KERK EN ZENDING
OPVOEDING EN ONDERWIJS
VRIJDAG 6 MAART 1936
EERSTE BLAD PAG. 3
NED. HERV KERK
Beroenen: Te Barneveld, J. E. Klomp
te Oud-Beijerland. Te Kootwijk (Geld.),
A. G. Oosterhuis te Daarle (Ov.), Te Vlis-
singen (va?, de Kluis), J. J. Hietkamp te
Serooskerke.
CHR. GEREF. KERK
Beroepen: Te Noordeloos, J. Tammin-
ga te Hard-rwljk.
GEREF. GEM.
DOOPSC^Z. KERK
BEROEPINGSWERK TE ZWIJNDRECHT
Terzake van de plannen tot het beroepen
van een tweeden Geref. predikant te Z w ij n-
d recht wijst men er ons van bevoegde
zijde op. dat het stadium van beroepen nog
niet bereikt is. De gelden zijn voor een deel
we! toegezegd, maar die toezeggingen wor
den pas ingelost, zoodra de tweede predikant
cr is. Er moet dus nog eerst steviger fi-
nancieele basis gemaakt worden.
AFSOHEID, BEVESTIGING, INTREDE
Ds. M. Hofman te Krabbendijke hoopt
Dinsdag 7 April afscheid te nemen van de
Geref. gemeente te Krabbendijke en 9
April zijn intrede te doen te Moercapelle
na bevestigd te zijn op 8 April door ds. G. H.
Kersten van Rotterdam.
Cand. C. Brouwer Czn. te Vlaar-
dingen beroepen Pred. by de Ned. Herv.
Gemeente te Wilnia (Utr.), hoopt aldaar
zyn intrede te doen op Zondag 29 Maart des
middags ten 2 uur, na des morgens in het
ambt bevestigd te zijn, door Ds. J. G. Woelde-
rink Ned. Herv. Pred. te Ouderkerk a. cL
IJsseL
EMERITAAT D». H. SMELT
Het provinciaal kerkbestuur van Gelder
land heeft mot ingang van 1 Mei cp ver
zoek, na volbrachten 40-jarigen dienst,
eervol emeritaat verleend aan Ds. H. Smelt,
pred. der Ned. Herv. gemeente te Druten.
DE ZAAK SNETHLAGE
In de gisteravond gehouden vergadering van
den algemeenen kerkeraad der Ned. Herv.
Gem. te 's-G ravenhage werd een gros
lijst vastgesteld voor het beroepingswerk in
de vacature van wijlen De. C. Ferguson, wijl
handopening aangevraagd en verkregen was.
Aangezien om het gevorderde uur geen bij
zondere kerkeraadsverg. volgen kon, kon
het verzoek van Ds. J. L. Snethlage te Otfen
door de kerkeraad te worden gehoord wijl de
ze de synode verzocht had hem om zijn com
munistische propaganda uit zijn ambt te ont
zetten, niet meer aan de orde komen.
Deze zaak zal nu dienen in de vergadermg
van 2 April.
Prof. Dr. HUGO VISSCHER
Zondag 8 Maart is het 45 jaren geleden
dat Prof. Dr. Hugo Visscher te St Nicolaasga
in het predikambt werd
bevestigd. In 1890 can-
didaat geworden, ont
ving hij 17 beroepen, en
nam dat naar het Frie-
sche dorp aan. Vervol
gens diende hij de p.'
meenten van Zegveld,
Delft, Ouderkerk a. d.
Mssel, om dan in 1903
e worden benoemd tot
hoogleeraar aan de
Utrechtsche Universi
teit.
Van 1922—1935 is
Prof. Visscher lid van
de Tweede Kaaner ge
weest; in 1931 trad hij af als hoogleeraar,
om zich geheel aan de Kamerwerkzaamheden
te kunnen geven,
Dr. Visscher behoorde in 1901 tot de op
richters van den Geref. Zendingsbond, waar
van hij hoofdbestuurder en vice-voorzit ter
is geweest en in 1906 tot de mede-oprichters
van den Geref. Bond in de Ned. Herv. Kerk
Prov. Visscher heeft zich met name op Clir.
philantropisch terrein bewogen. Hij is voor
zifter ~~weest van de Ver. tot Chr. verzor
ging van zenuwlijders in Nederland en is
nog voorzitter van de Johannesstichting te
Huis ter Heide en te Nieuwveen, alsmede
vice-voorzitter van den Geref. Bond van
stichtingen van Barmhartigheid.
Veel heeft Dr. Visscher gepubliceerd. We
noemen van zijn werken de voornaamsten:
Religion und soziales Leben bei den Natur-
völkern (Bonn); Religie en zedelijk leven;
het Paradijsprobleem; de Schepping enz.,
waarvan er meerderen 2 a 3 drukken be
leefden. Voorts publiceerde hii tal van bi|-
dragen in het dagblad „De Standaard"; in
het tijdschrift „Refajah"; in „Christendom
en Maatschappij", in de Waarheidsvriend,
het Geref. Weekblad, waarvan hij nog hoofd
redacteur is; de Stichtsche Courant, enz. Ook
schreef b" stichtelijke werken als: Stemmen
uit de wolk der getuigen (3 deelen); In
Israël vermaard, enz.
Zijn verdiensten vonden erkenning in zijn
benoeming tot ridder in de orde van den
Ned. Leeuw en een eere-doctoraat van de
universiteit van Rostock,
Paaschboodschappen
Zoo juist verschenen er 2 nieuwe Paasch-
tractaten, nJ. „Pascben prediktdoor
ds P. Prins en „Paasehhoodschap" door
ds D. Ringnalda. Ze zijn pittig geschreven
en keurig uitgevoerd. De illustratie in 2
kleuren op de eerste blz. trekt de aandacht.
De prijs is buitengewoon laag: 1.000 ex.
3.25; 5.000 ex. a 3.—; 10.000 ex. a 2.75
en gratis bedrukt met de adressen der ker
ken etc. Vraagt monsters en inlichtingen
vcor speciale wenschen.
N.V. W. D. MEINEMA, Delft.
DE SYNODE VAN OEYNHAUSEN
DE KWESTIE DER
KERKCOMMISSIES
(Particuliere correspondentie)
Door enkele berichten in de pers wordt de
gedachte gewekt, dat op de Synode te Oeyn-
hausen de rijks- en landskcrkcommissies
niet zijn afgewezen en dat de arbeid der
kerkcommissies dus wordt voortgezet
niet medewerking der belijdenisbewe
ging. De berichten echter geven den toestand
onzuiver weer. In de genoctnde bericht
geving heeft men een éénzijdigen greep ge
daan uit het „officieele"x) verslag, zoodat
daardoor een eenigszins verwrongen beeld
is ontstaan; juist het essentieele punt, waar
om alles draait, wordt ter zijde gelaten.
Het is misschien niet ondoeltreffend, mede
aan de hand van het „officieele" verslag, in
het kort nog na te gaan, hoe de zaken op dit
punt nu in werkelijkheid staan.
Op de Synode waren een drietal uitvoerige
Gonclusies opgesteld, waarvan ons op het
oogenblik met het oog op ons onderwerp al
leen de d e r d e conclusie betreffende de kerk
leiding interesseert.
Het eerste deel dezer conclusie wil vast
leggen, welke taak de kerkleiding heeft te
vervuilen. In verband daarmede wordt er on
gewezen, dat „de kerkleiding er over heelt
te waken, dat de verkondiging van het Evan
gelie zich richt naar de Heilige Schrift en de
belijdenis, onverkort gehandhaafd blijft en
niet vervalscht wordt". In de practijk raakt
dit ook de opleiding en examinecring der
candidaten in de theologie. Hiermee is haar
taak echter nog niet beëindigd. De zorg der
kerkleiding moet zich ook uitstrekken over
de juiste ordening der Kerk, daar de kerk
ordening de ware verkondiging van het
Evangelie heeft te dienen". Even verder heet
het dan: „De aan Gods Woord gebonden
Kerk heeft de roeping, in zaken betreffende
haar leer en ordening, z e 1 f a 11 e e n te. oor
deelen en te beslissen. Het is haar verboden
den Staat, boven ziin recht van toezicht, te
laten medewerken bij de vaststelling van
haar verkondiging en van de haar dienende
ordening. Het uitoefenen van de kerkleiding
door den Staat weerspreekt de leer
der reformatoren en de bel ij de-
nisschriften. De overheid eigent zich 'n
vreemd ambt toe. wanneer hij de Kerk eigen
machtig een leiding oplegt".
Dit zijn voor de Duitsche Evangelische
Kerk zeer gewichtige beslissingen, wanneer
we daarbij bedenken, hoe vooral in Duitsch
land de band tusschen Kerk en Slaat zeer
nauw was: cuis regio, eins religio. In plaat9
van de door den Staat erkende legaliteit,
is nu de kerkelijke legitimiteit de be
slissende factor geworden.
Wat het tweede stuk der conclusie betreft,
deze brengt in haar aanhef een uitlating, die
zeer vermoedelijk tot de verwarring, waar
over boven gesproken werd. aanleiding heeft
gegeven. In dezen aanhef staat, dat de Belii
rleniskerk onder bepaalde omstandighe
den de hulp van den Staat voor mogelijk en
cewenscht acht. namelijk indien de
Staat zou willen meewerken in
den geest, zooals de Beliidenls-
kerk dat wiL Daarvan is echter ondei-
de gegeven omstandigheden geen
sprake. Dit wordt zeer duidelijk uiige
sproken in de punten 11. die volgen. En
kele citaten zullen dat uitwijzen.
Dadelijk reeds in punt 1 wordt de wet.
die de kerkcommissies in het leven riep (De
wet tot bescherming van de DuitscliP
Evangelische Kerk. 24 Sept. 1935), naar haar
aard gekarakteriseerd: „De bedoeling van
deze wet is, dat de kerkcommissies de Be-
iijdenjskerk en de „Duitsche Christenen", die
als „kibbelende groepen" gekwalificeerd
worden, met elkander vereenigen en langs
dien weg de eenheid der Duitsche
Evangelische Kerk tot. stand brengen. Daar
op wijst ook de samenstelling der commis
sies. Hun opdracht geeft hen niet de
vrijheid, ware en valsche leer kerkelijk to
scheiden en openlijk te ondescheiden. D i t
dreigt de Kerk te verwoesten."
Daar het onmogelijk is leiding aan de Kerk
te geven, of deze leiding moet door de be
lijdenis aan de Waarheid gebonden zijn en
dientengevolge de bevoegdheid hebben
dwaalleeren uit te bannen, „is het de
Kerk verboden, der gel ij k e com
missies ook voor een over
gangstijd als „leiding enver
tegen woordiging der Kerk" te
erkenne n."
Deze aanhalingen spreken duidelijke taal;
hier wordt een samenwerking met de kerk
commissies, tenminste op een basis waarop
ze nu staan (en mogen we aannemen, dal
de houding der regeering een andere za'
worden?), absoluut van de hand ge-
Zeer moeilijk was de houding der Synode
te bepalen tegenover de mannen, die in de
verschillende kerkcommissies reeds zitting
hadden. Na een zware discussié meende de
Synode niet over het geweten, van den enke
ling, die hier een anderen weg gaat als
dien der Synode, te mogen re-ehte n. Moer
dan aan de Waarheid der Schrift te herinne
ren en deze Waarheid de broeders voor te
houden, meende de Synode niet te kunnen
doen. De enkeling is na deze verklaring niet
vrij in zijn handelen, maar gebonden aan de
Waarheid.
De afwijzende houding t.o.v. de kerkcom
missies komt ook nog eens zeer klaar tot
uiting in een rondschrijven, opgesteld
door de broederraad der Evangelische Kerk
der Oud-Pruisische Unie, gedateerd 27 Febr.
1936. Onder punten I en II leest men daar
het volgende.
„De Pruisische Broederschap neemt
met dank aan God kennis van de uit
spraak der Vierde Belijdenis-Synode der
Duitsche Evangelische Kerk betreffende
de Kerkcommissies. Door dit woord der
Kerk worden alle leden der belijdende
Kerk, en in het bijzonder haar leidende
organen, tot een beslissende keuze ge
drongen wat betreft hun houding t.o.v.
de kerkcommissies."
„Wij bidden de broeders, de verzoeking
te weerstaan tot de kerkcommissies toe
te treden of een opdracht van hen aan te
nemen, om daardoor eenige faciliteiten
te bewerkstelligen of schade te verhoeden.
Het is een noodlottige dwaling, te mecnen
dat er op die wijze iets voor de kerk zou
zijn te bereiken. Wij bidden de broe
ders veeleer met allen ernst
het woord der Synode over deze
kerkcommissies te hooren.
Hiermede meen ik voldoende te hebben
aangetoond en dat aan de hand van offi
cieele gegevens dat van een medewer
king der belijdenisbeweging aan den arbeid
der kerkcommissies in het geheel geen spra
ke is.
V'oorloopig blijft het nu afwachten. De
examina zijn op handen. Deze week zullen
reeds de e-erste plaats vinden, ondanks het
verbod. Zal men de belijdenisbeweging hier
in rustig haar gang laten gaan. of zal er
worden ingegrepen? Er valt nog weinig van
te zeggen; alleen dit. dat het eind der zwa
righeden nog lang niet te zien is.
1) „Officieel" tusschen aanhalingsteekcns,
omdat een werkelijk officieel verslag van de
Synode niet mag worden gepubliceerd (vol
gens regeeringsmaatregelen van 6 en 7 Nov
1934), A
BRIGADIER STEL
By de bereiking van den 65-jarigen leeftijd
heeft de heer F. Stel de leiding van de land-
kolonie van het Leger des Heils „De Groote
Batelaar" neergelegd.
Hij zal nu een reis naar Palestina maken in
verband met de Joden-Zending.
OECUMENISCHE RAAD IN NEDERLAND
3e Ned. Oecum. Theologen-Conferentie
Van 2224 September zal op Woudschoten
de 3e Ned. Theologen-Conferentie gehouden
worden. Zij is vooral gericht op de onder
werpen, die varband houden met hetgeen op
de wereldconferentie te Edinburg zal ter
sprake komen. Dierhalve: „Het getuigenis
van de Kerk door prediking en sacrament"
en ,.De gebondenheid van prediking en
sacrament aan het ambt."
DE BIJBEL OP DE WERELD-
TENTOONSTELLINO
Evenals op de Britsche wereldtentoonstel
ling te Wembley en op de Intern. Kolon.
Tentoonstelling te Parijs, was ook op de
Wereldtentoonstelling te Brussel een bijbel
kiosk aanwezig.
Te Brussel, waar de heer G. J. Hengeveld
de leiding had, zijn naar we in „Tim." lezen,
meer clan duizend Bijbels verkocht, 3.5 dui
zend Nieuwe Testamenten en 8 duizend
dee-len van den Bijbel. Voorts een 300 ge
schriften over den Bijbel; terwijl er werden
verspreid, over het geheel genomen, in 65
verschillende talen: ruim 60 duizend losse
Evangeliën, 35 duizend Evangelie-brochures,
66 duizend traktaten 55 duizend Bijbel-
kaarten in vier talen, 4.5 duizend Engelsche
traktaten over den Bijbel, behalve nog een
duizend Nieuwe Testamenten en brochures
over den Bijbel.
VEREEN. PROTESTANTSCH NEDERLAND
Woensdag 18 Maart zal de Vereen. „Pro-
tcslantsch Nederland" haar jaarvergadering
houden te 's Gravenhage onder leiding
van Ds. K. I-I. E. Gravemeyer, haai
voorzitter. Aan de beurt van aftreding als
lid van het hoofdbestuur (en herkiesbaar)
rijn de heeren J. F. Th. Boogaard te Den
Haag en Ds. A. J. Bosman te Maassluis.
HERVORMDE SCHIPPERSRAAD
Jaarvergadering te Amsterdam
Onder voorzitterschap van mr. dr, J.
Schokking heeft gistermiddag te Am
sterdam de jaarvergadering plaata gehad
van den Ned. Herv. Schippersraad.
In deze vergadering werden het jaarverslag
en het financieele verslag, uitgebracht door
den secretarie, den heer G. de Jong, goedge
keurd.
De theologische candidaat C. R. Plomp
bracht verslag uit over het door hem verrichte
buitenwerk.
Besloten werd, dat het moderamen van de
Nederlandsche Hervormde Schippersraad een
plan zal uitwerken om, in samenwerking met
de Federatie van Diaconieën, een generale kas
te vormen voor de diaconale verzorging der
binnenschippers.
Voorts werd besloten over te gaan tot ver
spreiding van lectuur onder de schippers.
Als nr. 51 van de Mededeelingcn der Afd.
Onderwijsstatistiek van het Centraal Bu
reau voor de Statistiek is verschenen een
overzicht van de overheidsuitgaven aan
het Hooger Onderwijs besteed in de jaren
1860-1933. Bij een zoo aanzienlijke spanne
tijds treedt uiteraard wel zeer scherp aan
het licht welk een enorme vlucht de om
vang en de uitrusting van ons Hooger On
derwijs sedert het midden der vorige eeuw
genomen hebben. Zien we in 1860 voor de
Rijksuniversiteiten (Leiden, Utrecht en
Gronningen) nog niet meer dan een totaal
van 360.000 gulden genoteerd, en is dit to
taal bij den ingang der 20e eeuw nog niet
hooger dan tot f 1.800.000 gestegen, na 1905
gaat het sprongsgewijze omhoog: 4.4 milli-
ocn gulden in 1910, 11.8 mitlioen in 1920
13.1 miltioen in 1930. Met dit laatste cijfer
was, in verband met de crisis, het hoogte
punt bereikt; in 1933 was het reeds gedaald
tot 10.9 millioen.
Bij het snelle accres der Rijksuitgaven tus
schen 1900 en 1930 houde men er rekening
mee, dat van 1910 af ook de Technische
Hoogeschool, van 1920 af ook de Landbouw
hogeschool, van 1920—1924 ook de Veeartse
nij kundige Hoogesohool meetellen.
Tegenover de Rijksuitgaven slaat een be
trekkelijk groot bedrag aan inkomsten (col
legegelden, examengelden, enz.); ook hierin
een snelle stijging merkbaar, echter pas
na 1915. Was tot dat jaar het totaal lang
zaam gestegen van 158.000 tot 615.000 gul
den, sedert 1915 ging hot snel omhoog tot
f2.454.000 in 1930, waarna ook de inkomsten
begonnen te dalen tot deze in 1933 op
f 2.489.000 waren gekomen.
Als eenling in het Gemeentelijk Hooger
Onderwijs weerspiegelen ook de uitgaven
voor do Amsterdamsche Universiteit de evo
lutie der technische verzorging van het H.O.
In 1880 met f567.000 toe kunnende, bleek
zij pas in 1915 meer noodig te hebben:
f 678.000, doch daarna ging het ook weer snel
crescendo; naar 1.6 millioen gulden in 1920,
tot 2.2 millioen in 1920 en merkwaardig
daarna geen daling, maar nieuwe stij
gingen: tot 2.4, 2.7 en 2.8 millioen resp. in
1931, 1932 en 1933. De inkomsten te Am
sterdam zijn tusschen 1860 en 1930 vervijf
voudigd: van 116.000 gulden in 1860 tot
f 544.000 in 1930; daarna zijn ze nog geste
gen tot f666.00U in 1933.
Naast de jaarlijksche uitgaven tot onder
houd, exploitatie, salarieering enz. zijn er de
kapitaalsuitgaven.
De statistiek licht ons op dit terrein al
leen in over de Rijksuitgaven van de jaren
19251933; (het laatste jaar onderging na
tuurlijk al sterk den terugslag van de rem
der bezuiniging). Waar een regelmatige stij
ging terzake van de kapitaalsuitgaven uiter
aard niet plaats heeft, noemen we eenige
totalen: in 1915 f 1.347.000; in 1920 f 6.116.000;
in 1925 f 1.102.000; in 1930 f 868.000; in 1933
f 137.000. Tusschen 1920 en 1933 is in totaal
ruim f 25.000.000 aan kapitaalsuitgaven be
steed.
Wat nu de jaarlijksche uitgaven voor de
Universiteiten en Hoogescholen bet.re.lt, stel
len wij de cijfers vau 1930 (als het hoogte
punt vóór de crisis-daling) naast elkaar. In
1930 dan werd uitgegeven voor de Rijksuni
versiteit Leiden f 3.584.000; Rijksuniversiteit
Utrecht f 3.767.000; Rijksuniversiteit Gro
ningen f 2.117.000; Gem. Univ. Amsterdam
f 2.225.000; Technische Hoogeschool f 2.419.000
Landbouw Hoogeschool f 1.109.000.
Deze (bruto-)cijfers vindt men ook in de
Jaren voorafgaande aan 1930 in ongeveeT de
zelfde verhouding. Waaruit dus blijkt, dat
Leiden en Utrecht ongeveer evenveel vragen,
Groningen en Amsterdam ook, doch aan
merkelijk minder; Delft tweemaal zooveel
als Wageningen.
INTERACADOMOALE CONFERENTIE
VOOR STUDEERERNDE IN DE
GESCHIEDENIS
Dinsdag 17 en Woensdag 18 Maart as.
zal op Woudschoten een conferentie
gehouden worden voor studeerenden in de
geschiedenis aan Nederlandsche Universi
teiten, georganiseerd door de vereenigingen
van studenten in de geschiedenis te Leiden
Utrecht, Groningen, Nijmegen en Amster
dam.
Op Woensdagmiddag zullen onder leiding
van resp. de hoeren dr. Bannier en dr. van
Hoorn excursies door Utrecht en naar her.
Centraal Museum worden georganiseerd,
waarna eventueel gezellig samenzijn volgt.
In de zitting van de Raad van State, afJ
geschillen var Bestuur, is voorlezing ge
daan van een K.B., waarbij ongegrond
is verklaard het beroep van den Raad dJ»
gemeente Oostvoorne tegen de beslissing
van Ged. Staten van Zuid-Hollend, vau 30
Juli 1935. waarbij met vernietiging van hel
besluit van dien raad is bepaald, dal do
door het bestuur der Vereeniging tot op-
rich'ing en Instandhouding van een schoo
voor neutraal bijzonder onderwijs „Het
Overbosch" te Oostvoorne, overeenkomstig
art, 72 der lager-onderwijswet 1920 ge
vraagde medewerking voor de stichting
van een bijzondere lagere school aldapr
alsnog moet worden verleend.
CONCENTRATIE
VAN BIJZONDERE SCHOLEN
In Rotterdam-Zuid
De Ver. voor Lager en Uitgebreid Lager
Onderwijs op Geref. grondslag te Rotterdam-
Zuid heeft met ingang van 1 Maart j l. haar
in het van de Gemeente in gebruik gekregen
houten hulpgebouw aan de Beukendaal ge
vestigde Marnix van St. Aldegondeschool
(hoofd de heer J. Middelhoek) opgeheven
en de leerlingen verdeeld over verschillende
andere scholen, uitgaande van dezelfde ver
eeniging. De meeste leerlingen gingen naar
de Juliana van Stolbergschool aan de Mare,
(hoofd de heer F. L. T. Moene).
Aan de Oostzijde van den Groene Hille-
dijk waren reeds vijf Gereformeerde scholen
gevestigd, waarvan drie uitgingen van de ge
noemde vereeniging en twee van de Her
vormde Schoolvereeniging op Geref. grond
slag. Dit was Inderdaad wat te veei en
ongeveer een jaar geleden was dan ook
reeds aan de beide betrokken vereenigingen
in overweging gegeven gezamenlijk te con-
centreeren. Hiervan werd evenwel niet veel
resultaat verwacht.
Verschillende overwegingen hebben er toe
geleid, dat het bestuur der genoemde ver
eeniging thans, besloten heeft de kwestie tot
beslissing te brengen door z.g. interne con
centratie. De doorslag heeft wel gegeven liet
feit, dat Gedep. Staten onlangs hebben ge-
eischt, dat het bestuur voor het houten ge
bouw een waarborgsom zou storten. Nu de
terugbetaling van waarborgsommen wettelijk
is vastgelegd en de bedragen, die uit dien
hoofde voor leermiddelen en architectenloon
gestort zijn, dus veilig staan, was er tegen
deze concentratie geen bezwaar meer.
Bij de opheffing der school moesten het
hoofd en drie leerkrachten der vereeniging
(die voor de eventueele opheffing van be
trekkingen het personeel van al haar scholen
als één geheel beschouwt) op wachtgeld
worden gesteld. Het hoofd de heer Middel-
hoek, kon aan de school van den heer Moene
weer dadelijk als onderwijzer in dienst tre
den. Eén der onderwijzers zal waarschijnlijk
elders plaatsing vinden. Het bestuur be
treurt, naar ons verzekerd werd, zeer dat de
heer Middelhoek niet als hoofd gehandhaafd
kon worden, daar deze, ondanks het feit, dat
hij slechts de beschikking had over een
houten gebouw, de school, zoolang dat mo
gelijk was, uitnemend op peil heeft weten
te houden.
DE MIDDELBARE MEISJESSCHOLEN.
De nieuwe regeling.
Het Bestuur der Verg. van Dir. van Scho
len voor M. en V.H.O. voor Meisjes vestigt
de aandacht op de nieuwe regeling van het
leerplan- en het eindexamen voor de Middel
bare school voor Meisjes, door den Minister
in Febc, 1935 afgekondigd. Leidde dit onder
wijs oorspronkelijk slechts tot een getuig
schrift, dat weliswaar, dank zij den goeden
naam dezer scholen, maatschappelijk wem
gewaardeerd als bewijs van degelijke alge-
meene ontwikkeling, maar geenerlei offi
cieele beteokeni3 had, thans geeft het eina
diploma niet alleen „voorrechten" maar
tevens „rechten".
Eenige der belangrijkste bevoegdheden
zijn:
a. bevoegdheid tot het afleggen van 1»
examens ter verkrijging van de akten van
bekwaamheid voor Middelbaar Onderwijs
(art. 6S der middelb.-onderwijswet)
b. vrijstelling van het examen in de vier
moderne talen en geschiedenis bij hn;
Staatsexamen (art. 12 der hooger-ondcrwijts-
wet);
c. vrijstelling van het examen in de viet
moderne talen, de aardrijkskunde en de
geschiedenis bij het extraueï-oxamen (art.
55, 2de lid der middelb.-onderwijswet);
en na toelating tot de 4de, respectievelijk
tot de 5de klasse:
bevoegdheid examen af te leggen voor -1e
Nijverheidsakten N-a-z, resp. NV-XIX.
Naar het bestuur bovengenoemd schrijft
berust de opstelling der „Ministrieele voor
waarde" waaraan de M.M.S. moet voldoen
om het nieuwe Einddiploma te mogen uit-
reiken, z.L op deze tweevoudige grond
gedachte: het onderwijs moet iu den vollen
zin van het woord Middelbaar Onderwijs
zijn, het onderwijs moet als onderwijs voor
Meisjes een geheel eigen karakter dragen.
In verband hiermee is de onderlinge ver
houding der leervakken uitgedrukt in het
verplichte aantal lesuren en in de voorge
schreven leerstof, anders dan in het H.B.S.
programma.
Bovendien is een eerste schrede gezet 'n
de richting van meerdere differentiatie In
de hoogere klassen.
In deze soepeler regeling ligt de mogelijk
heid tot een ontwikkeling, die onderwijs,
naar de bijzondere geaardheid der vrouw»,
lijke ontwikkeling, naar de bijzondere om
standigheden van stad of streek, naar de
bijzondere behoeften van bepaalde tijds-
oms'andiglieden mogelijk maakt, zonder
dat de gemeenschappelijke grondslag, de
eenheid van de M. S. in het geheele land
wordt aangetast
NDERWUSBENOEMINGEN
Den Haag Dr. J. C. de Moorschool, Noor-
derstr. 98. Tot onderwijzer: De heer J, J.
Schoonhoven te Delft.
IJSAFZETTING OP VLIEGTUIGEN
Veelbelovende proefnemingen
op Soesterberg
Het probleem opgelost?
Het probleem van de ijsafzetting
op vliegtuigen is de laatste jaren zeer
urgent Op verschillende manieren
hi-eft men getracht het vraagstuk op
te lossen, dooh tot nu toe is dit nim
mer gelukt. In het algeimeen heeft nl.
de ervari>rag geleerd, dat de verschil
lende ontworpen systemen niet af
doende zijn.
Zij konden aJI aemg nut hebben bij het
passeeren van een mistbank of een wol
kendek, indien dat rriet te lang duurt, doch
zij kondien bij het gerulmen tijd vliegen op
lange trajecten in voor ijsvorming gunstige
omstandigheden, deze op den duur met
verhinderen. En deze omstandigheden doen
zich niet alleen voor op moeilijke Alpen
trajecten als b.v. de verbinding naar Mi
laan, dooh ook op betrekkelijk geringe
hoogte boven oii6 land, waar het nog on
langs gebeurd is. dat oen verkeersvliegtuig
op weg naar Berlijn boven het vliegveld
Twente moest dalen omdat de ijsvormdng
het verder vliegen onmogelijk maakte, en
waar des winters op Soesterberg militaire
vliegtuigen tengevolge van de ijsafzetting
dikwijls tot dalen worden gedwongen en
zelfs wel eens noodlandingen hebben moe
ten makten.
Een veelbelovende vinding
Met groote belangstelling wordt daarom
momenteel kennns genomen van de resul
taten, die op Soesterberg zijn bereikt mei
proefnemingen volgens een systeem, dat
geheel afwijkt van die, welke tot nu
ontworpen zijn. De proeven werden uitge
voerd onder leiding van den eersten luite
nant der L.V_A„ den heer E. V i s c h, chef
van den weerkundigen dienst op Soester
berg.
Waar het reeds eerder gebleken
was, dat het bestrijken van het vlaeg-
tuigoppervlak met parafine, olie
mengsels enz., geen effect had omdat
deze mengsels door clen luchtstroom
Wercfien weggeblazen, nam luitenant
Vlsch proeven met het bedekken van
hot vliegtuigoppervlak met een glad
gepolijst, hard metaal. Hij koos hier
voor chroomnikkel, waarmee deelen
van het vleugeloppervlak, van de roe-
rrn, van stijlen en montans en van de
schroefbladen werden bedekt.
Den getheefen winter heeft men hier
proeven mee genomen en de verheugende
waarneming gedaan, dat wanneer het vlieg
tuig zelfs dak onder het ijs raakte, zich
nooit ijs afzette op the deelen, die door het
chroomnikkei beschermd waren. Ook bij
proefnemingen in een windtunnel deed
men dezelfde ervaring op en wanneer bij
deze proeven de temperaturen zoo laag
wf-rden gemaakt, dat ijsvorming onvermij
delijk werd, dan bleek deze op het chroom-
nikkel van zoodanügen aard te zijn, dat
zich hierop slechts ijskorrete afzetten, die
door dien germgsten luchtstroom reeds weg
geblazen werden.
Niet te vroeg juichen
Gezien de tot nu toe ondervonden decep
ties, wat de diverse andere systemen be
treft, is Lt. Visch zeer voorzichtig met zijn
ervaringen en acht hij nog minstens één
v\ inter van proefnemingen noodzakelijk „1-
voncvs conclusies te willen trekken. Alle tot
nog foe ontvangen rapporten luiden echter
gunstig. En indien het middel afdoende
blijkt, is het groote voordeel, dat men geen
zware dokplaten hoeft te gebruiken, doch
dat het chroomnikkel nog dunner en lich
ter is dan het dunste bladtin of staniol, zoo
dat desnoods de geheele oppervlakte van
een vliegtuig «-rmede bekleed kan worden
zonder dat daardoor het gewicht noemens
waard stijgt Een dgl. oplossing van het
probleem, waardoor bovendien ijsvorming
van tevoren onmogelijk zou worden ge
maakt, zou men het ei van Columbus kun
nen noemen. Indien de verdere proefnemin
gen eveneens bevredigend verloopen, mag
men niet alleen R. Visch, doch de geheele
luchtvaart-wereld met dit succes geluk wen-
sciien.
B. J. v. d. MEENE
De heer B. J. v. d. Meene, hoofd der Chr.WEERRPRIt^HT
school aan den Endegeesterstraatweg te
Oegstgeest, krijgt wegens zijn gezond-
heidstoerïtandd een verlof van 3 maanden en
za1 dan, na 25 jaren hoofd van die school te
z\jn geweest, met pensioen gaan.
JOH. v. d. VLUGT t
In den ouderdom van ruim 67 Jaar is te
Ferwerd (Fr.) overleden de heer Joh. v. d.
Vlugt, rustend hoofd van de Herv. school al-
De overledene werd 6 Maart 1869 te Zuid-
land geboren en ontving zyn opleiding aan de
Rijkskweekschool te Middelburg. Als onder
wijzer arbeidde de heer v. d. Vlugt achtereen
volgens aan de Chr. scholen te Brielle, Char-
lois, Rotterdam (instituut Meijer) en als hoofd
van de Herv. school te Ferwerd, wat hij meer
dan 40 jaar is geweest. De overledene heeft
zich op verschillend gebied bewogen. Van
18931911 was hij verbonden aan de Chr.
Normaallessen te Reitsum. Vele jaren was hij
bestuurslid en voorzitter van de Prov. Ver.
van Chr. onderwijzers in Friesland, alsook vi
de afd. Ferwerd en omstreken. Voorts was hy
tal van jaren voorzitter van den Bond van
Chr. Harmonie- en Fanfaregezelschappen ii
Friesland. Op kerkelijk en maatschappelijk
gebied heeft hij eveneens tal van functies be
kleed.
Zyn stoffelijk overschot zal Zaterdagmid
dag om 2 uur te Ferwerd worden ter aarde-
besteld.
CHR. PROT. ONDERWIJS TE HELMOND
Er is in Helmond maar een kleine groep
van voorstanders van Chr. onderwijs. Tel
kens als die een actie er voor begon, werd
deze gewelddadig gefnuikt Met ontslag
werd gedreigd. Liberalen toonden zich naar
hun waren aard. En ook verscheidene
ouders, bevreesd geworden, trokken zich
terug.
Ook tegenwoordig, gezien de verhoudin
gen zooals ze nu zijn, is het de voorstan
ders van Chr. Prot. onderwijs te Helmond
niet mogelijk een eigen school te krijgen,
waarom zij een dringend beroep doen op
de voorstanders van de school met den
Bijbel in ons land. Een desbetreffende cir
culaire merkt het volgende op: Het is hier
in het Zuiden zoo bitter noodig. Misschien
komt Uw zoon of dochter nog eens in het
Zuiden wonen. Of andere familie. Lang
zaam wordt het prot. Chr. element hier
sterker. Help ons dan bij het behouden en
versterken daarvan.
Door Ds. van Grieken te Rotterdam en
den heer P. Huisman, beiden van nabij
bekend met dezen toestand, wordt dit ver
zoek aanbevolen. Elke gave kan men zen
den aan den heer C. de Rooij, Kanaaldijk
73c, Aarle Rixtel. Giro 236276.
WENKEN VOOR
HOOFDACTE-CANDIDATEN
Een aantal raadgevingen voor de practyk
Men zegt wel eens, dat het een lot uit de
loterij is, als men voor het Hoofdacte-exa-
men slaagt In haar algemeenheid is deze
bewering natuurlijk onjuist Voor de ern
stige werkers bestaat er een behoorlijke
kans. In den regel ziet men dan ook, dat
vooral de minder serieuze werkers rekenen
„op een goede dosis geluk".
Maarserieus werken is toch ook
een kunst Men kan te werk gaan met ver
stand en met onverstand. Wie de laatste me
thode volgen zien zich de kans ontgaan. De
anderen kunnen rekenen op succes.
Hoe men zich dat succes kan verzekeren?
Daarvan stelt de heer M. J. Leendertse in
.Wenken voor hoofdaete-candidaten" de stu
deerenden op de hoogte. Het boekje zag de
zer dagen bij de uitgeverij J. Muusses te Pur-
merend het licht.
Deze raadgevingen behooren in handen
van eiken hoofdacte-candidaat. En dat niet
alleen. Ook degenen die zich voor andere
examens bekwamen, kunnen van deze raad
gevingen profijt trekken.
Zorgvuldige voorbereiding is voor het
gunstig afleggen van een examen eerste ver-
eischte. De kleinste onachtzaamheid kan im
mers voor den candidaat funeste gevolgen
hebben. Hoe men dit voorkomen kan, leest
men uit dit pittig geschreven boekje. Men
ontvangt uitstekende voorlichting en ver
schijnt dus grondig voorbereid voor den exa
minator. Wie dit boekje geraadpleegd heeft
en de wenken opgevolgd kan met zelf
vertrouwen het examen tegemoet gaan: het
hoofd koel, de zenuwen rustig en de fakkel
der hoop brandende!
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Ingö en La Coruna 770.3.
Laagste stand te Lèrwick 747.6.
Stand vanmorgen halftwaalf 757.3.
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige Z.W. tot Z. of Z.O.
wind nevelig tot zwaar bewolkt, aanvan
kelijk weinig of geen neerslag, wellicht
later iets zachter.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 5.2 C.
7 MAART
Zonsopgang 6.35 nur, zonsondergang 5.49 uuf
Maan op nam. 5.30 uur, onder v.m. 5.52 uur
VOERTUIGEN MOETEN HUN
LICHTEN OP HEBBEN
7 MAART
Van avonds 6.19 uur tot 's morgens 6.02 uuf
EXAMENS M.O.
De thans gestelde eischeu
Verschenen is de regeling van het examen
Middelbaar Onderwijs, volgens de in Dec.
1934 tot stand gekomen wijzigingen. De
diploma's, welke vrijstelling van de gestel
de eischen geven, zijn volgens art 2 van
het KB.: einddiploma gymnasium of 5-jarige
H.B.S.; erkende handelsschool met vijfjari
gen cursus of middelbare landbouwschool
of daartoe aangewezen meisjes-H.B.S., een
reeds verworven middelbare acte of de
acte voor hoofdonderwijzer resp. lagere
acte plus bij-acten, enz. De candidaten, die
zulk een diploma niet bezitten, moeten
een examen afleggen.
De thans geldig geworden regeling be
paalt in art 1, dat voor de Ned. taal- en
letterkunde het examen schiftelijk en mon
deling zal zijn, voor Fransch, Duitsch en
Engelsch alleen schriftelijk, en voor ge
schiedenis, aardrijkskunde, wis-, natuur-
cn scheikunde en plant- en dierkunde al.
leen mondeling.
Art. 4 noemt de vrijstellingen: zoo geeft,
om het voornaamste te noemen, lagere acte
Fransch, Engelsch, Duitsch, vrijstelling voor
deze vakken; zoo ook lagere wiskunde;
voor Nederlandsch, geschiedenis, aardrijks
kunde, en de plant- en dierkunde het eind-
examen der kweekschool of lagere acte.
Een volledige vrijstelling geeft het diploma
tot toelating aan de Techn. Hoogeschool en
voor elk vak bevoegdheid voor het lesgeven
In dit vak aan een driejc-lge I1.B.S.
MIDDELB. TECHNISCHE SCHOLEN
doelt OIU mede, dat de Centrale
de toelatingsexamens der Middel-
1936 bepaald
ba.rf Technische Scholen
heeft, dat het toelatlng-aexa
sua 13361937 zal aanvangen op Dinsdag 21
L. ej. n. Doet. reohten de heer Th. J. H.
Utrecht Doet. rechtswetenschap de heeren
le ged., de heer G. 3.
kers en I. Kuyper.
UIT OOST INDIE
ERNSTIG AUTO-ONGELUK
BUITENZORG. 5 Maart (Aneta). Heden-
morgen te negen uur Is te Bengoengan.
nabij Bandoeng, een auto tegen een boom
opgebotst De Inlandsche chauffeur werd
op slag gedood. Da Inzittende passagiers,
de heer De Baadt en zijn twee kinderen,
worden ernstig verwond en zijn naar het
hospitaal overgebracht. De auto is volko-
men vernield,
