OP REIS DOOR BULGARIJE
Overwerkt?
ROOFOVERVAL OP EEN
GELDTRANSPORT
RENTE OP RENTE
ZATERDAG 18 JANUARI 1936
n DERDE BLAD PAG. 9
Een Oostersch-Orthodoxe
eeredienst
Het straatbeeld van Sofia
ii*)
Toen wij in het kleine Donaustadjo Lom
landden, was de bevolking uit-geloopen om
ons welkom te heeten in hun vaderland.
Te minden van al die aanstarende gezich
ten, de mannen meest met zwarte snorren
en de vrouwen met kleurige hoofddoeken,
stonden in statige houding te wachten vijf
Bulgaarsch-örthodoxo popen, in hun zwarte
kleeren en met die typische hoofddeksels,
die de Hollandsche jeugd terecht „kachel
pijpen" zou noemen. De bestuursleden van
de Wereldfederatie van Christen-stucenten
werden hartelijk toegesproken door de
Bulgaarsche geestelijkheid, die zoo veel
belangstelling toonde voor het werk van de
Federatie. Dadelijk na deze ontvangst wer
den wij in optocht naar de kerk geleid en
kwamen wij voor het eerst in aanraking
met de mystieke sfeer van ae Oostersoh-
orlhodoxe eeredienst.
Deze sfeer is bijna niet te beschrijven. De
gedachtenwereld waaruit deze eeredienst is
voortgekomen is zoo totaal verschillend
van onze calvinistische, eeredienst: men
voelt zich geplaatst in een nieuwe wereld
en als een vreemdeling in de echte zin des
woords. blijft U niets over als al dat
nieuwe in U op te nemen, zonder de in-
crukken ook te kunnen verwerken.
Eeredienst is in de eerste plaats de kerk
gang voor de geloovige in deze landen. In
geen van al die kerken met die ronde koe
pels, naar Russische bouwtrant, kunt ge
een preekstoel vindon. De prediking, zoo
als wij die in onze kerken ke ion, staat
geheel op den achtergrond. Een kerkdienst
is daar ook een en al liturgie en alles is er
als het ware op berekend de kerkganger
door allerlei middelen uit zijn gewone
6foer los te maken en in een soort verheven
sfeer te brengen. Deze sfeer is nog veel
sterker dan in onze Roomsch-Katholieke
kerken, de geheele stemming is gewijder!
De gemeente staat (er zijn geen zitplaat
sen) in een groote kring om het altaar, dat
verborgen is achter een groot scherm: de
ikonostase en waarop heilige afbeeldingen
zijn aangebracht: de z.g. „ikon en", die uit
een oogpunt van kunst bezien soms van
groote schoonheid zijn. Deze ikonen, groote
platen onder glas, liggen ook wel op kleine
lessenaars vóór de ikonostase en worden
dan door de geloovigen gekust. De ikonos
tase heeft drie doorgangen en door de
middelste kan men, als zij geopend is, een
eenvoudig altaar herkennen.
In kostbare kleedij treden de priesters
tijdens den dienst voor het altaar en
door hun handeling beelden zij eigenlijk
uit hun christelijke leer. De gemeente
ziet en beleeft door deze kul lus het
geloof van de Kerk. Het dogma wordt
zinnebeeldig voorgesteld. Het doel van
deze wijze van eeredienst is niet een
moreele beinvloeding van den mensc-h,
maar men tracht hem in een mystieke
eenheid met God te brengen. Het gebed
vormt ook een grondelement bij aez©
dienst; lang wordt er gebeden voor
allerlei kategoriën van menschen en
deze gebeden krijgen door hun smee-
kende toon iets aangrijpends, ja zelfs
iets lyrisahl
Daarbij komt dat in de Bulgaarsoh-Katho
lieke kerk geen enkel muziekinstrument
Voorkomt. Ook geen orgel kunt ge er vin-
Een limonade-verkooper te Sofia.
den, alleen een koor begeleid de dienst.. Dit
koor zingt echter veelal op ontroerende
schoone wijze. Wie wel eens genoten heeft
van een Don-Kozakkcnkoor ga naar deze
lanoen en hij zal in elke dienst kunnen
genieten van de machtige stemmen van dit
muzikale volk. Het koor is verdekt opge
steld en het gezang, men weet soms niet
waar het vandaan komt, het vervult de
ruimten met een mystieke warmte, sleept
den kerkganger uit zijn gewone gedachten
weg en voert hem in een andere wereld.
Naar en in Balgarije's hoofdstad
Per trein ging het naar Sofia, de hoofd
stad van het Bulgaarsche Koninkrijk. De
treinen zijn in Bulgarije niet van oen ge-
riefelijkheio als wij die in Holland kennen.
Waar vindt men die dan ook meer? Wan
neer men zich in de kussens van een eerste
klas coupó laat vallen, heeft men de kans
door een gemoedelijk stofwolkje omhuld te
worden, maar als het hierbij blijft is het
nogal te doen. De verhalen over het reizen
in de Balkan zijn niet altijd van fantasie
ontbloot en in de laatste jaren tracht men
ook in het verkeer Westersche vooruitgang
te brengén. Ook wordt zooveel beweerd dat
de treinen te laat komen. Dit is beslist on
juist, wij hebben heel weinig op onze reis
ooor dit land van vertraging bemerkt. Wel
is het verschil tusschen een sneltrein en
een boemeltrein niet al te groot. De oorzaak
hiervan is, dat overal enkel spoor is, zoo
dat altijd bij een station een andere trein
gepasseerd moet worden. Ook van de snel
heid moet men zich geen groote voorstel
ling maken, gewoonlijk gaat dat de 45 kilo
meter per uur niet te boven.
Na een gebeele nacht boemelen met dit
gangetje, kwamen wij in Sofia aan. Het
was een goed idee van de Hollandsche con
sul. Jhr. de Brauw, om ons zoo gauw
mogelijk naar een Sofianer bad te brengen
Heel oe omgeving van Sofia heeft een
vulkanische bodem en zoo kwam het wanne
water in ons bad ook direct uit de grond.
Belangrijke badplaatsen zou Bulgarije kun
nen opleveren, helaas ontbreekt het kapi-
'aal om tot de exploitatie over te gaan.
Sofia heeft een goed klimaat, wat. wel zijn
oorzaak zal hebben in het feit dat het ligt
aan de voet van de hooge Vitosia, op een
MIJNHARDT'S
ZENUW-TABLETTEN
Koka. 40 en 75 c<
Buiten het station gekomen zal U
dadelijk treffen de grappige aanblik
van het schoenpoetsersbedrijf, zooals
oat daar op de straat wordt uitgeoefend
De Bulgaar is een ij del wezen I Hij laat
zich graag fotografeeren, overal ziet
men fotografen en beusch ook; „klaar
terwijl U \yaclit!" Alles moet glimmen!
Oude automobielen, die men bij ons
direct in de sloot zou gooien, worden
daar keurig opgepoetst en dat is nog
een heel werk, want hoeveel koper ver
toonden niet onze oude vehikolsl
Boven alles glimmen echter de Bulgaar
z'n...... schoenen. Iets wat de Turk ook be
langrijk acht en waardoor dit genoemde
bedrijf in deze lanoen op de straat een be
langrijke plaats inneemt. Met allerlei
stellages, niet verfmiddelen, want dat zijn
het, zitten ze U af te wachten en in Zuid-
Italië kwam men zelfs te zitten op een
prachtige stoel, midden op het trottoir! De
bewerking kan grondig genoemd worden,
want de poeiscrij neemt vaak wel een vijf
minuten in beslag.
Meer van die straat-tafereelen treffen
ons op de Balkan. Water is er, vooral des
zomers, schaarsch en zoodoende is ae water
verkoop hier eveneens een bedrijf! Met
merkwaardige toestellen op de rug cn onder
het gek lep van een drinkglas op een wit
schoteltje tracht de door de zon donker
gebrande verkooper den dorstige voorbij
ganger te laven. Over het algemeen is het
straatbeeldtypisch voor een bepaalde stad
of landstrelk. Waar vindt men hetzelfde
gedoe als van een Parijsche boulevard, waar
vindt men een tweede Kalverstraat? In
Sofia is het ongetwijfeld reeds het myste
rieuze Oosten, dat zijn stempel zet juist
te groote hinderpaal en met groote snel
heid rende de wagen hiertegen op, vlak voor
het politieposthuis.
Nog zagen de roovers kans het geld
mee te nemen, en zoo vluchtten zij.
Het vuur werd hen echter blijkbaar te
na aan de schenen gelegd en het zil
vergeld, ongeveer 40 K.G. wegende,
wierpen zij ras in een tuin.
Rooverspech
Twee van de roovers wisten van de alge-
eéne consternatie gebruik te maken om te
ontkomen. De derde echter was minder for
tuinlijk. Op zijn -vlucht ontmoette hij n.L
iemand, die op een fiets zat, en aan dezen
vroeg hij welke de kortste weg naar Oost-
zaan was. Nu was deze wielrijder juist een
politie-agent in burger, die van het geval
gehoord had, en poolshoogte wou gaan
nemen. Hij vermoedde, dat hij een van de
drie vluchtelingen de man hijgde als een
postpaard en deed zeer zenuwachtig voor
zich had. Dies verklaarde hij zich bereid
den man den weg te wijzen, echter niet naar
Oostzaan maar naar het meest nabije politie
posthuis, waar hij in verzekerde bewaring
werd gesteld.
De bedienden van de Scheepsbouw Maat
schappij waren intusschen ook op het
tooneel van de ontknooping verschenen
gaven de politie een nauwkeurig signalement
van de beide voortvluchtige lieden. De derde
werd door hen pertinent herkend als de
man, die naast den chauffeur in de Chevrolet
had gezeten. Deze heeft dan ook inmiddels
een gedeeltelijke bekentenis afgelegd.
Tijdens zijn verhoor verklaarde hij, dat
hij niet degene is, die het geld uit de trans
portauto heeft gehaald. Ook de namen vai
zijn medeplichtigen zou hij niet weten. Wel
gaf hij toe met de beide andere mannen het
plan beraamd te hebben. Dé auto, waarvan
de roovers gebruik bebben gemaakt is
moedelijk van diefstal afkomstig. Het geld
ten bedrage van f 30.000.is geheel terug
gevonden. In de auto vond men ook drie
fleschjes met aether, zoodat men vermoedt
dat het drietal de bedienden heeft willen
bedwelmen.
Van de beide voortvluchtigen was tot he
denmorgen geen spoor bekend.
op het straatbeeld!
G. BOSSCHIETER.
AUTOBANDIETEN
BEMACHTIGEN
BIJNA 30.000
De opzet mislukt
Het geheele bedrag
teruggevonden
Een der daders gevat
Op de Cornells Donwesweg te Am
sterdam is gister een brutale roofover
val per auto gepleegd op een bediende
van een industrieelc onderneming, ge
vestigd aan den overkant van het LJ,
die met zijn auto een loonzending van
30.000 vervoerde. Het is den boeven
gelukt zeven zakken, elk inhoudende
duizend gulden, uit den wagen te roo-
ven. De overvallenen kregen echter
direct bun tegenwoordigheid van
geest terug en zetten een achtervolging
in. Zij slaagden er in de onverlaten te
achterhalen. Twee dieven wisten te
ontkomen, de derde werd gearresteerd.
Het geroofde bedrag is geheel terug
gevonden.
Wij vernemen over dezen brutalen roof
overval de volgende bijzonderheden:
lederen Vrijdagmorgen gaat volgens ge
woonte een employé van de Ned. Scheeps
bouwmaatschappij met een auto naar het
hoofdkantoor van de Twentsche Bank aan
de Spuistraat te Amsterdam, ten einde het
benoodigde geld voor de uitbetaling aan de
arbeiders te halen. Zoo ook dezen dag.
Met een personenauto van de maatschappij
zelve was een employé, vergezeld van een
chauffeur naar de stad geweest, om het
loongeld, ongeveer 30.000.te halen. De
terugreis was reeds vrijwel volbracht, doch
nabij het Zijkanaal bij den Cornells Dou-
wesweg ging een personenauto voor den
wagen rijden, en trachtte door wild manoeu
vreeren den wagen, waarin de employé ge
zeten was, tot stilstand te brengen.
De inhoud van den wagen
De roovers moeten goed op de hoogte zijn
geweest en hebben,den overval van te voren
tot in details opgezet. Op den bodem van de
wagen lagen negen zakken, elk inhoudende
duizend gulden in zilver, benevens een acte-
tasch, bevattende f 21.000.aan bankpapier.
De truc slaagde uitstekend. De
wagen van den Ned. Scheepsbouw Mij.
was al spoedig gedwongen tot stoppen.
Uit de rooversauto sprongen nu 2
bandieten, die met de revolver in de
vuist op de verschrikte employé's van
de Scheepsbouw Mij. toerenden. De
kerels riepen hen toe de handen om
hoog te steken, waaraan zij in de eerste
opwelling van schrik gehoor gaven.
De. roovers rukten vervolgens het portier'
van de auto open en terwijl een der boeven
met zijn revolver de bedienden in bedwang
hield, maakte zijn compagnon zich meester
van zeven der negen zakken met zilvergeld
en de actentasch. Twee zakken met duizend
gulden lieten zij liggen.
De onverlaten haastten zich met het geld
terug naar hun auto en wilden wegrijden.
Doch dat lukte niet zoo gemakkelijk omdat
de wagen dwars over den weg stond. Van
dit oogenblik hebben de employés van de
Scheepsbouw Mij. gebruik gemaakt om de
bandieten na te loopen. Het gelukte bun het
portier van den wagen beet te grijpen, voor
dat dit gesloten was.
Een worsteling
Een - korte worsteling ontstond, doch het
gelukte aan de employés niet hun belagers
te overmeesteren. Want de knop van het
portier van de Chevrolet, waarvan de boeven
gebruik maakten, begaf het en de moedige
bediende" viel met zijn neus op de straat-
steenén.
Van dit oogenblik maakte de chauffeur
van de Chevrolet, gebruik om vol gas te
geven en in razende vaart weg te rijden
de richting van TuindorpOostzaan.
De employé's gaven het echter niet op
zetten een verwoede achtervolging in. De
vlucht van de ooeven naar het tuindorp ging
wéinig voorspoedig. Door de te groote vaart
was het niet mogelijk de bocht Orionstraat
Maanstraat goed te nemen. Een hek vormde
Een nieuwe rubriek in
ONS ZONDAGSBLAD
In ons Zondagsblad van deze week
beginnen we met een nieuwe rubriek.
De heer P. VAN DUYVENDIJK,
leeraar aan de Chr. Kweekschool te
Dordrecht, is voornemens
Zielkundige en
Opvoedkundige Brieven
te schrijven, waarvan er elke weck een
in ons Zondagsblad zal verschijnen.
Uit vroegere publicaties van den heer
Duyvendijk bleek hoe deze auteur de
gave bezit over deze moeilijke slof
helder en in prettigen vorm te schrij
ven. Dat blijkt trouwens ook weer
uit de Eerste Kennismaking" in ons
Zondagsblad van heden.
De lezers zullen ongetwijfeld deze
nieuwe rubriek waar deer en. Welke
ouders „zitten" vaak niet met vragen
ten opzichte van de opvoeding hun
ner kinderen?
Naar aanleiding van deze belangrijke
aanwinst voor den inhoud van ons
Zondagsblad, herhalen we hier nog
eens de raadgeving, die we reeds
meermalen gaven:
Bewaart zorgvuldig de
nummers van Uw
Zondagsbladl
EEN WREEDE VROUW
Kinderen met gloeiende
pook bewerkt
Het „Hbld." doet mededeelingen over mis
handelingen, waaraan een vrouw te M e-
g e n zich aan bij haar ondergebrachte voog
dijkinderen heeft schuldig gemaakt.
Het onderzoek in deze zaak, dat
thans geëindigd is, heeft afschuwelij
ke bijzonderheden aan het licht ge
bracht. De zaak werd bekend, toen een
der kinderen des middags weigerde
van school naar huis te gaan. Toen
de onderwijzer vroeg, wat er aan de
hand was, vertelde het hórtend en
stootend, dat het met een gloeiende
pook" op de voeten was geslagen. De
onderwijzer constateerde daarna, dat
eenige teenen geheel waren ver
schroeid.
- De -burgemeester stelde een. nader onder:
zoek in, en daarbij bleek, dat de rug vanhe'
kind tientallen zware brandwonden vertoon
de. Overigens waren de sporen van hevige
slagen duidelijk '.zichtbaar. Ook de andere
kinderen bleken zoo behandeld te zijn, ter
wijl zij bovendien in sterk verwaarloosdeh
toestand verkeerden en totaal ondervoed
warén. Het bleek, dat de vrouw de kleinen
in een schuur op den grond en zonder dek
liet slapen. Hun voedsel bestond grootendeels
uit afval; de mishandelingen met den gloeien
den pook waren systematisch gepleegd.
De justitie te 's-Hertogenbosch is daarna
in de zaak gemoeid en na vele verhooren
heeft de vrouw volledig bekend. Zij zal op 27
Jan. a.s. voor de rechtbank te 's-Hertogen
bosch terecht staan.
w-cut Ls die nieuuïe HONIG'S KALFSSOEP
ismx/ffMA
Felle brand te Haarlem
Bewoners met moeite gered
Te Haarlem is omstreeks middernacht
cfoor onbekende oorzaak een felle brand
uitgebroken in perceel Sopihiastraat 6, waai
in gevestigd is het bureau van de Stichting
ter bevordering van kolonisatie van Suri
name (Nieuw-Holland).
De beheerder van dit kantoor, de heer N.
J. van S., die met zijn vrouw boven het
kantoor sliep, moest zich, daar het niot mo
gelijk was langs de trap naar beneden te
gaan, over een plat dak aan de ach tenzij de
van het huis in veiligheid stelden.
Het gelijkstraatsche gedeelte van het huis
kreeg belangrijke brand- en waterschade.
Even nadat het blusschingswerk door de
brandweer was begonnen, sprong de water
leidingbuis, waardoor in korten tijd de ge
heele straat onder water stond. Personeel
van het Gemeentelijk Waterleidingbedrijf
heeft later de waterleiding afgesloten. Do
brandweer betrok inmiddels het water uit
de leiding in andere straten.
De politie heeft een onderzoek naar de
oorzaak van dien brand igesteld. De heer
van S. was laag verzekerd.
Felle brand te Raamsdonksveer
Zes woningen in vlammen
Donderdagavond omstreeks hali negen
brak brand uit in de arbeiderswoning, be
woond "door A. Smulders in de Raamstoeg
op het Sandoel te Raamsdonksveer,
meldt het „D. v. N.B."
Door de rietdakbedekkingen grepen de
vlammen snel om zich heen en viel aan
blusschen niet te dénken. Spoedig deelde
het vuur zioh'mee aan de-omliggende arbei
derswoningen, bewoond door gebroeders
Blom, J. van Iersel, A. Schipperen, C. H. van
Rijn en H. Kieboom.
Al deze zes woningen waren met riet be
dekt en stonden naast elkaar.
De brandweer, die spoedig aanwezig wa*
kon niet veel tegen de vuurzee uitrichten,
wantin een oogenblik stond alles in brand.
De brandweer moest zich beperken tot het
nathouden van de belendende perceelcn,
zooals de groote boerderij van F. W. van
der Pluym en de woning van de wedu'
P. Schipperen.
Van de inboedels kon niets worden ge
red. In een half uur tijds lagen de huisjes
in asch. Omtrent de oorzaak tast men in
het duister. De brand brak uit in de woning
van A. Smulders, van wiens familie nie-
d thuis was. Behalve C. Kieboom zijn
alle inwoners verzekerd.
ROFFELRIJMEN
EEN HEUGLIJK FEIT
Tienduizend slapen heit de klok
Van onze „Rotterdammer"!
Hij leek als baby in de wieg
Een stumper, maar hij kwam er.
Hij kwam er, trots de trotsche lach
Van de „neutrale" bladen
Die dag aan dag hun lezers met
Vrijzinnigheid verzaden.
Hij kwam er goed, hij kwam er best.
Want onze ,Jcloine luiden"
(Die het bij de vrijzinnigheid
Zoo vaak zoo zeer verbruiden!)
Begrepen, en begrijpen nog
De som van het gegeven:
De mensch móét zijn beginselen
Belijden èn beleven.
Tienduizend (Rotterdammers" zijn
De wereld in gezonden.
Ze hébben bij ons trouwe volk
Een goede plaats gevonden.
Ze hebben bij de stembusstrijd
Fier de banier geheven,
En dag aan dag heeft de klaroen
Een klaar geluid gegeven.
Ze hebben in de Rottestad
En mijlen ver daarbuiten
Een roep gericht aan 't Christenvolk
Zich nauw aaneen te sluiten
Rondom Gods Woord, naar Zijn bevel
Om in 't publieke leven
De eeuwige beginselen
De eereplaats te geven-,
>yDe Rotterdammer" heeft zijn post
Veroverd en behouden.
God segene de rappe handen
Die aan dit dagblad bouwden
Hij geve het een goede plaats
In onze lage landen
Bij allen die hun hart aam Hem,
En aan Zijn Zaak verpandden.
ECONOMIE EN
FINANCIEN
Dollarleening Koninklijke
Cassatiemiddel gegrond verklaard
De procureur-generaal bij den Hoogen
Raad, Mr Besier, nam gister conclusie in
de procedure tusschen de Ver. voor
Effectenhandel en de Kou. en Bataafsohe
Petroleum-Mij, waarin de Ver. voor den
Effectenhandel uitbetaling op goudbasis
vordert van de 4 dollarleening 1930 Koa
en de 4y2 dollarleening 1927 Bataafsohe.
(Nadruk verboden.)
LEO LENS.
Blijde met de blijden. Leo Lens dichtte 'dit
vers voor DE ROTTERDAMMER van van
daag. Waar ons blad behoort tot het vijf
manschap, waarvan DE ROTTERDAMMER
de oudste brieven heeft, en welk vijfman
schap steeds meer Christelijke gezinnen
brengt onder de dagelijksche beademing van
de Christelijke pers, moge dit vers ook hier.
op dezen dag een plaats vinden.
Redactie.
Het Haagscihe Hof heeft ta.v. de leening
der Kon. met vernietiging van een toewij
zend vonnis der Haagsche rechtbank de Ver.
voor den Effectenhandel niet ontvankelijk
verklaard en t.a.v. de vordering tegen -Ie
Bataafsohe het vonnis der rechtbank met
verbetering van gronden bevestigd, waarbij
de Ver. voor den Effectenhandel eveneens
niet ontvankelijk werd verklaard.
Zoowel ten aanzien van de Kon. als van
de Bataafsohe concludeerde Mr Besier, dat
het arrest zal worden vernietigd, dat het
geding zal worc'jen verwezen naar—het-Ge-
rechtshof te 's-Gravenhage, teneinde met
inachtneming van het door den Hoogen
Raad te wijzen arrest de hoofdzaak te be
handelen en te beslissen en dat de verweer
ster zal worden verwezen in de kosten in
cassatie gevallen.
De Hooge Raad zal 27 Maart arrest wijzen.
Sonder- en Treuhanderkonto
Afrekeningen ln de afgeloopen week
In de week van 13 tot en met 18 Januari
1936 is door de Nederlandsche Bank in
totaal een bedrag van omstreeks 600.000 R.M.
van de op haar Sonderkonto bij de Deutsche
Verrechnungskasse uitstaande vorderingen,
met de begunstigden afgerekend.
De nummers van deze posten liepen van
84262 tot 84286.
Het totale bedrag van de op het Sonder
konto uitstaande posten, die nog niet tot
uitbetaling zijn gekomen, beloopen op het
oogenlblik omstreeks 26.7 millioen R.M.
De Sonderkon toposten, waarvoor koers-
fixeering is verkregen, zijn hieronder be
grepen.
Aan Treuh anderkon toposten is door de
Nederlandsche Bank gedurende dezelfde
periode in totaal een bedrag van pl.m.
500.000 R.M. met do begunstigden afge
rekend.
Het hoogst afgerekende volgordenummcr
was 19492.
Het totale bedrag van de op het Treu
handerkonto Niederlande uitstaande vorde
ringen, die nog niet tol uitbetaling zijn
gekomen, beloopt op 't oogenblik omstreeks
16.9 millioen R.M.
De Treuhanderkontoposten, waarvoor
koersfixeermg is verkregen, zijn hieronder
begrepen.
Feuilleton
De geschiedenis van een erfenis
(27
door K. Jonkheid
Ze wordt nog benauwder. Dat praten van de menschen, ja, dat
is verschrikkelijk.
„Laat nie er nog eens over denken, Vermeer. T Is voor een
vrouw zoo moeilijk. Ik heb nu zoo veel aan mijn hoofd. Er is
van allerlei te regelen in verband met het overlijden van mijn
man. En dan is er die erfeniskwestie. Daar is ook nog zoo veel
onzekers in."
„Die erfeniszaak mag onze verloving niet bëinvloeden", zegt
Jan principieel.
De ander zwijgt A
Ze zwijgen beiden, 't Wordt een beetje pijnlijk.
„Zal ik over een maand terug komen?" vraagt Jan.
Ze zou graag zeggen: „Over eon half jaar." Maar dat durft ze
niet
„Een maand is voorbij, eer je 't weet Geef me drie maanden.
Wil je?"
Jan kan niet anders, dan toestemmen. Onderweg weet hij nipt
of hij meelij moet hebben of hoos wezen.
Thuis vertelt hij van het portret
Zijn moeder luistert aandachtig. „Is het oen geschilderd
portret?" vraagt ze.
„Ja. geschilderd. Op een eiken plankje."
Ze peinst even. „Staat er achterop iets geschreven?"
„Tlne weet 11 dat?" vraagt Jan verbaasd.
fcWe hadden thuis zoo 'n portret. Moeder was er nog al aan
gehecht. Toen ze gestorven was en vader voor de tweede maal
ging trouwen, zijn er verschillende dingen verkocht, ook dat
oude portret. Mijn moeder heette De Bas, zooals je weet."
„Wat vreemd", zegt Jan. Ze kijken allen verwonderd, maar
zeggen geen woord. Hier moet eerst eens over gepeinsd worden.
XXX
Wat doen ze?
„Wat doe je nou, Teunis, als we veel geld krijgen?"
„Dat weet ik nog niet."
„Ik wel."
„Zoo? Wat dan?"
„Ik koop mooie kleeren en meubelen en we gaan in een mooi
huis wonen.''
„Is dat alles?"
„Wat wou jij dan?"
„We moeten ook aan andere menschen denken. Vind jij, dat
we 't zoo prettig hebben?"
„Heelemaal niet.; Daarom Mil ik het juist veranderen."
„Nou, alle boerenarbeiders hebben het net als wij."
„Wat zou dat?"
„Ik wil watvoor die menschen doen. Een huisje en een
stukje grond of zoo wat."
„Ben ]e nou gek, Teunis? Wat kan jou die menschen schelen!"
Teunis zwijgt. Hij heeft ai te veel gezegd. Maar het bestaan
van de landarbeiders is zoo bekrompen. Hij wil trachten, hier
in de buurt die toestand te verbeteren.
„Je mag er met geen mensch over praten", waarschuwt hij
streng.
„Wel neen ik", zegt ze, vast besloten in elk geval er op te
zinspelen bij vrouw Peter en een paar anderen.
Teunis gaat weer naar zijn baas. Ook 7.00 'n veelzwijger, net
als Teunis. Toch heel anders. De baas kan, als H moet, uit
stekend zijn woord doen. Daar hebben Brant en Van Welden
ervaring van. Maar ze zijn blij, in hem iemand te hebben, met
wie valt te handelen. Voortdurend is hij actief, houdt zich op
die hoogte van de stand der procedure en dringt a*an op zakelijk
handelen en vlug afwerken. Toch laat zich de uitspraak nog
wel eenige weken wachten.
Thuis spreekt hij nooit over het proces. Wordt er naar ge
vraagd, dan zegt hij, dat zulke dingen altijd oneindig lang
loopen. Verwachtingen spreekt hij niet uit.
Dirk Iluidekooper is opnieuw begonnen, 't Kost natuurlijk
weer geld, dat kan niet anders. Hij is gegaan naar een handigen
zaakwaarnemer in Amsterdam. Die lui zijn niet zoo duur als
een advocaat. I-Iet portret heeft hij als bewijsstuk meegenomen.
De zaakwaarnemer interesseert zich sterk. Hij heeft van de
procedure gelezen in de bladen, 't Vereert hem. dat hij er aan
te pas komt. En wie weet, wat aan zoo 'n zaakje te verdiener, is!
Hij begint, met Dirk aan te moedigen. „Dit portret is een be
langrijk stuk."
„Kan het dienen als bewijs?"
„Dat niet. Maar het kan dienen als wegwijzer tot het vinden
daarvan."
Dirk betaalt vijftig gulden voor de eerste kosten. Hij dringt
aan op onderzoek naar het Doopboek, waar de kinderen van
Andreas Huydecoper staan ingeschreven en naar het Lidmaten
boek, waarin het gezin geboekt moet staan.
Wat doet Vermeer? Eigenlijk niets. Hij laat Jan de leiding,
doch interesseert zich wel. als Jan de dingen met hem be
spreekt. Hij wacht af, hoe het gaan zal en Iaat de afloop over
aan het Goddelijk bestuur. Zoo is zijn onrust geweken en leeft
hij zijn gewone leven zonder spanning. Hij is ook niet van plan,
zijn leven te veranderen of groote dingen te ondernemen.
Jan wil zijn moeder het portret laten zien. Met medewerking
van Annie brengt hij het moe en moeder herkent het dadelijk.
Niemand begrijpt daar wat van.
„Misschien heeft grootvader het .verkocht aan meneer Huide
koper", oppert er een.
„O neen", zegt moeder, „ik weet zeker, dat een koopman uit
de stad het gekocht heeft Ik heb zelf gezien, dat hij het met
andene meubelen op een wagen laadde en er mee wegreed."
XXXI
Een vondst
De zaakwaarnemer gaat hard aan 't werk. Hij wil Brant en
Van Welden voorbij werken.
Hij krijgt toestemming, te snuffelen in het kerkelijk archief.
Daar zit hij urenlang te zoeken. Hij houdt nauwkeurig boek
van de tijd, die hij besteedt, vijftig gulden zijn gauw aanver-
diend. Hij leest allerlei onmogelijke namen, maar van de Fluide-
koopers vindt hij niets. Mismoedig legt hij de boel neer. Tien
°f veertien dagen moet hij nu werken voor een andere zaak,
die hij in handen heeft En dan maar weer opnieuw beginnen.
Het valt hem tegen.
Dan krijgt hij bezoek van Dirk Huidekooper. Die heeft van
Brant en Van Welden bericht ontvangen, dat de kansen van ae
De Bassen er goed voorstaan, doch het de Huidekoopers nog
ontbreekt aan voldoende bewijs van verwantschap. Zenuwachtig
dringt hij aan op spoed. „Ik wil nu eindelijk eens zekerheid",
zegt hij.
De ander belooft zulks. Hij zit weer uren. De duffe lucht van
vochtig oud papier bezorgt hem hoofdpijn. Voor vandaag maar
weer eindigen. Daar ziet hij een aanteekening op de wit gelaten
kant van een blad, waarin de naam Andreas. Het is niet, wat
hij zoekt, maar toch hoogst belangrijk. Juist belangrijk.
Op het blad staart een gezin genoteerd: Jan Willemsz, met de
aanteekening: Op zee gebleeven.
Daar onder de naam van de vrouw met het woord: Overleden.
En vervolgens oen dochter: Katrijntje.
;(Wordt vervolgd)
