Crisis-Hypotheekaflossingswet
aangenomen.
DE MINISTER-PRESIDENT
OPTIMISTISCH GESTEMD
S6 DONDERDAG 6 FEBRUARI 1936
TWEEDE BLAD PAG. 5
Eerste Kamer
Daarna wordt een aanvang
gemaakt met de algemeene
beschouwingen over de
Rijksbegrooting 1936
Prof. v. Embden over het
Plan van den Arbeid
Het parlementaire stelsel
in de branding
I Vergadering van 5 Februari 1936
Crisis-Hypotheekaflossingswet
kort hier op 1
1 dit wetsontwerp komt i
wie op onredelöke wttre
king: komen echter alleen debltei
jn d e altyd reselroatijr aan hun verpllchtin-
en hebben voldaan en ook overigens niet door
xecutorlale maatregelen op hun onroerend
oed worden getroffen uit hoofde van niet vo'-
oenlnp van andere dan hypothecaire schulden,
f ln staat van faillissement zön komen ver-
keeren.
Credlethypotheken vallen niet onder het weta
ontwerp, landbouwhypotheken weL
De hoer DE JONG (r.k.) betreurde de indlo-
ng IndertUd van het vaste-ias'ten ontwerp, dat
»el onrust gewekt en geleld heeft tot veel on-
noodlge opzeggingen van hypotheken. Daarte
gen bedoelt het in behandeling zijnde ontwerp
iaat regelen te nemen.
\J00r opbouw of herstel biedt het echter geen
uitzicht, het Is een ongemotiveerd Ingrijpen In
'-htelljke verhoudingen. De Kegeerlng
-ten verklaren, dat hoofdsom en rento
len worden aangetast en een stiuitsero-
dietbank zou worden gesticht om bemoeilijkte
bypotb'J*- •-
hypotlieken onder dit wel
1 blitv
ok de nieuw
erp zullen komen.
Men drijft met dit wetsontwerp de wiensciiei
naar de bank nstellingen. die echter aan partl
landbouwer
Het wetsontwerp saf slechte financieels fis
inomische en moreele gevolgen hebber
egeerlng industrie banken
chten. kan z(j geen bezwaar hebben ook
staatehypotheek op te richten.
De beer v. BASSE v. VSSELT (r.k.) stond ook
riet sympathiek tegenover het wetsontwerp. De
notheealre crediteuren komen er dooi- ln ver-
kking. Door overneming van een amende-
1 commissie van rapporteurs ln de
Kamer is het ontwerp In strijd gelto-
prlmord'ale rechtsregelen van het bur-
Igerlijk procesrecht. De hypothecaire crediteur
kan Ip(J aanvankelijke afwijzing in beroep ko-
denzelfden kantonrechter, die in eersten
nleg beslist heeft "Bovendien behoeft de kla-
'V dan niet opnieuw gehoord te worden. Dat
De heer DROOGLEEVER FORTUYN (1.1b.)
Tkte op. dat de Regeering gehandeld heeft
iten raadpleging van kanton rechters en no-
sen en slechts op eigen beperkte ervaring
»S Regeering wil de solvabele debiteuren
helpen en abnormale prijsdaling tegengaan
Haar regeling zal. omdat practisch geen hypo
theek te krijgen Is. vele debiteuren noodzaken
Dra een beroep te doen op deze wet Alleen bij
het..hypotheekwezen Is meer daD pen mlllia-d
betrokken.. Gaat het door op deze wflze. dan
loopen de-hypotheekbanken vast omdat do af
lossingen worden vertraagd en pandbr eveiyilet
kunnen worden afgelost Op die manier gaan
we naar groote gevaren voor de staatsfinan
ciën. onvermiidelilk za Idan zön IngrtJpcn op
'eel grooter schaal. De bezwaren zullen echter
belangrijk verminderen. Indien spoedig het vas-
i-lasten-ontwerp zou kunnen worden behan-
;ld; d't houdt rekening ook met de belangen
ïu de hypotheekbanken.
De heer DE MARCHANT ET D'ANSEM-
50URG (n.e.b.) zag ln het wetsontwerp wette-
ifk bevoorrechting van het geldkapitaal ten
>ste van de bedrijven. Beter is verlaging van
Dofdsommen en rente. Met het lapmiddel van
:i ls een verloren zaak niet te redden.
Prof. DIEPENHORST (a.r.) achtte den opzet
in bescherming van den debiteur zeer sober
in bedachtzaam. De privaatrechtelijke
contractueel verplichtingen
worden zooveel mogelijk ontzien. Maar tiet
voorgestelde doel waro tooh veiliger te beret-
geweest, indien de Regeering contact had
2ht met de besta-ande „Bemlddellnge-com-
mlssie", waarin vertegenwoordigers zitten van
rrediteuren- en debiteuren-organisatie.», die bij
bet hypotheekwezen betrokken zön. Het ln-
itltuut heeft reeds voortreffelijk gewerkt, al
ziin haar uitspraken niet bindend. Die worden
niettemin als regel gevolgd.
Het wetsontwerp belemmert het optreden van
crediteuren. De particuliere cred teuren. die het
meeste kwaad stichtc-n. hebben tegen de maat
regelen het grootste bezwaar. Ook deze groep
had naar de Bemiddelingscommissie met
haar contactcommissies kunnen zijn verwe
zen. Men had dan vlotter afdoening verkregen
door samenwerking en verlicht ng van den nie-
en last von de kantonrechters.
De Kantonrechter neemt thans de centrale
•laats: redres van den verkeerden opzet zou
rijn te verkrtjgen indien de kantonrechters zich
htj de keuze van deskundigen ln verblndlns
stellen met de bestaande commissies
minister niet verklaren, dat hij er bil
de Kantonrechters op zal aandringen, dat zö
:on*act moeten zoeken met de Bemidcte lings- en
Contactcommissies.
De vorige spreker verklaarde, dat
rente ethisch ongeoorloofd
daarom het wetsontwerp moet worden
rpén. Dat Is onbegrijpelijk, want de lee-
•ordt geholpen en zijn druk verlicht He*
heer De Merchant
Dultsche N.S.B. prijs gege-
afouderde mechanistische opvatting,
acht kapitaalrente volkomen geoor-
inks vroeger verzet tegen „rente-
..orlandsche N.S.B.-program la vrtjwel
Woordeitjk aan het Dultsche ontleend, maar ver-
- lt het rentewezen niet; eer gaat het er
j niet zonder rente, alleen voor hun ge-
tondh-..'d. (Vroolijkheld).
De heer DE GÏJSEDAAR (e.h.) achtte den In
houd van het wetsontwerp principieel ver-
minister Van Schaik
antwoordt
MINISTER VAN SCHATK achtte een deel der
gemaakte opmerkingen meer op hun plaats bfl
het algemeen debat over de RUksbegrootlng en
de hen voor ondergans
te behoeden.
hooren der notarissen was niet noodlg.
-... „r hardheden plaata hadden was button
klif en maakte ingrijpen noodlg. Particulieren
2Ön hier vooral de schuldigen: groote Instel-
zijn als regel niet vexatolr opgetreden,
vaste-lastenontwerp heeft een aandeel
tüvlng van bet hypothecair
redlel
1 echter ook veel andere fac
1 als geheel bedoelt het
debiteuren." Op dit punt heeft de heer de Jong
Annta/«ttng van hoofdsommen ligt
niet 'n de bedoeling der Regeering. Dat
la reeds herhaaldelijk verklaard.
Radicali:
niet te verwachten.
De minister sJoot zich ten aanzien van de be
strijding van de N.S.B.-stelling over het ethisch
ongeoorloofde van rente aan b(i de rede van den
heer D epenhorst. De rentebetalers worden Juist
Dat hypotheekbanken In moeilijkhe
den zonden kunnen raken door den
voorgestelden maAtregel, vreesde do
minister niet Hypotheekbanken en de
biteuren maken als regel geen moeilijk
heden. Mochten echter moeilijkheden
ontstaan, dan zal een noodwetje wor
den Ingediend, Indien het vaste-lasten
ontwerp niet tUdlg tot stand zou ko-
Het zoeken van contact met de bemiddellngs-
ommissie welker werk de m nister waar-
leerde ls door den heer Diepenhorst aanbe-
onder beroep op
hem van diet
Tegen de hecren v. Vessem. de Jor
de Gijselaar, de Maichant et d'A.
Rijksbegrooting 1936
heer Ketelaar ln de Tweede Kamei
Het Plan van den Arbeid
:rd op dit punt absolute elscher
litlek verderfelijke opvattingen.
In het directe crlslobestxijdlngadeel
zitten pakkende dingen, maar als ge
heel is het duisternis en zwak betoog.
De financieele basis ls wrak.
leend, bulten de te converteeren vlotten
sohuld. Het enorme bedrag alleen voor 6
doel zal niet te krijgen zijn, zelfs al zouden
openbare werken voor uitvoering te vinden z
De beredeneerde koopkracht als
vrucht van geldinjecties moet falen,
omdat productiviteit achterwege blijft.
"We krijgen een overkapitallsatle, waar
uit geen welvaart ls te putten, echön-
koopkracht door sterk consumptief
verbiuik.
dat zich bulten hai
aan we ons hebben
Het welslagen van
woorde plan van den arbeid is 1
HJk gemaakt.
Tegen het crisiskwaad ls de Regeerig geens
zins passief.
Het „plan" schept groote gevaren voor des
illusie en daartegen moet gewaarschuwd.
De heer v. LANSCHOT (r.k.) was van mee
ning. dat in dezen tlid verwijten over verande
ring van inzicht misplaatst zijn.
a,ür
telkei
Is gesproken over de Junl-crisls;
oen heel wat mieverstand In het spel gew
>e R.K. hebben die crisis niet uitgelokt.
Het monetair probleem verhindert
:elsel.
Deze kwesti
bi) de
Toch ls er geen reden om hot parlementaire
elsel ln den 3teek te laten. Is er Iets beters?
1 de dictatuur beter?
Evenredig kiesrecht met al zijn gebreken,
geeft een beter weerslag van wat in het volk
leeft dan wat we vroeger hadden.
Bö dreigende conflicten tusschen Kabinet en
Kamer moet meer dan gewone voorzichtigheid
betracht worden.
Met ons budget zitten we zoo vast als een
muur. Het was moeilijk anders mogelük
Aan verhoogde belastingen kunnen we niet
denken, voor bezuinigingen
)t meer. Maar
punten. Een beetje optlmi
Gelissen kan geen kwaad, ln inaie ls eenlge
verbetering; onze begrootlngscijfers behoeven
d'tmaa] niet te worden herzien en met Ame
rika werd een goed handelsverdrag afgesloten
Maar meer nog kan gebruik gemaakt worden
van de machtiging tot maatregelen tegen ab-
Het plan van den arbeid ls practisch
niet voor uitvoering vatbaar. Nooit
krijgt men de honderden mlllloenen er
voor. Met onze vlottende schuld zouden
we een milliard noodlg hebben.
Waren gevolgd de Inzichten van de voor
standers van het plan van den arbeid, dan zou
het tekort op de begrooting 200 mlllloen groo-
zön.
De N.S.B, Wli de staatstaak uitoefe
nen zonder leenon. Het ls origineel;
nooit ls zoo Iets op de viool gespeeld
en Mussolini en Hitler hebben het ook
gekund. Hoe is dit kunststukje te
leenen? De he«
onderwüs niet geschikt zön
:ocde bedoelingen heb
ben te paren. Aan dat streven ontbreekt het
niet bö den heer v. Lanschot
De heer DE SAVORNIN LOHMAN (c.h.) be
toogde. dat de bewering als zou de Regeerlngs-
politlek zijn mislukt, onrechtvaardig Is. Hoe
zou het ziin als geen constructieve welvaarts-
polltlek ware gevoerd?
tend budget, kom
felste cr tici van
Vergelijking vai
den gaat steeds manie.
Dat de Regeering
Voor „plannen" ln dezen töd van ströd
op leven en dood met do crisis, is geen
plaats. De voorstanders van die „plan
nen" boeken slechts overwinningen op
■eïllge belegging voor kapitalisten! Dit
plan" is in de Memorie van Antwoord door
len heer v. d. Tempel en door den heer Van
Jmbden zoo even vern e'tlgend gecritlseerd.
De plan-reclame herinnert sterk aan
een Neurenberg-apotheose. Arbeiders,
die aan deugdelijker voorlichting
bv. door „Patrimonium" gewend zön.
zullen geen oogenblik door het plan
verleid worden.
jnderwijbezulniglng de premier mede-
dealing heeft gedaa.11 van moellljkiheden ln
den boezem van bet kabinet. HIJ had alöh ertoe
bepalen. In de Tweede Ki
De massale volksvergaderingen wfl
zen op politieke demoralisatie; het ge
tal en het massa-sentiment zön niet be
slissend. Evenmin de massa-demonstra
tie. waarin men elkaar tracht te over
bluffen.
formalistische neutraliteit
Christenen in Rusland.
Over de vlag-kwestle ls een uitspraak 1
vraagd. Waarom moet dat nu? Hebben we 1
de spellingnaoelte niet
(V r o o 1 k h c 1 d).
>nbilli)ke
Dc éven
individual.
eenwoordlglng. hyper-
.ndstellln-
n verliezen aan Invloed. Haar kille opvattin-
n worden losgelaten: men voelt, dat er veel
dat daarboven uitgaat.
Een staatsbestel, waarin slechts ser
viele geesten zich gelukkig kunnen ge
voelen. verwerpen we. Een heldenscho
absolute staatsleer is voor een ohrls-
tenwensch onaanvaardbaar.
dc geestelijke vröhoid voor Kerk
SchooL
Ook op den heros Kuypèr kunnen deze mei
Chr.-hlst. en Anti-Rev. hebben te roeken
naar alles wat vereent, al sticht het odium
theologicum nog steeds veel kwaad. Toege
juicht werd hi
Schouder aan schouder hebben we ln dezen
töd van zwaren druk voort te- gaan.
Te vüf uur werd de vergadering verdaagd
tot hedenmorgen elf uur.
Politiek en financiën
Een commissariaat van het
Kamerlid Schaepman
Geruimen lijd geleden heeft het Katho
lieke Kamerlid Th. F. RL Schaepman een
commissariaat aangenomen bij de Bata
schoenfabrieken in Nederland. Dit had ont
stemming gewekt, ook al omdat het hier
een buitenlandsche industrie betrof.
Een vergadering van de afdeeling Henge
lo (Gld.) der R.K. Staatspartij heeft in
October een motie aangenomen, waarin deze
ontstemming tot uiting kwam en waarin
het vertrouwen wordt uitgesproken dat de
besturen van Katholieke Kamerfractie en
Staatspartij maatregelen zullen treffen om
aan een en ander een einde te maken.
De Tweede Kamerfractie heeft aan het
Partijbestuur medegedeeld, dat dhr Schaep
man ontslag heeft genomen als commissaris
van de N.V. Nederlandsche Schoen- en Le
derindustrie Bata te Best. Zulks uitslui
tend uit overweging, dat hem thans geble
ken is, dat dit in het belang van het werk
der R.K. Staatspartij gewenscht was, een
overweging, welke naar de overtuiging van
dhr. Schaepman, hem bij do beslissing tot
aanvaarding der functie, redelijkerwijze nier
kon leiden, gelet op de objectieve beteeke
nis van de daarmede aanvaarde werkzaara-
v. -
Het s.s. Kerkpleindat sinds 19 October 1935 niet weer van het strand van Egmond
aan Zee kon loskomen, is daar eindelijk na vele vruchtelooze pogingen in geslaagd en
arriveerde gister t» Rotterdam, waar het in dok zal ivorden opgeu.omen.
ROFFELRIJMEN
MOEDER VERGETEN
Emil# Pajot
■ring beglltigd
Wie de lijst der decoraties
Las op Koninginnedag
En dc dagelijks geschonken
Onderscheidingen bezag
Mocht het blijde feit ervaren
Dat er schier op èlk terrein
Mannen, vrouwen van erkende
Schittrende verdiensten zijn.
Wijze menschen, trouwe lieden
Knappe koppen, kunstenaars,
Dappre vaderlanders, helden,
Zakenlui en nijver aars
Die het eereteeken waard zijn
Dat hen klaarlijk onderscheidt
Boven andre landgenooten
In hun kring en in hun tijd.
Wie de uitgeknipte regels
Boven deze roffel leest
Denkt er aan dat ónze Moeder
Steeds vergeten is geweest.
Onze Nederlandsche Moeder,
Onze Hollandsche Heldin,
Die de Staat, de Maatschappij bouwt,1
En de Kerk, door haar gezin;
Die de werkers en de wakers
Kweekt voor onzer vaadren grond.
Die de denkers en de daders
Uit hun eerste windsels wond.
Eere aan wie eere toekomt!
Dat is Hollandsch, dat is goed.
Waarom dan het eerekruis niet
Op het moederlijk gemoed?
(Nadruk verboden)
LEO LENS
CRÊM£
mz een \ve!daad
i thvhwd
IN NED. INDIE IS EEN SOLIDE P XSIS GELEGD
VOOR VERDER HERSTEL
Goedkoope productiewijze wordt
zooveel mogelijk bevorderd
12000 Javanen verhuisd
naar de Lampongs
Financieele toestand
baart nog zorg
In de Memorie van Antwoord
aan de Tweede Kamer inzake de
begrooting van Ned.-Indië voor
1936 zegt de Minister van Kolo
niën o. m., dat hij zich aansluit bij
die leden, die van hun waardee
ring deden blijken voor het door
den Gouverneur-Generaal gevoerd
beleid.
Wanneer de belangen van den
Lande dit wenschelijk mochten
maken, zou de Regeering niet aar
zelen den Landvoogd te verzoeken
langer aan te blijven.
De herhaalde conflicten met de Indische
Regeering en deu Volksraad zijn ten deeie
toe te schrijven aan de constructie der
wetgevende organen in Indië. Deze con
structie verankerd in de wet op de Staats
inrichting van Ned. Indië, kan intusschen
bezwaarlijk principieel worden herzien; m
staatkundig opzicht is terugkeeren, op een
eenmaal ingeslagen weg niet mogelijk; en in
den moeilijken en bewogen tijd, dien wij
thans beleven, verdient het zeker geen aan
beveling dgl. strijdvragen aan de orde r<e
stellen. Men moet dus verder werken met
het bestaand, principieel niet in allen deele
gelukkig geconstrueerd apparaat; en op
alle daarbij betrokkenen rust de plicht om
in 's lands belang dat apparaat zoo loyaal
mogelijk in onderlinge samenwerking te
hanteeren.
Indien het probleem op deze wijze met een
goede dosis werkelijkheidsain wordt bena
derd zal weldra kunnen worden erkend, dat
alle omstandigheden in aanmerking geno
men het resultaat van eenige jaren wet
gevende arbeid in enerveerende crieissfeer,
veeleer tot tevredenheid dan tot ongeruste
heid diende te stemmen.
Uit een overzicht blijkt, b.v. dat van
1930 tot 1934 op het gebied der ordonnau-
tiewetgeving zich 11 conflicten hebben voor
gedaan, waarvan er 2 zijn beëindigd door
toepassing van de lange en 9 door de kor
te conflictenregeling
Tegenover deze 11 conflicten kunnen niet
minder dan 213 gevallen worden vermeld,
waarin overleg tusschen regeering cn
volksraad heeft geleid tot overbrugging
van een aan den dag getreden meenüigs-
verschil.
Niet te tellen, doch zeker niet minder
ibelangrijk en talrijk zijn de gevallen,
waarin meeningsverschil werd voorkomen
De toestand van de inheemsche
bevolking
De Minister erkent, dat de toestand van
de inheemsche bevolking in verschillende
streken van Java zorgelijk blijft. Medio
1935 was aanvankelijk een verbetering inge
treden doch later bleek dat de wereldma-
laise een verdere verbetering heeft belet.
Zelfs is hier en daar de toesiand ongunsti
ger geworden, met name yan dat deel der
Op de uitgaven van den dienst der
volksgezondheid aal in 1936 niet wor
den bezuinigd. Voor de meestbedreigde
streken zal tijdig het noodige worden ver
richt door voedselconcentratie en voed
selvoorziening, alsmede door werkver
schaffing en geldverstrekking.
De rijstpolitiek der Rcgeering is er op
gericht om prijsopdrijving van voedselpro
ducten te voorkomen. De aanplant van voed
selproducten wordt zooveel mogelijk bevor
derd. Vaststelling van een minimum loon-
standaard acht de Minister op Java niet
gewenscht. Vermindering van arbeidsmo-
gelijkheid zou het gevolg zijn.
Geen „welvaartsolan"
Een op zich zelf staand welvaartsplan
acht de regecring ook ten aanzien van NecL-
Indië, in dezen tijd ongewenscht.
Het zon ln de huidige omstandighe
den verstarrend werken en de aan-
dacht van het ln dezen tijd volstrekt
onontbeerlijke verplaatsen naar een
kunstmatige doelstelling, die goed
deels aan de werkelijkheid vreemd ls
en op een onzekere toekomst is gericht.
De Minister is niet voornemens te bevor
deren, dat thans een plan wordt ontworpen
in den geest van het „Plan van den Arbeid'
De regeering heeft reeds verklaard, dat div
plan in zijn grondgedachte en in zijn alge
meene uitwerking niet kan worden aan-
Opricfrting in Indië van economisch-
technologische instituten en van regionale
industriebanken is ongewenscht., omdat dit
middel onbruikbaar is. De Regeering bevor
dert reeds een goedkoope productiewijze
voorzoover inderdaad succes is te verwach
ten. Thans wordt aangestuurd op doeltref
fende samenwerking met plaatselijke orga
nen en belanghebbenden.
Het ligt in de bedoeling In groepen van
regentschappen nijverheidscommissies in te
stellen, die grootere belangstelling voor de
bevolkingsnijverheid zullen kweeken en
met behulp van den Nijverheidsdieost de
vereischte voorlichting zullen verstrekken.
Kolonisatie en transmigratie
Kolonisatie en transmigratie worden reeds
krachtig bevorderd. In 1935 werden onge
veer 12.000 Javanen iwar de Lampongsche
districten overgebracht, waarvan een groot
deel zich op een terrein heeft gevestigd, dat
geheel bevloeibaar zal zijn na het gereed
komen van de speciaal ondernomen irriga-
tiewerken.
Het voornemen bestaat om binnen
kort nog ongeveer 10.000 zielen naar
de Lampongs te doen varhulzen. Te
vens zijn onderzoekingen Ingesteld
naar geschikte kolonisatieterrelnen ln
Palembang, Djambi. Bengkoelen en de
Zuider- en Oosterafdeeling van Bor
neo. Vit bet regentschap Banjoemas,
dat door het wegvallen van de suiker
industrie in moeilijkheden was ge
raakt. werden reeds 2500 gezinnen
(ongeveer 10.000 zielen) naar Suma
tra overgebracht.
Ook de Minister is van gevoelen, dat er
geen reden Is voor een wanihoopsstemming
en dat een solide basis is gelegd voor verder
herstel. De kwetsbaarheid van de Indische
bedrijfshuishouding is reeds aanzienlijk ver
minderd. Er zijn lichtpunten, die hoop geven
voor verderen economischen opgang.
Tolunie niet te verwezenlijken
Een tolunie tusschen Nederland en de
overzeesche gebiedsdeelen is op dit oogen-
blik niet te verwezen lijken-
De verschillende bezwaren, die zich tegen
een voortdux-ende uitbreiding van de econo
mische samenwerking tusschen Nederland
en Ned.-Indië verzetten hebben er toe ge
leid. dat men ziqh in het laatste jaar int
hoofdzaak moest beperken tot het reser
veeren van moederlandsche invoerquota ia
de voortgezette Indische contingeaitee-
ringsmaatregeien. De aanstelling van een
officieel vertegenwoordiger vnn de Neder
landsche handels- en industrlebelangen ia
nog in voorbereiding.
De financieele toestand blijft zorgelijk. Het
tekort over 1936 zal vermoedelijk f 32 mil-
lioen bedragen, zijnde f 11 millioen meer
dan de schuldaflossing. Dat over 1935 zal
f 30 millioen bedragen, waarin f 22 millioen
voor schuldaflossing, zoodat de schuldtoe
neming 8 millioen bedraagt (v.j. 25 mil»
lioen).
Een verdere beperking van de buitenland
sche verloven heeft de aandacht van dc.
Indische Regeering.
Of het mogelijk zal zijn 'de verdere
Sjaneering van het budget tot stand te
breDgen zonder daarin de pensioen-en
te betrekken, moet de minister betwij-
W aakzaamheid!
De nationaal-socialistisclie beweging (N.
S. B.) moge voor zooveel Indië betreft wei
nig beteekenen, dit neemt niet weg, dat de
Indische regeering tegenover haar en haar
leiders waakzaamheid blijft betrachten.
De ontwikkeling van de internationale
verhoudingen rond den Stillen Oceaan heb
ben de volle aandacht van de regeering. Da
vereischte waakzaamheid wordt betracht.
Ten 'aanzien van de vervanging van krui»
sers door vliegtuigen moet do minister zach
zijn oordeel vooralsnog voorbehouden. Al
leen moge hij opmerken, dat we weldra in
het bezit van drie kruisers zullen zijn. waar
van één geheel nieuw, en (lat de omstelling
van defensiemiddelcn in elk geval veel tijd
vordert.
LAND- EN TUINBOUW
Onze tomaten-export
Sinds 1930 mei ruim 70 pel. gedaald
In tegenstelling met de teelt van druiven,
is in de laatste jaren een geleidelijke ver»
mindering van die van tomaten te consta-
teeren.
Toch kan deze vermindering geen gelijke
tred houden met den achteruitgang in den
export van dit product Sinds 1930 Ls n.l. de
waarde van de tomaten-export met niet
minder dan ruim 70 pCt achteruit gegaan.
Het laatste jaar was die vermindering
niet zoo hevig meer, dochhij kon al
niet veel minder. Sinds Engeland zijn gren
zen practisch sloot, is het snel achteruit ge
gaan met den tomatenhandel.
In 1931 bedroeg de export van tomaten
naar Engeland 49 millioen kilo, doch deze
was in het afgeloopen jaar tot plm. 20 mil
lioen kilo verminderd.
De totale hoeveelheid tomaten die in 1935
werd geëxporteerd bedroeg plm. 50 millioen
en in 1932 was deze nog 64 millioen kilo!
Behalve Engeland, heeft ook Duitschland
een belangrijk deel bijgedragen aan deze
vermindering in export, srnds 1933 vermin
derde de hoeveelheid tomaten naar dat land
verzonden van plm. 42 millioen kilo tot plm.
25 millioen. Dat de prijzen voor het product
brsteed hierdoor een g( weldige vermindering
hebben ondergaan. Iaat zioh begrijpen.
De tomatencultuur is in het Westland dan
ook enorm ingekrompen en heeft gedeellelijk
plaats gemaakt voor due van druiven.
