver
woest-worden (vers 16). Wat is de. beteeke-
;nis- daarvan?
Hoe dikwijls ook de vromen tot zegen
mogen zijn voor anderen, gelijk Abraham,
Mozes, Elia, Samuël en zoovele anderen,
nochtans is de hope en de verwachting voor
het heil des Heeren niet van Noach, Daniël
en Job. zelfs niet van deze drie samen ge
nomen. Laat af van den mensch, ook van
den vromen mensch. De Kerk des Heeren is
geplant in de laagte. Maar het is den Heere
er om te doen Zyn Kerk te bewaren en van
het mirtenblad zal een onverwelkelijke
krans worden bereid voor de bruidskerk, en
de Bruidegom zal Zich verblijden in 't mid
den van Zijn volk. Hoe kan dat? Hoe zal
dat geschieden? De Held der hulpe, Jezus
Christus Zelf staat in 't midden. De Enge
des Heeren. En de Engel des Heeren, Jezus
Christus Zelf, zegt tot de bedreigde Kerk:
„Ik ben tot Jeruzalem wedergekeerd met
ontfermingen: mijn huis zal daarin gebouwd
worden, spreekt de Heere der heirscharen.
Hoe lange nog? „En de Heere antwoord
de den Engel goede woorden, troostelijke
woorden." „Alzoo zegt de Heere der heir
scharen: Ik ijver over Jeruzalem en over
Sion met een grooten ijver."
In het Klaaghuis. Ja, er is reden voor.
Maar met de geloofsverwachting: de Heere
is in ons midden. Christus staat in 't midden
van Zijn Kerk. En de Vader verzekert den
Zoon, terwijl de Zoon het ons doet verkon
digen: de Heere zal u niet begeven noch
verlaten. De Heere weet medelijden te heb
ben met het gruis van Sion. Alzóó zegt de
Heere: Ik ijver over Jeruzalem en over Sion
met een grooten ijver.
Met deze woorden van verootmoediging,
van klacht en smart, maar ook van geloof
en kracht, van moed en ijver, werd de Jaar
vergadering voor geopend verklaard.
Rede Ds. J. G. Woelderink
De geestelijke nood van dezen tijd
De nood van onzen tyd, zoo ving 6pr. aan,
doet zich gevoelen op alle levensterrein en
onder alle volkeren. Deze algemeenheid var
den nood, die niet alleen het economische le
ven verstoort maar ook het maatschappelijk
en politiek, het zedelijk en godsdienstig le
vensterrein doet wankelen op zijn grondsla
gen, wijst op een in het geestelijk leven van
den mensch wortelendsn oorsprong.
Op twee symptomen van den algemeenen
nood wil spr. m het bijzonder wyzen. Ten eer
ste op het gebrek aan eenheid en saraenbin-
ding, op óa versplintering en ontbinding, die
op alle levensterrein gezien wordt en ter
tweede op de onzekerheid, die zich van de
huidige menschheid heeft meester gemaak
in tegenstelling met de zekerheid, waarmede
men in de vorige eeuw de ontwikkeling der
dingen en de toekomst tegemoet zag.
De versplintering en ontbinding, die alle
eenheid te niet doet, wordt aangewezen op 't
terrein van de wetenschap, in het bizonder op
het gebied der theologie; op maatschappelijk
terrein; op het gebied der politiek, waar de
verscheuring de laatste tijd wel byzonder
tastbaar is; en tenslotte op kerkelyk terrein,
waar de verscheuring doorgaat tot in het on
eindige.
De onzekerheid verschijnt ons op econo
misch gebied, op het terrein der internatio-
na'e vragen en byzonder zeer pijnlijk op het
gebied der wetenschap, waar als onvast wordt
aangewezen, wat enkele tientallen jaren gele
den als gansch zeker was beschouwd en waar
op men zelfs zijn wereldbeschouwing als op
een onwankelbare grondslag had gebouwd. Op
theologisch en godsdienstig gebied is de on
zekerheid niet minder heerschende.
De wortel van het kwaad
De algemeenheid dezer symptomen wijst op
m gemeenschappelyken wortel en deze ligt
de beginiselen der heidensche wijsbegeerte,
die door de hervormers niet langer geduld al6
nederige dienstmaagd en ontslagen tot zelf
standige ontwikkeling kwam en naar invloed
op het leven staande het leven trachtte te
ontkerstenen. Doorsnijdende de band tussch*n
schepping en Schepper kon zy de eenheid der
schepping niet handhavn en tevergeefs heeft
beproefd ir de veelheid de eenheid te or-
ganiseeren. En evenals de %'erscheuring moet
ook de onzekerheid op haar rekening gesteld
worden, wijl men tot zekerheid wilde komen
met verloochening van de zekerheid, die ljgt
Gods geopenbaard Woord,
Geneesmiddelen
In de verscheuring en onzekerheid, die het
leven teisteren, kan niemand rusten. Daaron
;ien wy meenige poging om deze te boven te
komen met voorbijgang van de% wortel der
kwaal. Op politiek terrein is het nationaal-eo
cialiftie een grootsche poging om de verbro
ken volkseenheid met kracht en geweld te
herstellen, op kerkelyk terrein is de oecum*
nische beweging een poging om de kerken,
die uiteengeslagen liggen, te verbinden, ter-
wyl men aan de verscheuring der nationale
kerk voorbijloopt. Op theologisch gebied is de
theologie van Barth een eigenaardige poging
om de onzekerheid, die het subjectivisme der
vorige eeuw gebracht heeft, te overwinnen
maar 02 zekerheid van Gods Woord waarvoor
zij opkomt en de zekerheid des geloofs, daar
uit voortkomende, is een andere dan die de
hervormers in kinderlijk geloof aan het ge
schreven Woord gesterkt heeft tot hun taak.
Terug na^r het Woord
Wij moeten terug naar God en Zijn Woord,
die verlaten hebben. De zonde verscheurt en
baart immer onzekerheid; Gods genade is de
eenige saambindende kracht in deze wereld en
wyl deze kracht in zijn kerk tot openbaring
komt, behoort zij de leiding te hebben in het
henstel. Maar dat de huidige nood ook de kerk
heeft aangetast, doet zien dat die nood voor
een groot deel gelegen is in de krachte
loosheid en ontrouw der kerk.
Zoo verschijnt in den huidigen nood het
kerkelyk vraagstuk als van de grootste be-
teekenis. Zonder bekeering en herstel der
Christelijke kerk ie geen redding uit den nood
te verwachten. Dit legt op ieder deel der
scheurde kerk een bizonder verantwoordelijke
taak, n.l. niet om de zonden van een ander
deel aan te wyzen en zichzelf te rechtvaardi
gen maar om van eigen zonden zich te reini
gen en getrouw zyn, waarbij de liefde tot
Gods eer en tot heil der gansche christelijke
kerk elkaar in het evenwicht moeten houden.
In verband daarmede zal het doel, dat de
Geref. Bond zich stelt, verbreiding en verdedi
ging van de waarheid in de Herv. Kerk, niet
als einddoel mogen worden genomen. Als de
waarheid werkelyk verbreid wordt en opnieuw
tot heerschappij komt, zal a's vanzelf een re
formatorische actie daaruit geboren worden.
Als deze uitblijft, is het werk van den Bond
vruchteloos geweest.
OPVOEDING EN
ONDERWIJS
Chr. Middelbaar
en Voorbereidend H. O.
De Jaarvergadering
In aansluiting op ons verslag van dé gis
teren te Utrecht gehouden jaarvergadering
van den Bond van Ver. voor Chr. Middel
baar en Voorber. H.O. zij nog vermeld, dat
de voorzitter prof. dr. V. Rutgers in zijn
openingswoord wees op het belangrijke feit
dat wij hier in ons land gelukkig nog vrij
onderwijs hebben.
Wij moeten doordrongen zijn van de be-
teekenis van de Chr. scholen. Kunnen wij
onze scholen Christelijk noemen? Ja, dan
moeten wij al wat goeds is in onze school als
Gods werk zien. Van roemen mag dan ook
geen sprake zijn en telkens moeten wij on
derzoeken wat God van ons wil.
Dan moeten wij rekening houden met de
bestemming onzer leerlingen. Onderwijs is
het voornaamste middel van opvoeden.
Maar hier stelt het Christelijk karakter z<
hooge eischen. De Grieksche wetenschap
ging met de cultuur onder. Zij gaven geen
vastheid maar het Evangelie werd gebracht
door Christus den Eeuwigen Logos al lei
dingen van wier» ook de wetenschap gege
ven is. Tweeërlei waarheid n.l. een, die de
Kerk belijdt en een die wetenschap zoekt
bestaat niet De Chr. school, de wetenschap,
het is alles een bezit dat God ons gaf De
Chr. school is een taak. die God ons oplegde.
Wy moeten ons bezit bewaren. Onze hulp
kan alleen zijn in den naam des Heeren.
Bestuursverkiezing
Bij de gehouden stemming voor bestuurs
leden werden de heeren Folmer, Groot En-
zerink en v d Veen herkozen.
Op de gehouden referaten waarvan wij
gisteren reeds verslag gaven, volgde een
aangename discussie.
In ons nummer van Maandag 20 April J.L
gaven wij verslag van een vergadering van
de Ver van Chr Onderwijzers (essen) In K
en W. te Utrecht Dit verslag droeg al«
opschrift „Algemeene Vergadering Chr. On
derwijzers". Dat was foutief. Bedoelde ver
gadering was niet de algemeene, maar de
zgn. „Voorvergadering".
Reeds nu kunnen wij mededeelcn, dat de
Algemeene Vergadering van de Ver. van
Chr. Onderwijzors(essen), gehouden zal
rorden daags na Pinksteren te Utrecht
Op Pinkster-Maandag zal (aan den voor
avond van de vergadering) een dienst wor
den gehouden in de Domkerk.
Examens
i C. v. Bollen. Dordrecht
WEERBERICHT
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Rochefort 766.0.
Laagste stand te Genua 748.3.
Stand vanmorgen half twaalf" 761.8.
WEER VERWACHTING
Matige tot zwakke, later weer toenem°nde
W. tot Z. wind, tijdelijk opklarend, later
weer kans op regen, waarschijnlijk nacht
vorst, zachter overdag.
ALGEMEEN WEEKOVERZICHT
Met groote snelheid volgen de luchtdruk*
veranderingen elkander op. De vorige de
pressies trokken Oost- en Zuidoostwaarts af.
Bij Marseille veroorzaakte een depressiekern
Noordwester storm.
De rug van hooge drukking, die gisteren
in het Zuidwesten lag. trok naar Frankrijk.
Ook in Scandinavië en Duitschland stijgt de
barometer vrij snel, maar de oceaan-depres
sie doet op IJsland en in Ierland de baro
meter snel dalen, waardoor de koude-inval
tot staan zal komen.
Scandinavië hield bij betrokken weer met
weinig neerslag dezelfde temperatuur. In
Schotland heeft het weer gevroren; in Enge
land klaart de lucht op. In Ierland is de re
gen reeds weer begonnen. In Frankrijk is
door de heldere nacht de temperatuur sterk
gedaald. In Duitschland vallen nog legen»
en hagelbuien en waaien noordwesten win
den. In Oostenrijk en Polen is het vrij zacht.
In onze omgeving is. na tijdelijke opkla
ring met een koude nacht, stijging van
temperatuur te wachten, waarna de kans
op regen weer toeneemt.
THERMOMETERSTAND;
Stand vanmorgen half twaalf 7.2 C.
24 APRIL
Zonsopgang 4,45 uur, zonsondergang 7.12 uur
Maan op vm. 6.11 uur, onder nam. 11,34 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN
LICHTEN OP HERBEN:
24 APRIL
Van *s avonds 7,42 uur tot s'morgens 4.15 uur
loneel. XVbehsdag- 22 April
Kloosterman. W. Mollema en de adsp.-verpL
H.Plantlnga.
Van het 2de naar het 3de leerjaar werd met
goed gevolg exairren afgelegd door de leerling-
verpleegsters A: Joh. de Jong, T. Renema. G.
Stuiven berg en de leerling-verpleger A. Kok.
„Veldwijk" te Ermelo. Aan de overgangs
examens gehouden op de stichting ..Veldwijk"
te Ermelo. op 20 en 21 April van de Ver. tot
Chr. Verz. v. Krankz. in Nederland, namen deel:
voor leerling A: 1 verpleger en 11 verpleeg-
M. v. Oljk. r! Otten. H. A. Poelstra, A. v. d.
Steeg. B. Stolk. G. Strleka en A. Tichelaar.
Aan de theol vakken namen deel 11 verpleeg
sters. waarvan slaagden J. v. d. Beek. R. Boer-
sma. H. v. Koot. J. Otten. R. Otten. H. A. Poel
stra, A. v. d. Steeg. G. Striks, A. Tichelaar en
Voor leerling B: 1 verpleger en 11 verpleeg
sters, hiervan slaagden de verpleger P. Zwa&g-
stra en de verpleegsters J. Diane. J. H. Denlng.
A- Keens tra, T. Jellema. J. de Jonge. A. Kupe-
rus. J. P. v. d. Linde, W. I.ubblnge. A_ Ridder-
sma. E. v. Roekei. J. M. Schuiling en J. Ziil-
stra. Aan de theol. vakken tinmen deel 9 ver-
pleeesters. die allen slaagden, nl. J. Daane,
J. H. Dening. J. de Jonge, A. Kuperus J. G.
P.Ut.r A. Riddersma, J. M? SchuilIng. B.'Stolk.
Voor het elndex. ]n de theol. vakken slaag
den de verplegers O. Borkhuls en S. Zwaagstra
en de verpleegsters H. W. Berghege, E. de
Boer, G. Bouw. K. Rrummelkamp. XV. v. Dam.
J. A. Dekker. G. W. v. Essen, A. Feenetra, K.
Helm. L. Horzelen berg.
r. d. Glip
E. C. de Jonge. A. v. d. Meulen. J Pieten* E.
v. Roekei. G. Schepel L. Struiksma, M.XXr,
Trouw, F. de Ven te en J. B. de Vente.
J. Kielen Groen en D. Bak.
Kam. Vllsslngen; M. Vooren. Diemei
Rotterdam. Rijkskwe»ks<-h. voor vroed
vrouwen Eindexamen. Geslaagd de. dames: C.
S. J- N. Cuypers. M. Bierman,
K. A. Bartelse.
ONTSPANNING
SCHAKEN
HET TOURNOOI TE MARGATE
Capablanca thans gelijk met Flohr
De -esul'aten van de zesde ronde tn het
tournool te Margate waren:
H o o f d t ou rn ooi: Tylor verliest van Fir
Thomas; Mll.ior Barry remise met Lu^dln:
Stahlberg -eoitKe met Flohr; Sergeant—Kellly
afgebroken; Capahlnncn wint vnn Miss Menchik
Ba -fgehroken part()en uit de vorige ronden
to. resultaat: tweede ronde: Miss Men-
int van Rellly Vijfde ronde: Flohr rem -
Ml83 Menchik. Reiiiy verlies' van Tylor
Flohr hebben thans ieder 4»; p
to urn o o.l A: Tlllne
hndder
»rth i
iet XVood: Schelfhoutv U.«,.
afgebroken; ronde wint van Eva: Domene. h
remise met Kltto; Todger wint v. Koltanowsxi.
De afgebroken party uit de vitfde ronde tus
schen Van Seters en Conde eindigde in remise.
wint van Snnjn r,rnf; Dewing rem'se met Klein
CrockerBu-vger nfgebrokei: faldueh wint
van Jameson; Knoppers verliest van Kohlenz.
De afgebroken part Hen uit de vierde rondo
hadden *ot resultaat: Dewing wint vkx Jame
son. Terrill wint va3 Calduch. Buerger remise
Knoppers; Ronja Graf verloor in de v|Jfd«
i De win-
