JAMES WATT, NATUUR-
EN WERKTUIGKUNDIGE
JOODSCH WERKDORP IN DE
WIERINGERMEER
DINSDAG 21 JANUARI 1936
EERSTE BLAD PAG. 2[
Buitenland
DE OORLOG
IN OOST-AFRIKA
EEN BESLISSENDE SLAG
BIJ MAKALLE
„Een opgeblazen overwinning"
Te Rome gaat hot gerucht, dat er bij
Makalle binnenkort een groote slag
wordt verwacht Deze geruchten schij
nen te worden bevestigd door den leger
order van den hertog van Pistoia aan
de divisie Zwarthemden, welke hij com
mandeert, en die aldus begint: „Een be
slissende slag zal worden geleverd".
Ras Desta's terugtocht
Volgens te Addis Abeba van Ras Desta
ontvangen berichten duurt de veldslag nog
steeds voort; de Italianen brengen vooral
Somali-troepen in het vuur. waarvan de
voorhoeden slaags zijn met de troepen van
Ras Desta.
De regeering van Abessinië verklaart,
dat de Italiaanschc pers een kleine plaat
selijke overwinning heeft opgeblazen tot
iets geweldigs om den oorlogsgeest van de
Italiaansche troepen en van het volk te
Vermeerderen.
De zware Italiaansche verliezen staan
evenwel niet in verhouding tot het bereik
te resultaat. Bovendien poogt men door
deze berichten de tegenstand van de Abes-
sijnen te breken.
Evenwel zullen noch gas, noch het bom
bardement van steden, lazaretten en ver-
bandplaatsen het Abessijnsche volk daar
toe brengen; integendeel, de. strijdvaardig
heid zal sterker worden en zelfs de zwi
ste verliezen zullen het volk er niet toe
brengen den strijd voor de vrijheid op te
geven.
De opstand in Godjam
Stefani verneemt uit Dzjiboeti, dat men
het zenden van Abessijnsche troepen on
der bevel van twee generaals ter onder
drukking van den opstand in Godjam in
kringen aldaar beschouwt als een bevesti
ging van de opstandige beweging tegen
den Negus, welke nog voortduurt en ern
stiger wordt, ondanks de tegenspraken van
zekere buitenlandsche persagentschappen.
Een klooster-geschenk
De prior van het klooster Bizen, ge
naamd Abba Ghebre Amlac heeft de regee
ring van Erythrea een Koptisch gouden
Kruis aangeboden, wegend 540 gram, als
offer aan het Vaderland, zoo deelt Stefani
mede.
Men hecht hier groote waarde aan, aan
gezien het klooster Bizen een van de voor
naamste van Oost-Afrika is.
Troepenverschepingen
Er zijn uit Napels een aantal hooge of
ficieren van Hongaarsche, Oostennjksche,
Amerikaansche, Japansche en Albaneesche
nationaliteit naar Massaoea vertrokken
boord van het mailschip Sardaigna, dat
2500 man troepen en 130 officieren van het
Italiaansche leger aan boord heeft.
De buitenlandsche militaire deskundi
gen zullen als gasten van den Hooge Com
missaris voor Oost-Afrika een bezoek bren
gen aan het front in Eritrea en Somali
land.
Het mailschop Calabria is eveneens naar
'Oost-Afrika vertrokken met oorlogsmate
riaal aan boord.
Het Britsche transportschip „Athenea" is
te Port Said aangekomen met 1800 man
van het regiment Noord-Lancashire aan
boord.
Bovendien vervoert het schip 25 tanks
Voor de strijdkrachten in Egypte.
Dc Britsche ambulance
De Britsche zaakgelastigde te Rome
heeft het Italiaansche departement van
buitenlandsche zaken er van in kennis ge
steld, dat de Britsche Roode Kruis ambu
lance, die oorspronkelijk dienst zou doen
aan het front van Ogaden, naar Dessie is
gezonden, waar zij thans is gevestigd.
De zaakgelastigde voegde hieraan als
nadere verklaring toe, dat de Italiaansche
regeering op de hoogte werd gebracht van
deze wijziging in de plannen op grond van
de veronderstelling, dat in verband met de
ongelukkige recente incidenten de Italiaan
sche regeering er prijs op zou stellen de
juiste plaats te weten van deze Roode
Kruis-eenheid, ingeval desbetreffende in
lichtingen niet reeds in het bezit van de
Italiaansche militaire autoriteiten waren.
Italiaansch antwoord aan Zweden
In de antwoordnota, welke onderstaats-
Secretaris Suvich 17 dezer aan den Zweed-
schen gezant heeft overhandigd inzake het
bombardement van de Zweedsche ambu
lance bij Dolo, wijst de Italiaansche regee
ring de Zweedsche beschuldiging van de
hand, dat de ambulance met opzet zou
zijn aangevallen.
Evenwel wordt opgemerkt, dat evenals
In andere oorlogen de mogelijkheid be
staat, dat een post met het Roode Kruis
gekenmerkt onvrijwillig door een bombar
dement wordt getroffen, als deze temidden
.van de tenten van strijders is geplaatst.
De Italiaansche regeering kan niet an-
Öers dan het incident betreuren.
In politieke kringen acht men hiermede
het incident
WAT RAS DESTA
BERICHT
Geen open gevechten
(Van onzen correspondent Stuart Emeny)
D e s s i Maandagavond.
Ras Desta, de leider der Abessijnsche
troepen in liet district van Dolo, bericht te
legrafisch, dal de Italianen Westwaarts op
trekken tusschen de rivier Ganalc en do ri
vier Dawa.
Tot nu toe hebben alleen nog maar scher
mutselingen plaats gevonden, waarbij de
Italianen de Abessijnsche voorhoede aan
vallen
Ongeveer honderd mijlen ten Noord-Wes
ten van Dolo ligt het grootste deel der Abes
sijnsche troepen in de cederwouden van
Nagallé op wacht.
Ras Desta weigert zich te laten verleiden
tot een open gevecht en vindt het voorloopig
voldoende, dat zijn verspreide voorhoeden
met de Italiauen schermutselen.
Bij het achtervolgen van deze steeds weer
ontsnappende voorhoeden raken de Italia
nen steeds verder van hun gevechtsbases en
voorraden verwijderd, om uitgeput en on
dervoed de onherbergzame bergen door te
trekken, «aar ras Desta's troepen op hun
prooi wachten.
Zij trekken niet naar Addis Abeba op,
maar in Westelijke richting waar zij in do
bergen in de val zullen loopen.
(Copyright News-ChronicleA.N.P.)
Amerika's Iucht-toerusting
Honderd veertien nieuwe bommenwerpers
Het Amerikaansche departement van Ma
rine maakt bekend, dat opdracht gegeven is
aan de vliegtuigfabrieken Douglas, Air
craft Cy te Santa Monica (Californië) tot
den bouw'van 111 nieuwe torpedobomnien-
werpers.
De totale kosten bedragen 3.636.000 dol
lar. In het communiqué van het departe
ment van Marine wordt medegedeeld, dat
het bij deze nieuwe vliegtuigen gaat om toe
stellen van het z.g. type TD, die vergeleken
met andere typen een veel grooter snelheil
bereiken en een grooter actieradius bezitten.
GENEVE WEER AAN
DEN ARBEID
Geen financieele bijstand
voor Abessinië
OOK GEEN ENQUETE-COMMISSIE
Gistermiddag is te Genève de commissie
van dertien bijeengeweest, ter bespreking
van het Abessijnsche vraagstuk. Deze com
missie omvat, zooals men zich zal herinne
ren, alle leden van den Volkenbondsraad,
met uitzondering van Italië.
De commissie is gisteren tot de volgende
conclusie gekomen:
1. Er bestaat op 't oogenblik geen enkele
aanleiding te deuken, dat een verzoenings
poging tot vredelievende regeling van het
conflict met succes zou bekroond worden.
2. Er is geen reden, ondanks het verzoek
van de Abessijnsche regeering, een enquête
commissie te benoemen en uit te zenden,
om de gedragingen van het Italiaansche
leger in den oorlog te onderzoeken.
3. De commissie van achttien, de zooge
naamde sanctie-commissie, zal zonder on
derbreking kunnen vergaderen, indien haar
president het noodig oordeelt, doch de com
missie zelf kan alleen haar agenda opstel
len en daarop de kwestie plaatsen van een
eventueele uitbreiding der sancties.
4. De commissie van dertien meent niet
te moeten ingaan op het verzoek van de
Abessinische regeering inzake financieele
bijstand van den Volkenbond.
Laval en Alois!
Tusschen Laval en Aloisi hebben gehei
me besprekingen plaats gehad, zonder dat
daarvan eenig blijkbaar resultaat aan den
dag is getreden.
De commissie van achttien
Japans Aziatische politiek
Vorming van een drielandenblok
In het Japansche parlement heeft de mi
nister van buitenlandsche zaken Hi rot a
de vorming bepleit van een krachtig drie-
la u denblok tusschen Japan, China en
Maudsjoekwo.
Ter verwezenlijking daai*van, aldus de
minister, moeten drie eischen worden ver
vuld:
1. China moet ondubbelzinnig ver
klaren samen te willen werken met Ja
pan ter verhindering van de inmenging
van andere landen; Japan zal dan be
reid zijn China in ieder opzicht te
steunen.
2. China moet Mandsjoekwo erkennen
en deze erkenning voorbereiden door toe
te laten, dat in Noord-China autonomie
ingesteld wordt.
3. De drie landen, Japan, China en
Mandsjoekwo, moeten zich aaneenslui
ten ter bestrijding van het communisme.
Dat is de .noodzakelijke basis voor een
evenwicht met de Sovjet-Unie, die door
haar geweldige bewapeningen aan de
Oostelijke grens gevaren oproept.
Japan, zoo zeade Hirota verder, heeft tot
dusverre vreemde culturen opgenomen en
verwerkt en op deze wijze begrip gekregen
voor andere volken. Thans moet een uit
wisseling van de culturen tot stand komen,
teneinde het geestelijk contact van Westen
Oost te bereiken.
Kort Nieuws
In Athene werd één persoon gedood en
werden een vijftal anderen gewond bij een
botsing tusschen aanhangers vim Kondylis
en van Venizelos.
Een Inwoner van het gebied van
Eupen—Malmédy is uitgewezen, beschul
digd van anti-Belgische propaganda Hij zal
vóór 22 Jan, België moeten verlaten-
De Amerikaansche staatssecretaris
Huil heeft bekefid gemaakt, dat hij de na
men van ongeveer dertig firma's, die op
grond van de neutralïteitswet verplicht zijn
aan te geven, dat zij oorlogsmiddelen ver
vaardigen, doch dit ondanks een officieele
uitnoodiging niet hebben gedaan, ter ken
nis gebracht heeft van den minister van
justitie.
i?36 19 JANUARI
1936
Een theoreticus, die z'n denk
beelden ook practisch wist
uit te voeren
Bij het lezen van den naam Watt zullen
velen onwillekeurig denken aan de beken
de komieken Watt en Half Watt, die enkele
jaren geleden geweldig populair waren om
de komische films, waarin zij de hoofdrol
speelden.
Het ligt echter niet in de lijn van ons
blad over dergelijke personen, hoe bekend
ze ook mogen zijn, uitvoerige beschrijvingen
Mussolini cn het Roode Kruis
Mussolini heeft een schrijven gericht aan
het internationale Roode Kruis, welks zetel
te Genève gevestigd is.
In dit schrijven verklaart de duce zich
bereid, elk onpartijdig onderzoek te aan
vaarden, indien het internationale Roode
Kruis daartoe het verlangen te kennen
geeft, betreffende de luchtbombardementen
in Ethiopië, waarvan men Italië een ver-
Wijt maakt
De Amerikaansche
bonus-ui tkeering
Nadat het Amerikaansche Huis van Afge
vaardigden het wetsontwerp inzake een uit-
keering aan de oud-strijders eenigen tijd
geleden heeft aangenomen, heeft thans de
enaat de bonusuitkeering goedgekeurd. Er
is echter in zooverre een wijziging aange
bracht, dat de Senaat een uitkeering
wenscht in obligation. Het nieuwe ontwerp
is gezonden na,ar het Huis,
James Watt
Evenmin is het onze bedoeling te beschou
wen de eenheid uit de electriciteitsleer, die
aangeduid wordt met dien naam. Ieder
weet dat de sterkte van een gloeilamp ge
meten wordt naar het aantal Watts.
Neen, we willen hier herdenken de geneia-
le Engelsche natuur- én werktuigkundige
James Watt Zondag 19 Januari l.L was het
200 jaar geleden, dat deze uitvinder te Green
ock in Schotland het levenslicht aan
schouwde. Zijn vader was soheepstimmer-
man, zijn grootvader, Thomas Watt, was
docent in de scheepvaartkunde.
Watts Jonge jaren
De kleine James, die een zwakke gezond
heid had, toonde reeds heel jong een leven
dige belangstelling voor wis- cn natuurkun
de. Er wordt zelfs verteld, dat hij op zes-
Jarige leeftijd wiskundige vraagstukken op
loste. Dan is er nog het verhaal, dat hij als
jongen geïnspireerd werd tot de „uitvin
ding" van de stoommachine hij het zien van
het deksel van een waterketel, dat door de
stoom telkens opgelicht werd, en zou hij
zich bezig gehouden hebben met de vraag
hoe het kwam., dat stoom weer overging in
water.
Al berusten deze verhalen ongetwijfeld
voor een groot deel op fantasie, een feit is
dat Watt reeds heel vroeg belangstelling
toonde voor de wis- en natuurkunde. Toch
was hij op school niet een van de vlugsten
Hij kon bijvoorbeeld slecht uit het hoofd
leeren. Het is wel tynisoh, dat zoo vele
groote geesten in hun jonge jaren zulke
slechte studenten waren!
James' zwakke gezondheid was oorzaak,
dat hij zijn vader niet kon opvolgen en daar
om werd besloten, dat hij instrument maker
zou worden, een vak, dat hem bijzonder aan
trok. Op 19-jarisre leeftijd trok hij naar Lon
den om het vak te leeren. Terloops zij
vermeld, dat deze reis twaalf dagen duur
de. Mede als gevolg van Watts uitvindingen,
die immers het construeeren van locomo
tieven mogelijk maakten, vergt deze reis
thans nauwelijks twaalf uren. Dat heeft hij
toen waarschijnlijk nooit kunnen droomen!
Teleurstellingen bleven hem echter niet
'bespaard: zij*n vader kon op den duur
studie-kosten niet betalen.
Een Londensch mecanicien verklaarde
zich echter bereid de jonge Schot het vak
te leeren tegen een geringe vergoeding.
James maakte hier goede vorderingen, maar
al spoedig bleek het werk hem te zwaar.
Na een jaar was hij gedwongen naar
Greenock terug te keeren tot herstel van
z'n gezondheid. De rustige omgeving had in
derdaad een spoedig herstel ten gevolge, en
tot z'n groote blijdschap werd de thans 21-
jarige James benoemd tot werktuigkundige
aan de universiteit te Glasgow. Nu was hif
in z'n element. Naast de vervaardiging van
mathematische instrumenten, z'n voornaam
ste werk, had hij voldoende tijd over om
zich met werktuigkundige en natuurkundige
onderzoekingen bezig te houden.
Verbeteringen aan de stoommachine
Wij wezen er reeds op, dat de bewering
dat Watt de stoommachine zou hebben uit
gevonden een fabel is. Wel heeft hij tal
van verbeteringen aangebracht, zoodat ze
voor practisch gebruik geschikt werd.
Na vele proefnemingen van Papin en
Thomas Savery in Frankrijk, was ten
slotte de Engelschman Newcomen er in
geslaagd een machine te construeeren, die
ondanks vele gebreken In de practijk te ge
bruiken was. Onder andere werd deze ge
bruikt om in de mijnen het water op te
pompen.
Watt, die reeds eerder van deze machine
gehoord had, kreeg in 1763 een proefmodel,
dat eigenlijk nooit voldaan had, te reparee-
ren. Dank zij de vele proefnemingen die hij
uitgevoerd had met stoom, kwam hij op het
idee een aparte condensatie-ruimte voor de
stoom te ontwerpen. Ook in de praktijk wist
hij dit uit te voeren, en daarmee was de
grondslag voor de moderne machine gelegd.
Watt gaf zijn werk aan de universiteit
op, om zich geheel aan de proefnemingen
te kunnen wijden. Hij ging een overeen
komst aan met de oprichter van de Carron
Ironworks, dr. John Roebuck, die hem kapi
taal verschafte en als contra-prestatie twee-
oerde van de te maken winsten zou krijgen.
Negen jaar verliepen zoo, maar het vlotte
niet erg. Roebuck ging financieel achteruit
en ten slotte deed hij zijn rechten en ver
plichtingen over aan
Matthew Boultou
Die was de eigenaar van de Soho-fabrieken
te Birmingham, een energiek en kapitaal
krachtig man. in 1774 vestigde James Watt
zich te Birmingham, en onder de firma
naam Boulton en Watt begon men nu stoom
machines voor verschillende doeleinden te
Model van de stoommachine van Watt
fabriceeren, die voortdurend verbeterd wer
den, dank zij de geniale geest van Watt. In
deze periode van groote bloei deed Watt nog
verschillende uitvindingen, zooals de copieer
pers en de hydro-meter.
Op z'n oude dag trok Watt zich terug uit
de zaken, die door Boulton en de zoons van
Watt werden voortgezet Hij kocht een land
goed bij Kathfield, waar echter een smidse
'en kleine werkplaats niet ontbraken.
Verschillende kleinere uitvindingen ont
sproten hier nog aan het brein van den on-
vermoeiden werker.
Was Watt in z'n jeugd niet erg sterk, op
lateren leeftijd is blijkbaar z'n gezondheid
wel beter geworden. Op 84-jarigen leeftijd
stierf hij na een korte ziekte. Hij werd be-
jraven in Hathfield, naast Boulton, de man
wa_armee hij jaren had samengewerkt
o was het leven van James Watt, een
mensch met groote aanleg, die met onver
zettelijke wilskracht vele moeilijkheden wist
Thans wedijveren dieselmotor en turbine
n het hardst om de stoommachine te ver
vangen. Mettertijd zal dit ook wel gebeu
ren. Zoo is nu eenmaal 's werelds loop. Maa
het valt niet tegen te spreken, dat de stoom
machine het menschdom onschatbare dien
sten heeft bewezen. Is eigenlijk niet de ge
heels opkomst van de industrie te danken
aan de stoommachine? Waarmee had men
anders de machines moeten aandrijven? En
hoe zou de toestand zich ontwikkeld hebben
zonder treinen en stoombooten?
Daarom, al verdwijnt misschien op den
duur de stoommachine, de naam van James
Watt zal tot in verre toekomst bewaard
blijvenl
EEN DOORGANGSHUIS
VOOR DUITSCHE
EMIGRANTEN
Intellectueelen worden opge
leid voor landbouwers en
ambachtslieden
Lof voor de Nederlandsche
Regeering
In de Wieringermeer staan ter
linkerzijde van den weg naar
Slootdorp, 16 houten barakken.
Aan den overkant van den weg
bevindt zich een groote landbouw-
schuur met rood pannendak. Een
aantal nijvere werkers is druk
bezig op de 140 H.A. land er om
heen. Hier is gelegen het werk
dorp Nieuwesluis van de Stichting
Joodsche Arbeid.
Dit werkkamp is gesticht om uit Duitsch-
land uitgeweken Joodsche intellectueelen m
de gelegenheid te stellen een nieuw beroep
te leeren, dat het hun mogelijk zal maken
te emigreeren naar de weinige landen die
voor emigratie open staan.
De kolonie huisvest op het oogenblik 150
personen, waarvan 30 meisjes. Ongeveer 70
H.A. land wordt gebruikt voor akkerbouw
en 65 H.A. voor weddebouw.
In de stallen staan 26 melkkoeien van een
prachtige soort. Verder beschikt- men over
8 paarden en een 60-tal schapen. Ook de
tuinbouw wordt beoefend en de hoender
teelt, welke zeer bevredigende resultaten af
werpt. Verder wordt een proef genomen met
de bollenteelt.
De opleiding
De Regeering beeft in 1934 een terrein
voor dit doel afgestaan. Ruim 50 leerlingen
worden thans opgeleid voor den landbouw
en veeteelt. 20 anderen voor den tuinbouw,
hoenderteelt en de bijenteelt. Het huishou
delijk werk wordt verricht door de meisjes,
die tevens tuinbouwonderrieht krijgen en 1e
kippenfokkerij, melken, botormaken cn
kaasmaken leeren.
GEMENGD
NIEUWS
DE PRIESTERMOORD
TE GEYSTEREN
Het verhaal van
den koster
Omtrent het drama te Geysteren (LA
deelt de Maasbode noe het volgende mede:
Toen Zondagavond te ongeveer tien uur
de koster M. Verstegen vanuit het dorp huis
waarts keerde, begaf hij zich vrij kort daar
na te ruste. Toen hij ongeveer een half uur
op bed had gelegen, hoorde hij den hond
van pastoor Liftjens blaffen. Hij wijdde
hieraan echter geen aandacht, te meer daar
de pastoor zich in den regel eerst tegen elf
uur naar bed begaf en voordien de gewoon
te had zijn hond even uit te laten. Enkele
oogenblik ken later hoorde hij echter luid
keels schreeuwen en verder meende hij op
het grint voor het huis hard te hooren loo
pen, waarna vervolgens de deur van de pas
torie met een harden slag werd dichtgesme
ten- Buiten gekomen zag hij niets, slechts
een electrisch nachtlicht boven den ingang
brandde. Zoowel de voordeur als de achter
deur van de pastoorsovoning vond hij gesJo
ten.
Een vreeselijke worsteling
Pastoor Litjen6 moet zich tegen zijn
aanvallers krachtig hebben teweer ge
steld. Het hoofd van het slachtoffer ver
toonde talrijke verwondingen, veroor
zaakt door hem toegebrachte slagen.
De pastoor was een stevig en krach
tig persoon. Tegen de overmacht is hij
eohter niet opgewassen geweest
Vooral de oude, bijna 80-jarige vader
van het slachtoffer, die te Wanssum
woont is diep onder de indruk van het
gebeurde.
De toedracht van de misdaad
Wat de toedracht van de misdaad betreft
moet als vaststaand worden aangenomen,
dat de daders omstreeks tien uur aan de
pastorie hebben aangebeld en den pastoor
hebben verzocht een zieke of gewonde te
komen bedienen, aan welk verzoek deze on
middellijk gevolgd heeft gegeven. Toen hij op
eg was naar de kerk hebben de schurken
hem darop aangevallen.
Volgens sommige personen moeten er
twee of drie daders zijn geweest, hetgeen
zou blijken uit de gevonden voetafdruk
ken in den tuin. Ook het feit, dat een
jongeman Zondagavond omstreeks tien
uur tegen een heb langs den weg Geys
teren—Wanssum op een afstand van een
paar honderd meter van da pastorie drie
onbeheerd staande fietsen heeft gezien,
doet het vermoeden -ijzen, dat deze aan
de daders hebben behoord.
Een spoor gevonden?
Een door een politichond gevolgd fiets
spoor zou in de richting van de Maas leiden,
zoodat het niet onmogelijk wordt geacht,
dat de daders niet een boot van de andere
zijde van de Maas zijn gekomen en langs
denzelfden weg zijn verdwenen. Aan den
overkant van de Maas kon de hond echter
geen spoor terugvinden.
In den tuin zijn verschillende voetafdruk
ken gevonden. De daders zijn waarschijnlijk
door den achtertuin van de pastorie ge
vlucht en zijn toen in een hoek over de heg
geklommen, waar nog sporen aanwezig zijn
van gebroken takken. Vandaar zijn ze over
land op een binnenweg gekomen en
gevlucht over den grooten weg, waarschijn
lijk niet over de Maas, omdat dit niet doen
lijk was.
(lil
Men is thans bezig met den bouw van eet
gemeenschapshuis.
De opzei is, dat de Stichting een door«Cl
gangshuis zal zijn. Zij die emigreeren, wor
den vervangen dnor anderen. w
Tegen het einde van 1935 waren 41 01
jonge mannen en vrouwen geëmigreerd j
en wel 30 naar Palestina, 7 naar Argen-
tinië en 4 naar Zuid-Afrika en andere ju
landen, terwijl zeer binnenkort weder-
om 11 naar Palestina zullen vertrekken P'
en 13 naar Zuid-Amerika, Zuid-Afrika
en andere landen. Het aantal aanvragen jjy
voor het werkdorp overtreft echter verre
het aantal vrijgekomen plaatsen. Br
Geestelijke omschakeling
De leider van het dorp, Dr. Hans» Lu-,
binsky, vertelde, dat het voor de mensclieijja
niet zoo eenvoudig is, als zij pas beginnende
Wij hadden hier aanvankelijk ongeveer
15 academici, w.o. juristen, tandartsen
scheikundigen, enz., verder 25 studenten, Hit
hoofdarbeiders van verschillende catego
rieën en 30 40 jongelui, die juist de mTd-jd;
de)bare school of het gymnasium haddcifca
verlaten.
Het geestelijke omschakelingsproces dïja;
vooral de eerste groepen hebben moeten
doormaken is ontzagwekkend en sommig»
hebben het in het begin heel zwaar gehaétU
Toch waren de moeilijkheden minder grortjg;
dan wij ons hadden voorgesteld. Vooral de-
genen, die nog geen 24 25 jaar waren, bla^
ken zioh spoedig te kunnen aanpasseifj
Daarbij komt. dat vooral zij, die naar Pafla,
lestina emigreeren, daarin een krachtige sti-
mulans zien. Zij hebben het gevoel, dat zipü
gaan helpen aan den opbouw van een nieÏF]
we gemeenschap en vonden gemakkelijker
de juiste verhouding en de synthese vai
Dr. Lubinsky was vol lof over de medev,
werking van de Nederlandsche regeerinc
de hulp van de Wieringermeerdirecjie ér.0!
de hulpvaardigheid van de bewoners uit drJ
omgeving. „Een gelukkige omstandigheidlv]
verklaarde hij „is, dat onze koloniP®1
gevestigd is in deze nieuwe polder, ont
staan door de energie van het Nederlandf®
sche volk. Het stemt tot dankbaarheid ét
het inspireert ons, dat we daardoor eetLi
weinig kunnen bijdragen in het pioniershel
werk tot ontginning van dit nieuwe landtya
gei
VERRASSEND
el. tang durf 9 pee
acMig we rltl 1
bil rhtumalltlt
Aspirin m
s-bandbuli|e* vai»
n 2 labl. a 10 ctv Pi
Geruchten gaan, dat er twee arrestatie^
zouden zijn geschied. Ook is er een man g(ja<
zien bij het St Annaboech die zonder lich^'
reed en zich voorover boog om zijn gezjchjc
niet te laten zien, er werden drie fietsspor«bit
gevonden bij de boerderij van Geurts naa^i
de pastorie- Er zijn eenige fotografische ojkj
namen gemaakt, eveneens eenigé gipsaigj
drukken van gevonden voetsporen. De maid
reobaussee verkreeg belangrijke gegeven©)
door eenige vingerafdrukken, die in liefr.
huis gevonden werden. n,
Het licht van de dievenlantaarn
SE
Bij het onderzoek, dat de koster insteldl"
zag hij 's avonds plotseling door een rasa
aan de achterzijde der woning het zwaktyM
licht van een dievenlantaarn. De kostefte
werd hierop bang en begaf zich naar d^yj
naastbij gelegen woning van den tuinmaku
Baltussen van het kasteel Geijsteren. Te^
zamen zijn zij daarna naar de pastorie t^j.
ruggekeerd en hebben eenige malen aan dLj
voordeur gebeld. Toen zij geen gehoor kl%h
gen, hebben zij den burgemeester gewaau,
schuwd. w
Naar men verzekerde, hebben de dievc»ey
een citybag, waarin het geld, toebehoorendjj.
aan de parochiekerk van Geijstoren was g?>en
borgen en die zich in de slaapkamer vftCy
den pastoor bevond, niet gevonden. De ko!ne
fer moet een vrij aanzienlijk bedrag hebbefeil
bevat, doch daarvan wo-rdt niets vermist U-,
Bekend was, dat de pastoor dezer dager
per open briefkaart in correspondentie hufcn
gestaan met een bank.
Sa:
iie
De misdaden te Oss L
ne
Een verjaard misdrijf jr<
Ier
Bij de marechaussee te Oss vervoegdfter
zich een man, die verklaarde, dat hij dooier
wroeging en berouw werd gekweld en nieter
langer kon verzwijgen, dat hij 12 jaar geJJoc
den deel had genomen aan een ernstig rai^"
drijf. Tezamen met de ongunstig bekent?0
staande v. B. en v. G. uit Oss had hij heF®
plan opgemaakt om den landbouwer B. t£?j°
Berghem te overvallen en te berooven. Du
nachts binnen te dringen, waarna zij "zicu
naar de slaapkamer van het echtpaar begaL,
ven. Toen de verschrikte bewoners niet on
middellijk wilden zeggen, waar zij hun gelt I
bewaarden, haddien de indringers hun siaebbes
offers deerlijk mishandeld. Met medeneminiar
van oen geringen buit had men den afiochPrt
moeten blazen. Deze overval was tot dus^e
verre onopgehelderd gebleven. De marfFfö
chaussee cleelde den man mee, dat hij nietfl
vervolgd kon worden, daar het misdrijf Vfijj#
Alleen werd proces-verbaal opr?
Gevaarlijke proeven
Overdekt met brandwonden
In het scheikundig laboratorium van Prol.
M. Jaeger aan de Bjoemsingel te Gro
in gen heeft een ernstig ongeval plaats
De 34-jarige analyst de heer R. Hogendor!
was op de eerste verdieping bezig met hel
nemen van scheikundige proeven. Door tof
nu toe onopgehelderde oorzaak had plotse-i
ling een explosie plaats, waardoor de heer
Hogendorf ernstige brandwonden opliep. Hij
snelde naar do. deur doch trok de knop uil
de deur, zoodat hij opgesloten was. Toen
vloog hij naar het raam en sprong in zijn
angst van 5 meter hoogte naar buiten en I
kwam op de binnenplaats terecht öe
Hier werd hij in ernstïgen toestand en**»
erdekt met brandwonden opgenomen,?1*!
aarna hij naar het Academisch Ziekenhuis*1 a
werd overgebracht. yol
Toen de ontploffing, welke in het lokaal^
materieelo schade heeft aangericht, plaats®0
had, bevond de heer Hogendorf zich alleengf
in het lokaal. p®
