Volg de M.S.S.-gewoonte l
M.S.S.-cachets Maken Schoon Schip
RENTE OR RENTE
WOENSDAG 22 'JANUARI 1936
UIT OOST-INDIE
HET CRIS'SVERLOF
BIJ DE K.P.M.
Per I Jan. 1936 ingetrokken
Een tekort a»n personeel
Bij de K.P.M. is enkele jaren geleden om
ontslag van veel personeel te voorkomen het
zg.n. crisisverlof ingevoerd. Dit beteeken-
de, dat aan het Europeeecho verlof van het
ongehuwde personeel nog een aantal maan
den wachtgeld van het salaris) werd
toegevoegd, waarna de verlofganger weer
naar Indië terugkeerde.
Bedoeld crisisverlof nu is. naar do
Java Bode meldt, per 1 Januari 1936
ingetrokken, omdat men de verlofgan
gers dringend noodig heeft, onmiddel
lijk na het expireeren van hun gewo
ne verlof.
Voort zijn in alle rangen van het Euro-
peesche varende personeel op 1 Januari
j.L weer promoties toegekend. Van eiken
rang zijn namelijk tien functionarissen tot
een hongeren rang bevorderd.
Deze beide maatregelen wijzen er op
dat er van een teveel aan personeel
thans niet meer kan worden gespro
ken. Momenteel is er zelfs een tekort,
omdat er een dubbele ploeg verlofgan
gers buiten dienst Is
De K.P.M heeft namelijk de reparatie-reis
van de Nieuw-Zeeland naar Nederland ge
bruikt om verlofgangers op de goedkoopste
wijze'naar Nederland te zenden en wel vóór
degenen, die hen hadden moeten vervan
gen, beschikbaar waren. Deze laatsten kee-
ren nu voor een goed deel eerst met dc
Nieuw-Zeeland naar Indië terug, zoodat er
ongeveer tweemaal zooveel verlofgangers
zijn dan gewoonlijk.
Maar ook daarna zal men. naar het blad
verneemt, nog krap zitten met varend per
soneel, waartoe uiteraard ook de uitbrei
ding van de buitenlijnen heeft meegewerkt.
De K.P.M. gaat weer vooruit, zoodat ook
in dit opzicht het geleidelijk weer intrekken
van vroeger uit biltere noodzaak getroffen
bezuinigingsmaatregelen gerechtvaardigd
lijkt.
DE SCHIETPARTIJ TE
LARANTOEKA
Kapitein Koster en sergeant-maj.
yan Zandbergen gedood
Maleisch fuselier wist een karabijn
te bemachtigen
Amokmaker doodgeschoten
BATAVIA, 21 Januari (Aneta). Naar
Aneta verneemt, zijn thans bij het departe
ment van Oorlog de bijzonderheden bekend
geworden omtrent de amok te Larantoeka
(Oost-Flores), waarbij de kapitein der in
fanterie H. J. M. Koster en de sergeant-
majoor van Zandbergen werden gedood.
De Maleische fuselier Amat werd op
Nieuwjaardsdag op keeterdaad betrapt bij
het stelen van geld van een korporaal en is
daardoor blijkbaar „maloe" geworden. De
man wist zich op 5 Januari in den namiddag
meester te maken van een karabijn uit het
wachtlokaal van het kampement van het te
Larantoeka liggende detachement, met welk
wapen hij eenige schoten gelost heeft op den
fuselier Planton, die op wacht zat, echter
zonder dezen te treffen.
Door het geluid van het schot geal
armeerd kwamen kapitein Koster en
luitenant Vos toesnellen, gewapend
met een pistool en gevolgd door den
controleur. De amokmaker nam toen
de houding aan alsof hij geen kwaad
wilde, maar loste niettemin plotseling
op korten afstand eenige schoten,
waarvan er één den kapitein Koster
trof.
De controleur en de luitenant Vos e
eenige anderen slaagden er in, hoewel zij
door Amat werden beschoten, den kapitein
Koster naar de ziekenzaal te brengen, waar
hij een uur later overleed.
Sergeant-majoor van Zandbergen
vuurde op den amokmaker, die een
beweging maakte alsof hij vieL Van
Zandbergen dacht hem te hebben ge
raakt, doch dit bleek onjuist te zijn,
waarna Amat tweemaal schoot, daar
bij den onderofficier doodelijk ver
wondende.
bij een poging om het kampement binnen
tedringen, door de wachthoudende militai
ren doodgeschoten.
De familie van wijlen kapitein Koster wil
het stoffelijk overschot naar Bandoeng doen
vervoeren om het lijk daar ter aarde te be
stellen.
Zeven Inlanders verdronken
Hoe gevaarlijk de Indische rivieren nog
kunnen zijn is pas weer eens gebleken te
Tjileureup (Buitenzorg). Tegen vier uur in
den namiddag trachtten, naar het Bat Nbl-
meldt negen inlanders hand aan hand de
Tjileungsi, te doorwaden. Alles ging naar
wensch. tot plotseling nummer één uit
gleed, vermoedelijk op een steen kwam te.
vallen, door een draaikolk gegrepen werd
en meegesleurd. Hij sleepte ook de anderen
mee.
Ijlings toegesnelde hulp wist nog
twee menschen levend op den oever te
brengen; drie slachtoffers zijn dood
aan den wal gebracht. De overige vier
wist men niet te vinden en zelfs den
volgenden morgen had men ze nog
niet. Men mag derhalve wel aanne
men. dat dit ongeluk zeven slachtof
fers heeft geëischt
GEMENGD
NIEUWS
De priestermoord te Geysteren
Nog geen licht
Dinsdagmorgen om tien uur heeft dr.
Hulst uit Leiden met assistentie van dr.
H. Bloemen uit Venray in de pastorie van
Geysteren de sectie verricht op het
stoffelijk overschot van den zoo gruwelijk
ermoorden pastoor G. Litjens.
Dr. Hulst kon met zekerheid de doods
oorzaak vaststellen, doch in verband met
het onderzoek konden geen nadere inlich
tingen gegeven worden. Wel staat vast, dat
de pastoor niet is doodgeschoten. Door de
sectie op het lijk schijnen eenige nieuwe
aanwijzingen gevonden te zijn, die de justi
tie op een nieuw spoor der daders brengt.
Onmiddellijk na de sectie is het stoffelijk
overschot van pastoor Litjens vrijgegeven
gekist. Voor zoover uit de spaarzame in
lichtingen van de politie valt op te maken
staat wel vast, dat de gehoopte opheldering
nog niet is verkregen.
Het bericht, als zou iemand uit Arcen in
verband met den moord zijn gearresteerd,
wordt van bevoegde zijde met de meeste
beslistheid tegengesproken.
Bloedige vechtpartij
Te O s s ontstond tusschen een tertal
dronken bezoekers van een logement nabij
den Berchemscben weg ruzie, waarbij het
tot een formeele vechtpartij kwam.
Een van het viertal, een gepensionneerd
koloniaal uit Grave, werd hierbij! een bloe
dende wonde aan het hoofd toegebracht. De
drie anderen verlieten hierop in een auto
het logement, terwijl de getroffene even
later naar buiten liep. Op korten afstand
i-an het logement zakte hij echter ineen.
Voorbijgangere droegen hem in bewusteloo-
zen toestand bij een naburig café binnen. Na
hier door dr. Stoltz verbonden te zijn, kon
hij wederom naar het logement worden ver-
oerd.
Door de Marechaussee werd onmiddellijk
een uitgebreid onderzoek ingesteld en werd
overgegaan tot arrestatie van zekeren V. Na
in de kazerne aan een streng verhoor te zijn
onderworpen, waarbij hij pertinent ontken-
beslagen te hebben, werd' V. weder op
vrije voeten gesteld. Aangezien de beide ver
dere bezoekers zich reeds naar Grave had
den begeven, wordt het onderzoek in die
richting voortgezet,
DE MIJDRECHTSCHE MILLIOENEN
De millioenenkwestie te Mijdre*<f. komt
29 Jan. a.s. andermaal voor oe Amsterdam-
•echtbank.
BELGISCHE STROOPERS
Het is bekend, dat op de Wester-Schel-
de dc jacht op wilde eenden druk wordt
beoefend en dit niet altijd voor degenen,
die tot die jacht gerechtigd zfj-n. Het is
echter moeilijk om op een breede stroom
als de Wester-Schelde stroopers op heeter-
daad te betrappen. Door de marechaussees
uit Hansweert en Hontenisse is enkele
weken beslag gelegd op een negental ge
weren, aangetroffen in een vaartuig met
slechts één jachtaktehouder. Zelfs was bo
vendien een z.g.n. kanongeweer aanwezig
voor het schieten op ganzen en zeehonden.
Dezer dagen is door dezelfde politie-amb-
tenaren beslag gelegd op vijf geweren. In
dit geval waren zelfs twee kanongeweren
voorhanden.
ECONOMIE
EN FINANCIEN
KOSTEN VAN HET
LEVENSONDERHOUD
Sedert September 1935 is
een stijging ingetreden
Zoowel voor arbeidersgezinnen als voor
gezinnen van meergegoeden
Volgens het indexcijfer over Dec. jl.,
dat door het Bureau van Statistiek
der gemeente Amsterdam bere
kend is, is er sedert September jL
voor het geheele budget zoowel van
de arbeidersgezinnen als van de ge
zinnen van meergegoeden een stijging
van 0.7 to constateeren.
Voor de voeding alleen is er voor de a
bei dersgezinnen een stijging van 1.7 e
voor de beter gesitueerden een stijging
van 1.9 Voor beide groepen van gezinnen
v toonen een prijsstijging de rubriikm
brood, melk, eieren, brandstof, wat beide
laatste aangaat als gevolg van seizoen-
s» hommiiingeri (bij brandstof winterprijzen
van huisbrand).
Voor de arbeidersgezinnen is er boven
dien stijging bij de rubrieken kaas, risen,
fruit en vleesoh (voor zoover ieescli be
treft, bij vleeschwaren, welke grooter was
dan een prijsverlaging bij varkensvleesch:
voor de beter gestitueerden heffen beide be
wegingen elkander op); voor de gezinnen
van roeergegoeden bij de rubrieken grutters-
v aren, groenter, schoeisel .kleeding, vetten.
Die bij vetten wordt veroorzaakt door prijs-
verhooging van natuurboter, waarvan de
invloed op de berekeningen, ten gevolge
van het grooter verbruik door deze ga-wa
ntin* zwaarder weegt dan de prijsverla,
L j rundvet en reuzel, die daarentegen bij
arbeidersgezinnen op het budget een be
langrijker plaats innemen. Omgekeerd on
dergingen een daling: voor beide groepen
van gezirnen de post aardappi en, voir de
arbeidersgezinnen de posten groenten, vet
ten en kleeding en voor de gezinnen van
meergegoeden kaas, visch, fruit en huisraad
HOT-OIL" PRODUCTIE
BEDWONGEN
Amerikaansche petroleum-Mijen
bereiken betere resultaten
Einde van de prijs-oorlogen
In de finanoieele oentra wordt den
laatsten tijd groote belangstelling aan
den dag gelegd voor de petroleum-
waarden en dit is gepaard gegaan
met een niet onbelangrijke koeraver-
heffing. De grootere appreciatie voor
de betreffende fondsen spruit onge
twijfeld voort uit den aanmerkelijk
verbeterden toestand vaa de petro
leumindustrie.
Naar gemeld, zijn den laatsten tijd de
prijzen der ruwe petroleum, van benzine
sn andere bijproducten in de V. S. verhoogd
en zooals bekend, zijn de Amerikaansche
noteeringen van petroleumprochicten toon
aangevend voor die over de geheele wereld.
Over het algemeen zijn de wintermaanden
niet het meest uitgezochte seizoen voor pe
trol eurnprijsverhooging, doch het feit, dat
men daartoe thans kon overgaan, doet wol
uitkomen, dat de petroleumsituatie in de
V. S. aanmerkelijk gunstiger is geworden.
Nu zijn de V. S. niet alleen het voornaam
ste petroleum produceerende land van de
wereld, want zij nemen ongeveer 60
de wereldopbrengst voor hun rekening
dooh bovendien zijn zij de grootste verbrui
kers en de were]dpetroleum-situatie is voir
een groot gedeelte afhankelijk van de ver
houdingen in de V. S. Jaren achtereen was
de toestand aan de overzijde van den Oce
aan ten eenenmale onoverzichtelijk, doch
in September 1933 werd de Amerikaansche
petroleumindustrie onder controle ge
bracht en de petroleumcode werkte aanvan
kelijk bevredigend. Het duurde echter niet
lang of de door de overheid genomen maat
regelen werden door verschillende plaatse
lijke rechtbanken onwettig verklaard
daardoor veroorzaakte onzekerheid riep op
nieuw de noodige verwarring te voorschijn
en het gevolg was, dat in verschillende sta
ten van de Unie prijzenoorlogen werden ont
ketend.
Toen het er zeer dreigend ging uitzien,
kwamen de voornaamste petroleum produ
ceerende staten van Amerika echter tot een
overeenkomst inzake productieregeling, wel
ke regeling 13 September van kracht 1
leder pak HONIG's VERMICELLI hohi g'ï Bouillonblokje GRATIS
De dagelijksche laak, vol ergernissen, jachtige beslommerin
gen en vermoeienissen, maakl dal, hoe verder Ge de week in
gaal, hoe vermoeider Ge wordl. Maar ook Uw spijsverte
ringsorganen ondervinden daarvan den ongunsligen invloed.
Uw darmen aaan irager werken, Uw stoelgang wordt ook trager en ver-
Siftigde afvalstoffen hoopen zich op in Uw ingewanden, verontreinigen
w bloed, brengen Uw gestel in de war en maken U moe, mat en lusteloos.
En dan zijn op Zaterdag Uw krachten totaal uitgeput!
Daama volgt Uw rustdag, waarvan Ge U «ooveel had voorgesteld, maar
Gij zij! moe, landerig, lusteloos en prikkelbaar en pas als de Zondag
voorbij is. als het Maandag is, betreurt Ge Uw verloren dag en wenschte
dat het dan nog Zondag was, want nu zoudt Ge lust hebben voor al Uw
verzuimde plannen. Maar Uw weektaak ligt voor U en zoo gaat 't telken» I
Maak het daarom dus lot een goede geregelde wekelijksche
gewoonte Vrijdag en Zaterdag te maken tot een M.S.S.-dag.
Neem eiken Vrijdagavond en Zaterdagavond één of twéé van die
verrassend werkende M.S.S.-cachels, voordat Ge naar bed gaat.
En tot Uw verbazing, lot Uw genoegen zult Ge bemerken, dat, dank zij
dat M.S.S -ertje tusschen Vrijdag en Zondag als 't ware een wonder ge
beurd i». Uw geheele gestel is opgefrischt, dank zij de bijzondere besland-
deelen welke de M.S.S.-cache!s bevatten. Uw ingewanden hebben zich
zacht en onbemerkt ontlast van alle stoffen welke Uw gestel bezwaarden.
Op de werking van de lever, op Uw bloeds-omloop en bloed-druk hebben
M-SJ5.-cachets een gunstigen invloed. De gisting in Uw darmen is verdreven.
Vol lu»! en energie staat ge nu 's Zondagsmorgens op, vol plannen, met
een gullen lach. Gij zelf vooral, maar ook al Uw huisgenooten zullen
den prettigen weerslag van Uw goede M.S.S.-gewoonte ondervinden.
Een heerlijke Zondag, een heerlijke rustdag, een zoo welverdiende en
noodzakelijke afwisseling in Uw dagelijksche beslommeringen zullen Uw
deel zijn en welgemoed en vol energie herneemt Ge dan 's Maandags
Uw weektaak, volkomen daartegen opgewassen. Probeert't nog deze week:
M.S.S.-cacheta (ook wel genaamd» Laxeer-Akkertjes) zijn verkrijgbaar bij alle
apothekerj en drogisten en wel in blauwe ronde kokertjes of in de nieuwe
blauwe vierkante kokertjes. De samenstelling is echter van beide geheel gelijk.
Als Uw gewone leverancier soms géén voorraad mocht hebben, vraag hem
dan ze even voor U te willen bestellen. Ze kosten per 12 stuks slechts 60 cent
De ervaring heeft geleerd, dat hierdoor weer
goede resultaten zijn bereikt
Vrijwel in alle staten van da Unie
heeft nuen de productie goed onder
controle en men is er zelfs in geslaagd
de zgn. hot-oil, die tijden achtereen
prijs-ontwrlchtend werkte, van do
markt te weren en volgens de laatste
berichten bedraagt de hoeveelheid „on
wettig voortgebrachte petroleum" ra
Oost-Texas niet meer dan tienduizend,
barrels per dag.
Bovendien is aan de Onderlinge prijzen
oorlogen een eind gemaakt en daartegen
over heeft men de prijzen van ruwe petro
leum en verschillende derivaten weten te
verhoogen. Zooals bekend had California
zich bij de overeenkomst niet aangesloten
doch er zijn meerdere teekenen, die er op
wijzen, dat de overproductie van dezen
Noord-Amerikaanschen staat eerlang tot
het verleden zal behooren. Het jaar 1935 ii
voor de Amerikaansche petroleummaa'
schappijen reeds veel voorspoediger gewees
dan zijn onmiddellijke voorgangers, hetgeen
duidelijk gebleken is uit de door verschil
lende maatschappijen gepubliceerde winst
cijfers en over het algemeen bestaat de op
vatting, dat het jaar 1936 wederom voor
spoediger zal zijn. De voorliefde, die meer
dan eens voor petroleum fondsen aan den
dag is gelegd, valt in verband met een cn
ander dus wel te verklaren.
De Ned. Spoorwegen
In 1935 waren de ontvangsten
ƒ12 millloen lager
Geschatte ontvangsten van de maand
December 1935 (incl. die der geëxploiteerde
spoor- en tramwegen):
Reizigers ƒ4.021.600
Bagage 46.700
Brief- en pakketpost 250.000
Goederen 2.947.800
Levende dieren en lijken 18.850
Diversen 114.750
,De Auto Onderlinge" in 1935
Verdere expansie
De Auto Onderltng-e slaagde er ln böna negrf
Jaren tüds in, ongeveer lftpct van alle aulo
iiier te lande te verzekeren. Dank zfl mede het
feit, dat zij de eenige gespecialiseerde Auto-
zekering Maatschappij is, die zoowel tegen
ierlinge als tegen vaste premie ve-zekert.
Sr werden in 1935 409 nieuwe polissen g
plaatst, de premie ortvangst nam toe met plm
f 25000. de extra reserve kon naast de ruim be
rekende technische reserves met f 23.600.- wor-
•ers'erkt en oigevoerd tot f 113 ftan.—
in"ls vorie Jaar. 1
Van Nabij en Ver
Naar gemeld wordt-, leverden de
Chrysler fabrieken in 1935 842.520 stuks
personen- en vrachtwagens ai. In vergelij-
moi
DONDERDAG 23 JANUARI
HILVERSUM I 1875 M. AVRO-Ultzendfnt
5.306.00 VPRO. 9.00 Kookpraatje. 9.0
Ensemble Lismonde. 10.00 Morgenwijding
10.30 Ensemble Lismonde. 11.00 Knip.
cursus. 11.30 Lyra-Trio. 12.15 Omroep,
orkest. 2.15 Voor de Vrouw. 3.00 Knip
cursus. 4.00 Voor zieken en ouden-van
dagen. 4.30 Gram.pl. 4.45 Voor de kinde.
ren. 5.30 Causerie. 6.00 Kovacs Lajoj
6.30 Sportpraatje. 7.00 Voor de kinderei
7.05 Viool-recital. 7.30 Engelsche les. 8.1)
Berichten. 8.15 Concertgebouw-Orkesi
9.50 Omroeporkest, Kovacs Lajos, AVRO.
Decibels en Renova-kwintet. 11.00 Be-
richten.
HILVERSUM H 301 M. 8.00—9.15 KRO
10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.00 NCRV. 8.0)
9.15 en 10.00 Gram.pl. 10.15 Morgen,
dienst door Ds. J. v. d. W o u d e, Gere
Pred. (H.V.) te Hilversum; 11.30—12.1)
Godsd. halfuur. 12.15 Gram.pl. en orkest
concert. 2.00 Handwerkcursus. 3.15 Orgel
spel. 4.00 Bijbellezing. 4.45 Jeugdcursui
5.30 Trioconcert en Gram.pl. 7.00 Bericht
ten. 7.15 Reportage. 7.30 Journ. week;
overzicht. 8.00 Berichten. 8.05 Mannen
koorzang. 9.00 Lezing. 9.30 Chr. Muziek
ver. „Oranje-Harmonie". (Om 10.00 Be
richten).
DROITWICH 1500 M. 10.35—10.50 Morgen
wijding. 11.2511.50 Orgelspel. 12.1!
Trocadero-Cinema-orkest. 4.30 Het BBC
Schotsche orkest. 6.50 Zangvoordracht1
7.50 Lezing. 8.20 Radio-tooneel. 10.2
Kerkdienst. 10.40 Revue-programma.
RADIO-PARIS 1648 M. 11.20 Omroeporkest
3.20 Gram.pl. 4.20 Concert 7.20 Gram.pl
9.05 Hoorspel. 10.05 Nationaal orkest.
KEULEN 456 M. 11.20 Orkestconcert. 124
Concert. 3.20 Populair concert. 5.20 So
listenconcert. 7.30 Mozart-programmj
8.20 HoorspeL
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 m.: 12.20 Salo
orkest. 5.20 Haydnconcert. 6.50 en 74
Salon-orkest. 8.20 Revue.
484 m.: 1.30—2.20 Salon-orkest. 5.20 Om
roeporkest. 6.50 en 7.35 Gram.pl. 8.2 C
Symphonieconcert.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.20 Radii
tooneel. 9.50 Piano-recital. 10.2011.2
Zigeunermuziek.
Volgens het American Iron and Stct
Institute bedraagt de bedrijvigheid ln
Amerikaansche Staalindustrie in het begi
der week 49.9 der ;aciteit, tegen vorig
week -49.1 en 49.5 vorig jaar.
De rubbervoorraden in Engeland fijf
in de afgeloopen week met een geringe he*
veelheid gedaald. In Londen verminder te;
de voorraden met 75 ton tot 84.388 en h
Liverpool met 491 ton tot 77.059 ton. R
totale vermindering beliep in de afgeloope!
week 566 ton.
Naar verluidt zullen de Engelsche vai
zekeringsmaatschappijen gedwongen zjj-
verschei done honderdduizenden ponden stai
ling uit te keeren aan de houders van staat
papieren, die zich verzekerd hebben tea*
het risico van een koersdalingten gevolg
van het overlijden van den koning.
BRAMMETJE FLAPOOR EN Z'N VRINDEN
door G. T. ROTMAN
Totaal 7.399.700
Totaal ontvangst van 1 Januari af 1935
ƒ100.193.210, 1934 (definitief) ƒ112.381.595.
Gemiddeld aantal K.M. in exploitatie van
1 Jam af 1934 3.351, 1934 3.626. Dus ontvangst
per dagkilom. 1935 77.74, 1934 84.91.
93. Aan het eind van de straat, juist aan
den rand der stad, haalde Bram zijn slacht
offer in. Hij nam een vervaarlijken sprong
en lag het volgend oogeniblik met den zak
kenroller samen op den grond te rollen.
Fok had onderwijl zoo goed z'n best gedaan,
dat er van 's mans broekspijpen niet veel
meer heel was. 't Moet gezegd, de man
werd voor zijn euveldaad meer dan genoeg
gestraft!
94. Spoedig waren nu ook de andere
ter plaatse, en de dief werd netjes aan d
politie overgeleverd.
„Bravo!" zei een dikke mijnheer, die ziel
onder het publiek bevond en alles aangi
zien had. „Met zulke flinke lui wil ik we
eens nader kennismaken!" En toen zei h
enkele woorden in Toms eigen taal. Nu,
begrijpt, hoe verrast Tom was. toen hij di
hoorde!
(Wordt Vrijdag vervolgd
Feuilleton
De geschiedenis van een erfenis
(30
door K. Jonkheid
XXXIII
Zorg
Slechts op één punt zijri dc zwaarmoedige verwachtingen van
Dirk's moeder beschaamd geworden. Jan Vermeer is terug
gekomen.
De verloving is in stille eenvoud gevierd, zonder drukte, daar
houden de Vermeera niet van.
Jan is een bedaarde en spraakzame jongen, maar erg kerksch.
Iedere Zondag neemt hij Annie tweemaal mee naar de kerk. Hij
brengt een sfeer van rustige gezelligheid in huis, die door allen
gewaardeerd wordt, vooral door Truui.
Maar verder is alles mis. Dirk is nog eens bij den notaris
geweest, om de onderhandelingen over de verkoop te hervatten,
maar de reflectant had zich reeds terug getrokken.
In de zaak gaat het slecht met de handel en nog slechter
met de betalingen.
De zaakwaarnemer heeft gedisponeerd over het bedrag van
zijn rekening en toen de ooms spraken over de honderdvijftig
gulden, heeft Djrk in een koppig booze stemming zijn laatste
kasgeld gebruikt tot terugbetaling yan dit bedrag.
Nu zit hij diep in de zorg. Zoo kan het niet blijven. Niet dajt
er direct gevaar is. Er zijn geen zware lasten, geen drukkende
schulden, er is een matig eigen kapitaal en de naam van de
firma is goed.
Maar er moet meer leven in de boel komen. Hij zal weer
geregeld op reis gaan en de afnemers bezoeken.
Vol verwachting begint hij daar mee, maar het valt tegen. Hij
ontdekt, er eenigszins uit tc zijn. Zijn voorraat» is niet „bij" en
zijn prijzen zijn niet „bij." Dat komt door al de beslommeringen.
Hij gaat zijn prijzen herzien en zijn voorraad aanvullen en
krijgt crediet op lange termijn.
Nu kan hij een poosje verder. Het gaat aanvankelijk aardig.
Er wordt verkocht en wat verdiend. Op tijd worden de wissels
afgegeven, maar helaas, het grootste deel komt onbetaald terug.
Intusschen nadert de dag, waarop hij de groote post betalen
moet en zijn kas is nog lang niet toereikend. Er zit geld in de
goederenvoorraad en veel geld onder de menschen, maar er is
weinig in kas.
Hij durft er met moeder niet over spreken en met de ooms
nog mindeh Met de onbetaalde wissels gaat hij op stap, om te
trachten, ze zelf te innen. Maar de debiteuren doen lange ver
halen, die eindigen met het verzoek, geduld te hebben, tot ze
zelf hun vorderingen binnen krijgen. Dan pas kunnen ze
betalen.
Zoo staat het met Dirk ook. Niemand kan betalen zonder geld.
Hij moet wachten op anderen, die anderen weer op anderen.
Het is een ketting.
Een rekening openen bij een kassier is hem vreemd. Dat durft
hij niet aan. Dan wil hij liever probeeren, iets contant te ven
koopen. Dat lukt teirdcele, maair niet voldoende. En de tijd
gaat door. Om de maat nog voller te maken, leest hij 's avonds
in de krant het faillissement yan een yan zijn schuldenaars.
Dat is een leelijke strop.
Hij tracht nog andere wegen te vinden. Hij spreekt er nu
over met moeder. Die durft 'er met haar broers niet over praten,
want die schijnen zich nu liever afzijdig te houden, dat heeft
ze wel gemerkt.
Dirk doet nog meer pogingen tot oplossing, maar alle zonder
eenig resultaat. Het is, alsof het ongeluk de oude familie begint
aan te kleven.
Dirk wordt moedeloos. Dof en neerslachtig zit hij op zijn
stoel. De drukkende zorgenvracht verslapt zijn geest, vandaag
daarbij geholpen door een zware zenuwhoofdpijn, die de domper
zet op het laatste vlammetje egernie.
XXXIV
Verwarde gesprekken
Bij de De Bassen gaat het anders.
Brant en Van Welden hebben succes geboekt. Het proces
heeft wel lang geloopen, maar de uitspraak is, dat verschillen
de reflectanten een groot bedrag krijgen tóegewezen. Daartoe
behooren Willem en Teunis do Bas en de vader van Jan
Vermeer.
Op een bovenachterkamer, vuil en slordig, driehoog in een
groote stad, zitten twee mannen. De een heeft een groot kwab
big gezicht en vooze puiloogen. Zijn vleezige vingers houden
een scheefpebrand stompje sigaar. Hij tracht er uit te zien als
een heer. De ander is mager, berooid en zichtbaar versleten
door een losbandig leven. Zijn geruïneerd lichaam hangt als
een gekreukeld vod over de leuning van zijn stoel. Maar zijn
geest lijkt nog helder, rijn oogen staan fel en toch bedacht
zaam, voorzichtig en gluiperig.
„Bij den boer hoef je 't niet te probeeren", zegt hij. „die ij'
te pienter, maar zijn knecht is een stommeling, die héb ie zó!
in de fuik," J
De volgende middag stopt een auto voor het huisje va:
Teunis de Bas. Er stapt een heer uit. Een gouden ketting over
spant zijn buik, zijn vingers zijn versierd met breede ringen
waarin groote steenen van echt glas.
Hij spreekt gewichtig en zoo deftig mogelijk. Hij zegt „3
heeft" en .kopje kofje."
Dan komt hij met een zeer discrete aangelegenheid, waarovei
niet gesproken mag worden. Hij vertelt van zijn groot hedrijl
zijn kantoor, zijn compagnon, die zich uit zaken terug trekt
Hij zoekt een mede-directeur op een salaris van vijfduizend i
gulden. Natuurlijk is kapitaaldeelname noodzakelijk, maai
daarover kan later gesproken. Er is nog wat andere. Dat i
oogenblikkelijk van belang, van gróót belang. „We hebben ee:
prachtige transactie afgesloten, daar zit veel geld aan te ver
dienen. Maar het moet contant betaald worden. De helft val
deze winst wil ik u al dadelijk afstaan. Het is een prachtij
aanbod, dat moet u waardeeren. U begrijpt natuurlijk, dat iÉ
die halve winst niet kan afstaan zot.der meer. U moet ook uï
waardeering tóónen door medewerking. Als u
Buurman heeft dc auto zien stóppen en de heer zien uik
stappen. Die heer bevalt hem niet. Dat is goen notaris, geet
ambtenaar van het ministerie, dat is een duistorling, die hj
in t oog moet houden. Het gaat om Teunis z'n centjes. j
De heer blijft lang binnen en buurman loopt naar de weg! Hj
stapt bedaard bij Teunis in de kamer en gaat zachtjes zitten
de eerste stoel bij de deur, want hij wil niet storen.
(Wordt vervolgd)
