rcdEOil
INDISCHE BEGROOTING 1936
GEESELING
VRIJDAG 28 FEBRUARI 1936
DERDE BLAD PAG. 9
Tweede Kamer
Financiën en Economie De
vijde en de eerste hindernis
Justitie en belastingen
Mr. P. A.. Schwartz als
Kamerlid toegelaten
Overzicht
De repliek van Dr. Colijn heeft nog een
uur in beslag genomen.
Hij had geen nieuwe argumenten gehoord
en kon dus zelf ook niet veel nieuws meer
zeggen.
Wat de financiën betreft Nederland is
buiten staat Indiö thans met miUioenen bij
te springen. Het heeft te zorgen voor eigen
sluitend budget en ook met. dat van Indië
hoeft het reeds vele bemoeiingen en zorgen.
Mochten we voor Indië het doel niet in 1937
maar in 1938 bereiken, dan nog zouden we
tevreden kunnen zijn.
Economisch is reeds zooveel doenlijk aan
■wenschen naar vermindering van druk tege
moet gekomen.
Ten aanzien van de versnelling der econo
mische samenwerking dreef de minister
lichtelijk den spot met hen, die met zooveel
kracht een commissie bepleiten, maar zich
min of meer excuseeren voor het lidmaat
schap. Zijn de heeren bang om met de
realiteit in aanraking te komen? Deze dap
pere critici wekken wel eenigszins dien
indruk. Het geloof in eigen theoretische
bedenkselen schijnt niet groot. Daar is trou
wens wel reden voor. We zijn overtuigd, dat
de realiteit voor „imperiale zelfvoorziening'
een vernietigende uitwerking heeft.
Mochten de heeren nadere toetsing in be
voegden kring niet aandurven, dan bei oor°n
ze zeer zeker voortaan hun hobby thuis te
Jaten. De Kamer weet het nu wel en zij ook:
er komt nooit iets van.
Tenslotte heeft de minister nog eens go-
wezen op het gevaarlijke van eenzijdige
maatregelen ten aanzien van de Ind.sche
schuld. Willen we ons crediet behouden, Jan
zullen we van onrechtmatige experimenten
ons verre moeten houden.
Hef algemeen debat kon worden gesloten.
Maken we de balans op, dan is het onmis
kenbaar, dat de minister het voordeel aan
zijn zijde heeft. De veel te los van de wer
kelijkheid staande critiek heeft het veld
moeten ruimen.
De Karner zal goed doen, om in krachtige
samenwerking met de Regeering het uiterste
te doen om èn lodië èn Nederland door de
woeste brandir^ van deze moeilijke tijden
heen te helpen.
De rest van den middag is besteed aan de
afdeelingcn Justitie en Financiën.
Veel herhalingen kwamen voor.
Z.h.s. werden de betrokken wetsontwerpen
goedgekeurd.
De Kamer heeft bij den aanvang der ver
gadering besloten tot de toelating van Mr.
P. A. Schwartz, benoemd lid der Kamer,
die de vacature van Dr. Rutgers zaL er-
vullen.
Verslag
Mr. P. A. Schwartz toegelaten
Na opening der vergadering werd besloten
tot toelating van Mr. P. A. Schwartz ala Ka
merlid. HO zai de vacature Rutgers vervullen.
De behandeling der
De Indische begrooting
gumenten had hg niet gehoord.
Aan den heer de Geer werd opgemerkt, dat
de Kipltaaldienst natuurlijk niet voor Jaren
dabele kapitaalsuitgaven moet uit den aard dei
zaak gelegenheid blijven, al moet daartoe nlel
t9 spoedig worden besloten.
Nederland heeft ongetwijfeld den wil
om Indië te helpen, maar we zijn bulten
staat de hulp te verleenen ln den omvang
sooals gevraagd is. Om te beginnen b.v.
met 20 mllliocn. De toestand van de Ne-
derlandsche financiën laat dat niet toe.
rust men kan het ln Indië
Mocht het doel der slui
1937, n ----
hooren we nog niet oi
De vaste lasten van de begrooting «ün
reeds belangrijk verlaagd; de vaste lasten
van het volksleven zün eveneens ln aan
zienlijke mate verminderd. O.a. ten aan
zien van landrente, slachtbel
koop hei
rrecht Ja'
tabak, pandhuisrente, telefoon- en telc-
grammentarlef, enz. Enkele andere pun-,
ten worden nog onderzocht.
De welvaart van de bevolking ls ln groote
■mot» nfhnnkellik ireweest van het Westerscn
bedrijfsleven. Dat is misschien niet gelukkig.
i bctei
nd do<
nheemsche Industrie, al zullen d
[omoeld zUn.
Het onderzoek door de aanagevu
oonomisclic amcnst<>/ling"zaf jiTel
aten opleveren. De minister heefl
ulling der commissie met pet
IrUfslei
bezi
H(j heeft intusschen nog weinig be-
nerkt van bereidheid van Kamerleden om
sich met de realiteit vertrouwd te maken.
en minimum loonregeling ligt niet ln 's n
:ien van de giondhuur kon ver
taan Ook zal de minister In ovet
de Indische Regeering omtrent
G zlin 10 f
ilt blijkt, dat de Regec
gen der volksgezondheid r
r zijn uitbarsting.
Joekes toch gee
1
ls. Ook
geworden ln
De Inlandsche beweging wordt niet on-
noodlg bemoeilijkt. Dat blijkt wel uit den
Inhoud der Inlandsche pers.
De Volksraad hoeft zich met 32 tegen 8 stem
men vereenlgd met de ordonnantie betreffende
bet recht van vereenlglng en vergadering. On
der de voorstemmers waren 13 Inheemsche le
den. bij de tegenstanders 6.
moet ze betalen tot aan
e grens van zUn kunnen. Is die bo-
zal overleg noodig z(jn. Wie eenzlj-
egelen n-omt, ls zün crediet kwijt en
rhzelf ln de grootste moeilijkheden,
meene beschouwingen werden gesloten
de verschillende hoofd-
Wie schulden
Ie uiterste gre;
■eikt. dan zal i
stukken. &11<
Justitie
irst
De heer CRAMER (s.d.) klaagt over de te
:rke inkrimping dor arbeidsinspectie, dringt
n op verbetering der sociale wctsgevlng. ln-
dige gevolgen voor deze primitieve bevolking
zUn niet te overzien.
De heer v. BOETZELAER (c.h.) wenschte uit
breiding der arbeidsinspectie. Met invoerlr.g
van poenale sanctie op N. Guinea zü men voor
zichtig. Papoea's zün uitstekende werkkrachten,
maar als ze een maand gewerkt hebben, willen
ze graag eens een paar weken vacantle hebben.
meer! (VroolUk-
GEROEP: Zoc
leid).
mloonregeling acht hU dringend
maar het moeten ten
lie Zondagen per maan.
-orden. Ook voor de inheemsche werkkrachte
lent de rhythmische arbeldsonderbreking t
slotte niet 2, i
•nö is gdb'k te stellei
geheel kunnen worden g
pellngen bestaat
die allei
N.
sche-
inmonsterlng.
voor Indië dan ook geen behoor
HJke regeling te vinden zün?
De heer EFFENDI (comm.) drong aan op on
mlddellüke opheffing van het Boven-Dlgoeb
kamp.
Tegenover de adat en den godsdienst zijn door
de politie, vooral ln de buitengemeenten, dwi
dingen gedaan. Ergernis geeft ook het passi
stelsel en de invordering van landrente bü i
macht tot betalen.
De regeling voo» werkloosheid is onvoldoi
de. De Regeering verstrekke aan werklo.
De op N. Guinea tewerk te stellen koel
mogen niet onderworpen worden aan de pi
nale sanctie. Ook moeten minimumloonen w.
den vastgesteld. Er zün loonen van 7Ü. 5,
4% cent per dag.
De beer JOEKES (v.d.) Juichte de Indiening
van de Plantersregeling toe. maar oi
kust van Sumatra ls onrust gewekt di
formitelt ten aanzien van de assistent
Voorts sprak hl) zich uit tegen de poenale
sanctie voor N. Guinea,
MINISTER COLIJN betwüfelt of de arbeids
inspectie zoo ver kan worden uitgebreid ali
soram gen wenschcn. Zoo noodig kan ook vat
de ambtenaren B.B. gebruik gemaakt worden.
dl
jsheidi
ring ls eveneens in behandeling, al zün de tü'ds-
omstandigheden ongunstig voor invoering. Ook
de Koelieordonnantie is in voorbereiding
zake de woekerbestrb'ding
verwacht. Het is practisch
inlandsche arbeiders onder
zeker ng te brengen.
Ondocnlük is het
op Java een algei
mogelük ook alle
werkloosheids vei
bedri
voor de 15.000 bedrUven
Tiinlmumloonregeling te
en zouden dan worden
Het ls een belangrük sociaal voordeel als de
plantersregeling algemeen geldt. De bezwaren
tegen opheffing der assistenten-regeling deelt
de minister niet.
Voor de werkloosheidbestrtjding is een plan
opgesteld. Het is een complex van kleine maat-
regelen, maar dat kan nu eenmaal niet anders
Gedacht is aan de belangen van Europeanen en
lnheemschen on Chlneezen.
De verhalen over vuilheid ln de gevangenis t«
Semerang belieft de minister niet aan te ntmon,
zulks op grond van de rapporten.
ndhaafd. omda
art aan verpand heeft,
sanctie op N. Guinea vo
Lchtcn niet mag gelden
als het niet anders mogelük is. Op
van een overeenkomst mag wel st
gesteld.
De minister kan niet antwoorden
die hem nlel In de stukken zlin gc-vi
De heer EFFENDI Ze zlin in den
gezegd.
De MINISTER Daar-- j| tjgm
dingen,
gd.
olksraad
De 1
ok „feiten-
let wetsi
ifd. De i
vliet heeft hie
ïeld, d
volkoi
verd hierna z.h.s
al ren alleen wai
tarna de afdeelin;
Financiën
De beer CRAMER (s.d.) _dringt aan
ging. van
kosten, dii
ar op de olie weei
Dt,eboir SNEEVLIET (r.s.a.p.) kla;
k van de landrenti
De heer EFFENDI (comm.) b
larJskortlng
De VOORZITTER. Dit ondei
gemeene beschouwingen ruil
kunt dus wel enkele velletjes
rp is bp de al-
bohnndeld. U
De heer EFFENDI Ik zal dat doen, r
nlei
suggos
U niet doorga*
De VOORZITTER I
want nu spreekt U er weer over.
De heei EFFENDI lk zal er vanaf stappen.
De VOORZITTER Goed. Als U zoo door zo
gaan, moet Ik U het woord ontnemen.
De heer EFFENDI verzet zich tegen de hoou
belastingen. Landrente ia te hoog en de zout
prüs van 12 cent per briket Is voor den dessa
man onbetaalbaar. ,.„r
MINISTER COLIJN was van oordeel, dat ver
laging van den zoutprQs de allerarmsten n e
helpt. Hli ls
ven niaatreg
De mlnlstiw
Cramer optelde wat h(i oan lnltom
geven en aan nloutr gi*
zou ontstellend zün.
De pandhulsrente i
centlsch hoof
ichoefter
n. dat dc heei
t budget. Men wil ajle.s
de olie halen. Dal
i.o.r wln.t '"«j" D
Het wetsontwerp wordt goedgekeurd. ue rc
volutionalren tegen.
Daarna wordt de vergadering verdaagd tot
heden 1 uur.
Eerste Kamer
SOCIALE ZAKEN AANGENOMEN
Minister Slingenberg
beantwoordt de sprekers
BINNENLANDSCHE ZAKEN
AAN DE ORDE
Vergadering van 27 Februari 1936
De Eerste Kamer heeft gister de behandeling
van de begrooting van Sociale Zalven voort-
5 Het woord was aan MINISTER SLINGEN
BERG.
Het versche kadetje
■oklcen belang is nl
ven van den nach
»u
arbeid als prüo
H| „u doet tor zake "t advle3 va-
den Hoógen Raad van Arbeid en van de Ar
beldslnspectle te vragen om te kunnen beoor
deelen hoe het vraagstuk technisch staat en wa
De Arbeids inspectie is voldoende v
taak toegerust. Overwerkvergunnlngei
slechts in geval van noodzaak gegever
De bedrijfsraden
zün nuttige liohamei
Sociale verzekering
De minister was dankbaar
van den heer We
van bedrüfsvereer
van de Ongevallel
het advies
Inschakelen
uitvoering
;n. 55 bedrüfsvereen.gl
De berekening van he
isheid zal kunnen won
geling, waardoor vla
jrden gesuppleerd. Het
van de Zl-
de Marchi
iren konden er niets van
de bedoelingen wel wa*
er volslagen misverstand
Münwerkersfonds krügt
r zün fonds als büdrage
ïkerlng. De bedoeling is
nsloneerden worden uit
de positie van het fonds
oor1" de toevoeging \an aardappelenmeel aat
taiwe voor brood voelt de minister niets,
e minister hoopt, dat het rapport inzak*
eronttrekking aan de duinen er zal zijn all
volgend jaar opnieuw de begrooting maj
ledigen,
e ordening
t ministers
de heer de la Bell:
en wil.
e vraag van den heer v. Vessem
f 400.000 1
in de las:
niet, dat
gedeeld, n
lelde hem t
de Blue Band advertentie
kwam er op neer of de betrokken ambt*
zich had laten omkoopen, met ter züdestelllng
van de belangen der volksgezondheid. Op der
gelijke insinuaties gaat de minister niet in, nu
nir-t en nooit. (B r a v o's van alle kanten).
I)e heer VAN VESSEM (n.s.b.) Het Neder-
landsche volk zal
GEROEP: Wat hebt U met het Nederlandsche
volk te maken, met uw gemeenheden, anderhal-
dag fascist, altüd liberaal gewf
Je iüfi 1
De I
in de?
STE
De MINISTER
Het peil der woningen zal niet omlaag wrorden
gedrukt, maar er zal ook n|et rn®®r worae
gestaan dan absoluut noodzakelijk is*
Huurverlaglng wordt sinds 1934 door dc R
geering nagestreefd. Voor 1936 ls 3m'llioen
beschikbaar.
Bü de
werkloosheidsverzekering
daling.
Werkverscha f 1 ing
ls voor werken mogelijk. Indien ze zon
van de overheid in afzlenbaren tiid nl.
worden uitgevoerd. D<
idlghèden hebbe,
verkorting van arbeidsduur
Maar daaraan zit een internationale kant r
het oog op de. internationale concurron
Wordt er toe besloten en alle landen voe:
den maatregel uit, dan kunnen we meedc
Maar daar zal wel niets van komen, gezien
het feit. dat e<
ZATERDAG 29 FEBRUARI
HILVERSUM I 1875 M. VARA-Uitzcndlngr.
8.00 Gram.pl. 10.00 Morgenwijding VPRO.
10.15 Variatieconcert en voordracht. 1.15
1.45 Orgelspel. 2.30 Geheelonthouders
causerie. 3.30 R'damsch Philh. Orkest.
4.35 Lezing. 5.40 Literaire causerie. 6.00
Orgelspel. 7.15 Westfriesche uitzending.
7.57 Herh. SOS-Ber. 8.00—12.00 Gevar.
programma.
HILVERSUM II 301 M. KRO-Uitzending.
8.00—9.15 en 10.00 Gram.pl. 11.30—12.00
Godsd. halfuur. 12.15 Gram.pl. en KRO-
Orkest. 2.00 Voor de jeugd. 3.004.00
Kinderuur 4.15 Gram.pl. 4.45 KRO-Melo-
disten. 6.20 Lezingen en Gram.pl. 8.00
Berichten. 8.10 Reportage. 8.30 KRO-
Orkest. 9.00 Berichten. 9.15 KRO-Orkest.
9.25 Uitwisselingsconcert Boedapest-KRO.
DROITWICH 1500 M. 11.20 BBC-Northern-
orkest. 1.20 Orkest. 2.20 BBC-Schotsch
orkest 3.20 Orgelspel. 3.50 Trioconcert.
4.20 Populair concert. 7.05 Welsch Inter
mezzo. 7.20 Weekend-programma. 8.05
Militair concert, m.m.v. zangsolist. 9.05
Welsch concert. 9.50 Berichten. 10.20
BBC-Theater-orkest.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert.
4.20 Pascalorkest. 8.20 Cembalorecital.
9.05 Opera-uitzending.
KEULEN 456 M. 11.20 Populair concert. 1.35
Gevar. concert. 3.20 Vroolijk programma.
5.20 Kwintetconcert. 6.20 OrgelspeL 7.30
Verrassingsprogramma.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Zi-
geunermuziek. 1.30 Omroeporkest. 4.20
Oratoriumuitzending. 7.05 Kamermuziek.
8.20 Operette-uitzending. 11.2012.20
Gram.pl. 484 M.: 12.20 Omroeporkest. 1.30
Zigeunermuziek. 5.35 Omroeporkest. 6.50
Zang. 7.20 Gram.pl. 8.20 Symphoniecon-
cert.
ZONDAG 1 MAART
HILVERSUM I 1875 RL 8.55 VARA. 10.00
VPRO. 12.00 AVRO. 5.00 VARA. 8.00
AVRO. 8.55 Orgelspel. 9.45 Gram.pL 10.00
Zondagshalfuur. 10.30 Kerkdienst. 12.30
Omroeporkest. 1.00 Zang. 2.00 Boekbe
spreking. 2.30 Concertgebouw-orkest en
solist. 5.00 Gram.pl. 5.50 Orgel, viool en
harp. 6.30 Voordracht. 7.00 De Fliereflui
ters en solisten. 8.00 Berichten. 8.15 Om
roeporkest en solist. 8.45 Voordracht. 9.45
Radio-Journaal. 10.00 Orgel en sopraan,
11.00 Berichten.
HILVERSUM H 301 M. 8.30 KRO. 9.30
NCRV. 12.15 KRO. 5.00 NCRV. 7.45—
11.00 KRO. 8.30 Morgenwijding. 9.30 Ge
wijde muziek. 9.50 Geref. Kerkdienst uit
de Nieuwe Westerkerk te Rotterdam.
Voorg. Ds. G. Bouwmeester. Hierna
gewijde muziek. 12.15 KRO-orkesL 2.00
Gram.pl. 3.15 Zang en piano. 4.00 Zieken-
lof. 5.00 Ned. Herv. Kerkdienst uit Eind
hoven (Schootschestraat). Voorg. Ds. Th.
M. Muller. Hierna gewijde muziek.
8.20 KRO-Orkest en solisten. 9.15 Sted.
Orkest Maastricht. 10.00 Hoorspel. 10.30
Berichten. Gram.pL
DROITWICH 1500 M. 1.35 Populair concert,
2.35 Kwintet. 3.50 BBC-Orkest. 4.20 Toe
spraak Koning Edward. 5.50 Strijkkwar
tet en bariton. 7.20 Sopraan en cello. 8.15
RK. Kerkdienst. 9.20 Orkest. 10.35 Trio-
concert.
RADIO PARIS 1648 M. 11.20 Orkestconcert,
12.00 Orgelconcert. 1.20 Vervolg orkest-
concert. 3.05 Orkestconcert. 7.05 Zang.
7.40 Populair concert.
KEULEN 456 M. 7.40 Mannenkoorconcert,
10.40 Kamermuziek. 3.20 Gevar. progr,
6.35 Sopraan, viool en piano.
BRUSSEL 322 en 484 RL 322 M.: 12.20 Klein-
orkest. 1.30 Orgelconcert. 3.20 Zigeuner
muziek. 5.20 SymphonieconcerL 7.20
Pianorecital.
484 M-: 10.20 Zigeunermuziek. 12.50 Zang.
1.30 Kleinorkest. 2.50 Zang. 3.20 Sym-
phonieconcert. 8.20 Kleinorkest. 9.50
Kleinorkest.
gelukkig
dustrleën
daarbü gecons'
n staat zijn mc
40-urigs werl
gaan. zou alles wat nu met m
weèr verloren gaan. en zou in i
vermeerdering nog grooter i
gevolg er van zün.
Wat voorts vermeerdering v
genheid in de bedrijven betref
gepleegd met de arbejders- en
organisaties. Afgewacht zal m
hiermee eenig resultaat zal wo
Nog meer steun
De minister wüst voorts op d'
die de regeering beeft verleen
bouw. aan lal van takken
iteerd, dat deze
het buitenland
nu in deze In-
icltc is bereikt,
laats van werk-
erkloosheid het
n de werkgele-
wordt overleg
1e werknemers-
Per Jaar worden thans betaald 128 mil*
lioen aan steunverleenlng en werkver
schaffing. 12 mlllloen aan de werkloozen
kassen. 80 millioen aan armenzorg en 84
mlllloen voor ouden en zieken, totaal on
geveer 300 mllloen gulden.
k
elerlei steun,
in den land-
ndustrle, die
:ün gegaan, aan de
sepsbouw en voor
nurdoor een zeer
t werk zün kuu-
inden.
De beeldhouwer Martial, die het in Parijs op te richten standbeeld van
den overleden Belgischen koning Albert heeft ontworpen, heeft op het plein,
waar het monument verrijzen zal, een uit hout vervaardigd model Op ware
grootte laten opstellen
De regeering doel
m alles zoo ongere
ïlnlsler beseft, d;
DUten kleven, maa
aar zün meening
heid dan vo
Replieken
it in haar vermogen ligt
mogelük te bewaren. Ds
ian wat gedaj
ia volgden replieken.
POTHUIS-SMIT (s.d.) komt op tegert
irnemen om vrouwelüke arbeidskrachten
anzen door mannelijke.
i prof. DH
n zich te-
collectieve
de bevoegdheid
i.b.)
Prof. Lobman verklaart
an de bedrtjfsraden.
nlNa^(dup
m wenschte geacht te worden te hebben
Aan de orde is daarna de begrootlng van
Binnenlandsche zaken
De heer HERMANS (s.d.) bespreekt de autoe
>mle van de gemeenten. De minister laat dl»
et ongemoeid. Verder toornt hü tegen 't uit
schakelen van soc.-dem. bü burgemeestersbe
noemingen en oefent critiek op het optreden
van verschillende burgemeesters.
De heer ANDRIESSEN (r.k.) bespreekt con
clusie 22 van het rapport-Schouten met betrek
king tot de gemeentelijke loonen.
Spr. hoopt, dat de minister de gemeentebe
sturen alsnog vrüheld zaJ verleenen een eigen,
loonpolitiek te voeren, waarbij met verschillen
de omstandigheden rekening kan worden ge-
Voorts vraagt spr. of de minister bereid is.
iloonen
bü de eisch stelt, dal
zich mede i PI
die eisch ook te stellen voor de kinderbüslag.
Nu die eisch ontbreekt, zon tal van kinder
rijke gezinnen ln groote moellü'kheden geraakt*
De heer KROPMAN (r.k.) schetst de moeilük-
heden, waarin vele gemeenten zün komen ta
verkeeren en vraagt den minister om de auto
nomie* van de gemeenten in do toekomst niet
alleen op financieel gebied, doch ook op het
gebied van het recht te beschermen.
Hierna komt spr. aan de financleele verhou-
:usschen Rijk en g<
-1 s fout ziet de bepaling, dat vla het gemeen-
3 moet bijdragen ln
gemeente. Naar spr'a
sfonds di
de kosten van een an de
inlng behoeft de fin:
haar eigen s
noemt. De ge
itaan.
zooals de minister het
komen voor tal van las-
de gelden daarvoor te putten. Het heeft spr.
dan ook teleurgesteld, dat de. minister a/wü-
ifschaffini
1929 noemt spr. een betreurenswaardige vergis--
slng. welke zoo spoedig mogelük dient te wor
den hersteld.
Do vergadering wordt hierna verdaagd tot
hedenmorgen elf uur.
Feuilleton
door D. K R IJ G E R
(7
Maar die „drie Grondregels voor het Volk", hoe
op zichzelf, hielden in hun toepassing oen gevaar voor
vreemdelingen in China in, want de moed wordt isr ™l
om hen verantwoordelijk te stellen voor hetgeen
sche Rijk verkeerd gaat. Meer dan ooit blilven Je vreemdelm
gen in de oogen van het Cliineesche volk de „vreemde durvets
Natuurlijk zijn er ook meer ernstige politici in China, die he
onware ln deze voorstelling van zaken inzien, maar zij he jben
een kapstok noodig om - vooral tegenover het vo.k het een
en ander aan te kunnen ophangen.
Herbert mocht graag over d«e dingen nadenken Aan zijn
collega's gingen zij luchtig voorbij, maar hij kon het niet zoo
luchtig inzien; de toestand kon voor de vreemdelingen wel eens
gevaarlijk worden.
Spoediger dan hij venvacht had zou hij de waarheid zijner
overdenkingen ondervinden.
De politieke „kapstok" heeft dit gemeen met dien voor dage-
lijksch gebruik, dat hij aan slijtage onderhevig is en dat w>d-
maal de tijd aanbreekt, waarin men met beter doen kan dan
hem wegwerpeu on een andere nemen. De tijd voor een an ie
re „kapstok", dacht Herbert, nadert met rassche schrede. De
groote massa gaat zich onbewust verzetten. En waarom? Omdat
zij or niets van begrijpt. En waarom begrijpt zij er niets van7
Omdat de logika zoek is. Het volk, in zijn breede massa ongo-
letterd, begint desniettemin Ie bemerken, dat er iels aan de be
loofde weldaden hapert Jarenlang reeds ziet het den eenen
generaal na den anderen op het Staatstooneel verschijnen,
maar de taktiek van' die „koninkjes in het klein" ls dezelfde:
„extra belasting voor de bevolking". Verslaat de eene generaal
den anderen of koopt hij hem af wat ook voorkomt dan
gaan één of meer provincies voor de zooveelste maal van :ie
eene hand in de andere over, zonder dat de bevolking iets an
ders ziet gebeuren dan het onverwijld openen eener nieuwe
Bankinstelling, die ée biljetten, door de vorige Bank uitgege
ven, van onwaarde verklaart en zelf nieuwe bankbiljetten uit
geeft, die de bevolking voor de volle waarde moet aannemen.
Daardoor ziet zij haar zilvervoorraad niet langzaam, maar we!
zeker en met razende snelheid aftappen. Is de een of ander
helderdenkende naief genoeg om te vragen waartoe dit alles
dient en welk voordeel het volk van die kunstjes trekt, dan
krijgt hij verontwaardigd ten antwoord, dat op het Volk de
plicht rust de jonge Republiek te ondersteunen en op de Over
heid om haar te beschermen. Ziedaar de gangbare mcening
over het Nationalisme, zooals het verstaan wordit in één der
„drie Grondregels voor het Volk".
Herbert had een open oog voor deze dingen en vond het
jammer, dat hij onder zijn collega's er niet één kon vinden,
bij wien hij weerklank vond. „Wat een genot zou het wezen
een gelijk gestemde ziel aan te treffen, met wien ik meer dan
alledaagsche dingen bespre1rc?n kon" overpeinsde hij en hij
dacht aan de vele vrienden, die hij zoo gemakkelijk onder de
Chineezen gemaakt had. Ach, het was niet zoo moeilijk cm
hechte vriendschapsband met een Chinees aan te knoopen.
Verschillend in aanleg en opvoeding hebben zij toch oen
karaktertrek gemeen: een kinderlijke naïviteit Kwaad is de
Chinees volstrekt niet en hij wil ook niemand kwaad doen.
Wellicht doet hij zichzelf het meeste kwaad. Hij overschat zijn
kracht en meent alles te kunnen bereiken. Leeren doet hij
heel gemakkelijk en vooral in het aanleeren van vreemde
talen is hij virtuoos. Zijn kinderlijk enthousiasme voor allns
wat nieuw is dwingt sympathie af, alleen, neem niet alles
in ernst van hem op, dat kon hem en anderen onheil baren*
„Ja", zoo liep Herbert in zichzelf te knorren, „het moet wel
geestverbijsterend op den Chinees werken, te zien hoe de
wereld den indruk geeft min of meer bevreesd voor China te
zijn. Het gevoel van eigenwaarde van den Chinees behoeven
wij heusch niet nieuw vuur in te blazen, het brandt reeds fel
genoeg. Wat zou de wereld toch eigenlijk niet meer dan haar
schuldige plicht doen door dit volk bij te staan in zijn streven
naar karaktervonning, zonder er bij te denken aan do zoete
vruchten, die er wellicht later van te trekken zijn. Ons eigen
behoud hangt er toch ten slotte evengoed van ar, peinsde
Herbert vérder. Hij was reeds enkele malen het binnenland in
geweest en had goed zijn oogen open gehouden. Welk een
zachte stemming heerschte er onder dit volk. Zie hen daar zit
ten, gehurkt op den grond, almaar door thee slurpend. En
praten, praten! Natuurlijs over niets. Hun geest gaat zoo
denken wij tenminste in onze Westersche verwaandheid
niet diep, maar zij weten een vredige stemming te toovcren,
die hen samenbindt, een vrede die bij ons maar al te vaak
zoek is. Zeker, een Chinees kan ook wreed zijn. De beestachtig
heden, door rooverbenden soms bedreven, wijzen het duidelijk
uit. Wie ijst niet bij het gruwelverhaal van don nachtelijken
overval door een rooverhenide in een afgelegen dorpje? "Je
vader van oen gezin werd geroosterd omdat hij het geld niet
wou aanwijzen, dat hij waarschijnlijk niet eens bezat, en de
moeder moest mot op den rug gebonden armen het aanzien
hoe de zuigeling op haar schoot langzaam de keel werd afge
sneden.
„Maar", dacht Herhert, „zouden zij het eigenlijk wel besef
fen, dat zij wreed zijn? Een Chinees blijft, hoe oud hij ook
worden mag, eigenlijk steods een kind; kan die wreedheid dan
teruggevoerd worden op gedachteloosheid, op sadisme, dat toch
bij onze kinderen ook wel voorkomt en 'die zich uit in wreed
heid, aan dieren bedreven?"
Wanneer Herbert oen wandeling door destad maakte kon
hij nooit nalaten zich te verwonderen .over de orde, die er
heerschte, een orde, die door de bevolking zelve onderhouden
werd, zonder een schijn van politiehulp. Inderdaad, deze stad
van een honderd duizend inwoners hield er niet oens politie
op na! Waar in de wereld vindt men een dergelijk volk, dat
zich op gruwelijke wijze Iaat terroriseeren zonder ooit in ver
zet to komen? Bovendien krachtig door communistische ea
bolsjewistische profeten uit het buitenland bewerkt.
„Zij hebben een pracht-karakter, die Chineezen", kon Herbert
in het vuur van het gesprek uitroepen, „schande, ja driewerf
schande over het geweld, dat hun aangedaan wordt Maar het
is waar", liet hij er dan wel op volgen, „die profeten weten
waarschijnlijk zelf ook niet wat zij doen".
HOOFDSTUK VII
Meer en meer raakte Herbert van zijn omgeving los en werd
ziin leven tanulijk eentonig. Zeker, in Holland leefde 1 nok
het grootste deel van zijn tijd in intieme omgeving van eigen
kamer, en leefde zich daar volkomen naar zijn zin uit. Maar
dit had meer betrekking op de avonduren. Overdag had hij
omgang met goede vrienden en kennissen, waarmede hij poli
tiek en vragen van den dag besprak. Dit miste hij in China
en het begon hem onbemerkt neer te drukken. Gelukkig dat.
hij een liefhebber van lezen was en zich nooit behoefde te vei^
velen.
Maar het gebeurde ook wel, dat Herbert zijn tijd zat te ver-
droomen en met zijn gedachten in heel andere sferen zweefde^
waarbij het boek stil op zijn schoot bleef rusten.
Een kenmerk van het Oosten is het, dat er veel gedroomd
wordt, iets, waaraan een Europeaan, die er lang vertoeft, ni*t
ontkomt. Bij hem gaat het nog sterker; de aard zijner droomen
verandert geheel en al. In het Westen der wereld wordt over
het algemeen nuchter gedroomd, maar ga eons naaj- het Ou»
ten, de meest fantastische droomen kunnen uw deel worden.
(Wordt vervolgd).
