ECONOMIE EN FINANCIEN
iar en in Zuid-Afrika
WOENSDAG 5 FEBRUARI 1936
EERSTE BLAD PAG. 3
norme brand
e bakongan
Inheemsche winkeltjes
een prooi der vlammen
(OTA RADJA, 5 Febr. (Aneta). Te
kongan zijn 152 inheemsche winkeltjes,
rijwel de geheele plaats Bakongan,
[ebrand. Het kampement is onbescha-
gebleven. De schade bediaagt onge-
er 50.000,— en is niet door verzekering
lekt De oorzaak is nalatigheid van een
Blie eener bakkerij, die het "uur niet
doende had gedoofd.
ider zijn eigen coureur!
niatuur ante-renbaan ln het
ndelpark te Amsterdam
een paar maanden, om precies te
28 Maart a.s., zal de hoofdstad een
ractio rijker zijn. Zij betreft een mi
li- aulo-renbaan, welke momenteel op
int plekje van het overbekend onvol-
u Vondelpark, nabij 't „Groot Melk-
namelijk, wordt aangelegd en waar
den twaalftal baby auto's, bestuurd door
iipporte wie, door de bochten zullen rij-
i met een maximum snelheid van niet
rcder dantwaalf kilometer!
0 lengte van de „Vondelparkbaan" be-
agt ongeveer 100 meter, met een breedte
1 meter. De ondergrond bestaat uit
puiu, waarop een laag fijn gravel is
gebracht De bovenlaag bestaat uit een
rt kalkgrint van speciale samenstelling
srdoor een harde en toch poreuze boven
id wordt verkr<ygen.
Ie twee persoons autotjes zijn uitgerust
een Douglas tweotact 4-cy)inder motor
1 y2 P-K., diie geen lawaai maakt en
;entje een maximum snelheid van
mi iter kan geven, welke echter, ln ver-
id met de lengte van de baan, op 10 k
kilometer is afgesteld,
ie bestuurder ieder is zijn eigen cou-
r! heeft slechts de beschikking over
pedaal; drukt hij dit in, dan rijdt hij,
hij het pedaal opkomen, dan remt hij
«natisch
dien blijken mocht, dat het publiek
attractie op prijs stelt, dan zullen
e plannen ter hand worden genomen,
rbij in de eerste plaats een evenzeer
èvaarlijke! motorbootsport in de vij-
van het Vondelpark op het program
msterdam wordt wereldstad
Ito in vlammen
J Noord wijk is de bestuurder van
filmprojectie-auto met géluidwagen
de filmmaatschappij „Holland" te Hil-
jum, de heer Smulders uit Bussura, aan
groot gevaar ontkomen, toen bij oi
I Zwarteweg reed. Een automobilist
kto hem erop attent, dat er rook uit
wagen kwam en op hetzelfde oogen
sloegen de vlammen er reeds uit De
Smuldérs stopte ijlings en sprong
e brandende wagen voor het vuur hem
kunnen deren. De auto echter is
uitgebrand, terwijl een groote hoe
leid. film-materiaal verloren ging.
hooge water
Maas voor Grave is in de laatste
ren zoo gewassen, dat de hoog ge-
uiterwaarden op den Gelderschen
r. die grootendeels weer droog waren,
lijna alle weer onder water zijn ge-
n. De peilschaal teekende 9.90 M.
aan.
voor Venlb is de was der Maas
laatste 24 uren blijven aanhouden,
emiddelde was der rivier in het afge-
rn etmaal bedroeg 3 c.M. per uur. De
chaal wees 14.69 M. N.A.P. aan.
losplaatsen aan de zomerhaven zijn
Uw onder water geloopen. Ook de los
te Blerick staat meer dan een meter
het water.
verscheidene huizen staan de kelders
>t dusverre droog zijn gebleven, thans
■stuw te Belfeld is gestreken. Ook hoo-
zijn de stuwen in de Maas buiten
ing gesteld.
ns EIERSTRUIF
Gouda is een met ongeveer 30.000
i geladen vrachtauto uit Aalten door
adheid vam dén weg bij de Waaiersluis
den Haastrechtschendijk gereden en
n. Ruim een derde van de lading
verloren. Vélen konden gratis een exn-
gfckneusde eieren halen. De wagen,
Hep in de modder was gezakt, Is later
akeld.
De Geref. Jongelingsvereeniging SamuHn te Ahnkerh (N.-Br.) die dezer dagen haar
35-jarirj bestaan herdacht. Het bestuur, zittend van link: naar rechts: J. de Huiler
2e bibliothecaris; J. Ewijk, ie bibliothecaris; P. van Vuuren, 2e voorzitter;. C M. Puuli,
ie voorzitter; Ds. C. J. Hakman, eere-r.noizitter; J. IV. Dibbits, ie secretarisT. de
Ruiter, 2e secretaris; G. Verhagen, penningmeester.
Auto- en motor-ongelukken
Te Et ten Is een bestelauto, bestuurd
door v. H. uit St Willibrord, in botsing ge
komen met een luxe auto. De bestelauto
sloeg hierbij om, waarbij het 5-jarig zoontje
-'an v. H., die naast zijn vader was gezeten,
uit het openslaande portier werd geslingerd.
Het ventje bekwam een hersenschudding
en moest op last van Dr Mol, die spoedig bij
tiet ongeval aanwezig was, naar het gast
huis te Oudenbosch worden overgebracht.
Van H. en de bei do-inzittenden van de luxe
auto, uit Den Haag afkomstig, kwamen
er met den schrik af.
EEN „JUBILEUM"
Een groep smokkelaars, afkomstig uit
Ulvenhout, arriveerde voor de 25e maal
in hun woonplaats, beladen met de noo-
digb smokkelwaar. Zij vonden aanleiding
in het feit, dat ze nog geen enkelen keer
waren „gesnapt", dit Jubileum"' feestelijk
te herdenken, waarop een café werd binnen
gestapt, waar onder de noodige luidruchtig
heid rijkelijk aan Bacchus werd geofferd.
Toen de „heeren" echter in bedenkelijke
«temming wilden huiswaarts keeren, bleken
ze te vroeg „gejubileerd" te hebben. Zij
werden buiten nl. opgewacht door mare-
chausee's; die de feestelingen meenamen
hen van hun margarine ontlastten en pro
ces-verbaal opmaakten, zoódat het ten
slotte den vijf en twintigsten keer niet go-
lukte.
De mijnwerker, die dynamietpa tronen
leverde aan den beruchten Amsterdamschen
inbreker „Witte Nelis", wis niet, dat dit
heerschap dynamiet gebruikte, om brand
kasten te „openen" Een van Nelis' kornui
ten heeft inmiddels bekend, dat de dyna-
mietpatrohen van den mijnwerker urtKerk-
rade afkomstig waren. Deze is daarna door
de politie geconfronteerd met „Witte Nelis",
die door hem onmiddellijk werd herkend als
een van zijn „klanten".
De Amsterdamsche politie ls er in ge
slaagd nog enkele dynamietpatronen, die de
bende nog in voorraad had, op te sporen.
Zij werden gevonden in een garag-"1. waarin
„Witte Nelis" en zijn volgelingen hun auto
plachten te stallen.
Het onderzoek naar de Inbraak bij een
steenkolen handel mij, in de Havemtiaat te
Amsterdam, waarbij een bedrag van vijf
duizend gulden werd buitgemaaki, duiirt
nog voort. Tot nog toe echter zijn de feiten,
dje omtrent deze affaire aan het licht zijn
gekomen, echter onvoldoende, om terzake
tegen „Witte Nelis" een strafvervolging in
te stellen.
DE INBRAAK IN DE NOTARIS VILLA
In de Haarlemsche gevangenis heeft de 38-
jarig zwerver T. bekend te hebben ingebro
ken bij notaris R. te B u s s u m. Hij was met
het gestolen zilver, dat een waarde van acht
honderd gulden vertegenwoordigde, naar
Amsterdam getrokken, waar hij trachtte het
aan den man te brengen. Ten slotte kwam
hij terecht bij den 44-jarigen S., in de om
geving van het Waterlooplein. Deze kocht
den geheelen koffer met zilver voor 15,
S. heeft dit thans bekend en bij zijn verder
verhoor deelde hij mede, dat hij den koffer
met zilver weer verkocht heeft aan den 39
jarigen B. te Amsterdam voor 25.—.
De Bussumsche recherche heeft thans de
zen B. weten op te sporen en gevankelijk
naar Bussum overgebracht.
WEERBERICHT
BAROMETERSTAND
Hoogste stand te Parijs
WEER VER WACHTING
Zwakke tot matige veranderlijke wind,
aanvankelijk nog uit W. richting, nevelig
tot gedeeltelijk bewolkt, weinig of geen
sneeuw, lichte vorst 's nachts, overdag tem
peratuur om het vriespunt tot'lichte dooi.
ALGEMEEN WEEROVERZICHT
De rug van hooge druk, dje de scheiding
vormde van de beide depressie-gebieden in
het O. en W. nam sterk in beteekenis tob
en groeide uit tot een groot gebied
hooge luchtdruk over geheel W. Europa
met hoogste barometerstanden in Frankrijk
In de Bothnische Golf en in Centraal
Europa zijn do barometers allerwege nog
regelmatig stijgende.
Op de oceaan ligt een eveneens ulteebreid
depressiegebied. welke reikt van IJsland tot
de Azoren.
Warme strooming langs haar voorzijde
bracht temperatuurstijging in het geheele
Westen.
Daar de barometers in het Oosten nog
regelmatig doorstijgen en in het Weslen stil
staan, zal in onze omgeving het luchtdruk-
verschil naar het W. worden gericht eti de
wind langzaam naar het Z. gaan.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen halftwaalf 3.8 C.
6 FEBRUARI
Zonsopgang 7.36 uur, zonsondergang 4.52 tra
Maan op nam. 4.0S uur, onder van. 6.53 uur
VOERTUIGEN JBÖETEN HUN
6 FEBRUARI
Van 's avonds 5.24 uur tot 's morgens 7.05 uur
LAND- EN
TUINBOUW
De rietoogst i935-'36
Rietbewerkers krijgen f 12.50 steun per HJL
In de Staatscourant van gisteravond ls
opgenomen de „Crisis-Steunbeschïkking 1936-
Riet (oogst 1935—1936)".
Blijkens deze beschikking zal uit het
Landbouwtrisisfonds steun worden verleend
aan rietbewerkers tot een bedrag van f 12.50
per H.A. in Nederland gelegen bladrietveld,
hetwelk naar het oordeel van de Centrale
voldoende in cultuur is gebracht en oi
houden, waarvan ten genoege van de Cen
trale kan worden aangetoond, dat
daarvan afkomstige gewas regelmatig aan
gewend is voor bedekking van bioembollcn-
velden en waarvan het gewas voor 1 April
1936 zal zijn gesneden.
De Centrale is gemachtigd tot aankoop
van eiken rietbewerker van:
1. hoogstens 50 pet van het totaal aantal
moss mat riet van het gewas 1935, tot een
prijs van f 0.20 per bos;
2. hoogstens 25 pet. van het totaal aantal
bossen mat riet van het gewas 1935, tot een
?ewas 1936, tot een prijs van f 3.50 per vim
100 bossen).
DE HANDELSBELEMME-
RINGEN EN HAAR
BEPERKING
De heer Fentener van Vlissingen
spreekt te Brussel
De «eiste stap op der. goeden weg
De heer F. H. Fentener van
Vlissimgen, president der Interna*
tionale Kamer van Koophandel, heeft
gistermiddag in het Palais d'Egmont
te B r u 3 s e 1 een voordracht gehou*
den over „De handelsbelemmeringen
en haar beperking". De voordracht
werd aangehoord door verschillende
autoriteiten en vooraanstaande perso
nen uit kringen van handel en in
dustrie.
Hoewel het niet gemakkelijk is, zoo zeide
spr. o.m., het mechanisme van den inter
nationalen handel weer op gang te brengen,
nadat de normale functie ia verstoord, kan
toch gezegd worden, dat een eerste stap
op den goeden weg is gedaan, doordat een
toenemend aantal menschen tot de overtui
ging is gekomen, dat de oplossing der te
genwoordige crisis siechts kan worden ge
zocht in internationale economische samen
werking.
In de crisis is vrijwel geen enkel land
werkloos gebleven tegenover de crisis, maar
bijna altijd volgde men de autarkische ge
dachte.
Gelukkig is er thans een kentering te
bespeuren, nu men in do V. S. gaat inzien
dat een meer liberaal handelsregiom nood
zakelijk is.
Het ls geen overdreven optimisme zoo
vervolgde de heer Fentener van Vlissingen
als men zegt dat de aanhangers van het
economische element dagelijks terrein ver
liezen. Men kan het niet vaak genoeg her
halen: de omstandigheden zijn gunstiger
voor een gemeenschappelijke actie der
vólken.
Volgens spr. kan een duurzame oplossing
slechts worden bereikt door terugkeer naar
een billijke arbeids^erdeeling en een juiste
productendistributie tusschen de naties.
Daarvoor is noodig, dat de internationale
handel op een gezonde basis wordt ge
bouwd, dat er een einde komt aan de han
delsbelemmeringen en de instabiliteit der
valuta's.
Twee andere middelen
Er zljo nog twee andere middelen:
sluiten van bilaterale verdragen op de basis
van wederkeerigheid en het sluiten van ecp
npmische overeenkomsten door een groep
Verbouwverbod
Bravo, De wet en kampioen
Uit bij den Plantenziektenkundlgen
Dipnst ingekomen berichten blijkt, dat som.
rajge verbouwers van aardappelen van mee-
ning zijn, dat het verbouwverbod van Bravo,
döi Wet en Kampioen niet van toepassing
zon zijn op voor eigen gebruik geteelde aai
appelen van deze rassen.
Deze veronderstelling is ten eenen-
male onjuist De genoemde rassen mo
gen in het geheel niet meer verbouwd
worden, dus ook niet voor eigen ge
bruik. Verbouw van Bravo, de Wet en
Kampioen is strafbaar-
De griendcuituur
In de Staatscourant van gisteravond is
opgenomen 4e „Crisis-Steunbeschikkiug 1936
Griend (oogst 1935—1936).
Met inachtneming van het in het regle
ment bepaalde zal door de Ned. Akkerbouw
Centrale uit het Landbouwcrisisfonds steun
worden verleend aan griend-exploitanten,
tot de navolgende bedragen per H.A., in
Nederland gelegen, met vierjarig griendge-
was begroeid griendland, voorzoover dit
naar het oordeel dier Centrale in eei
navolgende klassen kan worden ingedeeld
en voor zoover daarvan het gewa9 voor 1
Mei 1936 of later met bijzondere schrif
telijke toestemming van de Centrale zal
zijn gehakt, tw.:
f 80 per H.A. klasse prima
f 65 per H.A. klasse I
f 50 per H.A. klasse II
f 35 per HA. klasse III.
an staten, die reeds verbonden zijn door
een zekere geografische of economische
eenheid.
Moet men nu eerst tot stabilisatie komen
en daarna tot afschaffing der handelsbe
lemmeringen of omgekeerd? Het is moei
lijk, daarop een antwoord te geven, door
dat er een onverbrekelijk onderling ver
band is.
Vast staat eóhtcr wel, dat een mo
netaire stabilisatie een machtig mid
del zou zijn tot stimuleering van den
internationalen handel en de herle
ving der industrieele activiteit ver
gemakkelijken.
Er doen zioh talrijke problemen voor,
b.v.: hoe moet gestabiliseerd worden; moet
men terugkeeren tot den gouden standaard
enz. Een gemengde commissie, ingesteld
door de Int Kamer cn de Carnegie-stichting
voor den Vrede, heeft tot taak, deze vraag
stukken te bestudeeren. Haar permanente
zorg zal zijn, 'n politiek uit te stippelen, die
op het internationale plan gecoördineerd is.
„Onze organisatie", aldus besloot de heer
Fentener van Vlissingen, zal in haar arbeid
niet falen, hoewel het niet gemakkelijk is
d-e waarheid terug te vinden in een econo
mische wereld, waarin zooveel vergissingen
zijn begaan. Maar ten slotte ls het de taak
an de leiders van het economische leven
in de verschillende landen, de vreedzame
samenwerking, de vereeniging der indivi-
dueele krachtsinspanningen te verzekoren
die onze bedreigde beschaving zullen red-
dien".
Goudexport naar Nederland
oor $500.000 verscheept
De Federal Reserve Bank deelt in haar
dagelijksch rapport omtrent den goudvoor-
raid mede. dat voor een bedrag
S 312.000 aan goud werd ingevoerd uit Chili
voor 4000 uit Guatemala.
Naar Frankrijk werd goud uitge
voerd voor een bedrag van 87.980.000
en naar Nederland voor 8 500.000.
Een bedrag van $316.000 werd toegevoegd
aan de hoeveelheid „earmarked" goud.
Maandag werd nog uitgevoerd naar Frank
rijk $99.000 en naar Nederland $344.000.
NED. COOP. SPAAR EN CREDIETBANK
VAN AMBTENAREN EN BEAMBTEN
Vergadering van ohllgatiehouders
Onder voorzitterschap van Mr E. J. Dom-
mering, is gister te Amsterdam een verga
dering gehouden van 5 obligatiehouders
au du Ned. Coöp. Spaar- en Crodletbank
van Ambtenaren en Beambten ter behande
ling van de voorstellen tot kapitaals-reduc
tie, renteverlaging en uitstel der uitloting.
De ter vergadi ring aanwezige obligatiehou-
ders vertegenwoordigden een achuldbedi og
van 40500; net geheele schuldbedrag be
loopt ƒ298.500, zoodat de vereischte meer
derheid niet aanwezig was en de vergade
ring moest worden verdaagd. Besloten
werd een tweede vergadering te houden op
Vrijdag 14 Febr a.s. te 11 uur.
Ook voor de houders van 5 waarborg
kapitaal was een onvoldoende schuldbedrag
ertegenwoordigd. Deze vergadering werd
eveneens verdaagd tot Vrijdag 14 Febr. a.3,
tu 12 uur.
De Amerikaansche auto-productie
Teekenen van vermoeidheid
Een groot dèel van de algemeene Ameri
kaansche bedrijvigheid hangt af van do
goede gang van zaken in de automobiel*
branche. In Januari gaf deze eenig toeken
van vermoeidheid. Dit is niet te verwonde
ren, daar op verzoek van Roosevelt ook in
de herfst flink werd geproduceerd, teneinde
arbeiilsspreiding in deze industrie te kun
nen verkrijgen. Een deel van de voorjaars-
vraag zal derhalve in de afgeloopen herfst
zijn bevredigd, hetgeen niet wegneemt, dat
men de naaste toekomst zeer gunstig blijft
aanzien. De automobielindustrie moet hel
hebben van hen, die nieuwe wagens voor
het eerst nemen en van hen. die de oude
wagens willen vervangen. Hoe meer wagens
e*- op den weg zijn. hoe grooter de vervan-
gingsvraag en hoe belangrijker deze wordt
voor de instandhouding dezer industrie.
Men raamt einde 1935 het aantal auto's dat
in Amerika in gebruik is op 26 miliioen,
waarvan de vervangingsachterstand op 6-5
miliioen wordt geschat. Blijft de conjun>
tuur zich gunstig ontwikkelen, dan zal der
halve een groote vraag naar nieuwe wageus
ontstaan, vooral nu de bonus tot uitkeering
zal komen. Deze grootere vraag en mede het
meerdere auto-rijden ls stimuleerend voor
de autobanden- en de rubberindustrie. Da
U S Rubber maakt over 1985 voor het eerst
sinds 1927 een winst van ongeveer 8 2 mil
iioen.
Van Nab|j en Ver
De Engelsche rubbervoorraden zijn ia
de afgeloopen week mot 325 ton toegeno
men. De voorraden te Londen stegen met
377 ton tot 84.781 ton, tegen 82.160 ton vorig
jaar, die te Liverpool namen daarentegen
af met 52 ton tot 77.241 ton en 66.429 ton
vorig jaar.
De Cultuur-Mij „Medarie" stelt een
reorganisatie voor, waarbij 560 aandeejen
geheel worden afgeschreven ten laste van
twee groote aandeelhouders, die f 1 miliioen
in contanten verstrekken. Daarentegen ba»
dingen deze aandeelhouders dat 600 van
de hun nog restcerende aandeelen preferent
zullen worden verklaard voor 6 dividend
en bij liquidatie voor het nominale bedrag.
Het overige aandelenkapitaal wordt afge
stempeld tot 20
De Dupont de Nemours boekte in 1933
een winst van $62.085.000 tegen 8 46.701.000
in 1934. Dit is de hoogste winst ooit doof
de maatschappij behaald.
De rechtbank te Antwerpen heeft vqk
rige maand houders der 5 gouddollat*
locning Antwerpen 1928, die betaling disch*
ten op goudbasis, in het gelijk gesteld. Hlerw
van ging de stad Antwerpen in hooger "ba»
roep. Het Brusselsche Hof van Appèl heeft
het vonnis der Antwerpsche rechtbank
vernietigd en de stad in het gelijk gesteld.
BRAMMETJE FLAPOOR EN Z'N VRINDEN
door G. I. BOTMAN
103. Juist op dit oogenblik kwam de
kapitein de trap afhollen. De passagiers
hadden hem gewaarschuwd en hem van
het ongeluk verteld. „Wat hebben we nou
weer!" mopperde hij, en spoedde zich naar
de keuken, om te zien, waar de verongelukte
kunstenmakers terechtgekomen waren
Klets! Net deed hij de deur open,
toen hij den heelen inhoud van de pan
huzarensla midden in zijn gezicht kreeg, die
voor Tom bedoeld was geweest De kok had
een beetje te hoog gemikt en net op 'n on
gelukkig gekozen oogenblik! Het lekkere
mengelmoes, glibberig van de mayonnaise-
saus, kleefde aan des kapiteins gezicht...
(Wordt Vrijdag as. vervolgd)
^brieven van Prof. Dr. V. HEPP
BEZING Volgens belofte
ni (siot)
iets over emigratie
I zou zeker onbevredigd laten, indien i£ deze nalezing eln-
zonder nog iets over emigratie naar Zuid-Afrika te hebbon
d Gedurig blijkt weer hoe dit onderwerp de geesten bezig
i Ik vind dit alleszins natuurlijk. Het zit nu eenmaal in
I Nederlandschen aard om, wanneer de omstandigheden
pe aanleiding geven, niet bij honk te blijven. Tot op zekere
P komt daarin het echt menschelijke uit, dat God in de
ping heeft gelegd. Het „vervult de aarde" wordt niet in
ptste plaats ooor onze landgenooten verstaan. Op de emi-
van Nederlanders heeft dan ook in vele gevallen zegen
f- En het wordt thans als iets benauwends gevoeld, dat
(feitelijk binnen onze grenzen zit opgesloten. Landen, die
I afnemers van Immigranten waren, hebben thans den in-
fnjwp.l onmogelijk gemaakt. Het kan niet verwonderen, dat
paarom uit ziet naar andere deelen van de werelo, waar
- Mie kans verkeken is. Men rioht het oog naar Argentinië,
FGuinea, Zuid-Afrika. Daar is een te veel aan grond en
kkort aan bevolking. Vooral Zuid-Afrika heeft een streepje
baar woont een stamverwant volk. De godsdienstige sfeer
!zóó, dat men geen grooter gevaar voor afdwaling behoetl
.fezen dan hier te lande. Men behoeft daarom geen groote
pn te vormen eer men er heentrekt. Het klimaat biedt in
ptelling met. andere gewesten geen goinge voordeeien. Zij,
P stond in ons blad van 4 Februari.
die uit ons land komen, kunnen er gemakkelijk wennen. Repa-
tneeren om de zooveel jaren is oranoodig. En zoo is er nog
veel meer.
Men heeft dan ook wel uit Zuid-Afrika mij gevraagd of ik in
mijn brieven geen te voorzichtige houding heb ingenomen. Er
zijn er, die mij hebben verzekerd, dat Nederlanders ook tip het
oogenblik daar nog welkom zijn. Inzonderheid Gereformeerde
Nederlanders. Want anceren zouden er bij de Boeren niet zoo
gemakkelijk aansluiting vinden. Doch waar ik mij eenmaal op
het standpunt heb gesteld, dat ik emigratie niet mag aanmoe
digen, wanneer me-» mij niet, eenigen redelijken waarborg van
slagen kan geven, meen ik mijn oprdeel niet te mogen herzien.
Want zoodra ik van waarborgen ga spreken, wordt men hui
verig Men heeft mij gevallen bij menigte, genoemd, waarin
Nederlanders het in Zuid-Afrika tot een mooie positie wisten te
brengen. Maar als ik dan naar het getal mislukkingen vroeg,
moest men toegeven, dat cdt inderdaad niet klein was. Een
zekere dialoog heeft zich daaruit ontsponnen, welken ik met
eigen woorden hier weergeef. Niet ieder, zoo voerde men mij
tegen, is voor emigrant geschikt De emigrant moet een durver
zijn. Hij moet op een punt komen, dat hij beslist: ik wil het met
God wagen. Ik antwoord: als iemand er zóó voor staat, dan
heeft hij geen aanmoediging noodig. Hij zal zioh ook door mijn
voorzichtigheid niet laten ontmoeaigen. Hij gaat op eigen ver
antwoordelij ltheid. De echte emigrant zoo vervolgde het ge
sprek zoekt niet allereerst een bestaan voor zichzelf, maar
voor zijn kinderen. Er is menig voorbeeld van, dat Iemand zijn
heele kapitaal opteerde en verarmde, maar de tweede generatie
oogstte, wat hij met tranen had gezaaid. Heden nemen zij in de
Zuic-Afrikaansche samenleving een voorname plaats in. En zie
hier mijn weerwoord: inderdaad leert de geschiedenis, niet alleen
in Zuid-Afrika, maar ook elders, dat' de emigrant niet moet
werken voor de naaste, maar voor eop meer verwijderde toe-,
komst. Doch dan behoort dat ook hun, die het voornemen op
vatten te emigreeren, worcen voorgehouden. Niet leder staat zoo
hoog, dat hijzelf wel gebrek wil lijden, opdat zijn klnoeren het
later goed bebbeh. Ën hoe dan ook, hij moet gedurende eenigen
tija over bestaansmiddelen beschikken.
Ia den loop van dit jaar ?ijn vrij wat Nederlanders naar Zuid*
Afrika vertrokken, enkelen op zeer primitieve wijze, zoodat ze
slechts zelden hun doel bereikten. Bij aankomst in Kaapstad
werden de meesten naar Johannesburg gezonden, waar zij ook
Ln den regel wel emplooi vonden. Maar inmiddels berichtten de
Vereenigingen en Comité's, die hun bemiddeling hadden aange
boden, dat Johannesburg verzadigd is. Voor vakonkundigen is
emigratie beslist te ontraden. Ongeschoolde krachten kunnen
tegen de naturellen nooit opbieden. Ook bekwame vaklieden
beeft Zuid-Afrika genoeg. Misschien weet de een of andere land
genoot nog ergens een plaatsje te veroveren. Maar dat blijft uit
zondering en men moet daarvoor zelf het terrein verkennen.
En landbouwers? Na wat ik daarover reads in mijn brieven
vertelde, nog alt. De toekomst voor Zuid-Afrika ligt niet op het
piatteland, maar in het mijnbedrijf. De Afrikaansche boer zal
zich wel handhaven. Zelfs maakte hij in het afgeloopen jaar
betere prijzen. Maar Zuid-Afrika schuift van landbouw- naai
industriestaat heen. Wanneer een vreemdeling zich in zijn
eentje op het land vestigt, zal hij het moeilijk kunnen bolwer
ken. Alleen bewijst de geschiedenis van Wonderfontein ook
daarover sprak ik reeds dat kolonisatie nog wel kan geluk
ken. „Neerlandia", het Maandblad van het Algemeen Neder-
landsch Verbond, verschafte m zijn nummer van Mei 1935 daar
over nadere gegevens. Ik licht daaruit het volgende: „Voor het
weidebedrijf wordt het eerste jaar vereischt het bewerken van
den grond en verdere inrichting van het bedrijf, terwijl in het
tweede jaar vee wordt aangekocht en enkele gewassen worden
verbouwd. Indien men rekent op enkele tegenslagen en daar-
-orn de opbrengsten in het tweede jaar verwaarloost, heeft men
voor de inrichting en bewerking van het bedrijf, waterrechten,
rente voor hypotheek en kosten voor levensonderhoud, geduren
de beide eerste twee jaren als bedrijfskapitaal ongeveer en vijf
tien hondera pond noodig. Daarna wordt gerekend, dat het be
drijf. voldocntje Inkomsten afwerpt om een bestaan te verzeke
ren. In het hoenderbedrljf kan men vlugger inkomsten verwach
ten en heeft men berekend, dat een dergelijk bedrijf met een
goede drieduizend gulden kan worden opgezet". Ook wordt aan
gehuwde landbouwers den raad gegeven eerst alleen een kijkje
te gaan nemen voor zij hun familie laten overkomen, al wordt
er aan toegevoegd, dat zij, die nu de kolonie zouden willen ver-
grooten, niet met de moeilijkheden zullen hebben te worstelen,
dio de pioniers in 1929 ondervonden. Men lette goed op het be-
noodigde bedrijfskapitaal voor veebedrijf: vijftien honderd pond,
dat is naar den huidigen koers ongeveer elf duizend guldern
Natuurlijk laat ik dit alles voor rekening van den schrijver.
Nogmaals werd mij verzekerd, dat Zuid-Afrika nog het best
energieke, betrouwbare zakenmenschen zou kunnen gebruiken.
Zelfs hoorde ik den wensch uiten, dat ook op de grootere dor
pen een ondernemend winkelier zich zou vestigen. Doch ook
hij moet aan bijzondere voorwaarden voldoen. Eerstens behoort
hij eenigszins kapitaalkrachtig te zijn. Dan moet hij op da
moeste plaatsen zich ook met wat Engelsch kunnen redden.
Vooral echter moei hij kunnen concurreeren met Joodsche zaken
en ,.koelie"-winkels. De Afrikaanders hebben het gevoel, dat zij
in de laatste worden beetgenomen. Men heeft dus niet alleen te
zorgen, dat do prijzen minstens even laag zijn, maar ook, dat
men door strikte eerlijkheid het vertrouwen van de klanten
wint. Dat men in den eersten tijd een vrij sober bestaan zal
hebben, moet men zich getroosten. Daarenboven ls aanpassing
aan de Afrikaansche gewoonten en taal vereischt. Evenwel
overdrijve men dit niet. Er zijn Nederlanders, die meoncn
Ylaamsch te spreken, zoo ze om den anderen zin het tusschen-
werpsel „zulle" gebruiken. Zoo zijn er ook, die denken, dat zij
in twee of drie woken zich wel in het Afrikaansch kunnen uit-
drukken. Het eenig effect, dat zij daarmede bereiken is, aat zij
worden uitgelachen en dat tot schade van hun zaak. De Boer
neemt het heusch niet kwalijk, dat men zich van het Neder*
landsch blijft bedienen tot men het Afrikaansch voldoende
machtig is.
Het ls niet onwaarschijnlijk, dat men zich in Zuid-Afrika er
nader over zal beraden, hoe immigratie uit Nederlano kan wor*
den bevorderd. Doch deze plannen zijn nog niet in zulk een
staal van wijze, dat Ik er iets van mag mededeelon.
Wel mag Ik het heuglijk verschijnsel vaststellen, dat bloeden
geloof spreken.
Worde die stem van weerskanten luider!
Niet het meest ter wille van emigratie en immigratie..
Doch tot gezamenlijke verdediging van hoilige, geestelijk*
goedeieo.
