m
MOTIE BOON-DE
AANGENOMEN
GEER
GEESELING
VRIJDAG 6 MAART 1936
r DERDE BLAD PAG. 9
Tweede Kamer
EEN INTERPELLATIE OVER DE
STEUNUITKEERING AAN WERKLOOZEN
Een slag in de lucht
die geen resultaat had
Een onwaarheid van den
heer Van Houten rechtgezet
Landbouwcrisiszaken aan de orde
Overzicht
Het viel te verwachten: de motie-Boon
(wil men: de motie-De Geer) is aangenomen
en wel met algemeene stemmen. Ook de
heercn Zandt en Lingbeek hebben er hun
stem aan gegeven en namens de Katholieke
fractie, heeft Mr Aalbcrse nog eens ver
klaard, dat hij en de zijnen geen bezwaar
hadden met de motie, welker beteeken is
door den heer De Geer scherp omschreven
was, in te stemmen.
De Regeering zal dus thans het haar ge
dane verzoek hebben te overwegen en moe
ten beslissen of aan het Georganiseerd Over
leg -de vraag zal worden voorgelegd of er
aanleiding bestaat voor een bijzondere rege
ling van de bezoldiging van ambtenaren en
onderwijzeressen, die in communauteit
We zullen even geduld moeten hebben eer
ihet antwoord zal kunnen worden gegeven.
Of het zal uitvallen in den zin van de com
missie-Wel ter en van de commissic-Bijleveld
interesseert ons zeer.
De interpellatie-De Visser in verband met
veronderstelde voornemens der Regeering
om de steunuitkeeringen aan werkloozen te
verlagen, heeft weinig nieuws meer opge
leverd. Resultaat kon deze slag in de lucht
niet hebben. Wel bood ze gelegenheid aan
enkelen orn den minister fel te lijf te gaan
met frases, maar zonder veel argumenten en
zonder rekening te houden met den alg»-
meenen volkstoestand. De revolutionair
socialist Sneevliet en de Christen-democraat
v. Houten trachtten elkaar in demagogie de
loef af te steken. Het maakt echter weinig
uit wie daarbij de overtreffende trap wist
te bereiken.
Anderen deden wat verstandiger en zoch
ten meer hun kracht in het formuleeren en
aanbevelen van wat ze als wenschelijk za
gen. 1-Iet viel op, dat daarbij de liberaal Dr
Vos in meer dan één opzicht zich aan zeker
radicalisme to buiten ging en wel bij de
huurbijslagregeling, het aftrekken van ge
zinsverdiensten, het onderzoek naar den ge
zondheidstoestand van werkloozen en uit
breiding van werkverschaffing. Een oogen-
blik moesten we denken: als liberalen los
komen, zijn ze bijna niet te houden.
Wij althans zagen geen reden om op de
manier aJs de heer.Vosh deed tegen ver
mindering der huurbijslagen zich te verzet
ten. De minister had zijn standpunt duide
lijk uiteengezet en gevaren vielen daarom
niet te duchten. Ook ten aanzien van de
werkverschaffing hield de heer Vos wel wat
weinig rekening met hetgeen de minister
daarover gezegd had.
's Ministers richtlijnen werden in het al
gemeen niet aangevochten, al werd meer
dan één wensch naar voren gebracht.
De minister kon niet meer doen dan over
weging toezeggen voor zoover hij er iets in
zag. Hij moet niet alleen eenigszins reke
ning houden met de grens der 1-40 millioen,
die te zijner beschikking slaan, maar ook
met de uitvoerbaarheid der wensohen. Dat
is niet altijd zoo eenvoudig, terwijl het bo
vendien voorkomt, dat gemeentebesturen
wel eens niet willen, wat de minister gaarne
zou bevorderen. Dit laatste is o.a. het geval
met de distributie van goedkoope groenten
en somsbij huurverlagingen. Soc.-dem.
stadsbestuurders hebben in dit opzicht den
minister meermalen teleurgesteld.
De heer Kupers, die er op gewezen had,
dat de Haagsche stucadoors de 40-urige
werkweek hebben aanvaard zonder verhoo
ging van uurloon, kreeg de toezegging, dat
de minister hieraan zijn aandacht zal schen
ken. Hetzelfde was heit geval met den van
verschillende zijden uitgesproken wensch
om den 2/3 aftrek van gezinsinkomsten te
.verminderen.
De heer Smeenk had er op aangedrongen
om mocht het blikvleesch opraken aan
de werkloozen versch vleesch ter beschik
king te stellen, dat is ook beter dan eieren.
De heer Kupers was het daarmee eens. Ver
moedelijk zal ook dit punt wel in de nadere
overweging van den minister worden be
trokken, al hoorden we hem ter zake geen
toezegging doen
Ten slotte "moeten we even een besliste
onwaarheid van den heer v. Houten notee-
ren. Hij beweerde n.L, dat ook van anti-i
zijde ontkiezering van werkloozen wordt
voorgestaan. Deze uitspraak is voor 100
onjuist.
De interpellatie eindigde zonder motie. Ze
i<-t proote onregelmatigheid. De jei
loozen vernielen het werk voor
i worden afgescheept met een scl
Pe Katholieken hebben het in de hand
.an dit regp" rheteid een eind te maken-
De heer KUPERS (s.d.) betoogde, dat
teunuitkeerlngen ook niet zijdelings veria,
nógen worden, vooral nu de indexcijfers
Op kleinere plaal
ainder rooskleur g-
cliaffingen. Loon^r
nlge gernienten om
erschafflng omdat
gaat achteruit.
instelling van huur-
De Kamer kon, nadat de Interpellatie aan
haar eind gebracht was, aan een soort
rijstebrijberg beginnen, nl. de begrooting
van liet Landbouwcrisisfonds voor 1936.
We rekenen bij voorbaat, op een vijf en
twintig sprekers, die elk bijna een half uur
mogen praten. Aan dc belangen van den
landbouw zal dus ruime aandacht worden
geschonken
Het drietal, dat we om te beginnen beluis
terden, was het er roerend over eens, dat de
boer voor zijn producten nog te weinig
krijgt.
Dc heer v. d. Heuvel meent, dat aan de
distributie te veel ten goede komt en aan
den producent te weinig. Hij zou eigenlijk
nog wel wat zwaarder lasten willen opleggen
maar begrijpt, dat het niet kan, ondanks hel
feit, dat ons volk meer dan 300 millioen per
jaar uitgeeft Voor rookartikelen en dranken.
Het kwam ons voor, dat op <lit punt de
heer v. d. Heuvel wat al te veel wilde be
wijzen. Wil hij de hoeren helpen op kosten
van de zwaar-klagende sigaren-industrie?
En zouden wat de dranken betreft bij het
vervullen van zijn wensch geen nieuwe werk
loozen ontstaau ende boeren mee het
slachtoffer van de hoogere heffingen wor
den?
We beschouwen dit argument dan ook
meer als debatversicring, omdat wel bleok,
dat èn de heer v. d. Heuvel èn de heer
Droesen, er in berusten, dat de crisisheffin
gen niet hooger worden dan ze zijn.
Het zal, meenen we, zelfs zaak zijn, dat de
Regeering naar inperking streeft. De sociaal-
economische toestand van ons volk maakt,
dat noodig. Natuurlijk beteekent dat niet.
dat de boeren maar het slachtoffer moeten
worden. We bedoelen alleen, dat de toe
stand niet zoo mag worden, dat zou worden
gezegd gelijk voorkomt: laat die steun
maatregelen maar duren, we zijn er goed
mee. En zeker zal er iets aan moeten wor
den gedaan, dat de maatregelen tot noodza
kelijke bedrijfs- of productie-inperking illu
soir worden gemaakt en dus de offers der
volksgemeenschap zwaarder zouden worden
dan in veler oog onvermijdelijk is. We zul
len o.i. niet zoo heel lang meer kunnen
voortgaan met „wirtschaften", zooals we
thans doen, willen we geen groote gevaren
oproepen, die een algemeene bedreiging voor
onze financieel-economische positie zouden
kunnen gaan beteekenen.
Hedenmiddag gaat het debat verder
Verslag
MOTIE-BOON
selfs bereid gcblekei
irlep aanhangig i
nderwUzers, die in
den heer de Geer vaststaat, niet onthoudei
De steunregeling
Voortgezet werd daarna de behandeling
Interpellatie-de Visser
rlchtlüi
ter ziin in het algemeen als juist te bescli
wen. Of er bij de toepassingen fouten worden
begaan is moelü'.i te zeggen; omdat te kunner
beoordeelen ontbreken de concrete gegevens.
Moeilijkheden doen zich hier en daar bU d<
werkverschaffing voor. Over lage loonen word!
wol eens geklaagd, maar vaak door menscher
die niet gewend zijn m grooter verband ta wer-
Den huurtoeslag moet men niet alleen dooi
een Amaterdamsoh oog bezien. Het getal be
schikbare geschikte arbeiderswoningen loopt
in verschillende plaatsen uiteen. Zijn die in vol
doende mate aanwezig, dan kli
Er 1s aan het departement veel goed werk
verricht. Men moet dat ook weten te waar
deeren. Daarom was de plaat, die eenige wekei
geleden in de „Arbeidspers" stond, in hoog
mate onbehoorlijk.
De heer SNEEVLIET <r.s.a.p.) wilde van doi
minister weten waarvoor deze a-sociale Regee
ring het ethisch loonrn nimum ligL
De loonen bij sommige werkverschaffingoi
zUn veel te laag en de verschillen tusschen het
Noodig Is uitbreiding van de goedkoops
oor dit doei
s uitbreidii
>elllik kan dokteren aan het probleen
-kloosheid. Hü aanvaardt daarbll de lel
r Regeering. Ten aanzien van de huur
bijslagen grlipe de minister n et al te straf In
- - ondersteund gezin van 2/
iten dien steun, neemt dei
ier niet wat ru.mer regeling moe
ilct,
onderzoek (ook buiten de groo
r de gezondheidstoestand der werk
/inbevolcn. Uit do beperkte gege-
toe zijn, worden te vergaande
rkvcrsc.haffing en werkverruiming nog
.en kunnen worden uitgebreid.
Dp heer JOEKES (v.d.) betoogde, dat i
itdrukkingen: ethisch minimum en redelijk
een concrete gegevens zitten voor d© bepaling
Het bedrag van 40 millioen, dat aan
steun per Jaar wordt uitgegeven, bewUÖV
dat de Regeering doet, wat in haar ver
mogen ligt om de nood te lenigen.
Waar huurtoeslagen huurverlaging tegengaai
noeten ze worden herzien. De werkloozen moe
en echter van een herziening niet de dupe wor
Dat eieren de verstrekking van bllkvleèsol
•u en vc mangen. was me genoegen verbomen
De min ster zoeke nog
voor het vei
dit jaar. Mi
icht.
an de rede van- den beer Kupers
is een geheel andere, dan de geest, die
rak,uit een minderwaardige, wantrouwen
alende plaat ln de roode pers van cenige
tken geleden.
griev<
voor is dan ook een regeling. De he<
de Visser noemde die „gereglementeerd on
recht". Voor d.-ze kwalificatie Is geen aanlei
ding; ten slotte beslist de minister voo
langhebbende" tc beschouwen, gelijk
de Visser zegt.
Dat de jeugdige werkloozen slechts
De heer KUIPER (r.k.) vi
;lng der huurbijslagen nu.
ran de geateunden. In geen
rens in werking treden als daar geen voldoende
foedkoope woningen zijn. -
Wat kost de werkverschaffing
het vrije bedrilf.
Voor het platteland moeten minima worden
•^chaffingslooi
^net pir
bet hebben
De heer v. HOUTEN (c.d.U.) vroeg t
niets meer af. Er wordt thans honger geleden.
Zö. die hot gericht vreezen over het cris's-
beleid, bepleiten reeds ontkiezering der werk-
len aftrek van 2/3 te verminderen en goe
e levensmiddelen te gaan verstrekken.
De heer ARTS (r.k.d.p.) zeide. dat de nood
mder de werkloozen groot ls, elke verslechte-
OE MINISTER AAN HET WOORD
MINISTER SLINGENBERG merkte op.
het thans niet gaat over de algemeene werkl<
heidspolitiek. maar over de vraag of de min.,
ter de hem ter beschikking gestelde middelen
behoorlijk gebruikt.
Hü zal onderzoeken of het feit. dat door
den heer Smeenk werd her'.nncrd. n.l. dat ln
1335 meer rentezegels zijn geplakt dan in
1933 en 1934. te verklaren valt uit het scber
per reglstreeren der werkloosheid, waardoor
het weikloozenclifer niet daalt.
De aangegeven richtlijnen voor de eteunrege-
llng zijn felleltik niet aingot.ij'.
De marge tuasclien loon cn steun wordt tig"
meen als r oodlg erk-nd. Er kan t-t "0 jyj
kan worden ui gekeerd maar deze bepaling kan
geen regel worden. Wie dat wil kotnt bij
mc.nzorg uit en brengt de steun, als verlenging
val voor geval gaan beoordeelen.
Het betoog van den heer Stelnoietz over -het
„gemiddelde loon" gaat thans, evenals vroeger
uit van een sedert i Juli 1934 ia iet meer be
staande steunregeling.
Voor de Amsterdamsche havenarbeiders fc.
aanvankelijk als gemiddelde f 26 aangenomen,
liggende tussohen het gemiddeld verdiende li.
de jaren 1931—1933. Thans, na de algemeene
daling der loonen Is f 24 als gemiddelde aan
genomen. Mocht blliken, dat bij de vaste haven
arbeiders een onbillijkheid is begaan, dan zal
de minister de zonk nader overwegen
Verlaging van de huurbUslag wordt noodig,
waar de bestaande regeling daling der huren
tegenhoudt Eer de minister ln dit opzicht iets
HUID, MOEDER!
Deze milde schoonheidszeep,
die U reeds zelf gebruikt 1
Dc eerste „behandeling" die baby ondergaat is een mas
sage met olijfolie. Want zelfs de dokter kent geen mil
dere olie voor het teere huidje van de pas-geborene!
Olijfolie een beroemd schoonheidsproduct sedert het
begin der beschaving „smelt" op lichaamstempera
tuur en dringt zachtjes. zonder irritatie, de poriën binnen!
Zij voedt, reinigt en geeft nieuwe frischheid.
Het geheim van Palmolive zeep ligt in de formule vol
gens welke palm- en olijfoliën worden vermengd. Het
milde, overvloedige schuim van deze beroemde zeep
is een schoonheidsbehandeling op zichzelf. Masseer
Uw gezicht, hals en schouders -ja. Uw geheele lichaam
met Palmolive's weldadig schuim. Laat het diep in
de poriën doordringenspoel daarna af, eerst met warm,
vervolgens met koud water.
Voor baby èn moeder is dit de beste methode van
huidverzorging. En wat is het resultaat van deze regel
matige behandeling? Het veel benijde be
zit van de charmante „Palmolive" teint!
Een dagelijksch voetbad met
Palmolive schuim en warm water
houdt Uw voeten in goede conditie.
ys de
od)folie in
Palmolive!
doet, moet echter het vaste-lasten-ontwerp zlin
afgedaan, ook moeten ter plaatse voldoend©
woningen beschikbaar zUn-
De huurverlagingen gaan regelmatig
voort. Reeds ls bü 100.000 woningwet-wo
ningen 3% millioen verlaging toegestaan.
Dit proces gaat voort, maar er z(jn wel
eens soc. dem. stadsbestuurders, die niet erg
Beschikbaarstelling van groenten wil de mi
nister bevorderen .maar ook in dit opzicht staan
allerlei gemeentebesturen afwijzend
Voor kleeding vers trekking la 1% millioen be
schikbaar gesteld. Nog een paar millioen erbü
kan d© minister niet dadelijk beloven.
Aftrek van gezinslnkorasten van minder
dan 2/3 zal de minister overwegen.
Een commissie zal worden ingesteld om
een onderzoek ln te Btellen naar de gezond
heidstoestand der werkloozen. zulks onder
leiding van een hoofdinspecteur van de
volksgezondheid.
Het
k beschikbr
van den flnancieelen toestand vs
te. D® rechtspositie der-- arbeldei
verschaffing is ten gehoegen Van de vakorga-
De heer DE VISSES (comm.) verkreeg nog
•oor enkele minuten het woord om t<> repli-
Hjj verklaarde geen bijzondere uitspraak
Aan de orde was vervolgens de begrooting
Landbouw-crisis-fonds
De heer LOÜWES (lib.) ziet als doel va
Landbouw-crjsis-wetgeving het in het algei
belang geven van een gel (ik waardige positie
van de landbouw ln onze volkshuishouding.
De taak van den minister is moeilijk. Hö 1
niet de St Joris, die alleen de crisisdraak ka
verslaan. Maar liü moet toch de kosten van lie
bedryf omlaag brengen en tevens heeft hü t
zorgen voor een behoorlijken prüs der landboui
Op den weg van uitkeerlngen ineens aai
kleine boeren ga de minister niet verder. He
beste is om van de vrüe prüsvorming zoo wei
nig mogeiyk af te wüken. De Kleine boer moe.
zoo noodig op eigen bedrüf te werk worden
gesteld. Daaraan moet Sociale Zaken meewcr-
De heer v. d. HEUVEL (a_r.) zag het als een
bezwaar, dat de landbouw de laatste jaren zes
sis-Jaren. In het beleid van dezen minister heeft
hü echter groot vertrouwen.
De cijfers van Landbouw en Maatschappü heb
ben een gevaarlüke kant. als ze den Indruk
wekken, dat de stedelüke bevolking op 2'A maai
dat de landbouw naar verhouding nog op te
laag niveau staat vergeleken met ander
deelén van onze volkshuishouding. En daaroi
kunnen dc prüsregelende maatregelen niet ge
De landbouwerIsispolitiek heeft de ge-
wensohte gelükheid nog niet gebracht Ze
is niet mislukt, maar niet voldoende ge
slaagd cn moet daarom verbeterd worden.
Voor de steun kan uit ons volk niet meer g<
haald woiden dan thans geschiedt, al wordt e
meer dan 315 millioen per Jaar verrookt eri vei
dronken. Maar de bestaande levensgewoonte
kunnen moetlük worden gebroken. Anders zo
de heer v. d. Heuvel -
hebben, dat i
irische doeleindor
Voor de kleine bedrijven is het groote kwaad,
dat arbeid ontbreekt De steunuitkeerim
deze menschen ligt niet op 's ministers
De belooning i
rische producten
de producenten n
richtlenen en het houdei
crislsbelcid. De details late hü
sohappelüke
i de hoogheid
:evreden stelle
i goede methodi
Dat is ook in h<
•rheldsi
kens en dergeiyke n?
worden gehaald. (V r o o 1
De heer DROESEN (r.k.) acht de belooning
•oor d0 arbeid in land- en tuinbouw n'
roede verhouding tot die voor andere s<
bouw beter beloond 1-an worden.
Echter is zwaarder belasting van den
sumer.t thans uitgesloten. Verbetering
worden gezocht ln de inkrimping van vc
de hooge ka:
•odueten beter
De steun aan de kleine boeren Is a.bsolui
noodig. al is het gekozen middel weinig eb
gant. De kleine bedrüfjes moeten in star
worden gehouden. Het zü'n
P. T. T.
Bevorderd is tot referendaris bü bet bestuu
van de Postcliequé en Girodienst J Koudü:
Aan de commies P P Kampman (O.v.) is eer
VOOGDIJRADEN
Rotterdam, mevr. D MMeës geb.° Havëïaarv
de Voogdijraad te
ZATERDAG 7 MAART
HILVERSUM I 1875 M. VARA-UHiending,
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
12.OQ1.45 Gramofoonmuziek. 2.00 Varia-
ticccEcert. 2.50 Variatieconcert. 4.30 Le
zing. 4.45 Zang. 5.15 „De Wielewi3i ea
lezing. 5.40 Literaire causerie. Orgel
spel. 7.00 VRO. 8.00 Berichten. 10.45
Berichten. 10.50—12.00 Vrooliik pro
gramma.
HILVERSUM II 301 .RL .KRO-Ultzendlnr#
4.00—5.10 fflRO. 8.00—9.15 en 10.00 Gr.pl»
31.30-—12.00 Godsd. halfuur. 12.15 KRO-
Orkest. 2.00 Voor de jeugd. 3.00 Kinder
uur. 4.00 HIRO. 5.00 KRO-Boys. 5.30 Es
peranto. 5.45 KRO-Melodisten. 6.20 Le
zingen en gram.pl. 8.00 Berichten. 8.10
Reporta'ge. 9.00 Solistenconcert. 10.00
Voordracht 10.15 Gram.pL
DROITWICH 1500 M. 11.20 BBC-Northern-
orkest. 12.20 Orkest. 12.50 Vervólg concert.
2.20 Reg. King en zijn orkest 4.50 BBC-
Schotsch orkest 6.50 Sportpraatje 7.0S
WeLsch intermezzo. 720 Week-End-pro-
gramma. 8.05 BBC-Variété-orkest 10.20
BBC-orkest.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert,
4.20 Pascal-orkest. 5.50 Gram.pl. 6.50 Gr.
platen.
KEULEN 456 M. 11.20 Gevar. concert. 3.20»
Gevar. programma. 5.20 Omroepkwmtet„
7.3011.20 Gevar concert.
BRUSSEL 322 en 484 RL 322 RL: 12.50 Klelm
orkest 1.50 Radiotooneel. 4.50 Muzdk. cau
serie. 6.20 Zigeunermuziek. 9.20 Klein-
orkest. 10.30 Kamermuziek. 11.20 Gram,
484 M.: 12.50 Omroeporkest. 250 Zigeu
nermuziek. 4.20 Constantin-arkest 6.20
Vocaal en instr. concert
ZONDAG 8 MAART
HILVERSUM I 1875 M. 8.55 VARA. 12.00
AVRO. 5.00 VARA. 6.00 VPRO. 8.00—
12.00 AVRO. 8.55 Orgelspel. 9.30 Orgel
spel. 10.00 Gram.pL 10.40 Strijkkwartet.'
11.15 Lezing. 11.30 Vervolg kwartet. 12.00
De Octophonikers. 2.00 Boekbespreking,
2.30 Omroeporkest en solist. 5.30 Cause
rie, Berichten, Gram.pl. 6.45 Ned. Herv»
Kerkdienst. 8.00 Berichten. 9.00 Radio-
JournaaL 9.15 Omroeporkest en solist,
9.45 Hoorspel. 10.15 Kwintet 11.00 Be
richten.
HILVERSUM H 301 M. 8.30—9.30 NCRV.
10.30 KRO. 5.00 NCRV. 7.45 KRO. 8.30—
9.30 Morgenwijding door Ds. Joh. J. v,
Petegem, Vrijz. Evang. Pred. te Hil
versum. 10.30 Hoogmis. 12.15 KRO.orkest
en lezing. 2.00 Cursus. 3.20 Mannenkoor
concert en lezing. 4.15 Ziekenlof. 5.00 Ge
wijde muziek. 5.50 Ned. Herv. Kerkdienst
uit de Emmakerk te Soest. Voorg. Ds. E.
Groeneveld. 7.50 Lezing. 8.10 Be
richten. 8.20 KRO-orkest 9.00 Causerie.
9.15 Symphonieconcert. 10.00 Hoorspel,
10.40 Epiloog.
DROITWICH 1500 M. 12.50 Orkestconcert.
1.50 Balalaika-orkest. 2.35 BBC-Schotsch
orkest. 3.35 Sextet. 4.50 Kinder-Kerk-
dienst. 5.40 Hoorspel. 7.20 Strijkkwartet,
8.15 Kerkdienst 9.20 L. Jeffries' orkest
10.20 BBC-Milïtair orkest
KEULEN 456 RL 7.25 Kwartetconcert. 9.58
Blaasconcert 12.35 Orkestconcert 3.20
Gevar. programma. 6.20 Zang en piano,
7.50 Omroeporkest, -koor en solisten.
BRUSSEL 322 en 484 RL 322 M.: 10.50 Ka
mermuziek. 1.30 Artis-orkest 2.20 Gr.pl»
3.10 Reportage en Gram.pl. 7.20 Piano
recital. 8.20 en 9.20 Omroeporkest 11.20
12.20 Gram.pl.
484 M.: 10.20 Zigeunermuziek. 11.50
Pianorecital. 12.20 Artis-orkest. 1.30 Or
gelconcert. 2.20 Vocaal concert 3.10 He-
portage en Gram.pL 5.53 Zang. 8.51
Operette-uitzending.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.20 Or
kest- en solistenconcert 9.50 Populair
concert.
CRÈME
een weldaad
vnnr Uwhuid
NOTARIAAT
Aan de notarissen P. J, C. i
en ïnr A J B Blaisse is eervol ontslag
als notaris, resp. te Alkmaar en te Amsterdam.
i Toornenburgh
an Lith en Lithojci
t- Feuilleton
(13
door D. K R IJ G E R
Maar dc kok had wederom een mystificatie in den zin.
Duidelijk hoorde Herbert hem zijn woorden aan den officier
overbrengen. Deze raakte zoodanig onder den indruk van die
yriendelijkhéid, dat hij bedankte met het bekende Chineesche
tweehandige gebaar. Hierop deed Herbert hem ceremonieel uit
geleide tot de tuindeur en mocht als afscheid dc boodschap in
ontvangst nemen hem 's avonds met zijn troep te zullen zien
•verschijnen. Kok en koelie hadden intusschen met de man
schappen de noodige eitjes gepeld.
„Ziezoo, kok", zei Herbert, niet bijster in zijn schik, ,yde kans
is verkeken en met de vrijheid hier is het uit". „Monsieur zien
zal", klonk het raadselachtige antwoord van den kok. Inderdaad
zag Herbert het of liever hij zag het niet, want officier noch
manschappen kwamen 's avonds opdagen.
Het spelletje werd hoe langer hoe opwindender. Het was geen
kleinigheid, vqnd Herbert, overal inkwartiering en bij hem
alleen niet.
's Zaterdags aankomst van nieuwe troepen, die er vuil en
onverschillig uitzagen, „Kok, dat loopt mis; hebben we daarom
zoo hard gewerkt om inkwartiering te ontloopen en thans zulke
vuile kerels in huis te krijgen?"
In een oogenblik stroomde de tuin vol. Niet lang daarna
lagen de menschen zoo lui mogelijk in Herberts tuinstoelen te
rooken en te spuwen. Uit voorzorg had Herbert de huisdeur
gesloten, maar dit baatte weinig. Zij moesten en zouden de
woning gebruiken en Heihert moest er uit. „Zeg hun maan",
yerxocht Herbert den kok, „mij twee kamers van het huis te
laten houden, dan kunnen zij de andere voor mijn part tn
gebruik nemen; er is toch niets aan te doen." De kok bracht
de boodschap over en wederom was het een kind-soldaatje, dat
de hoogste borst opzette. Hij wees met zijn sabel naar de koelie-
woning in den tuin, die ™'as goed genoeg voor Herbert. Herbert
begon te begrijpen, dat hij zijn eischen lager te stellen had en
liet verzoeken hem alleen de badkamer af te staan, waarin hij
dan zijn bed en zijn schrijftafel zou plaatsen. Liever wilde hij
zich daarmede behelpen, dan eigens anders zijn intrek te nemen
en den boel zonder opzicht achter laten. Hij was reeds zoo ver
gekomen, dat hij met blijdschap de inwilliging van zijn verzoek
ontving en in een hokje van 3x4 Meter verblijven mocht De
menschen gaven hem een uur tijd om alles in orde te maken,
daarna zouden zij terugkomen. De mededeeling werd er aan
toegevoegd, dat in zijn tuin duizend man in tenten zouden
worden ondergebracht.
„Ziezoo", zei Herbert tot den kok, „aangezien er dan toch
niets meer aan te doen is moet je maar gauw de meubelen
transporteeren." „Monsieur attendre" (mijnheer wachten), was
het antwoord, dat Herbert van zijn on betaal baren kok verkreeg.
„Tot morgen." Ën toen verwaardigde de kok zich van de krijgs
list te vertellen, die in zijn vruchtbaai" brein was opgekomen.
Speculeerend op de bijna zekere mogelijkheid dat de mannen
geen van allen lezen konden, had hij, terwijl Herbert aan zijn
bezoekers het huis liet zien, door den koelie een stuk papier
met drie kabalistische teekens tegen den deurpost laten plakken.
De ronddrentelende soldaten kwamen nieuwsgierig aanloopen,
begeerig om te weten wat dit beteekende. De koelie, door den
kok behoorlijk onderricht, bracht zijn les prachtig over. „Och,
wat zal ik jelui zeggen", deelde hij mede, „voor mijn meester js
het eigenlijk lood om oud ijzer, want zijn huis raakt hij toch
kwijt, maar de zaak is, dal het zoo even opgevorderd werd door
een heel hoogen chef, veel hooger dan die van jelui. Lees het
zelf maar, het staat op het papier. Het beste is, dat jelui met
je chef overlegt wal jie te doen staat." De soldaten, die natuur
lijk geen woord van dat fameuze biljet lezen konden evenmin
als de kok, die het deed aanplakken, wilden toch in geen geval
„het gezicht wrliezen" en gingen zich kwansuis verdiepen in
het lézen van het geschrift. Diepzinnig redeneerend liepen zij
met elkaar de tuinpaden door tot de andere mannen terug'
kwamen. Deze mannen lieten de reeds vermelde boodschap
achter om binnen een uur het huis te hunner opneming gereed
te hebben en gezamenlijk trok heel de bende af.
Ziedaar waarom de kok Herbert aanraadde tot den volgenden
dag te wachten. De kok had goed gezien; niemand kwam zich
voor inkwartiering aanmelden.
Toch begreep Herbert zeer p-oed, dat het zoo niet steeds gaan
zou en hij ook op de.n een of anderen dag wel aan de Deui-t
zou komen. Doch geen zorgen voor den tijd, eiken dag was op
die manier gewonnen. En hij nam zich voor den kok na atloop
van die militaire invasies een behoorlijke belooning te geven.
Dat had die trouwe kerel wel verdiend, niet om zijn leugens,
maar omdat hij zijn patroon zoo heerlijk overal doorheen hielp.
HOOFDSTUK XII
Maandenlang zuchtte de stad onder militaire bezetting, dan
van de ecne dan van de andere bende. Zij bestookten elkaar
zonder ophouden en het centrum van verzameling scheen wel
altijd juist de stad te moeten zijn alwaar Herbert woonde. Ten
slotte had ook hij moeten offeren op het altaar des oorlogs en
logies moeten verlcenen aan vijf manschappen met een chef,
behoorende tot de Administratie en dus met zich voerende de
krijgskas. Hun voornaamste taak bestond in het omwisselen van
de papieren dollars, waarmede hun kisten volgepropt waren,
tegen zilveren dollars, die de bevolking aan hen moest afstaan,'
om er dat waardelooze, papieren geld voor terug t0 krijgen.
De winkeliers waren er in het minst niet op gesteld op die
wijze zaken tij doen, maar wat er tegen te doen? Zij bleven
winkels en magazijnen gesloten houden, maa*- het krijgsvolk
drong met geweld binnen en nam wat het van zijn gading
vond. Met veel ophef betaaldien zij dan met hun papieren
dollars, want hun chef wilde niet het verwijt aanhooren, dat
aan andere legerchefs met recht werd toegediend, van de be
volking bestolen of beroofd te hebben. Zij waren eerlijke soldaten
en betaalden wat zij kostten. Dat het papieren geld na hun ver
trok geen zier waard was, konden zij toch niet helpen! Dat was
de schuld van die na hen kwamen.
Herbert had zich over zijn ingekwartierde gasten niet bijzon
der te beklagen; het waren bedaarde menschen, die kalm hun
gang gingen en zich in vele opzichten gunstig onderscheidden
van hun buitenlandscho collega's. Zij dronken niet, rookten
matig, maakten zelden ruzie en behoefden niet met komcdie-
of bioscoopvoorstellingen tevreden gehouden worden. Hadden zij
geen dienst, dan vermaakten zij zich met een wandeling in den
tuin of met in een kring op den grond te hurken, onder liet
vertellen van verhaaltjes, waarbij de verteller den hoofdzin op
zei en dc anderen met het antwoord invielen. „Alles zoo een
voudig mogelijk en voor onze ooren eentonig", dacht Herbert,
„maar zij zijn er uren lang mede bezig en veimaken zich er
klaarblijkelijk kostelijk mede. Waar zij met dit leven van ont
bering reeds zoo tevreden zijn, hoe gelukkig zouden zij dan
toch zonder oorlog kunnen wezen. Kijk toch eens hoe weinig
eischend zij zijn", peinsde hij voort, „hun verlangens op Kot
gebied der maag zijn gemakkelijk "e vervullen; wat drinken
betreft, geef hun den heelen dag door maar thee en zij zijn
volmaakt tevreden."
Herbert kreeg genegenheid voor den Chinoeschen mover,
soldaat, die toch, op den keper genomen, zoo weinig vechtbloed
bezit en overal heen gaat waar zijn oversten hem sturen, zonder
eenig begrip te hebben van de zaak, waarom het gaat en waar
voor men hem laat strijden.
(Wordt vervolgd)'»
